חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים tornar a la pajina prinsipal
del Instituto Maale Adumim
חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית tornar a la pajina prinsipal del Trezoro de la Lengua Djudeoespanyola
|
אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה – המילון המקיף ההיסטורי מילון המובאות: קופלאס ופיוטים לפי סדר אלפביתי |
|
Trezoro
de la Lengua Djudeoespanyola (ladino) a traves de las
Epokas - Diksionario amplio istoriko
Diksionario de sitasiones: Koplas Segun el orden alfabetiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3151 |
abaldado adj. |
נכה, בעל מום, משותק |
|
Ke kon tal gran gerra de tantos dias, askier de tantas vias, su sensia baldada, ke no izo nada. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1081 |
abandonar v. |
עזב, נטש, זנח; הזניח, הפקיר; ויתר על; דחה; התפטר, הסתלק |
|
I el, abandonando su grande karinyo, korio alegre onde su karo ninyo; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4853 |
abashado adj. |
מנוזל, מצונן; שנפל, ירוד |
|
pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
524 |
abashar v. |
ירד, פחת; הוריד, הפחית, הנמיך; העמיק (בשאלה/נושא) |
|
ensanyose i abasho, -asi seas bivo i sano (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
En este dia abasho el Dio en Sinay i milarias de mal'ahim kon el (Ketuba de la Ley) |
|
grandes dolores ke le venga i le abashe me'huma: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kon estos abasha asta la fondura de la mar, la mar se aze delantre de ti un sanegor. (Donme, sig 18) |
|
kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
A' rey fuerte azien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
28 |
abasho adv. |
מטה, למטה |
|
se echavan de boka abasho i se enkorvavan a mi maso.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
527 |
abastado - El Abastado |
שַׁדַּי, אלהים |
|
entendido de gran sensia, kerido de el Abastado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
komo la espiga uno sovre otro nisim ke nos amostro el Dio Abastado alto i enshalshado. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bendicho el abastado ke mos dio dia onorado, kada shabat amejoreado (El Dio alto) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1902 |
abastar v. |
הספיק |
|
Ya es bien abastado lo ke aviamos pasado; mandamos a el untado, mashiah de Israel. (El Dio alto) |
|
Haserim son de saver no ay ken los entienda no les abasta a ver para sus biviendas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5702 |
abasteser v. |
סיפק, כילכל, צייד |
|
ken puede abasteser por alavar tus senyales (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6099 |
abastesimiento m. |
הספקה, אספקה, צידה |
|
siendo ke keria askier muncho i no tenian abastesimiento para todas las males (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2523 |
abatido adj. |
מדוכא, מדוכדך, מוכה (גם נפשית), נדכא; קודר, עגום, נוגֶה; מיוגע; המום, נדהם |
|
Muncha mala djente son, estan esparsidos sobervios de korason i no abatidos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo vensa / kon muncha tristeza / a enprezo se hue / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2524 |
abatir v. |
דיכא, השפיל העיק על; פגע ב- הלם, היכה, המם; הפיל, הפיל ארצה, מיגר; התיש; פחת |
|
De suyo se meldava la eskritura porke el Dio de la altura aze gran milagro abate ombre agro (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4485 |
abatirse v. refl. |
נדכָּא (נעשה מדוכא), נחלש; התמוטט; כמש, נבל |
|
A Haydar ya arrivimos, de haftonas mos konsomimos, tres dias estuvimos, de ansia mos abatimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1083 |
abediguar v. |
תמך, סעד, סייע, חיזק; החיה |
|
i toda ija ke nasiese al naser abediguase. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Yamo: ''Ya Dio, abedigua a este ijo de la aniya, toma la yave de la luvia ke no podesta sovre todas dos Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Despues de las palavras las estas, engrandesio el rey a 'Haman, ijo de Hamdata, i puzo su siya de todas las siyas mas alta; a el ke kiere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1084 |
abediguarse v. refl. |
הוחיה, הוקם לתחיה; קם לתחיה |
|
i toda ija ke nasiese al naser abediguase. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5468 |
abilidad/abilitá f. |
זריזות, כשרון, מיומנות, חריצות, תבונת כפים, כשרוניות |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5647 |
abismo m. |
תהום |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1 |
abogador/abogado m. |
עורך דין, פרקליט, סניגור |
|
De buena razon seras mi abogado, (Poema de Yosef) |
|
Yosef penso ese dia ke seria su abogado. (Poema de Yosef) |
|
Komo la flama mi amor, kema, bushka al Kreador, no ay a mi abogador (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1085 |
abolar |
עף, טס, ריחף, עופף, ריחף, פרחנמלט במהירות |
|
i komo la polvorina ke abola, (Untane Tokef) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5239 |
aboltar v. |
סובב, הקיף; הפך; חזר, שב, הלך בחזרה; החזיר; הפנה; החליף; השתנה |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha vida / kon buena salida a kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
528 |
aboltarse v. refl. |
התהפך; הסתובב; חזר מנסיעה; שינה טעמו; המיר דתו |
|
i se bolto por kruel sovre su ijo, su kerido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
atras se boltaron toda su djente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Leshos de milias kuatro atras se boltaron ke no les venga el tiro ayi abasharon (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5240 |
abonar v. |
החתים (על כתב עת וכו'); עשה הנחה, הוריד מחיר |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
529 |
aborreser v. |
שנא, תעב, בחל ב-, מאס |
|
sus ermanos se selaron, enyadieron a aborreserlo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tahbulot i ormot munchas azemos todo es ke lo enganyemos, i despues lo aborresemos lo desterramos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2525 |
abrevar v. |
השקה; השקה הצאן |
|
Tambien mando abevrar kon atuendos finos no merese de yerrar ni ke manke vino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4572 |
abrigar v. |
נתן מחסה, הגן |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2526 |
abrigo m. |
מקלט, מחסה |
|
Ansi el mandado del enperador ke lo tiene en amor el es su amigo tambien su avrigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
ken es enemigo se repentira, tanbien se verguensara, por esto bendigo al Dio mi abrigo (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4036 |
abudaraho m. |
קוויאר יבש, ביצי דגים מיובשות |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6100 |
achik (t.) adv. |
בבהירות, בבירור |
|
le ara algo de provecho si es achik ke se trave asi a ser tsenua (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6101 |
achiktá (t.) adv. |
בגלוי, תחת כיפת השמים |
|
esto ke vieron en la madre achikta fue por la ihteza ke demandaron ot i siman (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4185 |
ad ayom (ebr.) adv. |
עד היום |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6102 |
adalet (t.) m. |
שמחה, עליזות; גיבוב כלים וחפצים |
|
i las kazaron kon muncho adalet i konsograron kon djente grande ke mas antesdita djente grande no lo begeneavan a dito padre de novia ni por mesharet (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4709 |
adar (ebr.) m. |
אדר, חודש אדר |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5241 |
adelantado adj. |
מתקדם, מתקדם בדעותיו; מוקדם; כשרוני |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1903 |
adelantar v. |
התקדם, השתפר; הקדים, קידם |
|
Una boz ya le grito ke se adelantara. (Puertas de veluntad) |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2194 |
adientro prep. |
ב- |
|
burakadas por adientro i inchidas a no mas (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las vaziava por adientro i les deshava los fondikos (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4186 |
adjidear (t.) v. |
ריחם |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3459 |
adjuntado adj. |
מחובר, מלוכד, מאוחד, מצורף, מוצמד, נלווה |
|
Fuerte era por ser uno fueron adjuntados. (Donme, sig 18) |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / esperantes a el Dio i en sus piadades por enfiuziar / esperantes a H' renovaran fuersa / rekiered en eredad de el Dio por seer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1904 |
adjuntar v. |
חיבר, איחה, איחד, צרף, הוסיף, הצמיד, עשה אגודה אחת; כינס, אסף, הפגיש; שידך בין אנשים, הפגיש |
|
Veni, todos adjuntemos, a su nombre bendeziremos i de El demandemos la bendision de Israel. (El Dio alto) |
|
Venid vos i adjuntad los prinsipes mios kondes i djentios (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Kuando todas las kriaturas se van adjuntar / i por azer bien todo ombre se va aprontar / todos los djudios se van alegrar / i kada uno jenerozo se va mostrar (La Amerika, 1916) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1086 |
adjuntarse v. refl. |
הצטרף; התכנס, התקבץ; התחבר, התאחד, התלכד, התאחה, התמזג, התווסף |
|
Ya vee ke el sielo en mi envelunta; Mi korason a su dezeo se adjunta; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6284 |
adjustarse v. refl. |
התווסף |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6165 |
administrasión f. |
מינהלה, מינהל, ניהול, הנהלה |
|
la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4573 |
adó? interog. |
איפה?, היכן? |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i lenya de la ordenansa / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1905 |
adolensiar v. |
החליא, הכאיב |
|
Guay a mi por mi madre ke se adolensiara! (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2528 |
adoloriarse v. refl. |
הצטער, התעצב |
|
Siendo ansi en su tino se desbaratara i kostumbre le vino se adoloria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6001 |
adornado adj. |
מקושט, מעוטר |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1906 |
adrer /adrir v. |
שרף, הבעיר, הדליק; בער |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero enreiziar / i la ora de ensender el fuego i mi karne |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4710 |
afalagado adj. |
מנוחם; מרוצה |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
168 |
afalagador/dera n. & adj. |
מנחם |
|
Uno ke se yamava djudio falaguero; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1087 |
afalagar v. |
הרגיע, ניחם, ריצה, השקיט; נתן סיפוק |
|
Duro por ensanyar, i lejero por afalgar. (Untane Tokef) |
|
A mi madre yevara i kon esto se afalagara. (Puertas de veluntad) |
|
A' a el lo endechava: kuando pekaron Israel el me afalagava, i ruah akodesh lo alavava (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus donzeyas la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3876 |
afamado adj. |
מפורסם, ידוע, נודע, בעל שם; רעב, משתוקק ל- |
|
Los de Belogrado eran afamados, agora no son kontados porke no tienen parás ni dukados (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
530 |
afán m. |
עמל, סבל |
|
porke mueras kon afan, I tanbien piedras la jornada. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4857 |
afedentar v. |
הטריד, הטריח |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3 |
afeitar v. |
איפר, פירכס, קישט |
|
Yosef respondia razon muy afeitada: (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2529 |
afeite m. |
קישוט, עיטור; איפור |
|
Tamar no demandava kolor ni afeite no menos se untava dingun azeite (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2530 |
afermoziguarse v. refl. |
התייפה |
|
Mordehay no lo indinyo ni kijo umiliarse kon imaje ke sinyo por aformoziguarse (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3308 |
aferrar v. |
תפס, אחז, החזיק; תפס (שכלית), הבין; הגיע |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4858 |
afigurar v. |
צייר, צייר דיוקן; פיסל, עיצב; שיווה בדעתו, שער בנפשו, צייר בדעתו, דמיין |
|
por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
531 |
afirmar v. |
אישר, אימת, קיים, חיזק, חתם, נתן תוקף; טען/הצהיר בתוקף |
|
yevalos a su asiento. afirma, Senyor, el djuramiento (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
de afirmar la Ley tanto kon proveza komo tener muncha bonansa: (Ketuba de la Ley) |
|
Grande zehut tiene el senyor parido, ke afirmo la misva de Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4 |
afirmarse v. |
התגשם, התממש, יצא לפועל (נדר/איחול/תחזית) |
|
Los suenyos se afirmaran ke tu as sonyado.'' (Poema de Yosef) |
|
Veluntad de muestro Dio en nos se afirmara i la siya de su onra oy se relustrara (Puertas de veluntad) |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
O puevlo de Israel! / del esklavaje eskapar si keres / mira de ser umilde komo Sinay / para ke poze entre ti Adonay / i se afirme: ''Veanavim yirshu arets''. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1089 |
afogarse v. refl. |
טבע, השתנק; השתעמם עד מוות |
|
Pregon salio por todas las sivdades: Todo ijo ke nasiese al naser afogase (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1590 |
afortunado adj. |
בר מזל, מאושר, עשיר; דואג, חרד |
|
Para ora komo esta tan afortunada (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4860 |
afriido adj. |
מעונה, רדוף; סובל מהעדר דבר מה שהוא משתוקק אליו ביותר |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
532 |
afriir v. |
גמל, מנע, שלל, קיפח; עינה, רדף; העני (הפך לעני) |
|
ke a su alma afrie kayentura i gran fierve.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1910 |
afriirse v. refl. |
נגמל, מנע מעצמו; התענה |
|
Puertas de veluntad es ora de avrirse; dia ke mi kuerpo deve afriirse, (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5649 |
Afrika f. |
אפריקה |
|
En estando yo en la Afrika / me determini de avlar de Amerika / me asenti a eskrivir estac poezia / i rogo ke kada uno la melde demazia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5469 |
afrisión f. |
מניעה, מחסור; ענות, עינוי, סבל, ייסורים, עוני |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
se apiado el Dio de ver muesra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
533 |
afrito adj. |
משולל, חסר, מנוע, מקופח; מסכן, נענה, מעונה; מתאווה ל-, רעב ל-, משתוקק; ילד רע |
|
apiadame en el presio, ke el alma tengo afrita. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''akeya korkovadika kon el alma muy afrita, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
535 |
afuera adv. |
בחוץ; חו"ל; בהשאלה: בבית הקברות |
|
no kreemos en ninguno fueras de ti. Dio kerido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Su ermana la nevia una barka le aria, por adientro i por ahuera la enpezaria, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6103 |
afuerte adv. |
בחוזקה |
|
komo le viene afuerte para bever un vazo (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1491 |
aga (t.) m. |
אגא, ראש, מנהיג, שר; תואר לאדם מכובד חסר השכלה |
|
ni katan aga ni mahkeme ni emir, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
enkomendo a el buluk bashi i a el kol agasi (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5704 |
ágila f. |
נשר, עיט |
|
por alkansar la rikeza se aze komo la agila lejera (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1911 |
agizar (fr.) v. |
השחיז, חידד |
|
Rogo, senyor padre, bueno de atarme i el kuchio aguza antes de kortarme. (Puertas de veluntad) |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6166 |
aglomerasión f. |
יישוב; התכנסות, התקבצות |
|
grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5 |
agora adv. |
עכשיו, כעת, עתה |
|
Yaze komigo agora, non sea mesturada.'' (Poema de Yosef) |
|
Disho kando le azia: ''A mi vernas agora!'' (Poema de Yosef) |
|
De estonses asta agora, travajando por Israel. (Donme, sig 18) |
|
Respondio 'Ester: yamen a 'Haman i venga |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim demandantes por nedava / engrasiantes a el Dio por el sinyor de Yits.hak: rogo da rezgate i otro en su paga da / Ah Dio, non |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2196 |
agradar/se v./v. refl. |
נשא חן, מצא חן |
|
ke no le agradava vaka sino la buena kordera: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La segunda si oyish vos agrada mas i mas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1091 |
agradeser v. |
הודה |
|
agradeses el karnero ke le mostrates, i no olvidas el padre ke aprevates. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2198 |
agrito adj. |
חמצמץ |
|
kon vinagre fuerte i limon ke salieran bien agritas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2531 |
agro adj. |
חמוץ; כינוי לאדם מחוספס, רגזן, מחמיץ פנים, ממורמר |
|
De suyo se meldava la eskritura porke el Dio de la altura aze gran milagro abate ombre agro (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3310 |
agua f. |
מים |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Dio su fuego a mi alma por kemar, munchas aguas non pueden amatar. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3462 |
agudo adj. |
חד, מחודד, מושחז, מלוטש; שנון, חריף, חד שכל; חד (צליל, כאב), צורם |
|
La su boka agudika kon un pinyon la tapare. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5244 |
ahadut/ahadud (ebr.) m. |
אחדות, איחוד, סולידריות |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1092 |
aharayú(d) (ebr.) m |
אחריות; סיכון, סכנה |
|
resivio el aharayut de lo ke mankara en eya (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5705 |
aharvado (ebr.) adj. |
חבוט, מוכה; מקולקל, רקוב; מוכה כלכלית |
|
aharvados de espada i kombatidos de saetas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
536 |
aharvar (ebr.) v. |
היכה, הלקה, חבט, עינה; צלצל, דפק |
|
enpesaronse a harvar ke les entro grande pleito, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4712 |
aharvarse (ebr.) v. refl. |
היכה עצמו |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6286 |
aher (ebr.) adj. |
אחר |
|
mando a dezir si ay mas shohad angusio a djudio i no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6105 |
ahteza (t.) f. |
צורך |
|
esto ke vieron en la madre achikta fue por la ihteza ke demandaron ot i siman (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
537 |
Aífto m. |
מצרים |
|
las albrisias de Ayifto las traiya en un biervo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
538 |
aína adv. |
בחפזון, מיד |
|
i se alevanto en un punto muy presto i muy aina. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
respondiole el su padre, muy aina i muy luego: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Aina i presto mos frague el santuvario: (Ketuba de la Ley) |
|
Alkansolo a saver el rey Nimrod esto, mando ke lo traigan aina i presto: (El rey Nimrod) |
|
Fuese 'Ester a el rey |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1913 |
aínda adv. |
עוד, עדיין; בכל זאת |
|
Para eya konortador ainda no nasio. (Puertas de veluntad) |
|
Ainda oy esto existe / i kada uno azerse grande insiste / i ansi es ke ay miles de komunidades / en Nuyork i en otras grandes sivdades (La Amerika, 1916) |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil males avlo de la reina, le puzo un gran klavo; dize ke no kiere venir, ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3463 |
aírar (1) v. |
הכעיס, הרגיז, עורר כעס |
|
Hahamim van airando detras de muestro goel (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2533 |
aire m. |
רוח, אוויר, הבל, דברים בטלים; מנגינה, נעימה, לחן; מראה, דמיון |
|
Kon aires i vientos se desvanesio kaje ke le paresio ke un andjel lo asota bien le va derrota (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas donaire / parese un |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i dineros no le aprovecho / kon su mano lo echo/ no le izo hayre / se le hue el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2199 |
ajada f. |
רביכת שום |
|
karne asada kon ajada se asentan ija i madre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1591 |
ajeno n. & adj. |
זר, נוכרי |
|
Fuese a la korte de konsuelo ajena (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2200 |
ajiko m. |
שן שום - סגולה כנגד עין הרע |
|
kon sus ajikos mundados dientro de una kaldera. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i ensima le echava salsa kon un ajiko majado. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7 |
aká adv. |
כאן, פה |
|
'Ven aka, mis amores, kierasme konortar; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6428 |
akalsear v. |
לסלול (כביש, מסילה) |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1094 |
akantidar v. |
העריך (כמות), כימת |
|
i non por akantidiar katriguas de tu onra, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
540 |
akantidarse v. refl. |
שם לב, חש ב- |
|
su padre, terah nombrado, entre tanta mala djente, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4487 |
akantonar (port.) v. |
דחק לקרן זוית; צבר (נאמר בד"כ על דברים ללא שימוש) |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8 |
akavado (de) adj. |
זה עתה הסתיים/נגמר |
|
'Espigas eran eyas mucho akavadas. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9 |
akavar v. |
סיים, כילה, גמר; חפר; הרעיב |
|
Yosef ke akavava akestas razones (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4861 |
akavidado adj. |
זהיר, מתון |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1095 |
akavidar v. |
הזהיר |
|
Lo akavido mas ke non la troke por otra ley ni ke sierva avoda zara (Ketuba de la Ley) |
|
Yamo i los akavido kon muy klaros biervos: ansi es mi partido kon vos los mis siervos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I les dio patenta i les konbido tambien los akavido ke kon gana todos esten a sus modos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
541 |
akavidarse v. refl. |
נזהר, נהג זהירות |
|
por esto akavidate i avre muy bien el ojo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kuando toma el ben adam alguna tarla se akavida ke no sea serka de la sivdad ke no lo miren todos (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1096 |
akayamiento m. |
השקטה, השתתקות, חזרה לשקט |
|
I kon shofar grande es tanyido, i boz de akayadura se oye. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6766 |
akel pron. dem. |
ההוא |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas donaire / parese un aire a senyor Yehezkel / ke biva este i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4576 |
akea/s cf. akeya/s |
|
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3464 |
akerensiado adj. |
אהוב, שמחבבים אותו |
|
Avraam Mihael Kardozo i mor Shabetay Tsevi estan kon amor de sienpre i muy akerensiados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10 |
akeya /akeyas pron. dem. |
ההיא/ההן |
|
Los nueve ermanos fueron en akesta traision; (Poema de Yosef) |
|
Ke akesas tus kolores me avrian de matar. (Poema de Yosef) |
|
Y mucho lo amava en akesas sazones (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1914 |
aki adv. |
כאן, פה |
|
Lo vine a bushkar si esta por aki; si es ke esta bivo me konsolo yo. (El rey Nimrod) |
|
De aki aya, i es para Tevaria, ordenes de gerra mas ke la primera. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1097 |
akistar v. |
רכש, השיג, קיבל; זכה; הרוויח |
|
kargo kon lenyos su kuesta delikada, i akisto una fama inulvidada. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1098 |
aklarar v. |
האיר; הבהיר, הסביר, באר |
|
i no por aklarar enshashamiento de tu nombre. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3465 |
akodrar v. |
הזכיר; זכר |
|
No ay provecho del padre, desha fechos kon tu madre i a su dicha akodre. (Donme, sig 18) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1099 |
akodrarse v. refl. |
נזכר, העלה בזכרונו |
|
Dio !Akordate de akeyo ke izo! kontra su ijo la peadad dezizo. (Im afes, Papo 1894) |
|
I rekontas i kontas, i te akodras todas las ulvidadas de mozotros. (Untane Tokef) |
|
En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1731 |
akojer v. |
אסף, ליקט, קיבץ, אגר |
|
Gerreros ke akojga de todas las partes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1732 |
akojido m. |
אסופי; פליט |
|
Hasidim eran todos konsejo tomaron i fueron akojidos i shofar yevaron i el Dio yamaron kon boz de yoro (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
542 |
akometer v. |
הבטיח |
|
-''tu ke tal akometistes eyos iran de mal en mal. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i djuro kon djuramiento dar lo ke akometi, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6768 |
akompanyar v. |
ליווה; הגיע לאותה רמה, השתווה בהישג |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4862 |
akondjurado adj. |
מושבע, מחוייב בשבועה; מחוייב בנדר |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2536 |
akonsejarse v. refl. |
התייעץ |
|
Le kayo en suerte ke los entendio Bigtan i Teresh prendio ke se akonsejaron en su mal pensaron (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, tosigo en el vazo le echaron; en linguaje de [P]ersianos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
544 |
akonteser v. |
קרה, התרחש |
|
lo ke nunka akontesio ni en sivdades ni en viyas. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Maraviyas susedio mas ke las de Ayifto siendo ayi no kontesio sino un gran sodjifto (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Oyid lo ke akontesio en tiempo de avante i lo ke se enrikesio ke es koza de enkante (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Repari ke no es bien salir sin konsejo de el senyor, i tambien ombre grande i viejo, komo el espejo ke arreluze, todo antes lo dize lo ke akontese komo si lo viese. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5707 |
akontesimiento m. |
ארוע, מאורע, מקרה, התרחשות,מעשה; ''בריחה'' במכנסים |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6167 |
akordarse v. refl. |
הסכימו זה עם זה |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4863 |
akosado adj. |
חרד, נתון במצוקה |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4864 |
akostar v. |
התקרב, ניגש אל; הגיע אל המזח; היטה |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5470 |
aktual adj. |
עכשוי, נוכחי, ממשי, אקטואלי |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1493 |
akudirse v. refl. |
התאושש; נחלץ לעזרה |
|
todo djenisero en Belibakcha se akudio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Dieron eyos konsejo: presto akudivos kon gran sehel i rijo mira de fuyirvos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5248 |
akuzar v. |
האשים; אישר קבלה |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6769 |
al (a el) prep. |
אל, ל- |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / salio muy sanpavlo / se trusho en este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3466 |
ala f. |
כנף; סנפיר |
|
En tu entrar en este mar toma a ti dos alas, la una es anava i la segunda sea temor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3937 |
alado prep. |
ליד, על יד, סמוך ל- |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5708 |
alanseado adj. |
מדוקר, דקור, הרוג, חלל, שהוכה בחנית |
|
i los ke sos alanseados de sus enemigos eyos dezvainan espada kontra eyos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3312 |
alansear v. |
היכה/דקר בחנית |
|
Hasid ke entro de la puerta Zimri kon Kozbi esta en buelta uno el otro apreta alanseolos a los dos Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3467 |
alarovez adv. |
להפך, היפוכו של דבר |
|
Zihri avlo un romez, todo agas arevez ven bushkate vez en vez (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2538 |
alarze m. |
ארז; נחושת, פליז |
|
No kijo ningun palo, alarze ni pino loke Aman el malo metio en su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
545 |
alavado adj. |
מהולל; מפורסם |
|
rogamos a ti, Dio alavado, ke perdones muestros pekados (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yis.hak muestro ijo kiere embezado la ley santa de el Dio, muestro alavado; (Puertas de veluntad) |
|
Vido Eliau malparado desharon a el Dio alavado konpesan a servir a el idolo ke alevanto Izevel enemiga de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
kantos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
546 |
alavar v. |
שיבח, הילל, פאר |
|
alavaremos kon alegria lo aremos de basho de tu siya (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Es razon de alavar ael Dio grande i poderozo (Ketuba de la Ley) |
|
i lo alavaron los djidiós. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Komo un erizo el se enkosho kon un grande enojo lo topo meldando i al dio alavando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Alava ati prove Yeuda ke para sienpre fizistes (Donme, sig 18) |
|
Kon ayuda del Dio alto ke no mos aga nada falto; lo alavo i lo kanto, ke le tenemos ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Todos djuntos alavemos porke muncho le devemos; después de esto beveremos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
le fuera eskuzado esta desdicha, se topó en estrecha; mozotros kantemos, al Dio alavemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
A' a el lo endechava: kuando pekaron Israel el me afalagava, i ruah akodesh lo alavava (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ken puede abasteser por alavar tus senyales (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
547 |
alavarse v. refl. |
התרברב, התפאר |
|
ke no vayan i se alaven ke eyos sierven a lo sierto; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I perdio el su tino i se alavaria ke en toda su via no pudo verla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5710 |
alavasión f. |
שבח, תשבחות, הלל, תהילה |
|
a ti es los sekretos ke non ay somportamiento de alavasion i penserio (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3469 |
alba f. |
שחר |
|
Luego amanesio la alva alva klara i espejada. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
13 |
albala (arc.) f. |
מסמך, תעודה, תעודת משלוח |
|
Tomaron kon arte albalas setenta, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3123 |
albersia /albirsia f. |
בשורה טובה |
|
Albirsias nos vinieron kon gran reboltina, kon kartas ke eskrivieron los de Kostantina, muncha esklamatina (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mozotros esperando ke el ya entrava, vimos uno bolando ke ya se bolava albrisias el dava: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
14 |
alborotado adj. |
מבולבל, נטרד, נסער |
|
Eya dio apeyido, i fue alborosada. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
548 |
albrisias f. pl. |
שי בשורה (שי הניתן למביא הבשורה); תודות |
|
las albrisias de Ayifto las traiya en un biervo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1102 |
alechar v. |
היניק; ינק |
|
Toda mujer ke alechase, ke venga a dar teta a Moshe, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Porke yo ya tengo a ken me alechara, porke so kriado del Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3938 |
alegrar v. |
שימח |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3877 |
alegrarse v. refl. |
שמח, עָלַז |
|
Los djidiós todos kantavan, kon el bien se alegravan i agora todos endechavan (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Kuando todas las kriaturas se van adjuntar / i por azer bien todo ombre se va aprontar / todos los djudios se van alegrar / i kada uno jenerozo se va mostrar (La Amerika, 1916) |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah veremos / i mos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
15 |
alegre adj. |
שמח, עליז, תוסס, מאושר |
|
Muy alegre soltava este suenyo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
16 |
alegría f. |
שמחה, גיל, חדווה, עליזות,ששון, צהלה |
|
Disho: ''Faz alegria, non estes desmayado. (Poema de Yosef) |
|
Luego el dia tersero, el rey izo alegria (Poema de Yosef) |
|
Resivieron los djidios ke en akea via Purim todos los anyos kon gran alegria (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kon un rey djigante el Ahashverosh kantare kon grande boz i kon alegria esta maravia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Viniendo la ora sesh de el primer día en la meza enpesesh kon muncha alegría; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
ke en todas las alegrias del mundo no ay komo simhat ledat ben zahar u-bifrat kuando es mahpul (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
nunka me vo olvidar akea |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah veremos / i mos alegraremos / todo Israel / djuntos vos kon el goel / veremos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5471 |
alemán/o n. & adj. |
גרמני |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6430 |
aleshado adj. |
רחוק, מרוחק; מבודד, מתבודד |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7073 |
alesharse v. refl. |
התרחק, נסוג, שמר מרחק מ- |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el sielo / andare i le amostrare ke a el Dio fuero / disho: anda sinyor empero no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
18 |
alevantar v |
הרים, הקים, העלה, זקף, הגביה, הניף; קומם, המריד; שיקם; העתיק; אסר |
|
Todas se levantavan, ovedesian a la mia; (Poema de Yosef) |
|
penso de tomar plazer kon otras maneras mando presto a traer munchas eskaleras sean muy lejeras a levantarlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Vido Eliau malparado desharon a el Dio alavado konpesan a servir a el idolo ke alevanto Izevel enemiga de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
19 |
alevantarse v. refl. |
קם, התרומם; קם ממיטתו; מרד, התמרד; הפסיק; (על השמש/היום:) זרח; סמר; יצא לדרך |
|
Luego se levantavan, non avian soltadores (Poema de Yosef) |
|
tres se alevantaron: Yildizloló y Hali[l] y Ahmed, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Se alevanto un rey muy riko Ahav su nombre era dicho Izevel mando kon su dicho ke sirvieran idolos en lugar del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
A la entrada de la puerta, el rey se levanto a el; (Donme, sig 18) |
|
i kuando lo suves en las tasas de la balansa non se va para abasho la tasa i non se alevanta para arriva (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
se alevanto para irse a erets Israel para ser zohe a ser niftar be-erets Israel (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de vidas i el, patron de fuersa / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5253 |
alforia/alforía/alforiya (port.) f. |
גאולה, שחרור (לעֶבֶד) |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1918 |
algo m. |
משהו, דבר מה; מעט |
|
Les demando a sus mosos si algo vieron; estuvieron kayados i no respondieron. (Puertas de veluntad) |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3316 |
alguaya f. |
אנחה |
|
Le murio el ijo de la aniya suvio lo echo en su aliya yoro su madre una alguaya: ''Si por matar a mi ijo vinites por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1919 |
alguayar v. |
זעק, נאנח, התאנח |
|
Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad) |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke pario alos noventa anyos fue para el fuego, i para el kuchiyo se aparejo / ande bushkare a eya ado konortador / angustia a mi por mi madre ke yorara i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6287 |
alhad/alhá/alhat (arab.) m. |
יום ראשון |
|
kon mal pensa para se lo pensa / en dia de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5472 |
aliado adj. |
בעל ברית |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5474 |
aliansa f. |
איחוד, ברית |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6288 |
alilá (ebr.) f. |
עלילה, השמצה, דיבה; הוצאת דיבה, הוצאת שם רע |
|
ande via ombre de golor / metia su ojo kon grande folor / le alsava |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2542 |
alimento m. |
מזון |
|
Deske vido el ansi los sus pensamientos entraron de si a si en sus alimentos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1103 |
alimpiar v. |
ניקה, טיהר, מרק; ''גילח'' ממישהו את כל רכושו |
|
Fue notado para no ser mas alimpiado lo de Avraam kon su ijo regalado. (Im afes, Papo 1894) |
|
le disheron: vos azimos arraviar, i mozotros pekimos ke vos bushkimos de apedrear, guestro korason mira de alimpiar muestro si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6109 |
alimunyarse v. refl. |
אבֵל, התאבל |
|
su neshama yora i se alimunya (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3317 |
aliyá (ebr.) f. |
אשכבה (בעת קבורה); גרעין עליה; עלית גג |
|
Le murio el ijo de la aniya suvio lo echo en su aliya yoro su madre una alguaya: ''Si por matar a mi ijo vinites por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5713 |
alizar v. |
החליק, ליטש, מֵרֵק, צחצח; החניף |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio esbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
549 |
alkansar v. |
השיג, הגיע ל-; הספיק; הצליח |
|
'alkansa ya un bokado, sino, del chanto metevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke Ya'akov muestro padre alkanso a tener doze ijos, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
para poder ponerlas i ke suvirian los alkansarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Alkansolo a saver el rey Nimrod esto, mando ke lo traigan aina i presto: (El rey Nimrod) |
|
Despues de matada i arrematada su pekado le alkanso en muy prestos dias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No alkansimos sus fechas antes ke modo era (Donme, sig 18) |
|
Si keresh ayi topar una koza no alkansas (Donme, sig 18) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6772 |
alkansarse v. refl. |
הושג |
|
su pekado le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3473 |
alkóhol m. |
פוך |
|
Sus ojos kon alkoholos pintadas i su boka redonda komo rozas, kon su luenga avlava grandezas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4193 |
Allah (t.) m. |
אלהים |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
551 |
alma f. |
נשמה, נפש |
|
i torno kon muncha alma a servir a la verdad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Metio su noble korason sovre su palma, por amor de servirte kon toda su alma. (Im afes, Papo 1894) |
|
todas las almas en monte de Sinay estuvieron (Ketuba de la Ley) |
|
Solamente kon una era bastante azer matar de una mas de almas vente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Porke muncho ke me amo en todas las vias mas munchas manzias mi alma siente (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke nos salieramos, almas ke eskapamos, komo aves bolar, no es ora de burlar. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
El día de Kipur de manyana el nemsí mos vino asta la ventana, los djidiós se les kema el alma (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Yashar ke oyo esta fama tomo lansa en su palma metio su alma en su palma se enfeuzio en el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Echaronse en una kama dos puerpos i una alma (Donme, sig 18) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason ansia de su |
|
Supo Mordelsay esta echa, esklamo ayuno, yoro i endecha, le Disho 'Ester kon |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2202 |
almendra f. |
שקד; טבעת דמוית שקד |
|
kon almendras blankeadas i majava un biskocho, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon sevoya i almendra las azia un toron (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4039 |
almendrada f. |
משקה חלב שקדים ממותק |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7075 |
almiskle m. |
ניחוח, בושם; מוּשְּׁק (סוג של בושם); מור |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2204 |
almodrote/almodroti/almudruti m. |
פשטידת חצילים אפויים בגבינה |
|
i las yamava por nombre la komida de almodrote. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5716 |
alondjarse v. refl. |
התרחק, ניצב מרחוק; התארך |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
20 |
alsar v. |
העלה, הרים, הניף, נשא |
|
Sentavanse i komian, i sus ojos alsavan, (Poema de Yosef) |
|
Apresurada mente alsaron a Yosef (Poema de Yosef) |
|
Y sus ojos alsava aya donde se iva (Poema de Yosef) |
|
Kuando vino su marido, luego la boz alsava: (Poema de Yosef) |
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
El kijo matarse, por el Dio selo sus ojos en el sielo estavan alsados i al Dio katados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5717 |
alsarse v. |
התרומם |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1922 |
alsasiones f. pl. |
קורבן/קורבנות, עולה/עולות |
|
lo ato a Yis.hak komo barvez de alsasion; (Puertas de veluntad) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
aparejo lenyos de |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue nasido a ti de Sara / si tu alma asta mucho fue atada / alevanta a mi por |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3475 |
alteza f. |
גובה, רום, רוממות, הוד מעלה |
|
Derecho el ke vide su grandeza, torno el bien i le izo tristeza, por su kavod por onrar su alteza (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1592 |
altiguez/altigueza f. |
יהירות, יוהרה, שחצנות |
|
Kontoles tanbien su grande altiveza (Koplas de Purim, 1545) |
|
I la su djustisia se va aserkando se le tira su mando i la su grandeza i su altigueza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
24 |
alto adj. |
גבוה, רם, נישא, מרומם, תמיר |
|
En el mas alto estavan mandjares muy konpuestos (Poema de Yosef) |
|
i kon ayuda del Alto este ijo le nasio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
El Dio alto kon su grasia mos mande muncha ganansia, (El Dio alto) |
|
Enpesar kero a kontar echas del Dio alto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hatan i kala avian dientro de nekuda alta (Donme, sig 18) |
|
Mi Dio, mi Dio Tu sos alto, kien no kree el es falto. Nafshi, mi korason salto para loar a Tu Nombre. (Donme, sig 18) |
|
Kon ayuda del Dio alto ke no mos aga nada falto; lo alavo i lo kanto, ke le tenemos ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Es verdad ke en alto moro / ma sovre el arrebashado miro / ''Lama teratsedun 'harim gavnunim, 'ha'har / hamad Eloim leshivto yishkon lanetsah'' (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Despues de las palavras las estas, engrandesio el rey a 'Haman, ijo de Hamdata, i puzo su siya de todas las siyas mas |
|
Vino blanko trusheron de Espanya, i kolorado de |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
25 |
altura f. |
גובה; גבעה, תל |
|
Save lo enkuvierto el senyor del altura; (Poema de Yosef) |
|
por ke de las alturas traven tus bondades, Dio asentado en sia de peadades! (Im afes, Papo 1894) |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
ya kumplieron sus mision a la |
|
Ansiose 'Ester i yamo a el Dio de la |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el prove el muncho perkura / El de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3478 |
alva adj. |
בהירה, לבנה |
|
La su kara alva klara komo leche en la sangre (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3479 |
alvisiar v. |
התענג |
|
Komer, bever, alvisiar en paseos, nada eyos, i todos son vazios, si pensara no ay provecho de eyos, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2548 |
alvorada f. |
שחר, עמוד השחר; חגיגה משפחתית של הצגת הנדוניה |
|
Aman luego madrugo por la alvorada i apresuro luego kon vista siegada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
553 |
amado m. & adj. |
אהוב |
|
veas Dio selozo grasiozo i piadozo, y amado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
no deshes deperder un puevlo amargado, desendiente de un patriarka amado! (Im afes, Papo 1894) |
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
Kerido del Dio Eliau, amado del Dio Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Pendones yevan erijidos lavrados de sus amadas (Donme, sig 18) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5718 |
amahar (arab.) v. |
שיכך, ריפא, הרגיע, השקיט כאב, ריכך; נרגע, נחלש, שכך (הכאב); החליש חריפות הבצל |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2549 |
amal (ebr.) m. |
מקצוע |
|
Riko era por su mal i por su kevranto antes era su amal barbero en un kanto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4194 |
Amalek (ebr.) |
עמלקי; איש אכזר; אדם המשתמש בתבונתו לרוע |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4195 |
Amán (ebr.) |
המן; ערום |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Bushko Amán el mamzer de kerer merkarmos esto lo kijo azer para atemarmos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4197 |
amán! (t.) interj. |
בקשת חנינה: רחמים!; קריאה חסרת סבלנות: הלוואי! |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1925 |
amaneser m. |
שחר, הנץ החמה |
|
Al amaneser vide ke se enkuvrio de una; dishe: No es este el Dio vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Luego amanesio la alva alva klara i espejada. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
554 |
amaneser v. |
האיר/הנץ השחר; השכים קום |
|
ke vido el sol amaneser, penso ke era el kriador; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1593 |
amanyana/aminyana adv. |
מחר |
|
Ke veni amanyana al konbite odrenado (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7079 |
amanyanear v. |
השכים קום |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5475 |
amanziante adj. |
מעורר רחמים, אומלל,מסכן, עלוב |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1926 |
amanziarse v. refl. |
ריחם, נכמרו רחמיו, חמל, התמלא חמלה |
|
Andjeles de merkava se amanziaron, ofanim i serafim por eyos esklamaron; (Puertas de veluntad) |
|
I muestro padre rahman de ti se amanziara. (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
26 |
amar v. |
אהב |
|
Su senyora le amava, prendieronle temores, (Poema de Yosef) |
|
Todos los senyores se arrodiyavan i se enkorvavan a 'Haman, i senyor sobre todos los senyores lo yaman, i el rey i los senyores a el |
|
la uma entera muncho mo lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1108 |
amargado adj. |
נעצב, ממורמר |
|
no deshes deperder un puevlo amargado, desendiente de un patriarka amado! (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1496 |
amargo adj. |
מר, מריר; עגום; זריז, מוכשר, ערום; כינוי לקפה |
|
De ke pekado mos vino este mal amargo i preto?; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Muncho lemuniozos estan los djidios rogando todos al dio amargos estavan tambien endechavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A Atah mandara ke le pregunte i ke todo le konte porke esta amargo, yo tengo su kargo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1928 |
amargura f. |
מרירות; עצב, עוגמה; מרור |
|
Apiadate, rahman, de la amargura de Sara. (Puertas de veluntad) |
|
sus korasones kontentes, sus yoros de amargura. (Puertas de veluntad) |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
Ansiose 'Ester i yamo a el Dio de la altura, i levanto sus ojos kon |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo alto, mi korason kon |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i muchidumbre de sus lagrimas estelantes kon fortaleza / ojo kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6290 |
amariyo adj. |
צהוב |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / kalsado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
556 |
amatar v. |
כיבה; הרגיע; מחץ בין האצבעות |
|
ke todo el mundo savia ke al fuego amata el agua; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke so mayoral del agua; al fuego amatare.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Dio su fuego a mi alma por kemar, munchas aguas non pueden amatar. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5256 |
amator (fr.) m. & adj. |
חובב, חובבן |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
grande aglomerasion de damas i senyores / vienen a sintir el kante delos |
|
tizku le-mitsvot grupo de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4516 |
ambezado adj. |
משכיל, מחונך, מלומד, בעל השכלה; מורגל ב-, מלומד ב-; שנלמד; מורגל |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1988 |
ambezar v. |
לימד, הורה; למד |
|
Por azer su komando de el enshalshado, lo yevare a la yeshiva para embezar Tora. (Puertas de veluntad) |
|
ke ansi la anbezo su konsuegra bula Lena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2206 |
ambezarse v. refl. |
למד |
|
ke ansi se lo anbezo la suegra de Moshe Dasa. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1594 |
ambos |
שניהם, שתיהן |
|
Vinieron entranbos ala dicha komida (Koplas de Purim, 1545) |
|
anduvieron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
27 |
ambre f. |
רעב, כפן; בולמוס, רעבון |
|
Sera fanbre granada siete anyos en la tierra, (Poema de Yosef) |
|
Ken en la ambre, i ken kon la sed. (Untane Tokef) |
|
Vistio grasia i mersed en el terser dia muerta de anbre i sed de ver tal manzia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Zakai le disho a la madre: ''Traye pan ke yo tengo ambre''. Disho la ija de buen padre: ''No tengo mas ke esta arinika. Ke te are Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5719 |
ambrera/ambrerea f. |
רָעָב, כפן, בצורת |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1930 |
amejorado/amejoreado adj. |
משופר |
|
Bendicho el abastado ke mos dio dia onorado, kada shabat amejoreado (El Dio alto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
558 |
amén! (ebr.) m. |
אמן! |
|
abasta, senyor, abasta. amen, ve-nomar amen. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
29 |
amenazar v. |
אִיֵּם |
|
Ke yo lo se por sierto ke te an amenazado.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4198 |
amezurado (fr.) adj. |
מדוד, מחושב; מוגבל; דחוק (כלכלית); זהיר; מלאכותי; שעבר בדיקה; מיופייף, מגונדר |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
30 |
amigo m. |
חבר, רע, עמית, ידיד |
|
'Amigos, komo estades a tan desmayados? (Poema de Yosef) |
|
las mandava a las amigas, kada una kon pichel. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Ansi el mandado del enperador ke lo tiene en amor el es su amigo tambien su avrigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ken izo Vashti tambien a las sus amigas por ke les krese su bien komo las espigas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
hazak ve-emats dire a ken es amigo: sienpre yo lo kantare sin ningun fatigo; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4200 |
amistad/amistá f. |
ידידות, רעות, חיבה |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su tio tenia por padre, kon el se saludava manyana i tarde, no trokava su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
31 |
amor m. (Sal.)/f. (Izm./Ist.) |
אהבה,חיבה; אהוב |
|
Tan mal ke le akeshavan akeyos sus amores. (Poema de Yosef) |
|
Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason ansia de su alma / por bushkar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
559 |
amostrar v. |
הראה; הוכיח |
|
i amostramos ya salvasion de puevlo kruel i tanbien salion. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
komo la espiga uno sovre otro nisim ke nos amostro el Dio Abastado alto i enshalshado. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Damos, Senyor, tu bendision kon la buena kondision; amostramos tu salvasion de el bet mikdash Ariel. (El Dio alto) |
|
I de munchas vias mando a traer amostrar a su aver i la su grandeza kon muncha rikeza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el sielo / andare i le |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1110 |
anavá (ebr.) f. |
ענווה, צניעות |
|
Por ke deprenda el ombre i tome la anava por manto: (Ketuba de la Ley) |
|
En tu entrar en este mar toma a ti dos alas, la una es anava i la segunda sea temor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3485 |
ancho adj. |
רחב; נח לבריות |
|
Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1932 |
andar m. (port.) |
קומה בבית, דירה; הליכה |
|
Luego en akeya ora el le avlava: Andavos la mi madre de la meara, (El rey Nimrod) |
|
Marineros i sus naves se andan kon feuzia, ke era mar de Genosar el se izo gan va-sor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
32 |
andar v. |
הלך, צעד, פסע, התהלך; עשה בלהט |
|
Segun ke lo departe la nuestra eskritura (Poema de Yosef) |
|
Mas gran envidia avian komo andava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Y sienpre andava El Dio kon Yosef. (Poema de Yosef) |
|
I ke fuese un ombre bien apregonado i ke diga por nombre kuando va andando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
|
|
Viendose Vashti en eya tanta fealdad, Disho: yo no puedo ir; vos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4204 |
ande/andi adv. |
איפה, היכן? לאן?; אצל |
|
Devemos azer djunbúsh en estos dos días, sovre inchir el rabúsh ande los Nahmías; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
35 |
andjélo /ánjel/ándjel/ándjeli/ándjel |
מלאך |
|
I luego respondiera el angel a Yosef: (Poema de Yosef) |
|
en sekreto de andjeles de la santedad, (Untane Tokef) |
|
Andjeles de merkava se amanziaron, ofanim i serafim por eyos esklamaron; (Puertas de veluntad) |
|
El hasidut de Abraham los andjeles ya vieron, (Puertas de veluntad) |
|
A' rey asentado sovre siya de din / a sus derredores |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / tornadvos por pas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1497 |
angustia f. |
תוגה, צער, יגון, עצב, דאבה; מחנק; גועל, דחייה, רצון להקיא; בוז |
|
angustia grande se rebolvio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
en la angustia serkano nuestro Dio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Muncho tiempo en angustia, en mi korason da feuzia, mi delunsiador delunsia, (Donme, sig 18) |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke pario alos noventa anyos fue para el fuego, i para el kuchiyo se aparejo / ande bushkare a eya ado konortador / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6291 |
angustiar v. |
צרר, התנכל, לחץ, דיכא, גרם חרדה |
|
mando a dezir si ay mas shohad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3322 |
aní (ebr.) m. & adj. |
עני, דל, רש, דלפון;רעב ללחם |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3126 |
animalia f. |
חיה, חית טרף |
|
Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5257 |
aniyim (ebr.) m. pl. |
עניים |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
A' responde a los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3488 |
aniyo m. |
טבעת |
|
Komo entro una dedo dientro de un aniyo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
560 |
anke (it.) prep. |
למרות ש-; הגם ש-, נוסף לכך, יתירה מזאת; אף על פי כן, בכל זאת |
|
anke esta desmanparado su korason enfeuzyado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
561 |
anocheser m. |
רדת הלילה |
|
vido [despues] anocheser la luna kon su derededor, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Al anocheser vide a la luna, konti a las estreyas una por una. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4873 |
anocheser v. |
ירד הלילה; באירוניה: נזכר בחלומו במטלה ששכח לבצעה |
|
kon todo esto le parese ke para esto el krese, no save ke se anochese i se eskurese la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
36 |
ansí adv. |
כך, ככה |
|
A sus ermanos yamava, i ansi les dezia: (Poema de Yosef) |
|
ansi fue: de los tres el mas grande kayo; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
ke ansi lo vido azer de Pavucha de Firmon. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Aman luego apresuro i ansi lo izo kon korason eskuro en lugar de rizo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Todos djuntos alavemos porke muncho le devemos; después de esto beveremos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1936 |
ansia f. |
צער, סבל, ענות; דאגה, חרדה; קמצנות, אהבת בצע |
|
Non veamos mal ni ansia, a nos i a todo Israel. (El Dio alto) |
|
Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Aun ke me viene ansia, Tu le das a mi pasensia, muchigua a mi sensia (Donme, sig 18) |
|
A Haydar ya arrivimos, de haftonas mos konsomimos, tres dias estuvimos, de ansia mos abatimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
nada no keda de esta ganansia, su vida es kon muncha ansia, su yetser kon su dezgrasia lo eskombra de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6110 |
ansiado adj. |
נטרד, סובל, עצב, דואג, חרד |
|
ke la neshama no esta ansiada ni triste (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6520 |
ansiarse v. refl. |
התענה, הצטער, התעצב,התמלא דאגה; שאף ל-, חתר ל- |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6521 |
ansina/ansine/ansín adv. |
כך, ככה |
|
Fuese 'Ester a el rey aina, le Disho: Bigtan i Teresh te kieren entosegar komo una gayina; Mordekay el Judio me lo Disho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
37 |
ante adv. |
לפני, מול |
|
Muy alegre viniera Antel rey, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
38 |
antes adv. |
קודם, פעם, לפני כן |
|
Fijo, i antes mueras ke lo fagas, Yosef!'' (Poema de Yosef) |
|
las metia en el forno antes de kemar la braza. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Antes de esto, avlo el kon la su mujer se determino tambien sus amigos kojer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bueno es ke se fuygan agora en sekreto, mas en antes ke vengan los dias de apreto, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6987 |
antes prep. |
לפני, קודם |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de vidas i el, patron de fuersa / se alevante en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5720 |
antiguo /antigo adj. |
עתיק, עתיק יומין;מיושן |
|
i su puerpo es mas grande de el puerpo de tierra sien i setenta tantos segun amostrasiones (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6434 |
anyada f. |
תקופת השנה, יום השנה; משכורת שנתית |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / akalsead akalsead sus kalsadas / empese la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
39 |
anyo m. |
שנה |
|
Seran anyos siete ke vienen de fartura.'' (Poema de Yosef) |
|
Resivieron los djidios ke en akea via Purim todos los anyos kon gran alegria (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El ijo ke de 90 anyos eya lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio; (Puertas de veluntad) |
|
Bivas tu munchos anyos, el rey mi amigo, ke eskapes de danyo siempre te bendigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No tuvimos deskanso asta el otro anyo, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
me akordo |
|
tino pozo a azer mas danyo / izo azer dos papeles en un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
40 |
anyublado (arc.) adj. |
שדוף, מוכה שידפון |
|
Suvian despues deyas otras anyuvladas; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1112 |
aogado m. |
טבוע, טובע; חנוק |
|
Ken aogado en las aguas, i ken kemado en el fuego. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3490 |
apalpar v. |
מישש, גישש, גישש באפילה; קיבל כסף |
|
I ayi no avian apalpar ni de uzansas (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3491 |
apanyamiento m. |
תפיסה, אחיזה, לכידה; אסיפה, התכנסות; הכנסה; תיקון; המאסף |
|
I apanyamiento de los aguas mares yamastes (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1595 |
apanyar v. |
תפס, אחז, החזיק, לפת; חטף;כינס, אסף; תיקן |
|
Eya le disho apanya los djudios (Koplas de Purim, 1545) |
|
Mordehay luego apanyo a todo el puevlo disholes: se ensanyo el Dio en el sielo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Gozar kijo el su bien en akeos dias mando i apanyo tambien a sus kompanyias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Enbio 'Ester a Mordekay, Bilgan, i le Disho: |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo tenias? / para ke lo kerias / sirviendo al malhut / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3492 |
apararse v. refl. |
התייצב, ניצב מול, הופיע, הראה עצמו במקום גבוה, ניצב בחלון, נשען על אדן החלון |
|
Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18) |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1938 |
aparejado adj. |
מוכן, שהוכן, שיועד |
|
Na la lenya i el fuego ya es aparejado, i ande esta el barvez ke sera ayegado? (Puertas de veluntad) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2562 |
aparejar /aparijar v. |
הכין, ערך, התקין |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2563 |
aparejarse v. refl. |
התכונן, הכין עצמו; הציג עצמו; מישמש ובא |
|
Vino el espino en el konsejo para Aman se aparejo ya se la estrena le viene muy buena (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yamo a el su savio, i lo konsejara ke para otro anyo se aparejara, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Las kartas se eskrivieron en lenguaje de los djentios: ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2564 |
aparejo m. |
הכנה, סידור |
|
Enpeso a eskojer de dime ahay de la muerte de Mordehay dame el konsejo i el aparejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6008 |
apareser v. |
הופיע, נגלה |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1939 |
aparesido adj. |
בעל הופעה, נאה, לבוש יפה; לילד: נראה גדול מגילו |
|
Eliyau anavi nos sea aparesido i daremos, loores al verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3493 |
apartado adj. |
נבדל, נפרד, מופרד, מופרש, מובדל, מבודד; רחוק, מנותק; שמורבצד; נסיך, משוח |
|
Aava ke enporta tredje es uno onestedad i ke seran komo uno no sean apartados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
41 |
apartar v. |
הפריש, הבדיל, שמר בצד, הקדיש; הפריד, הבחין; ניתק, הרחיק; גישש באפילה; חסך |
|
El rey ke apartava a los sus varones, (Poema de Yosef) |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
42 |
aparte adv. |
לחוד, בנבדל, בנפרד |
|
Luego favlo aparte el rey a Yosef: (Poema de Yosef) |
|
Loen todos los djudios ke en toda parte nisim de los dos anyos, kada uno aparte, komo el diamante (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
562 |
apasentar v. |
רעה |
|
sus ermanos a las vias, a pasentar las ovejas. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1113 |
apaziguar v. |
השקיט, הרגיע; השלים בין,השכין שלום |
|
Ken sera apaziguado, i ken sera kastigado kon yisurim fuertes. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1114 |
apedreado adj. |
נסקל, שנרגם באבנים; שהוקע ע''י דעת הקהל |
|
Ken sera aogado, i ken sera apedriado. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4723 |
apedrear v. |
סקל, רגם באבנים |
|
le disheron: vos azimos arraviar, i mozotros pekimos ke vos bushkimos de apedrear, guestro korason mira de alimpiar muestro si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1115 |
apegarse v. refl. |
נדבק; דבק ב-, נקשר ל-; נדבק (שאריות אוכל לסיר) |
|
De dia i de noche kon ti me apegare: (Ketuba de la Ley) |
|
Salvo kon eya se apegara (Ketuba de la Ley) |
|
Grande amor tomate, de El non espantate, en la ley apegate. (Donme, sig 18) |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4490 |
apel (fr.) m. |
מיפקד במחנה ריכוז |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4491 |
apelo m. |
קריאה; מפקד; ערעור |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6780 |
aperfijado adj. |
מאומץ, ילד מאומץ; חוסהבמוסד נוער |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2566 |
apetite/apetito/apetit m. |
תאבון, חשק, התאווּת; כשרון, נטיה; יֵצֶר |
|
Tamar ke ansi oyo echo un invite: loke kero yo i mi apetite ke en el mi konbite vos ayegesh vos i Aman djunto kon vos mos asentaremos djuntos beveremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Diole la su intesion de azer un konbite siendo ansi su intesion no ay ken se lo kite el su apetite i su veluntad (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
43 |
apeyido (arc.) m. |
קריאה |
|
Al moso non fayava, fizo grande apeyido (Poema de Yosef) |
|
Fizo grande apeyido, i disho estas razones: (Poema de Yosef) |
|
Eya dio apeyido, i fue alborosada. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3495 |
apiadado adj. |
מרוחם |
|
Apiadado yo sere, yora por mi tu mi madre, non alegri para siempre. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
563 |
apiadar v. |
נחלץ לעזרה, סייע ל-, עזר ל- |
|
apiadame en el presio, ke el alma tengo afrita. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
apiada Senyor sovre mi por santidad de tu nombre. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Le respondio su padre: El Dio mos apiadara i tambien el karnero El mo lo mostrara; (Puertas de veluntad) |
|
Apiada a mi alma A-donay, yevi males munchas bevaday, konsolame kon luz de rey Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
lo aprezo a chilibi Yosef Mordehay / en akea semana mos izo nes el Dio Hay / presto mos |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal amargo i preto? / esk[l]amimos a el Dio muy presto / kisa mos el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1941 |
apiadarse v. refl. |
חמל, ריחם |
|
Apiadate, rahman, de la amargura de Sara. (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1117 |
aplazear v. |
עינג; ריצה, השביע רצון |
|
Tambien El mos aplazo komo novio kon grande hiba (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6988 |
apokar v. |
המעיט, הפחית, הקטין; מיעט, צמצם; הקהה; פחת, התמעט; העליב |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me djuzgas / me arrebashi i me atorvi de kuanto kon tu folor me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
565 |
apokarse v. refl. |
פחת, התמעט |
|
torno, la vido en menguante, ke eya se va apokando; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3497 |
apozentar v. |
יצר משקע/שכבה; איכסן, אירח |
|
Don[a] Krensia deske lo vido komo rey lo apozentara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
566 |
aprestar v. |
הועיל, היה לתועלת |
|
ni aprestes ni mas ni manko ke el suenyo del perro.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
46 |
apresuradamente adv. |
במהירות, בחיפזון |
|
Ivan se lo soltar apresurada mente. (Poema de Yosef) |
|
Apresurada mente alsaron a Yosef (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2568 |
apresurar v. |
זרז, האיץ, החיש, דחק |
|
Luego apresure i are tu dicho anke eres maldicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Aman luego apresuro i ansi lo izo kon korason eskuro en lugar de rizo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1118 |
apresurarse v. refl. |
מיהר, נחפז, הזדרז, אץ |
|
De enfrente vieron una nuve klara, se apresuraron a fraguar la ara; (Im afes, Papo 1894) |
|
I los mal'ahim se apresuran, i dolor i tembla les trava, i dizen: (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2569 |
apresurozo adj. |
ממהר, נחפז |
|
Kavayeros salieron muy apresurozos alegres anduvieron i muncho gozozos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2570 |
apretado adj. |
לחוץ, דחוק, הדוק, מהודק; קמצן, קפוץ יד; ביישן, נחבא אל הכלים |
|
I por tanto duelo azed teshuva muestra orasion suva ke estash apretados por muestros pekados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1740 |
apretar v. |
הידק, לחץ, דחק; בלם; הכביד על, העיק; הפעיל לחץ, הכריח, כפה; איית; לחץ, עינה, נגש, דיכא, הכניע; הטריד; גרר, החזיק בכח |
|
muy klaro i muy visto de apretarlos i no para matarlos komo aki keria asta la famiya (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hasid ke entro de la puerta Zimri kon Kozbi esta en buelta uno el otro apreta alanseolos a los dos Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
567 |
apreto m. |
לחץ, מועקה; עינוי, ענות, מצוקה, רעב, דוחק, ייסורים |
|
ke yevan grande apreto; guadran tu ley kon gran tormiento (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Enkorvandomos tu nombre envokamos, En nuestro apreto la akeda kontamos; (Im afes, Papo 1894) |
|
Tuvieron Yisrael grande apreto: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Teilot a el Dio alto estonses las dimos en oras de apreto ke mos respondimos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Eya guardaria este sekreto por muncho ke apreto porke muncho presto sale bien de esto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dio, porke mos traesh en tal apreto, ke fue este sekreto? (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bueno es ke se fuygan agora en sekreto, mas en antes ke vengan los dias de apreto, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
tsar li meod! mi flakeza i de mi korason el |
|
Israel en grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1121 |
aprevar v. |
העמיד בנסיון; ניסה |
|
agradeses el karnero ke le mostrates, i no olvidas el padre ke aprevates. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5258 |
aprezado adj. & m. |
אסור, אסיר, שבוי |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5259 |
aprezar v. |
אסר, כלא |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
diziendo a kojer moneda / de muncho ke no tenia devda / lo |
|
lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
568 |
aprometer v. |
הבטיח; הציע |
|
te dare tu buen presio yo, pago lo ke aprometo.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1122 |
aprontar v. |
הכין, עיבד; ערך (שולחן), סידר, ארגן; ערך/סידר משהו במהירות |
|
Yitshak apronto su kueyo delikado, i su padre se aego a su lado (Im afes, Papo 1894) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3498 |
apropiado adj. |
מתאים, הולם; מיועד |
|
Nombre de Tu apropiado, antes de todo fayado, Tova, no esta kayado (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
48 |
aprovado adj. |
מוכח, מאושר; מנוסה, בדוק, שנוסה; מוסכם |
|
Y sera provada la palavra de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1742 |
aprovechar v. |
הפיק תועלת, ניצל; הועיל, היה לתועלת, סייע |
|
Kon todas estas kozas no le provecharon no pudo echar kazas ni manko mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i dineros no le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
49 |
apuesto (arc.) adj. |
מקושט; יפה, נאה |
|
Muy apuesto andava komo rozas i flores. (Poema de Yosef) |
|
Kon sortija apuesta, i bendision granada, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4207 |
apunto adv. |
מייד; זה אך, לפני רגע; בדיוק; בזמן, ברגע ש- |
|
Taanit apregonó Mordejay el djusto, ninguno dezayuno tres días apunto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4492 |
apurar v. |
טיהר; ריכז בהרטבה או אידוי; דחס, צמצם, צימק; גרם ענות, לחץ |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1123 |
ara f. |
מזבח |
|
A el ke dishites: ''Tu ijo presiado sovre la ara sea sakrifisiado''. (Im afes, Papo 1894) |
|
De enfrente vieron una nuve klara, se apresuraron a fraguar la ara; (Im afes, Papo 1894) |
|
Te rogo, membrame en lo ke mi alma djuzgara: atan i el atado i la ara. (Puertas de veluntad) |
|
Nafshi kema komo fuego de ara, sin estajar no save komo fara. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1943 |
arder/ardir cf. adrer |
|
|
El ijo ke de 90 anyos eya lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio; (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2210 |
Ardjel f. |
אלג'יריה |
|
el kunyado de David el ke vino de Ardjel: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5260 |
ardor m. |
להט, התלהבות, להיטות, דבקות; התפרצות |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3943 |
arel (ebr.) m. [pl.: arelim] |
ערל, גוי, נוכרי |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2211 |
arina f. |
קמח |
|
biskochadas kon guevos freskos i un poko de arina has (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
les batia mucho guevo en un poko de farina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Komo oyo esto Elia, disho: ''En el Dio ten figuzia no se ateme el azeite ni la arina komo palavra de Dio ke avlo a Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1125 |
arka f. |
תיבה, ארון (הברית) |
|
metio la mano en la arka - se sano de su maka. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6298 |
arká (t.) f. |
אחוריים, עגבות; תמיכה, סיוע; מטען גב |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande shaka / no le kedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5723 |
arko/arkol m. |
קשת (בענן), קשת (נשק), קשת (כינור); קימור, ארקדה; קולב |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1501 |
arma f. |
נשק; שלט אצולה |
|
kada uno a su arma sinyo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
djente del rey por tierra armas sinyeron; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Fuertes mas ke fierro el las kevranta, tambien los arremata sin arma i sin gerra, deskansa la tierra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I bolsas mandara a el reinado, ke le viniera el mando kon armas bastantes, mas de las de antes. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5479 |
armada f. |
חיל, צבא, ארמדה, אוגדה |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1503 |
armado adj. |
חמוש, מצוייד |
|
armados de dia i de noche non deshan dormir; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3135 |
armar v. |
חימש, צייד; טען את הנשק; ביצר |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
I para dormir kon eya grande traision armara (Donme, sig 18) |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6524 |
armarse v. refl. |
התחמש, הצטייד |
|
Respondio 'Ester: yamen a 'Haman i venga agora, i konbite |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2213 |
arnaút (t.) adj. & m. |
אלבני, כינוי לאדם בעל שער פרא |
|
ke la yevo el arnaut i kedo dezmamparada: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4208 |
arrankar v. |
עקר, עקר מן השורש; קטף, תלש בכח, קרע, שבר |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6782 |
arrankarse v. refl. |
נעקר, נקרע מעל; נכסף, השתוקק; נעצב |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4493 |
arrastado (port.) adj. |
נסחב; מָשוּך;מסכן, עלוב |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3881 |
arrastar (port.) v. |
גרר, סחב, סחף, משך אחריו; נשרך, נהג בעצלתים; החריב, הרס |
|
De muestras kazas mos kitaron, en una braza mos enkasharon, de dehi en dehi mos arrastaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4724 |
arraviar v. |
הכעיס, הרגיז; לא עמד בדבריו; סירב לשלם חובו אחרי הפסד במשחק |
|
le disheron: vos azimos arraviar, i mozotros pekimos ke vos bushkimos de apedrear, guestro korason mira de alimpiar muestro si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2573 |
arrazgar v. |
קרע, שיסע; בילה |
|
Mas tambien estradavan sako i seniza i los mas arrazgavan sayo i kamiza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
51 |
arrazgarse v. refl. |
קרע לעצמו (בגד); נקרע |
|
I luego se razgava sus panyos, por Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1126 |
arrebashado adj. |
מושפל, מדוכא |
|
Ken sera arrebashado u ken sera enaltesido. (Untane Tokef) |
|
Es verdad ke en alto moro / ma sovre el arrebashado miro / ''Lama teratsedun 'harim gavnunim, 'ha'har / hamad Eloim leshivto yishkon lanetsah'' (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6010 |
arrebashar v. |
השפיל, זילזל, העליב, השמיץ, הוציא לעז, לעג ל-, ביזה, הנמיך |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1127 |
arrebasharse v. refl. |
התרפס, השפיל עצמו, ירד על ברכיו לבקש טובה |
|
Salvo en monte de Sinay ke se arrebasho tanto (Ketuba de la Ley) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me djuzgas / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
52 |
arrebolver v. |
הפך, בילבל; הזכיר, רמז; החיה מריבה ישנה; חש ברע; טילטל, נפנף |
|
Andad i matemos nuestro rebolvedor! (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5261 |
arreglar v. |
סידר, ערך, הסדיר, אירגן, תיכן, כונן, התאים, תיקן; סירגל קווים |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3502 |
arrekodrar v. |
הזכיר; נזכר (במאמץ) |
|
Pozole punyal en pecho por ver si arrekodrara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
569 |
arrekojer v. |
אסף, כינס, ריכז, קיבץ, קבץ, צבר, ליקט; הקהיל; הלביש, כיסה; מיזגאוויר החדר; נתקף התכווצויות בפה |
|
ke rekojgas kon kortezia a viejos tanbien famiya. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vino a su kaza I mando rekojer a sus amigos i a Zeresh su mujer (Koplas de Purim, 1545) |
|
Rekojola el gran rey deriento su pecho deshola guardar su ley eskuentra su despecho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1597 |
arrelumbrar/se v./v.refl. |
האיר, הבהיר, זהר, קרן; שפך אור; הואר; שימח |
|
Ayi en el midbar vidi arrelumbrar las tavlas de la ley vidi abashar (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Mi mazal hue eskura, el shem santo me alumbra, kon dolor hue mi petira. (Donme, sig 18) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2574 |
arrematado adj. |
כלה/הושמד בידי שמים; שסולק ממקומו |
|
Despues de matada i arrematada su pekado le alkanso en muy prestos dias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1504 |
arrematar v. |
סילק; כילה, השמיד, הרס, נתן מכת מוות |
|
matad i arematad, toda alma se pierda, destruilda asta ke le tape yerva, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Gavriel eskrivia loke arrematava Shimshi loke enkuvria el livro lo avlava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Fuertes mas ke fierro el las kevranta, tambien los arremata sin arma i sin gerra, deskansa la tierra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6785 |
arrematarse v. refl. |
הסתלק, ברח |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
53 |
arremendar v. |
תיקן, הטליא, איחה; בסיפור: השלמת פרטים לעשותו יפה ואמין |
|
Lo ke el rey non savia, Yosef le enmendava. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4880 |
arrepentido n. & adj. |
מתחרט, מתנחם, בעל תשובה |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2576 |
arrepentirse v. refl. |
התחרט, ניחם (על), חזר בו מהבטחתו/התחייבותו; סרב, ויתר |
|
Od despues se arrepintio de averla matada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
ken es enemigo se repentira, tanbien se verguensara, por esto bendigo al Dio mi abrigo (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2136 |
arresavido adj. |
נבון, חכם |
|
Arrondjaldo kon trabukos, porke es resavido! si Dio lo eskapa es el verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
570 |
arreselar v. |
חשש, חשד, נרתע מפעולה |
|
'guay de mi, el desventurado, ke de mi me lo reselo! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1505 |
arresgatar v. |
שחרר, חילץ, גאל, פדה |
|
Ya, Dio!, arresgatamos de esta nasion, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
De manos de Par'o yo te arresgatare (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2578 |
arresponder v. |
ענה, השיב; הגיב; קיים התחייבות, עמד בהתחייבות |
|
El rey le arrespondio en ora muy presta: a Mordehay el djudio kumple tu repuesta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
El rey le arrespondio en ora muy presta: a Mordehay el djudio kumple tu repuesta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2579 |
arretornarse v. refl. |
חזר להכרה; לחוש בטוב מחדש |
|
El ke la mirava se desmayava despues se arretornava porke era grasioza i muy namoroza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2456 |
arreyenado m. |
ממולא, תבשיל ירקות ממולאים (באורז, בשר או גבינה) |
|
las kortava por en medio, las azia reyenadikas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2214 |
arreyenar v. |
למלא ירקות במילויים שונים |
|
despues las enreyenava guevos, muezes i azeite, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
54 |
arriftar v. |
העמיד מחדש, זקף; תיקן טעות (דיבור, כתיבה), תיקן את הקורא בתורה |
|
Reuven esa ora mucho era de revtar, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2580 |
arrimarse v. refl. |
נשען; חסה, מצא מחסה/מקלט זמני; הכין עצמו למנוחה קצרה |
|
Esklavos vendidos, a tu mandado siempre lo an baldado, a mi no me estiman no se en ke se arriman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2215 |
arriva adv. |
למעלה |
|
i inchidas por arriva i les metia taponikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4495 |
arrivar v. |
הגיע; עגן; הצליח; קרה |
|
A Haydar ya arrivimos, de haftonas mos konsomimos, tres dias estuvimos, de ansia mos abatimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5726 |
arrodear v. |
סובב, הקיף, סבב, חג, גלגל; תעה, שוטט ללא מטרה; חיפש בכל מקום |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2581 |
arrodearse v. refl. |
הסתובב, התגלגל, הסתחרר; הקיף עצמו ב-; חיפש משהו שלא נמצא במקומו; הִתְיַפָּה |
|
I todos lo yaman al rey segundo mandava en todo el mundo i a el se arrodeavan i se enkorvavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Despues de dias ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6526 |
arrodiyarse v. refl. |
כרע ברך |
|
Todo el mundo mucha onra le davan, i senyor todos lo yamavan, i todo el mundo a el |
|
Todos los senyores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1945 |
arrogar v. |
הפציר, התחנן, הפגיע, ביקש, התפלל |
|
Por el grande del fonsado al Dio arrogaron, por eskaparlos a eyos todos se aunaron: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4881 |
arrojado adj. |
מושלך, זרוק; גולה, מגורש, מורחק, מסולק, מוחרם, מנודה; זנוח, דחוי |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1944 |
arrojar v. |
גרש, סילק; הדף, זרק, יידה, השליך, הטיל, דחה; פלט; גרש; שתה בלי להשתכר; פיטר |
|
Arrondjaldo kon trabukos, porke es resavido! si Dio lo eskapa es el verdadero. (El rey Nimrod) |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6437 |
artarse v. refl. |
שבע, אכל לשובע; סיפקאת עצמו |
|
su aver prearon la djente, todo el / i de su bien |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
55 |
arte m. |
אמנות; נכל, הונאה; ערמה |
|
De un ombre sin arte, otro si de mizura (Poema de Yosef) |
|
Tomaron kon arte albalas setenta, (Poema de Yosef) |
|
artifisios ke aga de todas las artes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1744 |
artifisio m. |
פקחות, שנינות, כשרון; תחבולה, תכסיס; נכל, רמיה; אמצעי |
|
artifisios ke aga de todas las artes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4211 |
arto adj. |
שָּׁבֵעַ |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
57 |
artura f. |
שׂובע, רוויה |
|
Seran anyos siete ke vienen de fartura.'' (Poema de Yosef) |
|
Sivera sea guardada en anyos de fartura. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6787 |
arur (ebr.) adj. |
ארור, מקולל; רשע, רמאי,נוכל |
|
su pekado le alkanso del |
|
muestros enemigos son los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2216 |
asado adj. |
צלוי, קלוי |
|
i en el forno bien asada a la luz de la kandela. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
karne asada kon ajada se asentan ija i madre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Miren de komer pishkado, frito, kocho i asado i ke no manke salado porke aze bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5182 |
asaná bukata- dar asaná bukata (t.) |
להכות מישהו מכות נאמנות |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2218 |
asar v. |
צלה, קלה |
|
las asava en el orno, las komia kon kucharikas. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5484 |
asasinar v. |
רצח |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3277 |
asaventado adj. |
משכיל, נאור; שיודע דבר מה, ''בעניינים'', מתוּדָע, שהודיעוהו,שתִּדעוהו |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A' rey asentado sovre siya de din / a sus derredores andjeles estantes sovre el din / ke ansi mandado de el rey delantre de todos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5183 |
asembrador m. |
זורע |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuranpor trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1745 |
asemejado adj. |
דומה, מושווה, מוצב לשם השוואה; בר השוואה |
|
Vayan a ribi Hiya todos aunados meara ke en eya estan enterrados los asemejados a los tres padres (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7089 |
asemejansa f. |
דמיון, קירבה, אנלוגיה |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los peshkerimientos / i vido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
59 |
asemejar v. |
דמה ל-; השווה; הופיע |
|
Ke toda semejava al padre de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Por nombre semejava ke yamavan Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Muy flakas estavan, semejavan dolientes (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1599 |
asentado adj. |
יושב, ישוב, מיושב, עומד יציב במקומו; מסודר במקצועו |
|
Ya se va Moshe por el su mandado topo a Par'o en la meza asentado (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
I por mas espasio kon muncho oro el muy bien los enduro todos sus estados estan bien asentados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
La ová de Belogrado el nemsí está ayi asentado, el turko kedó maraviyado (Asidio de Belogrado 1788) |
|
A' rey |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
62 |
asentar v. |
הושיב, יישב; ארגן; חיבר (שיר, סיפור); הותיר משקע |
|
Sentavanse i komian, i sus ojos alsavan, (Poema de Yosef) |
|
revanadas asentava debasho de una gayina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1128 |
asentarse v. refl. |
ישב, התיישב; התיישב בכל כובד משקלו; שקע בשל כובד משקלו; נפל על הכסא; פשט רגל |
|
i te asentas sovre eya kon verdad. (Untane Tokef) |
|
karne asada kon ajada se asentan ija i madre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis pekados mis rinyones van ensendiendo / al din |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
571 |
asentensiar v. |
הרשיע, גזר דין, חייב בדין;העניק |
|
yo so el mayoral, luego ire i asentensiare (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resive la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
63 |
aserkado adj. |
מקורב |
|
De luego de las aves tu seras bien cerkado (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6438 |
aserkamiento m. |
גישה, התקרבות |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2583 |
aserkar v. |
קרב |
|
Mas no aze nada ke su kevranto aserko el Dio santo su ora se ayega sus ojos se siegan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
64 |
aserkarse v. refl. |
התקרב, ניגש אל, הגיעאל; הראה דמיון כלשהו |
|
Las aves me serkavan, todas sin asmamientos. (Poema de Yosef) |
|
ke se van aserkando todos a la serka komo azer peshka. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I la su djustisia se va aserkando se le tira su mando i la su grandeza i su altigueza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No paso munchas dias, ya el pasha venia; serka de nuestras vias se aserkaria, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4497 |
asfiksiar v. |
החניק |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6299 |
ashir (ebr.) m. |
עשיר |
|
zavolandeo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4212 |
ashlik (t.) m. |
דמי כיס, מעות; דמי שתיה |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1129 |
ashugar m. |
נדן, נדוניה, מערכת לבוש לכלה |
|
Yevo kon eya la ashugar ke trusho de kaza de su padre (Ketuba de la Ley) |
|
Enporto todos entre ashugar i tosefet i kontado (Ketuba de la Ley) |
|
ke va azer por ashugar i kontao i shevah i bohcha (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
65 |
así adv. |
כך, ככה |
|
Ke asi lo e fayado en la mi estreyeria.'' (Poema de Yosef) |
|
El rey ke asi vido izole pregunta (Koplas de Purim, 1545) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudadvos, reina, ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
572 |
asiento m. |
מושב, כסא; בסיס, כן; מקום, משטח ישיבה; קרן; איתנות, יציבות; הסכם; בסיס כלכלי; עכוז; מצב צבירה; מעמד, תפקיד |
|
yevalos a su asiento. afirma, Senyor, el djuramiento (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vido a Mordehay estar en su asiento (Koplas de Purim, 1545) |
|
Ijo de Agag el perro kon mal pensamiento kon el rey se asento serka su asiento (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4498 |
asigurar v. |
ביטח, אישר, הבטיח, נתן אחריות, נתן בטחונות; שרת (נתן שרות ל-) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3504 |
asimentar (2) v. |
הזריע (זֶרַע) |
|
I sakastes tierra ve-esev va-ets asimenten simientos (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6175 |
asistensia f. |
סיוע, תמיכה, סעד, עזרה; מענק; ציבור נוכחים; נוכחות, מפגש |
|
zelo grande i muncha kerensia / manifesta toda la |
|
devuado grupo delos senyores maftirim / ke entuziasma la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6177 |
asistir v. |
נָכַח; סייע, עבד בשיתוף עם |
|
tenemos el dover de felisitarlos / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3141 |
askier m. |
חייל, איש צבא, לוחם; צבא; המון בלתי נעים |
|
I kon el traia armas de gerras de modos de maneras, koza de enkante, kon askier bastante. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ke kon tal gran gerra de tantos dias, askier de tantas vias, su sensia baldada, ke no izo nada. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
siendo ke keria askier muncho i no tenian abastesimiento para todas las males (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
66 |
askozo adj. |
מבחיל, מגעיל; בזוי, מאוס |
|
Si non es guardada el tiempo ke es askosa (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4213 |
asodeser v. |
קרה, ארע, התרחש; הופיע לפתע |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
573 |
asoplar v. |
נשב, נשף, אוורר |
|
porke le asoplo el espirito de la gran gloria divinidad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i komo el aire ke asopla, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2586 |
asotar v. |
הצליף, הלקה; ביקר בחומרה |
|
Kon aires i vientos se desvanesio kaje ke le paresio ke un andjel lo asota bien le va derrota (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1602 |
asperar v. |
חיכה, המתין, ציפה; קיווה |
|
Yo aspero enel Dio ke es piadadero (Koplas de Purim, 1545) |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar plazer / ay ijo de un mamzer / mas ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4045 |
aspro (gr.) m. |
פרוטה, מטבע שנהג במזרח (''לבן''); נדבה |
|
Aspros dad kon las dos manos a proves guestros ermanos i a turkos i krisianos aunke no mos pueden ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
En esto muncho atenta: a guestra kaza bien kotenta, los aspros dalde sin kuenta, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
I en esto muncho enyado: aspros gasta kon punyado; el Dio los da demaziado i vos keda a dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
I tanbién yo esto kero: kada uno a su barkero i al shastre i barbero le de aspros i a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3143 |
asta prep. |
עד, עד ל- |
|
No tuvimos deskanso asta el otro anyo, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
De estonses asta agora, travajando por Israel. (Donme, sig 18) |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4216 |
asumar v. |
סיכם (בחשבון) |
|
Yayin bushken de tomar ke sea Gomendja, se beve sin asumar kupikos duyundja; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1603 |
asuvir v. |
טיפס, עלה; העלה |
|
Mirad mirad ke sinyor es Moshe Rabenu ke asuvio i abasho alos altos sielos (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7090 |
atadero m. |
קשר, אגד; שנצים (קישוטים) לסוס |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1946 |
atado adj. |
קשור, מחובר, מאוגד, צרור; מחוייב; אדוק |
|
En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad) |
|
Porke era su frente klara komo el sol no tuvo ningun mihshol porke era kazada kon su tio atada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Entri en mar de el amor, vidi dos namorados atado uno kon otro eran muy aunados. (Donme, sig 18) |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: miembra agora a mi en dia de ser razonado / atan i el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5486 |
atakar v. |
התקיף, תקף, התנפל על; נדלק, החל לבעור; הבעיר |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6178 |
atamiento m. |
חיבור, הצמדה; חיבה, דבקות |
|
sus modestia, sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1947 |
atán (lad.) adj. |
עוקד |
|
En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad) |
|
Te rogo, membrame en lo ke mi alma djuzgara: atan i el atado i la ara. (Puertas de veluntad) |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: miembra agora a mi en dia de ser razonado / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1949 |
atar v. |
קשר, חיבר, צרף, אגד, איגד; סגר עיסקה; סמך על, נתן אמון ב- |
|
Lo ato a Yis.hak komo barvez de alsasion; (Puertas de veluntad) |
|
Rogo, senyor padre, bueno de atarme i el kuchio aguza antes de kortarme. (Puertas de veluntad) |
|
Mira ke vos ato i tambien vos mato (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3507 |
atarse v. refl. |
התחייב, קשר עצמו, נקשר; נעשה סמיך |
|
Sovre este amor biva mi alma, be-emet se ato kon rey Shelomo, i en mi korason es una flama. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6113 |
atemado adj. |
חסר אונים, אפס כוח (שרוי באפיסת כוחות); הרוס, מושמד, מוכה |
|
asigun es el bien son los yisurin kon porsion, nu bien kunplido ni mal atemado (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5729 |
atemamiento m. |
החלשה, כילוי כוח; כלה, כיליון |
|
a ti son las vidas ke non podesta sovre eyas atemamiento (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6439 |
atemante m. |
מכלה, משמיד |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo krevantaras / i aras maraviyar maraviya en tu salir komo barragan / por atemar i atemar sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2590 |
atemar v. |
התיש, ייגע, הוציא את הנשמה; כילה, השמיד, איבד |
|
Porke Aman el mamzer mos kijo matarmos tambien atemarmos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los ire sigiendo i los matare tambien los atemare viejos i famiya todos en un dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bushko Amán el mamzer de kerer merkarmos esto lo kijo azer para atemarmos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
se djustava diziendo mal rebolvi / i enmentarash ke yevo esta toka ke le komio moneda de ribi Yosef 'ha-Levi / enel komercho del tutun / lo |
|
vido ke todo le kaminava / kuento azia ninguno no avlava / al ke keria akel lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1132 |
atemarse v. refl. |
נבעת, נחרד, התייגע; כלה, נשמד; התאבד |
|
Veamos vengansa en los enemigos ke presto se atemen: (Ketuba de la Ley) |
|
i komo la nuve ke se atema, (Untane Tokef) |
|
Komo oyo esto Elia, disho: ''En el Dio ten figuzia no se ateme el azeite ni la arina komo palavra de Dio ke avlo a Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus loores / Dio, rogo melezina sus dolores / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
574 |
atentar v. |
שם לב, נתן את הדעת; תקף, פעל באופן חתרני |
|
si lo keresh atentar, eskuchaldo kon repozo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tanbien esprito les mankan, komo ven komo atentan.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mirad bien i atenta ke no es koza poka ni ay fuersa en la boka (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mirando en el sielo i bien atentar para konoser al Dio de la verdad. (El rey Nimrod) |
|
Disho Zeresh la loka ke poko atenta: agale una forka de pikos sinkuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Atento Ahashverosh kemado en braza ke el primo de kazaros vino a la kaza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
En esto muncho atenta: a guestra kaza bien kotenta, los aspros dalde sin kuenta, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Atirinas muy bien fritas, masapán i melopitas, panes de kaza i pitas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1134 |
atersiado adj. |
מחולק לשלושה, משולש |
|
los atersiantes a ti, santedad atersiada. (Untane Tokef) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1135 |
atersiar v. |
חילק לשלושה חלקים, שילש |
|
los atersiantes a ti, santedad atersiada. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2593 |
atinar v. |
הבחין, הבדיל, הרגיש, שם לב; מצא את מה שגישש אחריו, גילה בעיניו; למד; קבע בדעתו |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2594 |
atordir v. |
שם לשוטה, שיטה; הדהים |
|
Lo atordio el vino en el seten dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
576 |
atorgar v. |
הודה, הכיר ב-; התוודה; הצהיר; הבטיח; נעתר |
|
i kon ti atorgare; i si no, sere reveyador.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke al rey tienda el virdugo de reino a akeya tal se le otorgan vidas (Koplas de Purim, 1545) |
|
Atorgaras i kreeras ke no ay mas ela Hu. Saver savras i serviras no fayaras ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
Don[a] Krensia deske lo sintiera luego se los atorgara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6993 |
atorserse v. refl. |
התעוות |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de vidas i el, patron de fuersa / se alevante en antes ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2595 |
atorvado adj. |
מודאג, מבועת, נפחד, הלום פחד; משתומם, מבולבל |
|
Estonses el presiado Mordehay el djusto muncho fue atorvado de ver tal desgusto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Samael le vino a el senyor presiado; no do mi neshama a ti ke sos enkonado; muncho fue atorvado de ver al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3510 |
atorvar v. |
הבעית, הפחיד; בילבל; עכר |
|
Tanto su luz da relumbrores ke ala shehina atorva (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4727 |
atorvarse v. refl. |
נבעת, חרד, דאג |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me djuzgas / me arrebashi i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1952 |
atrás adv. |
אחורה, מאחורי; מלפני (זמן), אחרי |
|
Tornadvos atras, andjeles de mi fonsado!, este zehut restara para Tsiyon guadrado: (Puertas de veluntad) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5265 |
atrazado adj. |
מפגר, מפגר אחר האופנה, מפגר (בזמן), נחשל; מושהה, דחוי |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5487 |
atristante (fr.) adj. |
מצער, מעציב, מדאיב מייאש |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5266 |
atristarse v. refl. |
הצטער, נעצב, התעצב אל לבו, נעגם |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4218 |
atrivido adj. |
חצוף, חוצפן, חסר בושת; נועז, אמיץ, נחוש, מסכן הכל, החלטי |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2596 |
atrivir v. |
העז |
|
Ni tal me atrivo de venir al rey porke es kuentra su ley, ten muncha pasensia tomare lesensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2597 |
atuendo m. |
כלי, כלי מטבח; מי שמהססים להטיל עליו אחריות; סיר לילה |
|
Tambien mando abevrar kon atuendos finos no merese de yerrar ni ke manke vino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
ma yo so yerme i guzano, polvo de la tierra, un atuendo yeno de verguensa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4052 |
aumado adj. |
מעושן, מעלה עשן |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5267 |
aumoristikano m. |
הומוריסטן, בדרן |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1136 |
aún adv. |
עדיין, עוד, אפילו |
|
Ke non la deshe aun ke vaya por kamino: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1748 |
aunado adj. |
מאוחד; מאחד, מייחד; בהסכמה עם |
|
Vayan a ribi Hiya todos aunados meara ke en eya estan enterrados los asemejados a los tres padres (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Entri en mar de el amor, vidi dos namorados atado uno kon otro eran muy aunados. (Donme, sig 18) |
|
Porke kada uno keriamos ser rey / i kada uno azer su ley / todo lo ke mos plazia izimos / i aunados nunka estuvimos (La Amerika, 1916) |
|
Si de akel tiempo estavamos aunados / i estar kon kada uno ermanados / nozotros no pedriamos la independensia / ni menos una de nuestra provinsia (La Amerika, 1916) |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5732 |
aunamiento m. |
איחוד, התאחדות; איחוד, האחדה; אחדות, אחידות; תמימות דעים, אחדות דעות, פה אחד |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1137 |
aunamente adv. |
ביחד, פה אחד |
|
I diran todos a unamente ashre 'ha-am she-kaha lo: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1953 |
aunarse v. refl. |
התאחה, התאחד |
|
Por el grande del fonsado al Dio arrogaron, por eskaparlos a eyos todos se aunaron: (Puertas de veluntad) |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1954 |
aunke cf. aún ke |
|
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
Aspros dad kon las dos manos a proves guestros ermanos i a turkos i krisianos aunke no mos pueden ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5184 |
Austía/Austría f. |
אוסטריה |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6302 |
av (ebr.) m. |
אב; נשיא, יו''ר |
|
no aya mufti ni sus dinim / ni era merahem |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4054 |
ava f. |
שעועית, פול; פריחה מגרדת |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5268 |
avansado adj. |
מתקדם; שנחסך, שחסכוהו |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / kuando vinites deskalso i deskavenyado / oy ke estas ganando i ke estas avansado / dia i noche vas djugando (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1749 |
avansar v. |
התקדם, קידם; השתפר; חסך |
|
luego enkomendaron un lagum azer kon esto penso el mamzer ke avansaria i los mataria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El mishne no avanso ni mos izo danyo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I kuando aki vinites i ke lavor tuvites / muncha moneda izites / ma kualo avansates i a ken ayudates / de tanta moneda ke ganates? (La Amerika, 1914) |
|
Pensa bien emigrado, pensa bien emigrado / ke nada non tienes avansado / todo tu ganado i todo lo ekonomizado / se van a la karta i al dado (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2599 |
avante prep. & adv. |
לפני כן; ימי קדם |
|
Oyid lo ke akontesio en tiempo de avante i lo ke se enrikesio ke es koza de enkante (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
67 |
ave f. |
עוף; כינוי לאדם חסר יוזמה, כבד ומסורבל |
|
Las aves me serkavan, todas sin asmamientos. (Poema de Yosef) |
|
De luego de las aves tu seras bien cerkado (Poema de Yosef) |
|
Ke nos salieramos, almas ke eskapamos, komo aves bolar, no es ora de burlar. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
69 |
avenir v. |
סידר, ארגן; קרב; פעל להשגת הסכמה |
|
Y ansi se avinieron echar su maldision (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
577 |
aventurado adj. |
נועז, שנוטל סיכונים; עני, אומלל; מאושר, ממוזל, בעל מזל |
|
Gad i Asher de un fado, los dos en bien aventurados; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3512 |
aver (ebr.) m. |
אוויר, רוח; אווירה, אטמוספירה; אקלים, מזג אוויר, סבר פנים |
|
Plata, oro i perlas i las djoyas, todo aver de el mundo kon eyas, mi korason menospresia a eyas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
70 |
aver m. |
רכוש, נכסים, הון; מו''מ עסקי |
|
Todo su aver ponia en manos de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
i olgesh en este mundo kon bienes i kon averes, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I de munchas vias mando a traer amostrar a su aver i la su grandeza kon muncha rikeza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
su |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
71 |
aver v. |
היה (יש), היה לו, הכיל, היה ל-, התקיים, קרה |
|
Y kon la alegria uvoselo olvidado, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3864 |
averguensar v. |
בִּיֵּשׁ, השפיל, פגע בכבוד, העליב, ביזה |
|
Vaday a de demandar de el ombre: Saves a el Dio i saves Su Nombre? Si pensa, no a verguensar siempre, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4220 |
averguensarse v. refl. |
התבייש, בוש בחברה, גילה חוסר בטחון עצמי |
|
ken es enemigo se repentira, tanbien se verguensara, por esto bendigo al Dio mi abrigo (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4499 |
aviasión f. |
חיל אוויר; אוויראות, תעופה |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4055 |
avierto adj. |
פתוח, חשוף, פרוץ; מפולפל, גס, בלתי צנוע, נהנתני; ישר, נוהג בפתיחות, נבון, בהיר, זריז, פעיל |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis pekados mis rinyones van ensendiendo / al din se asentan i los livros estan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
579 |
avistar v. |
חש, הרגיש, הבחין, ראה |
|
ojos tienen i no avistan, i orejas i no oyen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3513 |
avizar v. |
הודיע, פירסם, מסר הודעה, הכריז, תידע; הזהיר |
|
Ven oye, ley aviza, tov saver, es rikeza, tirate de mal riza. (Donme, sig 18) |
|
Mordehay manda i dize: Todo djudió ke se avize, en Adar katorze i kinze miren muncho de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1750 |
avizo m. |
הודעה, מודעה, בשורה, ידיעה; דעה; עצה |
|
de ayi se demostra nes ke se mos izo teneldo en avizo. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1955 |
avla f. |
דיבור, דבר; נאום, הרצאה, דרשה, שיחה (ברדיו, בציבור), כושר דיבור |
|
Madre, la mi madre, ke avlas avlas? un ijo presiado, komo lo deahas? (El rey Nimrod) |
|
Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio esbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
72 |
avlador/dera m. |
מרצה; דברן; מליץ יושר |
|
Lenguajes setenta non es favlador.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
73 |
avlar v. |
דיבר, הירצה, שוחח, החל בשיחה |
|
Y ansi le dezia, i ansi le avlava: (Poema de Yosef) |
|
Madre, la mi madre, ke avlas avlas? un ijo presiado, komo lo deahas? (El rey Nimrod) |
|
Komo oyo esto Elia, disho: ''En el Dio ten figuzia no se ateme el azeite ni la arina komo palavra de Dio ke avlo a Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
vido ke todo le kaminava / kuento azia ninguno no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
580 |
avodazara (ebr.) f. |
עבודה זרה |
|
perdidores mamparado i avoda zara sirviente. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Lo akavido mas ke non la troke por otra ley ni ke sierva avoda zara (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4728 |
avot (ebr.) m. pl. |
אבות |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
581 |
avrir v. |
פתח, פקח, חלץ פקק, נתן סם משלשל |
|
por esto akavidate i avre muy bien el ojo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avrid ami las puertas por siba de las lagrimas, Zihr''i fizo por nombransas. (Donme, sig 18) |
|
De estonses avrira tu ojo saver a el Dio, Tova dize: A ti remez ke no kedares hamor. (Donme, sig 18) |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1957 |
avrirse v. refl. |
נפתח; הנץ; פתח עצמו, התוודה, גילה ליבו; קרע, פרם; התגבר על ביישנותו |
|
Las puertas de piadad ya se avrieron; (Puertas de veluntad) |
|
Puertas de veluntad es ora de avrirse; dia ke mi kuerpo deve afriirse, (Puertas de veluntad) |
|
Kavakadura de tsimtsum be-hoah se avrio (Donme, sig 18) |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6304 |
avtahá (ebr.) f. |
בטחון; תקווה; ביטוח |
|
tefila agan todo Israel / ke mos mande ya el goel / i mos frague bet el / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2532 |
avuelos m. pl. |
אבות |
|
Tu as de deprender de tus aguelos, tus ojos en el sielos al Dio ke es uno tres dias de ayuno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
74 |
ayá adv. |
שם, שמה |
|
Aya donde yazia, tomaronle temores. (Poema de Yosef) |
|
Ke aya donde te yevan, tu seras bien onrado. (Poema de Yosef) |
|
De aki aya, i es para Tevaria, ordenes de gerra mas ke la primera. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
76 |
ayar v. |
מצא |
|
Fayolos en los yermos a todo ese dor, (Poema de Yosef) |
|
Al moso non fayava, fizo grande apeyido (Poema de Yosef) |
|
Ke asi lo e fayado en la mi estreyeria.'' (Poema de Yosef) |
|
Disho ke non fayava tales tres entinsiones (Poema de Yosef) |
|
Hazak a su neshama, Avraam Haliva yama, enkuvrira en Una para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
Despues de dias ke se arrodearon, a la senyora Ester |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2601 |
ayarse v. refl. |
נמצא |
|
Tsadik uno se ayo Mordehay se nombra ke kativo el kayo en la su solombra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1959 |
ayegar v. |
הגיע, התקרב; הגיע להשג, השיג, הצליח; הקריב קרבן; זכה לראות |
|
Na la lenya i el fuego ya es aparejado, i ande esta el barvez ke sera ayegado? (Puertas de veluntad) |
|
Ya avia ayegado en lugar muy serka, dos oras le a faltado para nuestra serka; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Preva diezena ke Avraam fue prevado del Shem Yitbarah fue komandado ke por korban sea ayegado su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2602 |
ayegarse v. refl. |
התקרב, בא עד, הצטרף |
|
Mas no aze nada ke su kevranto aserko el Dio santo su ora se ayega sus ojos se siegan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
582 |
ayer adv. |
אתמול, ביום אחר שעבר |
|
ainda ayer la izi eya, de un madero del servisio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil males avlo de la reina, le puzo un gran klavo; dize ke no kiere venir, ke inda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1960 |
ayí/aí adv. |
שם, שמה |
|
I todos los lenyos fruto ivan dando; de ayi lo eskapo el Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4222 |
aynó (ebr.) adv. |
כלומר, דהיינו; כמעט |
|
Ayno ke lo azemos por mitsvá presiada kon repozo tomemos de la manyanada: (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5489 |
ayom (ebr.) adv. |
היום |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
583 |
ayuda f. |
חוקן; עזרה, סיוע, תמיכה, סעד |
|
i kon ayuda del Alto este ijo le nasio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Kon ayuda del Dio alto ke no mos aga nada falto; lo alavo i lo kanto, ke le tenemos ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3946 |
ayudar v. |
עזר, סייע, תמך, סעד, הושיט יד |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
En su fuego del Goel Shabetay Nafshi kon mi puerpo i lo ke ay, ayudara Goel Tsevi Shabetay, el es malhut Tsevi Sultan Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
I kuando aki vinites i ke lavor tuvites / muncha moneda izites / ma kualo avansates i a ken ayudates / de tanta moneda ke ganates? (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1605 |
ayunar v. |
צם, התענה, ישב בתענית |
|
Ayunen tres dias grande I pekenyo (Koplas de Purim, 1545) |
|
Enbio 'Ester a Mordekay, Bilgan, i le Disho: apanya a los Judios de Susan, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
584 |
ayuno m. |
תענית, צום |
|
es razon de azer ayuno, pedron, senyor del mundo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i travole gran retenbla, en ayuno se kedo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Tu as de deprender de tus aguelos, tus ojos en el sielos al Dio ke es uno tres dias de ayuno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Se metio en un kanto kon gran ayuno su korason a uno i kon grande pasion izo la orasion (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Supo Mordelsay esta echa, esklamo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4223 |
aza f. |
ידית (של ספל או סירּ); גרזן |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2221 |
azeite m. |
שמן |
|
despues las enreyenava guevos, muezes i azeite, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i kon azeite en el forno paresia un prasifeche. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Tamar no demandava kolor ni afeite no menos se untava dingun azeite (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Komo oyo esto Elia, disho: ''En el Dio ten figuzia no se ateme el azeite ni la arina komo palavra de Dio ke avlo a Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
80 |
azer v. |
עשה, יצר; עזר, סייע, הושיט עזרה |
|
'Gaviyas sonyava ke faziamos un dia, (Poema de Yosef) |
|
Gran djura fazia de no ferlo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Birkia 'ha-shamayim sol i luna fizistes Et kol 'ha-be'hemot ve-et kol 'ha-taninim ke es peshes (Donme, sig 18) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5734 |
azerado adj. |
פלדי, עשוי מפלדה |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3150 |
azerse v. refl. |
נעשה, הפך ל-, היה ל-; העמיד פנים, עשה עצמו; הבשיל, השלים בישולו; מת |
|
Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2606 |
azienda f. |
רכוש, הון, עושר, נכסים, נחלה |
|
Todas sus aziendas gastan en plazos i en botas i vazos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
586 |
aznedad f. |
חמוריות, סכלות, התנהגות מטופשת |
|
en kreer en aznedad por ser nos kriansas nesias.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
are saver tu aznedad a todo ken lo oyera.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
'perdidos estan toda la djente en tal grande aznedad''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
589 |
azno m. |
חמור |
|
azno komo un konejo, mas bestial ke una vaka. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos salvo ke el almiskle / respondio: estad aki puevlo enshemplado a el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6305 |
baal tsedaká (ebr.) m. |
בעל צדקה |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande shaka / no le kedo arka i ninguna ilaka / de pekado ke se tomo kon sinyor ribi Yits.hak Mayoral |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6306 |
badjá (t.) f. |
ארובה; צוהר לאוורור |
|
ibrishay i shali / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4597 |
badkol (ebr.) m. |
הד, בת קול; גילוי שמיימי |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6792 |
bahur (ebr.) m. |
בחור, עלם, רווק |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo tenias? / para ke lo kerias / sirviendo al malhut / apanyen asta el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4224 |
bailar v. |
רקד, חולל |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2607 |
baile m. |
ריקוד, מחול |
|
De lo ke kero enmentar nada yo no falto kon baile i salto i kon gran plazer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4730 |
bakas(h)ot/d/ (ebr.) f. pl. |
בקשות, שירת הבקשות |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4225 |
bakshish (t.) m. |
דמי שתיה, מתנה עבור טובה, בקשיש |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1751 |
bala f. |
צרור, חבילה, משא סוס; כדור (משחק); קלע, כדור (רובה) |
|
si keresh ser bivos i no detardar, las ropas tambien atar i azervos balas no deshesh ni tavlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5735 |
balansa f. |
מאזניים, משקל; מאזן; שיווי משקל; מזל מאזנים |
|
i kuando lo suves en las tasas de la balansa non se va para abasho la tasa i non se alevanta para arriva (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2608 |
baldar v. |
ביטל; ביטל גזירה; שבר; הפסיק, עצר; עשה לבלתי חוקי, ביטל חוקיות |
|
A Dio, kon tu sensia balda esta setensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Esklavos vendidos, a tu mandado siempre lo an baldado, a mi no me estiman no se en ke se ariman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Vieron toda la konpanya komo baldo esta setensia enpesaron alavarla: ''Bendicha madre ke salio de eya Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Tova meldo koza alta, de esto muncho se espanta, siendo ke las mitsvot baldo, yiten lanu a este bien. (Donme, sig 18) |
|
planta en mi penserios tu temor, setensia sovre mi setensias buenas i balda de sovre mi setensias malas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Luego 'Ester dos mosas tomo, delante Ahashverosh se paro, i en sus ojos el Dio la engrasio. Le Disho: demanda, senyora, ke tu voluntad no la |
|
Respondio 'Ester: yamen a 'Haman i venga agora, i konbite se arme en esta ora. Le Disho el rey: si, senyora, ke tu dicho no la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6442 |
baldarse v. refl. |
שבת, חדל |
|
salmeamiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1752 |
baldes adv. |
בחינם, חינם אין כסף |
|
el uno semejado a Moshe rabenu otro a David malkenu siendo djentes grandes no sarlesh en baldes'' (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3521 |
baldío adj. |
בלי יסוד, בלי בסיס, לא מדוייק, בטל, ריק, חסר ערך |
|
Komo la solombra pasan los dias, no ay a eyos ke no fueron baldias, si pensa ke aze asi manzias, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4500 |
balsa f. |
שלולית; מאגר, אגן; בריכה |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4226 |
baluk (t.) m. |
דג |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4227 |
bandido m. |
שודד, גזלן, לסטים, פושע; מישהו משולי החברה, נבל, מנוול |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5659 |
bandiera f. |
דגל, נס |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3334 |
banyo m. |
אמבט, אמבטיה, מרחץ; רחצה; חדר אמבטיה; עיר מרחצאות |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Melizelda, melizelda la ija del enperante ke venia de los banyos de los banyos de lavarse (Donme, sig 18) |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
In Auschwitz mos desbarkaron, de nuestros keridos mos separaron, al banyo mos entraron, los kaveyos mos kortaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2223 |
barato adj. |
זול |
|
es de komer i gozar de lo bueno i barato. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5737 |
barbarikamente cf. barbaramente |
|
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2610 |
barbero m. |
ספר, גלח |
|
Riko era por su mal i por su kevranto antes era su amal barbero en un kanto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I tanbién yo esto kero: kada uno a su barkero i al shastre i barbero le de aspros i a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1139 |
barka f. |
סירה |
|
Su ermana la nevia una barka le aria, por adientro i por ahuera la enpezaria, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Bastesio el a mandar por munchas komarkas siendo por tierra andar navios kon barkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4059 |
barkero m. |
ספן, שייט; בעל סירה |
|
I tanbién yo esto kero: kada uno a su barkero i al shastre i barbero le de aspros i a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6443 |
barragán n. & adj. |
גיבור, אמיץ; חזק, חסון; גברי; מי שמפגין את שריריו (אירוני), בעל כוח |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo krevantaras / i aras maraviyar maraviya en tu salir komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5490 |
barraganería f. |
כוח, עצמה, עוז, שריריות, גבורה, עזות נפש; פילגשות |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
a ti A' la grandeza i la barragania i la ermozura i el vensimiento i la loor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
a ti la barragania ke en su sekreto se kansan muestros penserios por estar, ke te enfortesestes de mozotros muncho (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te konviene la grandeza i la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1140 |
baruh 'hu/baruhú/barihú (ebr.) |
ברוך הוא |
|
Yamo i disho el Dio Baruh Hu a los djidios mi kompanya ermoza (Ketuba de la Ley) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5185 |
barut (t.) m. |
אבק שריפה, חומר נפץ (בארוד); אוכל חריף וצורב את הגרון; חמום מוח; כינוי לילד שובב וקשה |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
590 |
barva f. |
סנטר; זקן |
|
no kreo ke esto es barva sino kola de kavayo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
deshose venir un viejo, kon su barva larga i blanka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La su barva redondika mansanikas de djugare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1141 |
barvez m. |
כבש, איל; כינוי לבעל זקן מדובלל |
|
abandone su amor paternal esta vez, degoyeme i ardame komo un barvez. (Im afes, Papo 1894) |
|
Lo ato a Yis.hak komo barvez de alsasion; (Puertas de veluntad) |
|
Na la lenya i el fuego ya es aparejado, i ande esta el barvez ke sera ayegado? (Puertas de veluntad) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1142 |
basar vadam (ebr.) m. |
בשר ודם, אדם |
|
ke somos basar vadam. (Untane Tokef) |
|
Avrid ojos benadam ke tu sos basar i dam, venistesh en el olam para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4229 |
bash (t.) m. |
ראש; מומחה, ''אלוף'' (במובן שלילי: מוכשר למעשים רעים) |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5740 |
basheza f. |
שפלות, שפלות רוח, אי מוסריות, נבזות, גסות, המוניות, נבלה |
|
segun la fortaleza de tu grandeza, mizmamente es la fin de mi protvedad i mi basheza (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6114 |
bashí (t.) adj. |
ראשי |
|
enkomendo a el buluk bashi i a el kol agasi (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
592 |
bashiko adj. |
נמוך, נמוך קומה, מעט נמוך, נמוך לגילו; שפל, בזוי, נבזה, נקלה, נבל |
|
i me konto la bashika ke se sonyo kon guarita; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke Eliya Almud, el bashiko, el naniko, es esto kompuesto; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6014 |
basho m. |
אדם שפל |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
593 |
basho adj. & adv. |
נמוך; שטוח; שפל, בזוי, נבזה, נקלה; מרמה נמוכה, מאיכות ירודה |
|
a tu puevlo el desdichado, desendido en basho grado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4230 |
basta adv. |
די, מספיק |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
526 |
basta! interj. |
מספיק! די! |
|
abasta, senyor, abasta. amen, ve-nomar amen. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1753 |
bastante adj. |
מספיק, די, למדי, מאוד |
|
konbaras bastantes de gran kantidad para derrokar sivdad; no aprovecharon ninguno mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I bolsas mandara a el reinado, ke le viniera el mando kon armas bastantes, mas de las de antes. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I kon el traia armas de gerras de modos de maneras, koza de enkante, kon askier bastante. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1754 |
bastante adv. |
מספיק, די, למדי |
|
Solamente kon una era bastante azer matar de una mas de almas vente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1507 |
basteser v. |
היה מסוגל, יכול |
|
Bastesieron a mandar en toda la sivdad, kojeron grandes i chikos de poka edad; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bastesio el a mandar por munchas komarkas siendo por tierra andar navios kon barkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6115 |
batal (ebr.) adj. |
בטל, חסר מעש, בלתי פעיל; חסר תעסוקה, מובטל; בטלן, הולך בטל, מתבטל; פנוי |
|
i djente batal se kontentaron por poko de nada a beklear las noches (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2224 |
batido adj. |
מנוצח, מוכה, כתוש |
|
las enbolvia kon guevos batidos en una tasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2225 |
batir m. |
כעס, חרדה, מצב רוח עכור, רעידה מרוב כעס/חרדה, אי שקט פנימי |
|
les batia mucho guevo en un poko de farina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
594 |
batir v. |
דפק, הלם, הקיש, המם, היכה |
|
Terah vido tal dezastre, el korason le bate. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5741 |
bayrak (t.) m. |
דגל, נס |
|
i sovre sus bayrakes kada konpanya tiene su senyal (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4732 |
bealá (ebr.) f. |
זעקה, צרחה |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4885 |
beemod (ebr.) f. pl. |
בהמות |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6116 |
begenear (t.) v. |
חיבב, אהב |
|
i las kazaron kon muncho adalet i konsograron kon djente grande ke mas antesdita djente grande no lo begeneavan a dito padre de novia ni por mesharet (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6117 |
beklear (t.) v. |
שמר, השגיח, צפה, עמד על המשמר, חיכה |
|
i djente batal se kontentaron por poko de nada a beklear las noches (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5492 |
Béljika f. |
בלגיה |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5493 |
beljikano m. & adj. |
בלגי |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3883 |
Belogrado f. |
בלגרד |
|
La ová de Belogrado el nemsí está ayi asentado, el turko kedó maraviyado (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Los de Belogrado eran afamados, agora no son kontados porke no tienen parás ni dukados (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6308 |
ben (ebr.) m. |
בן, צאצא |
|
no aya mufti ni sus dinim / ni era merahem av al |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6118 |
ben zahar (ebr.) m. |
בן זכר |
|
ke en todas las alegrias del mundo no ay komo simhat ledat ben zahar u-bifrat kuando es mahpul (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3525 |
benadam (ebr.) m. |
בן אדם, אדם, איש,גבר; ''בן אדם'' - אדם בעל יושרה; אף אחד |
|
Avrid ojos benadam ke tu sos basar i dam, venistesh en el olam para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
tsadik Moshe, yo me entremetere en tu kevura, lo ke no zahá beadam miyom shenivrá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3335 |
bendezido adj. |
ברוך, מבורך |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
595 |
bendezir v. |
ברך, שיבח, הילל |
|
bendiziremos a el Alto ke mos salvo de kevranto, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Enpesar kero kontar en esta kantiga el ke la oye kantar ke el Dio bendiga (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Veni, todos adjuntemos, a su nombre bendeziremos i de El demandemos la bendision de Israel. (El Dio alto) |
|
Bivas tu munchos anyos, el rey mi amigo, ke eskapes de danyo siempre te bendigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
ken es enemigo se repentira, tanbien se verguensara, por esto bendigo al Dio mi abrigo (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
de noche se le izo i la su venida / |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de kavo asta ravo / no oigash algun klavo / esto vos dire / i al rey |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
596 |
bendicho adj. |
ברוך, מבורך, מקודש |
|
'bendicho el Dio del sielo. El uno i su nombre uno; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
bendicha sea tal vientre, i madre ke tal pario. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Israel ke oyeron la boz del Dio Bendicho (Ketuba de la Ley) |
|
i ansi todo salio todo el su rijo lindo i bendicho. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bendicho el abastado ke mos dio dia onorado, kada shabat amejoreado (El Dio alto) |
|
Ke es tu demanda yo te la are mi reinado partire por konplir tu dicho lindo i bendicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio ke a sus temientes de su sensia despartio, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Vieron toda la konpanya komo baldo esta setensia enpesaron alavarla: ''Bendicha madre ke salio de eya Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Kantare a El Gadol bendicho eskapara a mi alma de saar, El es rahman i el es Dio derecho (Donme, sig 18) |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
nunka me vo olvidar akea alegria / ke sintia la |
|
|
|
no aya mufti ni sus dinim / ni era merahem av al banim / metio en tomruk a los memunim / los eskapo el sinyor ribi David Zonana ke sea |
|
Ya se le dio a 'Ester la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
82 |
bendisión f. |
ברכה |
|
Kon sortija apuesta, i bendision granada, (Poema de Yosef) |
|
bendision, devosion, muestra intesion toda esta en el; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Damos, Senyor, tu bendision kon la buena kondision; amostramos tu salvasion de el bet mikdash Ariel. (El Dio alto) |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / akalsead akalsead sus kalsadas / empese la anyada i sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
599 |
benefisio m. |
רווח, תועלת, הנאה, יתרון, הכנסה ; הטבה |
|
-''olgare mi benefisio kon muy buena kondision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
komo te enkorvas en eya kon tan grande benefisio? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
salio un gran benefisio ke trespaso a su padre. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1758 |
berahá (ebr.) f. |
ברכה |
|
i al el kantaron kon sus berahot agomel i shevahot por el nes ke vieron de muerte salieron. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4232 |
berbante n. & adj. |
נוכל, רמאי, גנב, נבל |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1966 |
besimán tov! (ebr.) interj. |
בסימן טוב! (נאמר לחתונה או ללידת בן) |
|
Saludemos agora al senyor parido, ke le sea besiman tov este nasido; (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1759 |
besorá (ebr.) f. |
בשורה טובה |
|
Besorot nos vinieron supito i muy presto kartas ke eskrivieron muncho en sekreto: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
602 |
bestia f. |
חיה, בעל חיים, בהמה; חיית טרף; כינוי לאדם גס ותוקפני |
|
kuanto disho es verdad, ke somos komo unas bestias (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
603 |
bestial adj. |
בהמי, חייתי, אכזרי, גס |
|
tirando el gran bestial, ke a el desho sano, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
azno komo un konejo, mas bestial ke una vaka. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1967 |
bet amikdash (ebr.) |
בית המקדש |
|
Damos, Senyor, tu bendision kon la buena kondision; amostramos tu salvasion de el bet mikdash Ariel. (El Dio alto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6015 |
bet din (ebr.) m. |
בית דין (רבני) |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6310 |
bet el(ebr.) m. |
בית אל, בית המקדש |
|
tefila agan todo Israel / ke mos mande ya el goel / i mos frague |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4600 |
betoh de (ebr.) |
בתוך ה-, תוך כדי |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2616 |
bever v. |
שתה, לגם, גמע; רימה, הערים; נתן אמון ב- |
|
Tamar ke ansi oyo echo un invite: loke kero yo i mi apetite ke en el mi konbite vos ayegesh vos i Aman djunto kon vos mos asentaremos djuntos beveremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Beven komo puerkas dientro de sus serkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
I tanbién yo esto kero: kada uno a su barkero i al shastre i barbero le de aspros i a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Mordehay manda i dize: Todo djudió ke se avize, en Adar katorze i kinze miren muncho de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Yayin bushken de tomar ke sea Gomendja, se beve sin asumar kupikos duyundja; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
|
|
Estando el rey komiendo i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1606 |
beveres m. pl. |
משקאות |
|
De diversas maneras I modos beveres (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6539 |
beverse v. refl. |
נשתה, נלגם, נגמע |
|
Los vinos demudados ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4062 |
bevida f. |
משקה, שיקוי; לגימה, שתיה בבת אחת |
|
Vengamos a la komida: sea muncha i sin medida; mas en la bevida sea muncho el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
605 |
beya/beyo adj. |
יָפָה/יָפֶה |
|
i al deredor las siete las mas lindas i beyas; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shim'on i levi de un fado, muy valientes i muy beyos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Enpesaron a eskojer mosas i donzeyas galanas i beyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
607 |
bezar v. |
נישק, נשק; התאים (זה לזה), התחבר היטב |
|
la bezo i se umiyo, ke le perdone su pekado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4236 |
bezer (t.) adj. |
שהגיע עד רוויה, שנמאס לו, שהגיע לקצה כוחותיו; מלא צער ויגון |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3527 |
bezo m. |
נשיקה |
|
La sus bezos koloradas parese fino korale (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
608 |
bien m. |
רכוש, עושר, הון, ברכה; טוב; יתרון |
|
i olgesh en este mundo kon bienes i kon averes, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ken izo Vashti tambien a las sus amigas por ke les krese su bien komo las espigas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Gozar kijo el su bien en akeos dias mando i apanyo tambien a sus kompanyias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los djidiós todos kantavan, kon el bien se alegravan i agora todos endechavan (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Los gevirim kon el bien penaron, a los podrunes lo guardaron, al kavo los fraikores se lo yevaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2226 |
bien adv. |
היטב, מאוד, למדי; חוץ מזה |
|
no keria redondikas sino ke fueran bien largitas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3528 |
bienaventurado adj. & m. |
אשרי; מאושר, ברוך, בר מזל; תם, באירוניה: טיפש |
|
I las aguas de este es fuego fuerte, eyos ke kemaron en el lo bienaventurados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4888 |
bienes m. pl. |
נדל''ן, רכוש, נכסים, הון, קרן, מלאי; אחוזה |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
609 |
biervo m. |
מילה |
|
las albrisias de Ayifto las traiya en un biervo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yamo i los akavido kon muy klaros biervos: ansi es mi partido kon vos los mis siervos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
reada les travo de oyir estos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6119 |
bifrat (ebr.) adv. |
בפרט, במיוחד |
|
ke en todas las alegrias del mundo no ay komo simhat ledat ben zahar u-bifrat kuando es mahpul (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2227 |
birmuelo m. |
לביבה, סופגניה; מאפה חלבון ביצה; מאפה לפסח; רקיק |
|
las enbolvian kon guevos, las azian birmuelikos (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2228 |
biskochada f. |
מאפה קלוי |
|
biskochadas kon guevos freskos i un poko de arina has (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2229 |
biskocho m. |
תופין, רקיק, כעך |
|
kon almendras blankeadas i majava un biskocho, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2621 |
bivienda f. |
מחיה |
|
Haserim son de saver no ay ken los entienda no les abasta a ver para sus biviendas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1144 |
bivir v. |
חי, התקיים, גר; ניהל חיי הוללות |
|
ke salvo ke torne de sus karreras las malas i ke bivira. (Untane Tokef) |
|
Bivas tu munchos anyos, el rey mi amigo, ke eskapes de danyo siempre te bendigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No uvo muerte para el vidas del mundo bive el djuntos vengan kon el Goel ek enbien a vos a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
610 |
bivo adj. |
חי, מלא חיים; ער, ערני; תוסס,שובב, עליז, זריז; פיקח, מבריק; בוהק |
|
i seash bivos i sanos kon servisio del Dio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ensanyose i abasho, -asi seas bivo i sano (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
si keresh ser bivos i no detardar, las ropas tambien atar i azervos balas no deshesh ni tavlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Lo vine a bushkar si esta por aki; si es ke esta bivo me konsolo yo. (El rey Nimrod) |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi lugar te entremetas / esto es mi demanda / el Dio este por tu vanda / kon ti i tu ermano / ke estes |
|
A' livros de |
|
i respondio su padre: en el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4063 |
bizinieto m. |
נין |
|
Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3951 |
blandiko adj. |
רך במקצת, רכרוכי |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2230 |
blankeado adj. |
לבנבן, מולבן |
|
kon almendras blankeadas i majava un biskocho, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
612 |
blanko adj. |
לבן, צח, צחור |
|
deshose venir un viejo, kon su barva larga i blanka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Vino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4503 |
bloko m. |
גוש, נדבך; מצור; בלוק פוליטי; בלוק (צריף) במחנה ריכוז |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4601 |
boda f. |
חתונה; בהשאלה: דבר מה בלתי נעים |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6120 |
bogchá (t.) m. |
חבילה, צרור; חבילת מגבות ושאר צרכי מרחץ; חבילת בגדים ישנים; עטיפת/מעטפת החבילה |
|
ke va azer por ashugar i kontao i shevah i bohcha (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
613 |
boka f. |
פה, לוע |
|
se echavan de boka abasho i se enkorvavan a mi maso.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''padre sienta tu sentido lo ke sakas de la boka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mirad bien i atenta ke no es koza poka ni ay fuersa en la boka (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
615 |
bokado m. |
נתח, ביס; שוחד; הצטננות |
|
'alkansa ya un bokado, sino, del chanto metevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i en kada dos bokados beveresh vuestro viniko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4237 |
bokal m. |
בקבוק, צנצנת, קנקן |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6799 |
bolado adj. |
שאיבד את ראשו, נואש; נפעם משמחה |
|
al malkenu le paresio ke esto era malmeter / esta echa a den Oglu no le keria azer / ay ken echo un zer / heshbon kere azer / sus karas komo panzer / el ferman hue dado / el ya esta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1762 |
bolar v. |
עף, טס, ריחף, עופף, פרח; נמלט במהירות; נפטר (באירוניה) |
|
i toda la djente avian pasando las konbaras bolando entre eyos pasavan i no les tokavan (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ke nos salieramos, almas ke eskapamos, komo aves bolar, no es ora de burlar. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mozotros esperando ke el ya entrava, vimos uno bolando ke ya se bolava albrisias el dava: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / grosh te komites sin pezo / ven veras la muestra / ya me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3158 |
bolarse v. refl. |
התעופף; הסתלק במהירות, נעלם במהירות |
|
Mozotros esperando ke el ya entrava, vimos uno bolando ke ya se bolava albrisias el dava: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5497 |
bolema f. |
כדור בשר טחון בעלה כרוב/חסה |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3159 |
bolsa f. |
שק, שקית; ארנק, חריט; תיק, אמתחת; גביע נייר; פגם בבגד, גזרה פגומה |
|
I bolsas mandara a el reinado, ke le viniera el mando kon armas bastantes, mas de las de antes. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5742 |
bolviense v. adj. |
מתהפך |
|
En sus manos flama de la espada la bolviense (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5187 |
bomba f. |
פצצה; הפתעה; שקר, רמיה |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5498 |
bombardear v. |
הפגיז, הפציץ |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1145 |
bonansa f. |
רוגע, שקט ימי; שפע, תקופה טובה בעסקים/בעולם |
|
de afirmar la Ley tanto kon proveza komo tener muncha bonansa: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
83 |
bondad/bondat f. |
טוב; טובה, שירות |
|
Yosef kon bondades del feron preguntados: (Poema de Yosef) |
|
Onbre de bondades, ke tema al kriador; (Poema de Yosef) |
|
'Yeno de bondades i de saviduria, (Poema de Yosef) |
|
Vijita tu revanyo kon peadades, ovejas ke esperan en tus bondades (Im afes, Papo 1894) |
|
Pensa mi korason koza buena, kere bondad i no mal a ninguna, de fuego de el amor es yena, dia i noche kema por la emuna. (Donme, sig 18) |
|
Vaday El ya save a mi veluntad, ke yo kero por saver a su vedrad, fara a mi agora este bondad (Donme, sig 18) |
|
esta es la olgansa i la eredasion ke non ay fin a su bondad i su ermozura (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4064 |
boneta f. |
מצנפת רבנים |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5135 |
bora (gr.) f. |
סערה; כעס אלים |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2624 |
borrachón adj. |
אלכוהוליסט, שיכור, שתיין |
|
Mandole a responder: Borrachon perdido vos tienes ke entender en el tu sentido (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2625 |
bota f. |
מגף; גיגית, חבית, תיבת לחם, אגן, אמבט; רחצה באמבט; חנות גדולה |
|
Todas sus aziendas gastan en plazos i en botas i vazos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2232 |
bote m. |
צנצנת, כד; מגף, מגף קצר |
|
i el kezo sin manzia i azeite kon el bote (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5136 |
boy (t.) m. |
גובה; מידה, גודל, ממד, שעור, קומה; גיל |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
86 |
boz f. |
קול, קול בהצבעה, צליל, טון |
|
Kuando vino su marido, luego la boz alsava: (Poema de Yosef) |
|
Bozes dava la djente, al rey de esta manera: (Poema de Yosef) |
|
Una boz ya le grito ke se adelantara. (Puertas de veluntad) |
|
Yenas kon kantigas i kon boz alta gozan sin aver falta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
616 |
braso m. |
זרוע; ענף, סמוכה |
|
i dio de eya en el fuego, la kavesa i los brasos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Su vientre rozas vayadidas, dos sus pechos inyudos milisiadas, sus brasos a el Dio espandidos. (Donme, sig 18) |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2627 |
bravamente adv. |
בעוז, באומץ, בגבורה |
|
Bravamente enbio por los eskrivanos i las kartas las siyo mizmo por sus manos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6181 |
bravo adj. |
אמיץ, גיבור; ישר, נאמן; מכובד, בעל ערך |
|
'hedad a vozotros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2233 |
braza f. |
גחלת, גחלים |
|
las metia en el forno antes de kemar la braza. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Atento Ahashverosh kemado en braza ke el primo de kazaros vino a la kaza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De muestras kazas mos kitaron, en una braza mos enkasharon, de dehi en dehi mos arrastaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka se enkapa / ya le kitaron la kapa / ke le den murvet / ya salio el del dovlet / murira en kaza / ke no lo kemen en |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5137 |
brisko m. |
אפרסק (פרי) |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5500 |
briyar v. |
זהר, הבהיק, הבריק, התנוצץ, נצץ; הצליח כלכלית, חי ברווחה, זרח מעושר/סיפוק/רווחה (גם באירוניה); תאם |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5744 |
brozlado m. |
כלי זכוכית עם עיטורי זהב |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2234 |
brusalí m.& adj. |
בן העיר ברוסה (בורסה) |
|
kon ajikos i pimienta en kasuela brusalia (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3888 |
budak (t.) adj. |
'עין'' בקרש; כינוי לעקשן; טיפש, שוטה; אדם פשוט וגס |
|
El nemsí dizen que es budalá, mos enpesó a echar kunbaras asta ke se kemó la sivdad (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1508 |
buelta f. |
סיבוב, סיור, הטיה; שינוי, חילוף, היפוך; החלפת דעה; מעקף |
|
Komo la buelta de Aman, ke kayo, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Hasid ke entro de la puerta Zimri kon Kozbi esta en buelta uno el otro apreta alanseolos a los dos Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5277 |
buendad /buendá f. |
טוב לב, נדיבות לב, חמלה, אדיבות; תמימות; טובה, מעשה חסד |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3161 |
bueno adv. |
היטב, בסדר |
|
Bueno es ke se fuygan agora en sekreto, mas en antes ke vengan los dias de apreto, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2235 |
bueno m. |
טוּב, טוּב לב; טובה |
|
es de komer i gozar de lo bueno i barato. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2236 |
bula (bulg.) f. |
אשה מבוגרת בת העם; גברת, בעלת הבית; גיסה; אחות גדולה; באירוניה: דודה; גברת, מטרוניתה |
|
ke ansi la anbezo su konsuegra bula Lena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La de diez i ocho las azia bula Flor de Yaakov Masa: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5501 |
bulgar/o/búlgar/o adj. & m. |
בולגרי; בולגרית (השפה) |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5502 |
Bulgaría f. |
בולגריה |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2238 |
bulisa f. |
גברת, מטרונית, אשה כבודה, גברת; בעלת בית זקנה, אשה מבוגרת; רעיה |
|
La onzena las azia la bulisa de Sisilia: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La setena las azia la bulisa Pelestrina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4065 |
bultiko m. |
תפיחה קטנה, גוש קטן |
|
A los ke traen siriikos, hazán, shamash, mezamerikos, aspros darles kon bultikos, porke ansí el dever (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6121 |
buluk (t.) m. |
כמות גדולה של, המון |
|
enkomendo a el buluk bashi i a el kol agasi (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2240 |
burakado (port.) adj. |
מנוקב, מחורר |
|
burakadas a la larga al modo de un makaron, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
burakadas por adientro i inchidas a no mas (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2242 |
burakar (port.) v. |
ניקב, חורר, קדח; חיפש בצורה נוקבת ועקשנית; החריש (החריש אזניים); ציער |
|
las burakava por adientro, les sakava la simiente, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del kaik ke le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
617 |
burla f. |
צחוק, שחוק, לעג, משובה, לגלוג, לצון |
|
'ken verna por konprador, are burla de estos nesios.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Pandelo i mustachones, yeva dulse a las nasiones i kontaldes las razones ke no agan burla de el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3162 |
burlar v. |
לעג, לגלג, צחק ל-; פלירטט |
|
Ke nos salieramos, almas ke eskapamos, komo aves bolar, no es ora de burlar. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6803 |
bushkador/dera m. |
מחפש; חוקר; קונה |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo mezates / i muy buenos / rikos i muy yenos / i los mashkadores kon / los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
88 |
bushkar v. |
חיפש, ביקש |
|
Mas de muy mal talento los bushkava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Ke bushkas sinyora o ke es tu kerer (Koplas de Purim, 1545) |
|
Lo vine a bushkar si esta por aki; si es ke esta bivo me konsolo yo. (El rey Nimrod) |
|
Madre, la mi madre, ke bushkash aki? Un ijo presiado ke deshi aki (El rey Nimrod) |
|
Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Ke bushkash el rey Tarkino tales oras en mi kama? (Donme, sig 18) |
|
Zihri avlo un romez, todo agas arevez ven bushkate vez en vez (Donme, sig 18) |
|
Bushko Amán el mamzer de kerer merkarmos esto lo kijo azer para atemarmos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason ansia de su alma / por |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke demandan, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
618 |
butika f. |
חנות |
|
yevole a la butika en medio de la plasa; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2243 |
buyir v. |
רתח; הרתיח; בהשאלה על מעיים: בעבע (גזים) |
|
las buyia i las kozia i les sakava el kokote (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4241 |
chalgí (t.) m. |
תזמורת מזרחית/תורכית |
|
Seguro ke agagí no lo pensó esto: de kantarle kon chalgí todo su rejisto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
619 |
chanto (arc.) m. |
כלונס, מוט מחודד הננעץ בקרקע |
|
'alkansa ya un bokado, sino, del chanto metevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5747 |
chark (t.) m. |
גלגל מכונה, מדחף, גלגל אנטיליה; גלגל המזלות |
|
i en 29 dias arrodea su charki i kamina el kamino de su fila (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6311 |
chavdar (t.) m. |
שיפון, כוסמת |
|
zavolandeo ashir i dal / mos dio a komer sevada i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6312 |
chelebí (t.) m. |
אדון, בן למשפחה נכבדת, תואר שבו פונה המשרת לבעל הבית |
|
lo aprezo a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5503 |
chezmez (t.) |
מגפיים רחבים |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2244 |
chikitiko adj. |
קטנטן |
|
las eskojia chikitikas i ke sean redondikas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
620 |
chiko adj. |
קטן |
|
ke eres chiko de edad, i si kere el te mata. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Todos grandes i chikos muy enfeuziados (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Entonses 'Haman se menospresio kon sus manos de deperder un Judio entre sus ermanos. Disho: kiero matar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4242 |
chiko m. |
נער, ילד קטן |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4603 |
chorrear v. |
זינק (זרם נוזלים), קלח, נבע, התפרץ, זרם; טפטף |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3534 |
chorro m. |
זרם, שטף, זרם מים; פריצה פתאומית ועזה של נוזלים |
|
Esperamos a sus chorros komo un gadol rio. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5278 |
dado m. |
קובית משחק; מתנה, נדבה; אצבע |
|
Pensa bien emigrado, pensa bien emigrado / ke nada non tienes avansado / todo tu ganado i todo lo ekonomizado / se van a la karta i al dado (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4067 |
daka! interj. |
תן לי אותו! |
|
Dad al ken dize «daka» i al pazvant kon la toyaka; en puerta no metas tranka: vengan todos a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6313 |
dal (ebr.) m. |
דל, עני |
|
zavolandeo ashir i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6314 |
dalkauk (t.) m. & adj. |
חנף, חנפן המתפרנס מחנפנותו, טפיל |
|
kon mal pensa para se lo pensa / en dia de alhad lo metieron en la prensa / Yegen se topo un grande guerguensa / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6182 |
dama f. |
גברת, גבירה; אבן משחק בדמקה; מלכה במשחק שחמט/קלפים |
|
grande aglomerasion de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1972 |
danyado adj. |
פגוע, ניזוק, נפגע, מקולקל; מושחת; שנכנס בו דיבוק, מכושף; זועף, זועם, רגזן |
|
De senyor de los sielos Avraam fue yamado: Tu luzero presiado no sera danyado. (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1766 |
danyo m. |
נזק, הרס, פגיעה; כעס, רוגז, מצב רוח רע; שגעון חולף, זרות, מוזרות, אקסצנטריות |
|
el rav Abulafia kuando les darshava los enfeuziava no azer danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
ke no entre ningun moro ni ombre estranyo a azermos danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El mishne no avanso ni mos izo danyo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I haviari bien dezecho, no mires danyo ni provecho; a Amán aze despecho i mira bien de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
tino pozo a azer mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
89 |
dar v. |
נתן, העניק, מסר; תרם, נדב; צלצל; הכה; התרחב (בגד, נעל); (כאשר מופיע שם אחרי הפועל:) גרם, עשה |
|
Disho:''Non le demos muerte, vendamoslo a los moros (Poema de Yosef) |
|
pimienta i mucha espesia ke no le diera durera (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Dame tu un rijo ke onra dare (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1768 |
darsar (ebr.) v. |
נשא דרשה, דרש, נאם, הרצה; נזף ב- |
|
el rav Abulafia kuando les darshava los enfeuziava no azer danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
621 |
darse v. refl. |
התמסר, הקדיש עצמו |
|
ke eyos poko lo saven, i yo ya me do por muerto, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2246 |
debasho adv./prep. |
מתחת, תחת |
|
kon sevoyas revanadas debasho de una kasuela, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I kriastes a el ombre, todo debasho pozistes (Donme, sig 18) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5505 |
dechidirse (it.) v. refl. |
בא לידי החלטה |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2247 |
dedo m. |
אצבע; כל דבר בעל צורת אצבע/ממדי אצבע |
|
las tomava a una a una, las kavakava kon el dedo, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Komo entro una dedo dientro de un aniyo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5188 |
degoyado adj. |
שחוט, שנשחט בידי שוחט, טבוח |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
Pregonero salio por toda la kalsada: mujer ke kon su marido fuere mal avlada, matada sea i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
90 |
degoyar v. |
שחט, טבח; ''שחט במחיר'' - מכר ביוקר רב |
|
Kavrito de kavron luego lo degoyaron. (Poema de Yosef) |
|
abandone su amor paternal esta vez, degoyeme i ardame komo un barvez. (Im afes, Papo 1894) |
|
para degoyarlo kon orden del Kreador ke era en akel momento su spektador (Im afes, Papo 1894) |
|
El ijo ke de 90 anyos eya lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio; (Puertas de veluntad) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
91 |
deke interog. |
למה, מדוע |
|
'Deke de esta prizion tu fueres soltado, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1149 |
deklarar v. |
הצהיר, גילה דעתו, הודיע, הכריז; הסביר, הבהיר, פירש, שפך אור |
|
A la fin le deklaro tu enkomendansa de sakrifisiar su unika esperansa; (Im afes, Papo 1894) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6183 |
deklaro m. |
הסבר, באור, פירוש, הבהרה, הארה; ברור נוסח של טקסט |
|
kantos alavados remplaso la derasha / melodias relijiozas por el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
622 |
dekolgado adj. |
תלוי, כפוף ל-, תלוי ב-, קשור, מחובר |
|
i en ti su ojo dekolgado por djuramiento de Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1150 |
dekontino adv. |
בלי הפסק, בהתמדה; תמיד |
|
Ke la melde i la yeve en su pecho dekontino (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
92 |
delantre adv. & prep. |
לפני, מול, נוכח, בפני; קדימה, לפנים; בהשוואה ל- |
|
El rey ke favlava, parosele delantero: (Poema de Yosef) |
|
Kon estos abasha asta la fondura de la mar, la mar se aze delantre de ti un sanegor. (Donme, sig 18) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Despues de dias ke se arrodearon, a la senyora Ester ayaron, |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / fraguaremos mi ijo oy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
93 |
deleitarse v. refl. |
התענג |
|
Komigo a tus savores te kieras deleitar; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2248 |
delgadiko adj. |
דק, דקיק, עדין, צנום |
|
las azia salatika, delgadikas komo tri. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las kortavan a revanadikas, pedasikos delgadikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
623 |
delgado adj. |
דק, צנום, רזה, דקיק; עדין, רך; חריף |
|
un maestro muy delgado en todo modo de figura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1151 |
delikado adj. |
עדין, ענוג, רגיש, שביר, רופף; אדיב; רזה, כחוש; אנין; טעים; חריף; מצויין |
|
kargo kon lenyos su kuesta delikada, i akisto una fama inulvidada. (Im afes, Papo 1894) |
|
Yitshak apronto su kueyo delikado, i su padre se aego a su lado (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5749 |
delito m. |
עבירה, עוון, פשע, הפרת חוק |
|
kisas por de su delito aras olvidar (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1153 |
demanda f. |
בקשה, שאלה, משאלה; דרישה, תביעה, הפצרה; ביקוש; עתירה, עצומה |
|
I todas tus demandas yo kumplire (Ketuba de la Ley) |
|
Halil se enganyo, demanda le pidio: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ke es tu demanda o ke es tu kerer (Koplas de Purim, 1545) |
|
Ke es tu demanda yo te la are mi reinado partire por konplir tu dicho lindo i bendicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7100 |
demandador/dera n. |
עותר, מבקש, דורש (דורש עבודה); קונה, לקוח |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
624 |
demandar v. |
שאל, ביקש, דרש, תבע, ביקש במפגיע |
|
'kero demandar perdon, ke de los dos no es ninguno; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La mujer de Terah kedo prenyada, de en dia en dia le demandava: (El rey Nimrod) |
|
Les demando a sus mosos si algo vieron; estuvieron kayados i no respondieron. (Puertas de veluntad) |
|
Hushi mi ija Ester enpesa i demanda ke por ti kero meter todo a una vanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
No demandas, no te prevas, no pensas mas, ela Hu (Donme, sig 18) |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
Luego 'Ester dos mosas tomo, delante Ahashverosh se paro, i en sus ojos el Dio la engrasio. Le Disho: |
|
Todos los senyores se arrodiyavan i se enkorvavan a 'Haman, i senyor sobre todos los senyores lo yaman, i el rey i los senyores a el aman, ke de kuanto |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1976 |
demanyana adv. |
בבוקר, מוקדם בבוקר; בוקר; מחר בבוקר |
|
Sea bendicha en eya fiesta de demanyana i de tadre a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1510 |
demazía f. |
עודף, כמות עודפת, מעל הנדרש, יתרה |
|
Salvasion esta i demazia (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5662 |
demazía adv. |
עוד, יתר; מעל, הכי הרבה/השיא |
|
En estando yo en la Afrika / me determini de avlar de Amerika / me asenti a eskrivir estac poezia / i rogo ke kada uno la melde demazia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
625 |
demaziado adj. |
מוגזם, מופרז, יותר מדי,יתר על המידה, עולה על גדותיו |
|
akontesio ke tadraron demaziado akel dia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i le konto kuanto izo i un poko demaziado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I en esto muncho enyado: aspros gasta kon punyado; el Dio los da demaziado i vos keda a dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4243 |
demenester m. |
צורך |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1769 |
demostrarse v. |
הורְאָה, הופגן, הודגם, הוכח |
|
de ayi se demostra nes ke se mos izo teneldo en avizo. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
94 |
demudado adj. |
חיוור, חיוור כמת; שהשתנה סבר פניו; כחוש, צנום; משונה, מוזר, יוצא דופן, בעל הליכות מוזרות; קטנוני, נוקדן; בעל טעם בלתי רגיל/יוצא דופן |
|
Y sera demudada segun vee Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
De ke tenesh la kara tan demudada? Eya ya savia el mal ke tenia. (El rey Nimrod) |
|
Solias de tener kolores i agora estas demudada (Donme, sig 18) |
|
Los vinos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3540 |
demudar v. |
שינה, החליף; החוויר, שינה פניו, השתנה, עבר תמורה; נפגם, התקלקל |
|
No vidi en mi vida ningun mundo, las yagas de mi, sienpre no demudo, veluntad de mi Dio es fondo fondo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3541 |
denunsiador/dera n. |
מלשין, מוסר; מבשר, מודיע |
|
Muncho tiempo en angustia, en mi korason da feuzia, mi delunsiador delunsia, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
95 |
denunsiar v. |
הודיע, גילה; הכריז, פרסם; הלשין, מסר |
|
Luego le denunsiava a sus fechizeros; (Poema de Yosef) |
|
Vino su kompania i de el pidio denunsio ke era djidio ke su ley guardava tal no se enkorvava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Muncho tiempo en angustia, en mi korason da feuzia, mi delunsiador delunsia, (Donme, sig 18) |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1154 |
depedrer v. |
האביד, גרם אובדן (נפשי, כלכלי), הרס, השמיד |
|
no deshes deperder un puevlo amargado, desendiente de un patriarka amado! (Im afes, Papo 1894) |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
shamayim vaarets yoravan i dizian: el hasid de la tierra se depedreria i derecho en el onbre no avria komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Entonses 'Haman se menospresio kon sus manos de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6548 |
depedrerse v. refl. |
הלך לאיבוד, איבד דרכו; נעלם; מת, נהרס, אבד; התבולל |
|
Enbio 'Ester a Mordekay, Bilgan, i le Disho: apanya a los Judios de Susan, i ayunen konmigo treze, i katorze i kinze de Nisan, para ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1155 |
deprender v. |
למד |
|
Por ke deprenda el ombre i tome la anava por manto: (Ketuba de la Ley) |
|
Tu as de deprender de tus aguelos, tus ojos en el sielos al Dio ke es uno tres dias de ayuno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6184 |
derashá (ebr.) f. |
דרשה |
|
kantos alavados remplaso la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5280 |
derechedad f. |
יושר, הגינות, ישרות, כנות, תום לב, צדק, חוקיות; זכות |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3543 |
derecho adj. |
ישר, צדיק, נקי כפים, הגון, כן, תם לב; ישר, זקוף, ניצב, אנכי; ימני |
|
Derecho el ke vide su grandeza, torno el bien i le izo tristeza, por su kavod por onrar su alteza (Donme, sig 18) |
|
shamayim vaarets yoravan i dizian: el hasid de la tierra se depedreria i derecho en el onbre no avria komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
627 |
derredor adv. |
מסביב |
|
i al deredor las siete las mas lindas i beyas; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke venian guestros masos a deredor sin enbaraso, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
96 |
derredor m. |
סביבה, הקף; אווירה; משפחה, קרובים |
|
En vuestras sivdades todas en derredor; (Poema de Yosef) |
|
Al rey dieron respuesta todos en derredor: (Poema de Yosef) |
|
A' rey asentado sovre siya de din / a sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1511 |
derrokar v. |
הרס, ניתץ, החריב, השמיד, איבד, השם; דירדר, הפיל; אימלל, גרם אסון |
|
Derokar Izmir asta la piedra, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
konbaras bastantes de gran kantidad para derrokar sivdad; no aprovecharon ninguno mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No desho todas kozas ke eran kavzantes para derrokar kazas i kon los morantes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I en esto yerrose a Aman el loko esto lo derroko (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yo so Tova ke kayi en fuego, i kon esto mi puerpo derroko (Donme, sig 18) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2635 |
derrota f. |
תבוסה, מפלה, כשלון |
|
Kon aires i vientos se desvanesio kaje ke le paresio ke un andjel lo asota bien le va derrota (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6804 |
desbaratar v. |
הרס, החריב, פרק |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2636 |
desbaratarse v. refl. |
נהרס, נחרב, התפרק |
|
Siendo ansi en su tino se desbaratara i kostumbre le vino se adoloria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
629 |
desbarate m. |
הרס, חורבן |
|
disho la mujer del shastre: ''ken izo este desbarate?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo vensa / kon muncha tristeza / a enprezo se hue / abatido esta el oher / no ay ken lo ate / de ver este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4507 |
desbarkar v. |
הוריד מהאוניה, פרק את מטען הספינה; ירד מספינה/מטוס |
|
Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3344 |
desde prep. |
מאז.., למן, מ-, מן |
|
Oid puevlo su djustedad siempre sere por la santedad desde ke estavan en el midbar salio su fama de Eliau. (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
98 |
desdenyado adj. |
מבוזה, מזולזל; רוחש בוז |
|
'Tu fasme enamora i soy tu desdenyada; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4244 |
desdicha f. |
חוסר מזל, ביש מזל, מסכנות, אומללות, מזל רע, רוע מזל |
|
le fuera eskuzado esta desdicha, se topó en estrecha; mozotros kantemos, al Dio alavemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ya se le dio a 'Ester la bendita la korona de Vashti la maldita, la ke izo kon las Judias tal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
630 |
desdichado adj. |
אומלל, חסר מזל, מסכן |
|
'desdichado de el, viejo loko tiene el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La katorzena las azia la desdichada de Merkada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
99 |
desender/desenderse v. |
ירד; היה צאצא של |
|
A Adjivto desenria kon los moros, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Los moros desendieron a tierra de Adjivto; (Poema de Yosef) |
|
a tu puevlo el desdichado, desendido en basho grado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1156 |
desendiente m. & f. |
צאצא, שמקורו הוא; יורד |
|
no deshes deperder un puevlo amargado, desendiente de un patriarka amado! (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3545 |
desfamado adj. |
ידוע לשמצה, בעל שם רע, שאיבד את שמו הטוב; מושמץ, שהוציאו עליו דיבה |
|
Mas kiero bivir kon onra i no morir desfamada (Donme, sig 18) |
|
Echara fama por Roma fuistes mujer desfamada (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4892 |
desgrasia f. |
אסון, פורענות, מכה (מכות מצרים), צרה; אומללות; תאונה חמורה; תועבה |
|
nada no keda de esta ganansia, su vida es kon muncha ansia, su yetser kon su dezgrasia lo eskombra de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4513 |
desgrasiado adj. |
הרה אסון; מסכן, אומלל, ביש מזל |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2638 |
desgusto m. |
גועל, בחילה, מיאוס, קבס, מורת רוח |
|
Estonses el presiado Mordehay el djusto muncho fue atorvado de ver tal desgusto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1157 |
deshado adj. |
שהשאירוהו, שעזבוהו; גָרוּש |
|
I kon kaas i priza non seer deshada: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
101 |
deshar v. |
עזב, השאיר, נטש, זנח, הזניח; ויתר על, מסר, נכנע, נתן ל-; עזב מקום עבודה, התפטר; הוריש, ציווה, הנחיל |
|
Ke dezir bien podiera: ''Deshemos a Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
'No es posible ke nos vayamos i la tierra deshemos despues de fraguarla i de konponerla. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
las deshava en un reskaldo dientro de la kozina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Yakir le arrespondio: mala de dos karas mis echas desho al Dio si tu no te paras (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Deshate a este fecho, ven a el Dio, ven a el Dio.De nada no ay provecho, ven a el Dio, ven a el Dio. (Donme, sig 18) |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudadvos, reina, ke asi mando el rey, ke vengas sin manto. Desnudose la reina, le izo kreser el Dio detras un ravo, por ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
102 |
desierto adv. |
באמת, כמובן, בודאי, לבטח |
|
Su padre lo soltava, savialo de sierto; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6020 |
desizión f. |
החלטה |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
632 |
deskalsar v. |
חלץ נעלים |
|
ke ansi de el le pidio, i deskalso kalsado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5281 |
deskalso adj. |
יחף, חלוץ נעל, ערום רגל |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / kuando vinites deskalso i deskavenyado / oy ke estas ganando i ke estas avansado / dia i noche vas djugando (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2252 |
deskansado adj. |
רגוע, שוקט, נינוח |
|
La de diez i nueve las azia la deskansada de Mikri (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La primera las azia la deskansada de Morena: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3165 |
deskansar v. |
הרגיע; החליף מישהו בעבודה כדי לתת לו לנוח |
|
Fuertes mas ke fierro el las kevranta, tambien los arremata sin arma i sin gerra, deskansa la tierra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2641 |
deskanso m. |
מנוחה, מרגוע; הפוגה, הפסקה |
|
Porke no dio deskanso a muestras djudias amargas i frias sin ningun manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No tuvimos deskanso asta el otro anyo, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5752 |
deskarado adj. |
חוצפן, חצוף, מחוצף, עז פנים, חסר בושה |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ke se apiade de su tinok ke no salga deskarado (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5282 |
deskavenyado adj. |
גלוי ראש; פרוע שער |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / kuando vinites deskalso i deskavenyado / oy ke estas ganando i ke estas avansado / dia i noche vas djugando (La Amerika, 1914) |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2642 |
deske prep. |
מאז .., משעה ש-, מיום ש- |
|
Deske vido el ansi los sus pensamientos entraron de si a si en sus alimentos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Don[a] Krensia deske lo sintiera luego se los atorgara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
103 |
deskonsolado adj. |
בלי ניחומים, חסר ניחומים, בלתי מנוחם |
|
Andara deskonsolada toda la kriatura, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
633 |
deskonsuelo m. |
מכאוב שאין להפיגו |
|
por amostrar deskonsuelo ke uvieron munchas hadras. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4512 |
deskrivir v. |
תיאר, צייר (במילים) |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4246 |
deskudiado adj. |
חסר זהירות, רשלן; מרושל, מוזנח; חסר דאגה, שאנן, אדיש |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4893 |
deskulparse v. refl. |
הצטדק, הוכיח צדקתו, התנצל |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3549 |
deskuvierto adj. & m. |
חשוף, גלוי, מגולה, גלוי ראש; חסר כיסוי (בבנק) |
|
Deskuvierto, nada es este mundo, muerte de el ombre en un punto, si pensa ke sera a kavo de todo, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1978 |
deskuvrir v. |
גילה, הסיר הלוט, גילה לעין כל, חשף, מצא |
|
A su marido tal non deskuvriria, topo una meara i lo pariria. (El rey Nimrod) |
|
Su rasa al rey no disho ni tal deskuvria; a Mordehay se kesho porke se enkuvria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Avonam les deskuvrio kavza del tosigo guarda por parte de el Dio a ti te lo digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en dizientes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1979 |
desniegar v. |
שלל, הכחיש |
|
Antes ke desniege a todo el resto, i deshen a mi i krean en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2645 |
desnudar v. |
הפשיט, עירטל |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5753 |
desnudarse v. refl. |
התפשט, התערטל |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa korriendo; mando el rey ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2656 |
desnudo adj. |
ערום, חשוף; חסר אמצעים |
|
No desho de traerla del todo deznuda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
diziendo a kojer moneda / de muncho ke no tenia devda / lo aprezo al ke no tenia devda / diziendo kon mal los |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa korriendo; mando el rey ke vos desnudes, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3168 |
despartir v. |
הפריד, חילק, פילג; הקצה, הפיץ, שיווק |
|
Bendicho sea el Dio ke a sus temientes de su sensia despartio, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4607 |
despartirse v. refl. |
נפרד, נבדל, הבדיל עצמו, התפלג, התפרק (חברה) |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3550 |
despavoresido adj. |
נבעת, מלא פחד |
|
Desperto despavoresida kon una pavor muy grande (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1512 |
despecho m. |
מורת רוח, דאבון לב, כאב לב, יאוש, מרירות נפש; טינה, איבה, תרעומת; התנהגות חוצפנית ואכזרית |
|
todos los djeniseros lo tomaron a despecho, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Rekojola el gran rey deriento su pecho deshola guardar su ley eskuentra su despecho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
I haviari bien dezecho, no mires danyo ni provecho; a Amán aze despecho i mira bien de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7005 |
despedasar v. |
ביתר, פרק לנתחים, ריסק, שיסע, ניתח לנתחים |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de santos i kon setensia de andjeles / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4894 |
despegar v. |
תלש, הסיר (את מה שהיה דבוק),ניתק, הפריד |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4895 |
despegarse v. refl. |
נתלש, ניתק; התנתק |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1158 |
despertar v. |
העיר, עורר; משך תשומת לב, פקח עיני |
|
Desvela tu poder, despierta los olgados. Rihme, Senyor ! los orozos akayados, (Im afes, Papo 1894) |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3551 |
despertarse v. refl. |
התעורר, הקיץ; נעשה מודע לסכנה, החל לראות את האמת אחרי היותו טועה זמן רב |
|
Al fin dela media noche Tarkino se despertara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6021 |
despierto adj. |
ער, נעור; זהיר, עומד על המשמר; נבון, בעל תושיה |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
634 |
desplazer m. |
אי נעימות, דחיה, חוסר שביעות רצון, מורת רוח |
|
en poder de tanta djente a azerles desplazer. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4071 |
desplumar v. |
מרט נוצות; הפשיט עירום ועריה, גזל, עשק, הוריד ממעמדו ורכושו |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
104 |
despojar v. |
שלל מ-, גזל, נישל, הפשיט |
|
Presto le despojaron el aldjuba a manos; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1159 |
despozado adj. |
ארוּס, מאורס |
|
Le dio el novio tosefet sovre el ikar de su despozada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2254 |
después prep. |
אחר כך, אחרי; נוסף ל- |
|
despues de eskaldadas las majava peche peche (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Od despues se arrepintio de averla matada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3044 |
dessiegado adj. |
שעיוורוהו, שהתעוור, שסונוור, שהסתנוור |
|
Aman luego madrugo por la alvorada i apresuro luego kon vista siegada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4897 |
desterrar v. |
הוציא מהאדמה, עקר; הוציא מהקבר; גרש, הגלה |
|
tahbulot i ormot munchas azemos todo es ke lo enganyemos, i despues lo aborresemos lo desterramos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
635 |
destral m. |
קרדום |
|
levantose i kevrolas a todas kon el destral; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i tomo a el destral i se lo metio en la mano. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2649 |
destripar v. |
ביקע את הבטן, הוציא את המעים |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1513 |
destruir v. |
הרס, החריב, השמיד, איבד |
|
matad i arematad, toda alma se pierda, destruilda asta ke le tape yerva, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I tu i tu linaje sean destruidos i kisa kien save si fueste kriada (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1160 |
destruirse v. refl. |
נהרס, נחרב, התמוטט |
|
Si ya se destruyo tu santa morada i kaza de tu gloria fue ruinada, (Im afes, Papo 1894) |
|
se enmente: Izmir se destruyo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5190 |
destruisión f. |
הריסה, הרס, חורבן, השמדה; התמוטטות; שממה, שאיה |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
Todo lo kulpavan munchos de nozotros / i ke siempre avlavamos a otros / todos los sekretos dec nuestra nasion / i esto kavzava nuestra destruision (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5756 |
desvainar v. |
שלף (חרב, סכין), הוציא מן הנדן; התיר את אמרת הבגד |
|
i los ke sos alanseados de sus enemigos eyos dezvainan espada kontra eyos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2650 |
desvaneserse v. refl. |
דיבר הבלים, דיבר שטויות; הטיף לבלי שומע; נדהם |
|
Kon aires i vientos se desvanesio kaje ke le paresio ke un andjel lo asota bien le va derrota (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
637 |
desvanesido adj. |
פטפטן, שרלטן, פולט שטויות |
|
ke pensas, desvanesido, ke as de enreinar sovre nos, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4248 |
desvarear v. |
הזה, דמדם, השמיע דברי טירוף; דיבר שטויות, דיבר בלי הגיון; דיבר חופשי בלי כבוד |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1161 |
desvelar v. |
הדיר שנתו של, הפריע שנתו של מישהו; עורר משנתו |
|
Desvela tu poder, despierta los olgados. Rihme, Senyor ! los orozos akayados, (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
638 |
desventura f. |
אסון, פורענות; מזל ביש, רוע מזל |
|
Avraam esta oyendo esta negra desventura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tornose el a su kaza yorando su desventura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
640 |
desventurado adj. |
חסר מזל, בעל מזל רע, מסכן, אומלל |
|
'guay de mi, el desventurado, ke de mi me lo reselo! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
105 |
desverguensado adj. |
חסר בושה, בלתי צנוע, חצוף, מחוצף, חוצפן, עז פנים |
|
Respondio su senyora komo desvergonsada: (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6554 |
detadrar v. |
עיכב, איחר |
|
No |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4249 |
detadrarse v. refl. |
התעכב, התאחר |
|
Setenta i sinko mil en un día mataron, los djidiós fueron kyamil, no se detadraron; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1774 |
detardar v. |
היסס |
|
si keresh ser bivos i no detardar, las ropas tambien atar i azervos balas no deshesh ni tavlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1980 |
detener v. |
עיכב; החזיק ב-, תפס, ריסן, בלם, חסם, עצר |
|
Ravdon de lagrimas detenia sus mision: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2651 |
detenerse v. refl. |
התעכב, השתהה, נעצר; התאפק, ריסן עצמו, שלט ברוחו; נמנע; בזבז זמנו; החזיק עצמו ל-, נהג בגאווה/יהירות |
|
Mordehay se anduvo serka de la korte torno i se detuvo por no ir tal sorte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5757 |
determinado adj. |
קבוע, מוגדר, מוחלט; נחוש בדעתו |
|
para el lovo poko provecho el vayado si tal por entrar al revanyo el determinado (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
641 |
determinar v. |
קבע, הגדיר |
|
se determino de kevrarlas, lo ke a pensado en vezes. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
642 |
determinarse v. refl. |
החליט, החליט בדעתו, גמר אומר |
|
i andjeles del sielo se determinaron luego. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Antes de esto, avlo el kon la su mujer se determino tambien sus amigos kojer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
106 |
detrás prep. |
אחרי, מאחורי; לפי, כפי, בהתאם ל- |
|
I luego korria tras del en esa ora; (Poema de Yosef) |
|
Ya vidi ke por sakrifisiarlo sos kapas, toma en su lugar el karnero de detras''. (Im afes, Papo 1894) |
|
Detras de ti mira una vez, porke azesh a la revez? A tu djura ya la savesh. (Donme, sig 18) |
|
Hahamim van airando detras de muestro goel (Donme, sig 18) |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6317 |
devda f. |
חוב; חובה |
|
diziendo a kojer moneda / de muncho ke no tenia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2653 |
dever m. |
חובה |
|
El kon su mandado mando a traer los livros para saver si alguno devia ke le pagaria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En esto muncho atenta: a guestra kaza bien kotenta, los aspros dalde sin kuenta, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Todos djuntos alavemos porke muncho le devemos; después de esto beveremos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4074 |
dever/se v. |
היה חייב/מחוייב, חב; היה צריך |
|
Todos djuntos alavemos porke muncho le devemos; después de esto beveremos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Devemos azer djunbúsh en estos dos días, sovre inchir el rabúsh ande los Nahmías; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
643 |
devosión f. |
אדיקות, חסידות; דבקות, מסירות |
|
bendision, devosion, muestra intesion toda esta en el; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6185 |
devuado (fr.) adj. |
מסור, נאמן, דבק, אדוק; מחבב, אוהב הזולת |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6555 |
dezamparado adj. |
נבוך, מבולבל, חסר אונים |
|
y el Dio no deshara su kompanya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
644 |
dezastre m. |
אסון |
|
Terah vido tal dezastre, el korason le bate. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4252 |
dezayunar v. |
אכל ארוחת בוקר, סעד |
|
Taanit apregonó Mordejay el djusto, ninguno dezayuno tres días apunto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1163 |
dezazer v. |
התיר, הרס, השחית, פרק, פורר,בילה, שחק, המיס |
|
Dio !Akordate de akeyo ke izo! kontra su ijo la peadad dezizo. (Im afes, Papo 1894) |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4743 |
dezear v. |
איחל; חשק, רצה מאוד |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4075 |
dezecho adj. |
מפורק, מפורר, הרוס, שהומס |
|
I haviari bien dezecho, no mires danyo ni provecho; a Amán aze despecho i mira bien de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5665 |
dezeo m. |
רצון, חפץ, חשק, תשוקה, שאיפה, התאוות; הדבר הנחשק; איחול |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
107 |
dezierto m. |
מדבר, ציה, שממה, ישימון |
|
I luego le enbiava a eyos al disierto; (Poema de Yosef) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3554 |
dezijado/a adj. |
ששכל/ה את בנו/בנה |
|
Sara la dezijada es mi nombre, apiadame en grande de tu nombre, se nombrara mi fama para sienpre. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
108 |
dezir v. |
אמר, הגיד, ניסח, הביע, ביטא (בכתב או בעל פה), דיקלם, פקד; היטיב עם |
|
Y ansi le dezia, i ansi le avlava: (Poema de Yosef) |
|
Penso Aman kon su meoyo, ke por el dizia i en su tino metio i respondaria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
645 |
dezmamparado adj. |
אובד עצות, נבוך, תועה, מבולבל, חסר ישע/תמיכה/משען |
|
anke esta desmanparado su korason enfeuzyado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke la yevo el arnaut i kedo dezmamparada: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
109 |
dezmayado adj. |
מעולף, עולפה, תשוש, חיוור, חסר ברק, שאיבד רעננותו |
|
'Amigos, komo estades a tan desmayados? (Poema de Yosef) |
|
Disho: ''Faz alegria, non estes desmayado. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2655 |
dezmayarse v. refl. |
התעלף, איבד את הכרתו, נחלש; נכסף בלהט |
|
El ke la mirava se desmayava despues se arretornava porke era grasioza i muy namoroza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5513 |
dezmembrar v. |
ביתר, ניתח/פרק לנתחים;הפריד, חילק, פילג |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
646 |
dezmentir v. |
ניתק, עקר ממקומו, הזיז בכוח; הכחיש, הזים, הפריך |
|
'ke lo kemen kon gran ravia, siendo ke lo desmintio.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1773 |
dezonra f. |
פגיעה, עלבון, קללה |
|
negra fue la su suerte de primera kompra boltar fue desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Grande ravia siento por tu amor rey porke no guardan tu ley no keren tu onra sino tu desonra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Por esto se ensanyo ke no pudo azer lo ke pensava el mamzer, en lugar de onra, tuvo gran desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
111 |
día m. |
יום, יממה |
|
De kien avia talante de ver la su figura (Poema de Yosef) |
|
Ke a de venir un dia, del rey seras onrado; (Poema de Yosef) |
|
La mujer de Terah kedo prenyada, de en dia en dia le demandava: (El rey Nimrod) |
|
Lo atordio el vino en el seten dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Komo la solombra pasan los dias, no ay a eyos ke no fueron baldias, si pensa ke aze asi manzias, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3169 |
diamante m. |
יהלום; כלי לחיתוך זכוכית |
|
Loen todos los djudios ke en toda parte nisim de los dos anyos, kada uno aparte, komo el diamante (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2658 |
diavlo m. |
שטן, שד, מזיק; אדם ערום/פיקח חסר מצפון |
|
Deriento su lecho tal no la akojo se le enkuvrio del ojo pensa ke eya avla ma era diavla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4900 |
dibur (ebr.) m. |
התחייבות |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3556 |
dicha (1) f. |
ניב, אימרה, ביטוי, אמירה; פקודה; מידע |
|
No ay provecho del padre, desha fechos kon tu madre i a su dicha akodre. (Donme, sig 18) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
647 |
dicho m. |
מאמר, אמירה, דו''ח; צו, פקודה |
|
estas tierras, por mi dicho, a tu semen las dare. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Disheron estaremos siempre a su komando ia su dicho (Ketuba de la Ley) |
|
Aremos i oyeremos todo su buen dicho: (Ketuba de la Ley) |
|
Luego apresure i are tu dicho anke eres maldicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Se alevanto un rey muy riko Ahav su nombre era dicho Izevel mando kon su dicho ke sirvieran idolos en lugar del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6808 |
dicho adj. |
האמור |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon basheza lo mato / porke era maldicho / por el mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2660 |
diente m. |
שן |
|
Mas ke la serpiente son sus malos dientes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
113 |
dientro prep. |
בתוך, ב- |
|
I luego fue metido dentro de la prizion. (Poema de Yosef) |
|
las deshava en un reskaldo dientro de la kozina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon sus ajikos mundados dientro de una kaldera. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Deriento su lecho tal no la akojo se le enkuvrio del ojo pensa ke eya avla ma era diavla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Beven komo puerkas dientro de sus serkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hatan i kala avian dientro de nekuda alta (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
114 |
diez/dies num. |
עשר, עשרה |
|
A el se le enkorvavan kon estreyas diez i una (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2258 |
diezén/diezeno/diezemo adj. |
עשירי |
|
La dezena las azia bula Sara la kumadre: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Preva diezena ke Avraam fue prevado del Shem Yitbarah fue komandado ke por korban sea ayegado su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2259 |
diezimueve/diezinueve num. |
תשעה עשר/תשע עשרה |
|
La de diez i nueve las azia la deskansada de Mikri (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2260 |
dieziocho num. |
שמונה עשר/ה |
|
La de diez i ocho las azia bula Flor de Yaakov Masa: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2261 |
diezisesh num. |
ששה עשר/שש עשרה |
|
La de diez i sesh las azia bula Pava de Aruete, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2262 |
diezisiete num. |
שבעה עשר/שבע עשרה |
|
La de diez i siete las azia Estreya de Taramato, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3958 |
diferente adj. |
שונה, נבדל, אחר |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5286 |
difikultad f. |
קושי, מכשול, שיבוש |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4253 |
dikat (t.) m. |
תשומת לב, שקידה |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1166 |
din (ebr.) m. |
דין, חוק, צדק; פסק דין; משפט, דין תורה |
|
Ek, dia de el din! (Untane Tokef) |
|
I kortas taksa a todas las kriansas, i eskrives la setensia de su din. (Untane Tokef) |
|
En dinim de el punyo lo topo meldando kon ayuno i limunio en su mal pensando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no aya mufti ni sus |
|
A' kien non se espanta de dia de el |
|
A' rey asentado sovre siya de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5514 |
dinamit/dinamita f. |
דינמיט; כינוי לאוכל מפולפל/משקה חריף |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
648 |
dinero m. |
כסף, מטבע; הון |
|
i despues kon gran dineros los salvare a eyos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke lo agas de tal djesto ke ganes muncho dinero. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ah Dio!, avre tu siyero i damos munchos dineros, ke siempre de ti espero, ke eres santo i fiel. (El Dio alto) |
|
Lavradjí i buen kordero kome i enbia entero i a algunos kon dinero, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1610 |
Dio m. |
אלוהים, אל; דבר מה אהוב מאוד ונערץ |
|
Va dile a Par'o ke te de el puevlo ke sepan la umot ke ay Dio en los sielos (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Al amaneser vide ke se enkuvrio de una; dishe: No es este el Dio vedradero. (El rey Nimrod) |
|
A Dio, kon tu sensia balda esta setensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio ke a sus temientes de su sensia despartio, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kerido del Dio Eliau, amado del Dio Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Ansi Dio del sielo kijo ansi kijo i ansi fizo (Donme, sig 18) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5515 |
diskusión f. |
דיון, ויכוח, עימות |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5287 |
dispuesto adj. |
נכון, מוכן, ערוך, פנוי, זמין, נוטה ל- |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1611 |
dito (it.) adv. & adj. |
באותו אופן, כנ''ל, כאמור; האמור; פלוני |
|
Vinieron entranbos ala dicha komida (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1612 |
diverso adj. |
שונה, נבדל |
|
De diversas maneras I modos beveres (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
650 |
divinidad/divinitá f. |
אל, אלהות; כלילות יופי |
|
porke le asoplo el espirito de la gran gloria divinidad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5138 |
divino adj. |
אלהי, שמימי, נעלה, כליל יופי |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5191 |
divizado (fr.) adj. |
מחולק |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
651 |
dizenyo m. |
ציור, שרטוט, רישום, תרשים; תכנון, עיצוב; מיזם, פרוייקט |
|
'ermanos, vide por vezes, vos kontare un disenyo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6447 |
diziente n. |
האומר/האומרת |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5139 |
djam (t.) m. |
זכוכית, זגוגית |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7101 |
djemir v. |
נאנח, התאנח |
|
de el kuchiyo mi alma |
|
i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5288 |
djenerozo adj. |
נדיב לב, רחב לב, אציל, אוהב הזולת |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5289 |
djenitor m. |
הורה, אב, מוליד |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
115 |
djente f. |
בריות, בני אדם; קרובים, משפחה רחבה |
|
' Si tu as de podestar sovre toda esta djente? (Poema de Yosef) |
|
Bozes dava la djente, al rey de esta manera: (Poema de Yosef) |
|
Muncha mala djente son, estan esparsidos sobervios de korason i no abatidos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil kintales de plata esmerada te dare por una |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de vidas i el, patron de fuersa / se alevante en antes ke se atorsen la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2667 |
djentío m. |
המון; לאום |
|
Vino despues de dias siento i ochenta kojo de akeas vias djentios sin kuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Venid vos i adjuntad los prinsipes mios kondes i djentios (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Las kartas se eskrivieron en lenguaje de los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5516 |
Djermania f. |
גרמניה |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
652 |
djesto m. |
מחווה, ז'סטה |
|
ke lo agas de tal djesto ke ganes muncho dinero. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kavod meresen i muncho respekto / por sus kantes i sus buen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1168 |
djidió m. & adj. |
יהודי |
|
Dia de Shabat resivieron los djidios la Ley dela mano de el Dio (Ketuba de la Ley) |
|
Ya se kunplio el kazamiento ke los djidios kon la Ley izieron (Ketuba de la Ley) |
|
Vino su kompania i de el pidio denunsio ke era djidio ke su ley guardava tal no se enkorvava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
117 |
djigante m. & f. |
ענק, נפיל |
|
Apuesto era djigante; por nombre avia Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Kon un rey djigante el Ahashverosh kantare kon grande boz i kon alegria esta maravia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
653 |
djornada f. |
יממה, מהלך יום; שכר יום עבודה |
|
porke mueras kon afan, I tanbien piedras la jornada. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5291 |
djornal m. |
עיתון, יומון; שכר יום עבודה; אדם סקרן והולך רכיל (מבקש לדעת ומפרסם כל אשר קורה) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1170 |
djoven adj. & n. |
צעיר |
|
su joven kuerpo sovre los lenyos espandio, i el fuego sovre la ara ensendio. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5292 |
djoventud (it.) f. |
נעורים, עלומים; נוער |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1171 |
djoya f. |
תכשיט, עדי; אוסף תכשיטי אשה |
|
Sinon estimarlos komo djoya presiada (Ketuba de la Ley) |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Izo mandar a traer dientro sus kortes djoyas ke eran de Israel i sus saserdotes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fayaras ayi una djoya kon mueve puntos ke salen de arba'a shemot ke estan en su shiur (Donme, sig 18) |
|
Plata, oro i perlas i las djoyas, todo aver de el mundo kon eyas, mi korason menospresia a eyas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
118 |
djuba f. |
שמלה |
|
I luego le fazia una aldjuba onrada. (Poema de Yosef) |
|
Presto le despojaron el aldjuba a manos; (Poema de Yosef) |
|
Su aldjuba tomaron, menuda la pararon; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6025 |
djudaízmo m. |
יהדות |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
121 |
djudería f. |
שכונת היהודים; יהדות העיר/המדינה/העולם |
|
Avras imaje onrado en la tu djuderia. (Poema de Yosef) |
|
ke eskapo el Dio a la djuderia; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Luego Mordehay kon veluntad buena mando ayunar la djuderia (Koplas de Purim, 1545) |
|
Vido luz santa en el djuderia ke avia de naser Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
I Aman kon muncho guay le arrespondia: son munchos los Mordehay en la djuderia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Shishim ribo de djuderia todos ivan detras de el. (Donme, sig 18) |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
nunka me vo olvidar akea alegria / ke sintia la bendicha |
|
Bevian vino viejo a maraviya, Susan i Babel, Egipto i Aleksandria, konbido diziocho mil de la |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah veremos / i mos alegraremos / todo Israel / djuntos vos kon el goel / veremos alegria / en la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5294 |
djudezmo m. |
יהדות, אמונה ומצוות היהדות, דבקות בדת היהודית; ספניולית, איספניולית, לאדינו, לשון יהודית |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1172 |
djudio m. & adj. |
יהודי |
|
Los djudios ke resivieron la Ley a ojos de todos los puevlos (Ketuba de la Ley) |
|
Eya le disho apanya los djudios (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2673 |
djugar v. |
שיחק, השתעשע, התבדר; ניגן על כלי נגינה; הימר, שיחק משחקי מזל; לגלג; נע, זע במקומו (יש לו ''שפיל'') |
|
Diole eya repuesta: mi tio amigo, yo no djugo mi testa ni tal yo le digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
La tavla de los sus pechos a dos o a tres djugare (Donme, sig 18) |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6559 |
djuisio m. |
משפט, דין, פסק דין; דעה, שיפוט, תחושה |
|
Avlo el rey kon los savios de enfrente; Disho: miradle su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4256 |
djumbush (t.) m. |
בידור, שעשוע; דבר משעשע, בדיחה |
|
Devemos azer djunbúsh en estos dos días, sovre inchir el rabúsh ande los Nahmías; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gursuz merkantivle devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
654 |
djunto adj. |
מחובר, מאוחד, צמוד |
|
i el sol djunto kon eyas. vere esta maravia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
122 |
djura f. |
נדר, שבועה, אלה |
|
Gran djura fazia de no ferlo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Detras de ti mira una vez, porke azesh a la revez? A tu djura ya la savesh. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
655 |
djuramiento m. |
שבועה; פעולת השבעות |
|
i djuro kon djuramiento dar lo ke akometi, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
yevalos a su asiento. afirma, Senyor, el djuramiento (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
657 |
djurar v. |
נשבע |
|
i djuro kon djuramiento dar lo ke akometi, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i afirman tu firmamiento ke djurastes a Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
djuro ke no seran matados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I esto te djuro ati de verdad (Koplas de Purim, 1545) |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3354 |
djustedad f. |
דיוק, דייקנות, נכונות; הצדקה, צדק |
|
Oid puevlo su djustedad siempre sere por la santedad desde ke estavan en el midbar salio su fama de Eliau. (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2674 |
djustisia f. |
צדק, יושר, הגינות |
|
I la su djustisia se va aserkando se le tira su mando i la su grandeza i su altigueza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
659 |
djusto adj. |
צודק, חסר פניות, פנים, ישר, צדיק, הוגן, הגון; בעל מידה נכונה |
|
djusto i bien ordenado i envelunti de dizirlo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Estonses el presiado Mordehay el djusto muncho fue atorvado de ver tal desgusto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Taanit apregonó Mordejay el djusto, ninguno dezayuno tres días apunto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1173 |
djuzgador/dera n. |
שופט, דיין |
|
Ke tu sos el djuzgador, i kastigas i saves. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1985 |
djuzgar v. |
שפט, דן; העריך, ביקר; גינה |
|
En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad) |
|
Te rogo, membrame en lo ke mi alma djuzgara: atan i el atado i la ara. (Puertas de veluntad) |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
660 |
doblado adj. |
כפול; מקופל, מכווץ |
|
muncho mas selo reizo, dovlado i redovlado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mal korason kon mal pensamiento / ke ya mos izo segundos terseros / les komio moneda de los mersedes / |
|
mando a dezir si ay mas shohad angusio a djudio i no aher / lo komio moneda de ribi Avraam Elkahed / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
661 |
doblar v. |
כפל, הכפיל; קיפל, כופף, היטה |
|
ke no sea ke te mate i me dobles el enojo''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
123 |
dodje adj. |
שנים עשר, שתים עשרה |
|
'Ke de doze piedras ke son de apostura, (Poema de Yosef) |
|
doze pendones de alegria, trivos de Israel. u bendision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2263 |
dodjen/dodjeno adj. |
השנים עשר במספר |
|
La donzena las azia Esterucha de Yehiel, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
124 |
doliente adj. |
סובל, חש ברע, מרגיש כאב ומתאנח |
|
Muy flakas estavan, semejavan dolientes (Poema de Yosef) |
|
Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Esto tened muncho en mientes: a los hahamim, prezentes, a el médiko sin dolientes ke vos tenga ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2264 |
dolmá (t.) f. |
ממולאים |
|
i las yamavan por nombre las senas de las dolmas. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
125 |
dolor f. & m. |
כאב, מכאוב, ייסורים; צער |
|
Gran dolor tenia por el la su senyora, (Poema de Yosef) |
|
grandes dolores ke le venga i le abashe me'huma: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
ande via ombre de golor / metia su ojo kon grande folor / le alsava alila kon grande |
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus loores / Dio, rogo melezina sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6811 |
donaire m. |
חן, הופעה חיננית |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1174 |
donozo adj. |
חינני |
|
Ke tu boz savroza i tu vista donoza: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2677 |
donzeya/dondzeya f. |
עלמה; אשה בעלת יופי נדיר |
|
Enpesaron a eskojer mosas i donzeyas galanas i beyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus |
|
Todo el ke tiene ija |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
126 |
dor (ebr.) m. |
דור, תקופה |
|
Fayolos en los yermos a todo ese dor, (Poema de Yosef) |
|
Sadikim de akel dor kuanto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
127 |
dormir v. |
ישן, נם |
|
'Otra vez dormia sonyi koza estranya: (Poema de Yosef) |
|
Zahut ya no les kedo ansi lo entiendo del Dio no tengas miedo porke esta durmiendo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I para dormir kon eya grande traision armara (Donme, sig 18) |
|
Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5192 |
dos num. |
שנים, שתים; שני, שתי |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1775 |
dotrinar v. |
נזף, הטיף מוסר, לימד לקח; לימד, אילף, הקנה דעת, חינך ילדים באורח הישר |
|
Tsadik uno se aya ke los dotrinava (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Zera Israel vino en akel negro yanto por muncho ke los dotrino mordehay el santo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6188 |
dover m. |
חובה, מחוייבות, התחייבות; מחוייבות מוסרית, חוק מוסר; תפקיד, משימה; שעורי בית |
|
tenemos el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4260 |
dovlet (t.) m. |
מדינה, ממשלה, שלטון, סמכות; רכוש ציבורי; עושר; עצמאות |
|
Ridjales de el dovlet se maraviyaron de este negro milet komo eskaparon; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
a tener este modo de ijas i dovlet (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka se enkapa / ya le kitaron la kapa / ke le den murvet / ya salio el del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6189 |
droga f. |
סם משכר, סם מרפא, תרופה; הרואין; סממן |
|
orozos yehidim de esta santa sinagoga / resivish aki la mas provechoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5193 |
dubara/dubará (t.) f. |
רעש גדול, מהומה; קנוניה, תככים |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1175 |
duelo m. |
כאב, דאגה; דוקרב |
|
Fueron enfiuziados de ser eskapados de males i de duelos (Ketuba de la Ley) |
|
I por tanto duelo azed teshuva muestra orasion suva ke estash apretados por muestros pekados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2681 |
duenyo m. |
(משמש רק בפתגמים) בעל, בעל בית; ארוע |
|
Te olvidastes maras de akel suenyo el dio es muestro duenyo mos eskaparemos i tu mal veremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Fermozura de eya es kumplida, mi palomba fue a su mandada, en duenyas era eya savida (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3890 |
dukado m. |
דוקט - מטבע זהב ישן |
|
Los de Belogrado eran afamados, agora no son kontados porke no tienen parás ni dukados (Asidio de Belogrado 1788) |
|
i El haham de los ijikos, a la maestra regalikos i ken puede dé dukadikos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Los vinos demudados ke se bevian, de Fransia, i Florensia i Esklavonia, mil |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1616 |
duke m. |
דוכס |
|
De senyores i dukes i kondes paso (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3567 |
dulse adj. & adv. |
מתוק, ערב; רך, טוב, רחום, נעים; תה''פ: ברכות, במתיקות |
|
La su frente reluziente espada dulse [de] kortare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4080 |
dulse m. |
ריבה, קונפיטורה, מרקחת |
|
Pandelo i mustachones, yeva dulse a las nasiones i kontaldes las razones ke no agan burla de el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2266 |
durera f. |
עצירות; קשיות, נוקשות, קושי |
|
pimienta i mucha espesia ke no le diera durera (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1176 |
duro adj. |
קשה, נוקשה, צפיד, קשיח; קפדן, קשוח, נוקשה, אכזרי; מחוספס, קהה רגש;קפוץ יד; אטום ראש, מוגבל |
|
Duro por ensanyar, i lejero por afalgar. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2683 |
echa f. |
פעולה, מעשה, פֹּעַל, ביצוע; עסק, עניין |
|
Yakir le arrespondio: mala de dos karas mis echas desho al Dio si tu no te paras (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enpesar kero a kontar echas del Dio alto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Supo Mordelsay esta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2267 |
echado adj. |
גולה, מגורש, מורחק, מוחרם, מנודה; שוכב, שכוב |
|
kortadas a revanadas i echadas en la sena, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Fuese para la kama onde don[a] krensia esta echada (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
128 |
echar v. |
זרק, השליך, הטיל; ירה; דחה מ-; השכיב; גרש, גרש אשה; הפעיל |
|
En pozo lo echemos al malo de Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
i ensima le echava salsa kon un ajiko majado. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
El nemsí dizen que es budalá, mos enpesó a echar kunbaras asta ke se kemó la sivdad (Asidio de Belogrado 1788) |
|
El turko se enserró en la kalé i mos izo muasilé, el nemsí enpesó a echar muchas djulés (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Le murio el ijo de la aniya suvio lo echo en su aliya yoro su madre una alguaya: ''Si por matar a mi ijo vinites por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Echara fama por Roma fuistes mujer desfamada (Donme, sig 18) |
|
sedaká al meskino devemos de dar sin echar a ulvidar manot a ermanos, tanbién a serkanos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Avlo el rey kon los savios de enfrente; Disho: miradle su juizio, i |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, tosigo en el vazo le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3570 |
echarse v. refl. |
שכב, שכב לישון; הטיל עצמו, החל |
|
Echaronse en una kama dos puerpos i una alma (Donme, sig 18) |
|
Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
129 |
echizero/zera n. & adj. |
קוסם, מג, מכשף, ידעוני |
|
Luego le denunsiava a sus fechizeros; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3571 |
echo m. |
עבודה, עסק, משלח יד, עיסוק, מסחר, התעסקות, עניין, מעשה |
|
Deshate a este fecho, ven a el Dio, ven a el Dio.De nada no ay provecho, ven a el Dio, ven a el Dio. (Donme, sig 18) |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
huerte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1177 |
ed (ebr.) m. |
עד |
|
Los edim fueron la tierra i los sielos: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
663 |
edad f. |
גיל |
|
ke eres chiko de edad, i si kere el te mata. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avraam lo vido en frente. ''de ke edad seras ermano?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
pensando esta en mientes el moso, ya es de edad: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''ke are por mi ventura ke so grande de edad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Riko i meskino mosos de edad agale su veluntad mujeres i onbres yamados por nombres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
130 |
Edjifto m. |
מצרים |
|
A Adjivto desenria kon los moros, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5761 |
edut (ebr.) m. |
עדות, אישור |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6026 |
Ejipto m. |
מצרים |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3356 |
ek prop. |
הינה |
|
No uvo muerte para el vidas del mundo bive el djuntos vengan kon el Goel ek enbien a vos a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5297 |
ekonomizado adj. |
חסכוני, שנחסך |
|
Pensa bien emigrado, pensa bien emigrado / ke nada non tienes avansado / todo tu ganado i todo lo ekonomizado / se van a la karta i al dado (La Amerika, 1914) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / kuando vinites deskalso i deskavenyado / oy ke estas ganando i ke estas avansado / dia i noche vas djugando (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6027 |
eksepsión f. |
הוצאה מן הכלל; יוצא מן הכלל, חריג |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1178 |
ekstremo adj. |
קיצוני, אחרון; עצום, כביר |
|
Se esforsavan djuntos kon amor ekstremo, a exekutir el orden del Ser Supremo. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1987 |
elbón (ebr.) m. |
עלבון |
|
Ya me lo trusheron kon grande elbon; travolo de la siya kon grande travon: (El rey Nimrod) |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5762 |
elguenga/eluenga f. |
לשון |
|
el kual rekonta segun la korteza de mi elguenga poko de lo poko de tus enaltesimientos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
667 |
embaraso m. |
מכשול, מעצור; גרוטאה; מבוכה |
|
ke venian guestros masos a deredor sin enbaraso, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4515 |
embarkar v. |
עלה על אניה/מטוס, הפליג; העמיס |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
668 |
embevesido adj. |
משועשע, מתבדר; שקוע (בהרהורים) |
|
vido esto dos tres mezes, se kedo enbevesido; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
pensando esta un poko, se kedo enbevesido: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
131 |
embiar v. |
שלח, שיגר |
|
I luego le enbiava a eyos al disierto; (Poema de Yosef) |
|
A ken me enbias? i luego ire i tu mandado are. El rey le dio repuesta: al ke esta en mi puerta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Lavradjí i buen kordero kome i enbia entero i a algunos kon dinero, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
|
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el prove el muncho perkura / El de la altura / ke vaya kon el / ke lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2269 |
embolver v. |
שיקע ב-; עטף; סיבך, בלבל |
|
las enbolvia kon guevos batidos en una tasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las enbolvian kon guevos, las azian birmuelikos (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4909 |
embolvido adj. |
שקוע ב-, שקוע עמוק (בעבודה); מסובך; מודאג |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5299 |
emborrachar v. |
שיכר, ביסם |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5300 |
emigrado adj. |
שהיגר |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1517 |
emir (t.) m. |
צו, פקודה |
|
ni katan aga ni mahkeme ni emir, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1179 |
empenyar v. |
משְׁכֵּן, העביט; השתדל, התאמץ |
|
Ni ke pueda vender ni enpenyar ningun livro de la Ley amada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2274 |
empero/emperó conj. |
אבל, אולם, ברם |
|
enpero a de menester una karne muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el sielo / andare i le amostrare ke a el Dio fuero / disho: anda sinyor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1776 |
empesar m. |
התחלה |
|
Enpesar kero kontar en esta kantiga el ke la oye kantar ke el Dio bendiga (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Vido Eliau malparado desharon a el Dio alavado konpesan a servir a el idolo ke alevanto Izevel enemiga de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
132 |
empesar v. |
התחיל, החל, פתח |
|
Yaakkov enpesava de rasgar los sus panyos, (Poema de Yosef) |
|
Hushi mi ija Ester enpesa i demanda ke por ti kero meter todo a una vanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enpesar kero a kontar echas del Dio alto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
shabat agadol oy tomad vuestro repozo / por |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / akalsead akalsead sus kalsadas / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1180 |
empezar v. |
זיפת |
|
Su ermana la nevia una barka le aria, por adientro i por ahuera la enpezaria, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6567 |
emprezentar v. |
הגיש; נתן במתנה; מחל |
|
Disho 'AbashverOsh: la plata sea tuya |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le akonpanye presto / i el i el resto / no mos tengan sar / i al Dio muncho rogar / ke no tenga muerte / i el Dio los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6816 |
emprezo adv. |
במאסר |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo vensa / kon muncha tristeza / a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1181 |
emproveserse v. refl. |
התרושש |
|
Ken se enprovesera, i ken se enrikesera. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5763 |
empushado adj. |
נידח |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3572 |
emuná (ebr.) f. |
אמונה, אמון |
|
Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2689 |
enalteser v. |
העלה, הגביה, הרים, נישא |
|
Las ke eran flakas las enfortesio tambien las enaltesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6817 |
enalteserse v. refl. |
התנשא, התגאה |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en bien no |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el prove el muncho perkura / El de la altura / ke vaya kon el / ke lo enbio a yamar el rey / por bien ke lo sea / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1182 |
enaltesido adj. |
מורם, נישא, מוגבה |
|
Ken sera arrebashado u ken sera enaltesido. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5764 |
enaltesimiento m. |
עליה, התרוממות, התנשאות; משגב |
|
el kual rekonta segun la korteza de mi elguenga poko de lo poko de tus enaltesimientos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
133 |
enamorar v. |
תינה אהבים, חיזר אחרי |
|
'Tu fasme enamora i soy tu desdenyada; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2690 |
enbevdarse v. refl. |
רווה, נעשה שתוי |
|
Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6568 |
endecha f. |
קינה |
|
Supo Mordelsay esta echa, esklamo ayuno, yoro i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2692 |
endechar/endichar v. |
קונן, נשא קינה |
|
Muncho lemuniozos estan los djidios rogando todos al dio amargos estavan tambien endechavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En lugar de riza eyos endechavan munchas lagrimas echan komo rio fuerte pensando la muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los djidiós todos kantavan, kon el bien se alegravan i agora todos endechavan (Asidio de Belogrado 1788) |
|
A' a el lo endechava: kuando pekaron Israel el me afalagava, i ruah akodesh lo alavava (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
670 |
endelantre/endelante adv. |
ואילך |
|
disho: ''de aki en delantre ya la sako de su mando''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5301 |
enderechar v. |
יישר, תיקן, שיפץ, זקף, העמיד מחדש; הימין, פנה ימינה |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6124 |
enderechura adv. |
כמקובל, כנהוג |
|
ke si eran enderechura banot be-lidetan era mijor (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2693 |
endevdarse v. refl. |
שקע בחוב |
|
Bien penso i aduvdo ke fue su pekado i a ken se endevdo i no a pagado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2271 |
endevina f. |
מנחשת בקלפים, קוראת עתידות; הגדת עתידות |
|
La de trenta i una las azia Rivkula la endevina: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1183 |
endevinar v. |
ניחש, הגיד עתידות, התנבא |
|
en la su estreyeria endivino ke avia de naser Moshe rehmidor de Israel (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3359 |
endjuntos adv. |
ביחד |
|
No uvo muerte para el vidas del mundo bive el djuntos vengan kon el Goel ek enbien a vos a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Todos djuntos alavemos porke muncho le devemos; después de esto beveremos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2694 |
endurar v. |
הקשה |
|
I por mas espasio kon muncho oro el muy bien los enduro todos sus estados estan bien asentados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1184 |
enemigo m. |
אויב |
|
Veamos vengansa en los enemigos ke presto se atemen: (Ketuba de la Ley) |
|
Vido Eliau malparado desharon a el Dio alavado konpesan a servir a el idolo ke alevanto Izevel enemiga de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
ken es enemigo se repentira, tanbien se verguensara, por esto bendigo al Dio mi abrigo (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i los ke sos alanseados de sus enemigos eyos dezvainan espada kontra eyos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
muestros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4267 |
enemistad f. |
איבה, שנאה, עויינות |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1777 |
enfeuziado adj. |
שנותנים בו אמון, ראוי לאמון, שבוטחים בו |
|
Todos grandes i chikos muy enfeuziados (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en mersedes de muestros padres los primeros mozotros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
671 |
enfeuziar v. |
נתן אמון, בטח ב- |
|
anke esta desmanparado su korason enfeuzyado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Fueron enfiuziados de ser eskapados de males i de duelos (Ketuba de la Ley) |
|
el rav Abulafia kuando les darshava los enfeuziava no azer danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / esperantes a el Dio i en sus piadades por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1989 |
enfeuziarse v. refl. |
היה בעל אמונה מוחלטת בתמיכת/בהגנת, נתן מבטחו ב- |
|
Enfeuziate en muestro Dio i El nisim mos ara (Puertas de veluntad) |
|
Yashar ke oyo esta fama tomo lansa en su palma metio su alma en su palma se enfeuzio en el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7105 |
enfigusiarse v. refl. |
נשען, שם מבטחו ב- |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el sielo / andare i le amostrare ke a el Dio fuero / disho: anda sinyor empero no te aleshes / respondio: sea tu korason en el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2272 |
enfilar v. |
השחיל |
|
enfiladas en espeto las azia kada tadre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6450 |
enfloreser v. |
פרח, לבלב; שגשג |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido enveluntado / i eya komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4269 |
enforkado adj. |
תלוי, מוקע |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4270 |
enforkar v. |
תלה, הוקיע |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4271 |
enforkarse v. refl. |
תלה את עצמו; ניסה להחלץ ממצוקה בכוחות עצמו; סבל נואשות בשל מצוקה או מחסור |
|
Kuando salió el fermán ke se enforkara, kon kalpak i kon tumán ke yakisheara, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2695 |
enforteser v. |
חיזק, גיבש, ביסס |
|
Las ke eran flakas las enfortesio tambien las enaltesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
a ti la barragania ke en su sekreto se kansan muestros penserios por estar, ke te enfortesestes de mozotros muncho (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6451 |
enforteserse v. refl. |
התחזק |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1186 |
enfortesido adj. |
מחוזק |
|
por el kavod de tu nombre el enfortisido i el santifikado, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1990 |
enfrente adv. |
ממול, מול, נוכח; נגד |
|
A los vente dias lo hue a vijitar, lo vido de enfrente mansevo saltar, (El rey Nimrod) |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Avlo el rey kon los savios de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
672 |
enganyado adj. |
מרומה |
|
enganyado estuvo en vezes kon el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4912 |
enganyar v. |
הטעה, רימה, הונה, הוליך שולל; סחט (הוציא כסף במרמה) |
|
tahbulot i ormot munchas azemos todo es ke lo enganyemos, i despues lo aborresemos lo desterramos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1518 |
enganyarse v. refl. |
רימה עצמו, השלה עצמו |
|
Halil se enganyo, demanda le pidio: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3573 |
englutir v. |
בלע, גמא, גמע |
|
Siete mares i tanbien siete rios, tanbien agua de be-reshit kon eyos, i mi amor englute a eyos, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6570 |
engrandeser v. |
גדל, שגשג, צמח; גידל(ילד); הגדיל, הרחיב, הרבה, העצים, הפריז, הגזים; גרם שגשוג |
|
Despues de las palavras las estas, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4611 |
engrandeserse v. refl. |
התרחב, התפשט; גדל (עברו עליו שנות ילדותו ב-) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6571 |
engrasiar v. |
נטה חסד ל-, העניק חן |
|
Luego 'Ester dos mosas tomo, delante Ahashverosh se paro, i en sus ojos el Dio la |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim demandantes por nedava / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5194 |
enguayar v. |
קונן על מת, גנח והתייפח; ביקש דבר מה בהכנעה ותחנונים |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4273 |
enkampar v. |
עצר (מישהו); הפיל בפח |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
673 |
enkantado adj. |
מוקסם, מכושף; נדהם, המום; משותק מרוב הפתעה |
|
i te umiyas al enkantado ke es echa de un madero.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5302 |
enkantar v. |
כישף, קסם; הקסים, הפליא;הדהים, הפתיע; שיתק |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4612 |
enkantarse v. refl. |
נדהם, התבלבל, איבד ראשו |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2696 |
enkanto m. |
קסם; התפעלות, הקסמות; התפלאות, תדהמה |
|
Oyid lo ke akontesio en tiempo de avante i lo ke se enrikesio ke es koza de enkante (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I kon el traia armas de gerras de modos de maneras, koza de enkante, kon askier bastante. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6820 |
enkaparse v. refl. |
נפל בפח, פעל בניגוד לאינטרסים שלו |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3895 |
enkashar v. |
הכניס, החדיר, תחב, תקע, נעץ, טמן; המוני: הונה, ''זיין'', ''הכניס לו'' |
|
De muestras kazas mos kitaron, en una braza mos enkasharon, de dehi en dehi mos arrastaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4274 |
enkolgado adj. |
תלוי, מוקע |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
134 |
enkolgar v. |
תלה, הוקיע |
|
Mas alto ke adarves tu as de ser kolgado (Poema de Yosef) |
|
Kolgo al panadero, el se lo meresia. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2273 |
enkomendado adj. |
מצוּוה, מוזמן |
|
ke ansi esta enkomendado tanto povre komo riko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1187 |
enkomendansa f. |
הוראה, פקודה, צו, מצווה; המלצה |
|
A la fin le deklaro tu enkomendansa de sakrifisiar su unika esperansa; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1779 |
enkomendar v. |
ציווה, פקד, הורה; יעץ, המליץ; הזמין (בגד, נעלים לפי הזמנה) |
|
luego enkomendaron un lagum azer kon esto penso el mamzer ke avansaria i los mataria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Luego a las komadres enkomendava ke toda mujer ke se ensintara, si paria ijo, ke lo matara (El rey Nimrod) |
|
Enkomendo esta regla, en memoria bien tenerla, kon partido de azerla, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
enkomendo a el buluk bashi i a el kol agasi (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4913 |
enkonado adj. |
טמא, מחולל; מלוכלך, מטונף, מזוהם; טמא, מחולל, טבו |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5769 |
enkonamiento m. |
טומאה, פיגול; זיהום, אילוח; חילול |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
136 |
enkontrar v. |
פגש; ספג, נחשף ל- |
|
Enkontro en la karrera al andjel Gav riel, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5770 |
enkontro m. |
פגישה, מפגש, צירוף, התחברות |
|
i en kada dia i dia le vienen sovre el kuantos modos i maneras de enkuentros negros i de espantos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6191 |
enkorajar v. |
עודד, המריץ, עורר, דירבן |
|
tenemos el dover de felisitarlos / asistir a sus melodias i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5519 |
enkorkovado adj. |
גיבן, גבנוני,שנעשה גיבן |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
674 |
enkoronado adj. |
מוכתר, מעוטר |
|
Yeuda era el kuarto komo leon enkoronado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke le tomaria un buen kavayo i tambien un buen sayo koza de reinado bien enkoronado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En anyo de tres ke fue |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1188 |
enkorvar v. |
כפף, כופף, עיקם, היטה, שיפע |
|
Enkorvandomos tu nombre envokamos, En nuestro apreto la akeda kontamos; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
137 |
enkorvarse v. |
התכופף, השתחווה, קד |
|
A el se le enkorvavan kon estreyas diez i una (Poema de Yosef) |
|
komo te enkorvas en eya kon tan grande benefisio? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i todos se umiyaron i se enkorvaron luego. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
se echavan de boka abasho i se enkorvavan a mi maso.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I todos lo yaman al rey segundo mandava en todo el mundo i a el se arrodeavan i se enkorvavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Vino su kompania i de el pidio denunsio ke era djidio ke su ley guardava tal no se enkorvava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Todos los senyores se arrodiyavan i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2700 |
enkosharse v. refl. |
הפך לצולע/פיסח; איבד להיטותו לבצע את המשימה; הפך פתאום לחסר יכולת/כשרון/מיומנות; התנהל באופן ''צולע'' |
|
Komo un erizo el se enkosho kon un grande enojo lo topo meldando i al dio alavando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4916 |
enkuvierta f |
דבר סתר, נסתרות; מחבוא |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
138 |
enkuvierto adj. |
סודי, נסתר, נחבא, מוחבא |
|
Save lo enkuvierto el senyor del altura; (Poema de Yosef) |
|
De nekuda avian diez 'havayot enkuvierta (Donme, sig 18) |
|
a ti la fortaleza de el sekreto i el simiento de mozotros esta enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2701 |
enkuvrir v. |
החביא, הסתיר, הצפין, שמר בסוד |
|
Gavriel eskrivia loke arrematava Shimshi loke enkuvria el livro lo avlava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hazak a su neshama, Avraam Haliva yama, enkuvrira en Una para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti konviene / asta kuando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
678 |
enkuvrirse v. refl. |
התכסה; התחבא; נגעל |
|
su ijo fue esklavo, ke se enkuvrio el sekreto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Al amaneser vide ke se enkuvrio de una; dishe: No es este el Dio vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Su rasa al rey no disho ni tal deskuvria; a Mordehay se kesho porke se enkuvria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Deriento su lecho tal no la akojo se le enkuvrio del ojo pensa ke eya avla ma era diavla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3175 |
enlokesido adj. |
משוגע, מטורף |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1519 |
enmentar v. |
ביטא, הזכיר, איזכר, נקב בשם |
|
se enmente: Izmir se destruyo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Va i enmenta delantre del rey ke te maldisho la ley i por la manyana estaras kon gana (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De lo ke kero enmentar nada yo no falto kon baile i salto i kon gran plazer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
se djustava diziendo mal rebolvi / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
679 |
enojo m. |
כעס, זעם, מורת רוח |
|
ke no sea ke te mate i me dobles el enojo''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Komo un erizo el se enkosho kon un grande enojo lo topo meldando i al dio alavando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Deskuvrio sus enojos i le konto el presio de Aman el nesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6574 |
enreinado adj. |
שהומלך, שנעשה שליט מוחלט |
|
Si tu piensas de estar kayada, kien save si por esta ora fiste |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5775 |
enreinador m. |
שליט |
|
enfrente de la grandeza de su kriador i su enreinador (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
680 |
enreinar v. |
מלך, עלה על כס המלוכה, עלה לשלטון |
|
ke pensas, desvanesido, ke as de enreinar sovre nos, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5776 |
enreziar v. |
חיזק, הידק, אימץ, ביצר, ביסס, ייצב; עודד |
|
se olvida de sus prometas i enrezia yevaduras de sus puertas i no ve ke la muerte esta de dientro de sus kamaretas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
681 |
enrikeser v. |
העשיר |
|
vendidos a presio alto, ke el varon enrikesio, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Oyid lo ke akontesio en tiempo de avante i lo ke se enrikesio ke es koza de enkante (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1189 |
enrikeserse v. refl. |
התעשר |
|
Ken se enprovesera, i ken se enrikesera. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5777 |
enriva prep. |
מעל, על גבי |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
139 |
ensangrentar v. |
דימם |
|
Bien la ensangrentaron, vermeja la tornaron, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
682 |
ensanyarse v. refl. |
התרגז |
|
ensanyose i abasho, -asi seas bivo i sano (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
el rey kon ira i kon sanya luego se ensanyo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Duro por ensanyar, i lejero por afalgar. (Untane Tokef) |
|
Mordehay luego apanyo a todo el puevlo disholes: se ensanyo el Dio en el sielo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Por esto se ensanyo ke no pudo azer lo ke pensava el mamzer, en lugar de onra, tuvo gran desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1191 |
ensender v. |
הדליק, הצית |
|
su joven kuerpo sovre los lenyos espandio, i el fuego sovre la ara ensendio. (Im afes, Papo 1894) |
|
Ensende un orno bien ensendido! ataldo kon kuedras, porke es entendido! (El rey Nimrod) |
|
Ensende un orno bien ensendido! ataldo kon kuedras, porke es entendido! (El rey Nimrod) |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis pekados mis rinyones van |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero enreiziar / i la ora de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1520 |
ensenderse v. refl. |
ניצת, נדלק |
|
en sanya grande se ensendieron (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1192 |
ensensio m. |
קטורת ולבונה; שבח מוגזם |
|
El ensensio de su sakrifisio trokado, por el de su ijo onde te ez kontado, (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3177 |
enserramiento m. |
מאסר, הסגר, סגר; הסתגרות, בידוד |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
140 |
enserrar v. |
סגר, הטיל הסגר, סיגר, אסר, כלא, עצר; הכניס להסגר, נעל, סתם, חתם; הכניס לייחוד (זוג שנישא) |
|
'Aun ke te ensierres, non te sera eskusado; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3896 |
enserrarse v. refl. |
נסגר, הסתגר, התבודד |
|
El turko se enserró en la kalé i mos izo muasilé, el nemsí enpesó a echar muchas djulés (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
684 |
enshalshado adj. |
מהולל |
|
ke Avraam el mayor es gran onbre enshalshado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
komo la espiga uno sovre otro nisim ke nos amostro el Dio Abastado alto i enshalshado. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Por azer su komando de el enshalshado, lo yevare a la yeshiva para embezar Tora. (Puertas de veluntad) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1193 |
enshalshamiento m. |
פאור, רימום; שבח; רוממות |
|
i no por aklarar enshashamiento de tu nombre. (Untane Tokef) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1194 |
enshalshar v. |
שיבח, הילל, רומם, העריץ; הגביה, הרים |
|
i en el se enshasha tu reino, i se konpone kon mersed tu siya, (Untane Tokef) |
|
Ke el rey enel reino tanto lo enshalso (Koplas de Purim, 1545) |
|
I despues de esta okazion enshalsho a Aman todo reino i nasion a el muncho aman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7110 |
enshalsharse v. refl. |
התפאר, השתבח, התהלל; התעלה, התרומם; חש סיפוק והתרוממות רוח למשמע שבחים |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / fraguaremos mi ijo oy delantre de El siya / estonses |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
685 |
enshemplado adj. |
נמשל ל-, דומה ל- |
|
Dan era el seteno, enshemplado a el kulevro. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Azme veer a tu vista enshemplada a la roza (Ketuba de la Ley) |
|
Enshemplado komo tiesto roto, (Untane Tokef) |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos salvo ke el almiskle / respondio: estad aki puevlo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2275 |
ensima adv. |
למעלה, על גבי, מעל |
|
i ensima le echava salsa kon un ajiko majado. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1996 |
ensintarse v. refl. |
הרתה |
|
Luego a las komadres enkomendava ke toda mujer ke se ensintara, si paria ijo, ke lo matara (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2276 |
entenado adj. |
מאומץ, תינוק מאומץ |
|
la tia de Menahem, entenada de Kontente: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
686 |
entender v. |
הבין, תפס (שכלית) |
|
el viejo entendio la kavza de ver tanta negregura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avraam ya entendio ke al lugar vinieron, los desho a eyos i kon Yis.hak se fueron. (Puertas de veluntad) |
|
Siendo la koza ansi, mando arresponder: una koza yo pensi ke as de entender (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Haserim son de saver no ay ken los entienda no les abasta a ver para sus biviendas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hu ushemo i ke es uno i otro no kriador, ven i veras, entenderas , otro no mas, ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, tosigo en el vazo le echaron; en linguaje de [P]ersianos se akonsejaron para ke ninguno los |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su sensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
687 |
entendido adj. |
מומחה; חכם, נבון; מובן |
|
entendido de gran sensia, kerido de el Abastado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ensende un orno bien ensendido! ataldo kon kuedras, porke es entendido! (El rey Nimrod) |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3179 |
entero adv. |
לגמרי |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Lavradjí i buen kordero kome i enbia entero i a algunos kon dinero, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
141 |
entero adj. |
שלם, בלי פגם, מלא, כולל, כולו |
|
Sierto salio entero lo ke solto a mos, (Poema de Yosef) |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1781 |
enterrado adj. |
קבור |
|
Vayan a ribi Hiya todos aunados meara ke en eya estan enterrados los asemejados a los tres padres (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4747 |
enterrar v. |
קבר, טמן, הטמין |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resive la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4749 |
enterrarse v. |
הסתגר, קבר עצמו |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1785 |
entonses adv. |
אזי, אם כך; לפנים, מקודם |
|
Teilot a el Dio alto estonses las dimos en oras de apreto ke mos respondimos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De estonses asta agora, travajando por Israel. (Donme, sig 18) |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5140 |
entontesido adj. |
מטומטם, שטמטמוהו; המום, נדהם, מבולבל, מטושטש |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3577 |
entorcha f. |
לפיד, אבוקה; מוקוס (ריר האף); בהשאלה: התפעלות |
|
Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
142 |
entornar v. |
הקיף, סבב, סובב, אפף; פתח למחצה |
|
I a tu eskansiania luego seras tornado.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6577 |
entosegar v. |
הרעיל; מילא מרירות; עורר טינה וחשד |
|
Fuese 'Ester a el rey aina, le Disho: Bigtan i Teresh te kieren |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3578 |
entrada f. |
כניסה, פרוזדור, חדר כניסה; מוצא; הכנסה; ערך מילוני |
|
A la entrada de la puerta, el rey se levanto a el; (Donme, sig 18) |
|
raki de entrada bevan kon mezé; si en este ferezé se topan kontentes, lo metan en mientes. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3180 |
entranya f. |
קריש, פתות, פרור |
|
Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
688 |
entrar v. |
נכנס, חדר; התכווץ |
|
'yo entrare en tu sangre te entregare al fuego.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Entrando en el orno iva kaminando, kon sus malahim iva paseando, (El rey Nimrod) |
|
Deske vido el ansi los sus pensamientos entraron de si a si en sus alimentos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mozotros esperando ke el ya entrava, vimos uno bolando ke ya se bolava albrisias el dava: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los sirpís al kortijo entraron, a los djidiós de kaza mos kitaron, asta las mashás mos yevaron.. (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Hasid ke entro de la puerta Zimri kon Kozbi esta en buelta uno el otro apreta alanseolos a los dos Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
689 |
entre prep. |
בין; במשך |
|
ya a Avraam lo miraron kaminando entre el fuego, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
690 |
entregar v |
מסר, הפקיד בידי; הלשין |
|
le entrego munchos sekretos kuantos tenia resivido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
no me entreges a la muerte por lo ke e de azer, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
'yo entrare en tu sangre te entregare al fuego.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ansiose 'Ester i yamo a el Dio de la altura, i levanto sus ojos kon amargura, Disho: Dio de verdad i no de tortura, no me |
|
Todos le dizian: mira este Judio. Respondio Mordekay: yo so siervo de el Dio. En akeya ora sus manos espandio: no me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1197 |
entremedio adv. |
באמצע, במרכז |
|
entremedio nasio Moshe, rehmidor de Israel. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4751 |
entremeter/se v. /v. refl. |
התערב; תיווך; קיים יחסי מין, התייחד |
|
tsadik Moshe, yo me entremetere en tu kevura, lo ke no zahá beadam miyom shenivrá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi lugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6192 |
entuziasmar v. |
הלהיב, ריגש, הקסים |
|
devuado grupo delos senyores maftirim / ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1198 |
envejeser v. |
הזקין, הזקין את גילו (הצהיר על גיל גבוה יותר); בילה (מרוב שימוש) |
|
Eya sea su mujer i kon eya se envejesera: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6453 |
enveluntado adj. |
מועדף |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
693 |
enveluntar v. |
רצה, חפץ, התאווה; העניק (אלוהים) לה יכולת ללדת |
|
djusto i bien ordenado i envelunti de dizirlo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ya vee ke el sielo en mi envelunta; Mi korason a su dezeo se adjunta; (Im afes, Papo 1894) |
|
Ke en ti envelunti mas ke todo lashon i uma: (Ketuba de la Ley) |
|
Razon rishon envelunto para azer palasio, en presipio mando El Rey filo santo de suyo, i desho El un nekuda, sierto es aver suyo (Donme, sig 18) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
lo aprezo a chilibi Yosef Mordehay / en akea semana mos izo nes el Dio Hay / presto mos apiado / ke ansi |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por |
|
Todo el ke tiene ija donzeya, aun ke sea luna o estreya, la ke |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4278 |
enventar v. |
המציא; דמיין, בדה מליבו; נתן רעיון, עורר חשק; ארגן דבר מה שלילי |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
143 |
envidia f. |
קנאה |
|
Mas gran envidia avian komo andava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
694 |
enyadir v. |
הוסיף, הוסיף עוד |
|
sus ermanos se selaron, enyadieron a aborreserlo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I en esto muncho enyado: aspros gasta kon punyado; el Dio los da demaziado i vos keda a dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4279 |
erbap (t.) adj. |
אדם מוכשר, כשיר, מומחה |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
695 |
eredad f. |
ירושה, נחלה |
|
ten ya, Dio, ya ten piadad de tu puevlo i tu eredad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i no tengo kriatura ke erede mi eredad?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti konviene / asta kuando enkuvriras tu ojo i veras / estranyos komientes sus |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / esperantes a el Dio i en sus piadades por enfiuziar / esperantes a H' renovaran fuersa / rekiered en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5520 |
eredador/dera n. |
יורש |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5780 |
eredasión f. |
נחלה, ירושה |
|
esta es la olgansa i la eredasion ke non ay fin a su bondad i su ermozura (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
697 |
eredar v. |
ירש |
|
i no tengo kriatura ke erede mi eredad?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6193 |
ereh (ebr.) f. |
ערך, מידה; ערך (מילוני וכו') |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2714 |
ereser v. |
התמלא זעם, התכעס |
|
Estonses bien irisio a el la su ira a Mordehay menospresio i tal no lo mira (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6456 |
eresimiento m. |
חרון אף, זעם, רוגזה, כעס |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6823 |
ergueler v. |
כאב, התייסר; הכאיב, ייסר |
|
zaif disho ke estava le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3580 |
erijir v. |
הקים, בנה, העלה, הגביה, הרים |
|
Pendones yevan erijidos lavrados de sus amadas (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2715 |
erizo m. |
קיפוד |
|
Komo un erizo el se enkosho kon un grande enojo lo topo meldando i al dio alavando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3581 |
ermana f. |
אחות, אחות רחמניה |
|
Disho Fatma a Sherifa komo kien la konsejava: Ermana mia Sherifa ke estas de amor tomada (Donme, sig 18) |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5666 |
ermanado adj. |
שנמצא ביחסי אחווה וחיבה עמוקים |
|
Si de akel tiempo estavamos aunados / i estar kon kada uno ermanados / nozotros no pedriamos la independensia / ni menos una de nuestra provinsia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5305 |
ermandad f. |
אחווה, אהבת אחים |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2277 |
ermaniko m. |
האח הקטן, הצעיר |
|
La kinzena las azian los dos ermanikos Handolikos: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
144 |
ermano m. |
אח |
|
A sus ermanos yamava, i ansi les dezia: (Poema de Yosef) |
|
Avraam lo vido en frente. ''de ke edad seras ermano?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
yo lo rogo, mis ermanos, tanto kuanto kero yo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Di, ermano de pavlo lodo de mi kortijo, ken por el rey bien avlo i su vida kijo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Entonses 'Haman se menospresio kon sus manos de deperder un Judio entre sus |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi lugar te entremetas / esto es mi demanda / el Dio este por tu vanda / kon ti i tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1201 |
ermoyo m. |
נבט, ניצן, זרע, לבלוב |
|
i komo el ermoyo ke se kaye. (Untane Tokef) |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido enveluntado / i eya komo enfloresien se espunto su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3582 |
ermozo adj. |
יפה, נאה, הדור, אסטטי |
|
Toda tu ermoza mi kompanyera, de kavesa asta pies sin mankura, Aava es shehina ke es sod Amir''a (Donme, sig 18) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa korriendo; mando el rey ke vos desnudes, i desnuda vengash riendo, ke kiere mostrar ke no ay otra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3583 |
ermozura f. |
יופי, חן, נוי, תפארת |
|
Fermozura de eya es kumplida, mi palomba fue a su mandada, en duenyas era eya savida (Donme, sig 18) |
|
a ti A' la grandeza i la barragania i la ermozura i el vensimiento i la loor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5782 |
esbivlar (la ley) v. |
חילל, הפר (מצווה), עבר על (חוק); להגות לשוא את שם השם; להשתמש בחפצי קודש לצרכי חולין |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio esbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2278 |
esfongos m. pl. |
מאפה תרד וגבינה ותפו''א וביצים |
|
las azia komo esfongos i las yamava sulhas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1202 |
esforsarse v. refl. |
התאמץ, השתדל, התחזק; התאפק |
|
Se esforsavan djuntos kon amor ekstremo, a exekutir el orden del Ser Supremo. (Im afes, Papo 1894) |
|
Esforsose Aman en ese estante (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1203 |
eshemplo m. |
דוגמא, משל, מופת |
|
Membra akel ke santifiko tu Gloria i ke desho un eshemplo por memoria! (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1204 |
es.huenyo m. |
שינה; חלום |
|
u komo el esfuenyo ke se esmove. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2279 |
eskaldado adj. |
חלוט, שחלטוהו; שסובל מגרוי בעור; שספג מכות קשות; שאיבד ממוןרב (במשחק/בבורסה); שהונוהו במחיר |
|
despues de eskaldadas las majava peche peche (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1782 |
eskalera f. |
סולם, מדרגות |
|
penso de tomar plazer kon otras maneras mando presto a traer munchas eskaleras sean muy lejeras a levantarlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
145 |
eskansiania f. |
מוזגות, משרת שר המשקים |
|
I a tu eskansiania luego seras tornado.'' (Poema de Yosef) |
|
Torno al eskansiano a su eskansiania (Poema de Yosef) |
|
El de la eskansiania de karsel fue sakado. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
700 |
eskapado adj. |
שלם, מושלם, גמור, מוגמר; מוסמך; נושע, נגאל, ניצול |
|
ke lo vean el puevlo i de ayi es eskapado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Fueron enfiuziados de ser eskapados de males i de duelos (Ketuba de la Ley) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
148 |
eskapar v. |
גמר, סיים, השלים, כילה; חמק, השתמט; הציל, הושיע |
|
'Eskapanos de muerte, Senyor, danos sivera!'' (Poema de Yosef) |
|
-''el Dio por su piadad kisas me eskapara; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mihael luego rogava: ''yo mizmo lo eskapare, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke eskapo el Dio a la djuderia; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ven aki tu Moshe el mi sekretero tente de mi siya yo te eskapare (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
I todos los lenyos fruto ivan dando; de ayi lo eskapo el Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
Bivas tu munchos anyos, el rey mi amigo, ke eskapes de danyo siempre te bendigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke nos salieramos, almas ke eskapamos, komo aves bolar, no es ora de burlar. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kantare a El Gadol bendicho eskapara a mi alma de saar, El es rahman i el es Dio derecho (Donme, sig 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Ridjales de el dovlet se maraviyaron de este negro milet komo eskaparon; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
O puevlo de Israel! / del esklavaje eskapar si keres / mira de ser umilde komo Sinay / para ke poze entre ti Adonay / i se afirme: ''Veanavim yirshu arets''. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
no aya mufti ni sus dinim / ni era merahem av al banim / metio en tomruk a los memunim / los |
|
yesurin va yevando diziendo ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2718 |
eskaparse v. refl. |
נמלט, ברח, התחמק; ניצל, נושע; נגמר |
|
Te olvidastes maras de akel suenyo el dio es muestro duenyo mos eskaparemos i tu mal veremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5522 |
eskapasión f. |
יום, גמר; הצלה |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4282 |
eskarada f. |
זונה, פרוצה |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5783 |
eskaramiento m. |
חוצפה, עזות פנים, חוסר בושה |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
703 |
eskashar v. |
פינק |
|
a todas las deskasho kon el martio en la mano.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
149 |
eskasiano m. |
מוזג, שר המשקים (פרש תיוסף) |
|
'Esta noche sonyava,'' le disho el eskansiano, (Poema de Yosef) |
|
Torno al eskansiano a su eskansiania (Poema de Yosef) |
|
El eskansiano favlava razones por Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1206 |
eskatarse v. refl. |
התחצף, איבד כבוד כלפי מישהו |
|
I si mizmo me eskatemera aora, por rendir mi reflo torna vendra lv ora''. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6325 |
eskidjí (t.) m. |
סוחר בבגדים משומשים, סוחר בלואים, סוחר בגרוטאות, סמרטוטר |
|
kan todo el mundo se izo charis / a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2001 |
esklamarse v. refl. |
צעק, זעק, קרא בקול, הכריז, ביטא בקולניות סבל/מורת רוח |
|
Andjeles de merkava se amanziaron, ofanim i serafim por eyos esklamaron; (Puertas de veluntad) |
|
Kon gran tremonte yora i esklama kon muncho fuego de alma (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal amargo i preto? / |
|
Supo Mordelsay esta echa, |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo alto, mi korason kon amargura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1522 |
esklamasión f. |
צעקה, קריאה, זעקה, הכרזה, ביטוי קולני של סבל/מורת רוח |
|
Israel con grande esklamasion: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Viendo el motaselim grande esklamatina, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
tambien shofar tanyeresh i kon esklamasion azer gran orasion. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Albirsias nos vinieron kon gran reboltina, kon kartas ke eskrivieron los de Kostantina, muncha esklamatina (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
704 |
esklareser v. |
הבהיר, ברר; הנץ (שמש/יום) |
|
de las partes de poniese una luz esklaresio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue nasido a ti de Sara / si tu alma asta mucho fue atada / alevanta a mi por alsasion klara / sovre monte ke onra a ti |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6034 |
esklavaje m. |
עבדות |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
O puevlo de Israel! / del esklavaje eskapar si keres / mira de ser umilde komo Sinay / para ke poze entre ti Adonay / i se afirme: ''Veanavim yirshu arets''. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
705 |
esklavo m. |
עבד; סוג אריג פשוט לתפירת מדי חיילי השולטן |
|
su ijo fue esklavo, ke se enkuvrio el sekreto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil males avlo de la reina, le puzo un gran klavo; dize ke no kiere venir, ke inda ayer eras de su padre |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar plazer / ay ijo de un mamzer / mas ke asperavas / de muchiguar |
|
gran senyor vos yamash, so guestro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2280 |
eskojer v. |
בחר, ברר, מיין |
|
las eskojia chikitikas i ke sean redondikas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las ke son sovrelargitas eskojia siete ocho (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Enpeso a eskojer de dime ahay de la muerte de Mordehay dame el konsejo i el aparejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enpesaron a eskojer mosas i donzeyas galanas i beyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
706 |
eskojido adj. |
נבחר, משובח; ממויין |
|
az ya revanyo a puevlo eskojido, ke eres pastor fiel; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5313 |
eskola f. |
בית ספר |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4918 |
eskombrar (cat.) v. |
פינה, ביער, ניקה, כיבד, טאטא; סילק מכשולים (מהדרך) |
|
nada no keda de esta ganansia, su vida es kon muncha ansia, su yetser kon su dezgrasia lo eskombra de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4758 |
eskombrarse (cat.) v. refl. |
טואטא; נעלם, פנה |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1524 |
eskonderse v. refl. |
התחבא, הסתתר |
|
ken fuyo i ken se eskondio (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Todo el ke tiene ija donzeya, aun ke sea luna o estreya, la ke enveluntare el rey sera reina eya, por esto ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3585 |
eskondido adj. |
חשאי, סודי; חבוי, נחבא, נסתר |
|
Ayi avian Shehinta kadisha eskondido (Donme, sig 18) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
152 |
eskrito m. |
כתוב; תעודה; צוואה; חוזה |
|
A Yosef vendieron, segun es por eskrito; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
153 |
eskritura f. |
כתב, כתב יד; ניהול ספרים |
|
Segun ke lo departe la nuestra eskritura (Poema de Yosef) |
|
De suyo se meldava la eskritura porke el Dio de la altura aze gran milagro abate ombre agro (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I meldaras eskrituras, veras no mas ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2724 |
eskrivano m. |
סופר, לבלר, סופר סת''ם |
|
Bravamente enbio por los eskrivanos i las kartas las siyo mizmo por sus manos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
kon pendola de eskrivano maestro kavakadas de eyas senyoras i de eyas servideras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Vino en treze de el mes de Nisan, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2725 |
eskrivir v. |
רשם, כתב |
|
Gavriel eskrivia loke arrematava Shimshi loke enkuvria el livro lo avlava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Albirsias nos vinieron kon gran reboltina, kon kartas ke eskrivieron los de Kostantina, muncha esklamatina (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6587 |
eskrivirse v. refl. |
נרשם; התכתב |
|
Las kartas |
|
Luego |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
154 |
eskuchar v. |
האזין, הקשיב; ציית, שמע בקול; שינן (שעור, תפילה) |
|
Non lo avia eskuchado de fazerlo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
si lo keresh atentar, eskuchaldo kon repozo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke demandan, bushkan perdon de ti / konpone su korason, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2282 |
eskudiyar v. |
יצק לקערה; הגיש אוכל |
|
kon ajikos i kezikos eskudiyadas en un plato, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5786 |
eskudo m. |
מגן; שם של מטבע (אסקודו) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2726 |
eskuentra adv. |
כנגד, מול |
|
I en el su laso el se la asento i en eya atento no rekonto ganansia eskuentra de grasia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1525 |
eskumar v. |
הקציף; העלה קצף (מכעס); קיפה, הסיר הקצף מ- |
|
los mato pues ke tanto eskumo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4922 |
eskureserse v. refl. |
החשיך (נעשה חשוך), הקדיר (נעשה קודר) |
|
kon todo esto le parese ke para esto el krese, no save ke se anochese i se eskurese la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2002 |
eskuridad/eskuridat f. |
חושך, חשיכה, אפילה |
|
La klaridad de el sol les fue eskurision, (Puertas de veluntad) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
155 |
eskuro (port.) adj. |
חשוך, אפל, אפלולי; כהה, קודר; עגום; מעורפל; שקשה להסבירו, שקשה להבינו |
|
Tu piedra, Si yerras, era la mas eskura, (Poema de Yosef) |
|
Aman luego apresuro i ansi lo izo kon korason eskuro en lugar de rizo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mi mazal hue eskura, el shem santo me alumbra, kon dolor hue mi petira. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
156 |
eskuzar (port.) v. |
מחל, סלח |
|
'Aun ke te ensierres, non te sera eskusado; (Poema de Yosef) |
|
le fuera eskuzado esta desdicha, se topó en estrecha; mozotros kantemos, al Dio alavemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6589 |
esmerado adj. |
מוקפד, ששקדו עליו; מלוטש |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil kintales de plata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1207 |
esmoverse v. refl. |
התרגש |
|
u komo el esfuenyo ke se esmove. (Untane Tokef) |
|
I muncho pensando komo arian; del suenyo se esmovian, si se fuirian o se kedarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
su aver prearon la djente, todo el / i de su bien se artaron i prearon kada uno para el /i a su korason razgaron, i kon todo esto / no de ti |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5315 |
esnaf (t.) m. |
איגוד מקצועי, גילדה; בורגנות זעירה; בורגני זעיר; בעל מלאכה |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1208 |
espada f. |
חרב, סיף |
|
Ken kon espada, i ken kon muerte supitiana. (Untane Tokef) |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
La su frente reluziente espada dulse [de] kortare (Donme, sig 18) |
|
Si tu me los atorgarash serash reina enkoronada i si no me los atorgarash kortare kon la mi espada (Donme, sig 18) |
|
aharvados de espada i kombatidos de saetas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
En sus manos flama de la espada la bolviense (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i los ke sos alanseados de sus enemigos eyos dezvainan espada kontra eyos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Disho 'AbashverOsh: la plata sea tuya emprezentada, i la lisensia sea en tu mano dada, i a este puevlo mata kon tu |
|
Las kartas se eskrivieron en lenguaje de los djentios: ke se aparejesen kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4923 |
espalda f. |
גב, שכם; כושר עמידה |
|
por muncho ke fue akavidada i tanbien akondjurada lo echa detras de la espalda i se apega kon la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6592 |
espander v. |
פיזר, זרה; פרש, גלל; תלה/פרש כביסה ליבוש |
|
Todos le dizian: mira este Judio. Respondio Mordekay: yo so siervo de el Dio. En akeya ora sus manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7115 |
espandido adj. |
מפוזר, נפוץ, פרוש |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos salvo ke el almiskle / respondio: estad aki puevlo enshemplado a el azno / i yo i el moso por seer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5792 |
espandidura f. |
התפשטות, פרישה, התפרסות; מרחב, שטח |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5793 |
espandimiento m. |
התפשטות, התרחבות |
|
ken puede rekontar tus djustidades en tu arrodear enriva de el espandimiento de la luna el galgal segundo sin falta i sin portiyo (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1209 |
espandir v. |
פירסם, הפיץ, הודיע, פירסם ברבים; פיזר, פרש, מתח, גלל; תלה לייבוש |
|
su joven kuerpo sovre los lenyos espandio, i el fuego sovre la ara ensendio. (Im afes, Papo 1894) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
laso i red a el fue |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2003 |
espandirse v. refl. |
התפשט |
|
Vide a el sol ke se espandio, pensi en mi korason ke era el Dio. (El rey Nimrod) |
|
Se espandio el filo santo kavako en gulgata (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1526 |
espantado adj. |
נפחד, מפוחד, נבעת, מבועת, נבהל, נחרד; סובל מפוביה |
|
Vengan i no sean espantados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4924 |
espantar v. |
הפחיד, הבעית, החריד, הבהיל |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1620 |
espantarse v. refl. |
פחד, ירא, התירא, נבהל, נבעת, נחרד, נאחז פחד |
|
Ke el rey se espanto de akeyo ke via (Koplas de Purim, 1545) |
|
I ke sepan sierto, nos espantimos, i ninguno avlimos komo la uzansa, no ay esperansa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Grande amor tomate, de El non espantate, en la ley apegate. (Donme, sig 18) |
|
Tova meldo koza alta, de esto muncho se espanta, siendo ke las mitsvot baldo, yiten lanu a este bien. (Donme, sig 18) |
|
A' kien non |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5794 |
espanto m. |
פחד, מורך לב, מורא, אימה, יראה, חרדה, בהלה; פוביה |
|
i en kada dia i dia le vienen sovre el kuantos modos i maneras de enkuentros negros i de espantos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2729 |
esparzido adj. |
מפוזר, נפוץ; דליל |
|
Muncha mala djente son, estan esparsidos sobervios de korason i no abatidos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
708 |
esparzir v. |
פיזר, הפיץ, זרה |
|
por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2004 |
esparzirse v. refl. |
התפזר |
|
En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2730 |
espasio m. |
מרחב, שטח, חלל; רווח, מרווח; סדק; שעשועים, בידור, פנאי; תענוג,עונג |
|
I por mas espasio kon muncho oro el muy bien los enduro todos sus estados estan bien asentados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio e sbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3593 |
espejante adj. |
מזהיר, מבהיק |
|
Luego amanesio la alva alva klara i espejada. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3190 |
espejo m. |
מראה, ראי, אספקלריה; בבואה; נצנוץ, זיו; דוגמא, דגם |
|
Repari ke no es bien salir sin konsejo de el senyor, i tambien ombre grande i viejo, komo el espejo ke arreluze, todo antes lo dize lo ke akontese komo si lo viese. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6194 |
espektákolo/espekták(u)lo |
מחזה, מראה, הצגה |
|
'ereh no ay para akel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6037 |
esperado adj. |
מצופה, מקווה, מיוחל |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
709 |
esperansa f. |
תקווה, תוחלת, סיכוי |
|
muestra esperansa de en dia en dia (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A la fin le deklaro tu enkomendansa de sakrifisiar su unika esperansa; (Im afes, Papo 1894) |
|
I ke sepan sierto, nos espantimos, i ninguno avlimos komo la uzansa, no ay esperansa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
157 |
esperar v. |
קיווה, ציפה, ייחל, חיכה |
|
Ke ya no esperava de mas ver a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
rehmision, salvasion, ke de nasion esperamos de el. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mozotros esperando ke el ya entrava, vimos uno bolando ke ya se bolava albrisias el dava: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Esperamos a sus chorros komo un gadol rio. (Donme, sig 18) |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2283 |
espesia f. |
סוג, מין; תבלין; בושם |
|
espesias a muchedumbre i prishil frito i kocho. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
pimienta i mucha espesia ke no le diera durera (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2285 |
espeto m. |
שיפוד, מסרגה |
|
enfiladas en espeto las azia kada tadre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5525 |
espiegasión f. |
הסבר, באור, פרוש |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
158 |
espiga f. |
שיבולת; תירס, קלח תירס |
|
Siete espigas veia suvir en una kanya; (Poema de Yosef) |
|
'Espigas eran eyas mucho akavadas. (Poema de Yosef) |
|
Espigas ke dishiste, de buena apostura: (Poema de Yosef) |
|
komo la espiga uno sovre otro nisim ke nos amostro el Dio Abastado alto i enshalshado. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ken izo Vashti tambien a las sus amigas por ke les krese su bien komo las espigas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2733 |
espino m. |
שיח, סנה; קוץ, חוח; כינוי לזד |
|
Vino el espino enel konsejo para Aman se aparejo ya se la estrena le viene muy buena (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Estonses le enbio panyetes muy finos el nada no resivio no esta en estos tinos paresen espinos en los sus ojos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
El Pasha murio; el urdi ya se movio, se tiro el espino, no kedo malino. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no se artava / no se kontentava / de fraguar yalis / ay ke no le kede raiz / de este |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
711 |
espirito m. |
רוח, נפש |
|
porke le asoplo el espirito de la gran gloria divinidad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4284 |
espondja f. |
ספוג |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
161 |
esprimir v. |
סחט |
|
I al rey espremia de eyas en la su mano.'' (Poema de Yosef) |
|
las freia a revanadas i esprimia un limon, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7118 |
espuntar m. |
הנצה, פתיחת פרח |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6460 |
espuntarse v.refl. |
העלה ניצה |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido enveluntado / i eya komo enfloresien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4926 |
estada f. |
שהייה, שהות, המצאות |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
712 |
estado m. |
מצב, מעמד, נסיבות; סמכות; מדינה |
|
-''todos nos en un estado, salidos de unos lombos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I por mas espasio kon muncho oro el muy bien los enduro todos sus estados estan bien asentados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5527 |
Estados Unidos m. pl. |
ארה"ב |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3595 |
estajar v. |
הפריד, הציב ברווח, הותיר רווח בין; עצר, הפסיק |
|
Nafshi kema komo fuego de ara, sin estajar no save komo fara. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6595 |
estar v. |
היה, נמצא; שהה, התעכב; פועל עזר לציון התמשכות הפעולה |
|
|
|
A' responde a los aniyim los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1211 |
este/esta/esto adj. dem. |
זה/זו |
|
En el dia el este santo i poderozo: (Ketuba de la Ley) |
|
En este dia abasho el Dio en Sinay i milarias de mal'ahim kon el (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7019 |
estentinas f. pl. |
מעיים |
|
A' rios de mis lagrimas mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4520 |
estifar (gr.) v. |
גיבב, צבר, ערם בערימה מסודרת; דחס הרבה אנשים למקום צר |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7119 |
estiliar v. |
נטף, טפטף; הזיל, הטיף |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i muchidumbre de sus lagrimas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3596 |
estima f. |
הערכה, הוקרה, כבוד |
|
Le iziera poka kuenta, i poka estima del rey, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
713 |
estimado adj. |
מכובד |
|
kisa ke es el estimado, mozotros komo palonbos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i es komida savroza i mucho mas estimada. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
a el ke le nase ija aga nochada de fada kefi su yeholet muy estimada (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
tizku le-mitsvot grupo de amatores / ansi alas nobles damas i |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del kaik ke le burako / del gevir presiado / i muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1213 |
estimar v. |
כיבד, העריך, הוקיר; העריך, שם, עשה שומה |
|
Te estimare komo estima el yardan en la garganta: (Ketuba de la Ley) |
|
Sinon estimarlos komo djoya presiada (Ketuba de la Ley) |
|
Esklavos vendidos, a tu mandado siempre lo an baldado, a mi no me estiman no se en ke se ariman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Disho el rey: venid verash las rikezas mias, ke por tanto no me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2736 |
estirarse v. refl. |
השתרע, התרפה; מת, שבק חיים; נהיגה ביהירות ובצורה מנופחת |
|
Muncho el se estira en kuentra el Dio por matar a los djidios i echo la suerte kavza de su muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
162 |
estranyo adj. |
מוזר, משונה, תמהוני, הפכפך, גחמן; זר, נוכרי |
|
I non se konortava kon suyos ni kon estranyos (Poema de Yosef) |
|
'Otra vez dormia sonyi koza estranya: (Poema de Yosef) |
|
ke no entre ningun moro ni ombre estranyo a azermos danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti konviene / asta kuando enkuvriras tu ojo i veras / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6597 |
estrecho adj. |
דחוק, לחוץ, צר; הדוק; דחוק (כספית); קמצן, מוציא כספו בקמצנות |
|
Supo Mordelsay esta echa, esklamo ayuno, yoro i endecha, le Disho 'Ester kon alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4285 |
estrechura f. |
צרוּת (צר); מצוקה, דוחק, דוחק (כספי), צמצום |
|
le fuera eskuzado esta desdicha, se topó en estrecha; mozotros kantemos, al Dio alavemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4619 |
estremeserse v. refl. |
הזדעזע, רעד, נבעת, נבהל, חרד |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' oyi i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5196 |
estremisión/estremesión f. |
בעתה, פניקה; רעדה |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3600 |
estrenar v. |
חנך, לבש בפעם הראשונה, השתמש בפעם הראשונה |
|
Tova, ven i estrena, a la luz la ketana el es djoya buena (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2739 |
estrenarse v. refl. |
לבש בגד חדש |
|
Vino el espino en el konsejo para Aman se aparejo ya se la estrena le viene muy buena (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
164 |
estreya f. |
כוכב, מזל, גורל |
|
A el se le enkorvavan kon estreyas diez i una (Poema de Yosef) |
|
penso ke es el segundo i las estreyas su djente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Al anocheser vide a la luna, konti a las estreyas una por una. (El rey Nimrod) |
|
Siete son las estreas, safirin todas eyas; Mas onrada de eyas estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
Todo el ke tiene ija donzeya, aun ke sea luna o |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el prove el muncho perkura / El de la altura / ke vaya kon el / ke lo enbio a yamar el rey / por bien ke lo sea / se enalteska su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
165 |
estreyería f. |
אסטרונומיה; אסטרולוגיה, קריאה בכוכבים |
|
Ke asi lo e fayado en la mi estreyeria.'' (Poema de Yosef) |
|
en la su estreyeria endivino ke avia de naser Moshe rehmidor de Israel (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Kuando el rey Nimrod al kampo saldria mirava en el sielo a la estreyeriya, (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
166 |
estreyero m. |
אסטרונום, אסטרולוג, חוזה בכוכבים |
|
Respuesta non le davan savios nin estreyeros. (Poema de Yosef) |
|
Nunka vi estreyero nin savio komo Yosef'' (Poema de Yosef) |
|
Par'o komo era estreyero, salio la noche al sereno, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5796 |
estruir v. |
גרף, החריב, השם, הרס, השמיד, בילה (מרוב שימוש), קלקל |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
715 |
estulto m. |
גערה; איום, הפחדה |
|
su padre en el estulto de ver suenyo temerozo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1217 |
evokar v. |
העלה, העלה בדעת |
|
Enkorvandomos tu nombre envokamos, En nuestro apreto la akeda kontamos; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5197 |
Evropa f. |
אירופה |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1218 |
exekutir v. |
ביצע, הגשים, הוציא לפועל; הוציא להורג |
|
Se esforsavan djuntos kon amor ekstremo, a exekutir el orden del Ser Supremo. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6038 |
existensia f. |
קיום, מציאות, ישות |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5668 |
existir v. |
התקיים, היה קיים, נמצא |
|
Ainda oy esto existe / i kada uno azerse grande insiste / i ansi es ke ay miles de komunidades / en Nuyork i en otras grandes sivdades (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6127 |
fada f. |
פֵיָה; קוסמת |
|
a el ke le nase ija aga nochada de fada kefi su yeholet muy estimada (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1219 |
fadario m. |
גורל (של מישהו); גורל, פור |
|
Apiade el Dio sovre nos i mos de buen fadario (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
716 |
fado m. |
גורל; כישוף, קסמים |
|
Gad i Asher de un fado, los dos en bien aventurados; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shim'on i levi de un fado, muy valientes i muy beyos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La de vente i ocho las azia Konsula la del buen fado, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6196 |
faktor m. |
גורם, מחלק, פקטור (מתמט.); סוכן, עמיל; דוור |
|
'hedad a vozotros bravos kantores / para la relijion sosh buenos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2289 |
falda m. |
חיק, חֹצֶן; צד, שוליים, כנף הבגד; חצאית |
|
kon una falda de sinta polvoreadas kon kanela (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4928 |
falsar v. |
רימה, הונה, בגד, לא עמד בדיבורו, מעל |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4929 |
falsedad f. |
צביעות, אי כנות; שקר, רמיה, רמאות |
|
yenos estamos de maldades no avlamos verdades, sino todo falsedades las ke pasan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2740 |
falta f. |
משגה, שגיאה, טעות; פגם; עבירה, עוון, חטא, אשמה; חוסר, חסרון, מחסור |
|
Yenas kon kantigas i kon boz alta gozan sin aver falta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
ken puede rekontar tus djustidades en tu arrodear enriva de el espandimiento de la luna el galgal segundo sin falta i sin portiyo (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas donaire / parese un aire a senyor Yehezkel / ke biva este i akel / no veamos |
|
oid koplas del givir ke no veamos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2007 |
faltar v. |
שגה; חסר, היה חסר; לא קיים (את החובה) |
|
Kriador del mundo, no falte esta luna klara! (Puertas de veluntad) |
|
De lo ke kero enmentar nada yo no falto kon baile i salto i kon gran plazer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya avia ayegado en lugar muy serka, dos oras le a faltado para nuestra serka; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bevian vino viejo a maraviya, Susan i Babel, Egipto i Aleksandria, konbido diziocho mil de la juderia, ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3601 |
falto adj. |
חסר, משולל, מחוסר |
|
Mi Dio, mi Dio Tu sos alto, kien no kree el es falto. Nafshi, mi korason salto para loar a Tu Nombre. (Donme, sig 18) |
|
Kon ayuda del Dio alto ke no mos aga nada falto; lo alavo i lo kanto, ke le tenemos ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
718 |
fama f. |
שם, פרסום, תהילה, מוניטין |
|
asta ke salio su fama por la mas de la sivdad. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Hazak kon shalom a eya, Palomba yama a eya, esto sera por su fama. (Donme, sig 18) |
|
Echara fama por Roma fuistes mujer desfamada (Donme, sig 18) |
|
Oid puevlo su djustedad siempre sere por la santedad desde ke estavan en el midbar salio su fama de Eliau. (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el alma / esta buena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
719 |
famiya/famía f. |
משפחה, בית אב; רעיה |
|
ke sierven a la verdad chikos, grandes, i famiya. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
muy klaro i muy visto de apretarlos i no para matarlos komo aki keria asta la famiya (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los ire sigiendo i los matare tambien los atemare viejos i famiya todos en un dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4286 |
famozo adj. |
ידוע, מפורסם, נודע; דגול |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5528 |
fanatizar v. |
שילהב, ליבה |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3968 |
fantazía f. |
דמיון, פנטזיה; גחמה, קפריזה; הזיה, חזיון שוא; הילולא |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2743 |
fatiga f. |
עייפות, לאות, יגיעה, חולשה, רפיון; טירדה, טורח |
|
Muncha fatiga sintio esta muy kemado se ve desramado sin la su mujer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
hazak ve-emats dire a ken es amigo: sienpre yo lo kantare sin ningun fatigo; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4288 |
favor m. |
חסד, חן, טובה (עשה לו טובה) |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6600 |
fealdad f. |
כיעור; נבזות, שפלות, מעשה נבלה, דופי |
|
Viendose Vashti en eya tanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4931 |
feder v. |
הסריח, הבאיש, העלה צחנה, הדיף ריח רע, הצחין; הטריד, הפריע |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2744 |
fediendo adj. |
מסריח, מבאיש, מצחין; רקוב; שחצן; מטריד |
|
Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2745 |
fedor m. |
סרחון, צחנה, באשה, ריח רע; שערוריה; שחצנות, רהב |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4932 |
fedorento adj. |
מסריח; שחצן; חסר כל ערך, עלוב |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6197 |
felisitar v. |
שיבח, איחל, ברך; החמיא |
|
pasajes i lejendas yo resitava / sin mereserlo el puevlo me |
|
tenemos el dover de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6128 |
fener/fenel (t.) m. |
פנס, פנס רחוב; מגדלור |
|
ke echen feneres en las kalejas a ke se vea ken pasa i ke torna (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
169 |
ferido m. & adj. |
פצוע |
|
Penso de ser ferido peor ke de saeta, (Poema de Yosef) |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4289 |
ferir v. |
פצע, חבל |
|
kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
kan todo el mundo se izo charis / a eskidji Shim'on lo konto por pedris / les komio moneda de los Alfandaris / diziendo kuando |
|
ande via ombre de golor / metia su ojo kon grande folor / le alsava alila kon grande dolor / no desho givir ke no lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1788 |
fermán (t.) m. |
צו, פקודה, צו שולטני |
|
Saveldo muy sierto ke Suleman Pasha del rey le vino fuersa en ferman muy fuerte ke esta muy potente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kuando salió el fermán ke se enforkara, kon kalpak i kon tumán ke yakisheara, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
al malkenu le paresio ke esto era malmeter / esta echa a den Oglu no le keria azer / ay ken echo un zer / heshbon kere azer / sus karas komo panzer / el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6329 |
fermanlí (t.) adj. |
שהוצא כנגדו צו מעצר |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / kalsado amario ke no yeve |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
720 |
ferver v. |
רתח, תסס, געש |
|
ke a su alma afrie kayentura i gran fierve.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
721 |
fervor m. |
התלהבות, דבקות, להט, להיטות |
|
olgesh bien en el segundo livres de malas fierves. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4291 |
fesat/fesad (t.) m. |
קונדסות, מעשה קונדס, משובה; תכך; ארוע יוצא דופן |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3197 |
feuzia f. |
בטחון ב-, אמון, מיבטח |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Marineros i sus naves se andan kon feuzia, ke era mar de Genosar el se izo gan va-sor. (Donme, sig 18) |
|
Komo oyo esto Elia, disho: ''En el Dio ten figuzia no se ateme el azeite ni la arina komo palavra de Dio ke avlo a Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1220 |
fiansa f. |
ערבות, ערובה, ערבון, אחריות |
|
Izo partido kon eyos de darle la Ley kon ke le dieran fiansa (Ketuba de la Ley) |
|
Por mi djente salgo fiansa yo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2290 |
fideo/fideyo m. |
איטריה דקה; אדם דק גזרה ושברירי; לכלוך שומני מופרש מהעור |
|
kortava sevoya menuda komo los fideos de kaza, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4933 |
fidiondo adj. |
מסריח |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
722 |
fiel adj. |
נאמן |
|
az ya revanyo a puevlo eskojido, ke eres pastor fiel; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Por mano de Moshe Rabenu pastor fiel: (Ketuba de la Ley) |
|
Ah Dio!, avre tu siyero i damos munchos dineros, ke siempre de ti espero, ke eres santo i fiel. (El Dio alto) |
|
neeman les disho a todo Israel: dizi kuando entrash a Erets Israel, guay de ben Amram el pastor fiel bamidbar niftar el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3198 |
fierro m. |
ברזל; עוגן |
|
Fuertes mas ke fierro el las kevranta, tambien los arremata sin arma i sin gerra, deskansa la tierra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
723 |
fiesta f. |
חג, חגיגה, מועד, יום טוב; שמחה,מסיבה, כרה |
|
kijo azerle una fiesta, una kaldera de papara (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Sea bendicha en eya fiesta de demanyana i de tadre a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
170 |
figura f. |
דמות, דיוקן, צלם, פנים |
|
De kien avia talante de ver la su figura (Poema de Yosef) |
|
Y una figura estava aya donde yazia (Poema de Yosef) |
|
'Las siete vakas ke viste de buena figura, (Poema de Yosef) |
|
todo el mundo esta sirviendo a la su negra figura''; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
pero kon temoridad, es figura muy santa, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5799 |
fila f. |
תור, טור, שורה; תהלוכה; בצק עלים, עלי בצק |
|
i en 29 dias arrodea su charki i kamina el kamino de su fila (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3605 |
fin f. |
קצה, גבול, תחום, סוף, קץ; הפסק, חידלון, כלה, מוות |
|
Al fin de la medianoche Tarkino se despertara (Donme, sig 18) |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Anda a el rey i avla kon el, ke no se pierde Yehudah ni 'Ariel, i no sea por tu mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5800 |
fina prep. & conj. |
עד, עד ל- |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1222 |
fino adj. |
דק, דקיק, עדין, רזה, טהור (זהב); מעודן, טעים לחיך, משובח, מעולה; מזוכך; חד, שנון, פיקח |
|
Ereh para eya non ay ke es estimada mas ke el oro fino (Ketuba de la Ley) |
|
Estonses le enbio panyetes muy finos el nada no resivio no esta en estos tinos paresen espinos en los sus ojos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dime oro fino ke keres de mi ke yo muncho te ami i por kualker vanda are tu demanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
La sus bezos koloradas parese fino korale (Donme, sig 18) |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3970 |
finojo m. |
שוּמָר (צמח) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4935 |
fint/a (t.) f. |
בדותה, תחבולה, תכסיס, טריק,מלכודת, אחיזת עיניים, הטעיה, התחפשות, פעולת הסחה |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1223 |
firma f. |
חברה, בית מסחר; חתימה |
|
i firma de mano de todo ombre en el. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
726 |
firmamiento/firmamento m. |
רקיע; ברית; חתימה |
|
i afirman tu firmamiento ke djurastes a Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i kon Avraam el dio tajo luego firmamiento: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2746 |
firmeza f. |
מוצקות, יציבות, איתנות, חוזק; תקיפות; התמדה |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1224 |
firmo adj. |
קבוע, יציב, איתן, חסון, חזק; תקוע; תמידי; בטוח, עומד על דעתו |
|
I Tu sos rey bivo i firme para siempre. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
728 |
fito m. |
מטרה (לירי, לחיצים) |
|
Naftali via en fito, i lejero komo el siervo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4620 |
fizión f. |
קלסתר |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6199 |
flakeza f. |
רזון, שידפון; חולשה, תשישות, אנמיה, תורפה |
|
tsar li meod! mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
173 |
flako adj. |
חלש, חלוש, רפה, בעל בריאות רופפת, רופף; רזה, צנום, כחוש, דק; שביר |
|
Muy flakas estavan, semejavan dolientes (Poema de Yosef) |
|
I las flakas tragavan a las otra[s] valientes, (Poema de Yosef) |
|
Las ke eran flakas las enfortesio tambien las enaltesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3608 |
flama f. |
להבה, שלהבת, לשון אש |
|
Sovre este amor biva mi alma, be-emet se ato kon rey Shelomo, i en mi korason es una flama. (Donme, sig 18) |
|
Komo la flama mi amor, kema, bushka al Kreador, no ay a mi abogador (Donme, sig 18) |
|
En sus manos de flama la espada la bolviense (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' mi korason, de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
175 |
flor f. |
פרח; החלק המובחר |
|
Muy apuesto andava komo rozas i flores. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4293 |
folar (1) (port.) m. |
ממתק סוכר עשוי בצורת מגדל (כעמוד תליה) שבחללו נמצאת ביצה קשה לשַבָּת זכור שלפני פורים |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6330 |
folor f. |
כעס, זעם, חימה, חרון אף |
|
ande via ombre de golor / metia su ojo kon grande |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me djuzgas / me arrebashi i me atorvi de kuanto kon tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5319 |
fondar v. |
ייסד, יסד, ביסס, הקים, כונן |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2291 |
fondina f. |
עומק |
|
las vaziava por adientro i les deshava los fondikos (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3609 |
fondo adj. |
עמוק |
|
No vidi en mi vida ningun mundo, las yagas de mi, sienpre no demudo, veluntad de mi Dio es fondo fondo (Donme, sig 18) |
|
David vino en su ora, lugar fondo de fondura (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2010 |
fonsado (fr.) adj. |
כהה |
|
Tornadvos atras, andjeles de mi fonsado!, este zehut restara para Tsiyon guadrado: (Puertas de veluntad) |
|
A' delantre su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
176 |
fonsado m. |
צבא |
|
Yosef sienpre temiera El Dio de los fonsados (Poema de Yosef) |
|
Por vijitar i por sekutar todo fonsado de los sielos enel din. (Untane Tokef) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / tornadvos por pas andjeles de mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
729 |
forastero m. & adj. |
נוכרי, זר |
|
pelegrinos i forasteros en tierra ke non a eyos, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2750 |
forka f. |
עץ תליה, עמוד תליה, גרדום |
|
Disho Zeresh la loka ke poko atenta: agale una forka de pikos sinkuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6200 |
forma f. |
צורה, מראה, תבנית, דפוס, אופן; מדים |
|
me akordo anyos pasados / la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6201 |
formar v. |
עיצב, עיבד, גיבש, צר צורה; יצר, ברא, עיצב, הקים, כונן; ערך בשורה (צבא); היווה, היה |
|
sus modestia, sus atamiento a la relijion / damas i senyores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
177 |
forsado adj. |
אנוס, מאולץ, כפוי, מוכרח, מחוייב, נאלץ |
|
'El tu siervo kerido me uviera forsada. (Poema de Yosef) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1226 |
fortaleza f. |
כוח, גבורה, עוצמה, עוז, תעוזה, חוזק; עצימות, אינטנסיביות; חומרה, קשיחות; מצודה, מבצר |
|
I kontaremos fortaleza de la santedad de el dia el este, (Untane Tokef) |
|
a ti la fortaleza de el sekreto i el simiento de mozotros esta enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
segun la fortaleza de tu grandeza, mizmamente es la fin de mi provedad i mi basheza (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
bastesio a mandar kon munchas komarkas / a azer mal kon |
|
aparejo lenyos de alsasion kon |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i muchidumbre de sus lagrimas estelantes kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6464 |
forteyar v. |
פרץ (גדר) |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en dizientes deskuvrid / i kompuesta de tu derecha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5804 |
foya f. |
בור, שוחה, חור; קבר, שחת |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5805 |
fragua f. |
בניין, מבנה |
|
tu sos uno presipio de todo modo de kuenta i simiento de todo modo de fragua (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1227 |
fraguar v. |
בנה, הקים |
|
De enfrente vieron una nuve klara, se apresuraron a fraguar la ara; (Im afes, Papo 1894) |
|
Aina i presto mos frague el santuvario: (Ketuba de la Ley) |
|
mejorado mos frague el Dio la santeria (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
'No es posible ke nos vayamos i la tierra deshemos despues de fraguarla i de konponerla. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No podemos dizir ayi ni fraguo ni krio (Donme, sig 18) |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tefila agan todo Israel / ke mos mande ya el goel / i mos |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no se artava / no se kontentava / de |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3898 |
fraikores (alem.) m. pl. |
יחידות צבאיות מורכבות ממתנדבים |
|
Los gevirim kon el bien penaron, a los podrunes lo guardaron, al kavo los fraikores se lo yevaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4936 |
Frankía f. |
צרפת |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2751 |
franko adj. |
חופשי, גלוי לב |
|
Salga ken kere verla tala madmazela komo franka perla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4089 |
Fransia f. |
צרפת |
|
Muncha agua de kanela, de Fransia buena sardela; muncho sirio i kandela ke de leshos puedan ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
730 |
frente adv. |
ממול |
|
Avraam lo vido en frente. ''de ke edad seras ermano?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La su frente reluziente espada dulse [de] kortare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2752 |
frente f. |
מצח |
|
Porke era su frente klara komo el sol no tuvo ningun mihshol porke era kazada kon su tio atada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2292 |
fresko adj. |
קריר, צונן, רענן, טרי |
|
biskochadas kon guevos freskos i un poko de arina has (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon kezo fresko i azeite i azia una meina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
731 |
friir v. |
טיגן |
|
i frio el fritado de unos kinze guevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
las freia en la sarten kovijadas kon la salsa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las freia revanadikas komo frien el peshkado (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2753 |
frío adj. |
קר, צונן; אדיש, קריר |
|
Porke no dio deskanso a muestras djudias amargas i frias sin ningun manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
732 |
fritada f. |
טיגון; תבשיל: פשטידת גבינה או תרד |
|
i frio el fritado de unos kinze guevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2296 |
frito adj. & m. |
מטוגן; טוגן; טיגון |
|
espesias a muchedumbre i prishil frito i kocho. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
sevoya muy bien frita i kon unos dos klavikos. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Atirinas muy bien fritas, masapán i melopitas, panes de kaza i pitas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Miren de komer pishkado, frito, kocho i asado i ke no manke salado porke aze bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4294 |
fruta f. |
פרי, פירות |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1229 |
fruto m. |
פרי; תוצר, תוצרת; תוצאה, תועלת |
|
Riziendo, le ato bien manos i pies, tendio kuchio al fruto de su vejes, (Im afes, Papo 1894) |
|
I todos los lenyos fruto ivan dando; de ayi lo eskapo el Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2754 |
fuego m. |
אש, תבערה, שריפה, דליקה, בערה, להבה; בהשאלה: יקר מאוד |
|
Kon gran tremonte yora i esklama kon muncho fuego de alma (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dio su fuego a mi alma por kemar, munchas aguas non pueden amatar. (Donme, sig 18) |
|
El fuego de Nadav i Avi'hu, por su Aava ke esto kemando yo. (Donme, sig 18) |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te konviene la grandeza i la barragania / en lugar ke ay senteyas de |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1621 |
fuero m. |
חוק; סמכות; זכות יתר, פריבילגיה |
|
Yo no fue yamada estos trenta dias, gran miedo tengo pasar sovre el fuero (Koplas de Purim, 1545) |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el sielo / andare i le amostrare ke a el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1790 |
fuersa f. |
כוח, גבורה, עוצמה, מרץ, יכולת |
|
Saveldo muy sierto ke Suleman Pasha del rey le vino fuersa en ferman muy fuerte ke esta muy potente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ayi renovan fuersa i ayi repozan los kanseriozos de fuersa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' delantre su fonsado apregona kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
178 |
fuerte adj. |
חזק, חסון, קשה, עז; נמרץ, תקיף, סמכותי; נוקשה, קשיח, קשוח, חמור; שובב |
|
Yehuda el fuerte komo osos i toros, (Poema de Yosef) |
|
La fanbre era fuerte en toda la tierra, (Poema de Yosef) |
|
ke mos de gozo i alegria fuerte de Israel. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kon vinagre fuerte i limon ke salieran bien agritas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Nes ke le izo el hay temerozo i fuerte ke el senyor de Mordehay lo libro de muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enperador fuerte kon grande suerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hazak komo el leon, fuerte se tuviera, para azer galeon kiereste trushera; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No lo puzo en miente su korason fuerte. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Fuerte era por ser uno fueron adjuntados. (Donme, sig 18) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
sus modestia, sus atamiento a la relijion / damas i senyores formavan una |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3201 |
fuesa f. |
בור, שוחה, שחת, קבר |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4295 |
fuída f. |
בריחה, מנוסה; מפלט |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1529 |
fuír v. |
ברח, נס, נמלט; נמנע מ-; סטה מ- |
|
si no fuigo, no kedo bivo yo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Bueno es ke se fuygan agora en sekreto, mas en antes ke vengan los dias de apreto, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3203 |
fuírse v. refl. |
הסתלק, ברח, נמלט, חמק, התחמק, נעלם |
|
I muncho pensando komo arian; del suenyo se esmovian, si se fuirian o se kedarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5198 |
furiozo adj. |
כעוס, זועם, נזעם, רוגז; נלהב, קנאי, מטורף, מלא רגשה |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4938 |
gaavá/gavá (ebr.) f. |
גאווה, יהירות, יוהרה, עזות; חוצפה; גאוותנות, התפארות |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6203 |
gadol (ebr.) adj. |
גדול |
|
shabat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2299 |
galan/o adj. |
יפה, הדור, נאה, מהודר, אלגנטי |
|
i es komida galana, se aze a la maraviya. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2757 |
galana adj. |
יפה, חיננית; בעלת בית מוכשרת |
|
Enpesaron a eskojer mosas i donzeyas galanas i beyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1530 |
galeón m. |
ספינת מפרשים קדומה; אדם גבוה וארך צואר |
|
Galeones por mar vinieron, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Hazak komo el leon, fuerte se tuviera, para azer galeon kiereste trushera; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5812 |
galgal (ebr.) m. |
גלגל; מסלול |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4764 |
gam (ebr.) adv. |
גם |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2758 |
gana f. |
תיאבון, רצון, חשק, תשוקה |
|
I les dio patenta i les konbido tambien los akavido ke kon gana todos esten a sus modos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5323 |
ganado adj. |
מורווח, שהרוויח |
|
Pensa bien emigrado, pensa bien emigrado / ke nada non tienes avansado / todo tu ganado i todo lo ekonomizado / se van a la karta i al dado (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
180 |
ganado m. |
עדר; שכר |
|
Kon sus ermanos fuera pastor en los ganados (Poema de Yosef) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / kuando vinites deskalso i deskavenyado / oy ke estas ganando i ke estas avansado / dia i noche vas djugando (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2014 |
ganansia f. |
רווח, הכנסה, תקבולים, שכר; זכיה; רכוש |
|
El Dio alto kon su grasia mos mande muncha ganansia, (El Dio alto) |
|
I en el su laso el se la asento i en eya atento no rekonto ganansia eskuentra de grasia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
nada no keda de esta ganansia, su vida es kon muncha ansia, su yetser kon su dezgrasia lo eskombra de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
736 |
ganar v. |
הרוויח, זכה ב-; נהנה מ-, הפיק תועלת; ניצח, זכה; השתכר; רכש |
|
ke lo agas de tal djesto ke ganes muncho dinero. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Todo ke emuna tenia se pasa bien a gozarla Todo ke amor tenia salga kanpo a ganarla (Donme, sig 18) |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
I kuando aki vinites i ke lavor tuvites / muncha moneda izites / ma kualo avansates i a ken ayudates / de tanta moneda ke ganates? (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4943 |
ganeden/ganeder (ebr.) |
גן עדן |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2300 |
garato (gr.) m. |
סוג דג ים: טונה מלוחה |
|
ermana de Chuflakulos, la ke vende el garato: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1230 |
garganta/gargante m. |
גרון, צואר |
|
Te estimare komo estima el yardan en la garganta: (Ketuba de la Ley) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4525 |
gas m. |
גז, נפט |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2760 |
gastar v. |
בזבז, הוציא כסף; בילה, כילה, קלקל, מירטט |
|
Todas sus aziendas gastan en plazos i en botas i vazos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I en esto muncho enyado: aspros gasta kon punyado; el Dio los da demaziado i vos keda a dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4296 |
gaste m. |
הוצאה, הוצאות |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
181 |
gaviya/gavilia f. |
אלומה, עומר; זר; חבילה; צרור שירים (אנתולוגיה) |
|
'Gaviyas sonyava ke faziamos un dia, (Poema de Yosef) |
|
Mas muy keda estava gaviya de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2301 |
gayina f. |
תרנגולת |
|
revanadas asentava debasho de una gayina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
tomava eya en primero de la India una gayina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Izole gaina en sena kama de oro enke se echara (Donme, sig 18) |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Fuese 'Ester a el rey aina, le Disho: Bigtan i Teresh te kieren entosegar komo una |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4765 |
gedulá (ebr.) f. |
גדולה |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1531 |
gerra f. |
מלחמה, קרב |
|
gerra grande azer en kantidad (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
De aki aya, i es para Tevaria, ordenes de gerra mas ke la primera. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3619 |
gerrear v. |
נלחם, נאבק, התקוטט |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1792 |
gerrero/gerreero m. |
לוחם |
|
Gerreros ke akojga de todas las partes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4766 |
gezerá (ebr.) f. |
אסון, מכה, שבר, גזירה |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resive la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
rasgaron sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
183 |
gía f. |
מדריך; מנהג |
|
El Dio fue en su gia i del fue manparado. (Poema de Yosef) |
|
Para mis sivdades sera muy buena gia; (Poema de Yosef) |
|
Sovre mi reinado kiero ke seas gia; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
186 |
giador/dera n. |
מדריך, מורה דרך, מַנְחֶה, מוביל; מושל |
|
Maraviyome si fayades tal giador komo Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2761 |
giar v. |
הדריך, הנחה, הוביל, ניהל |
|
Kon onor i onra a Ester krio kon gran rijo la gio guerfana de padre i tambien de madre (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3899 |
givir (ebr.) m. (pl.: gevirim) |
גביר, פרנס, איש רם מעלה, פני העיר, טובי העיר |
|
Los gevirim kon el bien penaron, a los podrunes lo guardaron, al kavo los fraikores se lo yevaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
ande via ombre de golor / metia su ojo kon grande folor / le alsava alila kon grande dolor / no desho |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del kaik ke le burako / del |
|
oid koplas del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2303 |
gizado m. |
בישול; תבשיל, נזיד |
|
Kuantos modos de gizados se azian de la merendjena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4094 |
gizandor/dera n. |
טבח/ית, מבשל/ת |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
737 |
gloria f. |
תהילה, תפארת, הוד |
|
porke le asoplo el espirito de la gran gloria divinidad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Si ya se destruyo tu santa morada i kaza de tu gloria fue ruinada, (Im afes, Papo 1894) |
|
Membra akel ke santifiko tu Gloria i ke desho un eshemplo por memoria! (Im afes, Papo 1894) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5328 |
gloriozo adj. |
מהולל, מפואר |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
738 |
godro adj. |
שמן, עבה, סמיך, עתיר שומן |
|
karne godra i peshkado, los valientes alavados. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2304 |
godrura f. |
שומן, חלב; עובי; כרסנות, שמנות יתירה |
|
i sofritas kon gordura las yamavan baldaron. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2015 |
goel (ebr.) m. |
גואל, מושיע |
|
Mihael sar Israel, Eliau ve-Gavriel ke vengan kon el goel a salvar a Israel. (El Dio alto) |
|
Bushkando va en ke mez murio el pastor fiel no supo en akea vez nasio muestro goel pastor de Israel se yamo Moshe (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No uvo muerte para el vidas del mundo bive el djuntos vengan kon el Goel ek enbien a vos a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
tefila agan todo Israel / ke mos mande ya el |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah veremos / i mos alegraremos / todo Israel / djuntos vos kon el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6336 |
golor f. |
ריח, ניחוח |
|
ande via ombre de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1233 |
goral (ebr.) m. |
גורל, פיס; גורל, מזל |
|
I bendiga a su puevlo am goralo (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
739 |
gostar v. |
טעם; ניסה; נהנה; הבדיל, הפלה |
|
boka tienen i no gustan, no komen ni menos royen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5329 |
gostarse v. refl. |
שמח, צהל, נהנה, נשא חן |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
yene se gustan ke no ay tahanunim (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4297 |
gota/gote (1) f. |
שיתוק; פודגרה |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5816 |
gotera f. |
מזחילה (מקום שממנו מטפטפים המים מהתקרה); דלף, טפטוף מהגג; טיפה |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1234 |
goy/goyá (ebr.) m./f. |
גוי (במיוחד מוסלמי)/גויה |
|
Moshe komo era djidio, non kijo tetar de goy sinon de la su madre (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2305 |
gozar (de) v. |
נהנה (מ-) |
|
es de komer i gozar de lo bueno i barato. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Yenas kon kantigas i kon boz alta gozan sin aver falta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Gozar kijo el su bien en akeos dias mando i apanyo tambien a sus kompanyias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Todo ke emuna tenia se pasa bien a gozarla Todo ke amor tenia salga kanpo a ganarla (Donme, sig 18) |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
740 |
gozo m. |
הנאה, תענוג, עונג, שמחה, ששון, מָשׂוֹשׂ, חדווה, עליזות |
|
ke mos de gozo i alegria fuerte de Israel. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kon temoridad de korason i alegria i gozo (Ketuba de la Ley) |
|
Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad) |
|
Rogemos noche i dia ke mos de gozo i alegria kon toda la konpanyia a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Demando la kavza ke vino Aman i estonses lo yaman, ayi todo el gozo le kayo enel pozo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Tu A-donay el padre piadozo alvisia ami alma de tu gozo, Zihr''i az orasion asu repozo (Donme, sig 18) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
shabat agadol oy tomad vuestro repozo / por empesar enel invierno kon alegria i |
|
avlad a mi madre ke su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2767 |
gozozo adj. |
שמח, עליז |
|
Kavayeros salieron muy apresurozos alegres anduvieron i muncho gozozos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
741 |
grado (2) m. |
דרגה, מדרגה, מעלה, רמה, מידה; מדחום; הוקרה, הערכה |
|
mos traigas en este grado ke te sirvamos noche i dia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
a tu puevlo el desdichado, desendido en basho grado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
187 |
gran adj. |
גדול, ראשי |
|
Mas gran envidia avian komo andava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
No ay numero de ni kuenta a su gran rikeza (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
188 |
granado m. |
עץ רימון |
|
De un ombre sin arte, otro si de mizura (Poema de Yosef) |
|
Su padre lo keria kerensia muy granada, (Poema de Yosef) |
|
Pues komo le faria tal traision granada?'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
191 |
granado (arc.) adj. |
גדול, ניכר, הדור |
|
Estas venian, komianlas a las otras granadas. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
743 |
grande adj. |
גדול, גבוה, מבוגר |
|
'estesh en buen ora, senyor, muestro grande i muestro rey! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Enperador fuerte kon grande suerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
744 |
grandeser v. |
גדל; הגדיל |
|
torno i la vido en kresiente, ke enpeso a grandeser; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1623 |
grandeza f. |
גאווה, יהירות; גדולה |
|
Kontoles Aman su alta grandeza gran kopia de ijos i de tezoro (Koplas de Purim, 1545) |
|
I la su djustisia se va aserkando se le tira su mando i la su grandeza i su altigueza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I de munchas vias mando a traer amostrar a su aver i la su grandeza kon muncha rikeza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Derecho el ke vide su grandeza, torno el bien i le izo tristeza, por su kavod por onrar su alteza (Donme, sig 18) |
|
Sus ojos kon alkoholos pintadas i su boka redonda komo rozas, kon su luenga avlava grandezas. (Donme, sig 18) |
|
a ti A' la grandeza i la barragania i la ermozura i el vensimiento i la loor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
segun la fortaleza de tu grandeza, mizmamente es la fin de mi provedad i mi basheza (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te konviene la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5537 |
grandino m. |
כינוי אירוני ל''גדולים'' |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5538 |
grandiozo m. |
הבכור; הבכיר בדרגה, אדםבעל סמכות וכוח |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1624 |
grandísimo adj. |
גדול למדי; בעל ערך |
|
I seer sea kontado a grandisimo yerro (Koplas de Purim, 1545) |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5821 |
grano m. |
גרעין, גרגר; ניצה, כפתור של פרח; פצע, מורסה, אבעבועה; מטבע; מידת משקל |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2018 |
grasia f. |
חן, חסד, קסם; חסד עליון |
|
El Dio alto kon su grasia mos mande muncha ganansia, (El Dio alto) |
|
Vistio grasia i mersed en el terser dia muerta de anbre i sed de ver tal manzia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I en el su laso el se la asento i en eya atento no rekonto ganansia eskuentra de grasia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
745 |
grasiozo adj. |
חינני, מלא חן, מלבב, נחמד, חמוד, נאה, נעים, חביב, מקסים, מושך את הלב, רב חסד |
|
veas Dio selozo grasiozo i piadozo, y amado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
El ke la mirava se desmayava despues se arretornava porke era grasioza i muy namoroza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5539 |
Grecha f. |
יוון |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2306 |
grego n.& adj. |
יווני; יוונית (השפה) |
|
lo ke vido de una grega vestida a la turkina: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5541 |
Gresia f. |
יוון |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5331 |
gritar v. |
צעק, זעק, צרח, צווח, קרא בקול; רגז, קצף; גער, נזף |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2019 |
grito m. |
צעקה, זעקה, צריחה; גערה |
|
Una boz ya le grito ke se adelantara. (Puertas de veluntad) |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3971 |
grosh (t.) m. |
מטבע קטן (גרוש, אגורה) |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6205 |
grupo/grupa m. |
קבוצה, חבורה; צרור מטבעות כסף קשור ומוחתם |
|
devuado |
|
tizku le-mitsvot |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
192 |
guadrado adj. |
שמור, גנוז; מוגן; שמור ל- (מיועד) |
|
Sivera sea guardada en anyos de fartura. (Poema de Yosef) |
|
Ad ayom la nemistad la tienen guardada, mos amostran amistad komo eskarada; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / tornadvos por pas andjeles de mis fonsados / este dia zahut a Yerushalayim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1236 |
guadrar v. |
שמר, הגן על; הסתיר, הצפין |
|
Para ke el novio las aga i las guadre: (Ketuba de la Ley) |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
las guardava para el invierno de todo modo de kat. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Avonam les deskuvrio kavza del tosigo guarda por parte de el Dio a ti te lo digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudadvos, reina, ke asi mando el rey, ke vengas sin manto. Desnudose la reina, le izo lreser el Dio detras un ravo, por ke no deshava |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6604 |
guadrarse v. refl. |
נשמר, נזהר, נשמר מ-, השתמט מ-, נמנע מ-, מנע; שמר, גנז, צפן |
|
Fuese 'Ester a el rey aina, le Disho: Bigtan i Teresh te kieren entosegar komo una gayina; Mordekay el Judio me lo Disho asina. Por esto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5822 |
gualardonar v. |
גמל |
|
sovre todas las bondades ke me gualadronastes mal te gualadroni (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
746 |
guareta/guaritika f. |
אליל, פסיל |
|
amostrale la guaritika i todo modo de plaveta. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
demando este nesio: ''kuanto es esta guarita? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
748 |
guay! interj. |
אוי! אויה! אבוי! |
|
guay de ti, el desdichado, deshas al Dio verdadero; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Guay a mi por mi madre ke se adolensiara! (Puertas de veluntad) |
|
I Aman kon muncho guay le arrespondia: son munchos los Mordehay en la djuderia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
neeman les disho a todo Israel: dizi kuando entrash a Erets Israel: guay de ben Amram el pastor fiel bamidbar niftar el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
749 |
guérfano m. |
יתום |
|
los dos guerfanos de madre kriados kon grandes rijos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kon onor i onra a Ester krio kon gran rijo la gio guerfana de padre i tambien de madre (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
La mosa era |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6845 |
guerko m. |
שטן, שד; ערום, פיקח; שובב (שד משחת) |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / salio muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5144 |
guerto m. |
גן, גינה; גן ירק |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
750 |
guevo m. |
ביצה; אשך |
|
i frio el fritado de unos kinze guevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
despues las enreyenava guevos, muezes i azeite, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
les batia mucho guevo en un poko de farina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3624 |
guezmar v. |
הריח; נתן ריח |
|
Repozare mi alma en tus kortes, guezmare guezmos de tus montes, mora mi alma entre los estantes. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3625 |
guezmo m. |
ריח |
|
Repozare mi alma en tus kortes, guezmare guezmos de tus montes, mora mi alma entre los estantes. (Donme, sig 18) |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en mersedes de muestros padres los primeros mozotros enfiuziados / se konponga muestras tefilot komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4299 |
gursuz (t.) m. |
בן בליעל, אדם ארור; חסר מזל |
|
gursuz merkantible devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2777 |
gusto m. |
טעם; רצון, תיאבון; הנאה, אושר, תענוג, סיפוק; נטיה, חוש טעם |
|
Otra vez konmigo manyana vendras, i kon mi gusto aras, are kuanto keres ke mi patron eres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6045 |
gustozo adj. |
מאושר, שמח, עליז, מלא גיל; עשוי בחן וטעם |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
193 |
guzano m. |
תולעת |
|
En pozo lo echaron, de sierpes i guzanos. (Poema de Yosef) |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ma yo so yerme i guzano, polvo de la tierra, un atuendo yeno de verguensa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4951 |
gyubré (t.) |
אשפה, דשן |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
751 |
hadra f. |
העוויה, פוזה, פאסון; מאמץ, עבודה |
|
por amostrar deskonsuelo ke uvieron munchas hadras. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4526 |
haftoná (ebr.) |
מכות, מלקות, הלקאה |
|
A Haydar ya arrivimos, de haftonas mos konsomimos, tres dias estuvimos, de ansia mos abatimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2310 |
haham (ebr.) m. & adj. (pl. hahamim) |
חכם, ידען, למדן, מלומד; רב ספרדי |
|
lo ke azia Zinbulika, ija del haham Toledo: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Hahamim van airando detras de muestro goel (Donme, sig 18) |
|
Esto tened muncho en mientes: a los hahamim, prezentes, a el médiko sin dolientes ke vos tenga ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
i El haham de los ijikos, a la maestra regalikos i ken puede dé dukadikos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5543 |
hal (t.) m. |
מצב, מצב העניינים; צרה, מצב אומלל |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7129 |
'halahá (ebr.) f. |
הלכה |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i lenya de la ordenansa / ado mi sinyor karnero ke no la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4301 |
hamal (t.) m. |
סבל, סוור; כינוי לאדם גס הליכות |
|
Perkuró de azer mal sin tener provecho, siendo era un amal de los de el komercho; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3627 |
hamor/a (ebr.) n. |
חמור/אתון, בהשאלה: טיפש, אוויל, חסר דעת, שוטה |
|
De estonses avrira tu ojo saver a el Dio, Tova dize: A ti remez ke no kedares hamor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2311 |
hanino (ebr.) adj. |
בעל עור בהיר מאוד; חנני, בעל חן |
|
i kon pimienta i azeite era koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
para travar la urina una koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1532 |
hanupá (ebr.) f. |
חנופה |
|
kon kavod i hanupa lo resivio, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5337 |
haraganear/haraganearse v. |
התעצל, הלך בטל |
|
Djugar i emborrachar, haraganear i gastar / ansina nunka puederas adelantar / repentete mi ermano, rekoje bien la mano / esto te dize el aumoristikano (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2313 |
has (t.) adj. |
מצויין, מאיכות משובחת; טהור, טבעי |
|
biskochadas kon guevos freskos i un poko de arina has (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4302 |
hasbón (ebr.) m. |
חשבון |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
al malkenu le paresio ke esto era malmeter / esta echa a den Oglu no le keria azer / ay ken echo un zer / |
|
va i mira tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1793 |
hasid (ebr.) m. & adj. |
חסוד, חסיד |
|
Hasidim eran todos konsejo tomaron i fueron akojidos i shofar yevaron i el Dio yamaron kon boz de yoro (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
shamayim vaarets yoravan i dizian: el hasid de la tierra se depedreria i derecho en el onbre no avria komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2022 |
hasidut/hasidud (ebr.) |
חסידות, אדיקות, דבקות דתית |
|
El hasidut de Abraham los andjeles ya vieron, (Puertas de veluntad) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3628 |
hatán (ebr.) m. |
חתן, חתן תורה |
|
Hatan i kala avian dientro de nekuda alta (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3629 |
haver (ebr.) m. (pl.: haverim/haveres) |
חבר, רע, עמית, שותף; חבר (בארגון) |
|
Toma un haver a ti i serash komo uno, venga uno i perkure a uno sod lishmor. (Donme, sig 18) |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4098 |
haviar (t.) m. |
קוויאר |
|
I haviari bien dezecho, no mires danyo ni provecho; a Amán aze despecho i mira bien de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4303 |
havra (ebr.) f. |
תלמוד תורה, ''חדר'', ביכ''נ; חברה |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4953 |
hayá (ebr.) f. |
חיה, בהמה; איש לא חברותי |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4770 |
hayre (t.) m. |
רווח, תועלת; אמצעי |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i dineros no le aprovecho / kon su mano lo echo/ no le izo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4304 |
hazak baruh! (ebr.) interj. |
חזק וברוך! |
|
hazak ve-emats dire a ken es amigo: sienpre yo lo kantare sin ningun fatigo; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3900 |
hazán (ebr.) m. |
חזן, פייטן |
|
Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
A los ke traen siriikos, hazán, shamash, mezamerikos, aspros darles kon bultikos, porke ansí el dever (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3975 |
hazir (ebr.) |
חזיר; כינוי לאדם מעורר גועל |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4954 |
hesed (ebr.) m. |
חסד, נדיבות |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1237 |
hibá (ebr.) f. |
חיבה; להיטות, חשק רב |
|
Tambien El mos aplazo komo novio kon grande hiba (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1238 |
hidush (ebr.) m. |
חידוש, חידוש תורה |
|
de ser mehadesh peshatim i hidushim de prima i de madrugada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3976 |
hodja (t.) m. |
חוג'ה, מורה, מורה-דת |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1239 |
hok (ebr.) m. |
מנהג דתי |
|
Komo ya resivio el novio de azer sus mitsvot i sus hukim (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4955 |
hol (ebr.) |
חולין |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3977 |
Hristó (gr.)m. |
ישו |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6338 |
ibrish/ibrishim (t.) m. |
חוט משי |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4956 |
ida f. |
הליכה, יציאה, עזיבה, יציאה לדרך |
|
vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1240 |
ídolo m. |
אליל, פסל, פסיל |
|
El se venge de todos los ke sirven idolo (Ketuba de la Ley) |
|
Se alevanto un rey muy riko Ahav su nombre era dicho Izevel mando kon su dicho ke sirvieran idolos en lugar del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4305 |
igo m. |
תאנה |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1241 |
igual adj. |
זהה, שווה, שווה ערך, שקול |
|
I todos dos de iguales buenas manias, suvieron sin keshar sovre las muntanyas. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5340 |
igualidad f. |
שוויון, דמיון |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3370 |
ijo m. |
בן, ילד |
|
Yamo: ''Ya Dio, abedigua a este ijo de la aniya, toma la yave de la luvia ke no podesta sovre todas dos Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1242 |
ikar (ebr.) m.(pl.: ikarim) |
עיקר, עקרון |
|
Le dio el novio tosefet sovre el ikar de su despozada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6339 |
ilaká(t.) f. |
יחס, קשר; תואנה |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande shaka / no le kedo arka i ninguna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4957 |
ilar v. |
טווה |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3630 |
ilo m. |
חוט; להב (צד חותך של סכין/חרב) |
|
Razon rishon envelunto para azer palasio, en presipio mando El Rey filo santo de suyo, i desho El un nekuda, sierto es aver suyo (Donme, sig 18) |
|
Se espandio el filo santo kavako en gulgata (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
194 |
imaje/n m. |
צלם, פסל; דמות, צורה, תמונה, ציור, בבואה; אימאז' |
|
Avras imaje onrado en la tu djuderia. (Poema de Yosef) |
|
Mordehay no lo indinyo ni kijo umiliarse kon imaje ke sinyo por aformoziguarse (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6047 |
imenso adj. |
ענק, עצום, כביר, בלי שיעור |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6048 |
imortal adj. |
נצחי |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6207 |
impedir v. |
מנע, עיכב, עצר, שם מכשול, קידם פני; נעצב, הצטער; נפגע |
|
tsar li meod! mi flakeza i de mi korason el apreto / me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2779 |
imperator/imperadór m. |
קיסר |
|
Enperador fuerte kon grande suerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ansi el mandado del enperador ke lo tiene en amor el es su amigo tambien su avrigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Melizelda, melizelda la ija del enperante ke venia de los banyos de los banyos de lavarse (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1243 |
importansa f. |
חשיבות |
|
Eyos dieron a los ijos ke es la mas inportansa (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1244 |
importar v. |
ייבא; היה חשוב |
|
Enporto todos entre ashugar i tosefet i kontado (Ketuba de la Ley) |
|
Aava ke enporta tredje es uno onestedad i ke seran komo uno no sean apartados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4306 |
imposivle adj. |
בלתי אפשרי, לא יתכן, מןהנמנע; בלתי נסבל |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2314 |
inchido adj. |
מלא, מפוטם, ממולא |
|
burakadas por adientro i inchidas a no mas (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i inchidas por arriva i les metia taponikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2316 |
inchir v. |
מילא, גדש; פיטם, הלעיט |
|
las inchia kon kezo i guvevos sin manziya i sin miedo. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Devemos azer djunbúsh en estos dos días, sovre inchir el rabúsh ande los Nahmías; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2780 |
inchirse v. refl. |
התמלא, התנפח, השמין, התפטם |
|
Rejisto Aman tomo se incho de sanya i a su djente yamo a saver su mania (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5671 |
independensia f. |
אי תלות, עצמאות |
|
Si de akel tiempo estavamos aunados / i estar kon kada uno ermanados / nozotros no pedriamos la independensia / ni menos una de nuestra provinsia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2317 |
India f. |
הודו |
|
tomava eya en primero de la India una gayina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4100 |
indiana/o f./m. |
תרנגול הודו |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2781 |
indinyar v. |
הרגיז, הכעיס |
|
Mordehay no lo indinyo ni kijo umiliarse kon imaje ke sinyo por aformoziguarse (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5202 |
inevitavle adj. |
בלתי נמנע, גורלי, נגזר |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
195 |
inferno m. |
גהינום, תופת |
|
Temio de ser kaido en el infierno, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5544 |
influente adj. |
משפיע, בעל השפעה |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4958 |
Ingletierra f. |
אנגליה |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5546 |
inglez m.& adj. |
אנגלי |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5672 |
insistir v. |
הפציר, דרש בתוקף, סירהב |
|
Ainda oy esto existe / i kada uno azerse grande insiste / i ansi es ke ay miles de komunidades / en Nuyork i en otras grandes sivdades (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1625 |
instante m. |
רגע, הרף עין |
|
Esforsose Aman en ese estante (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5341 |
instruksión f. |
הוראה, השכלה, חינוך, הקניית דעת |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
196 |
intensión f. |
כוונה |
|
Disho ke non fayava tales tres entinsiones (Poema de Yosef) |
|
'tu saves mi intesion, ke eres padre poderozo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
bendision, devosion, muestra intesion toda esta en el; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Diole la su intesion de azer un konbite siendo ansi su intesion no ay ken se lo kite el su apetite i su veluntad (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5342 |
interés m. |
עניין; ריבית |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5547 |
intervenir v. |
התערב; תיווך בין, פישר בין |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2318 |
invierno m. |
חורף |
|
las guardava para el invierno de todo modo de kat. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
shabat agadol oy tomad vuestro repozo / por empesar enel |
|
ya kumplieron sus mision a la altura / por la sezon del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2783 |
invito/invita/invite n. |
הזמנה |
|
Tamar ke ansi oyo echo un invite: loke kero yo i mi apetite ke en el mi konbite vos ayegesh vos i Aman djunto kon vos mos asentaremos djuntos beveremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5343 |
inyoransa f. |
בורות, בערות, אי ידיעה |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3634 |
inyudo m. |
קֶשֶר |
|
Su vientre rozas vayadidas, dos sus pechos inyudos milisiadas, sus brasos a el Dio espandidos. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4959 |
ir v. |
הלך, ניגש אל, ביקר; כלה; חלף (זמן); פועל עזר לציון הווה מתמשך/עתיד; התאים |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5548 |
irse v. refl. |
הלך לו, עזב |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
754 |
ira f. |
כעס, זעם, חימה, כעס גדול |
|
Terah luego en la ora kon gran ira i kon sanya, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Estonses bien irisio a el la su ira a Mordehay menospresio i tal no lo mira (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2023 |
irse v. refl. |
הלך לו, יצא, נסע; נעלם לו, עבר לו (זמן, מחלה וכו'); נפטר, מת |
|
Se fueron eyos dos, kada uno kargado. Le pregunto Yis.hak a su padre amado: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2024 |
Israel m. |
ישראל |
|
Veni, todos adjuntemos, a su nombre bendeziremos i de El demandemos la bendision de Israel. (El Dio alto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
755 |
istoria f. |
סיפור; היסטוריה, דברי הימים |
|
ke ya te konosko yo: pensas ke avias estorias (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
el ke es de punta, Tevaria ansi konta, teneldo en memoria para azer istoria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
Luego se eskrivio en el livro de la memoria, komo uzan los reyes ke lo yaman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5549 |
Italia f. |
איטליה |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5550 |
Japón m. |
יפן |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5673 |
jenerozo adj. |
נדיב |
|
Kuando todas las kriaturas se van adjuntar / i por azer bien todo ombre se va aprontar / todos los djudios se van alegrar / i kada uno jenerozo se va mostrar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1245 |
kaas (ebr.) m. |
כעס, חימה |
|
I kon kaas i priza non seer deshada: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2319 |
kada adj. |
כל- |
|
i en kada dos bokados beveresh vuestro viniko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2785 |
kaderno m. |
תכלת; בד צמר בגון תכלת |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4960 |
kaer/se cf. kayer/se |
|
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
197 |
kaído adj. |
שנפל |
|
Temio de ser kaido en el infierno, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2320 |
kalavasa f. |
קישוא; דלעת |
|
las rayava kon el rayo al modo de la kalavasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6340 |
kalbur (t.) m. |
נפה, כברה |
|
i fue en dias de Sultan Mamud / Ytgen pasha el mishne no teniamos umud / rebolvio el mundo komo el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
756 |
kaldera f. |
קדירה, סיר עמוק, קלחת |
|
kijo azerle una fiesta, una kaldera de papara (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kon sus ajikos mundados dientro de una kaldera. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4101 |
kaldo m. |
רוטב; מרק |
|
Likorino i aumado kome i bevé kon kaldo; asta kedar todos de un lado, asta esto es el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5345 |
kale (catal.) conj. |
צריך ל-, יש צרך ל- |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3901 |
kalé (t.) m./f. |
מבצר, מצודה |
|
El turko se enserró en la kalé i mos izo muasilé, el nemsí enpesó a echar muchas djulés (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4771 |
kaleja f. |
רחוב, סמטה; דרך |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ke echen feneres en las kalejas a ke se vea ken pasa i ke torna (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6341 |
kalpak (t.) m. |
כובע פרווה, קלפק |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6466 |
kalsada f. |
מסילה, כביש |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / akalsead akalsead sus |
|
Pregonero salio por toda la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
757 |
kalsado m. |
נעל, מנעל, מגף |
|
ke ansi de el le pidio, i deskalso kalsado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3635 |
kama f. |
מיטה, ערש, יצוע |
|
Echaronse en una kama dos puerpos i una alma (Donme, sig 18) |
|
Fuese para la kama onde don[a] krensia esta echada (Donme, sig 18) |
|
kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5825 |
kámara f. |
חדר; תא, לשכה; בית הנבחרים |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5826 |
kamareta f. |
חדר, חדר שינה |
|
se olvida de sus prometas i enrezia yevaduras de sus puertas i no ve ke la muerte esta de dientro de sus kamaretas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
758 |
kaminar v. |
הלך, צעד, פסע, התהלך, טייל |
|
manos tienen i no tokan, i sus pies no kaminan; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A los mueve mezes parir keria, se hue kaminando por kampos i vinyas; (El rey Nimrod) |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i en 29 dias arrodea su charki i kamina el kamino de su fila (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i en 29 dias arrodea su charki i kamina el kamino de su fila (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
vido ke todo le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1246 |
kamino m. |
דרך, נתיב, נתיבה, מסלול |
|
Ke non la deshe aun ke vaya por kamino: (Ketuba de la Ley) |
|
Se kuvrio el kamino de toda su nasion kon grande pasion todos mirando (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Izole ombre de kamino por la puerta pasara (Donme, sig 18) |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2787 |
kamiza f. |
כתונת, חולצה |
|
Mas tambien estradavan sako i seniza i los mas arrazgavan sayo i kamiza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
sino lo azia ke bien sudara / ni |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2026 |
kampo m. |
שדה, אחו; אזור כפרי; מחנה |
|
A los mueve mezes parir keria, se hue kaminando por kampos i vinyas; (El rey Nimrod) |
|
Kuando el rey Nimrod al kampo saldria mirava en el sielo a la estreyeriya, (El rey Nimrod) |
|
Todo ke emuna tenia se pasa bien a gozarla Todo ke amor tenia salga kanpo a ganarla (Donme, sig 18) |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
198 |
kanastio m. |
סלסילה, סל קטן |
|
'Tres kanastiyos, sonyava, en mi kavesa puesto (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4102 |
kanaveta (t.) f. |
כרובית |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2322 |
kandela f. |
נר |
|
i en el forno bien asada a la luz de la kandela. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Muncha agua de kanela, de Fransia buena sardela; muncho sirio i kandela ke de leshos puedan ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5551 |
kanderear (t.) v. |
שכנע; פיתה; שִׁטָּה ב- |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2323 |
kanela (1) f. |
קינמון |
|
kon miel i mucha kanela, las komian los dos solikos. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon una falda de sinta polvoreadas kon kanela (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Muncha agua de kanela, de Fransia buena sardela; muncho sirio i kandela ke de leshos puedan ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6345 |
kaneza f. |
שׂיבה |
|
bastesio a mandar kon munchas komarkas / a azer mal kon fortaleza / tanto a chiko komo grande de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3639 |
kansar v. |
עייף, ייגע, הלאה, הוגיע |
|
No kansaras, i no yerras, el Dio no mas, ela Hu (Donme, sig 18) |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5831 |
kansarse v. refl. |
התעייף, התייגע, נלאה |
|
a ti la barragania ke en su sekreto se kansan muestros penserios por estar, ke te enfortesestes de mozotros muncho (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en bien no mos enadneemos / i no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5832 |
kanseriozo adj. |
מייגע, מעייף, מלאה |
|
ayi renovan fuersa i ayi repozan los kanseriozos de fuersa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
759 |
kantar (1) m. |
שיר, שירה |
|
estonses kantar yo kantaria, delantre de el; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ordenaron un kantar muy propite i muy savrozo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
761 |
kantar v. |
שר, זימר |
|
estonses kantar yo kantaria, delantre de el; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i al el kantaron kon sus berahot agomel i shevahot por el nes ke vieron de muerte salieron. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los djidiós todos kantavan, kon el bien se alegravan i agora todos endechavan (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Kantare a El Gadol bendicho eskapara a mi alma de saar, El es rahman i el es Dio derecho (Donme, sig 18) |
|
Kon ayuda del Dio alto ke no mos aga nada falto; lo alavo i lo kanto, ke le tenemos ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Seguro ke agagí no lo pensó esto: de kantarle kon chalgí todo su rejisto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2788 |
kante m. |
שיר, לחן |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
bendichos seash del Todo Poderozo / ke korresh para la orasion i el |
|
grande aglomerasion de damas i senyores / vienen a sintir el |
|
kavod meresen i muncho respekto / por sus |
|
|
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
199 |
kantidad/kantidá/kantitá f. |
כמות, סך |
|
Valia poka kuantia ke perdio sus kolores. (Poema de Yosef) |
|
gerra grande azer en kantidad (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
konbaras bastantes de gran kantidad para derrokar sivdad; no aprovecharon ninguno mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1797 |
kantiga/kantika f. |
שיר, זמר |
|
Enpesar kero kontar en esta kantiga el ke la oye kantar ke el Dio bendiga (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Yenas kon kantigas i kon boz alta gozan sin aver falta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2791 |
kanto (2) m. |
צד, שפה, קצה; פינה, זווית |
|
Se metio en un kanto kon gran ayuno su korason a uno i kon grande pasion izo la orasion (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Riko era por su mal i por su kevranto antes era su amal barbero en un kanto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
y 'Haman el 'Agagi estando en un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5552 |
kantón m. |
פינה, זווית, קרן זווית; קנטון |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6214 |
kantor m. |
חזן, פייטן |
|
'hedad a vozotros bravos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
200 |
kanya f. |
קנה; מקל |
|
Siete espigas veia suvir en una kanya; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6346 |
kanyo m. |
ביצה, מדמנה, ביוב, טיט, רפש, בוץ, יוון, סחי, לכלוך, זוהמה, טינופת, טינוף, דומן; ביב |
|
tino pozo a azer mas danyo / izo azer dos papeles en un anyo / el papel salio i el kedo enel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6853 |
kapa f. |
שכמיה; מצנפת, כומתה, כיפה |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka se enkapa / ya le kitaron la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1247 |
kapache (it.) adj. |
מוכשר, כשרוני, זריז, מיומן, כשיר, בעל יכולת, מומחה; מסוגל |
|
Ya vidi ke por sakrifisiarlo sos kapas, toma en su lugar el karnero de detras''. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3641 |
kapidjí(t.) m. |
שוער, שומר סף |
|
Izo olife al dia kapidji[s] vayan kon el. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5553 |
kapitala f. |
עיר בירה |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2325 |
kaplamá (t.) f. |
ביטנה, עטיפה; לוח דק לציפוי רהיט עץ, עץ לבוד, לביד |
|
kon masa tapava el plato i las yamava kaplama. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5349 |
kapo (it.) m. |
ראש, מנהיג, מנהל, מדריך רוחני |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2028 |
kara f. |
פנים, פרצוף, קלסתר; לחיים; גפת הנעל (החלק העליון של הנעל) |
|
De ke tenesh la kara tan demudada? Eya ya savia el mal ke tenia. (El rey Nimrod) |
|
Yakir le arrespondio: mala de dos karas mis echas desho al Dio si tu no te paras (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18) |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6131 |
karadear (t.) v. |
החשיך |
|
komo se le karadea el olam (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2029 |
kargado adj. |
עמוס, טעון; אחראי ל-, ממונה על; שתוי, שיכור |
|
Se fueron eyos dos, kada uno kargado. Le pregunto Yis.hak a su padre amado: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1248 |
kargar v. |
העמיס, הטעין, טען, שיגר חבילות; הטיל משימה |
|
kargo kon lenyos su kuesta delikada, i akisto una fama inulvidada. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1249 |
karinyo m. |
חיבה, אהדה, אהבה, רוך; טיפול אוהב |
|
I el, abandonando su grande karinyo, korio alegre onde su karo ninyo; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
762 |
karne f. |
בשר |
|
karne godra i peshkado, los valientes alavados. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i si lo avras sentido ke korte karne i vino?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
enpero a de menester una karne muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
karne asada kon ajada se asentan ija i madre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero enreiziar / i la ora de ensender el fuego i mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1250 |
karnero m. |
כבש, איל |
|
Yitshak kamino komo korso lejero, i demando: ''onde esta el karnero? (Im afes, Papo 1894) |
|
En viendo Yitshak ke el karnero es el, disho a su padre: ''Siervo del Dio fiel, (Im afes, Papo 1894) |
|
Le respondio su padre: El Dio mos apiadara i tambien el karnero El mo lo mostrara; (Puertas de veluntad) |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i lenya de la ordenansa / ado mi sinyor |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1252 |
karo adj. & adv. |
יקר; נדיר, בלתי מצוי; יקר ללב, יקיר; ביוקר |
|
I el, abandonando su grande karinyo, korio alegre onde su karo ninyo; (Im afes, Papo 1894) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1534 |
karpuz (t.) m. |
אבטיח |
|
Este mal por un karpuz fue echo, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
201 |
karrera f. |
מחצבה; דרך, נתיב, נתיבה, משעול; דרך חיים; שורה כתובה (ביד או בדפוס) |
|
Enkontro en la karrera al andjel Gav riel, (Poema de Yosef) |
|
Yosef ya lo yevavan por karreras de Efrat (Poema de Yosef) |
|
ke salvo ke torne de sus karreras las malas i ke bivira. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
203 |
karsel f. |
כלא, בית סוהר, בית אסורים |
|
Doze anyos estuvo en la karcel, Yosef (Poema de Yosef) |
|
En Ia karsel estavan, non avian piadores (Poema de Yosef) |
|
El de la eskansiania de karsel fue sakado. (Poema de Yosef) |
|
Resto de los ke kedaron en la karsel, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
kuando suviras a tu ija de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1798 |
karta f. |
גלויה, איגרת, מכתב; כרטיס; קלף משחק |
|
Besorot nos vinieron supito i muy presto kartas ke eskrivieron muncho en sekreto: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bravamente enbio por los eskrivanos i las kartas las siyo mizmo por sus manos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Albirsias nos vinieron kon gran reboltina, kon kartas ke eskrivieron los de Kostantina, muncha esklamatina (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Pensa bien emigrado, pensa bien emigrado / ke nada non tienes avansado / todo tu ganado i todo lo ekonomizado / se van a la karta i al dado (La Amerika, 1914) |
|
Las |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3980 |
kasher (ebr.) adj. |
ישר, הגון; כשר |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4529 |
káshkara f. |
קליפה (של פרי/ביצה/עץ) |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
764 |
kashko m. |
גולגולת; קרחת; קליפה, קרום |
|
raetelo del kashko! non lo penses en primero, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3643 |
kasta f. |
כת, כיתה, מעמד, קסטה |
|
Akel rey de los romanos ke Tarkino se yamava namorose de don[a] Krensia la novle kasta romana (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1254 |
kastigado adj. |
ענוש, נענש |
|
Ken murira malogrado, i ken murira kastigado kon yisurim. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1255 |
kastigar v. |
ענש, העניש; ייסר, הוכיח |
|
Ke tu sos el djuzgador, i kastigas i saves. (Untane Tokef) |
|
kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4967 |
kastigarse v. refl. |
נענש; התייסר; קיבל תוכחת |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6611 |
kastiyo m. |
טירה, ארמון |
|
Las kartas se eskrivieron en lenguaje de los djentios: ke se aparejesen kon espadas i kuchiyos, todos los ke estan dientro de los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2328 |
kasuela f. |
יורה, מרחשת, אלפס, מחבת |
|
kon ajikos i pimienta en kasuela brusalia (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon sevoyas revanadas debasho de una kasuela, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2330 |
kat (t.) m. |
שכבה; קומה בבניין; חליפת בגדים |
|
las guardava para el invierno de todo modo de kat. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1536 |
katar v. |
בחן, בדק; השקיף, הביט, שם לב |
|
ni katan aga ni mahkeme ni emir, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
El kijo matarse, por el Dio selo sus ojos en el sielo estavan alsados i al Dio katados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5834 |
kativerio m. |
שבי, שביה, גלות, עבדות |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2795 |
kativo (1) n.& adj. |
אסיר, שבוי |
|
Tsadik uno se ayo Mordehay se nombra ke kativo el kayo en la su solombra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1799 |
katorze num. |
ארבע עשרה, ארבעה עשר |
|
Komo se aserkaron luego le tiraron un tiro les echaron katorze mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mordehay manda i dize: Todo djudió ke se avize, en Adar katorze i kinze miren muncho de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2331 |
katorzen/o adj. |
הארבע עשר במספר |
|
La katorzena las azia la desdichada de Merkada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5835 |
kavakado adj. |
חפור, חלול; רזה ומדולדל (ממחלה/סבל/מחסור) |
|
kon pendola de eskrivano maestro kavakadas de eyas senyoras i de eyas servideras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3645 |
kavakadura f. |
חפירה, חיטוט, נבירה; כריה |
|
Kavakadura de tsimtsum be-hoah se avrio (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2332 |
kavakar v. |
חפר, עדר, כרה; ניקב, קדח; ירד לעומק |
|
las tomava a una a una, las kavakava kon el dedo, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kuando suvio su veluntad desperto su luz santa, kavako sus kavakaduras kon klaredad alta (Donme, sig 18) |
|
Se espandio el filo santo kavako en gulgata (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2796 |
kavayero m. |
אביר, פרש; איש המעלה, בעל נימוסים |
|
Kavayeros salieron muy apresurozos alegres anduvieron i muncho gozozos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
206 |
kavayo m. |
סוס; קלף ה''נסיך'' |
|
Su kavayo le dava, Yosef en el suvia. (Poema de Yosef) |
|
no kreo ke esto es barva sino kola de kavayo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6347 |
kavdal m. |
קרן, הון יסוד, כסף, נכסים, קפיטל; זרם מים, שטפון |
|
zavolandeo ashir i dal / mos dio a komer sevada i chavdal / penso de atemar al ke tenia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
207 |
kavesa f. |
ראש |
|
'Tres kanastiyos, sonyava, en mi kavesa puesto (Poema de Yosef) |
|
i dio de eya en el fuego, la kavesa i los brasos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avre a mi mi ermana, mi kavesa esta yena, amor de sienpre te ami ke tu nombre linpia lana (Donme, sig 18) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zaif disho ke estava le erguelio la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7133 |
kavesera f. |
מראשות; מנהיג, ראש, ראש כנופיה, מנהיג המרד; ראשות; כותרת נייר מכתבים; כר |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4531 |
kaveyo m. |
שער |
|
In Auschwitz mos desbarkaron, de nuestros keridos mos separaron, al banyo mos entraron, los kaveyos mos kortaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
767 |
kavo m. |
סוף, קץ, אחרית; קצה |
|
i ansi le fue al kavo en tienpo de Yaakov su nieto (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro |
|
en prostemeria fue prevado en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1256 |
kavod/kavó/kavot (ebr.) m. |
כבוד, יְקר, דרך ארץ |
|
por el kavod de tu nombre el enfortisido i el santifikado, (Untane Tokef) |
|
kon kavod i hanupa lo resivio, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Derecho el ke vide su grandeza, torno el bien i le izo tristeza, por su kavod por onrar su alteza (Donme, sig 18) |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
208 |
kavrito/kavretiko/kavritiko m. |
גדי עזים, שה |
|
Kavrito de kavron luego lo degoyaron. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
209 |
kavro/kavrón m. |
תיש |
|
Kavrito de kavron luego lo degoyaron. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
768 |
kavza f. |
סיבה, טעם, גורם, מניע, עילה, נימוק, עניין |
|
el viejo entendio la kavza de ver tanta negregura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avonam les deskuvrio kavza del tosigo guarda por parte de el Dio a ti te lo digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1800 |
kavzante adj. |
אשם; גורם |
|
No desho todas kozas ke eran kavzantes para derrokar kazas i kon los morantes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4315 |
kavzar v. |
גרם, גרם ל-, הביא לידי |
|
eyos lo kavzaron este tasferat, porke en todo perat la razón tenemos, mo lo kontenemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Todo lo kulpavan munchos de nozotros / i ke siempre avlavamos a otros / todos los sekretos dec nuestra nasion / i esto kavzava nuestra destruision (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
210 |
kayado adj. |
שקט, דומם, שותק; שתקן |
|
Porke non favlades, i estais kayados?'' (Poema de Yosef) |
|
bushkare algun kamino; mas vale estar kayado.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Les demando a sus mosos si algo vieron; estuvieron kayados i no respondieron. (Puertas de veluntad) |
|
Nombre de Tu apropiado, antes de todo fayado, Tova, no esta kayado (Donme, sig 18) |
|
Si tu piensas de estar |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de amostrarle el kyar / se esta topando en sar / keda muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
211 |
kayar v. |
השתיק, הטיל שקט; שתק, החריש |
|
Yosef ya kayava i fazerlo keria (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1538 |
kayarse v. refl. |
השתתק, שתק, החריש, נדם, דמם |
|
entro i todo el mundo se kayo, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2799 |
kaye f. |
רחוב; דרך, שביל |
|
Reparose i endecho por plasas i kayes i munchas lagrimas echo por kanpos i vayes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
770 |
kayentura f. |
חום, חום גבוה |
|
ke a su alma afrie kayentura i gran fierve.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
771 |
kayer/se v./v.refl. |
נפל; חל, ארע |
|
un dia ya veremos ke kaera en muestras manos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i komo el ermoyo ke se kaye. (Untane Tokef) |
|
diziendo: En Izmir mucho mal kayo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Le kayo en suerte ke los entendio Bigtan i Teresh prendio ke se akonsejaron en su mal pensaron (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yo so Tova ke kayi en fuego, i kon esto mi puerpo derroko (Donme, sig 18) |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6860 |
kayik (t.) m. |
בוצית, סירה, קייאק |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2333 |
kayikchí/kayikdjí m. |
בעל הבוצית, בעל הסירה, שייט |
|
La de vente i sinko las azia el kaikchi Morakat, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4107 |
kaymak/kayimak (t.) |
זבדה, שמנת, קצפת |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2800 |
kayo m. |
יבלת; בהשאלה: בעיה נושנה שמתרגלים אליה |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
772 |
kaza f. |
בית, דירה; חדר |
|
veamos la kaza santa, nos i todo nuestro semen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A dar la Ley a su puevlo kaza de Israel (Ketuba de la Ley) |
|
No desho todas kozas ke eran kavzantes para derrokar kazas i kon los morantes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
ke ansi lo vido azer en la kaza de Hazaniko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kortava sevoya menuda komo los fideos de kaza, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Atento Ahashverosh kemado en braza ke el primo de kazaros vino a la kaza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De muestras kazas mos kitaron, en una braza mos enkasharon, de dehi en dehi mos arrastaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Hevrot salen akojer de kaza en kaza, bushkan de arrekojer asigún su kavza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
212 |
kazado adj. |
נשוי; ממולא (נאמר על פרי) |
|
La mujer kazada, a nos es kontrayosa (Poema de Yosef) |
|
Porke era su frente klara komo el sol no tuvo ningun mihshol porke era kazada kon su tio atada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4317 |
kazal (port.) m. |
עיירה, כפר |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1259 |
kazamiento m. |
חתונה, נִשואים, כלולות |
|
Ya se kunplio el kazamiento ke los djidios kon la Ley izieron (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6132 |
kazar v. |
חיתן, השיא; התחתן, נישא; מילא (הכין מְמֻלָּאִים) |
|
dinguna ija kedo sin kazar (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el alma / esta buena fama / asta su vejes / Dio mas muerte no le desh / ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2803 |
kazarse v. refl. |
התחתן, נישא |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2336 |
kedar v. |
נשאר, נותר; חדל, הפסיק; עצר |
|
ke la yevo el arnaut i kedo dezmamparada: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Todo lo resto kede para el Dio, si de los sielos se dio lo soportaremos i lo yevaremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
Disho 'AbashverOsh: la plata sea tuya emprezentada, i la lisensia sea en tu mano dada, i a este puevlo mata kon tu espada, ke no |
|
Disho el rey: venid verash las rikezas mias, ke por tanto no me estimarias; esto fue siento i ochenta dias asta ke no |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero enreiziar / i la ora de ensender el fuego i mi karne adrira / toma kontigo lo ke de la siniza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
773 |
kedarse v. refl. |
חנה; נשאר, נותר, שהה; נעצר, חדל לנוע |
|
i travole gran retenbla, en ayuno se kedo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I muncho pensando komo arian; del suenyo se esmovian, si se fuirian o se kedarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
213 |
kedo adj. |
אדיש, פסיבי, אפטי; שלו, שקט, רגוע, שאנן, שווה נפש; מגושם, מסורבל; דומם, נייח, בלי תנועה |
|
Mas muy keda estava gaviya de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
respondioles este grande: estesen kedas las manos! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6133 |
kefí (ebr.) prep. |
כפי, בהתאם ל-, כמו |
|
a el ke le nase ija aga nochada de fada kefi su yeholet muy estimada (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5354 |
keilá (ebr.) f. |
בית כנסת; קהילה |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4318 |
kelal (ebr.) m. |
כלל |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2806 |
kemado adj. |
שרוף |
|
Muncha fatiga sintio esta muy kemado se ve desramado sin la su mujer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Atento Ahashverosh kemado en braza ke el primo de kazaros vino a la kaza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4319 |
kemán/kemané (t.) m. |
כינור |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
775 |
kemar v. |
שרף, הבעיר, הדליק, העלה באש |
|
'ke lo kemen kon gran ravia, siendo ke lo desmintio.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Hueron los djenisseros la sivdad a kemar, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Mal'ahim de los sielos lo keren kemar nasido de mujer ke bushka en santedad (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
las metia en el forno antes de kemar la braza. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Dio su fuego a mi alma por kemar, munchas aguas non pueden amatar. (Donme, sig 18) |
|
El fuego de Nadav i Avi'hu, por su Aava ke esto kemando yo. (Donme, sig 18) |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka se enkapa / ya le kitaron la kapa / ke le den murvet / ya salio el del dovlet / murira en kaza / ke no lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3904 |
kemarse v. refl. |
נכווה; חש להט;איבד ביתו/עסקו בשרפה; אכל עצמו, התחרט |
|
El día de Kipur de manyana el nemsí mos vino asta la ventana, los djidiós se les kema el alma (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5558 |
kemasina f. |
כוויה; חום, שרב; בהשאלה: מחיר יקר ומופרז |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6615 |
ken? pron. interog. |
מי? |
|
Si tu piensas de estar kayada, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4320 |
ken pron. |
מי ש-, ש-, אשר, ה- |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
214 |
kerelia f. |
גניחה, אנחה; קטטה, ריב |
|
De ti avre kereyas, si non lo sueltas, Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
pasaron estas kerelias, otra vez a sonyado: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
215 |
kerensia f. |
חיבה, אהדה, אהבה, רוך, חסד |
|
Su padre lo keria kerensia muy granada, (Poema de Yosef) |
|
zelo grande i muncha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
216 |
kerer v. |
רצה, חפץ; אהב, חיבב, אהד |
|
Su padre lo keria kerensia muy granada, (Poema de Yosef) |
|
Ansi Dio del sielo kijo ansi kijo i ansi fizo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1627 |
kerer m. |
רצון, חפץ |
|
Ke bushkas sinyora o ke es tu kerer (Koplas de Purim, 1545) |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6863 |
kererse v. refl. |
צריך היה; דאג לעצמו |
|
todo este mal kon su mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3218 |
keresté(t.) m. |
קורות עץ, עצה (חומר עץ) |
|
Hazak komo el leon, fuerte se tuviera, para azer galeon kiereste trushera; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
217 |
kerido adj. |
יקיר, יקר, אהוב |
|
'El tu siervo kerido me uviera forsada. (Poema de Yosef) |
|
entendido de gran sensia, kerido de el Abastado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kovdisio muncho en estos, Yosef era el mas kerido; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kerido del Dio Eliau, amado del Dio Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
In Auschwitz mos desbarkaron, de nuestros keridos mos separaron, al banyo mos entraron, los kaveyos mos kortaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4321 |
kesat (t.) m. |
עונת השפל במסחר, תקופה ירודה בעסקים, מחסור |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
218 |
kesharse v. refl. |
התאונן, התלונן, קבל, העלה האשמות כנגד; נאנח, התאנח |
|
Tan mal ke le akeshavan akeyos sus amores. (Poema de Yosef) |
|
I todos dos de iguales buenas manias, suvieron sin keshar sovre las muntanyas. (Im afes, Papo 1894) |
|
Su rasa al rey no disho ni tal deskuvria; a Mordehay se kesho porke se enkuvria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4974 |
ketén (t.) m. |
פשתן, פשתה |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3375 |
keuna (ebr.) f. |
כהונה |
|
De los sielos le disheron: ''Keuna de de sienpre te dieron vidas a ti muchiguaron asta ke venga el Mashiah i Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4975 |
kever (ebr.) m. |
קבר, חלקת קברים |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5838 |
kevrantado adj. |
שבור, שבור ברוחו, מבוהל |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3216 |
kevrantar v. |
שבר, שיבר, הכריע; ייאש |
|
Fuertes mas ke fierro el las kevranta, tambien los arremata sin arma i sin gerra, deskansa la tierra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
779 |
kevranto m. |
שבר, שברון, דכאון, יאוש |
|
bendiziremos a el Alto ke mos salvo de kevranto, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mas no aze nada ke su kevranto aserko el Dio santo su ora se ayega sus ojos se siegan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I en el dia santo puestas en un kanto kon grande kevranto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
780 |
kevrar v. |
שבר; פשט רגל |
|
se determino de kevrarlas, lo ke a pensado en vezes. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4776 |
kevurá (ebr.) f. |
קבורת המת; מקום קבורה |
|
tsadik Moshe, yo me entremetere en tu kevura, lo ke no zahá beadam miyom shenivrá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2338 |
kezo m. |
גבינה |
|
kon ajikos i kezikos eskudiyadas en un plato, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las inchia kon kezo i guvevos sin manziya i sin miedo. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4322 |
kiebap (t.) m. |
קציצת בשר, קבב |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6134 |
kief (t.) m. |
עונג, תענוג, הנאה, שעשוע, כיף, מצב רוח טוב |
|
no vino para azerlo mas triaki a el parido sino para traerle el kief (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4323 |
kierim (t.) adj. |
אציל, נדיב |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2810 |
kintal m. |
מאה ק''ג (יש רושמים: 50 ק''ג) |
|
Se sobervio tanto i se sonbayo diez mil kintales pezados kon pezo porke perdio su sezo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2340 |
kinteno adj. |
חמישי |
|
La kintena las azia bula Flor de Marankina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
781 |
kinto adj. |
חמישי |
|
Yisahar era el kinto, en ley era alavado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
782 |
kinze num. |
חמישה עשר, חמש עשרה |
|
i frio el fritado de unos kinze guevos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mordehay manda i dize: Todo djudió ke se avize, en Adar katorze i kinze miren muncho de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2341 |
kinzen/o adj. |
החמישה עשר במספר |
|
La kinzena las azian los dos ermanikos Handolikos: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3905 |
Kipur (ebr.) m. |
כיפור, יום כיפור |
|
El día de Kipur de manyana el nemsí mos vino asta la ventana, los djidiós se les kema el alma (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
783 |
kisas adv. |
אולי, יתכן, אפשר |
|
-''el Dio por su piadad kisas me eskapara; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kisas mos oira el muestro Dio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I kisa de otra via seran sokodidos (Koplas de Purim, 1545) |
|
kisas por de su delito aras olvidar (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal amargo i preto? / esk[l]amimos a el Dio muy presto / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1802 |
Kislev (ebr.) m. |
כסלו |
|
por la maravia ke eyos vieron kon la vida salieron en Kislev seria en el kuarter dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
219 |
kisto adj. |
אהוב |
|
Del moso uvo miente, kisto komo oros. (Poema de Yosef) |
|
A buen senyor lo dieron, donde era muy bien kisto (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1261 |
kitar v. |
הוציא, הסיר, סילק, השמיט, גרע, ניכה, הפחית, החסיר, חיסר, הפריש; גרש, נתן גט; עזב, יצא |
|
Pues ke de mi maka eskapi, del rio yo te kiti te metere el nombre Moshe (Koplas de Par'o, 1901) |
|
De muestras kazas mos kitaron, en una braza mos enkasharon, de dehi en dehi mos arrastaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
bushkad de Horev, demandad de Sinay, ande se eskombro esklavo de A', el ke kito de Mitsrayim lehol 'hamonay (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1542 |
kiyamet (t.) m.& adj. |
בהלה, פניקה, בהלת; באופן מבהיל |
|
rebolvieron en Izmir gran kiamed, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1262 |
klaredad f. |
קרן אור, נצנוץ, זוהר; הארה, בהירות, צלילות, זוך |
|
Klaredad de la Shehina kon sus ojos vieron: (Ketuba de la Ley) |
|
La klaridad de el sol les fue eskurision, (Puertas de veluntad) |
|
Kuando suvio su veluntad desperto su luz santa, kavako sus kavakaduras kon klaredad alta (Donme, sig 18) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1263 |
klaro adj. |
בהיר, נקי, טהור, זך, צח, שקוף; ברור, נראה לעין, ודאי |
|
De enfrente vieron una nuve klara, se apresuraron a fraguar la ara; (Im afes, Papo 1894) |
|
muy klaro i muy visto de apretarlos i no para matarlos komo aki keria asta la famiya (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kriador del mundo, no falte esta luna klara! (Puertas de veluntad) |
|
Yamo i los akavido kon muy klaros biervos: ansi es mi partido kon vos los mis siervos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Porke era su frente klara komo el sol no tuvo ningun mihshol porke era kazada kon su tio atada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
La su kara alva klara komo leche en la sangre (Donme, sig 18) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue nasido a ti de Sara / si tu alma asta mucho fue atada / alevanta a mi por alsasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2342 |
klavo m. |
מסמר; ציפורן (תבלין) |
|
sevoya muy bien frita i kon unos dos klavikos. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil males avlo de la reina, le puzo un gran |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de kavo asta ravo / no oigash algun |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6217 |
klotura (fr.) f. |
גמר, סיום , נעילה |
|
ya kumplieron sus mision a la altura / por la sezon del invierno oy es la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5356 |
klub/klup m. |
מועדון |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2343 |
kocho adj. |
בשל; מבושל, אפוי |
|
espesias a muchedumbre i prishil frito i kocho. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Miren de komer pishkado, frito, kocho i asado i ke no manke salado porke aze bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5559 |
koda (it.) f. |
זנב; צמה, ''זנב סוס''; שובל; תור |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2351 |
kodrero m. |
כבש, שה, טלה |
|
ke no le agradava vaka sino la buena kordera: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Lavradjí i buen kordero kome i enbia entero i a algunos kon dinero, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2813 |
ko'hén (ebr.) m. |
כהן |
|
Mil modos del sortes del koen gadol kuando tenia valor el se los metia i al Dio servia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1543 |
kojer v. |
אסף, לקט, ליקט, קבץ, קיבץ |
|
Bastesieron a mandar en toda la sivdad, kojeron grandes i chikos de poka edad; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Vino despues de dias siento i ochenta kojo de akeas vias djentios sin kuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Antes de esto, avlo el kon la su mujer se determino tambien sus amigos kojer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
diziendo a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4110 |
kojeta f. |
מגבית, איסוף כספים, קיבוץ נדבות |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3983 |
kokona (gr.) f. |
עקרת בית; אשה לבושה יפה; (בלשון ילדים:) איור |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2344 |
kokote m. |
זנב, פטוטרת |
|
las buia i las kozia i les sakava el kokote (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6135 |
kol (t.) m. |
שומר ראש, משמר; תחנת משטרה; פטרול משטרתי |
|
enkomendo a el buluk bashi i a el kol agasi (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
784 |
kola (2) f. |
תור, טור, שורה; זנב, אליה |
|
no kreo ke esto es barva sino kola de kavayo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5842 |
kolchete m. |
פריפה לבגד |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6218 |
kolega/o m. |
עמית, שותף לעבודה, קולגה |
|
vozotros el bien konosido David Behar / el i sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5357 |
kolonista/o m. |
מתיישב, תושב מושבה |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
222 |
kolor f. |
צבע, גון |
|
Luego se le volvian sus kolores a Yosef (Poema de Yosef) |
|
Ke akesas tus kolores me avrian de matar. (Poema de Yosef) |
|
I kolor non kovravan, bien lo savia Yosef. (Poema de Yosef) |
|
kon la pendola en la mano, kolores a la maravia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Tamar no demandava kolor ni afeite no menos se untava dingun azeite (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Solias de tener kolores i agora estas demudada (Donme, sig 18) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6618 |
kolorado adj. |
אדום, ארגמן, שני; צבעוני |
|
Vino blanko trusheron de Espanya, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1629 |
komandar v. |
פקד, ציווה, הורה; הזמין; שלח; היה בעלים של |
|
I manyana are senyor komo komandas (Koplas de Purim, 1545) |
|
Preva diezena ke Avraam fue prevado del Shem Yitbarah fue komandado ke por korban sea ayegado su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1264 |
komando m. |
מצווה, פקודה; קומנדו |
|
Disheron estaremos siempre a su komando ia su dicho (Ketuba de la Ley) |
|
Por azer su komando de el enshalshado, lo yevare a la yeshiva para embezar Tora. (Puertas de veluntad) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4634 |
komania f. |
מזון, תזונה, צידה, הספקת מזון, מצרכי מזון |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2817 |
komarka f. |
מחוז, גליל, אזור |
|
Bastesio el a mandar por munchas komarkas siendo por tierra andar navios kon barkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
bastesio a mandar kon munchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5845 |
kombatido adj. |
מוכה |
|
aharvados de espada i kombatidos de saetas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2818 |
kombidar v. |
הזמין, זימן |
|
I les dio patenta i les konbido tambien los akavido ke kon gana todos esten a sus modos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Del djenísaro tomalde la redoma i konbidalde, i un poko rogalde ke vos deshe bien beber. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Bevian vino viejo a maraviya, Susan i Babel, Egipto i Aleksandria, |
|
Konbite grande an ordenado i ke todos vengan a su mandado, i tambien a los Judios an |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1630 |
kombit/e m. |
משתה, סעודה חגיגית, מסיבה, קבלת פנים; הזמנה |
|
Salio de el konbite Aman muy trunfante (Koplas de Purim, 1545) |
|
Diole la su intesion de azer un konbite siendo ansi su intesion no ay ken se lo kite el su apetite i su veluntad (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tamar ke ansi oyo echo un invite: loke kero yo i mi apetite ke en el mi konbite vos ayegesh vos i Aman djunto kon vos mos asentaremos djuntos beveremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Le iziera un konbite, lo mandara a traer, (Donme, sig 18) |
|
En anyo de tres ke fue enkoronado izo |
|
|
|
Respondio 'Ester: yamen a 'Haman i venga agora, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3659 |
komblesa/kombleza/komblueza f. |
צרה (אשה שניה) |
|
Ser konplese de mi madre madrasta de mis ermano[s] (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1631 |
komensar v. |
החל, התחיל |
|
El rey ke la vido komenso a reir (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1632 |
komer m. |
מזון; ארוחה, תבשיל |
|
Sakoles la reina muy lindos komeres (Koplas de Purim, 1545) |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
225 |
komer v. |
אכל, סעד; גרד, איכל |
|
Al pozo se tornava despues ke uvo komido (Poema de Yosef) |
|
Estas venian, komianlas a las otras granadas. (Poema de Yosef) |
|
a komer i no olvidar, ke la vea malograda! (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
es de komer i gozar de lo bueno i barato. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti konviene / asta kuando enkuvriras tu ojo i veras / estranyos |
|
Estando el rey |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / grosh te |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6352 |
komerchero (it.) m. |
סוכן/עמיל מכס |
|
kan todo el mundo se izo charis / a eskidji Shim'on lo konto por pedris / les komio moneda de los Alfandaris / diziendo kuando erire |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4324 |
komercho (it.) m. |
מכס, הנהלת המכס; מסחר |
|
Perkuró de azer mal sin tener provecho, siendo era un amal de los de el komercho; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
se djustava diziendo mal rebolvi / i enmentarash ke yevo esta toka ke le komio moneda de ribi Yosef 'ha-Levi / enel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1633 |
komida f. |
ארוחה, סעודה; אוכל, מאכל |
|
Vinieron entranbos ala dicha komida (Koplas de Purim, 1545) |
|
i es komida galana, se aze a la maraviya. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i las yamava por nombre la komida de almodrote. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Vengamos a la komida: sea muncha i sin medida; mas en la bevida sea muncho el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
miramos buena komida, i buena sea la bevida, la alma keda afriida, no goza de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4979 |
komido adj. |
אכול, בלוי; שבע, שאכל לשבעה |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1265 |
komo adv. |
כמו, בדומה ל-, כפי ש-; בערך, כ- |
|
de afirmar la Ley tanto kon proveza komo tener muncha bonansa: (Ketuba de la Ley) |
|
las azia salatika, delgadikas komo tri. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
227 |
komo? interog. |
איך? כיצד? באיזה אופן? |
|
'Amigos, komo estades a tan desmayados? (Poema de Yosef) |
|
Madre, la mi madre, ke avlas avlas? un ijo presiado, komo lo deahas? (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
786 |
kompanía/nya f. |
קהל, קהילה, עדה, חברותא |
|
suva orasion de konpaniya por membrasion delantre de tu siya (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
i sovre sus bayrakes kada konpanya tiene su senyal (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
y el Dio no deshara su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2037 |
kompanyía f. |
חברה מסחרית/תעשייתית; חברה, חברותא; אורחים |
|
Madrugo en la manyana kon grande alegria, tomo sus dos mosos i por kompanyia. (Puertas de veluntad) |
|
Rogemos noche i dia ke mos de gozo i alegria kon toda la konpanyia a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Gozar kijo el su bien en akeos dias mando i apanyo tambien a sus kompanyias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3660 |
kompanyero m. |
חבר, רע, עמית |
|
Toda tu ermoza mi kompanyera, de kavesa asta pies sin mankura, Aava es shehina ke es sod Amir''a (Donme, sig 18) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1266 |
kompanyón (fr.) m. |
חבר |
|
Yamo i disho el Dio Baruh Hu a los djidios mi kompanya ermoza (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3985 |
kompla f. |
חרוז, טור-שיר |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
oid |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1544 |
komponer v. |
חיבר, הרכיב, יצר, ערך, סידר; תיקן |
|
ke Eliya Almud, el bashiko, el naniko, es esto kompuesto; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
'No es posible ke nos vayamos i la tierra deshemos despues de fraguarla i de konponerla. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke demandan, bushkan perdon de ti / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1267 |
komponerse v. refl. |
היה מורכב מ- |
|
i en el se enshasha tu reino, i se konpone kon mersed tu siya, (Untane Tokef) |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en mersedes de muestros padres los primeros mozotros enfiuziados / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4113 |
kompozar v. |
הרכיב; סידר; חיבר (יצירה), הלחין |
|
I teneldo por buen uzo: kozas de orno a repozo; pos ke Mordehay las konpuzo, por esto es razón de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1804 |
kompra f. |
קניה, רכישה |
|
negra fue la su suerte de primera kompra boltar fue desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
787 |
komprador/dera n. |
קונה, לקוח |
|
'ken verna por konprador, are burla de estos nesios.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6472 |
kompuesta f. |
כנה, הרכבה (של עץ) |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en dizientes deskuvrid / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
228 |
kompuesto adj. |
מורכב מ-; שהולחן |
|
En el mas alto estavan mandjares muy konpuestos (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5676 |
komunidad/komunitá f. |
קהילה, קהל, קהל קדוש; מועצת הקהילה |
|
Ainda oy esto existe / i kada uno azerse grande insiste / i ansi es ke ay miles de komunidades / en Nuyork i en otras grandes sivdades (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1805 |
konbara (t.) f. |
פגז, קליע תותח |
|
i toda la djente avian pasando las konbaras bolando entre eyos pasavan i no les tokavan (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
konbaras bastantes de gran kantidad para derrokar sivdad; no aprovecharon ninguno mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Konbaras ke enbiaron de pezo bastantes, tiros grandes mandaron de leshos tirantes, mas ke los de antes, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1634 |
konde m. |
רוזן |
|
De senyores i dukes i kondes paso (Koplas de Purim, 1545) |
|
Venid vos i adjuntad los prinsipes mios kondes i djentios (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
En anyo de tres ke fue enkoronado izo konbite a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
788 |
kondisión f. |
תנאי; אופי, טבע, תכונה; מצב, מעמד, נסיבות |
|
-''olgare mi benefisio kon muy buena kondision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Damos, Senyor, tu bendision kon la buena kondision; amostramos tu salvasion de el bet mikdash Ariel. (El Dio alto) |
|
Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
789 |
konejo m. |
ארנב, ארנבון; שפן |
|
azno komo un konejo, mas bestial ke una vaka. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4326 |
konkiyas/konkías f. pl. |
מרירות נפש; קנאה; הקנטה |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
229 |
konmigo prep. |
איתי, עימי |
|
Yaze komigo agora, non sea mesturada.'' (Poema de Yosef) |
|
Otra vez konmigo manyana vendras, i kon mi gusto aras, are kuanto keres ke mi patron eres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Enbio 'Ester a Mordekay, Bilgan, i le Disho: apanya a los Judios de Susan, i ayunen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2039 |
konortador m. & adj. |
מנחם |
|
Para eya konortador ainda no nasio. (Puertas de veluntad) |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke pario alos noventa anyos fue para el fuego, i para el kuchiyo se aparejo / ande bushkare a eya ado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
230 |
konortar v. |
ניחם |
|
'Ven aka, mis amores, kierasme konortar; (Poema de Yosef) |
|
A Yosef konortava kon buenas razones (Poema de Yosef) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
232 |
konortarse (1) v. refl. |
התנחם |
|
I non se konortava kon suyos ni kon estranyos (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2040 |
konoser v. |
הכיר, ידע, זיהה, למד |
|
Grande zehut tuvo el senyor de Avraam, ke por el konosimos al Dio de la vedrad; (El rey Nimrod) |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6219 |
konosido adj. |
מוכר, מפורסם, ידוע, בעל שם |
|
vozotros el bien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
233 |
konsejar v. |
יעץ, הציע, ייעץ |
|
Si me lo konsejades dezirselo keria, (Poema de Yosef) |
|
Yamo a el su savio, i lo konsejara ke para otro anyo se aparejara, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Disho Fatma a Sherifa komo kien la konsejava: Ermana mia Sherifa ke estas de amor tomada (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1635 |
konsejo m. |
עצה |
|
Paresiole el konsejo ser bueno I onesto (Koplas de Purim, 1545) |
|
Dieron eyos konsejo: presto akudivos kon gran sehel i rijo mira de fuyirvos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hasidim eran todos konsejo tomaron i fueron akojidos i shofar yevaron i el Dio yamaron kon boz de yoro (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Vino el espino en el konsejo para Aman se aparejo ya se la estrena le viene muy buena (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tambien a mi me plazio azer tu konsejo komo perro viejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Repari ke no es bien salir sin konsejo de el senyor, i tambien ombre grande i viejo, komo el espejo ke arreluze, todo antes lo dize lo ke akontese komo si lo viese. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5363 |
konsensia f. |
מצפון, הכרה, תודעה |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5147 |
konsentir v. |
הסכים, קיבל עליו; הרגיש, חש, נוכח לדעת |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2350 |
konservar v. |
שימר, שמר על; הכין שימורים |
|
las mundava i las konservava i las azia kon rechel, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6354 |
konsigo prep. |
איתו, עימו |
|
ushur izo meter enel trigo / tal rish'ut tenia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1636 |
konsolar v. |
ניחם; עינג; סיפק מאווי |
|
Ke le konsolasen de su mal talante (Koplas de Purim, 1545) |
|
Apiada a mi alma A-donay, yevi males munchas bevaday, konsolame kon luz de rey Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2042 |
konsolarse v. refl. |
התנחם, התנחם מאבלו; התענג; קיבל סיפוק מלא |
|
Lo vine a bushkar si esta por aki; si es ke esta bivo me konsolo yo. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6136 |
konsuegrar v. |
בא בקשרי מחותנות |
|
i las kazaron kon muncho adalet i konsograron kon djente grande ke mas antesdita djente grande no lo begeneavan a dito padre de novia ni por mesharet (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1637 |
konsuelo m. |
ניחומים, תנחומים |
|
Fuese a la korte de konsuelo ajena (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4536 |
konsumir v. |
צרך, כילה, מיצה, בישל עד אובדן כל הנוזלים; החליש, מוטט |
|
A Haydar ya arrivimos, de haftonas mos konsomimos, tres dias estuvimos, de ansia mos abatimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3379 |
konsumirse v. refl. |
נצרך; נחלש, תשש, כילה כוחו, כילה עצמו, אכל את עצמו, התכלה, דעך |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1545 |
kontado adj. |
חשוב, ראוי לציון, נכבד, מפורסם; נחשב; ספור |
|
a 3 y a 4 hueron kontados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I seer sea kontado a grandisimo yerro (Koplas de Purim, 1545) |
|
Los de Belogrado eran afamados, agora no son kontados porke no tienen parás ni dukados (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Tova, siendo ke entrastes en la mar del amor, kema i no salga seras uno de los kontados, (Donme, sig 18) |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ke va azer por ashugar i kontao i shevah i bohcha (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1268 |
kontado m. |
נדוניה, נדן, מוהר |
|
Enporto todos entre ashugar i tosefet i kontado (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
234 |
kontar v. |
סיפר; ספר, חישב; הביא בחשבון, החשיב, כלל; סמך על |
|
Este suenyo kontava su padre, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Este suenyo kontava el panadero a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Kuando Par'o oyera de Yosef kontar, (Poema de Yosef) |
|
Enpesar kero kontar en esta kantiga el ke la oye kantar ke el Dio bendiga (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Al anocheser vide a la luna, konti a las estreyas una por una. (El rey Nimrod) |
|
Enpesar kero a kontar echas del Dio alto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Deskuvrio sus enojos i le konto el presio de Aman el nesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
el ke es de punta, Tevaria ansi konta, teneldo en memoria para azer istoria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Komo vos digo, lo ares i a El muncho loares, sus maraviyas kontares porke son kozsas de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
237 |
kontarse v. refl. |
נחשב |
|
'Pues Yosef se kuenta por gran savidor, (Poema de Yosef) |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha vida / kon buena salida a kaza bolta / ala semana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4327 |
kontener v. |
הכיל, כלל, החזיק |
|
eyos lo kavzaron este tasferat, porke en todo perat la razón tenemos, mo lo kontenemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4981 |
kontenerse v. refl. |
התפאר, התגאה, התרברב, השתחץ; התאפק, החזיק עצמו |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2828 |
kontentado adj. |
שבע רצון, שהשביעו את רצונו |
|
Vino el rey i le kunplio todo loke demando porke muy bien le plazio i fue kontentado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4115 |
kontentar v. |
השביע, השביע רצון, גרם קורת רוח |
|
En esto muncho atenta: a guestra kaza bien kotenta, los aspros dalde sin kuenta, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Ya tomaron el ferman muy bien arreglado / kon grande difikultad ya fue eskapado / kon grande kudiado / mos devemos levantar / i a una boz gritar / biva los ke penaron / al puevlo kontentaron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3664 |
kontentarse v. |
הסתפק ב-, השלים עם; היה שבע רצון |
|
Se kontenta almas pretas i todos ke kreen en el. (Donme, sig 18) |
|
i djente batal se kontentaron por poko de nada a beklear las noches (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no se artava / no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1811 |
kontente (port.) adj. |
מרוצה, שבע רצון |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Sus korasones kontentes, sus yoros de amargura. (Puertas de veluntad) |
|
raki de entrada bevan kon mezé; si en este ferezé se topan kontentes, lo metan en mientes. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2045 |
kontino- de kontino |
בהתמדה, תמיד, כל הזמן, בלי הפסק, לנצח |
|
Rogo al Dio de kontino ke este en nuestro tino, (El Dio alto) |
|
Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5562 |
kontinuar v. |
המשיך, נמשך, התמיד |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
rogo a los senyores maftirim yeno sukseso / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2843 |
kontra prep. |
נגד, כנגד, בנגוד ל-, לעומת |
|
Ni tal me atrivo de venir al rey porke es kuentra su ley, ten muncha pasensia tomare lesensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Muncho el se estira en kuentra el Dio por matar a los djidios i echo la suerte kavza de su muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
i los ke sos alanseados de sus enemigos eyos dezvainan espada kontra eyos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
238 |
kontrayoso adj. |
אסור, מנוגד |
|
La mujer kazada, a nos es kontrayosa (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1269 |
konvenir v. |
בא לידי הסכם, הסכים; התאים, הלם; היה בעל עניין |
|
Tu nombre konviene a ti, i konvienes Tu a tu nombre. (Untane Tokef) |
|
kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4330 |
koraje m. |
אומץ, אומץ לב. עוז; גבורה; כעס, זעם |
|
Libertad mos dio Ester kon mucho koraje, siendo a nos fue poter de todo vantaje; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3665 |
koral (1) m. |
אלמוג |
|
La sus bezos koloradas parese fino korale (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2046 |
korasón m. |
לב, לבב, ליבה; מרכז |
|
Sus korasones kontentes, sus yoros de amargura. (Puertas de veluntad) |
|
No lo puzo en miente su korason fuerte. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
le disheron: vos azimos arraviar, i mozotros pekimos ke vos bushkimos de apedrear, guestro korason mira de alimpiar muestro si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
tsar li meod! mi flakeza i de mi |
|
mal |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2047 |
korbán (ebr.) m. |
קורבן |
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
Preva diezena ke Avraam fue prevado del Shem Yitbarah fue komandado ke por korban sea ayegado su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
790 |
kordura f. |
חכמה, תפיסה, שכל ישר |
|
kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5849 |
korelado adj. |
אדום, ארגמן, שני; אדמוני, אדום-שער, ג'ינג'י |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
791 |
korkovado adj. |
גיבן, בעל חטוטרת, בעל גבנון; כפוף, שחוח |
|
-''akeya korkovadika kon el alma muy afrita, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
akea korkovadika ke yevava la sarma, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2830 |
korona f. |
כתר, נזר, עטרה, זר; כתר לשן |
|
I mete en su testa una korona (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya se le dio a 'Ester la bendita la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2353 |
korredero m. |
מתווך, סרסור |
|
La de vente i dos las azia bula Anula la korredera, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2048 |
korrer m. |
זרימה, שטף, זרם; מרוץ |
|
Por eskaparlo a Yis.hak eyos ya korrieron i delantre de el Dio lagrimas vertieron: (Puertas de veluntad) |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
239 |
korrer v. |
רץ; (על נוזלים:) זרם, שטף; נבע; דלף |
|
I luego korria tras del en esa ora; (Poema de Yosef) |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
bendichos seash del Todo Poderozo / ke |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1270 |
korso m. |
צבי; מהלך, מסלול; שיעור, קורס; ערך |
|
Yitshak kamino komo korso lejero, i demando: ''onde esta el karnero? (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2354 |
kortado adj. |
חתוך; נימול |
|
kortadas a revanadas i echadas en la sena, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
792 |
kortar v. |
גזר, חתך, כרת, קיצר; שבר, הפסיק, אסר; סיפר (תספורת) |
|
i si lo avras sentido ke korte karne i vino?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I kortas taksa a todas las kriansas, i eskrives la setensia de su din. (Untane Tokef) |
|
Rogo, senyor padre, bueno de atarme i el kuchio aguza antes de kortarme. (Puertas de veluntad) |
|
kortava sevoya menuda komo los fideos de kaza, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las kortava i las azia kon vinagre i azeite (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kortare ati don[a] Krensia i a un negro de tu kaza (Donme, sig 18) |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
In Auschwitz mos desbarkaron, de nuestros keridos mos separaron, al banyo mos entraron, los kaveyos mos kortaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4780 |
kortarse v. refl. |
נחתך, נגזר; נפסק; נקרש |
|
rogemos al Dio noche i dia ke la muerte del olam se kortaria; mas yoro no avria por el zahut de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1639 |
korte f. |
חצר; חצר המלך, אנשי החצר; בית משפט; חוד, להב; חתך; בד גזור לבגד; גזרה; חיזור |
|
Fuese a la korte de konsuelo ajena (Koplas de Purim, 1545) |
|
Mordehay se anduvo serka de la korte torno i se detuvo por no ir tal sorte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Izo mandar a traer dientro sus kortes djoyas ke eran de Israel i sus saserdotes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Repozare mi alma en tus kortes, guezmare guezmos de tus montes, mora mi alma entre los estantes. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
793 |
kortezía f. |
נימוס, הליכות יפות, אדיבות |
|
ke rekojgas kon kortezia a viejos tanbien famiya. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i kon alegria i gozo ovedeseremos tu kortezia, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5850 |
korteza f. |
קיצור, צמצום; קליפת עץ, גלד |
|
el kual rekonta segun la korteza de mi elguenga poko de lo poko de tus enaltesimientos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2833 |
kortijo m. |
חצר, חצר פנימית, פטיו |
|
Di, ermano de pavlo lodo de mi kortijo, ken por el rey bien avlo i su vida kijo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los sirpís al kortijo entraron, a los djidiós de kaza mos kitaron, asta las mashás mos yevaron.. (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2357 |
kosfuegro m. |
מחותן |
|
ke ansi la anbezo su konsuegra bula Lena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3381 |
koshear v. |
צלע; חי חיי יגון וצער |
|
Tsadik se fue kosheando a la tienda va ayegando su shevet le van preguntando: Ke bushkas tu por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4982 |
kostar v. |
עלה, מחירו היה |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2358 |
kostiya /kostía f. |
צלע; רעיה |
|
las freia a una a una debasho de una kostiya, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2834 |
kostumbre f. |
הרגל, נוהג, מנהג, מסורת |
|
Siendo ansi en su tino se desbaratara i kostumbre le vino se adoloria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2835 |
kovdisia f. |
תשוקה, חמדה, חשק |
|
Nada no save Aman ni tiene notisia ke al konbite lo yaman esto es su kovdisia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
salmeamiento se baldo, i su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2050 |
kovdisiado adj. |
נחשק |
|
Le avlo a Sara por su kovdisiado: (Puertas de veluntad) |
|
disho a Sara ke tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
795 |
kovdisiar v. |
שאף ל-, חמד, חשק |
|
kovdisio muncho en estos, Yosef era el mas kerido; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2359 |
kovijado adj. |
עטוף, מכוסה |
|
las freia en la sarten kovijadas kon la salsa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
240 |
kovrar v. |
גבה; קיבל, רכש; קיבל בחזרה; השיג, זכה ל- |
|
Por mejor se tenia deke lo uvo kovrado; (Poema de Yosef) |
|
I kolor non kovravan, bien lo savia Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6139 |
koya(d)jak (gr.) m. |
סיר; מיכל |
|
ke se fue mehadash otro koyadjak nuevo (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2360 |
koza f. |
דבר, חפץ, דבר מה, עניין |
|
i kon pimienta i azeite era koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Siendo la koza ansi, mando arresponder: una koza yo pensi ke as de entender (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2361 |
kozer v. |
בישל, אפה |
|
las buyia i las kozia i les sakava el kokote (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6470 |
kozerse v. refl. |
בושל, נאפה; התבשל; הבשיל |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido enveluntado / i eya komo enfloresien se espunto su ermoyo / no |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2362 |
kozina f. |
מטבח; (איסטנבול: שרותים) |
|
las deshava en un reskaldo dientro de la kozina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3668 |
kreador m. |
יוצר, בורא |
|
Komo la flama mi amor, kema, bushka al Kreador, no ay a mi abogador (Donme, sig 18) |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1640 |
kreer v. |
האמין; סבר, הניח |
|
Ke asi mismo lo puedes kreer. (Koplas de Purim, 1545) |
|
Antes ke desniege a todo el resto, i deshen a mi i krean en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Dezilde a Nimrod ke perdio su tino porke no kere kreer en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Atorgaras i kreeras ke no ay mas ela Hu. Saver savras i serviras no fayaras ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5367 |
kreerse v. refl. |
האמין; חשב עצמו |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4333 |
krepar (it.) v. |
ביקע, שבר, פוצץ |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2837 |
kreser v. |
גדל, צמח, צמח לגובה, התארך; גידל; הגדיל, האריך |
|
Ken izo Vashti tambien a las sus amigas por ke les krese su bien komo las espigas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
kon todo esto le parese ke para esto el krese, no save ke se anochese i se eskurese la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudadvos, reina, ke asi mando el rey, ke vengas sin manto. Desnudose la reina, le izo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4984 |
kresido adj. |
מגודל; שגודל, שחונך |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
796 |
kresiente m. |
סהר, לבנה; תקופת גידול הלבנה |
|
porke la vido en kresiente kon milarias de estreyas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
estando yena la luna ke se mengue en kresiente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
798 |
kriado adj. |
שגודל, שנוצר |
|
los dos guerfanos de madre kriados kon grandes rijos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2055 |
kriado m. |
יצור אנושי, בריה; תינוק, יונק; גידול תינוק; תקופת ההנקה והטיפול בתינוק; אופן גידול תינוק |
|
Por ke a los vente dias lo venis a vijitar? Yo so el vuestro ijo, kriado del Dio. (El rey Nimrod) |
|
a ti es la mersed la mayorgan sovre tus kriados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
242 |
kriador m. |
בורא, יוצר |
|
Onbre de bondades, ke tema al kriador; (Poema de Yosef) |
|
estonses te kreere i dire ke eres kriador (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke vido el sol amaneser, penso ke era el kriador; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Verdad, ke tu sos muestro kriador, i saves muestro yetser el malo, (Untane Tokef) |
|
Kriador del mundo, no falte esta luna klara! (Puertas de veluntad) |
|
Hu ushemo i ke es uno i otro no kriador, ven i veras, entenderas , otro no mas, ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
801 |
kriansa f. |
יצור, בריה; בריאה, יצירה |
|
en kreer en aznedad por ser nos kriansas nesias.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I kortas taksa a todas las kriansas, i eskrives la setensia de su din. (Untane Tokef) |
|
To'hu i bo'hu antes de todas kriansas (Donme, sig 18) |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2054 |
kriar v. |
ברא, יצר; הניק; גידל (ילדים) |
|
Mira la mi madre ke el Dio es uno, ke kriyo los sielos uno por uno. (El rey Nimrod) |
|
Kon onor i onra a Ester krio kon gran rijo la gio guerfana de padre i tambien de madre (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I kriastes a el ombre todo debasho pozistes (Donme, sig 18) |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resive la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1274 |
kriarse v. refl. |
נברא, נוצר |
|
En anyo de dos mil i kuatro sientos i kuarenta i ocho ke el mundo se krio: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
243 |
kriatura f. |
תינוק, ילדון; יונק, ינוקא; אדם חסר נסיון |
|
Andara deskonsolada toda la kriatura, (Poema de Yosef) |
|
i no tengo kriatura ke erede mi eredad?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Kuando todas las kriaturas se van adjuntar / i por azer bien todo ombre se va aprontar / todos los djudios se van alegrar / i kada uno jenerozo se va mostrar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3383 |
krisiano/krisayan cf. kristiano |
|
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6632 |
kristal m. |
בדולח, אלגביש; גביש |
|
Los vazos eran de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2839 |
kristiano m. |
נוצרי |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Aspros dad kon las dos manos a proves guestros ermanos i a turkos i krisianos aunke no mos pueden ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
803 |
kruel adj. |
אכזר, אכזרי |
|
a tu puevlo el desdichado, desendido en basho grado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i amostramos ya salvasion de puevlo kruel i tanbien salion. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i se bolto por kruel sovre su ijo, su kerido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4539 |
krueldad f. |
אכזריות |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5206 |
krushumada (t.) f. |
פגיעת כדור רובה |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3673 |
kual /kuala? kualos?/kualas |
מי/מה זה?, מי/מה זו?, מי/מה אלה? |
|
No kual Dio del sielo kiera ni tal kiera ni tal fara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2840 |
kualseker adj. |
לא חשוב איזה/מה/מי/ כמה, יהיה אשר יהיה, כלשהו, איזשהו |
|
Dime oro fino ke keres de mi ke yo muncho te ami i por kualker vanda are tu demanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
244 |
kuando adv. |
כאשר, כש- |
|
Disho kando le azia: ''A mi vernas agora!'' (Poema de Yosef) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
806 |
kuanto/kuantos/kuantas adv. |
כמה |
|
i le konto kuanto izo i un poko demaziado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
yo lo rogo, mis ermanos, tanto kuanto kero yo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kuantos se an de pasar del mundo, i kuantos se an de kriar en el mundo. (Untane Tokef) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Todos los senyores se arrodiyavan i se enkorvavan a 'Haman, i senyor sobre todos los senyores lo yaman, i el rey i los senyores a el aman, ke de |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / tenbli i me adoloryi dia ke en el me djuzgas / me arrebashi i me atorvi de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1276 |
kuarenta num. |
ארבעים |
|
En anyo de dos mil i kuatro sientos i kuarenta i ocho ke el mundo se krio: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1812 |
kuartén/o cf. kuatrén/o |
|
|
por la maravia ke eyos vieron kon la vida salieron en Kislev seria en el kuarter dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
808 |
kuarto m. |
רבע; מטבע |
|
Yeuda era el kuarto komo leon enkoronado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2363 |
kuatrén/o adj. |
רביעי |
|
La kuartena las azia Djima la de Hayim Leche, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1277 |
kuatrigua f. |
מרכבת ארבעה סוסים |
|
i non por akantidiar katriguas de tu onra, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1278 |
kuatrosh(i)ento num. |
ארבע מאות |
|
En anyo de dos mil i kuatro sientos i kuarenta i ocho ke el mundo se krio: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
809 |
kuchara f. |
כף |
|
i esparzio por el suelo platos rotos i kucharas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2364 |
kucharika f. |
כפית |
|
las asava en el orno, las komia kon kucharikas. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1279 |
kuchiyo/kuchío m. |
סכין |
|
Riziendo, le ato bien manos i pies, tendio kuchio al fruto de su vejes, (Im afes, Papo 1894) |
|
El ijo ke de 90 anyos eya lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio; (Puertas de veluntad) |
|
Rogo, senyor padre, bueno de atarme i el kuchio aguza antes de kortarme. (Puertas de veluntad) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Las kartas se eskrivieron en lenguaje de los djentios: ke se aparejesen kon espadas i |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke pario alos noventa anyos fue para el fuego, i para el |
|
de el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
245 |
kudiado m. |
דאגה, טיפול |
|
Disho: 'Fijo, non temas, ni tomes kuidado; (Poema de Yosef) |
|
Deshemos para El este buen kudiado, ya mostrara ken va ser sakrifisiado''. (Im afes, Papo 1894) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5371 |
kudiar v. |
טיפל ב-, דאג ל- |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2058 |
kuedra f. |
חבל, מיתר, רצועה, מיתר של כלי נגינה |
|
Ensende un orno bien ensendido! ataldo kon kuedras, porke es entendido! (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
246 |
kuenta f. |
חשבון; חרוז |
|
'De toda esta kuenta, nos non tenemos nada, (Poema de Yosef) |
|
No ay numero de ni kuenta a su gran rikeza (Koplas de Purim, 1545) |
|
nisim grandes vimos ke no ay kuenta (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Vino despues de dias siento i ochenta kojo de akeas vias djentios sin kuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Le iziera poka kuenta, i poka estima del rey, (Donme, sig 18) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
En esto muncho atenta: a guestra kaza bien kotenta, los aspros dalde sin kuenta, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tu sos uno presipio de todo modo de kuenta i simiento de todo modo de fragua (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil males avlo de la reina, le puzo un gran klavo; dize ke no kiere venir, ke inda ayer eras de su padre esklavo, i no aze |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4334 |
kuento m. |
חשבון, סכום, כמות, רווח; סִפּוּר |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vido ke todo le kaminava / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2844 |
kuerno m. |
קרן, שופר |
|
Perkuravan de verla tal mujer pekuda loka i non sezuda kon un gran kuerno kemada enel inferno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2829 |
kuernudo adj. |
מקורנן, בעל קרנים; ''מקורנן'' (שאשתו בוגדת בו); חסר ערך |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1281 |
kuerpo m. |
גוף |
|
su joven kuerpo sovre los lenyos espandio, i el fuego sovre la ara ensendio. (Im afes, Papo 1894) |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1282 |
kuesta f. |
גבעה, תל; מדרון, שיפוע; גדה, חוף; כתף |
|
kargo kon lenyos su kuesta delikada, i akisto una fama inulvidada. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1283 |
kueyo m. |
צואר |
|
Yitshak apronto su kueyo delikado, i su padre se aego a su lado (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
810 |
kuitado adj. |
מסכן, חסר אונים |
|
por sakarselo de el tino komo are, yo el kuytado? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
811 |
kulevro m. |
נחש |
|
Dan era el seteno, enshemplado a el kulevro. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4988 |
kulpar v. |
חטא, אשם, היה אשם |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Todo lo kulpavan munchos de nozotros / i ke siempre avlavamos a otros / todos los sekretos dec nuestra nasion / i esto kavzava nuestra destruision (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1284 |
kumadre f. |
מיילדת |
|
Las kumadres komo eran djudias, eyas del Dio temian, resivian ijos i ijas (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Luego a las komadres enkomendava ke toda mujer ke se ensintara, si paria ijo, ke lo matara (El rey Nimrod) |
|
La dezena las azia bula Sara la kumadre: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
247 |
kumplido adj. |
משכיל מאוד, מלומד; שלם, מושלם, גמור, מלא |
|
I eya lo onrava muy konplida mente. (Poema de Yosef) |
|
Tres dias konplidos de noche i de dia (Koplas de Purim, 1545) |
|
Fermozura de eya es kumplida, mi palomba fue a su mandada, en duenyas era eya savida (Donme, sig 18) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
asigun es el bien son los yisurin kon porsion, nu bien kunplido ni mal atemado (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1285 |
kumplir v. |
השלים, גמר, סיים; קיים, מילא |
|
I todas tus demandas yo kumplire (Ketuba de la Ley) |
|
Vino el rey i le kunplio todo loke demando porke muy bien le plazio i fue kontentado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
El rey le arrespondio en ora muy presta: a Mordehay el djudio kumple tu repuesta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
ya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1286 |
kumplirse v. refl. |
השתלם, התבצע |
|
Ya se kunplio el kazamiento ke los djidios kon la Ley izieron (Ketuba de la Ley) |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la prea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3910 |
kunbara (t.) f. |
קופת חסכון; פגז |
|
El nemsí dizen que es budalá, mos enpesó a echar kunbaras asta ke se kemó la sivdad (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2366 |
kunyado m. |
גיס |
|
akea ke era kunyada de la mujer de Avraam Dri: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
el kunyado de David el ke vino de Ardjel: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4336 |
kupika f. |
כוסית |
|
Yayin bushken de tomar ke sea Gomendja, se beve sin asumar kupikos duyundja; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2847 |
kurar v. |
ריפא, טיפל ב-, דאג ל-; כבש בחומץ/במלח תחת השמש |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1814 |
kuvrirse v. refl. |
השתעמם; התעטף, התכסה; כיסה עצמו כספית; רכש כנגד מכירות באשראי |
|
Se kuvrio el kamino de toda su nasion kon grande pasion todos mirando (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4337 |
kyamil (t.) adj. |
מעולה, מצויין |
|
Setenta i sinko mil en un día mataron, los djidiós fueron kyamil, no se detadraron; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1287 |
lado m. |
צד; צד הגוף |
|
Yitshak apronto su kueyo delikado, i su padre se aego a su lado (Im afes, Papo 1894) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4540 |
lager m. |
מחנה ריכוז |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
812 |
lágrima f. |
דמעה; טיפה |
|
resive sus lagrimas, no los amanzies mas; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Por eskaparlo a Yis.hak eyos ya korrieron i delantre de el Dio lagrimas vertieron: (Puertas de veluntad) |
|
Ravdon de lagrimas detenia sus mision: (Puertas de veluntad) |
|
Mira tu, mi ija Ester, de pararte en esto i tus lagrimas verter delantre del rey presto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Avrid ami las puertas por siba de las lagrimas, Zihr''i fizo por nombransas. (Donme, sig 18) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' rios de mis |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i muchidumbre de sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1815 |
lagum (t.) m. |
ביב, תעלת שופכין; מנהרה |
|
luego enkomendaron un lagum azer kon esto penso el mamzer ke avansaria i los mataria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6477 |
lambrushko/lambrusko m. |
ענבי בוסר; עוללות, שִׁכְחָה; בהשאלה: אדם חמוץ פנים |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en dizientes deskuvrid / i kompuesta de tu derecha forteyaron i kojeron / no izieron romaneser sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3677 |
lana f. |
צמר |
|
Avre a mi mi ermana, mi kavesa esta yena, amor de sienpre te ami ke tu nombre linpia lana (Donme, sig 18) |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6357 |
landre/landra (2) f. |
דבר (מגיפה) |
|
ushur izo meter enel trigo / tal rish'ut tenia konsigo / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3678 |
lansa f. |
חנית, כידון, רומח |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
Yashar ke oyo esta fama tomo lansa en su palma metio su alma en su palma se enfeuzio en el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2368 |
largito adj. |
מעט ארוך מדי |
|
las ke son sovrelargitas eskojia siete ocho (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
no keria redondikas sino ke fueran bien largitas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
813 |
largo adj. |
ארוך; רחוק; נדיב לב |
|
deshose venir un viejo, kon su barva larga i blanka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
burakadas a la larga al modo de un makaron, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1288 |
lashón (ebr.) m. |
לשון, שפה, עברית, לשון הקודש |
|
Ke en ti envelunti mas ke todo lashon i uma: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2849 |
laso adj. |
לאה, עייף, יגע, תשוש |
|
I en el su laso el se la asento i en eya atento no rekonto ganansia eskuentra de grasia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6636 |
laso m. |
לאסו, פלצור, לולאת חבל, עניבת חבל; פח, מוקש, מלכודת |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
814 |
lástima f. |
רחמנות, השתתפות בצער; חשק עז בלתי מסופק; העלבה, עלבון |
|
salvalos de tantas lastimas komo djurastes a Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
815 |
lavar v. |
רחץ, כיבס |
|
ande se vido, ande, komer sin lavar las manos? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La ija de Par'o Hagar al rio se fue a lavar, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3679 |
lavarse v. refl. |
התרחץ |
|
Melizelda, melizelda la ija del enperante ke venia de los banyos de los banyos de lavarse (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5563 |
lavio m. |
שפה (שפתים) |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5374 |
lavor f. |
עבודה, יצירה |
|
I kuando aki vinites i ke lavor tuvites / muncha moneda izites / ma kualo avansates i a ken ayudates / de tanta moneda ke ganates? (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3680 |
lavrar v. |
רקם; עבד את האדמה |
|
Pendones yevan erijidos lavrados de sus amadas (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3681 |
leche f. |
חלב |
|
La su kara alva klara komo leche en la sangre (Donme, sig 18) |
|
Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2850 |
lecho m. |
ערש, יצוע, מיטה; שכבת חומר |
|
Deriento su lecho tal no la akojo se le enkuvrio del ojo pensa ke eya avla ma era diavla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6224 |
lejenda (fr.) f. |
אגדה |
|
pasajes i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6225 |
lejión m. |
לגיון |
|
sus modestia, sus atamiento a la relijion / damas i senyores formavan una fuerte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5564 |
lektor/lektriche n. |
קורא, לקטור; קריין |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4338 |
lekyé (t.) f. |
כתם, כתם מוסרי; תפקיד, משימה |
|
siendo fue vendido por el terekié, bushko de echar lekyé, ke tenía selo no miró al sielo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5149 |
lenteja f. |
עדשה (עדשים) |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2062 |
lenya f. |
עץ (חומר), עץ הסקה; חבטות, מלקות; יער |
|
Na la lenya i el fuego ya es aparejado, i ande esta el barvez ke sera ayegado? (Puertas de veluntad) |
|
Ordeno la lenya kon una grande pasion, (Puertas de veluntad) |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojo slavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendo Yits.hak el fuego i la lenya aparejado, le disho a su padre: ado el karnero ke por korban sera ayegado? Su padre le respondio para ke no fuera atorvado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1290 |
lenyo m. |
בול עץ; בהשאלה: טיפש, אטום ראש |
|
kargo kon lenyos su kuesta delikada, i akisto una fama inulvidada. (Im afes, Papo 1894) |
|
Mi padre, fuego i lenyos ya traimos, ma ke vamos sakrifisiar no savemos''. (Im afes, Papo 1894) |
|
I todos los lenyos fruto ivan dando; de ayi lo eskapo el Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
Kedo tudro i mudo tirose su suenyo tizo komo un lenyo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
aparejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
248 |
león m. |
אריה, לביא, ארי; כינוי לאדם אמיץ לב |
|
fijo, eres komido de osos o de leones; (Poema de Yosef) |
|
Yeuda era el kuarto komo leon enkoronado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Hazak komo el leon, fuerte se tuviera, para azer galeon kiereste trushera; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
apasenta a tus ovejas, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2853 |
lesensia f. |
רשות, זכות, רשיון, הרשאה |
|
Ni tal me atrivo de venir al rey porke es kuentra su ley, ten muncha pasensia tomare lesensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Disho 'AbashverOsh: la plata sea tuya emprezentada, i la |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6358 |
lesh (t.) m. |
נבלה, גופה; בשר פיגולים |
|
ushur izo meter enel trigo / tal rish'ut tenia konsigo / landre le de enel umbligo / i su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1817 |
leshos adv. |
רחוק, הרחק |
|
Leshos de milias kuatro atras se boltaron ke no les venga el tiro ayi abasharon (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Konbaras ke enbiaron de pezo bastantes, tiros grandes mandaron de leshos tirantes, mas ke los de antes, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1292 |
ley (2) f. |
תורה, חוק; אמונה, דת |
|
A dar la Ley a su puevlo kaza de Israel (Ketuba de la Ley) |
|
Va i enmenta delantre del rey ke te maldisho la ley i por la manyana estaras kon gana (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Porke kada uno keriamos ser rey / i kada uno azer su ley / todo lo ke mos plazia izimos / i aunados nunka estuvimos (La Amerika, 1916) |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil kintales de plata esmerada te dare por una djente renegada, ke no kreen en tu |
|
A' rey asentado sovre siya de din / a sus derredores andjeles estantes sovre el din / ke ansi mandado de el rey delantre de todos savientes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
817 |
liberar v. |
שיחרר, חילץ, גאל; התיר, פטר |
|
mos perdone tal Senyor i mos livre lo pasado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Nes ke le izo el hay temerozo i fuerte ke el senyor de Mordehay lo libro de muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4339 |
libertad f. |
חופש, חירות, חופש פעולה |
|
Libertad mos dio Ester kon mucho koraje, siendo a nos fue poter de todo vantaje; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Gritad biva Gazi bey kon su kompania / fondaron la libertad i la alforia / toda la Turkia se izo ermandad / tambien igualidad / kon turkos i kristianos / semos komo ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
249 |
ligar v. |
קשר, שילב, חיבר |
|
Kon tal koza komo esta es la mujer ligada.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
818 |
lijero adj. |
זריז; פועל בלי לחשוב; שטחי |
|
Naftali via en fito, i lejero komo el siervo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yitshak kamino komo korso lejero, i demando: ''onde esta el karnero? (Im afes, Papo 1894) |
|
Duro por ensanyar, i lejero por afalgar. (Untane Tokef) |
|
penso de tomar plazer kon otras maneras mando presto a traer munchas eskaleras sean muy lejeras a levantarlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
por alkansar la rikeza se aze komo la agila lejera (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4122 |
likorino m. |
סוג של דג ים מעושן |
|
Likorino i aumado kome i bevé kon kaldo; asta kedar todos de un lado, asta esto es el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2371 |
limón m. |
לימון |
|
kon vinagre fuerte i limon ke salieran bien agritas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las freia a revanadas i esprimia un limon, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3682 |
limpio adj. |
נקי, טהור, זך, צח |
|
Avre a mi mi ermana, mi kavesa esta yena, amor de sienpre te ami ke tu nombre linpia lana (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2856 |
limunio m. |
אבל, תוגה |
|
En dinim de el punyo lo topo meldando kon ayuno i limunio en su mal pensando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2851 |
limuniozo adj. |
אבל, עצוב מאוד, נוגה |
|
Muncho lemuniozos estan los djidios rogando todos al dio amargos estavan tambien endechavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1643 |
linaje m. |
ייחוס, שושלת, צאצאים; אבות המשפחה |
|
I tu i tu linaje sean destruidos i kisa kien save si fueste kriada (Koplas de Purim, 1545) |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Vino Mordekay, ke era de grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
819 |
lindo adj. |
יפה, נאה; נחמד; חינני; הדור; מקסים |
|
i al deredor las siete las mas lindas i beyas; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Sakoles la reina muy lindos komeres (Koplas de Purim, 1545) |
|
Disho a la reina mi linda Ester (Koplas de Purim, 1545) |
|
i ansi todo salio todo el su rijo lindo i bendicho. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ke es tu demanda yo te la are mi reinado partire por konplir tu dicho lindo i bendicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5681 |
lingua f. |
שפה, לשון; לשון (אבר בפה) |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
250 |
linguaje m. |
לשון, שפה |
|
Lenguajes setenta non es favlador.'' (Poema de Yosef) |
|
Las kartas se eskrivieron en |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, tosigo en el vazo le echaron; en |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su sensia entendio el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4341 |
lishán (t.) m. |
סימן; אות כבוד/הצטיינות; עקבות; צלקת |
|
Shelik en todo Shushán izieron la djente, les fue un negro lishán a toda su pariente; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5565 |
lista f. |
רשימה, פס |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4991 |
livrado adj. |
משוחרר, פטור |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
820 |
livre adj. |
חופשי, משוחרר, פטור, בלי התחייבויות |
|
olgesh bien en el segundo livres de malas fierves. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1295 |
livro m. |
ספר |
|
Ni ke pueda vender ni enpenyar ningun livro de la Ley amada (Ketuba de la Ley) |
|
Gavriel eskrivia loke arrematava Shimshi loke enkuvria el livro lo avlava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Supo Ester, por el |
|
A' |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis pekados mis rinyones van ensendiendo / al din se asentan i los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
821 |
loar v. |
הילל, שבח, פאר, רומם |
|
orasion loare noche i dia de delantre de el, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i miles de milarias luego ke loavan otro tanto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shabat el dia santo todos lo miraron ke el mishne se remato i al Dio loaron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Loen todos los djudios ke en toda parte nisim de los dos anyos, kada uno aparte, komo el diamante (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mi Dio, mi Dio Tu sos alto, kien no kree el es falto. Nafshi, mi korason salto para loar a Tu Nombre. (Donme, sig 18) |
|
Komo vos digo, lo ares i a El muncho loares, sus maraviyas kontares porke son kozsas de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
823 |
lodo m. |
בוץ, רפש, טיט; בהשאלה: אדם חסר מוסר, חסר אופי |
|
se la ronpen sus ermanos, i de el lodo ke se ponga. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Di, ermano de pavlo lodo de mi kortijo, ken por el rey bien avlo i su vida kijo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Vedad de mintira del mundo, deshas aki a lo todo; Tirate dientro del lodo. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
824 |
loko m. & adj. |
משוגע, מטורף, חולה נפש; שוטה, אויל; של טרוף, שגעוני |
|
deshate de avlar tal vanigloria, loko i malo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
'desdichado de el, viejo loko tiene el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Disho Zeresh la loka ke poko atenta: agale una forka de pikos sinkuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
826 |
lokura f. |
שגעון, טרוף, איוולת, סכלות |
|
'tus lokuras,'' le disheron, ''a esta manera son. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
827 |
lomo m. |
מותן, הגב התחתון, חלציים; נתחי בשר מותן של בהמה |
|
-''todos nos en un estado, salidos de unos lombos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1296 |
longura f. |
אורך |
|
i no fin a longura de tus dias, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
251 |
lonso (arag.) m. |
דוב; כינוי לאדם גס וחסר נימוסים |
|
fijo, eres komido de osos o de leones; (Poema de Yosef) |
|
Yehuda el fuerte komo osos i toros, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
828 |
loores f. pl. |
שבח, תשבחות, תהילות |
|
i den loores al Dio de ver tanta maraviya, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke komo tu nombre, ansi es tu loor: (Untane Tokef) |
|
Eliyau anavi nos sea aparesido i daremos, loores al verdadero. (El rey Nimrod) |
|
a ti A' la grandeza i la barragania i la ermozura i el vensimiento i la loor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los peshkerimientos / i vido asemejansa de onra i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5861 |
lovo v. |
זאב |
|
para el lovo poko provecho el vayado si tal por entrar al revanyo el determinado(Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
252 |
luego adv. |
אז, תכף ומיד, סמוך אחר כך; אחר כך, אחרי כן |
|
Ayi luego fiziera uno de los pekados (Poema de Yosef) |
|
I luego le enbiava a eyos al disierto; (Poema de Yosef) |
|
Luego disheron: ''Ya vemos do viene el sonyador! (Poema de Yosef) |
|
Luego se le volvian sus kolores a Yosef (Poema de Yosef) |
|
Y luego le ronpia sus panyos a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
rogemos a el Dio i luego i presto, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Komo se aserkaron luego le tiraron un tiro les echaron katorze mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Luego a las komadres enkomendava ke toda mujer ke se ensintara, si paria ijo, ke lo matara (El rey Nimrod) |
|
Luego apresure i are tu dicho anke eres maldicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Don[a] Krensia deske lo sintiera luego se los atorgara (Donme, sig 18) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3686 |
luenga f. |
לשון |
|
Sus ojos kon alkoholos pintadas i su boka redonda komo rozas, kon su luenga avlava grandezas. (Donme, sig 18) |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1646 |
luengo adj. |
ארוך |
|
Manda azer una orka muy luenga (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2067 |
lugar m. |
מקום, אתר, מושב, איזור; תפקיד |
|
Avraam ya entendio ke al lugar vinieron, los desho a eyos i kon Yis.hak se fueron. (Puertas de veluntad) |
|
Por esto se ensanyo ke no pudo azer lo ke pensava el mamzer, en lugar de onra, tuvo gran desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te konviene la grandeza i la barragania / en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
257 |
luna f. |
ירח, לבנה, סהר; ראי, מראה; שהרון, סהרון |
|
Ke en uno andavan el sol i la luna (Poema de Yosef) |
|
estando yena la luna ke se mengue en kresiente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Al anocheser vide a la luna, konti a las estreyas una por una. (El rey Nimrod) |
|
Kriador del mundo, no falte esta luna klara! (Puertas de veluntad) |
|
Birkia 'ha-shamayim sol i luna fizistes Et kol 'ha-be'hemot ve-et kol 'ha-taninim ke es peshes (Donme, sig 18) |
|
ken puede denunsiar tus grandezas en tu arrodear enriva de el galgal de el fuego el galgal de la espandidura ke en el esta la luna (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Todo el ke tiene ija donzeya, aun ke sea |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim demandantes por nedava / engrasiantes a el Dio por el sinyor de Yits.hak: rogo da rezgate i otro en su paga da / Ah Dio, non agora sea el mundo sin la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4342 |
luto/lutio m. |
אבל, תקופת האבל |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3387 |
luvia f. |
גשם, מטר; כינוי לשפע |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
830 |
luz f. |
אור |
|
de las partes de poniese una luz esklaresio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vido luz santa en el djuderia ke avia de naser Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
i en el forno bien asada a la luz de la kandela. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Apiada a mi alma A-donay, yevi males munchas bevaday, konsolame kon luz de rey Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2070 |
luzero m. |
נוגה; כוכב מאיר; אישיות מזהרת, המאור של תקופתו |
|
De senyor de los sielos Avraam fue yamado: Tu luzero presiado no sera danyado. (Puertas de veluntad) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4650 |
maalá (ebr.) f. |
מעלה |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maalá de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3689 |
maaminim (ebr.) m. pl. |
'מאמינים'' - דונמה (חסידי שבתי צבי שהמירו דתם) |
|
Kuando suvio adonenu, ke desho una reshimo, geula kon eya sera, los muertos levantara, sierto saved los maaminim, luna komo el sol sera. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4787 |
maarav (ebr.) m. |
מערב |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
258 |
madero m. |
קורה, עץ (חומר); כינוי לשוטה: ''בול עץ'' |
|
'Vakas ke viste manada, sekas kommo madera, (Poema de Yosef) |
|
ainda ayer la izi eya, de un madero del servisio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i te enbezare en esto: ke de un pedaso de madero, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ayi kordearon velas i maderos de modos de kolores de enfrente se via komo mansania. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2864 |
madmuazel (fr.) f. |
עלמה; אומנת; מורָה |
|
Salga ken kere verla tala madmazela komo franka perla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3690 |
madrasta f. |
אם חורגת; חמות, חותנת; אם אכזרית |
|
Ser konplese de mi madre madrasta de mis ermano[s] (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
259 |
madre f. |
אם, אמא; רחם; שמרים; מקור, מעיין |
|
'Ay, madre, al Dio rueges por tu fijo Yosef'' (Poema de Yosef) |
|
bendicha sea tal vientre, i madre ke tal pario. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad) |
|
Apiadado yo sere, yora por mi tu mi madre, non alegri para siempre. (Donme, sig 18) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1298 |
madrugada f. |
שחר |
|
de ser mehadesh peshatim i hidushim de prima i de madrugada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2073 |
madrugar v. |
השכים, נעור בשחר |
|
Madrugo en la manyana kon grande alegria, tomo sus dos mosos i por kompanyia. (Puertas de veluntad) |
|
Aman luego madrugo por la alvorada i apresuro luego kon vista siegada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
amanyaneo i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6056 |
maestad/maestá (it.) f. |
הוד, תפארת, הוד מלכות; פנית כבוד: הוד רוממותו |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4126 |
maestra f. |
מורה; גננת; גן ילדים; אשה זריזת כפים; עקרת בית; אשת הבעלים |
|
i El haham de los ijikos, a la maestra regalikos i ken puede dé dukadikos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
260 |
maestría f. |
מומחיות, מיומנות, בקיאות, כשרון |
|
Panyos de sirgo le dava fechos a maestria; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
834 |
maestro m. |
מנהל עבודה; מורה; אדם מיומן במקצועו, רב אמן; מנצח, מאסטרו |
|
un maestro muy delgado en todo modo de figura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zevulun era el sezeno, un maestro marinero; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
kon pendola de eskrivano maestro kavakadas de eyas senyoras i de eyas servideras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6226 |
maftirim (ebr.) m. pl. |
מזמרי הבקשות בתורכיה |
|
la administrasion sinagogal i su prezidente / a los senyores |
|
rogo a los senyores |
|
devuado grupo delos senyores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1299 |
magefá (ebr.) f. |
מגיפה, כולרה, תמותה |
|
Ken kon terretenblo i ken kon magefa. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3692 |
mahashavá (ebr.) f. |
מחשבה, דעה, כוונה, תכנית |
|
Seko su puerpo de ani Tova, esta en el mundo kon esta aava i agora esto es su mahashava (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1547 |
mahkemé (t.) f. |
בית משפט, בית דין |
|
ni katan aga ni mahkeme ni emir, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6141 |
mahpul (t.) m. |
דבר יחיד במינו/יוצא דופן/נדיר, דבר הבא בעיתו |
|
ke en todas las alegrias del mundo no ay komo simhat ledat ben zahar u-bifrat kuando es mahpul (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6142 |
mahsús (t.) adv. & adj. |
בכוונה, במתכוון, ''דווקא''; מכוון, מיועד ל- |
|
kale dizir ke sera mahsus tomado este pasuk (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2374 |
majado adj. |
מרוסק, מעוך, כתוש, שחוק |
|
i ensima le echava salsa kon un ajiko majado. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
261 |
majadura f. |
פרור, התפוררות |
|
Vee el ke faze tuerto, dale mala majadura (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2375 |
majar v. |
ריסק, מעך, כתש, כתת, שחק |
|
despues de eskaldadas las majava peche peche (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon almendras blankeadas i majava un biskocho, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1300 |
maká (ebr.) f. |
מכה, פצע, מחלה; פגם, חסרון, דופי |
|
metio la mano en la arka - se sano de su maka. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Pues ke de mi maka eskapi, del rio yo te kiti te metere el nombre Moshe (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2377 |
makarón m. |
מקרון, אטריות |
|
burakadas a la larga al modo de un makaron, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2378 |
makaroniko m. |
אטריה |
|
La de trenta i tres las azia Sara ke vende makaronikos: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5567 |
Makedonia |
מקדוניה |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
836 |
mal m. |
כאב, מכאוב; רע, רעה; חטא; מחלה; נזק; הרגל רע; רכילות, לשון הרע |
|
-''tu ke tal akometistes eyos iran de mal en mal. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
De ke tenesh la kara tan demudada? Eya ya savia el mal ke tenia. (El rey Nimrod) |
|
Non veamos mal ni ansia, a nos i a todo Israel. (El Dio alto) |
|
Pensa mi korason koza buena, kere bondad i no mal a ninguna, de fuego de el amor es yena, dia i noche kema por la emuna. (Donme, sig 18) |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Perkuró de azer mal sin tener provecho, siendo era un amal de los de el komercho; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Sadikim de akel dor kuánto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
diziendo a kojer moneda / de muncho ke no tenia devda / lo aprezo al ke no tenia devda / diziendo kon |
|
Korriendo torno a el rey el gran sinklavo, i mil |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / salio muy sanpavlo / se trusho en este al / a djudios ya izo |
|
todo este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1302 |
malahim/malahimes (ebr.) |
מלאכים |
|
En este dia abasho el Dio en Sinay i milarias de mal'ahim kon el (Ketuba de la Ley) |
|
I los mal'ahim se apresuran, i dolor i tembla les trava, i dizen: (Untane Tokef) |
|
Mal'ahim de los sielos lo keren kemar nasido de mujer ke bushka en santedad (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Entrando en el orno iva kaminando, kon sus malahim iva paseando, (El rey Nimrod) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i djimieron todos los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
837 |
malanyo m. |
שנה מקוללת, שנה שחורה ואומללה |
|
ke malanyo ken tal kree i malanyo ken tal sierve. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6647 |
malavlado m. |
רכילות; מוציא דיבה, הולך רכיל, סלפן |
|
Pregonero salio por toda la kalsada: mujer ke kon su marido fuere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1304 |
maldad f. |
רשע, רשעות, רעה, רוע, רוע לב, נבלות, מעשה רע |
|
Este rekuerdo lo tienes en el sielo, ninguna maldad lo kuvre kon su velo. (Im afes, Papo 1894) |
|
Pezgado de korason no se oye, por su maldad asi mizmo destraye, si pensara, de Tova no se fuye (Donme, sig 18) |
|
yenos estamos de maldades no avlamos verdades, sino todo falsedades las ke pasan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2867 |
maldezir/maldizir v. |
קילל, דיבר רעות |
|
Va i enmenta delantre del rey ke te maldisho la ley i por la manyana estaras kon gana (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2866 |
maldicho adj. & m. |
ארור, מקולל |
|
Luego apresure i are tu dicho anke eres maldicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya se le dio a 'Ester la bendita la korona de Vashti la |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon basheza lo mato / porke era |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
262 |
maldisión f. |
קללה, אלה; חרם, נידוי |
|
Y ansi se avinieron echar su maldision (Poema de Yosef) |
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus loores / Dio, rogo melezina sus dolores / se ateme la anyada kon sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6143 |
malé (t.) m. |
רובע, שכונה |
|
siendo ke keria askier muncho i no tenian abastesimiento para todas las males (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3695 |
malhut (ebr.) f. |
מלכות; חיי נוחות ורווחה |
|
En su fuego del Goel Shabetay Nafshi kon mi puerpo i lo ke ay, ayudara Goel Tsevi Shabetay, el es malhut Tsevi Sultan Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo tenias? / para ke lo kerias / sirviendo al |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3231 |
malino adj. |
אוהב להקניט, קנטרן; מזיק |
|
El Pasha murio; el urdi ya se movio, se tiro el espino, no kedo malino. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1305 |
malisia f. |
זדון, רשע, רשעות, רוע לב |
|
azen pasar a malisia de la setensia. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6879 |
malmeter v. |
סכסך, התנכל, רקם נכלים |
|
al malkenu le paresio ke esto era |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
838 |
malo m. |
רשע, אדם מזיק, נוטה לעשות רע |
|
deshate de avlar tal vanigloria, loko i malo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mas ke la serpiente son sus malos dientes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
su pekado le alkanso del arur el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4995 |
malo adj. |
רע, רשע, מרושע, רע לב, נבל, מנוול; גרוע; שובב, בלתי ממושמע |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendose Vashti en eya tanta fealdad, Disho: yo no puedo ir; vos andad; i a el rey de mi parte saludad, ke esto muy |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1306 |
malogrado adj. |
מקולקל, בלה, מבוזבז; כושל; מי שמת בדמי ימיו (בלי צאצאים) |
|
Ken murira malogrado, i ken murira kastigado kon yisurim. (Untane Tokef) |
|
a komer i no olvidar, ke la vea malograda! (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i la negra manlograda Azibuena de Peri, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3388 |
malparado adj. |
נתון במצב רע, רופף; ממשמש ובא ומביא עימו אסון |
|
Vido Eliau malparado desharon a el Dio alavado konpesan a servir a el idolo ke alevanto Izevel enemiga de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1548 |
malsinar/malshinar (ebr.) v. |
הלשין, מסר |
|
por Avraam Ben-Giat, ke lo fueron malsinim; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
263 |
mamparar v. |
גונן על, תמך |
|
El Dio fue en su gia i del fue manparado. (Poema de Yosef) |
|
Y sea anparado mi puevlo por Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
perdidores mamparado i avoda zara sirviente. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
840 |
mamparo m. |
משען, משענת, תמך, מפלט |
|
muchiguastes tu umildad, salvasion, manparo de Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1822 |
mamzer/erá (ebr.) n. |
ממזר/ה; ''ממזר'' - זריז ותחבולן |
|
luego enkomendaron un lagum azer kon esto penso el mamzer ke avansaria i los mataria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Porke Aman el mamzer mos kijo matarmos tambien atemarmos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Por esto se ensanyo ke no pudo azer lo ke pensava el mamzer, en lugar de onra, tuvo gran desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Bushko Amán el mamzer de kerer merkarmos esto lo kijo azer para atemarmos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gusto soy kijo azer / i el mundo ke non tomen plazer / izo mas negro ke 'Haman el |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de kolor mos metio shomer / porke manko ke no mos metio semer / tal |
|
se apiado el Dio de ver muesra afriision / estavamos kon tanta pasion / se tomo kon todo el mundo de nasion / tal |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar plazer / ay ijo de un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
265 |
manada f. |
תור, טור, שורה; חופן |
|
'Vakas ke viste manada, sekas kommo madera, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5377 |
manadero m. |
מקור, מוצא ; מעיין, עין |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5869 |
manar v. |
נבע, קלח, זרם, שפע, זב |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3696 |
mandado adj. |
שלוח |
|
Fermozura de eya es kumplida, mi palomba fue a su mandada, en duenyas era eya savida (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
266 |
mandado m. |
שליחות, צו, שירות |
|
'Yosef, faz mi mandado; Non estes en porfia! (Poema de Yosef) |
|
i mos torne el Poderozo a servir a su mandado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Las mitsvot afirmar i temer en el Dio i azer su mandado: (Ketuba de la Ley) |
|
Ya se va Moshe por el su mandado topo a Par'o en la meza asentado (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Ansi el mandado del enperador ke lo tiene en amor el es su amigo tambien su avrigo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A ken me enbias? i luego ire i tu mandado are. El rey le dio repuesta: al ke esta en mi puerta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En anyo de tres ke fue enkoronado izo konbite a kondes i prinsipes i todo su reinado, de todas la sivdades vinieron a su |
|
Konbite grande an ordenado i ke todos vengan a su |
|
Vino en treze de el mes de Nisan, i eskrivanos fueron yamados en Susan, para siento i vente i siete provinsias asta el Bashan, por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
267 |
mandar v. |
שלח, שיגר; פקד, ציווה, הורה; הזמין |
|
Vianda les mandava a eyos kon Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Bastesieron a mandar en toda la sivdad, kojeron grandes i chikos de poka edad; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ken es este Dio ke a ti te ay mandado ni un peshkeziko no ay de su mano (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
El Dio alto kon su grasia mos mande muncha ganansia, (El Dio alto) |
|
las mandava a las amigas, kada una kon pichel. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Izo mandar a traer dientro sus kortes djoyas ke eran de Israel i sus saserdotes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I bolsas mandara a el reinado, ke le viniera el mando kon armas bastantes, mas de las de antes. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ke el rey deske lo supo lo mandara a traer. (Donme, sig 18) |
|
Vino Eliau serka del rey, mando por todo Israel: ''Suvid todos a 'Har 'Ha-Karmel i prevaremos si es vedrad el Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Mordehay manda i dize: Todo djudió ke se avize, en Adar katorze i kinze miren muncho de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
bastesio a |
|
sino lo azia ke bien sudara / ni kamiza ke no se mudara / le komio moneda de ribi Yits.hak Hudara / dobladas se las |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, |
|
Siyo Ahashverosh kon su siyo i Disho: todo Judio ke ay en el reyno mio, ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
268 |
mandjar (it.) m. |
מצרכי מזון, מזון |
|
En el mas alto estavan mandjares muy konpuestos (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
842 |
mando m. |
פקודה, צו |
|
disho: ''de aki en delantre ya la sako de su mando''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
269 |
manera f. |
אופן, דרך, שיטה; צורה, תבנית; נימוס, גינונים; כפפה |
|
Bozes dava la djente, al rey de esta manera: (Poema de Yosef) |
|
penso de tomar plazer kon otras maneras mando presto a traer munchas eskaleras sean muy lejeras a levantarlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I kon el traia armas de gerras de modos de maneras, koza de enkante, kon askier bastante. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
i en kada dia i dia le vienen sovre el kuantos modos i maneras de enkuentros negros i de espantos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Vino blanko trusheron de Espanya, i kolorado de alta Alemania, i de muchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
843 |
mania f. |
שגעון לדבר אחד, בולמוס, הרגל רע; טיב |
|
perdio la kolor de la kara i se le troko la mania. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I todos dos de iguales buenas manias, suvieron sin keshar sovre las muntanyas. (Im afes, Papo 1894) |
|
Rejisto Aman tomo se incho de sanya i a su djente yamo a saver su mania (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6229 |
manifestar v. |
גילה, הראה, הודיע, פרסם; הפגין |
|
zelo grande i muncha kerensia / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5379 |
mankansa f. |
חסרון, חוסר, חסר, מחסור, העדרות, העדר, פגם, ליקוי; עניות, דחקות |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
844 |
mankar (it./fr.) v. |
חסר, היה חסר; שגה, החטיא; נעדר; לא קיים (את החובה) |
|
tanbien esprito les mankan, komo ven komo atentan.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
resivio el aharayut de lo ke mankara en eya (Ketuba de la Ley) |
|
Non mos manke pan ni vino a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Kon un grande shusto se vistio sako porke nada no manko ke ya se moria en el este dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4348 |
mankeza f. |
חסר, חסך, חסרון, משגה |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1824 |
manko adj. |
לקוי, פגום, חסר; עני, חסר כל |
|
Kon todas estas kozas no le provecharon no pudo echar kazas ni manko mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
845 |
manko adv. |
פחות |
|
ni aprestes ni mas ni manko ke el suenyo del perro.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de kolor mos metio shomer / porke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3698 |
mankura f. |
כתם, רבב; חסרון, מום, פגם, משגה; תעלול, סטיה מדרך הישר; אשמה |
|
Toda tu ermoza mi kompanyera, de kavesa asta pies sin mankura, Aava es shehina ke es sod Amir''a (Donme, sig 18) |
|
La su barva redondika mansanikas de djugare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
270 |
mano f. |
יד |
|
I al rey espremia de eyas en la su mano.'' (Poema de Yosef) |
|
Aspros dad kon las dos manos a proves guestros ermanos i a turkos i krisianos aunke no mos pueden ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Anda a el rey i avla kon el, ke no se pierde Yehudah ni 'Ariel, i no sea por tu |
|
reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i dineros no le aprovecho / kon su |
|
todo este mal kon su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4129 |
mansana f. |
תפוח |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1825 |
mansanía f. |
בבונג |
|
ayi kordearon velas i maderos de modos de kolores de enfrente se via komo mansania. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5568 |
mansevería f. |
בני הנעורים, עלומים; פעולה אמיצה |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2079 |
mansevo m. |
בחור, עלם; רווק |
|
A los vente dias lo hue a vijitar, lo vido de enfrente mansevo saltar, (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5380 |
mantener v. |
כִּלְכֵּל, פִּרְנֵס, החזיק, תמך כלכלית, קיים, זן, האכיל |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6885 |
mantenerse v. refl. |
התקיים, התפרנס, ניזון |
|
korason bueno tene ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1310 |
manto m. |
גלימה, מעיל |
|
Por ke deprenda el ombre i tome la anava por manto: (Ketuba de la Ley) |
|
Porke no dio deskanso a muestras djudias amargas i frias sin ningun manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudadvos, reina, ke asi mando el rey, ke vengas sin |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
271 |
manya (port.) f. |
נוהג, הרגל רע |
|
Buenas por maraviya, todas de una manya.'' (Poema de Yosef) |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Los vazos eran de kristal de montanya; manda el rey ke kada uno beva komo es su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1311 |
manyana adv. |
מחר |
|
Sheshentos i tredje mitsvot para ke las afirme manyana i tadre (Ketuba de la Ley) |
|
Madrugo en la manyana kon grande alegria, tomo sus dos mosos i por kompanyia. (Puertas de veluntad) |
|
Otra vez konmigo manyana vendras, i kon mi gusto aras, are kuanto keres ke mi patron eres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
y 'Haman el 'Agagi estando en un kanto, Disho la reina: |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3911 |
manyana f. |
בוקר, שחרית |
|
Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su tio tenia por padre, kon el se saludava |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4350 |
manyanada f. |
שעות שלפני הצהרים; הצגה יומית |
|
Ayno ke lo azemos por mitsvá presiada kon repozo tomemos de la manyanada: (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2382 |
manzía/manziya f. |
עצב, אומללות |
|
espesias a muchedumbre i zafran sin manziya (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las inchia kon kezo i guvevos sin manziya i sin miedo. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Porke muncho ke me amo en todas las vias mas munchas manzias mi alma siente (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Komo la solombra pasan los dias, no ay a eyos ke no fueron baldias, si pensa ke aze asi manzias, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
272 |
mar f. |
ים |
|
Yosef sienpre temiera El Dio de los fonsados (Poema de Yosef) |
|
i los mas se fueron a la mar nuestra (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18) |
|
I apanyamiento de los aguas mares yamastes (Donme, sig 18) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
parte de su lugar por irse por mares kon naves i vapores (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
273 |
maravía/maraviya f. |
פלא, נפלאות |
|
Buenas por maraviya, todas de una manya.'' (Poema de Yosef) |
|
kon la pendola en la mano, kolores a la maravia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
por la maravia ke eyos vieron kon la vida salieron en Kislev seria en el kuarter dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Maraviyas susedio mas ke las de Ayifto siendo ayi no kontesio sino un gran sodjifto (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
i es komida galana, se aze a la maraviya. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i metidas en el forno komeras a la maraviya. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kon un rey djigante el Ahashverosh kantare kon grande boz i kon alegria esta maravia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Esta maravia el se rekordo muncha mersed le guardo penso de onrarlo i solevantarlo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Komo vos digo, lo ares i a El muncho loares, sus maraviyas kontares porke son kozsas de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo krevantaras / i aras maraviyar |
|
Bevian vino viejo a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1828 |
maraviyado adj. |
נקסם, מתפעל |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
La ová de Belogrado el nemsí está ayi asentado, el turko kedó maraviyado (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
274 |
maraviyar/maravíar v. |
הפתיע, התמיה, הקסים |
|
Maraviyome si fayades tal giador komo Yosef. (Poema de Yosef) |
|
era de maraviar si esto era por sierto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo krevantaras / i aras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4351 |
maraviyarse/maravíarse v. refl. |
התפלא, התפעל, תמה |
|
Ridjales de el dovlet se maraviyaron de este negro milet komo eskaparon; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5874 |
maraviyozo/maravíozo adj. |
נפלא, מפליא, פלאי, מעורר פליאה, מעורר השתאות, מקסים; מפואר, נהדר |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2882 |
marfil m. |
שן, שנהב |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
275 |
marido m. |
בעל, בן זוג |
|
Kuando vino su marido, luego la boz alsava: (Poema de Yosef) |
|
A su marido tal non deskuvriria, topo una meara i lo pariria. (El rey Nimrod) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Pregonero salio por toda la kalsada: mujer ke kon su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
848 |
marinero m. |
מלח, ימאי, יורד ים |
|
Zevulun era el sezeno, un maestro marinero; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Marineros i sus naves se andan kon feuzia, ke era mar de Genosar el se izo gan va-sor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4352 |
marochino m. |
עוגית שקדים |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
849 |
martiyo/martío m. |
פטיש, מקבת |
|
a todas las deskasho kon el martio en la mano.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
850 |
mas adv. |
יותר, עוד |
|
asta ke salio su fama por la mas de la sivdad. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i los mas se fueron a la mar nuestra (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
La segunda si ois vos agrada mas i mas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2387 |
masa f. |
בצק, עיסה; מסה; כמות גדולה, המון; טבע, אופי; (אצל פושט רגל:) יתרת הנכסים |
|
kon masa tapava el plato i las yamava kaplama. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4131 |
masapán m. |
מרציפן |
|
Atirinas muy bien fritas, masapán i melopitas, panes de kaza i pitas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3913 |
masha/mashá (t.) f. |
צבת, מלקחיים |
|
Los sirpís al kortijo entraron, a los djidiós de kaza mos kitaron, asta las mashás mos yevaron.. (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2082 |
mashiah (ebr.) m. |
משיח |
|
Ya es bien abastado lo ke aviamos pasado; mandamos a el untado, mashiah de Israel. (El Dio alto) |
|
De los sielos le disheron: ''Keuna de de sienpre te dieron vidas a ti muchiguaron asta ke venga el Mashiah i Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4355 |
mashkar v. |
לעס |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo mezates / i muy buenos / rikos i muy yenos / i los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
851 |
maso m. |
צרור, אלומה |
|
ke venian guestros masos a deredor sin enbaraso, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
se echavan de boka abasho i se enkorvavan a mi maso.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1550 |
matado adj. & m. |
הרוג, נרצח; גופת הנרצח |
|
djuro ke no seran matados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Kada manyana viamos matados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Pregonero salio por toda la kalsada: mujer ke kon su marido fuere mal avlada, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5573 |
matador/dera m. & adj. |
רוצח; תליין; מטאדור; מהמם, ''הורג'' |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5208 |
matansa f. |
טבח, הרג, רצח, הריגה |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5576 |
matansina/matasina f. |
טבח, הרג, רצח, קטל, הריגה |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
276 |
matar v. |
הרג, המית; הטריד, הפריע |
|
Ke akesas tus kolores me avrian de matar. (Poema de Yosef) |
|
ke eres chiko de edad, i si kere el te mata. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kon todas estas kozas no le provecharon no pudo echar kazas ni manko mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los ire sigiendo i los matare tambien los atemare viejos i famiya todos en un dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Setenta i sinko mil en un día mataron, los djidiós fueron kyamil, no se detadraron; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2884 |
matarse v. refl. |
התאבד, המית עצמו; השתדל מאוד; להתעייף עד מוות |
|
El kijo matarse, por el Dio selo sus ojos en el sielo estavan alsados i al Dio katados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4357 |
maymón/maymún (t.) m. |
קוף; בדחן |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
854 |
mayor m. & adj. |
בכור; בכיר, גדול יותר, בוגר; ראש עיר |
|
Avraam, mi ijo el mayor, me salio gran sin ley.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tirando ke a la mayor, no deshar sana ninguna. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Reuven era yamado el mayor de eyos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
857 |
mayoral m. |
מחנך, מדריך; האיש הבכיר, מנהיג; ראש צוות |
|
ke so mayoral del agua; al fuego amatare.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
yo so el mayoral, luego ire i asentensiare (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5877 |
mayorgar v. |
גבר |
|
a ti es la mersed la mayorgan sovre tus kriados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3237 |
mazal (ebr.) m. |
מזל, גורל; מזל ברקיע |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mi mazal hue eskura, el shem santo me alumbra, kon dolor hue mi petira. (Donme, sig 18) |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1832 |
meará (ebr.) f. |
מערה |
|
Vayan a ribi Hiya todos aunados meara ke en eya estan enterrados los asemejados a los tres padres (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
A su marido tal non deskuvriria, topo una meara i lo pariria. (El rey Nimrod) |
|
Luego en akeya ora el le avlava: Andavos la mi madre de la meara, (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1650 |
meatad/meatá f. |
חצי, מחצית |
|
Mando te den asta la meatad (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6664 |
mediano adj. |
בינוני, ממוצע, רגיל |
|
Entonses 'Haman se menospresio kon sus manos de deperder un Judio entre sus ermanos. Disho: kiero matar chikos i grandes i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3705 |
medianoche f. |
חצות הלילה |
|
Al fin dela media noche Tarkino se despertara (Donme, sig 18) |
|
A las tres de medianoche, al bloko 20 arrivimos, los apeles empesaron, en los friyos mos apuraron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4132 |
medida f. |
מידה, קב; אמצעי, צעד |
|
Vengamos a la komida: sea muncha i sin medida; mas en la bevida sea muncho el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4133 |
médiko m. |
רופא |
|
Esto tened muncho en mientes: a los hahamim, prezentes, a el médiko sin dolientes ke vos tenga ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1651 |
medio m. |
חצי; אמצע; סביבה |
|
Asta medio el reino tomaldo mi vida (Koplas de Purim, 1545) |
|
las kortava por en medio, las azia reyenadikas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
859 |
mediodía m. |
צהרים, צהרי היום |
|
i ke mandes estreyas ke pareskan al mediodia; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5382 |
medjlis/medjlish (t.) m. |
מועצה |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4791 |
mehilá (ebr.) f. |
סליחה, מחילה, חנינה |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2389 |
mehoram (ebr.) m. |
מוחרם, כינויו של האשם; ערום, תחבלן |
|
La de vente las azia el mehoram de Naftaliko: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1552 |
mejorado adj. |
משופר |
|
mejorado mos frague el Dio la santeria (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4996 |
mekatreg/mekatrek (ebr.) m. |
שטן, רוח רעה, מקטרג |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1312 |
meldar v. |
קרא; למד; הגה בתורה; התפלל |
|
Ke la melde i la yeve en su pecho dekontino (Ketuba de la Ley) |
|
Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I meldaras eskrituras, veras no mas ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
En estando yo en la Afrika / me determini de avlar de Amerika / me asenti a eskrivir estac poezia / i rogo ke kada uno la melde demazia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1313 |
meldarse v. refl. |
נקרא |
|
I avres livro de las membrasiones, i de suyo se melda, (Untane Tokef) |
|
De suyo se meldava la eskritura porke el Dio de la altura aze gran milagro abate ombre agro (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6888 |
meleh (ebr.) m. |
מלך |
|
al |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6484 |
melezinar/melezar v. |
ריפא, טיפל ב- |
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus loores / Dio, rogo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6230 |
melodía f. |
מנגינה, נעימה, לחן |
|
kantos alavados remplaso la derasha / |
|
tenemos el dover de felisitarlos / asistir a sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4134 |
melopita (gr.) f. |
לחמניה/פיתה אפויה בדבש או וניל |
|
Atirinas muy bien fritas, masapán i melopitas, panes de kaza i pitas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1314 |
membrar v. |
זכר, נזכר ב-, הזכיר |
|
Membra akel ke santifiko tu Gloria i ke desho un eshemplo por memoria! (Im afes, Papo 1894) |
|
Te rogo, membrame en lo ke mi alma djuzgara: atan i el atado i la ara. (Puertas de veluntad) |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
860 |
membrasión f. |
זֵכֶר, זכרון, זכרון העובר במשפחה מדור לדור |
|
suva orasion de konpaniya por membrasion delantre de tu siya (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I avres livro de las membrasiones, i de suyo se melda, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1316 |
memoria f. |
זכרון, זכר |
|
Membra akel ke santifiko tu Gloria i ke desho un eshemplo por memoria! (Im afes, Papo 1894) |
|
el ke es de punta, Tevaria ansi konta, teneldo en memoria para azer istoria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Enkomendo esta regla, en memoria bien tenerla, kon partido de azerla, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
Luego se eskrivio en el livro de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6366 |
memuné (ebr.) m. (pl.: memunim) |
ממונה, פרנס |
|
no aya mufti ni sus dinim / ni era merahem av al banim / metio en tomruk a los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4361 |
menasup (t.) adj. |
מתאים, בא בעיתו |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5579 |
menear v. |
זז, נע, התנועע; הזיז, הניד, הניע, נענע, זעזע, הרעיד, טלטל, ערבב |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6062 |
menearse v. refl. |
נע, זז, התנועע, התנודד, פירכס, פיזז, כרכר; הזיז עצמו, אץ, נחפז |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3997 |
menekshé (t.) m. |
סיגל |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2390 |
menester m. |
צורך, נחיצות, הכרח, כורח |
|
enpero a de menester una karne muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
861 |
menguante m. |
תקופה הפחתת הלבנה |
|
torno, la vido en menguante, ke eya se va apokando; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2887 |
menguar v. |
חסר, פחת; החסיר, הפחית, הקטין; הפחית עיניים (בסריגה) |
|
I tu mizmo apreguna mi setensia es dada ke no mengues nada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
862 |
menguarse v. refl. |
חסר, פחת |
|
estando yena la luna ke se mengue en kresiente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
863 |
menos/meno adv. |
פחות |
|
boka tienen i no gustan, no komen ni menos royen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Si de akel tiempo estavamos aunados / i estar kon kada uno ermanados / nozotros no pedriamos la independensia / ni menos una de nuestra provinsia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6063 |
menospresiado adj. |
מגונה, בזוי, מבוזה |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2888 |
menospresiar v. |
הוקיע, ביזה, השפיל, בייש, השמיץ, הוציא לעז, גינה, הקל בערך, זלזל, בז ל- |
|
Estonses bien irisio a el la su ira a Mordehay menospresio i tal no lo mira (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Plata, oro i perlas i las djoyas, todo aver de el mundo kon eyas, mi korason menospresia a eyas. (Donme, sig 18) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6666 |
menospresiarse v. refl. |
זלזל בערך עצמו, הפחית בחשיבות עצמו |
|
Entonses 'Haman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1833 |
mentado adj. |
ידוע, מפורסם; נזכר |
|
Zehut rav Imnuna en el Zoar mentado i tambien de rav Una Resh Galuta nombrado (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3241 |
mentar v. |
ביטא, ציטט, הזכיר, איזכר; ביטא את שם השם; העליב, קילל; הרעים, פוצץ |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Amalekim |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6667 |
mentir v. |
כיזב, שיקר, רימה |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su sensia entendio el linguaje; le envio a dizir a 'Ester kon grande traje; ke me prueve el rey ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3708 |
mentira f. |
שקר, רמיה, תרמית, כזב |
|
Vedad de mintira del mundo, deshas aki a lo todo; Tirate dientro del lodo. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2391 |
menudo adj. |
זעיר, קטן, דק, עדין |
|
kortava sevoya menuda komo los fideos de kaza, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1652 |
meoyo m. |
מוח, שכל, חכמה; מצח |
|
Ke le entre del meoyiko i non lo kite de el tino (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
El rav ke esto oyo kedo pensativle i kon el su meoyo grande i terrivle disho: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Penso Aman kon su meoyo, ke por el dizia i en su tino metio i respondaria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2392 |
merendjena f. (cf. berendjena) |
חציל |
|
Kuantos modos de gizados se azian de la merendjena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
277 |
mereser v. |
היה ראוי ל- |
|
Kolgo al panadero, el se lo meresia. (Poema de Yosef) |
|
Tambien mando abevrar kon atuendos finos no merese de yerrar ni ke manke vino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kavod |
|
pasajes i lejendas yo resitava / sin |
|
kon mal pensa para se lo pensa / en dia de alhad lo metieron en la prensa / Yegen se topo un grande guerguensa / dalkauk bien lo |
|
Respondio 'Haman: Senyor, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6669 |
meresimiento m. |
תמורה, מה שמגיע לו, מה שראוי לו (שכר או עונש) |
|
Luego se eskrivio en el livro de la memoria, komo uzan los reyes ke lo yaman istoria: ke por mano de Mordekay vino vitoria, i no se le pago su |
|
Ya se le dio a 'Ester la bendita la korona de Vashti la maldita, la ke izo kon las Judias tal desdita, ni kon esto se le pago su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
278 |
merino (arc.) m. |
שופט עליון ממונה ע"י המלך |
|
Merino pongades, ke sea savidor (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
279 |
merkador/dera n. |
לקוח, קונה; סוחר |
|
Kuando del pozo salia vendieronle a merkadores (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4364 |
merkantivle adj. |
מסחרי, עובר לסוחר |
|
gursuz merkantivle devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1317 |
merkar v. |
קנה, רכש |
|
Siempre ir merkando i de eyos non vender nada: (Ketuba de la Ley) |
|
Bushko Amán el mamzer de kerer merkarmos esto lo kijo azer para atemarmos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1318 |
mersed f. |
חסד |
|
i en el se enshasha tu reino, i se konpone kon mersed tu siya, (Untane Tokef) |
|
Pido de mersed me sea otorgado (Koplas de Purim, 1545) |
|
Vistio grasia i mersed en el terser dia muerta de anbre i sed de ver tal manzia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Esta maravia el se rekordo muncha mersed le guardo penso de onrarlo i solevantarlo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
a ti es la mersed la mayorgan sovre tus kriados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
mal korason kon mal pensamiento / ke ya mos izo segundos terseros / les komio moneda de los |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
864 |
meskino adj. |
עני, נצרך, מסכן; קמצן, צר עין |
|
aun non la e servido porke so varon meskino; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Riko i meskino mosos de edad agale su veluntad mujeres i onbres yamados por nombres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
sedaká al meskino devemos de dar sin echar a ulvidar manot a ermanos, tanbién a serkanos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
280 |
mesturar (arc.) v. |
גילה, חשף סוד |
|
Yaze komigo agora, non sea mesturada.'' (Poema de Yosef) |
|
'Aun ke fuese sierto de non aver mestura (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
865 |
metal m. |
מתכת; ערך |
|
si estas son de metal, kual de piedra, kual de palo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1319 |
meter v. |
שם, הניח, הציב, קבע; השקיע (כסף) |
|
Pues ke de mi maka eskapi, del rio yo te kiti te metere el nombre Moshe (Koplas de Par'o, 1901) |
|
i inchidas por arriva i les metia taponikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las metia en el forno antes de kemar la braza. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Deskuvrioselo Ester en el mizmo dia en livro lo izo meter por su nombradia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yashar ke oyo esta fama tomo lansa en su palma metio su alma en su palma se enfeuzio en el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5210 |
meterse v. refl. |
לבש; החל |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2395 |
metido adj. |
שהושם, נמצא, מיועד, נועד ל- |
|
i metidas en el forno komeras a la maraviya. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2396 |
meyina (t.) f. |
פשטידת בצק ממולאת בגבינה וביצים, בצק עלים, מאפה עלים; פשטידת מצות |
|
kon kezo fresko i azeite i azia una meina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Gizanderas en las kozinas desplumando las gainas; kayimak, yegurt kon meínas ke enpesen a komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5880 |
mez m. |
חודש |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4368 |
meza f. |
שולחן |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Viniendo la ora sesh de el primer día en la meza enpesesh kon muncha alegría; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4138 |
mezamer (ebr.) m. |
חזן, פייטן, עוזר חזן |
|
A los ke traen siriikos, hazán, shamash, mezamerikos, aspros darles kon bultikos, porke ansí el dever (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6892 |
mezat (t.) m. |
מכירה פומבית |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4370 |
mezé (t.) m. |
מתאבן; קינוח, פרפרת, ארוחה קלה; רווחים קטנים |
|
raki de entrada bevan kon mezé; si en este ferezé se topan kontentes, lo metan en mientes. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6064 |
mezo (it.) prep. |
באמצעות, בתיווך |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
282 |
mezura (fr.) f. |
מידה, שיעור; סאה; רצינות וכובד ראש; מתינות, שיקול דעת; משורה (כלי מדידה לנוזלים) |
|
De un ombre sin arte, otro si de mizura (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1654 |
midbar (ebr.) m. |
מדבר |
|
Ayi en el midbar vidi arrelumbrar las tavlas de la ley vidi abashar (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Oid puevlo su djustedad siempre sere por la santedad desde ke estavan en el midbar salio su fama de Eliau. (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1655 |
miedo m. |
פחד |
|
Yo no fue yamada estos trenta dias, gran miedo tengo pasar sovre el fuero (Koplas de Purim, 1545) |
|
las inchia kon kezo i guvevos sin manziya i sin miedo. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Zahut ya no les kedo ansi lo entiendo del Dio no tengas miedo porke esta durmiendo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2398 |
miel f./m. |
דבש |
|
kon miel i mucha kanela, las komian los dos solikos. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
283 |
miente f. |
דעה, הבנה, כוונה; זכרון |
|
Del moso uvo miente, kisto komo oros. (Poema de Yosef) |
|
I non se le venia mientes de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Kada una pasia, para mientes, Yosef; (Poema de Yosef) |
|
Besiata de shemaya siempre en ti mis mientes metere (Ketuba de la Ley) |
|
No lo puzo en miente su korason fuerte. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Esto tened muncho en mientes: a los hahamim, prezentes, a el médiko sin dolientes ke vos tenga ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
raki de entrada bevan kon mezé; si en este ferezé se topan kontentes, lo metan en mientes. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los peshkerimientos / i vido asemejansa de onra i loor i ermozura / parose i paro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6369 |
miga f. |
פירור, פתות, תוך הלחם |
|
pan de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
286 |
mijor adv. |
טוב יותר, מוטב |
|
Por mejor se tenia deke lo uvo kovrado; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1321 |
mil num. |
אלף |
|
En anyo de dos mil i kuatro sientos i kuarenta i ocho ke el mundo se krio: (Ketuba de la Ley) |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2896 |
milagro m. |
נס, פלא |
|
De suyo se meldava la eskritura porke el Dio de la altura aze gran milagro abate ombre agro (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
867 |
milaria num. |
רבבה, עשרת אלפים |
|
i miles de milarias luego ke loavan otro tanto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
porke la vido en kresiente kon milarias de estreyas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
En este dia abasho el Dio en Sinay i milarias de mal'ahim kon el (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4372 |
milet (t.) m. |
מִילֶט - קהילה דתית באימפריה העות'מנית |
|
Ridjales de el dovlet se maraviyaron de este negro milet komo eskaparon; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1835 |
milia f. |
מיל (מידת אורך) |
|
Leshos de milias kuatro atras se boltaron ke no les venga el tiro ayi abasharon (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5580 |
ministro m. |
שר, מיניסטר; פקיד |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
287 |
mirar v. |
הסתכל, הביט, צפה, השקיף; השגיח, נתן דעתו; שקל; ריפא, טיפל ב- |
|
Disho: ''En la mar veia, siete vakas mirava, (Poema de Yosef) |
|
ya a Avraam lo miraron kaminando entre el fuego, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mirad bien i atenta ke no es koza poka ni ay fuersa en la boka (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mirando en el sielo i bien atentar para konoser al Dio de la verdad. (El rey Nimrod) |
|
Estonses bien irisio a el la su ira a Mordehay menospresio i tal no lo mira (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Detras de ti mira una vez, porke azesh a la revez? A tu djura ya la savesh. (Donme, sig 18) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Es verdad ke en alto moro / ma sovre el arrebashado miro / ''Lama teratsedun 'harim gavnunim, 'ha'har / hamad Eloim leshivto yishkon lanetsah'' (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1837 |
mishné (ebr.) m. |
סְגָן, משנה |
|
Shabat el dia santo todos lo miraron ke el mishne se remato i al Dio loaron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El mishne no avanso ni mos izo danyo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
i fue en dias de Sultan Mamud / Ytgen pasha el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1323 |
mishpahá (ebr.) f. |
משפחה, בני הבית, צאצאים; ייחוס, אבות |
|
Yo tambien te ami ke sos novio de mishpaha rama (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2087 |
misión f. |
שליחות, תפקיד, משימה; מיסיון |
|
Ravdon de lagrimas detenia sus mision: (Puertas de veluntad) |
|
rogo a los senyores maftirim yeno sukseso / kontinuen en esta |
|
ya kumplieron sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1324 |
Mistrayim (ebr.) f. |
מצרים |
|
A sesh de Sivan el mez tresero ke Israel de Mitsrayim salio (Ketuba de la Ley) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1325 |
mistrí (ebr.) m. & adj. |
מצרי; צועני |
|
Moshe komo era navi, non kijo tetar de mitsri sinon de la su madre (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5881 |
mitad/mitat/mitá f. |
מחצית |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4652 |
mizbeah m. |
מזבח |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: miembra agora a mi en dia de ser razonado / atan i el atado Yits.hak i el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5581 |
mizeria f. |
עוני, דלות, מצוקה, מחסור |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5882 |
mizmamente adv. |
בה במידה, באותו אופן |
|
segun la fortaleza de tu grandeza, mizmamente es la fin de mi provedad i mi basheza (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1656 |
mizmo adj |
שווה, דומה; אותו עצמו |
|
Ke asi mismo lo puedes kreer. (Koplas de Purim, 1545) |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5384 |
mizmo adv. |
אפילו, גם, עוד, בנוסף |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4793 |
mizrá/h (ebr.) m. |
מזרח |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1326 |
mizvá (ebr.) f. |
מצווה; מת, ארון מת |
|
Sheshentos i tredje mitsvot para ke las afirme manyana i tadre (Ketuba de la Ley) |
|
Grande zehut tiene el senyor parido, ke afirmo la misva de Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
Tova meldo koza alta, de esto muncho se espanta, siendo ke las mitsvot baldo, yiten lanu a este bien. (Donme, sig 18) |
|
Ayno ke lo azemos por mitsvá presiada kon repozo tomemos de la manyanada: (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tizku le- |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2089 |
mo pron. pers. |
אותנו; לנו; מאתנו; (צורה מקוצרת של מוס המקדימה את הכינויי לו/לה/לוס/לאס) |
|
Le respondio su padre: El Dio mos apiadara i tambien el karnero El mo lo mostrara; (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5582 |
mobilizar v. |
גייס |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5151 |
moble m. |
רהיט; חפץ לקישוט הדירה |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4374 |
moda f. |
אופנה |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6237 |
modestía f. |
ענווה, ענוותנות, צניעות |
|
sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
870 |
modo m. |
אופן, דרך, שיטה, צורה, נוהג, סוג, מין |
|
un maestro muy delgado en todo modo de figura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
De diversas maneras I modos beveres (Koplas de Purim, 1545) |
|
burakadas a la larga al modo de un makaron, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kuantos modos de gizados se azian de la merendjena. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Mil modos del sortes del koen gadol kuando tenia valor el se los metia i al Dio servia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I kon el traia armas de gerras de modos de maneras, koza de enkante, kon askier bastante. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No alkansimos sus fechas antes ke modo era (Donme, sig 18) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i en kada dia i dia le vienen sovre el kuantos modos i maneras de enkuentros negros i de espantos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
a tener este modo de ijas i dovlet (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
Vino blanko trusheron de Espanya, i kolorado de alta Alemania, i de muchas maneras de Transilvania; no kedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3397 |
modre (port.)- por modre de |
בגלל, כי |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3998 |
modrisko m. |
נגיסה, נשיכה; ''מכה'' - רווח חד פעמי גדול |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1327 |
momento m. |
רגע; זמן, הזדמנות |
|
para degoyarlo kon orden del Kreador ke era en akel momento su spektador (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5386 |
moneda f. |
כסף, מטבע, מטבעות; הון |
|
I kuando aki vinites i ke lavor tuvites / muncha moneda izites / ma kualo avansates i a ken ayudates / de tanta moneda ke ganates? (La Amerika, 1914) |
|
Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914) |
|
diziendo a kojer |
|
mando a dezir si ay mas shohad angusio a djudio i no aher / lo komio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6067 |
monoteizmo m. |
מונותיאיזם |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4653 |
montanya f. |
הר |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Los vazos eran de kristal de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1328 |
monte m. |
הר |
|
Non kijo abashar sovre ningun monte alto (Ketuba de la Ley) |
|
Salvo en monte de Sinay ke se arrebasho tanto (Ketuba de la Ley) |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de santos i kon setensia de andjeles / despedasan penyas i rompen |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue nasido a ti de Sara / si tu alma asta mucho fue atada / alevanta a mi por alsasion klara / sovre |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5584 |
Montenegro f. |
מונטנגרו |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
871 |
morada f. |
בית, דירה, מגורים, מקום מגורים, דיור, אכסון |
|
ni bien ni mal no platika, tornose a su morada. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Si ya se destruyo tu santa morada i kaza de tu gloria fue ruinada, (Im afes, Papo 1894) |
|
giala kon repozo a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1331 |
morador/dera n. |
תושב, דייר |
|
moradores de arriva kon moradores de abasho, (Untane Tokef) |
|
No desho todas kozas ke eran kavzantes para derrokar kazas i kon los morantes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2401 |
morar v. |
גר, דר, התגורר |
|
la ke morava en Balat a lado de mi sovrina: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Es verdad ke en alto moro / ma sovre el arrebashado miro / ''Lama teratsedun 'harim gavnunim, 'ha'har / hamad Eloim leshivto yishkon lanetsah'' (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
288 |
moro m. |
מורי, מאורי, שחור, מוסלמי |
|
Gran rekua veian de moros ke pasavan. (Poema de Yosef) |
|
A Adjivto desenria kon los moros, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
ke no entre ningun moro ni ombre estranyo a azermos danyo (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6893 |
morvet (t.) m. |
שהות, ארכה, השהיה |
|
yesurin va yevando diziendo ke eskapa / muncho bien i muncho aver kon su boka se enkapa / ya le kitaron la kapa / ke le den |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1658 |
mosa f. |
עלמה, בחורה; עוזרת-בית, משרתת |
|
Tanbien yo I mis mosas seremos en eyo (Koplas de Purim, 1545) |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enpesaron a eskojer mosas i donzeyas galanas i beyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
La |
|
Luego 'Ester dos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1659 |
moshkito m. |
יתוש; זבובון |
|
le mandare ala moshkita i a el mal moshkito (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5886 |
moshtarda f. |
חרדל |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
872 |
moso m. |
משרת, נער (משרת); עלם, בחור |
|
pensando esta en mientes el moso, ya es de edad: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Les demando a sus mosos si algo vieron; estuvieron kayados i no respondieron. (Puertas de veluntad) |
|
Madrugo en la manyana kon grande alegria, tomo sus dos mosos i por kompanyia. (Puertas de veluntad) |
|
Riko i meskino mosos de edad agale su veluntad mujeres i onbres yamados por nombres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus |
|
supieron sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1332 |
mostrar v. |
הראה, הורה, הצביע, הציג, גילה, הסביר, הדגים, הוכיח |
|
agradeses el karnero ke le mostrates, i no olvidas el padre ke aprevates. (Im afes, Papo 1894) |
|
Le respondio su padre: El Dio mos apiadara i tambien el karnero El mo lo mostrara; (Puertas de veluntad) |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Kuando todas las kriaturas se van adjuntar / i por azer bien todo ombre se va aprontar / todos los djudios se van alegrar / i kada uno jenerozo se va mostrar (La Amerika, 1916) |
|
Disho el rey: venid verash las rikezas mias, ke por tanto no me estimarias; esto fue siento i ochenta dias asta ke no kedo ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3245 |
moverse v. refl. |
התנועע, זז, עבר ממקום למקום, עקר עצמו ל- |
|
El Pasha murio; el urdi ya se movio, se tiro el espino, no kedo malino. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
avlad a mi madre ke su gozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1660 |
movimiento m. |
תנועה |
|
No izo delante del ningun movimiento (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2402 |
muchedumbre/muchidumbre f. |
ריבוי, כמות גדולה, שפע, מספר רב; המון, עם רב |
|
espesias a muchedumbre i prishil frito i kocho. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
873 |
muchiguar v. |
הרבה, הגדיל, הגדיל את הכמות; נמצא בשפע |
|
muchiguastes tu umildad, salvasion, manparo de Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Aun ke me viene ansia, Tu le das a mi pasensia, muchigua a mi sensia (Donme, sig 18) |
|
De los sielos le disheron: ''Keuna de de sienpre te dieron vidas a ti muchiguaron asta ke venga el Mashiah i Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio esbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar plazer / ay ijo de un mamzer / mas ke asperavas / de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
290 |
mudar v. |
החליף, החליף בגדים/לבנים |
|
El rey Par'o mudava el nombre a Yosef (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6373 |
mudarse v. refl. |
החליף, החליף בגדים, החליף לבנים, עבר (ממקום למקום) |
|
sino lo azia ke bien sudara / ni kamiza ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2903 |
mudo m. & adj. |
אילם, דומם |
|
Kedo tudro i mudo tirose su suenyo tizo komo un lenyo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
291 |
muerte f. |
מוות, מיתה, פטירה |
|
Disho:''Non le demos muerte, vendamoslo a los moros (Poema de Yosef) |
|
'Eskapanos de muerte, Senyor, danos sivera!'' (Poema de Yosef) |
|
Ken kon espada, i ken kon muerte supitiana. (Untane Tokef) |
|
i al el kantaron kon sus berahot agomel i shevahot por el nes ke vieron de muerte salieron. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Enpeso a eskojer de dime ahay de la muerte de Mordehay dame el konsejo i el aparejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Deskuvierto, nada es este mundo, muerte de el ombre en un punto, si pensa ke sera a kavo de todo, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
No uvo muerte para el vidas del mundo bive el djuntos vengan kon el Goel ek enbien a vos a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el alma / esta buena fama / asta su vejes / Dio mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
874 |
muerto m. & adj. |
מת, חלל, נפטר |
|
ke eyos poko lo saven, i yo ya me do por muerto, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
A' livros de bivos i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6896 |
muestra f. |
דוגמה, דגם, דוגמית |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / grosh te komites sin pezo / ven veras la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
293 |
mueve num. |
תשע/תשעה |
|
Los nueve ermanos fueron en akesta traision; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2403 |
muez f. |
אגוז |
|
despues las enreyenava guevos, muezes i azeite, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6374 |
mufti (t.) m. |
מופתי (מנהיג דת מוסלמי) |
|
no aya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6897 |
muhtach (t.) adj. |
נצרך, עני, אביון, נזקק, נשען על עזרת אחרים |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en bien no mos enadneemos / i no mos kansemos / ke todo es nada / una pasada / ke mos mantengamos /i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
294 |
mujer f. |
אשה, בת זוג, בת לוויה, רעיה, חברה |
|
Yosef luego tomava mujer de akesa djente, (Poema de Yosef) |
|
akea ke era kunyada de la mujer de Avraam Dri: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Muncha fatiga sintio esta muy kemado se ve desramado sin la su mujer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2906 |
muncho adj. |
מאוד, רב |
|
I Aman kon muncho guay le arrespondia: son munchos los Mordehay en la djuderia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1661 |
muncho adv. |
הרבה, רב |
|
Temiendo muy muncho aver de morir (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2405 |
mundado adj. |
מקולף, מקוצץ |
|
kon sus ajikos mundados dientro de una kaldera. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2406 |
mundar v. |
קלף, קילף; זמר, קיצץ, גזם; העליב, פגע ב- |
|
las mundava i las konservava i las azia kon rechel, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
875 |
mundo m. |
עולם, תבל; כל הבריות |
|
komo perdi yo mi mundo en no servir al Dio de el sielo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i olgesh en este mundo kon bienes i kon averes, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
es razon de azer ayuno, pedron, senyor del mundo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kriador del mundo, no falte esta luna klara! (Puertas de veluntad) |
|
Deskuvierto, nada es este mundo, muerte de el ombre en un punto, si pensa ke sera a kavo de todo, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
No vidi en mi vida ningun mundo, las yagas de mi, sienpre no demudo, veluntad de mi Dio es fondo fondo (Donme, sig 18) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
gusto soy kijo azer / i el |
|
Todo el mundo mucha onra le davan, i senyor todos lo yamavan, i todo el |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon basheza lo mato / porke era maldicho / por el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4377 |
murar v. |
הקיף בחומה, ביצר |
|
kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2899 |
murir/murirse v./v.refl. |
מת, נפטר |
|
Kon un grande shusto se vistio sako porke nada no manko ke ya se moria enel este dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bendicho el Dio de la Altura sienpre estuvo en su ayuda les enbio una chuma empesaron a morirsen para modre de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5010 |
mushterí/mushtirí (t.) m. |
לקוח, קונה |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4140 |
mustachudo adj. |
משופם, בעל שפם |
|
Pandelo i mustachones, yeva dulse a las nasiones i kontaldes las razones ke no agan burla de el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2407 |
mustarda (it.) f. |
חרדל |
|
i mustarda i pimienta, i es koza muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1553 |
mutasarif (t.) m. |
מושל מחוז (סנג'ק) בשלטון העות'מני |
|
Viendo el motaselim grande esklamatina, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1662 |
muy adv. |
מאוד, ביותר |
|
Temiendo muy muncho aver de morir (Koplas de Purim, 1545) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4545 |
múzika f. |
מוזיקה |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1334 |
nada pron. |
מאומה, מאום, שום דבר, לא כלום |
|
Siempre ir merkando i de eyos non vender nada: (Ketuba de la Ley) |
|
I tu mizmo apreguna mi setensia es dada ke no mengues nada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
nada no keda de esta ganansia, su vida es kon muncha ansia, su yetser kon su dezgrasia lo eskombra de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
295 |
nada f. |
אפס, אין, מאום, מאומה, לא כלום, שום דבר, דבר זניח; כינוי לאדם חסר ערך |
|
Ermanos ke avia non le tenian en nada, (Poema de Yosef) |
|
'De toda esta kuenta, nos non tenemos nada, (Poema de Yosef) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
todo modo de kriansa ke en el mundo es komo un grano de mostadra enfrente de la mar la mas grande i el i su grandeza son kontados komo nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en bien no mos enadneemos / i no mos kansemos / ke todo es |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3717 |
namorado m. & adj. |
אוהב, מאוהב, מאהב, אהוב |
|
Entri en mar de el amor, vidi dos namorados atado uno kon otro eran muy aunados. (Donme, sig 18) |
|
I esto es un vestido ke visten namoradas, mira vestir, ke esto es vestidos de amor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3719 |
namorarse v. refl. |
התאהב |
|
Akel rey de los romanos ke Tarkino se yamava namorose de don[a] Krensia la novle kasta romana (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2908 |
namorozo adj. |
נעים, מלבב |
|
El ke la mirava se desmayava despues se arretornava porke era grasioza i muy namoroza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1554 |
naniko n. |
ננס, גמד |
|
ke Eliya Almud, el bashiko, el naniko, es esto kompuesto; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1555 |
nariz f. |
אף, חוטם |
|
a un djenisero le kortaron la nariz por el derecho (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
La su nariz perfilada pendolikas de notare. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3721 |
narkado adj. |
קשתי, מקושת |
|
La su sejika narkada komo arkol de tirante (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
878 |
naser/naserse v. |
נולד; בקע, בצבץ |
|
i kon ayuda del Alto este ijo le nasio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Pregon salio por todas las sivdades: Todo ijo ke nasiese al naser afogase (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Para eya konortador ainda no nasio. (Puertas de veluntad) |
|
Bushkando va en ke mez murio el pastor fiel no supo en akea vez nasio muestro goel pastor de Israel se yamo Moshe (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1663 |
nasido adj. |
יליד, נולד ב- |
|
Mal'ahim de los sielos lo keren kemar nasido de mujer ke bushka en santedad (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Kon 10 prevas Avraam ya fue prevado del ijo ke de Sara a el fue nasido: (Puertas de veluntad) |
|
Saludemos agora al senyor parido, ke le sea besiman tov este nasido; (El rey Nimrod) |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1556 |
nasión f. |
אומה, לאום, עם |
|
Ya, Dio!, arresgatamos de esta nasion, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Se kuvrio el kamino de toda su nasion kon grande pasion todos mirando (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I despues de esta okazion enshalsho a Aman todo reino i nasion a el muncho aman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Pandelo i mustachones, yeva dulse a las nasiones i kontaldes las razones ke no agan burla de el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
Todo lo kulpavan munchos de nozotros / i ke siempre avlavamos a otros / todos los sekretos dec nuestra nasion / i esto kavzava nuestra destruision (La Amerika, 1916) |
|
se apiado el Dio de ver muesra afriision / estavamos kon tanta pasion / se tomo kon todo el mundo de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3723 |
nave f. |
אניה, ספינה, כלי שיט |
|
Marineros i sus naves se andan kon feuzia, ke era mar de Genosar el se izo gan va-sor. (Donme, sig 18) |
|
parte de su lugar por irse por mares kon naves i vapores (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
sys dichas muchigua i sus avlas aliza i muchigua por tomar nedarim i kuando ya sale a el espasio esbivla sus palavras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4546 |
navegar v. |
שט, הפליג באניה; ניווט, הוביל, הדריך; עבר, סבל; גידל |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1336 |
naví (ebr.) m. |
נביא |
|
Moshe komo era navi, non kijo tetar de mitsri sinon de la su madre (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Eliyau anavi nos sea aparesido i daremos, loores al verdadero. (El rey Nimrod) |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2911 |
navío m. |
אוניה, ספינה |
|
Bastesio el a mandar por munchas komarkas siendo por tierra andar navios kon barkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7160 |
nedavá (ebr.) f. |
נדבה, צדקה |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim demandantes por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2098 |
neemán (ebr.) adj. |
ישר, הגון |
|
Vos ke sosh padre rahman mandamos a el pastor neeman, ke mos sea en buen siman a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
neeman les disho a todo Israel: dizi kuando entrash a Erets Israel, guay de ben Amram el pastor fiel bamidbar niftar el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
879 |
negregura f. |
רֶשַע, רשעות, רוע לב, רעה |
|
el viejo entendio la kavza de ver tanta negregura; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3724 |
negro m. & adj. |
רשע; רע, גרוע, כעור, מכוער, מזיק; מלוכלך; שחור |
|
Kortare ati don[a] Krensia i a un negro de tu kaza (Donme, sig 18) |
|
Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
gursuz merkantivle devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / kalsado amario ke no yeve fermanli / de |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3915 |
nemsi (t.) adj. & m. |
גרמני; אוסטרי |
|
El nemsí dizen que es budalá, mos enpesó a echar kunbaras asta ke se kemó la sivdad (Asidio de Belogrado 1788) |
|
La ová de Belogrado el nemsí está ayi asentado, el turko kedó maraviyado (Asidio de Belogrado 1788) |
|
El día de Kipur de manyana el nemsí mos vino asta la ventana, los djidiós se les kema el alma (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5587 |
Nemsia (t.) f. |
אוסטריה |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5588 |
neotral adj. |
ניטרלי |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5590 |
neotralidad f. |
ניטרליות |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1844 |
nes (ebr.) m. |
נס, פלא |
|
de ayi se demostra nes ke se mos izo teneldo en avizo. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
nisim grandes vimos ke no ay kuenta (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Enfeuziate en muestro Dio i El nisim mos ara (Puertas de veluntad) |
|
Nes ke le izo el hay temerozo i fuerte ke el senyor de Mordehay lo libro de muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Loen todos los djudios ke en toda parte nisim de los dos anyos, kada uno aparte, komo el diamante (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
lo aprezo a chilibi Yosef Mordehay / en akea semana mos izo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3725 |
neshamá (ebr.) f. |
נשמה |
|
Hazak a su neshama, Avraam Haliva yama, enkuvrira en Una para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Samael le vino a el senyor presiado; no do mi neshama a ti ke sos enkonado; muncho fue atorvado de ver al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
su neshama yora i se alimunya (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
881 |
neshguelo m. & adj. |
תם, פתי |
|
ya lo toman al neshguelo a echarlo en el fuego, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
882 |
nesio m. |
טיפש, שוטה |
|
demando este nesio: ''kuanto es esta guarita? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
'ken verna por konprador, are burla de estos nesios.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
en kreer en aznedad por ser nos kriansas nesias.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Deskuvrio sus enojos i le konto el presio de Aman el nesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1337 |
neviá (ebr.) f. |
נביאה |
|
Su ermana la nevia una barka le aria, por adientro i por ahuera la enpezaria, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
885 |
nieto m. |
נכד |
|
i ansi le fue al kavo en tienpo de Yaakov su nieto (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo tenias? / para ke lo kerias / sirviendo al malhut / apanyen asta el bahur / de 'Haman el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4802 |
niftar (ebr.) m. & adj. |
המנוח, נפטר |
|
neeman les disho a todo Israel: dizi kuando entrash a Erets Israel, guay de ben Amram el pastor fiel bamidbar niftar el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
se alevanto para irse a erets Israel para ser zohe a ser niftar be-erets Israel (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
886 |
ninguno pr. indef. |
אף אחד; אדם חסר ערך |
|
'kero demandar perdon, ke de los dos no es ninguno; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I ke sepan sierto, nos espantimos, i ninguno avlimos komo la uzansa, no ay esperansa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
vido ke todo le kaminava / kuento azia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
297 |
noche f. |
לילה, ליל |
|
Otro suenyo sonyava, i non en noche una (Poema de Yosef) |
|
Una noche sonyavan, i avian temores; (Poema de Yosef) |
|
de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2409 |
nogada f. |
רוטב אגוזים; תבשיל בשר ברוטב אגוזים |
|
rozadas en la sarten, asentadas kon nogada (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2914 |
nombradía f. |
שם, כינוי, מוניטין, פרסום |
|
Deskuvrioselo Ester en el mizmo dia en livro lo izo meter por su nombradia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
299 |
nombrado adj. |
מכונה, נקרא, קרוי; נודע, ידוע, מפורסם |
|
Senyor seras nombrado, Yosef, por tu valia, (Poema de Yosef) |
|
i varon de gran pasensia, Avraam era nombrado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zehut rav Imnuna en el Zoar mentado i tambien de rav Una Resh Galuta nombrado (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3726 |
nombransa f. |
זכר, זכרון, יד זכרון |
|
Avrid ami las puertas por siba de las lagrimas, Zihr''i fizo por nombransas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1664 |
nombrar v. |
קרא שם, קרא בשם, נתן שם, כינה, נקב בשם; ציטט, ציין, העלה זכר |
|
No ay kien lo nombre ke en su valor no reza (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3727 |
nombrarse v. refl. |
נקרא, הזדהה בשם |
|
Sara la dezijada es mi nombre, apiadame en grande de tu nombre, se nombrara mi fama para sienpre. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
300 |
nombre m. |
שם, שם פרטי |
|
Por nombre semejava ke yamavan Yosef. (Poema de Yosef) |
|
El rey Par'o mudava el nombre a Yosef (Poema de Yosef) |
|
Pues ke de mi maka eskapi, del rio yo te kiti te metere el nombre Moshe (Koplas de Par'o, 1901) |
|
i las yamava por nombre la komida de almodrote. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I ke fuese un ombre bien apregonado i ke diga por nombre kuando va andando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5394 |
nominado adj. |
ממונה, שמונה ל-, נבחר |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3728 |
notar v. |
רשם, העיר, באר, ציין; נתן ציון; הבחין ב- |
|
La su nariz perfilada pendolikas de notare. (Donme, sig 18) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2916 |
notisia f. |
ידיעה, חדשה, הודעה; בשורה; דעה, חוות דעת; אורח חשיבה; סיפור קצר |
|
Nada no save Aman ni tiene notisia ke al konbite lo yaman esto es su kovdisia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5896 |
novedad/novitá f. |
חידוש; חדשה; הודעה על ארוע חדש |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2411 |
noven/o adj. & m. |
תשיעי, התשיעי |
|
La novena las azia la tia senyora Amada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7161 |
noventa num. |
תשעים |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke pario alos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6486 |
noviedad f. |
כלולות; תקופת ההכנות לחתונה; מעמד חתן/כלה (סמוך לחופה) |
|
salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason ansia de su alma / por bushkar amor de sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1339 |
novio/via n. |
חתן/כלה; ארוס/ארוסה |
|
Tambien El mos aplazo komo novio kon grande hiba (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1340 |
novle n. & adj. |
אציל, אריסטוקרט; אצילי |
|
Metio su noble korason sovre su palma, por amor de servirte kon toda su alma. (Im afes, Papo 1894) |
|
Akel rey de los romanos ke Tarkino se yamava namorose de don[a] Krensia la novle kasta romana (Donme, sig 18) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
tizku le-mitsvot grupo de amatores / ansi alas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1665 |
número m. |
מספר, ספרה; גליון (של כתב עת); "מספר" – קטע בהופעה |
|
No ay numero de ni kuenta a su gran rikeza (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
302 |
nunka adv. |
אף פעם, בשום אופן, לעולם לא |
|
Nunka vi estreyero nin savio komo Yosef'' (Poema de Yosef) |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Porke kada uno keriamos ser rey / i kada uno azer su ley / todo lo ke mos plazia izimos / i aunados nunka estuvimos (La Amerika, 1916) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1341 |
nuve f. |
ענן, עב |
|
De enfrente vieron una nuve klara, se apresuraron a fraguar la ara; (Im afes, Papo 1894) |
|
i komo la nuve ke se atema, (Untane Tokef) |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2412 |
ochavo m. |
שמיני; שמינית, החלק השמיני |
|
La ochava las azia bula Senyora de Mata, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1343 |
ocho num. |
שמונה |
|
En anyo de dos mil i kuatro sientos i kuarenta i ocho ke el mundo se krio: (Ketuba de la Ley) |
|
las ke son sovrelargitas eskojia siete ocho (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6240 |
oditorio m. |
קהל השומעים |
|
hina i hasda tienen en todo el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7162 |
ofán (ebr.) m. |
אופן, גלגל; אופֶן, הזדמנות |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
888 |
ofisio m. |
מקצוע, עיסוק, מלאכה; משרד |
|
travajando en el ofisio de manyana asta la tadre, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6904 |
oher (ebr.) adj. |
בעל מזג רע, רגזן, כעסן, בלתי ידידותי, עויין, צר עין, דוחה |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo vensa / kon muncha tristeza / a enprezo se hue / abatido esta el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
303 |
oír v. |
שמע, הקשיב, האזין; ציית |
|
Kuando Par'o oyera de Yosef kontar, (Poema de Yosef) |
|
La segunda si ois vos agrada mas i mas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Las mosas lo oyeron a Ester se lo disheron (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Komo el meleh lo oyo le dio su sortija i lesensia le dio a el ke lo rija (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de kavo asta ravo / no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1344 |
oirse v. refl. |
נשמע |
|
I kon shofar grande es tanyido, i boz de akayadura se oye. (Untane Tokef) |
|
Pezgado de korason no se oye, por su maldad asi mizmo destraye, si pensara, de Tova no se fuye (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
304 |
ojo m. |
עין |
|
Y sus ojos alsava aya donde se iva (Poema de Yosef) |
|
Los djudios ke resivieron la Ley a ojos de todos los puevlos (Ketuba de la Ley) |
|
Avrid ojos benadam ke tu sos basar i dam, venistesh en el olam para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1847 |
oka f. |
אווז |
|
Od despu?s de echar estas tres tiros trusheron pezo de sus pelotas diez okas vinieron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
305 |
okazión f. |
הזדמנות; ארוע מיוחד (נשף, מסיבה) שיש להתהדר לקראתו; ''מציאה'' מיד שניה |
|
Kando su senyor vido la tal okazion, (Poema de Yosef) |
|
Diras de mi okazion a ese rey onrado; (Poema de Yosef) |
|
I despues de esta okazion enshalsho a Aman todo reino i nasion a el muncho aman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5396 |
okupar v. |
כבש, תפס; מילא (תפקיד); העסיק |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5897 |
ola f. |
גל |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1346 |
olam (ebr.) m. |
עולם |
|
De el bien ke esta guadrado en olam 'ha-ba para los tsadikim: (Ketuba de la Ley) |
|
Avrid ojos benadam ke tu sos basar i dam, venistesh en el olam para fayar emuna. (Donme, sig 18) |
|
rogemos al Dio noche i dia ke la muerte del olam se kortaria; mas yoro no avria por el zahut de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
komo se le karadea el olam (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5898 |
olgansa/olgansia f. |
נופש, מנוחה, עֹנֶג |
|
esta es la olgansa i la eredasion ke non ay fin a su bondad i su ermozura (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
889 |
olgar v. |
נח, נפש, מצא מנוח; התענג |
|
i olgesh en este mundo kon bienes i kon averes, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''olgare mi benefisio kon muy buena kondision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''esto ke tu me dishistes olgara saver senyal'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Desvela tu poder, despierta los olgados. Rihme, Senyor ! los orozos akayados, (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3732 |
olifé (t.) m. |
מנה, קיצבה |
|
Izo olife al dia kapidji[s] vayan kon el. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1348 |
olvidado adj. |
שכוח, נשכח |
|
I rekontas i kontas, i te akodras todas las ulvidadas de mozotros. (Untane Tokef) |
|
I rekontas i kontas, i te akodras todas las ulvidadas de mozotros. (Untane Tokef) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
307 |
olvidar/olvidarse v./v. refl. |
שכח, נשה |
|
Y kon la alegria uvoselo olvidado, (Poema de Yosef) |
|
a komer i no olvidar, ke la vea malograda! (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
sedaká al meskino devemos de dar sin echar a ulvidar manot a ermanos, tanbién a serkanos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kisas por de su delito aras olvidar (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
nunka me vo |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i lenya de la ordenansa / ado mi sinyor karnero ke no la 'halaha? / si tu en dia este tu ley |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
308 |
olvido m. |
שכחה |
|
Mas nunka avre en olvido a mi fijo Yosef'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6380 |
ombligo m. |
טבור |
|
ushur izo meter enel trigo / tal rish'ut tenia konsigo / landre le de enel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1350 |
ombre m. |
בן אדם, אדם, אנוש, איש, גבר |
|
i firma de mano de todo ombre en el. (Untane Tokef) |
|
I ke fuese un ombre bien apregonado i ke diga por nombre kuando va andando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Izole ombre de kamino por la puerta pasara (Donme, sig 18) |
|
shamayim vaarets yoravan i dizian: el hasid de la tierra se depedreria i derecho en el onbre no avria komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4381 |
ombría f. |
נדיבות ספונטנית; אומץ |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3734 |
onda f. |
גל, נחשול; בחילה, קבס |
|
Entra en la mar de aava i veras ke es amor, sus aguas ke es fuego, i sus ondas komo mor. (Donme, sig 18) |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3735 |
ondo adj. |
עמוק |
|
Raiz de todo es nekuda de tsimtsum muy fondo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3736 |
ondura f. |
מעמקים |
|
David vino en su ora, lugar fondo de fondura (Donme, sig 18) |
|
Kon estos abasha asta la fondura de la mar, la mar se aze delantre de ti un sanegor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2416 |
ondzen/o cf. onzen/o |
|
|
La onzena las azia la bulisa de Sisilia: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3738 |
onestedad/onestidad f. |
יושר, הגינות |
|
Aava ke enporta tredje es uno onestedad i ke seran komo uno no sean apartados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1666 |
onesto adj. |
ישר, הגון |
|
Paresiole el konsejo ser bueno I onesto (Koplas de Purim, 1545) |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
309 |
onor f. |
כבוד |
|
De mi avras onores, si lo fazes, Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
Kon onor i onra a Ester krio kon gran rijo la gio guerfana de padre i tambien de madre (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
310 |
onorado adj. |
מכובד |
|
I luego le fazia una aldjuba onrada. (Poema de Yosef) |
|
Disho: ''Non faria tuerto a mi padre onrado.'' (Poema de Yosef) |
|
Do estava soterrada la su madre onrada; (Poema de Yosef) |
|
Avras imaje onrado en la tu djuderia. (Poema de Yosef) |
|
Bendicho el abastado ke mos dio dia onorado, kada shabat amejoreado (El Dio alto) |
|
Yo komo amigo del muestro rey, ke ansi manda la ley ke todo untado sea bien onrado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1351 |
onra f. |
כבוד, הוקרה; יוקרה |
|
i non por akantidiar katriguas de tu onra, (Untane Tokef) |
|
Kon onor i onra a Ester krio kon gran rijo la gio guerfana de padre i tambien de madre (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dame tu un rijo ke onra dare (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Por esto se ensanyo ke no pudo azer lo ke pensava el mamzer, en lugar de onra, tuvo gran desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mas kiero bivir kon onra i no morir desfamada (Donme, sig 18) |
|
Todo el mundo mucha |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los peshkerimientos / i vido asemejansa de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
314 |
onrar v. |
כיבד, הוקיר |
|
Ke aya donde te yevan, tu seras bien onrado. (Poema de Yosef) |
|
Ke a de venir un dia, del rey seras onrado; (Poema de Yosef) |
|
I eya lo onrava muy konplida mente. (Poema de Yosef) |
|
Derecho el ke vide su grandeza, torno el bien i le izo tristeza, por su kavod por onrar su alteza (Donme, sig 18) |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies prevas / el ijo ke fue nasido a ti de Sara / si tu alma asta mucho fue atada / alevanta a mi por alsasion klara / sovre monte ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
317 |
ora (2) f. |
שעה |
|
Reuven esa ora mucho era de revtar, (Poema de Yosef) |
|
Para ora komo esta tan afortunada (Koplas de Purim, 1545) |
|
Teilot a el Dio alto estonses las dimos en oras de apreto ke mos respondimos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
Ya avia ayegado en lugar muy serka, dos oras le a faltado para nuestra serka; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
David vino en su ora, lugar fondo de fondura (Donme, sig 18) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Viniendo la ora sesh de el primer día en la meza enpesesh kon muncha alegría; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Respondio 'Ester: yamen a 'Haman i venga agora, i konbite se arme en esta |
|
Si tu piensas de estar kayada, kien save si por esta |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
892 |
orasión f. |
תפילה |
|
odreno su orasion delantre el Poderozo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
tambien shofar tanyeresh i kon esklamasion azer gran orasion. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Yom Shabat kodesh vino ora de la orasion (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Se metio en un kanto kon gran ayuno su korason a uno i kon grande pasion izo la orasion (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I por tanto duelo azed teshuva muestra orasion suva ke estash apretados por muestros pekados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tu A-donay el padre piadozo alvisia ami alma de tu gozo, Zihr''i az orasion asu repozo (Donme, sig 18) |
|
Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
bendichos seash del Todo Poderozo / ke korresh para la |
|
ermana pekenya, sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3252 |
orden f. |
צו, פקודה, הוראה |
|
De aki aya, i es para Tevaria, ordenes de gerra mas ke la primera. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7167 |
ordenansa f. |
מצווה, חוק, פקודה, צו; מערכה |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i respondio Yits.hak a su padre ansi: / mi padre vi fuego i lenya de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
893 |
ordenar v. |
ציווה, הורה, פקד, גזר על; סידר; הזמין (סחורה); חיבר (שיר) |
|
djusto i bien ordenado i envelunti de dizirlo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke veni amanyana al konbite odrenado (Koplas de Purim, 1545) |
|
Ordeno la lenya kon una grande pasion, (Puertas de veluntad) |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
ermana pekenya, sus orasiones / |
|
Konbite grande an |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
894 |
oreja f. |
אוזן |
|
ojos tienen i no avistan, i orejas i no oyen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke demandan, bushkan perdon de ti / konpone su korason, eskucha tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1669 |
orka cf. forka |
|
|
Manda azer una orka muy luenga (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5022 |
ormá (ebr.) f. |
עורמה |
|
tahbulot i ormot munchas azemos todo es ke lo enganyemos, i despues lo aborresemos lo desterramos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2103 |
orno m. |
תנור, כבשן, כור |
|
Ensende un orno bien ensendido! ataldo kon kuedras, porke es entendido! (El rey Nimrod) |
|
Entrando en el orno iva kaminando, kon sus malahim iva paseando, (El rey Nimrod) |
|
i en el forno bien asada a la luz de la kandela. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las asava en el orno, las komia kon kucharikas. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I teneldo por buen uzo: kozas de orno a repozo; pos ke Mordehay las konpuzo, por esto es razón de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
895 |
oro m. |
זהב, פז |
|
por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Palasios muy yenos de plata i oro (Koplas de Purim, 1545) |
|
Dime oro fino ke keres de mi ke yo muncho te ami i por kualker vanda are tu demanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Izole gaina en sena kama de oro enke se echara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6243 |
orozo (fr.) adj. |
מאושר, ברוך, בר מזל |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3744 |
otro adj. |
אחר, שונה, נבדל |
|
Entri en mar de el amor, vidi dos namorados atado uno kon otro eran muy aunados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3917 |
ová (t.) f. |
מישור, שפלה |
|
La ová de Belogrado el nemsí está ayi asentado, el turko kedó maraviyado (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
319 |
ovedeser v. |
ציית, נשמע |
|
Todas se levantavan, ovedesian a la mia; (Poema de Yosef) |
|
i kon alegria i gozo ovedeseremos tu kortezia, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
897 |
oveja f. |
כבשה |
|
sus ermanos a las vias, a pasentar las ovejas. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
apasenta a tus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1352 |
ovejas f. pl. |
בהמה דקה, צאן; צאן מרעית |
|
Vijita tu revanyo kon peadades, ovejas ke esperan en tus bondades (Im afes, Papo 1894) |
|
Komo vijita el pastor a su revanyo i aze pasar a sus ovejas debasho su vara, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4662 |
ovligado adj. |
אנוס, מאולץ, כפוי, חייב, מחוייב, מוכרח; אסיר תודה |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7168 |
ovra f. |
יצירה, עבודה, מעשה, מפעל; ארגון, אגודה; קופה |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
320 |
padre m. |
אב, אבא |
|
Kuando los rebolviera kon su padre, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Ke toda semejava al padre de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
hesed grande aze konmigo eskapame del enemigo, vos ke sos padre amigo, sennyor de toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5400 |
pagador/dera n. |
שלם, גזבר; משלם |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
898 |
pagar v. |
שילם, פרע, פרע את החשבון, שילם שכר ל- |
|
te dare tu buen presio yo, pago lo ke aprometo.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
El kon su mandado mando a traer los livros para saver si alguno devia ke le pagaria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bien penso i aduvdo ke fue su pekado i a ken se endevdo i no a pagado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6681 |
pagarse v. refl. |
שולם |
|
Luego se eskrivio en el livro de la memoria, komo uzan los reyes ke lo yaman istoria: ke por mano de Mordekay vino vitoria, i no |
|
Ya se le dio a 'Ester la bendita la korona de Vashti la maldita, la ke izo kon las Judias tal desdita, ni kon esto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6906 |
pago m. |
שכר, גמול, תשלום |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
899 |
paja f. |
חציר, שחת, קש, תבן; קשית; כינוי לאוכל תפל וחסר טעם |
|
no te dava a komer pan sino paja i sevada, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1671 |
palasio m. |
ארמון, טירה, פלטין; היכל, דביר |
|
Palasios muy yenos de plata i oro (Koplas de Purim, 1545) |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A la entrada del palasio shehina pozo en el. (Donme, sig 18) |
|
Razon rishon envelunto para azer palasio, en presipio mando El Rey filo santo de suyo, i desho El un nekuda, sierto es aver suyo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
322 |
palavra f. |
מילה, דיבור, כשרון הדיבור; שפה; מונח |
|
Y sera provada la palavra de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
un dia entre los dias, pasando palavras viejas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
kon ermozura de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1354 |
palma f. |
כף יד; דקל, תומר, תמר |
|
Metio su noble korason sovre su palma, por amor de servirte kon toda su alma. (Im afes, Papo 1894) |
|
Yashar ke oyo esta fama tomo lansa en su palma metio su alma en su palma se enfeuzio en el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
901 |
palo m. |
מקל, אלה, מטה, מוט, כלונס; עץ (החומר) |
|
kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
si estas son de metal, kual de piedra, kual de palo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
No kijo ningun palo, alarze ni pino loke Aman el malo metio en su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
903 |
palomba/paloma f. |
יונה |
|
kisa ke es el estimado, mozotros komo palonbos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Fermozura de eya es kumplida, mi palomba fue a su mandada, en duenyas era eya savida (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
904 |
pan m. |
לחם, פת |
|
no te dava a komer pan sino paja i sevada, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kon su alma trae su pan. (Untane Tokef) |
|
Non mos manke pan ni vino a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Zakai le disho a la madre: ''Traye pan ke yo tengo ambre''. Disho la ija de buen padre: ''No tengo mas ke esta arinika. Ke te are Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
i fue en dias de Sultan Mamud / Ytgen pasha el mishne no teniamos umud / rebolvio el mundo komo el kalbur / enel |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
323 |
panadero m. |
אופה, נחתום; מפיץ לחם |
|
Este suenyo kontava el panadero a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Kolgo al panadero, el se lo meresia. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4143 |
pandelón |
פאן דה אספאנייה (פאן די ליאון) - סוג של מאפה ספרדי, עוגה ספוגית |
|
Pandelo i mustachones, yeva dulse a las nasiones i kontaldes las razones ke no agan burla de el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4387 |
pandero m. |
תוף מרים, טמבורין |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2932 |
panyetes m. pl. |
תחתונים; מלבושים |
|
Estonses le enbio panyetes muy finos el nada no resivio no esta en estos tinos paresen espinos en los sus ojos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
325 |
panyo m. |
בד, ארג, אריג; לבוש |
|
I luego se razgava sus panyos, por Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Yaakkov enpesava de rasgar los sus panyos, (Poema de Yosef) |
|
Y luego le ronpia sus panyos a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Panyos de sirgo le dava fechos a maestria; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
905 |
papara/paparika (t.) f. |
ארוחה דלה (דייסת לחם), דייסת לחם בשמן וגבינה |
|
kijo azerle una fiesta, una kaldera de papara (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4001 |
papás (gr.) m. [pl.: papazim] |
כומר (יווני אורתודוכסי) |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4547 |
papel m. |
נייר; שטר כסף |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
tino pozo a azer mas danyo / izo azer dos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3918 |
pará (t.) f. |
מטבע עות'מני; כסף |
|
Los de Belogrado eran afamados, agora no son kontados porke no tienen parás ni dukados (Asidio de Belogrado 1788) |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
329 |
parar v. |
עמד, עצר |
|
Su aldjuba tomaron, menuda la pararon; (Poema de Yosef) |
|
Kada una pasia, para mientes, Yosef; (Poema de Yosef) |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2934 |
pararse v. refl. |
נעצר; הציג עצמו לפני |
|
Yakir le arrespondio: mala de dos karas mis echas desho al Dio si tu no te paras (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mira tu, mi ija Ester, de pararte en esto i tus lagrimas verter delantre del rey presto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Luego 'Ester dos mosas tomo, delante Ahashverosh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2935 |
pareser m. |
מראה, הופעה; עמדה, דעה, שיפוט |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
gursuz merkantivle devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
906 |
pareser/se v. |
דמה, נדמה, נראה כ-; הופיע |
|
i ke mandes estreyas ke pareskan al mediodia; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i kon azeite en el forno paresia un prasifeche. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon todo esto le parese ke para esto el krese, no save ke se anochese i se eskurese la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
'ereh no ay para akel espektakulo / el templo |
|
al malkenu le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2106 |
parido m. |
בעל היולדת, אבי הבן/בת; (במשחק:) המפסידן הראשי; (בבילוי:) מי שמשלם עבור הכל |
|
Grande zehut tiene el senyor parido, ke afirmo la misva de Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
Saludemos agora al senyor parido, ke le sea besiman tov este nasido; (El rey Nimrod) |
|
no vino para azerlo mas triaki a el parido sino para traerle el kief (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
para ke no sea sikeleado el parido (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2420 |
pariente m. |
קרוב, קרוב משפחה; מקורב |
|
la pariente de Abudiente, kunyada de Salomon: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Shelik en todo Shushán izieron la djente, les fue un negro lishán a toda su pariente; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
907 |
parir v. |
הוליד/ילדה |
|
bendicha sea tal vientre, i madre ke tal pario. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A los mueve mezes parir keria, se hue kaminando por kampos i vinyas; (El rey Nimrod) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
avlad a mi madre ke su gozo se movio / el ijo ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1672 |
Paró (ebr.) adj. |
רשע, ''פרעה'' |
|
De manos de Par'o yo te arresgatare (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
908 |
parte f. |
מנה, חלק; אזור; צד |
|
de las partes de poniese una luz esklaresio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Si bushkas de el rey tu parte tener (Koplas de Purim, 1545) |
|
Gerreros ke akojga de todas las partes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Loen todos los djudios ke en toda parte nisim de los dos anyos, kada uno aparte, komo el diamante (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Viendose Vashti en eya tanta fealdad, Disho: yo no puedo ir; vos andad; i a el rey de mi |
|
sabika tenia por munchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4665 |
partensia f. |
עזיבה, יציאה, נסיעה, הפלגה, זינוק |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1356 |
partido m. |
מפלגה; צד; ''שידוך'' (כינוי לבחור/ה מועמד/ת לשידוך) |
|
Izo partido kon eyos de darle la Ley kon ke le dieran fiansa (Ketuba de la Ley) |
|
Yamo i los akavido kon muy klaros biervos: ansi es mi partido kon vos los mis siervos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Enkomendo esta regla, en memoria bien tenerla, kon partido de azerla, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2937 |
partir v. |
עזב, יצא, יצא לדרך, נסע, הפליג; חתך, חצה |
|
Ke es tu demanda yo te la are mi reinado partire por konplir tu dicho lindo i bendicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914) |
|
parte de su lugar por irse por mares kon naves i vapores (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6685 |
partirse v. refl. |
נחצה, נחתך, נבקע; יצא, יצא לדרך, |
|
De prisa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5028 |
pasada f. |
מעבר; שכחה |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
korason bueno tene ke mos mantegamos / akodremos en grandeza i en bien no mos enadneemos / i no mos kansemos / ke todo es nada / una |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
909 |
pasado adj. |
שחלף, שעבר |
|
mos perdone tal Senyor i mos livre lo pasado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
me akordo anyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4391 |
pasado m. |
עבר, זמן עבר |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5596 |
pasaje m. |
מעבר, פסאז', פרוזדור; פיסקה |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1357 |
pasajero adj. |
זמני, חולף, בן חלוף, רגעי, ארעי; סואן |
|
Komo la solombra pasajera, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
331 |
pasar v. |
עבר, חלף, חצה; בילה |
|
Si a visto pasar a fijos de Yisrael? (Poema de Yosef) |
|
Gran rekua veian de moros ke pasavan. (Poema de Yosef) |
|
Otras siete pasavan, vakas del mar suvientes (Poema de Yosef) |
|
mos perdone el Poderozo por lo ke ya es pasado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Komo vijita el pastor a su revanyo i aze pasar a sus ovejas debasho su vara, (Untane Tokef) |
|
Ya es bien abastado lo ke aviamos pasado; mandamos a el untado, mashiah de Israel. (El Dio alto) |
|
Komo la solombra pasan los dias, no ay a eyos ke no fueron baldias, si pensa ke aze asi manzias, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
Izole ombre de kamino por la puerta pasara (Donme, sig 18) |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio /la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
ke echen feneres en las kalejas a ke se vea ken pasa i ke torna (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2110 |
pasear v. |
טייל |
|
Entrando en el orno iva kaminando, kon sus malahim iva paseando, (El rey Nimrod) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Eyos paseavan día de kada día alado de las kokonas kon muncha fantazía; Yosef los konortava kon muncha alegría: ''aré alegrar a toda la djudería'' (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
911 |
pasensia f. |
סבלנות, אורך רוח |
|
i varon de gran pasensia, Avraam era nombrado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ni tal me atrivo de venir al rey porke es kuentra su ley, ten muncha pasensia tomare lesensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Aun ke me viene ansia, Tu le das a mi pasensia, muchigua a mi sensia (Donme, sig 18) |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus donzeyas la afalagavan i para eya no avia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3752 |
paseo m. |
טיול, מסע; טיילת |
|
Komer, bever, alvisiar en paseos, nada eyos, i todos son vazios, si pensara no ay provecho de eyos, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
334 |
paser v. |
רעה |
|
Kada una pasia, para mientes, Yosef; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1852 |
pashá (t.) m. |
פאשה, פחה (תואר תורכי עות'מני); גנרל; כינוי חיבה לאדם אהוב |
|
Saveldo muy sierto ke Suleman Pasha del rey le vino fuersa en ferman muy fuerte ke esta muy potente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El Pasha murio; el urdi ya se movio, se tiro el espino, no kedo malino. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No paso munchas dias, ya el pasha venia; serka de nuestras vias se aserkaria, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
i fue en dias de Sultan Mamud / Ytgen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
912 |
pasión f. |
סבל, כאב, מכאוב, ייסורים; תשוקה עזה, תאווה, חשק, להיטות |
|
demandamos tu orasion ke mos salves de tanta pasion, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke estamos en tanta pasion; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
A el konbite de Ester sin aver pasion (Koplas de Purim, 1545) |
|
Se kuvrio el kamino de toda su nasion kon grande pasion todos mirando (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ordeno la lenya kon una grande pasion, (Puertas de veluntad) |
|
Se metio en un kanto kon gran ayuno su korason a uno i kon grande pasion izo la orasion (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
Kelal de la koza es por bashas pasiones / ke tienen djente grandioza de todas las nasiones / sin azer munchas diskusiones / dieron orden de gerrear / veremos kuando va eskapar /la grande dubara / ke ya izo vedre la kara (La Amerika, 1915) |
|
se apiado el Dio de ver muesra afriision / estavamos kon tanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6687 |
pasto m. |
טעם; עודף שומן; מרעה, רְעִיָה, שדה מרעה, אחו |
|
Estando Ester kon el rey en el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
335 |
pastor m. |
רועה; רועה רוחני |
|
Kon sus ermanos fuera pastor en los ganados (Poema de Yosef) |
|
az ya revanyo a puevlo eskojido, ke eres pastor fiel; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Por mano de Moshe Rabenu pastor fiel: (Ketuba de la Ley) |
|
Komo vijita el pastor a su revanyo i aze pasar a sus ovejas debasho su vara, (Untane Tokef) |
|
Vos ke sosh padre rahman mandamos a el pastor neeman, ke mos sea en buen siman a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Bushkando va en ke mez murio el pastor fiel no supo en akea vez nasio muestro goel pastor de Israel se yamo Moshe (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
neeman les disho a todo Israel: dizi kuando entrash a Erets Israel, guay de ben Amram el pastor fiel bamidbar niftar el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
todo esto supo el pastor fiel, akojo i apanyo a todo Israel, de todos demando mehilá el (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6151 |
pasuk (ebr.) m. |
פסוק |
|
kale dizir ke sera mahsus tomado este pasuk (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2421 |
pata f. |
ברווזה; (המוני:) אבר המין של האשה/גבר |
|
fritas a revanadas debasho de una pata, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2941 |
patenta f. |
רשות, הרשאה, הסמכה; פטנט, המצאה; הטל הרשאה/הסמכה |
|
I les dio patenta i les konbido tambien los akavido ke kon gana todos esten a sus modos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1361 |
paternal adj. |
אבהי |
|
abandone su amor paternal esta vez, degoyeme i ardame komo un barvez. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5408 |
pátria f. |
מולדת |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1362 |
patriarka/o m. |
אב קדמון, ראש בית אב; ראש הסנהדרין, ראש גולה; פטריארך |
|
no deshes deperder un puevlo amargado, desendiente de un patriarka amado! (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2942 |
patrón m. |
אדון; מעביד, מעסיק, בוס; בעלים; תומך |
|
Otra vez konmigo manyana vendras, i kon mi gusto aras, are kuanto keres ke mi patron eres (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de vidas i el, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3919 |
patrona f. |
בעלת הבית, עקרת הבית |
|
Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
914 |
pavor m. |
אימה, בעתה, פחד |
|
sin pavor i sin apreto, i menos sin temoridad: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Desperto despavoresida kon una pavor muy grande (Donme, sig 18) |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
laso i red a el fue espandido, en venir su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1363 |
pavorozo adj. |
מבעית, מחריד, איוֹם |
|
ke el dia [es] temerozo i pavorozo. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4394 |
payida (gr.) f. |
פח, מוקש, מלכודת |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5599 |
payís/payiz f. |
ארץ, מדינה |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5600 |
paz f. |
שלום |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / tornadvos por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4146 |
pazván/pazvant/pazvandjí (t.) m. |
שומר לילה (בשכונה, ברובע); כינוי לבעל גוף בעל הופעה מרשימה אך חסר ערך ויכולת המהווה מטרד |
|
Dad al ken dize «daka» i al pazvant kon la toyaka; en puerta no metas tranka: vengan todos a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2422 |
peche peche (t.) |
בחתיכות (?) |
|
despues de eskaldadas las majava peche peche (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1364 |
pecho m. |
שד, דד, חזה, חיק; חזיה גברית |
|
Ke la melde i la yeve en su pecho dekontino (Ketuba de la Ley) |
|
Rekojola el gran rey deriento su pecho deshola guardar su ley eskuentra su despecho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Pozole punyal en pecho por ver si arrekodrara (Donme, sig 18) |
|
La tavla de los sus pechos a dos o a tres djugare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2423 |
pedasiko m. |
חתיכה, שבר, פיסה, רסיס, קטע |
|
las kortavan a revanadikas, pedasikos delgadikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
915 |
pedaso m. |
חתיכה, נתח, חלק, מנה, שבר |
|
i te enbezare en esto: ke de un pedaso de madero, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Avraam tomala luego, izola siete pedasos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
hina i hasda tienen en todo el oditorio / por los ermozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
917 |
pedir v. |
ביקש, התחנן, דרש; הזדקק, נזקק |
|
ke ansi de el le pidio, i deskalso kalsado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Halil se enganyo, demanda le pidio: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Pido de mersed me sea otorgado (Koplas de Purim, 1545) |
|
Vino su kompania i de el pidio denunsio ke era djidio ke su ley guardava tal no se enkorvava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
336 |
pedrer v. |
איבד |
|
Valia poka kuantia ke perdio sus kolores. (Poema de Yosef) |
|
Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad) |
|
Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gusto soy kijo azer / i el mundo ke non tomen plazer / izo mas negro ke 'Haman el mamzer / el sehel del todo lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1559 |
pedrerse v. refl. |
תעה, איבד דרכו, הלך לאיבוד; איבד כל כספו; איבד שמו וכבודו |
|
matad i arematad, toda alma se pierda, destruilda asta ke le tape yerva, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Anda a el rey i avla kon el, ke no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
918 |
pedrido adj. |
אבוד; שאיבד דרכו; מופסד |
|
'perdidos estan toda la djente en tal grande aznedad''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
perdidores mamparado i avoda zara sirviente. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i delantre de ti, perdido, enkorvamos todos nos?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
enganyado estuvo en vezes kon el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2951 |
pedrido m. |
אדם מלא פגמים וחסרונות |
|
Mandole a responder: Borrachon perdido vos tienes ke entender en el tu sentido (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5157 |
pedrisko m. |
ברד |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6387 |
pedriz m. |
קורא, חוגלה |
|
kan todo el mundo se izo charis / a eskidji Shim'on lo konto por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
922 |
pedrón m. |
סליחה, מחילה |
|
es razon de azer ayuno, pedron, senyor del mundo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2946 |
pekado adj. |
מנומש; מכוסה אבעבועות |
|
Despues de matada i arrematada su pekado le alkanso en muy prestos dias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bien penso i aduvdo ke fue su pekado i a ken se endevdo i no a pagado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
337 |
pekado m. |
חטא, עוון |
|
Ayi luego fiziera uno de los pekados (Poema de Yosef) |
|
De ke pekado mos vino este mal amargo i preto?; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
En el gas asfiksiados, en el fuego fueron kemados las kriaturas sin pekado al son de la muzika fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
Israel en grande apreto / de ke |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande shaka / no le kedo arka i ninguna ilaka / de |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el |
|
su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5410 |
pekador/dera n. |
חוטא; עבריין |
|
No kale akodrar todo lo pasado / rogaremos al Dio sea olvidado / i el Abastado / ke es buen pagador / ke kastige al pekador / al ombre djenerozo / el Dio le de repozo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4811 |
pekar v. |
חטא, עבר עבירה |
|
A' a el lo endechava: kuando pekaron Israel el me afalagava, i ruah akodesh lo alavava (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
le disheron: vos azimos arraviar, i mozotros pekimos ke vos bushkimos de apedrear, guestro korason mira de alimpiar muestro si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el ke para esto es aparejado, komo tiene gana de ir pekando? no se despega de el enkonado, el enemigo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus donzeyas la afalagavan i para eya no avia pasensia; guay, ke ize |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1676 |
pekenyo adj. |
קטן, זעיר, דל ערך |
|
Ayunen tres dias grande I pekenyo (Koplas de Purim, 1545) |
|
ermana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1677 |
pekenyo m. |
ילד קטן |
|
Ayunen tres dias grande I pekenyo (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2947 |
pekozo adj. |
מנומש, בעל נמשים |
|
Perkuravan de verla tal mujer pekuda loka i non sezuda kon un gran kuerno kemada enel inferno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7044 |
pelado adj. |
מקולף; מסופר, מגולח, שגילח שערו; קרח |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo alto, mi korason kon amargura esklama / komo suvira i verna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5216 |
pelea f. |
קרב, מערכה, מלחמה, התכתשות |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1854 |
pelota f. |
פקעת, סליל (חוטים/צמר); כדור |
|
Od despu?s de echar estas tres tiros trusheron pezo de sus pelotas diez okas vinieron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1365 |
pena (1) f. |
מאמץ, טורח; צער, עצב, סבל, מכאוב, ענות, ענות; עונש |
|
de yevar pena si en su dicho reveya: (Ketuba de la Ley) |
|
Tendiendole el virdugo i soltole la pena (Koplas de Purim, 1545) |
|
Sadikim de akel dor kuanto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3920 |
penar v. |
התאמץ, עמל; הכאיב, עינה |
|
Los gevirim kon el bien penaron, a los podrunes lo guardaron, al kavo los fraikores se lo yevaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Los tus amores, don[a] Krensia me azen penar el alma (Donme, sig 18) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Aniyim i hasidim i ombres onestos / por podersen mantener siempre van despuestos / mizmo i por estos / devemos de kudiar / el Dio mos va ayudar / penemos kon dos manos / por nuestros ermanos (La Amerika, 1911) |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
923 |
pendón m. |
כיסוי מיטה; וילון; נס, דגלון |
|
doze pendones de alegria, trivos de Israel. u bendision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
924 |
péndola f. |
עט, עט נובע |
|
kon la pendola en la mano, kolores a la maravia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La su nariz perfilada pendolikas de notare. (Donme, sig 18) |
|
kon pendola de eskrivano maestro kavakadas de eyas senyoras i de eyas servideras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3758 |
pendón m. |
נס, דגל |
|
Pendones yevan erijidos lavrados de sus amadas (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2949 |
pensamiento m. |
מחשבה |
|
Ijo de Agag el perro kon mal pensamiento kon el rey se asento serka su asiento (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Deske vido el ansi los sus pensamientos entraron de si a si en sus alimentos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
mal korason kon mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
338 |
pensar/se v./v. refl. |
חשב, הרהר, הגה, העלה על הדעת; דאג |
|
Penso de ser ferido peor ke de saeta, (Poema de Yosef) |
|
Vide a el sol ke se espandio, pensi en mi korason ke era el Dio. (El rey Nimrod) |
|
Siendo la koza ansi, mando arresponder: una koza yo pensi ke as de entender (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I muncho pensando komo arian; del suenyo se esmovian, si se fuirian o se kedarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Pezgado de korason no se oye, por su maldad asi mizmo destraye, si pensara, de Tova no se fuye (Donme, sig 18) |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Seguro ke agagí no lo pensó esto: de kantarle kon chalgí todo su rejisto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
kon mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1855 |
pensativle adj. |
חושש, חרד, מודאג; מהורהר, שקוע במחשבות |
|
El rav ke esto oyo kedo pensativle i kon el su meoyo grande i terrivle disho: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5218 |
penserio m. |
דאגה; מחשבה |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
a ti la barragania ke en su sekreto se kansan muestros penserios por estar, ke te enfortesestes de mozotros muncho (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
a ti es los sekretos ke non ay somportamiento de alavasion i penserio (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7045 |
penya f. |
סלע, צור |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de santos i kon setensia de andjeles / despedasan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
339 |
peor adj. & adv. |
יותר גרוע, רע יותר |
|
Penso de ser ferido peor ke de saeta, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4147 |
pera f. |
אגס |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6248 |
perashá (ebr.) f. |
פרשת השבוע; בהשאלה: טקסט ארוך ומלְאֶה |
|
kantos alavados remplaso la derasha / melodias relijiozas por el deklaro de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4398 |
perat (ebr.) m. |
פרט, מקרה; אדם יחיד |
|
eyos lo kavzaron este tasferat, porke en todo perat la razón tenemos, mo lo kontenemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2115 |
perder/se cf. pedrer/se |
|
|
Dezilde a Nimrod ke perdio su tino porke no kere kreer en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
925 |
perdón m. |
סליחה, מחילה |
|
'kero demandar perdon, ke de los dos no es ninguno; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo proves ke demandan, bushkan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
926 |
perdonar v. |
סלח, מחל |
|
mos perdone el Poderozo por lo ke ya es pasado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
la bezo i se umiyo, ke le perdone su pekado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
rogamos a ti, Dio alavado, ke perdones muestros pekados (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
929 |
peregrino m. |
צליין, עולה רגל; נודד, נע ונד; מהגר; זר, גר, נוכרי |
|
pelegrinos i forasteros en tierra ke non a eyos, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2424 |
pereshil m. |
פטרוזיליה |
|
espesias a muchedumbre i prishil frito i kocho. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i aresh un buen piaz con pimienta i prishiliko (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3760 |
perfilado adj. |
מעובד בדיוק רב |
|
La su nariz perfilada pendolikas de notare. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2953 |
perkurar/se v./v. refl. |
התאמץ, השתדל, ניסה, טיפל ב- |
|
Perkuravan de verla tal mujer pekuda loka i non sezuda kon un gran kuerno kemada enel inferno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Toma un haver a ti i serash komo uno, venga uno i perkure a uno sod lishmor. (Donme, sig 18) |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Perkuró de azer mal sin tener provecho, siendo era un amal de los de el komercho; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el prove el muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2954 |
perla f. |
פנינה, מרגלית |
|
Salga ken kere verla tala madmazela komo franka perla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
930 |
perro m. |
כלב |
|
ni aprestes ni mas ni manko ke el suenyo del perro.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Tambien a mi me plazio azer tu konsejo komo perro viejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ijo de Agag el perro kon mal pensamiento kon el rey se asento serka su asiento (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
muestros enemigos son los arurim los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4553 |
persegir/perseguir v. |
רדף אחר; ביקש, חיפש; המשיך |
|
Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5417 |
personaje m. |
איש, אישיות, דמות (בתיאטרון) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4402 |
pertukal (t.) m. |
תפוז, תפוח זהב; צבע תפוז, כתום |
|
es komo la espondja kon la portukal, aparejen un bokal, después una bota, no keda ni gota. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1856 |
peshka f. |
דיג; מקום הדיג; הדגים הניצודים בדיג |
|
ke se van aserkando todos a la serka komo azer peshka. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
931 |
peshkado m. |
דג |
|
karne godra i peshkado, los valientes alavados. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
las freia revanadikas komo frien el peshkado (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Miren de komer pishkado, frito, kocho i asado i ke no manke salado porke aze bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1679 |
peshkesh /peshkish (t.) m. |
מתנה; מתנה הניתנת לבנאים עם יציקת הגג; מתנה לכלה ביום חתונתה |
|
Yo le mandare peshkesh i peshkeziko (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Ken es este Dio ke a ti te ay mandado ni un peshkeziko no ay de su mano (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7172 |
peskerimiento m. |
חקירה, דרישה, חיפוש |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3762 |
petirá (ebr.) f. |
יום הפטירה, יום השנה |
|
Mi mazal hue eskura, el shem santo me alumbra, kon dolor hue mi petira. (Donme, sig 18) |
|
estas komplas son alavadas por el padre de la Ley son ordenadas, por la petira son deklaradas del sinyor de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
340 |
pezar (1) v. |
שקל |
|
A sus ermanos pezava, avian mal talento. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5043 |
pezar (2) v. |
הצטער |
|
por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3763 |
pezgado adj. |
כבד, כבד משקל, מעיק; כבד תנועה, מגושם; בלתי נסבל בשל פדנטיות; מטומטם, טיפש; חמוּר |
|
Pezgado de korason no se oye, por su maldad asi mizmo destraye, si pensara, de Tova no se fuye (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1857 |
pezo m. |
מאזנים, משקל; משקולת |
|
Od despu?s de echar estas tres tiros trusheron pezo de sus pelotas diez okas vinieron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Se sobervio tanto i se sonbayo diez mil kintales pezados kon pezo porke perdio su sezo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Konbaras ke enbiaron de pezo bastantes, tiros grandes mandaron de leshos tirantes, mas ke los de antes, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / grosh te komites sin |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
932 |
piadad f. |
רחמים, רחמנות, חמלה, חסד; חסידות |
|
ten ya, Dio, ya ten piadad de tu puevlo i tu eredad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Dio !Akordate de akeyo ke izo! kontra su ijo la peadad dezizo. (Im afes, Papo 1894) |
|
Las puertas de piadad ya se avrieron; (Puertas de veluntad) |
|
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
batieron en puertas de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
341 |
piadozo adj. |
רחום, רחמן, חסוד, בעל צדקה, נדיב לב, חנון |
|
En Ia karsel estavan, non avian piadores (Poema de Yosef) |
|
veas Dio selozo grasiozo i piadozo, y amado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
muestro rey, Dio poderozo, grande padre piadozo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yo aspero enel Dio ke es piadadero (Koplas de Purim, 1545) |
|
Tu A-donay el padre piadozo alvisia ami alma de tu gozo, Zihr''i az orasion asu repozo (Donme, sig 18) |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2427 |
piaz (t.) m. |
סלט שעועית |
|
i aresh un buen piaz con pimienta i prishiliko (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2428 |
pichel m. |
גביע |
|
las mandava a las amigas, kada una kon pichel. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4150 |
pichón m. |
יונה, תור |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2958 |
pie m. |
רגל; מידת רגל |
|
No deshes vidija ni pie de djidio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
342 |
piedra f. |
אבן; חומר קשה מאוד; אבן מצבה, מצבה |
|
'Ke de doze piedras ke son de apostura, (Poema de Yosef) |
|
Tu piedra, Si yerras, era la mas eskura, (Poema de Yosef) |
|
kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
una ora en antes presto ke vaya a derrokar Tevaria i asta la tierra no deshe ni piedra''. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2429 |
pikar v. |
טחן; עקץ, דקר, נעץ; טעם מאכלים בלי להסב לשולחן; פגע (במילים) |
|
las pikava en una tablika, las azia una tortada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2959 |
piko m. |
מידת אורך: טפח; מקור (של עוף); מקב, מעדר |
|
Disho Zeresh la loka ke poko atenta: agale una forka de pikos sinkuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2960 |
pilar m. |
עמוד |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2430 |
pimienta f. |
פלפל |
|
i aresh un buen piaz con pimienta i prishiliko (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i kon pimienta i azeite era koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2961 |
pino m. |
שיא, פסגה, צמרת; אורן |
|
No kijo ningun palo, alarze ni pino loke Aman el malo metio en su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
936 |
pintado adj. |
צבוע, מצוייר; ירוד מבחינה חומרית/בריאותית |
|
kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3765 |
pinyón m. |
גרגר תירס; צנובר |
|
La su boka agudika kon un pinyon la tapare. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4151 |
pinyonada f. |
מיץ אננס; משקה המכיל צנוברים כתושים בחלב |
|
Indianas muy bien asadas, pinyonada i almendradas; lombos, luengas aumadas porke azen bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4009 |
pisharse v. refl. |
עשה במכנסיים, הרטיב את המיטה |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6073 |
pizar v. |
דרך, דרס, רמס, בטש, מעך; השיג גבול; כתש; ניצב על |
|
Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5911 |
plantar v. |
נטע, שתל; נעץ, קבע |
|
planta en mi penserios tu temor, setensia sovre mi setensias buenas i balda de sovre mi setensias malas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2962 |
plasa f. |
כיכר; כיכר השוק, שוק |
|
Reparose i endecho por plasas i kayes i munchas lagrimas echo por kanpos i vayes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
937 |
plata f. |
כסף; הון; סכו''ם מכסף |
|
por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Palasios muy yenos de plata i oro (Koplas de Purim, 1545) |
|
la mujer de senyor Avraam el ke refina la plata: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18) |
|
Plata, oro i perlas i las djoyas, todo aver de el mundo kon eyas, mi korason menospresia a eyas. (Donme, sig 18) |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Disho 'AbashverOsh: la |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil kintales de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
938 |
platikar v. |
שוחח |
|
ni bien ni mal no platika, tornose a su morada. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Komiendo i beviendo i platikando (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
939 |
plato m. |
צלחת, מגש; מנה; שי פירות/ממתקים/פרחים הנשלח לרגל ארוע |
|
i esparzio por el suelo platos rotos i kucharas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
kon ajikos i kezikos eskudiyadas en un plato, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon masa tapava el plato i las yamava kaplama. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1859 |
plazer m. |
עונג, תענוג, הנאה, עדנה; טובה, חסד |
|
penso de tomar plazer kon otras maneras mando presto a traer munchas eskaleras sean muy lejeras a levantarlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ken la su kara via gran plazer tomava klara komo el dia i relustror dava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gusto soy kijo azer / i el mundo ke non tomen |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2965 |
plazer v. |
מצא חן, נשא חן, נעם, ערב |
|
Vino el rey i le kunplio todo loke demando porke muy bien le plazio i fue kontentado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Porke kada uno keriamos ser rey / i kada uno azer su ley / todo lo ke mos plazia izimos / i aunados nunka estuvimos (La Amerika, 1916) |
|
Los vazos eran de kristal de montanya; manda el rey ke kada uno beva komo es su manya, i el ke tiene mejor tanyer ke traiga i tanya, ke si le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2966 |
plazerse v. refl. |
נהנה; מצא חן הדדית |
|
Tambien a mi me plazio azer tu konsejo komo perro viejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2967 |
plazo m. |
מועד |
|
Todas sus aziendas gastan en plazos i en botas i vazos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
940 |
pleito m. |
מריבה, ריב, מחלוקת, קטטה, תגרה, סכסוך, מדון |
|
enpesaronse a harvar ke les entro grande pleito, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
941 |
poder m. |
יכולת, סמכות, יפוי כח, עצמה, כוח, שלטון; רווחה, מצב כלכלי טוב, אמצעים כלכליים |
|
en poder de tanta djente a azerles desplazer. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
942 |
poderozo adj. |
עשיר, בעל יכולת; חזק, כל יכול |
|
muestro rey, Dio poderozo, grande padre piadozo, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i mos torne el Poderozo a servir a su mandado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
mos perdone el Poderozo por lo ke ya es pasado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
odreno su orasion delantre el Poderozo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Su padre le respondio kon muncho repozo: ''Mi ijo esto es echo del Poderozo; (Im afes, Papo 1894) |
|
Es razon de alavar ael Dio grande i poderozo (Ketuba de la Ley) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
bendichos seash del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
344 |
podestar v. |
שלט על, חלש על, משל, רדה ב-; הכריע (אויבים) |
|
' Si tu as de podestar sovre toda esta djente? (Poema de Yosef) |
|
Yamo: ''Ya Dio, abedigua a este ijo de la aniya, toma la yave de la luvia ke no podesta sovre todas dos Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
a ti son las vidas ke non podesta sovre eyas atemamiento (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3921 |
podrum (t./serb.-cro.) m. |
מרתף |
|
Los gevirim kon el bien penaron, a los podrunes lo guardaron, al kavo los fraikores se lo yevaron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5914 |
poel m. |
פועל |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5689 |
poezía f. |
שירה |
|
En estando yo en la Afrika / me determini de avlar de Amerika / me asenti a eskrivir estac poezia / i rogo ke kada uno la melde demazia (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1860 |
poko adj. |
מועט |
|
mirad bien i atenta ke no es koza poka ni ay fuersa en la boka (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Oygan sinyores dichas de mi boka ke son kozas ke en el alma, ke no fue koza poka la maala de Avraam i de Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
huerte echo se le rizo en muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
946 |
poko adv. |
מעט |
|
ke eyos poko lo saven, i yo ya me do por muerto, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2435 |
poko m. |
כמות קטנה |
|
les batia mucho guevo en un poko de farina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Ke de tal kevranto el nos resgato, ke poko i nada falto ke eramos djugados, de espada kortados. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Hasid fue a oras de tadre paseando por la kaye topo al ijo i a la madre les demando un poko de agua, ''ke kero bever'' Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el kual rekonta segun la korteza de mi elguenga poko de lo poko de tus enaltesimientos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5604 |
politikán m. |
מדינאי כושל |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5045 |
polvo m. |
אבק, עפר; אבקה; קמח |
|
ijo de ombre vas pedrido en bienes enbevesido, de gota fidionda sos venido i tu fin polvo i tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ma yo so yerme i guzano, polvo de la tierra, un atuendo yeno de verguensa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2436 |
polvoreado adj. |
מאובק |
|
kon una falda de sinta polvoreadas kon kanela (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1369 |
polvorin/a f. |
אבק רב, ענן אבק |
|
i komo la polvorina ke abola, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
345 |
poner v. |
שם, הניח; הניח הנחה, דמיין |
|
Todo su aver ponia en manos de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Merino pongades, ke sea savidor (Poema de Yosef) |
|
para poder ponerlas i ke suvirian los alkansarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No lo puzo en miente su korason fuerte. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
947 |
ponerse v. refl. |
ניגש ל-; שקע (השמש) |
|
se la ronpen sus ermanos, i de el lodo ke se ponga. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
a el sol una por una ke se ponga en poniente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
949 |
poniente m. |
מערב; רוח מערבית |
|
a el sol una por una ke se ponga en poniente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
de las partes de poniese una luz esklaresio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1685 |
ponsonya f. |
רעל |
|
Tornose su alegria en ponsonya pujante (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6074 |
populasión f. |
אוכלוסיה, תושבים |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
347 |
porfía/porfidia f. |
עקשנות, קשיות עורף |
|
'Yosef, faz mi mandado; Non estes en porfia! (Poema de Yosef) |
|
damos sezo i repozo, tornamos de esta porfia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2117 |
porke conj. & adv. |
מפני ש- |
|
Porke yo ya tengo a ken me alechara, porke so kriado del Dio verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
348 |
porke interog. |
מדוע, למה |
|
Porke non favlades, i estais kayados?'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6152 |
porsión f. |
חתיכה, נתח, מנה, חלק, מיכסה |
|
asigun es el bien son los yisurin kon porsion, nu bien kunplido ni mal atemado (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5917 |
portiyo m. |
נמל, מפרץ; סף דלת; פרצה |
|
ken puede rekontar tus djustidades en tu arrodear enriva de el espandimiento de la luna el galgal segundo sin falta i sin portiyo (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1862 |
posivle adj. |
אפשרי |
|
'No es posivle ke nos vayamos i la tierra deshemos despues de fraguarla i de konponerla. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5605 |
postema (gr.) f. |
מורסה, אבצס, פרונקל; בהשאלה: מכאוב; כינוי למישהו מאוס ומכביד; עוגמה ישנה ומכבידה |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
349 |
postura f. |
יציבה, תנוחה, מצב; שקיעה |
|
'Ke de doze piedras ke son de apostura, (Poema de Yosef) |
|
Espigas ke dishiste, de buena apostura: (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6075 |
potente adj. |
חזק, תקיף, בעל עוצמה; עשיר |
|
En fin, el dia esperado esklaresio / kada muntanya glorioza aparesio / adornada gustoza i kontente / delantre de nuestro kreador potente. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4410 |
poter (ebr.) m. |
פטור, שחרור ממחויבות |
|
Libertad mos dio Ester kon mucho koraje, siendo a nos fue poter de todo vantaje; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2437 |
povre adj. & n. |
עני, מסכן |
|
ke ansi esta enkomendado tanto povre komo riko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Pensad de azer buendad al desmamparado / el povre i guerfano sea bien mirado / si esta atrazado / darle la instruksion / i dezir de korason / todos somos keridos / de una madre paridos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2438 |
poyiko m. |
אפרוחון; כינוי לבחורה צעירה וצנומה |
|
puestezikas delgadikas debasho de un poyiko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4153 |
poyo m. |
אפרוח, תרנגול צעיר; רווח גדול; אדם חיוני ואמיץ; הולם לב |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5046 |
pozada f. |
עצירה, הפסקה, תחנת ביניים; קומה; אכסניה |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3768 |
pozar v. |
חנה, נטה אוהלו; הציב, הניח, שׂם, הציג; דיגמן; הציג עצמו לראווה |
|
A la entrada del palasio shehina pozo en el. (Donme, sig 18) |
|
Ansi fue ke akel dia mizmo / ke en Sinay pozo el Dio grandisizmo / i deklaro aboz alta el monotizmo / ke es la bandiera del djudaizmo. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Despues de las palavras las estas, engrandesio el rey a 'Haman, ijo de Hamdata, i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
351 |
pozo m. |
באר, בור |
|
En pozo lo echemos al malo de Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
En pozo lo echaron, de sierpes i guzanos. (Poema de Yosef) |
|
'En el pozo bushkava, por ver si yazia (Poema de Yosef) |
|
Demando la kavza ke vino Aman i estonses lo yaman, ayi todo el gozo le kayo enel pozo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2439 |
prasifuchí/feche (t.) m. |
מאפה כרתי |
|
i kon azeite en el forno paresia un prasifeche. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5919 |
prea f. |
קרבן; טרף; שוד, גזל, בז |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
enfortesidvos i gozadvos ke la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
354 |
prear v. |
שדד, בזז, שלל, גזל, חטף |
|
'Si veniste presto, tu torneste priado; (Poema de Yosef) |
|
su aver |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1370 |
pregón m. |
הכרזה, הצהרה, הודעה, צו |
|
Pregon salio por todas las sivdades: Todo ijo ke nasiese al naser afogase (Koplas de Par'o, 1901) |
|
La ija de Par'o Hagar un pregon mando echar: (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2970 |
pregonar v. |
הכריז, הכריז בקול (רוכל); הצהיר, הודיע, פרסם |
|
I tu mizmo apreguna mi setensia es dada ke no mengues nada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I ke fuese un ombre bien apregonado i ke diga por nombre kuando va andando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Taanit apregonó Mordejay el djusto, ninguno dezayuno tres días apunto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
A' delantre su fonsado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4816 |
pregonarse v. refl. |
הוכרז, הוכרז בקול (רוכל); פורסם, נודע |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6695 |
pregonero m. |
כרוז |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1686 |
pregunta f. |
שאלה, בקשה |
|
El rey ke asi vido izole pregunta (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
355 |
preguntar v. |
שאל, חקר, ברר, הציג שאלות; שאל בשלום |
|
i luego el se fuiera a preguntar a el (Poema de Yosef) |
|
Se fueron eyos dos, kada uno kargado. Le pregunto Yis.hak a su padre amado: (Puertas de veluntad) |
|
A Atah mandara ke le pregunte i ke todo le konte porke esta amargo, yo tengo su kargo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tsadik se fue kosheando a la tienda va ayegando su shevet le van preguntando: Ke bushkas tu por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
356 |
prender v. |
לקח, נטל; לכד, תפס |
|
Su senyora le amava, prendieronle temores, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
357 |
prendido adj. |
לכוד, תפוס |
|
Luego sea prendido tu siervo, Yosef!'' (Poema de Yosef) |
|
Yosef fue prendido a grande traision; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6393 |
prensa f. |
עתונות; אנשי העתונות; מכבש דפוס |
|
kon mal pensa para se lo pensa / en dia de alhad lo metieron en la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2119 |
prenyada adj. & f. |
הרה ללדת; אשה הרה |
|
La mujer de Terah kedo prenyada, de en dia en dia le demandava: (El rey Nimrod) |
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1372 |
presiado adj. |
יקר; מוערך, נישום |
|
A el ke dishites: ''Tu ijo presiado sovre la ara sea sakrifisiado''. (Im afes, Papo 1894) |
|
Sinon estimarlos komo djoya presiada (Ketuba de la Ley) |
|
De senyor de los sielos Avraam fue yamado: Tu luzero presiado no sera danyado. (Puertas de veluntad) |
|
Madre, la mi madre, ke avlas avlas? un ijo presiado, komo lo deahas? (El rey Nimrod) |
|
Estonses el presiado Mordehay el djusto muncho fue atorvado de ver tal desgusto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ayno ke lo azemos por mitsvá presiada kon repozo tomemos de la manyanada: (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resivw la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Samael le vino a el senyor presiado; no do mi neshama a ti ke sos enkonado; muncho fue atorvado de ver al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del kaik ke le burako / del gevir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
952 |
presio m. |
מחיר; ערך |
|
vendidos a presio alto, ke el varon enrikesio, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
te dare tu buen presio yo, pago lo ke aprometo.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
izose el vendedor, ke ya save sus presios. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Deskuvrio sus enojos i le konto el presio de Aman el nesio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
miravan de enfrente sin esvarear, no avía adjidear de los enemigos a presio de igos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Los vinos demudados ke se bevian, de Fransia, i Florensia i Esklavonia, mil dukados kada vazo valia, por ser vinos ke no avia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3769 |
presipio m. |
התחלה, ראשית, תחילה |
|
Razon rishon envelunto para azer palasio, en presipio mando El Rey filo santo de suyo, i desho El un nekuda, sierto es aver suyo (Donme, sig 18) |
|
tu sos uno presipio de todo modo de kuenta i simiento de todo modo de fragua (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
359 |
presto adj. |
זריז, מהיר |
|
'Si veniste presto, tu torneste priado; (Poema de Yosef) |
|
a tanto ke estava presta ke se olvido una kuchara. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
una ora en antes presto ke vaya a derrokar Tevaria i asta la tierra no deshe ni piedra''. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Alkansolo a saver el rey Nimrod esto, mando ke lo traigan aina i presto: (El rey Nimrod) |
|
Despues de matada i arrematada su pekado le alkanso en muy prestos dias (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1561 |
presto adv. |
מהר, חיש, מיד, בקרוב; מוקדם |
|
rogemos a el Dio i luego i presto, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Yegose muy presto i tokole en la punta (Koplas de Purim, 1545) |
|
Mira tu, mi ija Ester, de pararte en esto i tus lagrimas verter delantre del rey presto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Eya guardaria este sekreto por muncho ke apreto porke muncho presto sale bien de esto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal amargo i preto? / esk[l]amimos a el Dio muy |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le akonpanye |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / salio muy sanpavlo / se trusho en este al / a djudios ya izo mal / le pago el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1562 |
preto adj. & m. |
שחור; כושי; אומלל, עצוב, אבל; אדם אלים |
|
De ke pekado mos vino este mal amargo i preto?; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad) |
|
Se kontenta almas pretas i todos ke kreen en el. (Donme, sig 18) |
|
La sus ojos son pretikas parese fino zavache (Donme, sig 18) |
|
Israel en grande apreto / de ke pekado mos vino este mal amargo i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2124 |
preva f. |
הוכחה, ראיה; נסיון |
|
Kon 10 prevas Avraam ya fue prevado del ijo ke de Sara a el fue nasido: (Puertas de veluntad) |
|
Preva diezena ke Avraam fue prevado del Shem Yitbarah fue komandado ke por korban sea ayegado su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
en prostemeria fue prevado en kavo de las dies |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7176 |
prevado adj. |
מוכח, מנוסה |
|
en prostemeria fue |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2125 |
prevar v. |
הוכיח; ניסה |
|
Kon 10 prevas Avraam ya fue prevado del ijo ke de Sara a el fue nasido: (Puertas de veluntad) |
|
Vino Eliau serka del rey, mando por todo Israel: ''Suvid todos a 'Har 'Ha-Karmel i prevaremos si es vedrad el Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Al ke demanda segunda vez dale i az ke no lo ves; roga al Dio ke no prevesh de ser prove o no ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3772 |
prevarse de v. refl. |
עלה מ-, הוכח מ-; התנסה |
|
No demandas, no te prevas, no pensas mas, ela Hu (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
360 |
prezente adj. |
נוכחי, נוכח |
|
Mando a los asayones, Ke se fayan presentes (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4155 |
prezente m. |
הווה; מתנה, שי, מתן, דורון, מנחה |
|
Esto tened muncho en mientes: a los hahamim, prezentes, a el médiko sin dolientes ke vos tenga ke dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6250 |
prezidente m. |
נשיא, ראש ועדה |
|
la administrasion sinagogal i su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
361 |
prezo m. |
בית סוהר, בית כלא; מאסר; אסיר |
|
Ke a grande traision fue preso Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2440 |
prima adj. |
ראשונה במעלה |
|
la ke vende shoftilis, prima ermana de Saranda: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1374 |
prima adv. |
ראשית כל |
|
de ser mehadesh peshatim i hidushim de prima i de madrugada (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2441 |
primer/primero adj. |
ראשון, התחלתי |
|
La primera las azia la deskansada de Morena: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
De aki aya, i es para Tevaria, ordenes de gerra mas ke la primera. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2442 |
primero/en primero adv. |
בתחילה, ראשית, קודם כל |
|
tomava eya en primero de la India una gayina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5220 |
primo adj. & m. |
ראשון, ראשון במעלה, מעולה |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2977 |
prínchipe m. |
נסיך |
|
Venid vos i adjuntad los prinsipes mios kondes i djentios (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Venid vos i adjuntad los prinsipes mios kondes i djentios (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En anyo de tres ke fue enkoronado izo konbite a kondes i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1375 |
prisa f. |
חפזון, פזיזות, מהירות |
|
I kon kaas i priza non seer deshada: (Ketuba de la Ley) |
|
De |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
362 |
prizión f. |
כלא, בית סוהר, בית אסורים |
|
I luego fue metido dentro de la prizion. (Poema de Yosef) |
|
Echarlos en prisiones donde estava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
'Deke de esta prizion tu fueres soltado, (Poema de Yosef) |
|
Luego le fiziera De la prizion soltar. (Poema de Yosef) |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3418 |
profeta m. |
נביא |
|
Los neviim izo matar profetas falsas izo kitar: ''Komed i beved i gostad i no tengash miedo de Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
gam demandad a la mar por profeta del Dio, ke kon vara a eya la irio en doze kalejas la avrio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3265 |
profetizía/profetezía f. |
נבואה |
|
Ke sean savientes, tambien entendientes, para konoser lo ke a de konteser, es profetezia kon mas demazia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5422 |
progreso m. |
התקדמות, התפתחות; קידמה |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
rogo a los senyores maftirim yeno sukseso / kontinuen en esta mision i agan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5923 |
prometa f. |
הבטחה; נדר |
|
se olvida de sus prometas i enrezia yevaduras de sus puertas i no ve ke la muerte esta de dientro de sus kamaretas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5423 |
prometer v. |
הבטיח; נדר; הועיד, יעד |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2979 |
pronto adj. |
מוכן, נכון; מהיר, זריז |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
956 |
propiche adj. |
נוח, רצוי |
|
ordenaron un kantar muy propite i muy savrozo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5424 |
próspero m. |
הצלחה, שגשוג |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7177 |
prostemería f. |
הסוף, אחרית; קץ הימים, התקופה האחרונה |
|
en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6700 |
provar v. |
הוכיח; ניסה |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su sensia entendio el linguaje; le envio a dizir a 'Ester kon grande traje; ke me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3773 |
prove n. & adj. |
עני, רש; מסכן |
|
Alava ati prove Yeuda ke para sienpre fizistes (Donme, sig 18) |
|
Al ke demanda segunda vez dale i az ke no lo ves; roga al Dio ke no prevesh de ser prove o no ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke sienpre por el |
|
A' responde a los aniyim los estantes delantre de ti / komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3774 |
provecho m. |
רווח, תועלת, הנאה, יתרון; יעילות; הקלה, הרווחה |
|
Deshate a este fecho, ven a el Dio, ven a el Dio.De nada no ay provecho, ven a el Dio, ven a el Dio. (Donme, sig 18) |
|
Komer, bever, alvisiar en paseos, nada eyos, i todos son vazios, si pensara no ay provecho de eyos, (Donme, sig 18) |
|
I haviari bien dezecho, no mires danyo ni provecho; a Amán aze despecho i mira bien de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Perkuró de azer mal sin tener provecho, siendo era un amal de los de el komercho; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
para el lovo poko provecho el vayado si tal por entrar al revanyo el determinado (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de kavo asta ravo / no oigash algun klavo / esto vos dire / i al rey bendizire / ke esto no es mi echo / ni dingun |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6252 |
provechozo adj. |
יעיל, מועיל, בעל תועלת, שימושי; מרגיע, מקל, מעלה מרפא |
|
orozos yehidim de esta santa sinagoga / resivish aki la mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1376 |
provedad f. |
עניות, דלות, אביונות, ריש, חוסר כל, מחסור, דחקות, מסכנות |
|
de afirmar la Ley tanto kon proveza komo tener muncha bonansa: (Ketuba de la Ley) |
|
segun la fortaleza de tu grandeza, mizmamente es la fin de mi provedad i mi basheza (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5690 |
provinsia f. |
גליל, מחוז, פלך, פרובינציה |
|
Si de akel tiempo estavamos aunados / i estar kon kada uno ermanados / nozotros no pedriamos la independensia / ni menos una de nuestra provinsia (La Amerika, 1916) |
|
Vino en treze de el mes de Nisan, i eskrivanos fueron yamados en Susan, para siento i vente i siete |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
957 |
provizión f. |
צידה, אספקה |
|
yevamos a tu kamino, ande la provizion vino; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5606 |
puerkería f. |
חזירות, מעשה נבלה, תועבה; לכלוך, זוהמה; דיר חזירים |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2980 |
puerko m. |
חזיר; ''חזיר'' - כינוי לנבל; כינוי לאדם שמן ודוחה |
|
Beven komo puerkas dientro de sus serkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3776 |
puerpo m. |
גוף |
|
Ansi traiya su puerpo komo roza en rozale (Donme, sig 18) |
|
Yo so Tova ke kayi en fuego, i kon esto mi puerpo derroko (Donme, sig 18) |
|
el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo ao livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su puerpo el enkonado, en su vida va penando, en su muerte es djuzgado, el hibut akever en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i su puerpo es mas grande de el puerpo de tierra sien i setenta tantos segun amostrasiones (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
366 |
puerta f. |
דלת, שער, פתח |
|
Also los sus ojos i sale por la puerta; (Poema de Yosef) |
|
Las puertas de piadad ya se avrieron; (Puertas de veluntad) |
|
Puertas de veluntad es ora de avrirse; dia ke mi kuerpo deve afriirse, (Puertas de veluntad) |
|
A ken me enbias? i luego ire i tu mandado are. el rey le dio repuesta: al ke esta en mi puerta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A la entrada de la puerta, el rey se levanto a el; (Donme, sig 18) |
|
Izole ombre de kamino por la puerta pasara (Donme, sig 18) |
|
Hasid ke entro de la puerta Zimri kon Kozbi esta en buelta uno el otro apreta alanseolos a los dos Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Las puertas tened aviertas a meskinos i kojetas i a los ke meten bonetas porke es gusto de ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
se olvida de sus prometas i enrezia yevaduras de sus puertas i no ve ke la muerte esta de dientro de sus kamaretas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1563 |
pues adv. |
אחרי, אחר כך, אז |
|
los mato pues ke tanto eskumo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I teneldo por buen uzo: kozas de orno a repozo; pos ke Mordehay las konpuzo, por esto es razón de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Respondio 'Haman: Senyor, merese muerte, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2443 |
puesta f. |
פרוסה, נתח, חתיכה, דיסקית |
|
puestezikas delgadikas debasho de un poyiko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2982 |
puesto adj. |
מונח, מוּשָׂם, מוּצָב |
|
I en el dia santo puestas en un kanto kon grande kevranto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
367 |
puevlo m. |
עם, גוי; ציבור |
|
Y sea anparado mi puevlo por Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
ten ya, Dio, ya ten piadad de tu puevlo i tu eredad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A dar la Ley a su puevlo kaza de Israel (Ketuba de la Ley) |
|
Va dile a Par'o ke te de el puevlo ke sepan la umot ke ay Dio en los sielos (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad) |
|
Mordehay luego apanyo a todo el puevlo disholes: se ensanyo el Dio en el sielo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Tanto riko i eznaf se van okupando / tomaron muevo medjlis todos ayudando / otros van pensando / eskolas de fondar / al prove adelantar / porke vaya adelantado / nuestro puevlo alavado (La Amerika, 1911) |
|
O puevlo de Israel! / del esklavaje eskapar si keres / mira de ser umilde komo Sinay / para ke poze entre ti Adonay / i se afirme: ''Veanavim yirshu arets''. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
pasajes i lejendas yo resitava / sin mereserlo el |
|
Disho 'AbashverOsh: la plata sea tuya emprezentada, i la lisensia sea en tu mano dada, i a este |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos salvo ke el almiskle / respondio: estad aki |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1689 |
pujar v. |
הוסיף, הגדיל; התייקר; גדל, התווסף |
|
Tornose su alegria en ponsonya pujante (Koplas de Purim, 1545) |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5607 |
punchar v. |
דקר, עקץ, נעץ; פתח מורסה להוצאת המוגלה; גרם כאב עם מכשיר חד; ''דקר'', השמיע רמז פוגע |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1690 |
punta f. |
קצה, סוף, פסגה; נקודה; כף |
|
Yegose muy presto i tokole en la punta (Koplas de Purim, 1545) |
|
el ke es de punta, Tevaria ansi konta, teneldo en memoria para azer istoria. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3780 |
punto (2) m. |
רגע, דקה; נקודה; סימן פיסוק; רגישות יתר, נוחות להשפעה; תפר, תפר כירורגי; נקודה לדיון; מידת אורך (ס''מ) |
|
Deskuvierto, nada es este mundo, muerte de el ombre en un punto, si pensa ke sera a kavo de todo, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
I fayaras ayi una djoya kon mueve puntos ke salen de arba'a shemot ke estan en su shiur (Donme, sig 18) |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4160 |
punyado m. |
חופן, מלוא היד, קומץ |
|
I en esto muncho enyado: aspros gasta kon punyado; el Dio los da demaziado i vos keda a dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3782 |
punyal m. |
פגיון |
|
Pozole punyal en pecho por ver si arrekodrara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2985 |
punyo m. |
אגרוף; מכת אגרוף; חופן |
|
En dinim de el punyo lo topo meldando kon ayuno i limunio en su mal pensando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En dinim de el punyo lo topo meldando kon ayuno i limunio en su mal pensando (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4419 |
Purim (ebr.) m. |
פורים |
|
Kelal de este Purim es avrir las manos, diziendo Alláh kierim i biva, ermanos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5427 |
rabanim (ebr.) m. pl. |
רבנים |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5428 |
rabino (ebr.) m. |
רב |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4420 |
rabosh m. |
זוג מקלות (אצל הקונה והמוכר) לרשום כמות מכירה באשראי של מצרך ע''י חריצת חריצים/מחיקתם |
|
Devemos azer djunbúsh en estos dos días, sovre inchir el rabúsh ande los Nahmías; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
959 |
raer v. |
גרד, קרד, קירצף, שרט; מחק, העביר קו על; הפיק רווח; כירסם ברעש |
|
raetelo del kashko! non lo penses en primero, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2444 |
rafinar (fr.) v. |
עידן, זיקק, זיכך; התעדן |
|
la mujer de senyor Avraam el ke refina la plata: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2129 |
rahmán (ebr.) adj. |
רחום, רחמן |
|
Apiadate, rahman, de la amargura de Sara. (Puertas de veluntad) |
|
Vos ke sosh padre rahman mandamos a el pastor neeman, ke mos sea en buen siman a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3783 |
raíz f. |
שורש |
|
Raiz de todo es nekuda de tsimtsum muy fondo (Donme, sig 18) |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no se artava / no se kontentava / de fraguar yalis / ay ke no le kede |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4421 |
rakí (t.) m. |
יי''ש, עראק |
|
raki de entrada bevan kon mezé; si en este ferezé se topan kontentes, lo metan en mientes. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
960 |
rapoza/o f./m. |
שועל; אדם ערום, ערמומי כשועל |
|
yo i tu madre i tus ermanos enkorvarmos a un rapozo?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2986 |
rasa f. |
גזע; יוחסין |
|
Su rasa al rey no disho ni tal deskuvria; a Mordehay se kesho porke se enkuvria (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1378 |
rashá/rashán/rashah (ebr.) adj. & m. |
רשע, מרושע, אכזר, סדיסט; רוצח |
|
Ke non enveluntas ke se muera el rasha, (Untane Tokef) |
|
Por ke te tienes por Dio, tu, rasha Nimrod? Por ke non krees en el vedradero? (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5608 |
ratón m. |
עכבר; חולדה |
|
Tambien el Japon se entro en la boda / el salio komo un raton meneando la koda /ma de la primera ora / se vido ke nada podia azer / un lugar por dezazer / kon muncha barragania / oy no se siente mas su nombradia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2445 |
ravaniko m. |
צנונית; כִּנוּי לעלם צר אופקים |
|
se asentava a komer i al lado su ravaniko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2132 |
ravdón m. |
זרם, שטף, שטפון, אשד; נזקי שטפון |
|
Ravdon de lagrimas detenia sus mision: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5929 |
ravdonar v. |
שטף, גרף, הרס (בשטפון, במלחמה), החריב, השחית |
|
en la gerra entra i la espada lo fiere, le pasa un arkol azerado i lo buraka i lo arrodean ansias i lo arravdonan aguas furientes (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
961 |
ravia f. |
כעס, רוגז, חרון, זעם, זעף, חימה |
|
'ke lo kemen kon gran ravia, siendo ke lo desmintio.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Grande ravia siento por tu amor rey porke no guardan tu ley no keren tu onra sino tu desonra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6704 |
ravo m. |
זנב, קצה; זנב ירק, סוג של לפת |
|
De prisa se partio el gran sinklavo, le Disho: desnudaivos, reina, ke asi mando el rey, ke vengas sin manto. Desnudose la reina, le izo kreser el Dio detras un |
|
Viendose Vashti el |
|
gran senyor vos yamash, so guestro esklavo / i mis ijos i mi bien de kavo asta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2446 |
rayar (1) v. |
גרר, גרד, קרד, קרצף; רידד בצק, פתח ''עלה בצק |
|
las rayava kon el rayo al modo de la kalavasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2447 |
rayo m. |
קרן; ברק; מגררת, פומפיה; משוף; חישור (בגלגל); כינוי לאדם המטריד בדרישות/עצות |
|
las rayava kon el rayo al modo de la kalavasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
368 |
razgar v. |
קרע |
|
Yaakkov enpesava de rasgar los sus panyos, (Poema de Yosef) |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
|
|
su aver prearon la djente, todo el / i de su bien se artaron i prearon kada uno para el /i a su korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6495 |
razimo m. |
אשכול, אשכול ענבים |
|
giala kon repozo a morada de su yaziza / ke esta mucho aleshada de su kerido enveluntado / i eya komo enfloresien se espunto su ermoyo / no se koizieron sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
369 |
razón f. |
שכל, תבונה; טעם, סיבה, נימוק, הצדקה, הוכחה; יכולת חשיבה, הגיוניות |
|
Fizo grande apeyido, i disho estas razones: (Poema de Yosef) |
|
Yosef respondia razon muy afeitada: (Poema de Yosef) |
|
Luego respondia otra razon, Yosef: (Poema de Yosef) |
|
A Yosef konortava kon buenas razones (Poema de Yosef) |
|
De buena razon seras mi abogado, (Poema de Yosef) |
|
El eskansiano favlava razones por Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Es razon de alavar ael Dio grande i poderozo (Ketuba de la Ley) |
|
eyos lo kavzaron este tasferat, porke en todo perat la razón tenemos, mo lo kontenemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7179 |
razonar v. |
הסיק דבר מתוך דבר; התווכח, התפלמס |
|
ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: miembra agora a mi en dia de ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
962 |
reazer v. |
עשה מחדש |
|
muncho mas selo reizo, dovlado i redovlado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6078 |
rebashar v. |
הוריד (מחיר וכו'), הפחית; השפיל |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6397 |
rebí (ebr.) m. |
רב, רבי |
|
mando a dezir si ay mas shohad angusio a djudio i no aher / lo komio moneda de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
375 |
rebolver/se v. |
חזר; חזר בו, התכחש; גילגל (בזכרונו), נזכר, החיה בזכרונו |
|
Kuando los rebolviera kon su padre, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
rebolvieron en Izmir gran kiamed, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
angustia grande se rebolvio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Armavan gerra los moros alas sivdades de gerrear rebolviendo sus kavayos salian djugar las lansas (Donme, sig 18) |
|
i fue en dias de Sultan Mamud / Ytgen pasha el mishne no teniamos umud / |
|
se djustava diziendo mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4016 |
rebuelta f. |
התקוממות, מרד, מרי, מרידה, הפיכה, מהפכה; בלבול, סכסוך; מהומה |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1566 |
rebueltina f. |
המולה, שאון, מהומה; מצב הכן, כוננות |
|
se le rompio su tripa de ver la reboltina; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Albirsias nos vinieron kon gran reboltina, kon kartas ke eskrivieron los de Kostantina, muncha esklamatina (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3269 |
rebuelto adj. |
שרוי באי סדר, מבולבל, מעורבב |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2448 |
rechel (t.) m. |
ריבת דלעת |
|
las mondava i las konservava i las azia kon rechel, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6706 |
red f. |
רשת; פח (לחיה) |
|
laso i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
963 |
redoblado/redovlado adj. |
כפול |
|
muncho mas selo reizo, dovlado i redovlado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4161 |
redoma f. |
בקבוק, צנצנת, קנקן |
|
Del djenísaro tomalde la redoma i konbidalde, i un poko rogalde ke vos deshe bien beber. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3785 |
redondiko adj. |
עגלגל |
|
La su barva redondika mansanikas de djugare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2449 |
redondo adj. |
עגול, עגלגל |
|
las eskojia chikitikas i ke sean redondikas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
no keria redondikas sino ke fueran bien largitas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Sus ojos kon alkoholos pintadas i su boka redonda komo rozas, kon su luenga avlava grandezas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6254 |
reemplasar v. |
החליף, המיר ב-, מילא מקום, בא במקום |
|
kantos alavados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1380 |
reflo m. |
נשימה, הבל פה; נשמת אף אחרונה |
|
I si mizmo me eskatemera aora, por rendir mi reflo torna vendra lv ora''. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1381 |
regalado adj. |
יחיד, מיוחד במינו; אהוב מאוד |
|
Fue notado para no ser mas alimpiado lo de Avraam kon su ijo regalado. (Im afes, Papo 1894) |
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4162 |
regalo m. |
מתנה, שי, מתן, דורון |
|
i El haham de los ijikos, a la maestra regalikos i ken puede dé dukadikos, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4163 |
regla f. |
חוק, כלל, תקן, שיטה, סדר; צו, פקודה; סרגל |
|
Enkomendo esta regla, en memoria bien tenerla, kon partido de azerla, ke ansí es el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1691 |
regmido adj. |
גאול, נושע |
|
I kisa kon esto seremos regmidos. (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1382 |
regmidor m. |
גואל, מושיע |
|
en la su estreyeria endivino ke avia de naser Moshe rehmidor de Israel (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Si matan a mi por amor, yama nafshi al Kreador, es dicho de el Rehmidor (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
964 |
regmisión f. |
ישועה, תשועה, גאולה, ישע, שחרור, פדיון |
|
rehmision, salvasion, ke de nasion esperamos de el. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5221 |
regretavle (fr.) adj. |
מעציב, מצער |
|
Ma parese ke esta gerra es inevitavle / i ke kale ke ayga una pelea regretavle / la kuala traera grande destruision / i el penserio solo trae estremision (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6255 |
regreto (fr.) m. |
צער; חרטה |
|
tsar li meod! mi flakeza i de mi korason el apreto / me impidio de kontinuar a mi grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1692 |
reina f. |
מלכה |
|
El dia tersero vistiose la reina (Koplas de Purim, 1545) |
|
Si tu me los atorgarash serash reina enkoronada i si no me los atorgarash kortare kon la mi espada (Donme, sig 18) |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
376 |
reinado m. |
מלכות |
|
Sovre mi reinado kiero ke seas gia; (Poema de Yosef) |
|
Ke le tomaria un buen kavayo i tambien un buen sayo koza de reinado bien enkoronado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke es tu demanda yo te la are mi reinado partire por konplir tu dicho lindo i bendicho (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I bolsas mandara a el reinado, ke le viniera el mando kon armas bastantes, mas de las de antes. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
En anyo de tres ke fue enkoronado izo konbite a kondes i prinsipes i todo su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1383 |
reino m. |
ממלכה; משך השלטון |
|
i en el se enshasha tu reino, i se konpone kon mersed tu siya, (Untane Tokef) |
|
Ke al rey tienda el virdugo de reino a akeya tal se le otorgan vidas (Koplas de Purim, 1545) |
|
I despues de esta okazion enshalsho a Aman todo reino i nasion a el muncho aman (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
377 |
rejente m. |
עוצר |
|
Si tu as de seer a nos por rijente? (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5430 |
rejimen m. |
משטר, שלטון |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2991 |
rejisto m. |
בושה, צניעות, כפיפות ראש |
|
Rejisto Aman tomo se incho de sanya i a su djente yamo a saver su mania (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Seguro ke agagí no lo pensó esto: de kantarle kon chalgí todo su rejisto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7180 |
rekerer/rekerir v. |
דרש; חקר, בדק |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / esperantes a el Dio i en sus piadades por enfiuziar / esperantes a H' renovaran fuersa / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6256 |
rekonosiente adj. |
אסיר תודה |
|
la administrasion sinagogal i su prezidente / a los senyores maftirim es muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1384 |
rekontar v. |
דקלם, השמיע, סיפר, הגיד |
|
I rekontas i kontas, i te akodras todas las ulvidadas de mozotros. (Untane Tokef) |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
ken puede rekontar tus djustidades en tu arrodear enriva de el espandimiento de la luna el galgal segundo sin falta i sin portiyo (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
el kual rekonta segun la korteza de mi elguenga poko de lo poko de tus enaltesimientos (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2993 |
rekordarse v. refl. |
נזכר |
|
Esta maravia el se rekordo muncha mersed le guardo penso de onrarlo i solevantarlo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1385 |
rekuerdo m. |
זכרון, זכר |
|
Este rekuerdo lo tienes en el sielo, ninguna maldad lo kuvre kon su velo. (Im afes, Papo 1894) |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6257 |
relijión/religión f. |
דת, אמונה |
|
sus modestia, sus atamiento a la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5431 |
relijiozo adj. & m. |
דתי; ''כלי קודש'' |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
kantos alavados remplaso la derasha / melodias |
|
bendichos seash del Todo Poderozo / ke korresh para la orasion i el kante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3789 |
relumbror m. |
זוהר, ברק; מראה זוהר |
|
Tanto su luz da relumbrores ke ala shehina atorva (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2135 |
relustrarse v. refl. |
מבהיק (אריג) בעקבות שימוש ממושך |
|
Veluntad de muestro Dio en nos se afirmara i la siya de su onra oy se relustrara (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2994 |
relustror m. |
זיו, זוהר, ברק, בוהק של אריג מבריק |
|
Ken la su kara via gran plazer tomava klara komo el dia i relustror dava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5934 |
relustrozo adj. |
מבהיק, מבריק |
|
Todos eyos son relustrozos komo tajadura de anyakota(Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3790 |
reluziente adj. |
זוהר, מבריק, נוצץ, מזהיר, מבהיק |
|
La su frente reluziente espada dulse [de] kortare (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3271 |
reluzir v. |
זהר, הזהיר, הבריק, נצנץ, הבהיק |
|
Repari ke no es bien salir sin konsejo de el senyor, i tambien ombre grande i viejo, komo el espejo ke arreluze, todo antes lo dize lo ke akontese komo si lo viese. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6708 |
remanesido/remanisido adj. |
שצץ והופיע פתאום; הנותר, ששרד |
|
Siyo Ahashverosh kon su siyo i Disho: todo Judio ke ay en el reyno mio, ke mando desde aki asta Perat el rio: no sea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2995 |
remedio m. |
תרופה, מרפא; פתרון, תקנה, תיקון, מוצא, תקווה, אמצעי, עזרה |
|
Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
Supo Ester, por el livro de la treslada, ke la reina no puede ir d[o] el rey sin ser yamada, i Si fuere, matar sera matada, no avra ningun |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3791 |
remez (ebr.) m. |
רמז |
|
De estonses avrira tu ojo saver a el Dio, Tova dize: A ti remez ke no kedares hamor. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1386 |
render/rendir (fr.) v. |
הקיא, הקיא את נשמתו; החזיר, השיב, נתן, העניק; הפך ל-; נשא פירות (רווחים); מכר במכירה פומבית |
|
I si mizmo me eskatemera aora, por rendir mi reflo torna vendra lv ora''. (Im afes, Papo 1894) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6710 |
renegado m. |
מומר, משומד |
|
Siendo ke 'Haman kon el rey su estada, Disho: dies mil kintales de plata esmerada te dare por una djente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5433 |
renkontrar (fr.) v. |
פגש |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5935 |
renovar v. |
חידש, שיפץ, תיקן |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ayi renovan fuersa i ayi repozan los kanseriozos de fuersa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser sangrifisiado i el padre por sangrifisiar / esperantes a el Dio i en sus piadades por enfiuziar / esperantes a H' |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3272 |
reparar v. |
תיקן, שיפץ, שיקם, אושש |
|
Repari ke no es bien salir sin konsejo de el senyor, i tambien ombre grande i viejo, komo el espejo ke arreluze, todo antes lo dize lo ke akontese komo si lo viese. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2996 |
repararse v. refl. |
התאושש, השתקם |
|
Reparose i endecho por plasas i kayes i munchas lagrimas echo por kanpos i vayes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6260 |
repertorio m. |
רשימה, רפרטואר |
|
hina i hasda tienen en todo el oditorio / por los ermozos pedasos de sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6079 |
repetir v. |
חזר על, שנה, אמר שוב; חזר לסורו |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5610 |
repozado adj. |
שלו, שקט, שוקט, רוגע, רגוע, נינוח, שאנן |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3792 |
repozar v. |
הרגיע, השקיט; נח, חדל מעבודתו/מפעילותו |
|
Repozare mi alma en tus kortes, guezmare guezmos de tus montes, mora mi alma entre los estantes. (Donme, sig 18) |
|
ayi renovan fuersa i ayi repozan los kanseriozos de fuersa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
965 |
repozo m. |
שלווה, מנוחה, רוגע, מרגוע, שקט, שאננות, הפוגה; מתינות, שיקול דעת |
|
si lo keresh atentar, eskuchaldo kon repozo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Tu A-donay el padre piadozo alvisia ami alma de tu gozo, Zihr''i az orasion asu repozo (Donme, sig 18) |
|
I teneldo por buen uzo: kozas de orno a repozo; pos ke Mordehay las konpuzo, por esto es razón de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Ayno ke lo azemos por mitsvá presiada kon repozo tomemos de la manyanada: (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
shabat agadol oy tomad vuestro |
|
giala kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2997 |
repuesta f. |
תשובה, מענה |
|
A ken me enbias? i luego ire i tu mandado are. el rey le dio repuesta: al ke esta en mi puerta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
966 |
reselo m. |
חשש, חשד; פחד, פחד מוות |
|
no tenemos mas reselo, ni kreemos en ninguno.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6262 |
resitar v. |
דקלם, השמיע |
|
pasajes i lejendas yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1387 |
resivir v. |
קיבל, ערך קבלת פנים/מסיבה; יילד, קיבל את היילוד |
|
Las kumadres komo eran djudias, eyas del Dio temian, resivian ijos i ijas (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Los djudios ke resivieron la Ley a ojos de todos los puevlos (Ketuba de la Ley) |
|
kon kavod i hanupa lo resivio, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Resivieron los djidios ke en akea via Purim todos los anyos kon gran alegria (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Buenas semanas vemos venir, las salimos a resivir para ke mos deshe bivir a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Rogo al Dio de los sielos: ''Resive ketoret i saumerios se vede la muerte de eyos ke ya temieron de tu nombre i de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ah, Yoheved madre presiada, resive la gezera del Dio ke fue asetensiada, para esto fuites kriada de enterrar al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
orozos yehidim de esta santa sinagoga / |
|
vozotros el bien konosido David Behar / el i sus kolegas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7050 |
resivivle- guezmo resivivle |
ריח ניחוח |
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en mersedes de muestros padres los primeros mozotros enfiuziados / se konponga muestras tefilot komo guezmo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2451 |
reskaldo/reskaldada m./f. |
רמץ לוהט |
|
las deshava en un reskaldo dientro de la kozina (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6265 |
respekto (fr.)/respeto m. |
הערכה, הוקרה, כבוד, כבוד עצמי, יראת כבוד, הערצה, התחשבות |
|
kavod meresen i muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
378 |
responder v. |
השיב, ענה |
|
I luego respondiera el angel a Yosef: (Poema de Yosef) |
|
Yosef respondia razon muy afeitada: (Poema de Yosef) |
|
Respondio su senyora komo desvergonsada: (Poema de Yosef) |
|
Teilot a el Dio alto estonses las dimos en oras de apreto ke mos respondimos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Le respondio su padre: El Dio mos apiadara i tambien el karnero El mo lo mostrara; (Puertas de veluntad) |
|
Mandole a responder: Borrachon perdido vos tienes ke entender en el tu sentido (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
responde la alma: yo so alavada; el puerpo peko i yo no kulpo nada, por aver del mundo so abolada kuando me vo de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
|
|
A' |
|
anduvieron ambos eyos por azer en la ovra / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
381 |
respuesta f. |
תשובה, מענה, תגובה |
|
Respuesta non le davan savios nin estreyeros. (Poema de Yosef) |
|
Al rey dieron respuesta todos en derredor: (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4427 |
resta/reste f. |
מחרוזת (שומים, בצלים וכו') |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2139 |
restar/restarse (fr.) v./. refl. |
השתייר; נשאר, נותר, עצר, עמד מלכת |
|
Tornadvos atras, andjeles de mi fonsado!, este zehut restara para Tsiyon guadrado: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1568 |
resto m. |
שארית, מותר, יתרה, עודף, שיור, שריד |
|
Resto de los ke kedaron en la karsel, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Respondiole Zeresh kon todo el resto (Koplas de Purim, 1545) |
|
Antes ke desniege a todo el resto, i deshen a mi i krean en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Todo lo resto kede para el Dio, si de los sielos se dio lo soportaremos i lo yevaremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le akonpanye presto / i el i el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
967 |
retembla f. |
רעד, רעידה, חלחלה, זעזוע |
|
i travole gran retenbla, en ayuno se kedo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2452 |
revanada f. |
פרוסה, נתח, פלח |
|
kon sevoyas revanadas debasho de una kasuela, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las freia a revanadas i esprimia un limon, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2454 |
revanadika f. |
פרוסונת; תופין, כעך |
|
debasho revanadikas komia kon su sovrina; (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las freia revanadikas komo frien el peshkado (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
968 |
revanyo m. |
עדר בהמות, מקנה; עדר אנושי, ציבור מונהג |
|
az ya revanyo a puevlo eskojido, ke eres pastor fiel; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vijita tu revanyo kon peadades, ovejas ke esperan en tus bondades (Im afes, Papo 1894) |
|
Komo vijita el pastor a su revanyo i aze pasar a sus ovejas debasho su vara, (Untane Tokef) |
|
para el lovo poko provecho el vayado si tal por entrar al revanyo el determinado (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3794 |
revés m. |
צד שני, גב |
|
Detras de ti mira una vez, porke azesh a la revez? A tu djura ya la savesh. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4430 |
reveyada f. |
עויינות, תיעוב |
|
kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
969 |
reveyador/dera n. |
מורד |
|
i kon ti atorgare; i si no, sere reveyador.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1391 |
reveyar v. |
מרד; כפר ב- |
|
de yevar pena si en su dicho reveya: (Ketuba de la Ley) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Dos sinklavos en el rey |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
383 |
rey m. |
מלך |
|
El rey, esas sazones, uvo malos talentes (Poema de Yosef) |
|
Ke a de venir un dia, del rey seras onrado; (Poema de Yosef) |
|
A la entrada de la puerta, el rey se levanto a el; (Donme, sig 18) |
|
Vino Eliau serka del rey, mando por todo Israel: ''Suvid todos a 'Har 'Ha-Karmel i prevaremos si es vedrad el Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Porke kada uno keriamos ser rey / i kada uno azer su ley / todo lo ke mos plazia izimos / i aunados nunka estuvimos (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7183 |
rezgate/rezgato m. |
גאולה, פדיון, שחרור, כופר |
|
i djimieron todos los mal'ahim de la merkava / ofanim i serafim demandantes por nedava / engrasiantes a el Dio por el sinyor de Yits.hak: rogo da |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1392 |
rezinyar (fr.) v. |
ויתר על |
|
Riziendo, le ato bien manos i pies, tendio kuchio al fruto de su vejes, (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4431 |
ridjal (t.) m. |
אציל |
|
Ridjales de el dovlet se maraviyaron de este negro milet komo eskaparon; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1695 |
riir v. |
צחק |
|
El rey ke la vido komenso a reir (Koplas de Purim, 1545) |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa korriendo; mando el rey ke vos desnudes, i desnuda vengash |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
970 |
rijidor/dera n. |
מנהלן, מנהל משק, מנהל, מארגן, מסדר |
|
deve de ser en el mundo gran rejidor muy valiente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Razon tiene nuestro rijidor ke avrio los lavios / por dezir kon amor a sus politikanos / keremos estar repozados / i non gerrear / ansi vamos a briyar / en deklarandomos neotros / kontentes seremoa nozotros (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3000 |
rijir v. |
אירגן, ניהל, סידר, ערך, התקין, טיפל ב-; סיפק, נתן; רחץ את המת; הכין אוכל, בישל |
|
Komo el meleh lo oyo le dio su sortija i lesensia le dio a el ke lo rija (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Vino la ora del Dio de ser eskapados / kapos de toda nasion / personajes aprezados en la eskuridad / kon muncha krueldad/ por ke se rijeron / segun eyos kijeron (La Amerika, 1911) |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
'Hayom es de gerrear disheron los fransezes / empesaron a mobilizar i se metieron chezmezes / ma empesaron de los inglezes / lo ke ivan a dezir / viendo ke no avia lo ke rijir / kamino la armada /ma negra haftuna les fue dada (La Amerika, 1915) |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
971 |
rijo m. |
ניהול, ארגון, סידור, טיפול; עבודה, מטלה; בישול; סעודת חג; תבשיל עשיר להבראת חולים |
|
si keres saver mi rijo, sarlas ombre muy savido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
los dos guerfanos de madre kriados kon grandes rijos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Dieron eyos konsejo: presto akudivos kon gran sehel i rijo mira de fuyirvos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
i ansi todo salio todo el su rijo lindo i bendicho. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Dame tu un rijo ke onra dare (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Munchos anyos pasimos en la inyoransa / del viejo rejimen fue esta mankansa / kon la esperansa / ke tuvimos en el Dio / la libertad mos dio / se vido ke el Dio kijo / ke se eskape el viejo rijo (La Amerika, 1911) |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el alma / esta buena fama / asta su vejes / Dio mas muerte no le desh / ke kaze a sus ijos / kon muy buenos |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1696 |
rikeza f. |
עושר, הון, רכוש; שפע |
|
No ay numero de ni kuenta a su gran rikeza (Koplas de Purim, 1545) |
|
I de munchas vias mando a traer amostrar a su aver i la su grandeza kon muncha rikeza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ven oye, ley aviza, tov saver, es rikeza, tirate de mal riza. (Donme, sig 18) |
|
a ti A' el reinado i el enshashamiento a todo modo de kapo, a ti A' la rikeza i la onor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Disho el rey: venid verash las |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2457 |
riko adj. & m. |
עשיר, אמיד; שופע; מוצלח, יפה |
|
ke ansi esta enkomendado tanto povre komo riko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Riko era por su mal i por su kevranto antes era su amal barbero en un kanto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo mezates / i muy buenos / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7052 |
rinyón m. |
כליה |
|
A' rios de mis lagrimas mis estentinas van buyendo / brazas de mis pekados mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3004 |
río m. |
נהר, נחל, פלג |
|
En lugar de riza eyos endechavan munchas lagrimas echan komo rio fuerte pensando la muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Esperamos a sus chorros komo un gadol rio. (Donme, sig 18) |
|
Siete mares i tanbien siete rios, tanbien agua de be-reshit kon eyos, i mi amor englute a eyos, (Donme, sig 18) |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
ushur izo meter enel trigo / tal rish'ut tenia konsigo / landre le de enel umbligo / i su lesh vaya por el |
|
Siyo Ahashverosh kon su siyo i Disho: todo Judio ke ay en el reyno mio, ke mando desde aki asta Perat el |
|
A' |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6401 |
rish'ut (ebr.) m. |
סיכן |
|
ushur izo meter enel trigo / tal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3006 |
riza f. |
צחוק |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
En lugar de riza eyos endechavan munchas lagrimas echan komo rio fuerte pensando la muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ven oye, ley aviza, tov saver, es rikeza, tirate de mal riza. (Donme, sig 18) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3274 |
rodear/rodearse v./v. refl. |
נדד, סבב, הסתובב, שוטט; הקיף, סובב |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
973 |
roer/roendar v. |
איכל, כרסם |
|
boka tienen i no gustan, no komen ni menos royen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
385 |
rogar v. |
ביקש, הפציר, התחנן, הפגיע, התפלל |
|
'Ay, madre, al Dio rueges por tu fijo Yosef'' (Poema de Yosef) |
|
yo lo rogo, mis ermanos, tanto kuanto kero yo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mihael luego rogava: ''yo mizmo lo eskapare, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Rogemos noche i dia ke mos de gozo i alegria kon toda la konpanyia a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Muncho lemuniozos estan los djidios rogando todos al dio amargos estavan tambien endechavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Rogo al Dio de los sielos: ''Resive ketoret i saumerios se vede la muerte de eyos ke ya temieron de tu nombre i de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio, ke mos deshó ver esto, muncho gusto tuvimos, kuando es el resto? rogemos al Dio ke sea muy presto i karne kasher ke no venga en esto. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Al ke demanda segunda vez dale i az ke no lo ves; roga al Dio ke no prevesh de ser prove o no ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Del djenísaro tomalde la redoma i konbidalde, i un poko rogalde ke vos deshe bien beber. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
rogemos al Dio noche i dia ke la muerte del olam se kortaria; mas yoro no avria por el zahut de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
En estando yo en la Afrika / me determini de avlar de Amerika / me asenti a eskrivir estac poezia / i rogo ke kada uno la melde demazia (La Amerika, 1916) |
|
|
|
ermana pekenya, sus orasiones / ordena i responde sus loores / Dio, |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le akonpanye presto / i el i el resto / no mos tengan sar / i al Dio muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6931 |
rogativa f. |
תחינה, תפילה, תחנון, בקשה |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha vida / kon buena salida a kaza bolta / ala semana se le konta / estas mis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6498 |
romaneser v. |
נותר, נשאר; חידש כוחו, אזר כוח |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i vierte tu eresimiento en dizientes deskuvrid / i kompuesta de tu derecha forteyaron i kojeron / no izieron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3800 |
romano m. & adj. |
רומאי; רומני |
|
Akel rey de los romanos ke Tarkino se yamava namorose de don[a] Krensia la novle kasta romana (Donme, sig 18) |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
386 |
romper v. |
שבר, ניפץ, ריסק; קלקל; עצר, הפסיק, ביטל; הפר ברית, חילל שבועה |
|
Y luego le ronpia sus panyos a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
se la ronpen sus ermanos, i de el lodo ke se ponga. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de santos i kon setensia de andjeles / despedasan penyas i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1569 |
romperse v. refl. |
נשבר; שבר, קרע; נקע את הירך |
|
se le rompio su tripa de ver la reboltina; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I las tavlas se ronpieron (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5059 |
ropa f. |
בד, ארג, אריג; בגדים; סחורה; לבנים; וילון עבה |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3426 |
rosío m. |
טל |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
977 |
roto adj. |
שבור, מקולקל |
|
i esparzio por el suelo platos rotos i kucharas, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Enshemplado komo tiesto roto, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3275 |
rov (ebr.) m. |
רוב |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5694 |
rovar v. |
גנב, גזל |
|
Nuestra lingua nos rovaron / nuestras bienes derokaron / a nuestras famiyas las arrastavan / i komo karneros los matavan (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5061 |
rovo m. |
גניבה, גזל, חטיפה, תרמית, הונאה |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
387 |
roza f. |
ורד, שושנה; פרח |
|
Muy apuesto andava komo rozas i flores. (Poema de Yosef) |
|
Azme veer a tu vista enshemplada a la roza (Ketuba de la Ley) |
|
Ansi traiya su puerpo komo roza en rozale (Donme, sig 18) |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2458 |
rozado adj. |
ורוד, ורדי, בעל ניחוח של ורד |
|
rozadas en la sarten, asentadas kon nogada (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3803 |
rozal m. |
שיח ורדים |
|
Ansi traiya su puerpo komo roza en rozale (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4831 |
ruah (ebr.) m. |
רוח; נשמה; נשימה |
|
A' a el lo endechava: kuando pekaron Israel el me afalagava, i ruah akodesh lo alavava (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4022 |
rubí/rubiko (ebr.) m. |
מלמד תינוקות, רב |
|
Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5164 |
rumor m. |
שמועה |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5224 |
Rusía f. |
רוסיה |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5617 |
ruso m. & adj. |
רוסי; רוסית |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5165 |
ruvina f. |
הרס, מפולת, חורבה, חורבות, הריסות, עיי חורבות; התרוששות |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4554 |
ruvinar v. |
הרס, החריב, השחית |
|
Dezgrasiado Auschwitz ke rovino nuestras famiyas, embezados en muncho bueno, arrastados sin manzia (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5619 |
ruvinarse v. refl. |
המיט פורענות על עצמו; נהרס, נחרב |
|
Avlar kero lektor kon boz atristante / de la gerra ke ay ke es muy amanziante / eya kamina avante / i aze destruision / ya se ruvino kada nasion / ma inda van gerreando / la sivdad kemando (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3008 |
ruvio adj. |
אדמוני, אדמדם, אדום שער, ג'ינג'י; בלונדיני |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6932 |
sabika (t.) f. |
פשע, עבירה |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1395 |
sadik (ebr.) m. |
צדיק |
|
De el bien ke esta guadrado en olam 'ha-ba para los tsadikim: (Ketuba de la Ley) |
|
Sadikim de akel dor kuanto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
388 |
saeta f. |
חץ; בוכייר |
|
Kon sus ermanos fuera pastor en los ganados (Poema de Yosef) |
|
Makedonia entera se metio en rebuelta / kada uno en su tierra apronto su saeta / Montenegro disho a lista ma ya se repentio / negra pruna se le metio / a este enkorkovado / ya kedo deskavenyado (La Amerika, 1915) |
|
aharvados de espada i kombatidos de saetas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3804 |
safir/a m. |
ספיר |
|
Siete son las estreas, safirin todas eyas; Mas onrada de eyas estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6267 |
sahar (ebr.) m. |
שכר |
|
vozotros el bien konosido David Behar / el i sus kolegas resiven del Dio sus buen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4167 |
sakadjí (t.) m. |
שקאי, מוביל מים (בנאד עור) |
|
Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
389 |
sakar v. |
הוציא, הסיר, הוריד, סילק |
|
El de la eskansiania de karsel fue sakado. (Poema de Yosef) |
|
disho: ''de aki en delantre ya la sako de su mando''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''padre sienta tu sentido lo ke sakas de la boka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Sakoles la reina muy lindos komeres (Koplas de Purim, 1545) |
|
las buia i las kozia i les sakava el kokote (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las burakava por adientro, les sakava la simiente, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I sakastes tierra ve-esev va-ets asimenten simientos (Donme, sig 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
980 |
sakarse v. refl. |
סילק עצמו, הוציא עצמו |
|
por sakarselo de el tino komo are, yo el kuytado? (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4436 |
sakat (t.) m. & adj. |
פגום; נכה, בעל מום, קיטע |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3009 |
sako m. |
שק; מעיל קצר, וסט, מותניה |
|
Kon un grande shusto se vistio sako porke nada no manko ke ya se moria en el este dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mas tambien estradavan sako i seniza i los mas arrazgavan sayo i kamiza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1396 |
sakrifikar v. |
הקריב, העלה קרבן; הקדיש |
|
A el ke dishites: ''Tu ijo presiado sovre la ara sea sakrifisiado''. (Im afes, Papo 1894) |
|
Deshemos para El este buen kudiado, ya mostrara ken va ser sakrifisiado''. (Im afes, Papo 1894) |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / fraguaremos mi ijo oy delantre de El siya / estonses se enshashara sangrifisio i el |
|
batieron en puertas de piadades por avrir / el ijo por ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1398 |
sakrifisio m. |
קרבן, עולה, זבח; הקרבה, מסירות נפש |
|
El ensensio de su sakrifisio trokado, por el de su ijo onde te ez kontado, (Im afes, Papo 1894) |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / fraguaremos mi ijo oy delantre de El siya / estonses se enshashara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5941 |
sala f. |
אולם, טרקלין, חדר |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4168 |
salado adj. |
מלוח; כבוש במלח; יקר |
|
Miren de komer pishkado, frito, kocho i asado i ke no manke salado porke aze bien bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1399 |
salario m. |
שכר, משכורת |
|
Mos mande a el untado i tengamos buen salario (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2461 |
salata (t.) f. |
סלט, ''סלט'' – ערבוביה; |
|
las azia salatika, delgadikas komo tri. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4169 |
salata (fr.) f. |
חסה |
|
Kanavetas i salatas, todos en atuendos de platas; pichones, poyos i patas ke no deshen de komer. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4438 |
salchicha f. |
נקניקיה |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6933 |
salida f. |
יציאה, מוצא; יציאה לבילוי; תירוץ; מוצאי; הוצאה; יציאת קיבה, צואה |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha vida / kon buena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
390 |
salir v. |
יצא מ-, עזב את; יצא לבילוי |
|
Kuando del pozo salia vendieronle a merkadores (Poema de Yosef) |
|
Also los sus ojos i sale por la puerta; (Poema de Yosef) |
|
Avraam, mi ijo el mayor, me salio gran sin ley.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
el uno semejado a Moshe rabenu otro a David malkenu siendo djentes grandes no sarlesh en baldes'' (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
i al el kantaron kon sus berahot agomel i shevahot por el nes ke vieron de muerte salieron. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Buenas semanas vemos venir, las salimos a resivir para ke mos deshe bivir a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Kuando el rey Nimrod al kampo saldria mirava en el sielo a la estreyeriya, (El rey Nimrod) |
|
Kavayeros salieron muy apresurozos alegres anduvieron i muncho gozozos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fayaras ayi una djoya kon mueve puntos ke salen de arba'a shemot ke estan en su shiur (Donme, sig 18) |
|
Vieron toda la konpanya komo baldo esta setensia enpesaron alavarla: ''Bendicha madre ke salio de eya Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
ken es el primero salga a bailar, no pirkuren de avlar: ke estén kantando, paras vayan dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Kuando salió el fermán ke se enforkara, kon kalpak i kon tumán ke yakisheara, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
siendo ke buena su pasada, salir no kere de su estada, por fuersa es arrondjada ke aga mizvot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914) |
|
Poshea salio la Italia ni mantuvo su aliansa / en deklarandose neotrala eya salio falsa / ma dia no se pasa / si ke este armado / ma no savemos kuando / sarlera de las kantones / en mashkando makarones (La Amerika, 1915) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
tino pozo a azer mas danyo / izo azer dos papeles en un anyo / el papel |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su yugo krevantaras / i aras maraviyar maraviya en tu |
|
su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6500 |
salmeamiento m. |
שירים ותשבחות |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2462 |
salsa f. |
רוטב |
|
i ensima le echava salsa kon un ajiko majado. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las freia en la sarten kovijadas kon la salsa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2144 |
saltar v. |
קפץ, דילג, ניתר, זינק, התפרץ; פוצץ; קפץ לביקור; נבהל |
|
A los vente dias lo hue a vijitar, lo vido de enfrente mansevo saltar, (El rey Nimrod) |
|
Mi Dio, mi Dio Tu sos alto, kien no kree el es falto. Nafshi, mi korason salto para loar a Tu Nombre. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3012 |
salto m. |
קפיצה, דילוג, ניתור גבוה, זינוק, גלגול, התהפכות, סאלטו |
|
De lo ke kero enmentar nada yo no falto kon baile i salto i kon gran plazer (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2145 |
saludar v. |
ברך לשלום, דרש בשלום |
|
Saludemos agora al senyor parido, ke le sea besiman tov este nasido; (El rey Nimrod) |
|
Viendose Vashti en eya tanta fealdad, Disho: yo no puedo ir; vos andad; i a el rey de mi parte |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su tio tenia por padre, kon el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4832 |
salvador/dera n. |
גואל, מציל, מושיע |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
982 |
salvar v. |
הציל, הושיע, גאל |
|
disho el Santo Bendicho El ''yo lo salvo a este ombre, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mihael sar Israel, Eliau ve-Gavriel ke vengan kon el goel a salvar a Israel. (El Dio alto) |
|
Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
983 |
salvasión f. |
הצלה, תשועה, ישע, גאולה |
|
muchiguastes tu umildad, salvasion, manparo de Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i amostramos ya salvasion de puevlo kruel i tanbien salion. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Salvasion esta i demazia (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Damos, Senyor, tu bendision kon la buena kondision; amostramos tu salvasion de el bet mikdash Ariel. (El Dio alto) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
985 |
salvo prep. |
חוץ מ-, פרט ל-, להוציא, מלבד, זולת; רק אם |
|
Tu uno i tu nombre uno, salvo de ti no ay segundo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Salvo en monte de Sinay ke se arrebasho tanto (Ketuba de la Ley) |
|
Salvo kon eya se apegara (Ketuba de la Ley) |
|
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4833 |
Samael (ebr.) m. |
סמאל, השטן |
|
Samael le vino a el senyor presiado; no do mi neshama a ti ke sos enkonado; muncho fue atorvado de ver al si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5065 |
samara f. |
פרווה |
|
ropa fina i muy presiada ke por samara es nombrada, es koza enkonada de hayot de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3808 |
samur (t.) m. |
פרוות דלק (שם בעל חיים); שולי פרווה של מעיל בורגני |
|
Kito su toka de su kavesa, i el su samur tambien, (Donme, sig 18) |
|
ibrishay i shali / badja i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1402 |
sanarse v. refl. |
התרפא, הבריא, השתפר מצבו, חזר לקדמותו |
|
metio la mano en la arka - se sano de su maka. (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6153 |
sandak (ebr.) m. |
סנדק |
|
tomar sandikos ish ra uvliyaal (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
986 |
sangre f. |
דם; קרבה משפחתית |
|
'yo entrare en tu sangre te entregare al fuego.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La su kara alva klara komo leche en la sangre (Donme, sig 18) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
su eskudo es kolerado i a kolor de la sangre i en el mundo desperta gerras i matansas i munchas piedritas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5622 |
sangriente adj. |
שותת דם, מדמם |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
987 |
sano adj. |
בריא, שלם; טוב/יפה לבריאות, מבריא |
|
tirando ke a la mayor, no deshar sana ninguna. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i seash bivos i sanos kon servisio del Dio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi lugar te entremetas / esto es mi demanda / el Dio este por tu vanda / kon ti i tu ermano / ke estes bivo i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
989 |
santedad/santidad f. |
קודש, קדושה |
|
apiada Senyor sovre mi por santidad de tu nombre. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I kontaremos fortaleza de la santedad de el dia el este, (Untane Tokef) |
|
en sekreto de andjeles de la santedad, (Untane Tokef) |
|
Mal'ahim de los sielos lo keren kemar nasido de mujer ke bushka en santedad (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Oid puevlo su djustedad siempre sere por la santedad desde ke estavan en el midbar salio su fama de Eliau. (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1405 |
santifikado adj. |
מקודש |
|
por el kavod de tu nombre el enfortisido i el santifikado, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
990 |
santifikar v. |
קידש |
|
ni Mihael ni Gavriel, ke santifiko mi nombre.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Membra akel ke santifiko tu Gloria i ke desho un eshemplo por memoria! (Im afes, Papo 1894) |
|
Az por tu nombre, i santifika a tu nombre (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
991 |
santo adj. & m. |
קדוש |
|
veamos la kaza santa, nos i todo nuestro semen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shabat el dia santo todos lo miraron ke el mishne se remato i al Dio loaron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ah Dio!, avre tu siyero i damos munchos dineros, ke siempre de ti espero, ke eres santo i fiel. (El Dio alto) |
|
Vido luz santa en el djuderia ke avia de naser Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
I en el dia santo puestas en un kanto kon grande kevranto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Zera Israel vino en akel negro yanto por muncho ke los dotrino mordehay el santo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
Kuando suvio su veluntad desperto su luz santa, kavako sus kavakaduras kon klaredad alta (Donme, sig 18) |
|
Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Kada una dizia: Yo so la mas alta / de todas las mas grandes muntanyas / Su Maestad! En mi deve dar la ley santa / i se ivan meneando komo kanyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
orozos yehidim de esta |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1408 |
santuario/santuvario m. |
מקדש, דביר |
|
Aina i presto mos frague el santuvario: (Ketuba de la Ley) |
|
mejorado mos frague el Dio la santeria (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
992 |
sanya f. |
זעם, זעף, רוגז, כעס |
|
Terah luego en la ora kon gran ira i kon sanya, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
en sanya grande se ensendieron (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Rejisto Aman tomo se incho de sanya i a su djente yamo a saver su mania (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1573 |
sar (1) (ebr.) m. |
שר, מנהיג, ראש |
|
Saar grande tuvimos en Purim (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Mihael sar Israel, Eliau ve-Gavriel ke vengan kon el goel a salvar a Israel. (El Dio alto) |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la tsedaka i el korban le akonpanye presto / i el i el resto / no mos tengan |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de amostrarle el kyar / se esta topando en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3812 |
sar (2) (ebr.) m.. (pl.: sares) |
חרדה, פחד, בהלה, אימה; ייסורים |
|
Kantare a El Gadol bendicho eskapara a mi alma de saar, El es rahman i el es Dio derecho (Donme, sig 18) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4023 |
saray (t.) m. |
ארמון; הרמון |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4170 |
sardela f. |
סרדין; כינוי לאדם צנום |
|
Muncha agua de kanela, de Fransia buena sardela; muncho sirio i kandela ke de leshos puedan ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2464 |
sarmá (t.) f. |
עלי גפן למילוי (אורז וכו') |
|
akea korkovadika ke yevava la sarma, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2465 |
sartén f. |
מחבת |
|
las freia en la sarten kovijadas kon la salsa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
rozadas en la sarten, asentadas kon nogada (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3016 |
saserdote m. |
כהן; כומר |
|
Izo mandar a traer dientro sus kortes djoyas ke eran de Israel i sus saserdotes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4835 |
satán (ebr.) m. |
שטן, שד; מלאך המוות |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5624 |
satisfaksión f. |
סיפוק, קורת רוח |
|
Grande fue la dolor ke sintieron en Nemsia / por la matansa del eredador i de su famiya / de la chika Serbia / demandaron espiegasion / no dando satisfaksion / gerra fue deklarada / i la kapitala serba bombardada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3432 |
saumerio m. |
קטורת |
|
Rogo al Dio de los sielos: ''Resive ketoret i saumerios se vede la muerte de eyos ke ya temieron de tu nombre i de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1871 |
saver m. |
ידע, הבנה, שכל, דעה |
|
Saveldo muy sierto ke Suleman Pasha del rey le vino fuersa en ferman muy fuerte ke esta muy potente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Alkansolo a saver el rey Nimrod esto, mando ke lo traigan aina i presto: (El rey Nimrod) |
|
Guay de su madre kuando eya lo savra! (Puertas de veluntad) |
|
Haserim son de saver no ay ken los entienda no les abasta a ver para sus biviendas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kon rizo i kante fueron a bever i pedrieron el saver i sus buenas manias kon mosas estranyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Atorgaras i kreeras ke no ay mas ela Hu. Saver savras i serviras no fayaras ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
392 |
saver v. |
ידע, היה מלומד, הכיר |
|
Su padre lo soltava, savialo de sierto; (Poema de Yosef) |
|
Ke de sierto supieron kien era Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Lo ke el rey non savia, Yosef le enmendava. (Poema de Yosef) |
|
kon todo esto le parese ke para esto el krese, no save ke se anochese i se eskurese la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
maraviyozas son tus echas i mi alma ke algo save delantre de ti muncho krevanta (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
993 |
savido adj. |
בקי, ידען, למדן, נבון |
|
siendo tu tal resavido, porke azes koza loka?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
si keres saver mi rijo, sarlas ombre muy savido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
395 |
savidor m. |
בעל ידע בנושא |
|
Merino pongades, ke sea savidor (Poema de Yosef) |
|
'Pues Yosef se kuenta por gran savidor, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
397 |
saviduría f. |
חוכמה, נסיון, ידע, ידענות |
|
Ke gran saviduria savia Yosef. (Poema de Yosef) |
|
'Yeno de bondades i de saviduria, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
399 |
savio m. |
חכם, מלומד, ידען, למדן |
|
Respuesta non le davan savios nin estreyeros. (Poema de Yosef) |
|
Yamo a el su savio, i lo konsejara ke para otro anyo se aparejara, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
Kavod a ribi Nahum devemos de darle / todo va enderechar kale ayudarle / el Dio va pagarle / a este buen pastor / del povre es amator / del Dio fue eskojido / este savio i entendido (La Amerika, 1911) |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Avlo el rey kon los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
400 |
savor f. |
טעם; עונג; רושם, קסם |
|
Komigo a tus savores te kieras deleitar; (Poema de Yosef) |
|
Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
995 |
savrozo adj. |
טעים, ערב לחיך, מענג, נעים, חינני |
|
ordenaron un kantar muy propite i muy savrozo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke tu boz savroza i tu vista donoza: (Ketuba de la Ley) |
|
i es komida savroza i mucho mas estimada. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
996 |
sayo m. |
שלמת גבר; שמלה; מקטורן, חזיה; מעיל ארוך; שכמית משי (ללא שרוולים) |
|
te veo, tembla te trava; pekado ke vistas sayo! , (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
luego el pasha sayo lo vistio; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ke le tomaria un buen kavayo i tambien un buen sayo koza de reinado bien enkoronado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mas tambien estradavan sako i seniza i los mas arrazgavan sayo i kamiza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
401 |
sayón m. |
תליין; נוגש; נבל |
|
Mando a los asayones, Ke se fayan presentes (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
402 |
sazón m. |
עונה, זמן |
|
Yaakov kuando la vido en akeyas sazones, (Poema de Yosef) |
|
Y mucho lo amava en akesas sazones (Poema de Yosef) |
|
El rey, esas sazones, uvo malos talentes (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1410 |
sed f. |
צמא, צמאון |
|
Ken en la ambre, i ken kon la sed. (Untane Tokef) |
|
Vistio grasia i mersed en el terser dia muerta de anbre i sed de ver tal manzia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5070 |
seda f. |
משי |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1411 |
sedaká (ebr.) f. |
צדקה, נדבה, חסד |
|
I la teshuva i la tefila i la tsedaka (Untane Tokef) |
|
sedaká al meskino devemos de dar sin echar a ulvidar manot a ermanos, tanbién a serkanos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3022 |
seguir v. |
הלך אחרי, הלך בעקבות, בא אחרי, עקב; המשיך |
|
Los ire sigiendo i los matare tambien los atemare viejos i famiya todos en un dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
405 |
según prep. |
כפי, לפי, בהתאם ל- |
|
Segun ke lo departe la nuestra eskritura (Poema de Yosef) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
997 |
segundo adj. |
שני |
|
'el rey Nimrod'', respondi?le; ''otro ke el no ay segundo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La segunda si oyish vos agrada mas i mas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I todos lo yaman al rey segundo mandava en todo el mundo i a el se arrodeavan i se enkorvavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
mal korason kon mal pensamiento / ke ya mos izo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1872 |
sehel (ebr.) m. |
שכל, תבונה, חכמה, שיקול דעת |
|
Dieron eyos konsejo: presto akudivos kon gran sehel i rijo mira de fuyirvos (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No yeva el sehel a sonportar del todo (Donme, sig 18) |
|
gusto soy kijo azer / i el mundo ke non tomen plazer / izo mas negro ke 'Haman el mamzer / el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5625 |
seheludo (ebr.) adj. |
חריף, חד שכל, פיקח, נבון, שנון, בעל שכל ישר |
|
Kuanto bueno es ke los Estados Unidos / komo seheludo paes tuviendo buenos grandinos / i ministros finos / ke deklararon neotralidad / Vilson mostro abilidad / en este pleito agudo / el se rijo muy seheludo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3815 |
seja f. |
גבה |
|
La su sejika narkada komo arkol de tirante (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
998 |
sején/o adj. |
שישי |
|
Zevulun era el sezeno, un maestro marinero; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La sejena las azia Estruga la de Meimon, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2470 |
sekar v. |
ייבש; שעמם, הוגיע, הטריד, הפריע ל- |
|
enfiladas i sekadas komo azen en Tokat, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1412 |
sekarse v. refl. |
התייבש, יבש, הוביש, חרב; השתעמם |
|
komo la yerva ke se seka, (Untane Tokef) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
406 |
seko adj. |
יבש, צחיח |
|
'Vakas ke viste manada, sekas kommo madera, (Poema de Yosef) |
|
Seko su puerpo de ani Tova, esta en el mundo kon esta aava i agora esto es su mahashava (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4689 |
sekretamente adv. |
בחשאי, בסתר |
|
Amanesio el dia, en sekretamente a Yits.hak lo desperto i todo el aparejo kon su mano lo pronto, i tomo la lenya i el kuchio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1699 |
sekretero adj. |
שומר סוד, שומר פיו; אינו מרבה בדיבור |
|
Ven aki tu Moshe el mi sekretero tente de mi siya yo te eskapare (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
999 |
sekreto adj. |
חשאי, סודי, חבוי, נסתר |
|
le entrego munchos sekretos kuantos tenia resivido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
en sekreto de andjeles de la santedad, (Untane Tokef) |
|
Mal'ahim de los sielos lo tienen selo nasido de mujer ke bushka en sekreto (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Bueno es ke se fuygan agora en sekreto, mas en antes ke vengan los dias de apreto, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ayi es sekreto de telat kishra me'hemnuta (Donme, sig 18) |
|
I eyos sekretos de telat kishra me'hemnuta (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1000 |
sekreto m. |
סוד, רז |
|
su ijo fue esklavo, ke se enkuvrio el sekreto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Besorot nos vinieron supito i muy presto kartas ke eskrivieron muncho en sekreto: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Dio, porke mos traesh en tal apreto, ke fue este sekreto? (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Eya guardaria este sekreto por muncho ke apreto porke muncho presto sale bien de esto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Todo lo kulpavan munchos de nozotros / i ke siempre avlavamos a otros / todos los sekretos dec nuestra nasion / i esto kavzava nuestra destruision (La Amerika, 1916) |
|
a ti la barragania ke en su sekreto se kansan muestros penserios por estar, ke te enfortesestes de mozotros muncho (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
a ti la fortaleza de el sekreto i el simiento de mozotros esta enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1414 |
sekutar v. |
מינה, ייעד, הועיד, סימן; דן, פקד על (עוון) |
|
Por vijitar i por sekutar todo fonsado de los sielos enel din. (Untane Tokef) |
|
ansi azes pasar i rekontas i kontas i sekutas alma de todo bivo. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1001 |
selar/selarse v./v. refl. |
קינא ב-, התקנא ב- |
|
sus ermanos se selaron, enyadieron a aborreserlo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
El kijo matarse, por el Dio selo sus ojos en el sielo estavan alsados i al Dio katados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1701 |
selo m. |
קנאה |
|
Mal'ahim de los sielos lo tienen selo nasido de mujer ke bushka en sekreto (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Yahid ke vido este selo also su mano ael sielo djuro por moran en el sielo: ''No ara luvia ni rosio asta tomar lisensia de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
siendo fue vendido por el terekié, bushko de echar lekyé, ke tenía selo no miró al sielo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1002 |
selozo adj. |
מקנא, קנאי |
|
veas Dio selozo grasiozo i piadozo, y amado (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2153 |
semana f. |
שבוע |
|
Buenas semanas vemos venir, las salimos a resivir para ke mos deshe bivir a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
lo aprezo a chilibi Yosef Mordehay / en akea |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha vida / kon buena salida a kaza bolta / ala |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1874 |
semejado adj. |
דומה ל- |
|
el uno semejado a Moshe rabenu otro a David malkenu siendo djentes grandes no sarlesh en baldes'' (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1003 |
semen m. |
זרע, גזע |
|
veamos la kaza santa, nos i todo nuestro semen; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
estas tierras, por mi dicho, a tu semen las dare. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke la afirmemos nos i todo muestro semen (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6407 |
semer (t.) m. |
מרדעת, אוכף; אמתחת |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de kolor mos metio shomer / porke manko ke no mos metio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2471 |
sena f. |
ארוחת ערב, סעודה, ארוחה |
|
i las yamavan por nombre las senas de las dolmas. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kortadas a revanadas i echadas en la sena, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Izole gaina en sena kama de oro enke se echara (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5950 |
sendero m. |
נתיב, משעול, שביל, מסלול; דרך החיים |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
su aver prearon la djente, todo el / i de su bien se artaron i prearon kada uno para el / i a su korason razgaron, i kon todo esto / no de ti se ezmovieron sus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2154 |
seniza f. |
אפר, רמץ |
|
Ora ke mi kuerpo en el fuego se adrera, un poko de seniza por mi rekodro guadrara, (Puertas de veluntad) |
|
Mas tambien estradavan sako i seniza i los mas arrazgavan sayo i kamiza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Rogo, sinyor, el kuchio bien aguzaldo para ke mi alma no penara, ke de verlo el kuchio mi garganta se estremesera, un poko de mi seniza a mi madre Sara yevara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de el kuchiyo mi alma djimira rogo aguza mi padre el kuchiyo i mi atadero enreiziar / i la ora de ensender el fuego i mi karne adrira / toma kontigo lo ke de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1005 |
sensia f. |
מדע, השכלה; ידע, דעת, תבונה |
|
entendido de gran sensia, kerido de el Abastado, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
A Dio, kon tu sensia balda esta setensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bendicho sea el Dio ke a sus temientes de su sensia despartio, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ke kon tal gran gerra de tantos dias, askier de tantas vias, su sensia baldada, ke no izo nada. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Aun ke me viene ansia, Tu le das a mi pasensia, muchigua a mi sensia (Donme, sig 18) |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1417 |
sentensia f. |
גזר, גזר דין, פסק דין, חריצת דין, גזירה; פתגם, אימרה |
|
I kortas taksa a todas las kriansas, i eskrives la setensia de su din. (Untane Tokef) |
|
azen pasar a malisia de la setensia. (Untane Tokef) |
|
A Dio, kon tu sensia balda esta setensia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I tu mizmo apreguna mi setensia es dada ke no mengues nada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Vieron toda la konpanya komo baldo esta setensia enpesaron alavarla: ''Bendicha madre ke salio de eya Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
planta en mi penserios tu temor, setensia sovre mi setensias buenas i balda de sovre mi setensias malas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta |
|
A' rey fuerte azien abashar i azien enalteser / kon dichas de santos i kon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5954 |
sentensiar v. |
גָזַר דין, החליט בצורה נחרצת |
|
planta en mi penserios tu temor, setensia sovre mi setensias buenas i balda de sovre mi setensias malas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7057 |
senteya f. |
ניצוץ, זיק, גץ |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el temerozo / ke a ti te konviene la grandeza i la barragania / en lugar ke ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1006 |
sentido m. |
חוש; מובן, משמעות, הוראה, כוונה, פירוש; שכל, בינה |
|
-''padre sienta tu sentido lo ke sakas de la boka (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mandole a responder: Borrachon perdido vos tienes ke entender en el tu sentido (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3030 |
sentir v. |
חש, הרגיש; שמע, הקשיב, האזין; שמע בקול; הבין; הריח, רחרח |
|
Grande ravia siento por tu amor rey porke no guardan tu ley no keren tu onra sino tu desonra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Porke muncho ke me amo en todas las vias mas munchas manzias mi alma siente (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
grande aglomerasion de damas i senyores / vienen a |
|
nunka me vo olvidar akea alegria / ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5166 |
sentirse v. refl. |
נשמע; הורגש; חש עצמו |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
Todas estavan muy muncho gustozas / i se sintian de korason gloriozas / i kada una se mete a rozas / i miles de otras ermozas kozas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1007 |
senyal m. |
סימן, אות |
|
-''esto ke tu me dishistes olgara saver senyal'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ken puede abasteser por alavar tus senyales (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
i sovre sus bayrakes kada konpanya tiene su senyal (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1575 |
senyir v. |
אזר, חגר |
|
kada uno a su arma sinyo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
djente del rey por tierra armas sinyeron; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
407 |
senyor m. |
אדון, מר; פניה לאב או אדם נכבד ומבוגר; בעל הבית; כינוי לאבות האומה |
|
A buen senyor lo dieron, donde era muy bien kisto (Poema de Yosef) |
|
gran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
408 |
senyora f. |
גברת |
|
Gran dolor tenia por el la su senyora, (Poema de Yosef) |
|
Viendo el novio la ashugar ke trusho la sinyora kon eya (Ketuba de la Ley) |
|
Dizir no ay miedo pues so grande senyora (Koplas de Purim, 1545) |
|
Despues de dias ke se arrodearon, a la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1008 |
senyoría f. |
אדנות, שררה, ריבונות; הוד מעלה |
|
ke travo kon mi edad onra de tu senyoria, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
a servir a tu senyoria (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4556 |
separar v. |
ניתק, הפריד, הפריד בין בני משפחה/ידידים |
|
In Auschwitz mos desbarkaron, de nuestros keridos mos separaron, al banyo mos entraron, los kaveyos mos kortaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1420 |
ser (2) m. |
בן תמותה, יצור, חי; מציאות |
|
Se esforsavan djuntos kon amor ekstremo, a exekutir el orden del Ser Supremo. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5228 |
serbia f. |
סרבית |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
Serbia ya fue echa en una bolema / ayuda kijo de la Grecha ma kedo kon la postema / ainda eya se kema / siendo al grego ayudo / kuando en apreto se topo / al tiempo de la Bulgaria / kuando aharvado se via (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5627 |
serbo m. & adj. |
סרבי; סרבית |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1421 |
sereno m. |
טללי בוקר, אגלי טל בוקר על זגוגית החלון (משמשים בתרופות ביתיות) |
|
Par'o komo era estreyero, salio la noche al sereno, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
409 |
seria/sería f. |
סדרה |
|
Grande seria el riebto ke echarian a Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1875 |
serka adv. |
קרוב ל-, לקראת, בערך |
|
ke se van aserkando todos a la serka komo azer peshka. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Beven komo puerkas dientro de sus serkas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ijo de Agag el perro kon mal pensamiento kon el rey se asento serka su asiento (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ya avia ayegado en lugar muy serka, dos oras le a faltado para nuestra serka; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
El Dio le disho a Eliau: ''Vate serka la aniya'' en Tsarfat ayi moraria Sera bendezida el azeite i la arina por kavod de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Vino Eliau serka del rey, mando por todo Israel: ''Suvid todos a 'Har 'Ha-Karmel i prevaremos si es vedrad el Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3282 |
serka f. |
גדר, גדר הקפית |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1577 |
serkano adj. |
קרוב, סמוך |
|
en la angustia serkano nuestro Dio. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4444 |
serkano m. |
רֵעַ, חבר, הזולת |
|
sedaká al meskino devemos de dar sin echar a ulvidar manot a ermanos, tanbién a serkanos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3821 |
serpiar v. |
התפתל כנחש; שָׁרַץ |
|
Todo lo ke ay en el mundo de la tierra i de los aguas serpistes (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3034 |
serpiente m. |
נחש |
|
Mas ke la serpiente son sus malos dientes (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3284 |
serrar v. |
סגר, נעל, חסם, רכס, פרף |
|
Boteah fue en el Dio, gran feuziamiento, ke nos arremetio en el su asiento por enserramiento, ke puertas serraran, la serka rodearan, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5957 |
servidor/dera m. |
משרת/ת, מלצר/ית |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
kon pendola de eskrivano maestro kavakadas de eyas senyoras i de eyas servideras (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
410 |
serviente m. |
משרת/ת |
|
kon dos sus varones ke lo eran sirvientes (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1010 |
servir v. |
שירת, היה משרת, שימש כ-; עבד (עבודת אלילים) |
|
perdidores mamparado i avoda zara sirviente. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i mos torne el Poderozo a servir a su mandado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke malanyo ken tal kree i malanyo ken tal sierve. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mil modos del sortes del koen gadol kuando tenia valor el se los metia i al Dio servia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Atorgaras i kreeras ke no ay mas ela Hu. Saver savras i serviras no fayaras ela 'Hu (Donme, sig 18) |
|
Se alevanto un rey muy riko Ahav su nombre era dicho Izevel mando kon su dicho ke sirvieran idolos en lugar del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
tu sos Dio de los diozes i todas las kriansas son tus esklavos i tus servidores i non se mengua tu onra por la kavza de akeyos ke sierven afuera de ti (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo tenias? / para ke lo kerias / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1013 |
servisio m. |
שירות; צוות השירות; עבודה; דמי שירות; מערכת כלי שולחן/מטבח; חדר שירותים |
|
de estar a su servisio i verle la su vision''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i seash bivos i sanos kon servisio del Dio; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ainda ayer la izi eya, de un madero del servisio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1422 |
sesh num. |
שש, שישה |
|
A sesh de Sivan el mez tresero ke Israel de Mitsrayim salio (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1016 |
setén/o adj. |
שביעי |
|
Dan era el seteno, enshemplado a el kulevro. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
La setena las azia la bulisa Pelestrina, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Lo atordio el vino en el seten dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
411 |
setenta num. |
שבעים |
|
Lenguajes setenta non es favlador.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1017 |
sevada f. |
שעורה; סובין |
|
no te dava a komer pan sino paja i sevada, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
zavolandeo ashir i dal / mos dio a komer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
412 |
severa f. |
דגן |
|
Sonyaste otra vegada, espigas sin sivera: (Poema de Yosef) |
|
Sivera sea guardada en anyos de fartura. (Poema de Yosef) |
|
'Eskapanos de muerte, Senyor, danos sivera!'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3039 |
severno m. |
עץ גופר; עצי שיטים (שמהם היו עשויים הבדים לנשיאת הארון) |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2474 |
sevoya f. |
בצל; כינוי לתורכי |
|
kon sevoya i almendra las azia un toron (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
kon sevoyas revanadas debasho de una kasuela, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1018 |
sezo m. |
מוח, בינה |
|
damos sezo i repozo, tornamos de esta porfia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Se sobervio tanto i se sonbayo diez mil kintales pezados kon pezo porke perdio su sezo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
kien es de linaje aga bien dikat de no se azer sakat, de bever sin pezo: estén en su sezo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tu sos aunado i en sekreto de tu aunamiento los savios de sezo se maraviyan ke no alkansan a saver ke es (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6271 |
sezón (fr.) f. |
עונה |
|
ya kumplieron sus mision a la altura / por la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3041 |
sezudo adj. |
בעל מוח, בעל שכל ישר, פיקח, חריף, בר דעת, חכם, נבון |
|
Perkuravan de verla tal mujer pekuda loka i non sezuda kon un gran kuerno kemada enel inferno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1423 |
shabat/shabad (ebr.) f. |
שבת |
|
Dia de Shabat resivieron los djidios la Ley dela mano de el Dio (Ketuba de la Ley) |
|
Shabat el dia santo todos lo miraron ke el mishne se remato i al Dio loaron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Yom Shabat kodesh vino ora de la orasion (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Shabat viene no meldamos, kon dibur shel hol lo menospresiamos, a los hahamim no eskuchamos, los senyores de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
|
|
me akordo anyos pasados / la forma ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5229 |
shaká (2) (t.) f. |
בדיחה, מהתלה; טריק |
|
Non es shaka, es miles ke seran degoyados / porke un ombre i su mujer uvo matados / todos estan furiozos i demandan pelea / el Dio ke aga a ke esto non sea (La Amerika. 1913) |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3285 |
shakeka f. |
כאב ראש, צלחית/צלחה (מיגרנה) |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5074 |
shal/shale/shalí (fr.) m. |
צעיף גדול, סודר מצמר קשמיר |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ibrishay i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3823 |
shalom! (ebr.) interj. |
שלום (הברכה) |
|
Hazak kon shalom a eya, Palomba yama a eya, esto sera por su fama. (Donme, sig 18) |
|
shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2476 |
shamash (ebr.) m. |
שַׁמָּשׁ |
|
lo ke azia la mujer de Elazar el shamash: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
A los ke traen siriikos, hazán, shamash, mezamerikos, aspros darles kon bultikos, porke ansí el dever (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6941 |
shapchí (t.) m. |
סוחר באלום |
|
buen |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2155 |
shara f. |
יער |
|
Aunke en tu alma el es muy amado, alsamelo por korban a tu regalado en el monte Moriya, en medio la shara. (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6943 |
shasheado (t.) adj. |
נבעת, נדהם, מבולבל, מבוהל; מסוחרר, סובל מסחרחורת |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de amostrarle el kyar / se esta topando en sar / keda muy kayado / i muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5628 |
shashirear (t.) v. |
סחרר, בלבל, הביך, הדהים |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1019 |
shastre m. |
חייט |
|
disho la mujer del shastre: ''ken izo este desbarate?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I tanbién yo esto kero: kada uno a su barkero i al shastre i barbero le de aspros i a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2477 |
sheftalí/sheftelí/sheftilí (t.) m. |
אפרסק |
|
la ke vende shoftilis, prima ermana de Saranda: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1424 |
shehiná (ebr.) f. |
שכינה, חסד |
|
Klaredad de la Shehina kon sus ojos vieron: (Ketuba de la Ley) |
|
Luz le abasharia de la shehina el rey bien la atina las sus karas ruvias ke paresen djoyas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
A la entrada del palasio shehina pozo en el. (Donme, sig 18) |
|
Ayi avian Shehinta kadisha eskondido (Donme, sig 18) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kara de muncha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4446 |
shekerdjilik/shekierdjilik (t.) m. |
חנות ממתקים ותופינים; ייצור ממתקים |
|
merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3826 |
shem (ebr.) |
השם (המקודש); שמות מגיים |
|
Mi mazal hue eskura, el shem santo me alumbra, kon dolor hue mi petira. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4447 |
shenlik (t.) m. |
עליזות; חגיגה |
|
Shelik en todo Shushán izieron la djente, les fue un negro lishán a toda su pariente; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1425 |
sheshentos num. |
ששים |
|
Sheshentos i tredje mitsvot para ke las afirme manyana i tadre (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3440 |
shevet (ebr.) m. |
שֶׁבֶט |
|
Komo los kito afuera, su shevet todo viera ke izo de esta manera korrieron aferrarlo i matarlo a Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Tsadik se fue kosheando a la tienda va ayegando su shevet le van preguntando: Ke bushkas tu por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4448 |
shish (t.) m. |
שיפוד; כידון |
|
troken marochinos i ke den bakshish, salchichas metan al shish; las mezas bien artas, frutas i salatas. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1426 |
shofar (ebr.) m. |
שופר |
|
I kon shofar grande es tanyido, i boz de akayadura se oye. (Untane Tokef) |
|
tambien shofar tanyeresh i kon esklamasion azer gran orasion. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6411 |
shohad (ebr.) m. |
שוחד |
|
mando a dezir si ay mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6412 |
shomer (ebr.) m. |
שומר, משגיח כשרות |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de kolor mos metio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3043 |
shusto m. |
פחד, בהלה |
|
Kon un grande shusto se vistio sako porke nada no manko ke ya se moria en el este dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3827 |
sibá (ebr.) f. |
סיבה, טעם, תנאי |
|
Avrid ami las puertas por siba de las lagrimas, Zihr''i fizo por nombransas. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3045 |
siegarse v. refl. |
התעוור, הסתנוור; עצם עיניו מראות, לא רצה להבין |
|
Mas no aze nada ke su kevranto aserko el Dio santo su ora se ayega sus ojos se siegan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1427 |
sielo m. |
שמים, רקיע |
|
De lo alto del sielo una boz sale: ''Desha este ijo ke tanto te vale! (Im afes, Papo 1894) |
|
Mirad mirad ke sinyor es Moshe Rabenu ke asuvio i abasho alos altos sielos (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Kuando el rey Nimrod al kampo saldria mirava en el sielo a la estreyeriya, (El rey Nimrod) |
|
Tu as de deprender de tus aguelos, tus ojos en el sielos al Dio ke es uno tres dias de ayuno (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De los sielos le disheron: ''Keuna de de sienpre te dieron vidas a ti muchiguaron asta ke venga el Mashiah i Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
siendo fue vendido por el terekié, bushko de echar lekyé, ke tenía selo no miró al sielo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
sabika tenia por munchas partes / de los |
|
disho a Sara ke tu kovdisiado Yits.hak se engrandesio i no embezo servisio de el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
415 |
siempre adv. |
תמיד, בכל עת |
|
Y sienpre andava El Dio kon Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Alava ati prove Yeuda ke para sienpre fizistes (Donme, sig 18) |
|
De los sielos le disheron: ''Keuna de de sienpre te dieron vidas a ti muchiguaron asta ke venga el Mashiah i Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
hazak ve-emats dire a ken es amigo: sienpre yo lo kantare sin ningun fatigo; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
oid koplas del givir ke no veamos faltura / ke |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5230 |
sien f. |
רקה, צדע |
|
Oy la Evropa esta en dos divizada / i si la prima bomba es arrojada / komo unos lokos se meteran a gerrear / i sienes de miles de kavesas van a bolar (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4451 |
siendo prep. |
היות ש-, מאחר ש- |
|
Libertad mos dio Ester kon mucho koraje, siendo a nos fue poter de todo vantaje; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1020 |
siento num. |
מאה |
|
-''terne unos siento i vente. -''i ainda estas vano! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vino despues de dias siento i ochenta kojo de akeas vias djentios sin kuenta (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
416 |
sierpe m. |
נחש; זוחל, שרץ; כינוי לאדם מזיק - ''נחש'' |
|
En pozo lo echaron, de sierpes i guzanos. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1021 |
sierto adj. |
וודאי, בטוח; מסויים |
|
ke no vayan i se alaven ke eyos sierven a lo sierto; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
417 |
sierto adv. |
לבטח, בוודאי |
|
Ke yo lo se por sierto ke te an amenazado.'' (Poema de Yosef) |
|
Ke de sierto supieron kien era Yosef. (Poema de Yosef) |
|
I ke sepan sierto, nos espantimos, i ninguno avlimos komo la uzansa, no ay esperansa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Kuando suvio adonenu, ke desho una reshimo, geula kon eya sera, los muertos levantara, sierto saved los maaminim, luna komo el sol sera. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1022 |
siervo (1) m. |
צבי, אייל |
|
Naftali via en fito, i lejero komo el siervo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
419 |
siervo (2) m. |
עבד, משרת |
|
'El tu siervo kerido me uviera forsada. (Poema de Yosef) |
|
Luego sea prendido tu siervo, Yosef!'' (Poema de Yosef) |
|
Todos le dizian: mira este Judio. Respondio Mordekay: yo so |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
421 |
siete num. |
שבע, שבעה |
|
Ayi luego fiziera uno de los pekados (Poema de Yosef) |
|
i al deredor las siete las mas lindas i beyas; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
las ke son sovrelargitas eskojia siete ocho (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6154 |
sikileado (t.) adj. |
עצוב; משועמם |
|
para ke no sea sikileado el parido (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2157 |
simán (ebr.) m. |
סימן, אות, תסמין, סמל |
|
Vos ke sosh padre rahman mandamos a el pastor neeman, ke mos sea en buen siman a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
esto ke vieron en la madre achikta fue por la ihteza ke demandaron ot i siman (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2479 |
simiente/simienta f. |
זרע |
|
las burakava por adientro, les sakava la simiente, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
I sakastes tierra ve-esev va-ets asimenten simientos (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1428 |
simiento m. |
יסוד, בסיס, מסד |
|
El ombre ke su simiento es de la tierra, i su kavo es la tierra. (Untane Tokef) |
|
a ti la fortaleza de el sekreto i el simiento de mozotros esta enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos uno presipio de todo modo de kuenta i simiento de todo modo de fragua (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6275 |
sinagoga f. |
בית כנסת |
|
orozos yehidim de esta santa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6276 |
sinagogal adj. |
של ביכ''נ |
|
la administrasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6723 |
sinklavo m. |
סריס |
|
De prisa se partio el gran |
|
Dos |
|
Korriendo torno a el rey el gran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4452 |
sinkuenta num. |
חמישים |
|
Ya es menasup azer folar a los chikos: bushko pino el mamzer de sinkuenta pikos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2480 |
sino/sinón conj. |
אלא |
|
no keria redondikas sino ke fueran bien largitas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
yenos estamos de maldades no avlamos verdades, sino todo falsedades las ke pasan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2481 |
sinta f. |
סרט; נתח בשר (פ'ילה) |
|
kon una falda de sinta polvoreadas kon kanela (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2158 |
sinyo m. |
סימן, אות, סמל, רמז, תסמין |
|
En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5449 |
sionista/o m. & adj. |
ציוני |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4173 |
sirio m. |
נר גדול, נר כנסיה |
|
A los ke traen siriikos, hazán, shamash, mezamerikos, aspros darles kon bultikos, porke ansí el dever (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Muncha agua de kanela, de Fransia buena sardela; muncho sirio i kandela ke de leshos puedan ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3922 |
sirpís (t.) m. pl. |
סרבים |
|
Los sirpís al kortijo entraron, a los djidiós de kaza mos kitaron, asta las mashás mos yevaron.. (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1429 |
siván (ebr.) m. |
סיוון |
|
A sesh de Sivan el mez tresero ke Israel de Mitsrayim salio (Ketuba de la Ley) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
422 |
sivdad f. |
עיר, קרת, כרך |
|
En vuestras sivdades todas en derredor; (Poema de Yosef) |
|
Bastesieron a mandar en toda la sivdad, kojeron grandes i chikos de poka edad; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
El nemsí dizen que es budalá, mos enpesó a echar kunbaras asta ke se kemó la sivdad (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Arelim venía ke no avía kuenta por entrar en la sivdat azer una rebuelta, por no desharmos ni menor ni fiesta; el Dio, baruh 'hu, les izo la buelta (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Adina oy esto existe / i kada uno azerse grande insiste / i ansi es ke ay miles de komunidades / en Nuyork i en otras grandes sivdades (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1024 |
siya f. |
כסא, מושב; אוכף |
|
suva orasion de konpaniya por membrasion delantre de tu siya (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i en el se enshasha tu reino, i se konpone kon mersed tu siya, (Untane Tokef) |
|
Ven aki tu Moshe el mi sekretero tente de mi siya yo te eskapare (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Veluntad de muestro Dio en nos se afirmara i la siya de su onra oy se relustrara (Puertas de veluntad) |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Despues de las palavras las estas, engrandesio el rey a 'Haman, ijo de Hamdata, i puzo su |
|
A' rey asentado sovre |
|
i respondio su padre: en el Dio bivo de avrigo / ke El es ke amostrara por su alsasion el karnero / save ke todo lo ke envelunta el Dio aze / fraguaremos mi ijo oy delantre de El |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1431 |
siyar (1) v. |
חתם (בחותם), החתים |
|
I sos el testiguo, i eskrives i seyas. (Untane Tokef) |
|
Bravamente enbio por los eskrivanos i las kartas las siyo mizmo por sus manos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2160 |
siyero m. |
מחסן, מאגר, אוצר |
|
Ah Dio!, avre tu siyero i damos munchos dineros, ke siempre de ti espero, ke eres santo i fiel. (El Dio alto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6728 |
siyo m. |
חותמת, חותם |
|
Siyo Ahashverosh kon su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3049 |
sobervio adj. |
גאוותן, רברבן, יהיר; נשגב, מרומם, נישא, מפואר |
|
Muncha mala djente son, estan esparsidos sobervios de korason i no abatidos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3050 |
sobreviarse v. refl. |
התכעס; התעצם, גאה, גדל, התפתח |
|
Se sobervio tanto i se sonbayo diez mil kintales pezados kon pezo porke perdio su sezo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hal grande ya vino a todas las nasiones / paresio un espino ke puncho los korasones / se sobreviaron las pasiones / i tomaron a matar / sin piadad tomaron a kemar / sivdades enteras / las personas se izieron mataderas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1881 |
sodjifto/sodjefto adj. & m. |
משועבד; עבד |
|
Maraviyas susedio mas ke las de Ayifto siendo ayi no kontesio sino un gran sodjifto (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Era despues ke salimos de Ejipto / del lugar del esklavaje i del sojefto / ke Dio kon su bet-din dieron desizion / por dar la Ley a su chika populasion (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1705 |
sokorrer v. |
עזר, הושיע |
|
I kisa de otra via seran sokodidos (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
423 |
sol m. |
שמש, חמה; אור השמש, חום השמש |
|
Ke en uno andavan el sol i la luna (Poema de Yosef) |
|
La klaridad de el sol les fue eskurision, (Puertas de veluntad) |
|
Birkia 'ha-shamayim sol i luna fizistes Et kol 'ha-be'hemot ve-et kol 'ha-taninim ke es peshes (Donme, sig 18) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1879 |
solamente adv. |
רק, אך, בלבד |
|
Solamente kon una era bastante azer matar de una mas de almas vente (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5630 |
soldado m. |
חייל, איש צבא |
|
Inda romano i bulgar no se avian dechidido / por salir a gerrear mucho avian kijido / ma el romano dezvanesido / kaje ke va empesar / el kontinua armar / a todos sus soldados / por tenerlos aprontados (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3832 |
soler v. |
היה רגיל, התנהג |
|
Solias de tener kolores i agora estas demudada (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3051 |
solevantar v. |
הגביה, הרים, העלה; קומם, המריד |
|
Esta maravia el se rekordo muncha mersed le guardo penso de onrarlo i solevantarlo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2482 |
soliko adj. |
שרוי בגפו בנעימות ורוגע |
|
kon miel i mucha kanela, las komian los dos solikos. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1433 |
solombra f. |
צל; מחסה |
|
Komo la solombra pasajera, (Untane Tokef) |
|
Tsadik uno se ayo Mordehay se nombra ke kativo el kayo en la su solombra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Komo la solombra pasan los dias, no ay a eyos ke no fueron baldias, si pensa ke aze asi manzias, asi mizmo por emuna matava, (Donme, sig 18) |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
424 |
soltar v. |
פענח חלום; שיחרר, הירפה, התיר קשר; גרש (את אשתו) |
|
Su padre lo soltava, savialo de sierto; (Poema de Yosef) |
|
Ivan se lo soltar apresurada mente. (Poema de Yosef) |
|
Por eso so suelta para ti, Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
Eyos non pensavan ke los soltase Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Muy alegre soltava este suenyo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
'Deke de esta prizion tu fueres soltado, (Poema de Yosef) |
|
Sierto salio entero lo ke solto a mos, (Poema de Yosef) |
|
Luego le fiziera De la prizion soltar. (Poema de Yosef) |
|
De ti avre kereyas, si non lo sueltas, Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
Tendiendole el virdugo i soltole la pena (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
433 |
soltero m. |
רווק; גרוש; פותר חלומות |
|
Luego se levantavan, non avian soltadores (Poema de Yosef) |
|
I soltador muy vero a Yosef fayamos; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3287 |
sombayer/sombaer/sombayir v. |
פיתה, שידל, השיא, הסית; הקסים, משך לב |
|
Ya el rov de los djudios se avian ido, tambien yo komo eyos me e sonbaido i enlokesido; i muy rebuelto, en nada no atento de la reboltina i la esklamatina. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3053 |
sombayerse/sombaerse v. refl. |
נפתה |
|
Se sobervio tanto i se sonbayo diez mil kintales pezados kon pezo porke perdio su sezo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5966 |
somportansa f. |
סבל, נשיאה |
|
a ti es los sekretos ke non ay somportamiento de alavasion i penserio (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3054 |
somportar v. |
סבל, נשא, נשא משא |
|
Todo lo resto kede para el Dio, si de los sielos se dio lo soportaremos i lo yevaremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
No yeva el sehel a sonportar del todo (Donme, sig 18) |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5083 |
sonalsado adj. |
מרומם, ששבחוהו; שהועלה למעלה רמה |
|
pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
me akordo anyos pasados / la forma ke shabatot eran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5632 |
sonar v. |
צלצל, הדהד; ניגן בכלי נגינה |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6948 |
sonbultura f. |
ספינה טרופה; מצבה |
|
kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas donaire / parese un aire a senyor Yehezkel / ke biva este i akel / no veamos faltura / de su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5967 |
sonido m. |
צליל, קול |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
laso i red a el fue espandido, en venir su pavor komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5968 |
sontraemiento m. |
משיכה |
|
tu sos savio i de tu sensia apartastes por kriar a el mundo komo el poel i el maestro por kriar el kriamiento de el mundo de sontraemiento de la nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
435 |
sonyador m. |
חולם, הוזה, בעל חלומות, בעל דמיון |
|
Luego disheron: ''Ya vemos do viene el sonyador! (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
436 |
sonyar/sonyarse v. refl. |
חלם |
|
'Gaviyas sonyava ke faziamos un dia, (Poema de Yosef) |
|
Otro suenyo sonyava, i non en noche una (Poema de Yosef) |
|
Los suenyos se afirmaran ke tu as sonyado.'' (Poema de Yosef) |
|
Una noche sonyavan, i avian temores; (Poema de Yosef) |
|
El rey Par'o sonyava suenyos muy verdaderos, (Poema de Yosef) |
|
i me konto la bashika ke se sonyo kon guarita; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6156 |
sorear (t.) v. |
כילה/איכל תוך כדי שימוש, בזבז; מכר בכמויות; שיבץ מלים זרות כדי לעשות רושם |
|
kuanto va sorear esto (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3055 |
sorta/sorte (fr.) f. |
סוג, מין, אופן, צורה |
|
Mil modos del sortes del koen gadol kuando tenia valor el se los metia i al Dio servia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Mordehay se anduvo serka de la korte torno i se detuvo por no ir tal sorte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5450 |
sorte (fr.) f. |
סוג |
|
Dia de fiesta ya es de grande memoria / toda sorte de nasion eskrivio la estoria / esta grande gloria ke venimos renkontrar / fue koza de enkantar / los djurnales lo eskrivieron / munchos no se kreeron (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
441 |
sortija f. |
טבעת |
|
Kon sortija apuesta, i bendision granada, (Poema de Yosef) |
|
Komo el meleh lo oyo le dio su sortija i lesensia le dio a el ke lo rija (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
442 |
sosegadamente adv. |
ברוגע, בשלווה |
|
Muy sosegada mente lo favlava Yosef (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5452 |
sosiedad/sosietad/sosietá f. |
חברה |
|
Los klubes i sosietas siempre van pujando / mansevos de la nasion se van abonando / todos van gritando / kon grande ahadut / adelantre joventud / penar por el progreso / siempre sin intereso (La Amerika, 1911) |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5969 |
sostener v. |
החזיק, תמך ב-, עודד, פרנס |
|
a ti es la fuersa la ke sostienes el mundo fraguado enriva de nada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3835 |
sostenerse v. refl. |
התפרנס, החזיק עצמו, עומד/ניצב על |
|
Mundo este i mundo el ke viene, sovre este amor se le sostiene, Tova, si te matan, otro no tiene. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
443 |
soterrar (arc.) v. |
קבר, טמן |
|
Do estava soterrada la su madre onrada; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1026 |
sovre prep. |
על, מעל, על גבי; בקשר ל- בענין |
|
apiada Senyor sovre mi por santidad de tu nombre. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yamo: ''Ya Dio, abedigua a este hijo de la aniya, toma la yave de la luvia ke no podesta sovre todas dos Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3058 |
sovreforsar v. |
לחץ, העיק, הציק, עשק |
|
Vos e de vervos komo uzaresh i no sovreforsares (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2483 |
sovrino m. |
אחיין; בן דוד |
|
debasho revanadikas komia kon su sovrina; (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
ermana de Gavilan, sovrina de Merimeche: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Amalekim se mentavan no se loke pensavan / de mujeres i de bien el no se artava / no se kontentava / de fraguar yalis / ay ke no le kede raiz / de este espino / de 'Haman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4453 |
soy (t.) m. |
מקור, מוצא, גזע |
|
krepan de el despecho kien es de su soy, de estonses asta oy lo vamos mentando, kon martiyos dando. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
gusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6414 |
sudar /sudarse v. |
הזיע; נרגע |
|
sino lo azia ke bien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4454 |
sudor m. |
זיעה |
|
Sadikim de akel dor kuanto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2485 |
suegra f. |
חמות, חותנת |
|
ke ansi se lo anbezo la suegra de Moshe Dasa. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1027 |
suelo m. |
אדמה, קרקע; רצפה; סף, מפתן |
|
por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
444 |
suenyo m. |
חלום; שינה |
|
Otro suenyo sonyava, i non en noche una (Poema de Yosef) |
|
Este suenyo kontava su padre, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Nos te avremos de matar por tus suenyos, Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
Los suenyos se afirmaran ke tu as sonyado.'' (Poema de Yosef) |
|
Muy alegre soltava este suenyo, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
El rey Par'o sonyava suenyos muy verdaderos, (Poema de Yosef) |
|
Te olvidastes maras de akel suenyo el dio es muestro duenyo mos eskaparemos i tu mal veremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1880 |
suerte f. |
גורל, מזל |
|
negra fue la su suerte de primera kompra boltar fue desonra. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Le kayo en suerte ke los entendio Bigtan i Teresh prendio ke se akonsejaron en su mal pensaron (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Muncho el se estira en kuentra el Dio por matar a los djidios i echo la suerte kavza de su muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
hayre no ay de eskapar de la muerte, grandes i chikos kaen en esta suerte, anke sea tan fuerte komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Avlo el rey kon los savios de enfrente; Disho: miradle su juizio, i echadle |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4027 |
sufriir (2)/sufreir v. |
טיגן קלות, חרך, השחים (בשר, בצל) |
|
De ver los sarayes komo van sin djente, las kokonas de eyos no meten afeites; de ver a sus maridos kortados enfrente se van sufriiendo komo la azeite (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5633 |
sufriirse v. refl. |
חי בצנע; היטגן |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2486 |
sufrito m. & adj. |
מזון שטוגן טיגון קל; מטוגן קלות |
|
i sofritas kon gordura las yamavan baldaron. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
koman indianos, sofrito i kiebap; kada uno su erbap ordenen la meza sin aver mankeza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6278 |
sukseso (it.) m. |
הצלחה |
|
rogo a los senyores maftirim yeno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2487 |
sulhá f. |
סוג של תבשיל חצילים |
|
las azia komo esfongos i las yamava sulhas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3836 |
sultán m. |
סולטן, שולטן |
|
En su fuego del Goel Shabetay Nafshi kon mi puerpo i lo ke ay, ayudara Goel Tsevi Shabetay, el es malhut Tsevi Sultan Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
Bendigamos a el Dio santo I poderozo / i rogemos ke mos de alegria i gozo / ke renda gloriozo al nuevo sultan / porke es ombre muy neeman / del Dio sea enshalshado / i siempre alavado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4456 |
suluk (2) (t.) m. |
שאיפת אוויר, נשימה |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1434 |
supitanio/supitiano adj. |
פתאומי |
|
Ken kon espada, i ken kon muerte supitiana. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1882 |
súpito (it.) adv. |
פתאום, לפתע |
|
Besorot nos vinieron supito i muy presto kartas ke eskrivieron muncho en sekreto: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
bendicha la alma presiada debasho la siya su pozada, supeto es arrondjada de los sielos a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1435 |
supremo adj. |
עליון, עילאי, ראשון במעלה, רם ונישא |
|
Se esforsavan djuntos kon amor ekstremo, a exekutir el orden del Ser Supremo. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1883 |
suseder v. |
בא אחרי, ירש; קרה |
|
Maraviyas susedio mas ke las de Ayifto siendo ayi no kontesio sino un gran sodjifto (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4175 |
sutlach (t.) m. |
דייסת אורז חלב, קרישת אורז בחלב |
|
Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
450 |
suvir v. |
עלה, טיפס, העפיל; העלה |
|
Otras siete pasavan, vakas del mar suvientes (Poema de Yosef) |
|
Siete espigas veia suvir en una kanya; (Poema de Yosef) |
|
Su kavayo le dava, Yosef en el suvia. (Poema de Yosef) |
|
para poder ponerlas i ke suvirian los alkansarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Le murio el ijo de la aniya suvio lo echo en su aliya yoro su madre una alguaya: ''Si por matar a mi ijo vinites por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
i kuando lo suves en las tasas de la balansa non se va para abasho la tasa i non se alevanta para arriva (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo alto, mi korason kon amargura esklama / komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6279 |
tabernaklo m. |
ארון הברית, המשכן, מקדש |
|
'ereh no ay para akel espektakulo / el templo paresia un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1028 |
tadrar v. |
איחר; דחה |
|
akontesio ke tadraron demaziado akel dia. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shabat devemos guadrar kon grande kudiado / si tadra la rehmision es de este pekado / mismo el ke es forsado / deve repozar / el djudesmo bien guadrar / al savio oyeremos / todo bueno alkansaremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2162 |
tadre adv. |
מאוחר |
|
Sea bendicha en eya fiesta de demanyana i de tadre a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Vide a la tadre ke se enkuvrio, dishe: No es este el Dio vedradero. (El rey Nimrod) |
|
enfiladas en espeto las azia kada tadre, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1436 |
tadre f. |
ערב |
|
Sheshentos i tredje mitsvot para ke las afirme manyana i tadre (Ketuba de la Ley) |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su tio tenia por padre, kon el se saludava manyana i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5971 |
tajadura f. |
טבח, השמדה; גיזרה |
|
Todos eyos son relustrozos komo tajadura de anyakota (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1029 |
tajar v. |
חתך, גזר, כרת; חצב; הכרית, טבח, השמיד, רצח, ניתח אברים אברים |
|
i kon Avraam el dio tajo luego firmamiento: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1437 |
taksa f. |
מס, הטל; גזר |
|
I kortas taksa a todas las kriansas, i eskrives la setensia de su din. (Untane Tokef) |
|
No ay taksa para tus anyos, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4457 |
takum (t.) m. |
מערכת לבוש שלימה; זוג; קבוצה, חבורה |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2164 |
tal adv. |
כך |
|
A su marido tal non deskuvriria, topo una meara i lo pariria. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3063 |
tal/a adj. |
כזה/כזאת; זהה ל-, דומה ל- |
|
Dio, porke mos traesh en tal apreto, ke fue este sekreto? (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke bushkash el rey Tarkino tales oras en mi kama? (Donme, sig 18) |
|
pan de migo mos dio a komer / por vestido de kolor mos metio shomer / porke manko ke no mos metio semer / |
|
Anda a el rey i avla kon el, ke no se pierde Ye'hudah ni Ariel, i no sea por tu mano fin de Yisrael, ke no venga |
|
y el Dio no deshara su kompanya dezamparada, i tu no veras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
453 |
talante m. |
רצון, רצון טוב; נכונות, אופן, צורה, חזות; עונג |
|
De kien avia talante de ver la su figura (Poema de Yosef) |
|
El rey, esas sazones, uvo malos talentes (Poema de Yosef) |
|
Yosef de buen talente yevalas sin refierta. (Poema de Yosef) |
|
Tomo muy mal talente, Disho:''Id vos a Yosef!'' (Poema de Yosef) |
|
Dos fijos le dava El Dio a su talente. (Poema de Yosef) |
|
Ke le konsolasen de su mal talante (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
458 |
talento m. |
כישרון |
|
A sus ermanos pezava, avian mal talento. (Poema de Yosef) |
|
Mas de muy mal talento los bushkava Yosef. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1439 |
tam (ebr.) adj. |
תם, ישר, נקי כפים |
|
Respondio la Ley tama temima (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
460 |
tamanyo (arc.) adj. |
גדול יותר, קטן יותר |
|
I lo echo olvidava, los sus visios tamanyos; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1708 |
también adv. |
גם; חוץ מזה, מלבד זאת; אף לא (במשפטי שלילה) |
|
Tanbien yo I mis mosas seremos en eyo (Koplas de Purim, 1545) |
|
tambien shofar tanyeresh i kon esklamasion azer gran orasion. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5972 |
tamo m. |
מוץ |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
461 |
tan adv. |
כה, כל כך |
|
Tan mal ke le akeshavan akeyos sus amores. (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4458 |
taní/tanid (ebr.) m. |
תענית, צום |
|
Taanit apregonó Mordejay el djusto, ninguno dezayuno tres días apunto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
tefilot i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2489 |
tanto adj. |
כה הרבה |
|
ke ansi esta enkomendado tanto povre komo riko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Ke kon tal gran gerra de tantos dias, askier de tantas vias, su sensia baldada, ke no izo nada. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
i su puerpo es mas grande de el puerpo de tierra sien i setenta tantos segun amostrasiones (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1030 |
tanto adv. |
כל כך, כה, עד כדי כך; באותה מידה, אותה כמות |
|
yo lo rogo, mis ermanos, tanto kuanto kero yo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i miles de milarias luego ke loavan otro tanto. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
de afirmar la Ley tanto kon proveza komo tener muncha bonansa: (Ketuba de la Ley) |
|
No desho Ester de azer eya otro tanto tiro gozo i plazer i desnudo su manto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
y 'Haman el 'Agagi estando en un kanto, Disho la reina: manyana, otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1441 |
tanyer v. |
ניגן |
|
I kon shofar grande es tanyido, i boz de akayadura se oye. (Untane Tokef) |
|
tambien shofar tanyeresh i kon esklamasion azer gran orasion. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Los vazos eran de kristal de montanya; manda el rey ke kada uno beva komo es su manya, i el ke tiene mejor |
|
Los vazos eran de kristal de montanya; manda el rey ke kada uno beva komo es su manya, i el ke tiene mejor tanyer ke traiga i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1579 |
tapar v. |
סתם, חסם, אטם, כיסה; עמעם, האפיל על |
|
matad i arematad, toda alma se pierda, destruilda asta ke le tape yerva, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
kon masa tapava el plato i las yamava kaplama. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La su boka agudika kon un pinyon la tapare. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2491 |
tapón m. |
פקק, מגופה, מכסה; כיסוי, שמיכה |
|
i inchidas por arriva i les metia taponikos, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6157 |
tarlá (t.) f. |
שדה; חווה; ערוגת גינה; שדה פלחה |
|
kuando toma el ben adam alguna tarla se akavida ke no sea serka de la sivdad ke no lo miren todos (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2492 |
tasa f. |
ספל, כוס, בזיך |
|
las enbolvia kon guevos batidos en una tasa, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i kuando lo suves en las tasas de la balansa non se va para abasho la tasa i non se alevanta para arriva (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4461 |
tauk (t.) m. |
עוף |
|
resta de peshkados de tauk baluk, les tomaron el suluk; muerte a la moda lo izimos boda. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1709 |
tavla f. |
לוח, קרש, עץ (חומר), משטח; מדף; מגש; אחת מאבני ''חמש אבנים'' |
|
Ayi en el midbar vidi arrelumbrar las tavlas de la ley vidi abashar (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
si keresh ser bivos i no detardar, las ropas tambien atar i azervos balas no deshesh ni tavlas (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
las pikava en una tablika, las azia una tortada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
La tavla de los sus pechos a dos o a tres djugare (Donme, sig 18) |
|
I las tavlas se ronpieron (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1580 |
tea f. |
אבוקה, לפיד; עץ שרף המשמש להדלקת אש בפחמים |
|
kuanta tea ay por tierra i por mar (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3291 |
tedzo adj. |
נוקשה, קשיח, מתוח |
|
Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1442 |
tefilá (ebr.) f. |
תפילה, שחרית |
|
I la teshuva i la tefila i la tsedaka (Untane Tokef) |
|
Izo Avraam Avinu segun le enkomendo el Dio alto i enshalshado, izo tefila al kevayahol por Israel puevlo amado; este kuento no sea olvidado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
piedre kudiado, salvador de Israel, resivi tu tefila esklavo fiel, yo abashare kon Mihael i Gavriel, ande ti Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
por kuenta izo tefilot kon bakasha, por no enterrarse en el midbar ke era busha, muncho dezeo de entrar laarets akedosha (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zayin de Adar se apregono kon muncha bealá: serrad las puertas de los sielos i no resivas su tefila, ke ya se le fue la gedulá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
|
|
|
|
A' livros de bivos i muertos delantre de ti estan aviertos / en mersedes de muestros padres los primeros mozotros enfiuziados / se konponga muestras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3841 |
tefilín/m (ebr.) m. pl. |
תפילין |
|
Tomo Zo'har en su pecho, i los tefilin tambien. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5170 |
teja f. |
רעף |
|
Luvia fuerte kon pedrisko / no deho ni djam ni tejas / kada uno boy de brisko / mos izo todos lentejas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5975 |
tela f. |
אריג, ארג, בד; יריעה; חוט, קוּר; קרום; קרום החלב; כברה; רשת; סרט קישוט |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4462 |
telek (t.) m. |
בלן |
|
por azer konkiyas a el Amalek, ago banyo kon telek; todo va un kuento, no mires el resto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1032 |
tembla f. |
רעדה, חלחלה, חרדה |
|
te veo, tembla te trava; pekado ke vistas sayo! , (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I los mal'ahim se apresuran, i dolor i tembla les trava, i dizen: (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5171 |
temblar v. |
רעד, חרד, הזדעזע |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me vijitas / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5172 |
temblor m. |
רעד, רעידה, רעדה, חלחלה |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
462 |
temer v. |
פחד מ-, חשש מ- |
|
Yosef sienpre temiera El Dio de los fonsados (Poema de Yosef) |
|
Disho: 'Fijo, non temas, ni tomes kuidado; (Poema de Yosef) |
|
Temio de ser kaido en el infierno, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Onbre de bondades, ke tema al kriador; (Poema de Yosef) |
|
Las kumadres komo eran djudias, eyas del Dio temian, resivian ijos i ijas (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Las mitsvot afirmar i temer en el Dio i azer su mandado: (Ketuba de la Ley) |
|
Zahut tengamos nos i todos los ke en el Dio temen (Ketuba de la Ley) |
|
Temiendo muy muncho aver de morir (Koplas de Purim, 1545) |
|
Rogo al Dio de los sielos: ''Resive ketoret i saumerios se vede la muerte de eyos ke ya temieron de tu nombre i de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1033 |
temerozo adj. |
מפחיד, מטיל אימה; אלים, חזק מאוד; ירא |
|
su padre en el estulto de ver suenyo temerozo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke el dia [es] temerozo i pavorozo. (Untane Tokef) |
|
Nes ke le izo el hay temerozo i fuerte ke el senyor de Mordehay lo libro de muerte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Bien entendido ke se aparejavan / para el dia santo del sesh de Sivan / para salir delantre del Dio despierto / en medio del grande temerozo dezierto. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
A' kien non se espanta de dia de el din el |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3289 |
temiente adj. |
פחדני, ירא |
|
Bendicho sea el Dio ke a sus temientes de su sensia despartio, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1448 |
temimú (ebr.) m. |
תמימות |
|
Respondio la Ley tama temima (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
466 |
temor m. |
פחד, מורא, יראת כבוד |
|
Aya donde yazia, tomaronle temores. (Poema de Yosef) |
|
Su senyora le amava, prendieronle temores, (Poema de Yosef) |
|
Una noche sonyavan, i avian temores; (Poema de Yosef) |
|
En tu entrar en este mar toma a ti dos alas, la una es anava i la segunda sea temor. (Donme, sig 18) |
|
planta en mi penserios tu temor, setensia sovre mi setensias buenas i balda de sovre mi setensias malas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1034 |
temoridad f. |
פחד, מורא, אימה, בעתה, בהלה, חרדה |
|
pero kon temoridad, es figura muy santa, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
sin pavor i sin apreto, i menos sin temoridad: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Kon temoridad de korason i alegria i gozo (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5173 |
tempesta (it.)/tempestad f. |
סופה, סער |
|
Bora grande komo esta / nunka tuvo akontesido / al rumor de la tempesta / kedo el puevlo entontesido (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6280 |
templo m. |
מקדש, היכל, דביר; בית כנסת |
|
'ereh no ay para akel espektakulo / el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
469 |
temprano adv. |
מוקדם, מוקדם מהרגיל |
|
'Ke yo uvas tomava, fazia vino tenprano; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1450 |
tenay (ebr.) m. |
תנאי |
|
Iszieron estos tenaim los djidios kon la Ley Santa (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1451 |
tender v. |
נטה; מתח |
|
Riziendo, le ato bien manos i pies, tendio kuchio al fruto de su vejes, (Im afes, Papo 1894) |
|
Ke al rey tienda el virdugo de reino a akeya tal se le otorgan vidas (Koplas de Purim, 1545) |
|
Tendiendole el virdugo i soltole la pena (Koplas de Purim, 1545) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2165 |
tener v. |
היה לו/יש לו, החזיק, הכיל; התנגד, עמד בפני |
|
De ke tenesh la kara tan demudada? Eya ya savia el mal ke tenia. (El rey Nimrod) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
huerte echo se le rizo en muy pokos dias / todo este bien ande lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2166 |
tenerse v. refl. |
החזיק עצמו |
|
Por ke te tienes por Dio, tu, rasha Nimrod? Por ke non krees en el vedradero? (El rey Nimrod) |
|
Hazak komo el leon, fuerte se tuviera, para azer galeon kiereste trushera; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4463 |
teriaki/teriakyi (t.) m. |
שתיין, מתמכר לשתיה וסמים |
|
siendo fue vendido por el terekié, bushko de echar lekyé, ke tenía selo no miró al sielo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4176 |
ternero m. |
עגל |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1452 |
terretemblo m. |
רעש, רעידת אדמה |
|
Ken kon terretenblo i ken kon magefa. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1888 |
terrivle adj. |
נורא, איום, מבעית, מפחיד, מטיל אימה |
|
El rav ke esto oyo kedo pensativle i kon el su meoyo grande i terrivle disho: (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Devemos de rekontar este kuento trivle ande pudo enventar koza inposivle, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
470 |
terser/tersero/tersén/terseno adj. |
שלישי |
|
Luego el dia tersero, el rey izo alegria (Poema de Yosef) |
|
El dia tersero vistiose la reina (Koplas de Purim, 1545) |
|
En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad) |
|
mal korason kon mal pensamiento / ke ya mos izo segundos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5087 |
tesher v. |
ארג; איחה/הטליא אריג/בגד/ גרב; הקים עסק, ארג תכניות |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
toda la ropa ke es kerida, ke de seda se teshida, del guzano es salida, los ke komen al onbre en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1453 |
teshuvá (ebr.) f. |
תשובה, חרטה; תשובה, מענה |
|
I la teshuva i la tefila i la tsedaka (Untane Tokef) |
|
I por tanto duelo azed teshuva muestra orasion suva ke estash apretados por muestros pekados (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Teshuva kale azer por nuestros pekados / rogaremos a el Dio sean pardonados / i el Abastado / nos mande la salvasion / a toda la nasion / el dia alegre vino / kantemos de kontino (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3067 |
testa (it.) f. |
ראש |
|
Diole eya repuesta: mi tio amigo, yo no djugo mi testa ni tal yo le digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I mete en su testa una korona (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
va i mira tu heshbon i ven ami lado / a kaza disho de irse el arrematado / ande vas tu enkonado? / ke estas en prezo / grosh te komites sin pezo / ven veras la muestra / ya me bolo la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1454 |
testigo/testiguo m. |
עד |
|
I sos el testiguo, i eskrives i seyas. (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1455 |
teta f. |
שד, דד; פטמה |
|
Toda mujer ke alechase, ke venga a dar teta a Moshe, (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1456 |
tetar v. |
ינק |
|
Moshe komo era djidio, non kijo tetar de goy sinon de la su madre (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Moshe komo era navi, non kijo tetar de mitsri sinon de la su madre (Koplas de Par'o, 1901) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4029 |
tevekel/tevekiel (t.) adj. |
רשלן, מוזנח |
|
Teve[kiel] lo llamavan, no se despertaba, i los papazim modriskos le davan; el hodjá diferente gusto se tomava, serravan las puertas, plazer les entrava. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1714 |
tezoro m. |
אוצר |
|
Kontoles Aman su alta grandeza gran kopia de ijos i de tezoro (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3070 |
tiempo m. |
זמן, עת, מועד, תקופה, שהות, ארכה; מזג אוויר |
|
Oyid lo ke akontesio en tiempo de avante i lo ke se enrikesio ke es koza de enkante (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
mira lo ke es el kavo del basar vadam, la muerte kedo del tiempo de Adam, de eya no eskapa benadam, anke sea kuanto Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3447 |
tienda f. |
יריעה נטויה לצל; אוהל, אפיריון; מפרש |
|
Tsadik se fue kosheando a la tienda va ayegando su shevet le van preguntando: Ke bushkas tu por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
471 |
tierra f. |
ארץ, קרקע; אדמה, עפר, אבק; רצפה; ארץ, מדינה, כדור הארץ |
|
Los moros desendieron a tierra de Adjivto; (Poema de Yosef) |
|
Sera fanbre granada siete anyos en la tierra, (Poema de Yosef) |
|
La fanbre era fuerte en toda la tierra, (Poema de Yosef) |
|
una ora en antes presto ke vaya a derrokar Tevaria i asta la tierra no deshe ni piedra''. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
shamayim vaarets yoravan i dizian: el hasid de la tierra se depedreria i derecho en el onbre no avria komo el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Dizen ke va aver una muy grande gerra / i ke muncha sangre va korrer en tierra / Austria i Serbia estan en dubara / siendo a fransez dieron una krushumada (La Amerika. 1913) |
|
Bushkaron de matar a fransez el influente / serbos lo izieron asasinar por mano de basha djente / esta matansa sangriente / izo la gerra aktual / la kuala trusho muncho mal / i inda se espera / ke munchos se yiran a la tierra (La Amerika, 1915) |
|
Tefilot kale azer para ke kede esta gerra / ke nos izo bezer i mando a muchos a la tierra / ke se eskape esta gerra / i se aga la pas / por ke no se sufre mas / agora ke ayga repozo / i alegria i gozo (La Amerika, 1915) |
|
i su puerpo es mas grande de el puerpo de tierra sien i setenta tantos segun amostrasiones (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1458 |
tiesto m. |
סל; כלי חרס, קדרת חרס, עציץ |
|
Enshemplado komo tiesto roto, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4465 |
timón m. |
הגה ספינה |
|
kién i kién se apara por ver un maymón kolgado en un timón: el sinyor onrado bien amizurado. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1036 |
tinievla/s f./f. pl. |
חשיכה, חושך, אפילה; קדרות, אבל, עצב עמוק; כנוי לאדם קודר |
|
de ver tanta tinievla, del servisio se vedo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano(Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1037 |
tino (2) m. |
תשומת לב, שימת לב, מודעות, זהירות, שקידה; דעת, שכל; זכרון |
|
enganyado estuvo en vezes kon el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Ke le entre del meoyiko i non lo kite de el tino (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
Dezilde a Nimrod ke perdio su tino porke no kere kreer en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Rogo al Dio de kontino ke este en nuestro tino, (El Dio alto) |
|
I perdio el su tino i se alavaria ke en toda su via no pudo verla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914) |
|
|
|
no pensava en la muerte ni metio en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4557 |
tinta f. |
דיו; ''דיו'' - כינוי לשיכור שאינו יכול לעמוד על רגליו |
|
Non ay tinta ni papel para deskrivir la vida de Belzen, kashkaras de rapas a komer i agua de balsas a bever (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3073 |
tinya f. |
שחין, נתק, גזזת; זוהמה; חוב ישן |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2494 |
tío m. |
דוד, דוד גדול (אחי הסבא); שם הניתן בפניה לאדם מקורב או מפשוטי עם |
|
La novena las azia la tia senyora Amada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Diole eya repuesta: mi tio amigo, yo no djugo mi testa ni tal yo le digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3843 |
tirante (2) m. |
קַלָּע |
|
La su sejika narkada komo arkol de tirante (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1038 |
tirar v. |
ירה, קלע; זרק, השליך; הדפיס, הדפיס מהדורה; לקח, משך, קיבל |
|
tirando ke a la mayor, no deshar sana ninguna. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Komo se aserkaron luego le tiraron un tiro les echaron katorze mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I la su djustisia se va aserkando se le tira su mando i la su grandeza i su altigueza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kedo tudro i mudo tirose su suenyo tizo komo un lenyo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Konbaras ke enbiaron de pezo bastantes, tiros grandes mandaron de leshos tirantes, mas ke los de antes, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Vedad de mintira del mundo, deshas aki a lo todo; Tirate dientro del lodo. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1891 |
tiro m. |
יריה, כדור; קול נפץ, קול יריה; ''פצצה'' - ידיעה מרעישה; אסון; פחד ממכת גורל; תותח |
|
Komo se aserkaron luego le tiraron un tiro les echaron katorze mataron (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Leshos de milias kuatro atras se boltaron ke no les venga el tiro ayi abasharon (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Konbaras ke enbiaron de pezo bastantes, tiros grandes mandaron de leshos tirantes, mas ke los de antes, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Vilhelm pasaje kijo azer entre los beljikanos / i por non los dezazer les avlo komo ermanos / viendo ke levantaron manos / a su armada ordeno / el tiro alman sono / la Beljika fue atakada / i en sivdad franseza mandada (La Amerika, 1915) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5232 |
tishabeav (ebr.) m. |
תשעה באב |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3069 |
tizo m. |
אוד, בול עץ שרוף למחצה |
|
Kedo tudro i mudo tirose su suenyo tizo komo un lenyo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3926 |
todo m. |
הכל |
|
Los djidiós todos kantavan, kon el bien se alegravan i agora todos endechavan (Asidio de Belogrado 1788) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3077 |
toka f. |
טורבן, מצנפת, שביס; אריג לשביס |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kito su toka de su kavesa, i el su samur tambien, (Donme, sig 18) |
|
se djustava diziendo mal rebolvi / i enmentarash ke yevo esta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1039 |
tokar v. |
נגע, מישש; נגע ללב; העליב; ניגן על כלי נגינה; ''סחב'', גנב גניבה קטנה |
|
manos tienen i no tokan, i sus pies no kaminan; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yegose muy presto i tokole en la punta (Koplas de Purim, 1545) |
|
i toda la djente avian pasando las konbaras bolando entre eyos pasavan i no les tokavan (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3846 |
tomado adj. |
עסוק, תפוס, מחוייב; מלא מכאובים; נכפה; שוטה |
|
Disho Fatma a Sherifa komo kien la konsejava: Ermana mia Sherifa ke estas de amor tomada (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
474 |
tomar v. |
לקח, נטל; תפס; לקח אשה/לקחה בעל - התחתן/נה; קיבל; קנה |
|
Kuando los rebolviera kon su padre, Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Disho: 'Fijo, non temas, ni tomes kuidado; (Poema de Yosef) |
|
luego kon los djidios empesaron a tomar: (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Ken la su kara via gran plazer tomava klara komo el dia i relustror dava (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
ke vean el resto i tomen pavor, siendo tenemos favor de el Dio famozo ke es muy piadozo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Manden a tomar kiemán, el takum entero, kantemos lo de Amán kon un buen pandero; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
kon tres malahim abasho mishemé rumá; los malahim le izieron la kama, kon neshiká le tomo su neshama (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
|
i kuando la luna viene debasho de el sol estonses la luna se eskurese, i kuanto mas se alondja la luna de el sol de su klaredad va tomando (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4469 |
tomarse v. refl. |
החשיב עצמו; לקח לעצמו; נתפס; נישאו |
|
alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
se apiado el Dio de ver muesra afriision / estavamos kon tanta pasion / |
|
no pensava en la muerte ni metio en tino / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4559 |
tomba f. |
קבר, קבורה; מצבה |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1040 |
tonka f. |
כתונת |
|
le izo asta las manos de gran razo una tonga, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3079 |
tonto m. & adj. |
תם, תמים, פתי, אויל, טיפש, בער, סכל, שוטה, מטומטם |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3080 |
topar v. |
מצא, גילה, מצא שוב |
|
Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4470 |
toparse v. |
נמצא (להמצא), מצא עצמו, נתקל ב-, נוכח |
|
le fuera eskuzado esta desdicha, se topó en estrecha; mozotros kantemos, al Dio alavemos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de amostrarle el kyar / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3081 |
topasio m. |
טופז, פטדה |
|
Hur karpas i kaderno kuvrio su palasio pilares de severno marfil i topasio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1041 |
tormento m. |
עינוי, ענות, התענות, סבל, ייסורים, מצוקה נפשית; הצקה, רדיפה |
|
ke yevan grande apreto; guadran tu ley kon gran tormiento (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
476 |
tornar v. |
סובב, סבב, הפך, פנה, השתנה; חזר; החזיר |
|
'Si veniste presto, tu torneste priado; (Poema de Yosef) |
|
Bien la ensangrentaron, vermeja la tornaron, (Poema de Yosef) |
|
Torno al eskansiano a su eskansiania (Poema de Yosef) |
|
torno, la vido en menguante, ke eya se va apokando; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i mos torne el Poderozo a servir a su mandado. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
si torna en teshuva, i luego lo resives. (Untane Tokef) |
|
Mordehay se anduvo serka de la korte torno i se detuvo por no ir tal sorte (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
dibur bueno a eya le davan: si sus mitsvot eya guadrava de la shehina se aprovechava kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el ke no vaiga pedrido en este mundo enbevesido, ke no se tope arrepentido kuando torna a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
ke echen feneres en las kalejas a ke se vea ken pasa i ke torna (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
479 |
tornarse v. refl. |
הפנה, הסב; שב בחזרה |
|
Al pozo se tornava despues ke uvo komido (Poema de Yosef) |
|
tornose el a su kaza yorando su desventura. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Tornose su alegria en ponsonya pujante (Koplas de Purim, 1545) |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
480 |
toro m. |
פר, שור |
|
Yehuda el fuerte komo osos i toros, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2495 |
torón m. |
ממתק שקדים בדבש; כינוי לאדם שמן כגליל |
|
kon sevoya i almendra las azia un toron (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2496 |
torta f. |
עוגה, פאי |
|
las pikava en una tablika, las azia una tortada, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6738 |
tortura f. |
עינוי |
|
Ansiose 'Ester i yamo a el Dio de la altura, i levanto sus ojos kon amargura, Disho: Dio de verdad i no de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1582 |
torva f. |
סופת שלגים; אימה, פחד, חרדה, בעתה |
|
luego fuyo kon torva a Konstantina (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3083 |
tósigo m. |
רעל, ארס |
|
Avonam les deskuvrio kavza del tosigo guarda por parte de el Dio a ti te lo digo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3847 |
tov (ebr.) adj. |
טוב |
|
Ven oye, ley aviza, tov saver, es rikeza, tirate de mal riza. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4177 |
toyakada f. |
חבטה; חבטת אלת שומר הלילה כל שעה שלמה |
|
Dad al ken dize «daka» i al pazvant kon la toyaka; en puerta no metas tranka: vengan todos a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2169 |
trabukos m. pl. |
אזיקים |
|
Arrondjaldo kon trabukos, porke es resavido! si Dio lo eskapa es el verdadero. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3084 |
traer v. |
הביא, לקח איתו, הוליך; גרם |
|
Dio, porke mos traesh en tal apreto, ke fue este sekreto? (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ansi traiya su puerpo komo roza en rozale (Donme, sig 18) |
|
Ke el rey deske lo supo lo mandara a traer. (Donme, sig 18) |
|
Zakai le disho a la madre: ''Traye pan ke yo tengo ambre''. Disho la ija de buen padre: ''No tengo mas ke esta arinika. Ke te are Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
La asembradera de el mal es la Rusia / Ingletierra i Italia se meten en medio / i perkuran por trayer algun remedio (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6958 |
traerse v. refl. |
הביא על עצמו |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
481 |
tragar/se v. |
בלע |
|
I las flakas tragavan a las otra[s] valientes, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
482 |
traisión f. |
בגידה, הפרת אמונים, בגד, פשע |
|
Los nueve ermanos fueron en akesta traision; (Poema de Yosef) |
|
Pues komo le faria tal traision granada?'' (Poema de Yosef) |
|
Yosef fue prendido a grande traision; (Poema de Yosef) |
|
Ke a grande traision fue preso Yosef.'' (Poema de Yosef) |
|
I para dormir kon eya grande traision armara (Donme, sig 18) |
|
Senyor de la regmision: me espanto del Satan no me de pasion, vos rogo no agash traision a guestro esklavo Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6740 |
traje m. |
חליפה, מלבוש; צורת לבוש |
|
Vino Mordekay, ke era de grande linaje, i kon su sensia entendio el linguaje; le envio a dizir a 'Ester kon grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4560 |
trajedia f. |
טרגדיה, דרמה; ארוע מעציב |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4178 |
tranka f. |
בריח; קרש; טיפש; סיכה לבגד; ''כחול'' לכביסה |
|
Dad al ken dize «daka» i al pazvant kon la toyaka; en puerta no metas tranka: vengan todos a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4561 |
transporto m. |
שינוע, הובלה, העברה, טרנספורט |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5098 |
trato m. |
מקח, משא ומתן; מסחר, סחר, מכירה, יחסי מסחר; חוזה, אמנה |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1045 |
travajar v. |
עבד, עמל; קיים יחסי מין |
|
travajando en el ofisio de manyana asta la tadre, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
De estonses asta agora, travajando por Israel. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1046 |
travar v. |
משך, הוציא, גרר, סחב, הוציא, משך (כסף), משך (בקסם); דמה ל-; סבל |
|
i travole gran retenbla, en ayuno se kedo; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
por ke de las alturas traven tus bondades, Dio asentado en sia de peadades! (Im afes, Papo 1894) |
|
I los mal'ahim se apresuran, i dolor i tembla les trava, i dizen: (Untane Tokef) |
|
Ya me lo trusheron kon grande elbon; travolo de la siya kon grande travon: (El rey Nimrod) |
|
para travar la urina una koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
reada les |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6159 |
travarse v. refl. |
נסוג, חזר בו, התחרט, נמנע מ-; הסיר, הוציא, הוריד; נמנע; יצא מ-, התפטר; התקמט, התקפל |
|
le ara algo de provecho si es achik ke se trave asi a ser tsenua (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2171 |
travón m. |
משיכה, גרירה |
|
Ya me lo trusheron kon grande elbon; travolo de la siya kon grande travon: (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5981 |
trazería f. |
ירכתיים; סיום, סוף |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5982 |
trazyerrarse v. refl. |
תעה, טעה לגמרי |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1462 |
tredje num. |
שלושה עשר, שלוש עשרה |
|
Sheshentos i tredje mitsvot para ke las afirme manyana i tadre (Ketuba de la Ley) |
|
Aava ke enporta tredje es uno onestedad i ke seran komo uno no sean apartados. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2498 |
tredjen/o adj. |
השלושה עשר |
|
La trezena las azia Sarucha de Medelikas: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3085 |
tremontina f. |
רעש, מהומה, בלבול |
|
Kon gran tremonte yora i esklama kon muncho fuego de alma (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2499 |
trenta num. |
שלושים |
|
La de trenta las azia Nahma de David Prasa: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1463 |
treser/o adj. |
שלישי |
|
A sesh de Sivan el mez tresero ke Israel de Mitsrayim salio (Ketuba de la Ley) |
|
La tresera las azia bula Djoya de Akshote: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5099 |
treskilado adj. |
מסופר, שנגזז (גז) |
|
i los shales mas alavados ke de lana son ilados de beemot son treskilados, las ke kaminan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6741 |
treslado m. |
תרגום |
|
Supo Ester, por el livro de la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1047 |
trespasar (port.) v. |
עבר, חצה לעבר השני; פילח, חילחל; חלף על פני, הקדים, עבר את, עלה על, הצטיין; אפה יתר על המידה; מת |
|
salio un gran benefisio ke trespaso a su padre. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4562 |
trezoro (fr.) m. |
אוצר, מטמון; ''אוצר'' (שם חיבה) |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6160 |
triakí (t.) adj. |
עצוב, עגום, מלנכולי; שיכור, מסומם |
|
le suve mara shehora i se aze triaki (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
no vino para azerlo mas triaki a el parido sino para traerle el kief (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6421 |
trigo m. |
תבואה, דגן, חיטה |
|
ushur izo meter enel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1718 |
trionfante adj. |
מנצח |
|
Salio de el konbite Aman muy trunfante (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5100 |
tripa f. |
מעי; בטן, כרס |
|
i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5235 |
triste adj. |
עצוב, נוגה, עגום, קודר |
|
Guezmo de barut se siente en Evropa / i kada uno bien triste se topa / veremos ke va ser de esta negra salata / i kualos van a komer asana bukata (La Amerika. 1913) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6960 |
tristeza f. |
עצבות, עצב, צער, יגון, תוגה |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo vensa / kon muncha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1048 |
trivo m. |
שבט, מטה |
|
doze pendones de alegria, trivos de Israel. u bendision, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1464 |
trokado adj. |
מוחלף, שהשתנה |
|
El ensensio de su sakrifisio trokado, por el de su ijo onde te ez kontado, (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1465 |
trokar v. |
החליף, המיר, שינה, חידש; סילף, פגם |
|
Lo akavido mas ke non la troke por otra ley ni ke sierva avoda zara (Ketuba de la Ley) |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
La mosa era guerfana de madre, a Mordekay su tio tenia por padre, kon el se saludava manyana i tarde, no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1049 |
trokarse v. refl. |
השתנה, התחלף; החליף בגדים |
|
perdio la kolor de la kara i se le troko la mania. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5174 |
trublar (fr.) v. |
העכיר, דלח; הביך, בלבל |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5175 |
trueno m. |
רעם |
|
Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1466 |
tsadik (ebr.) m. |
צדיק |
|
De el bien ke esta guadrado en olam 'ha-ba para los tsadikim: (Ketuba de la Ley) |
|
Tsadik uno se aya ke los dotrinava (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Tsadik uno se ayo Mordehay se nombra ke kativo el kayo en la su solombra (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tsadik se fue kosheando a la tienda va ayegando su shevet le van preguntando: Ke bushkas tu por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
tsadik Moshe, yo me entremetere en tu kevura, lo ke no zahá beadam miyom shenivrá (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Tsadikim i hasidim ya van esklamando /por la santa patria siempre van penando / al Dio van rogando / kon todo korason / ke mande la salvasion / todo el puevlo rogaremos / porke todos keremos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4847 |
tsafón (ebr.) m. |
צפון |
|
vos ke sosh padre rahman, akojemos de mizrah i maarav i tsafon i teman, mandamos el pastor neeman (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1467 |
tsedaká (ebr.) f. |
צדקה |
|
I la teshuva i la tefila i la tsedaka (Untane Tokef) |
|
rasgaron sus gezerot fue kon grande shaka / no le kedo arka i ninguna ilaka / de pekado ke se tomo kon sinyor ribi Yits.hak Mayoral baal |
|
siman bueno le sera al ye'hudi muestro / la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3087 |
tudro adj. |
מטומטם, טיפש, קשה הבנה |
|
Kedo tudro i mudo tirose su suenyo tizo komo un lenyo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
486 |
tuerto adj. |
מעוות, עקום, מסולף; פוזל |
|
Vee el ke faze tuerto, dale mala majadura (Poema de Yosef) |
|
Ordenes de gerra keria armar, por la tierra i por la mar, por azer su gusto, tuerto i no djusto. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
487 |
tuerto adv. |
לא למישרין; לא ביושר |
|
Disho: ''Non faria tuerto a mi padre onrado.'' (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4471 |
tumán (t.) m. |
תחתונים ארוכים ונפוחים |
|
Kuando salió el fermán ke se enforkara, kon kalpak i kon tumán ke yakisheara, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3088 |
turar v. |
ארך, נמשך, נותר, נשאר, החזיק מעמד, התקיים |
|
No le tura toka en la su fermedad ni en su desdichad yena de dolores tinya i fedores (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Sares grandes ya yevvaron toda la manseveria / munchos mansevos murieron kon grande manzia / es una puerkeria / ke inda va turar / no se puede mas somportar / tanta matansina / i tanta kemasina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2501 |
turkano m. |
תורכי; יהודי יוצא תורכיה |
|
lo ke vido de una grega vestida a la turkina: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5460 |
Turkía f. |
תורכיה |
|
Siempre deve de kudiar el kapo relijiozo / i ke toda la nasion tenga repozo / el Dio piadozo / i a el lo va guadrar / asegun el va pensar / por toda djuderia / ke ay en la Turkia (La Amerika, 1911) |
|
La Turkia tambien se entro en la boda / el alman ke la kere bien la kandereo en una ora / al ruso atako por la koda / i lo sheshereo / mas de una nave le batereo / sun avlar demazia / kiena le vino a la Rusia (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1895 |
turko m. & adj. |
תורכי; תורכית |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Turkos i krisianos estaresh prontos mira no seash tontos mosas kon espadas sean destripadas (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
El turko se enserró en la kalé i mos izo muasilé, el nemsí enpesó a echar muchas djulés (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Aspros dad kon las dos manos a proves guestros ermanos i a turkos i krisianos aunke no mos pueden ver. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6423 |
tutún (t.) m. |
טבק |
|
se djustava diziendo mal rebolvi / i enmentarash ke yevo esta toka ke le komio moneda de ribi Yosef 'ha-Levi / enel komercho del |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1468 |
umá (ebr.) f. |
אומה, עם |
|
Ke en ti envelunti mas ke todo lashon i uma: (Ketuba de la Ley) |
|
la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4563 |
umano adj. |
אנושי, הומני; נדיב, רחום |
|
Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1050 |
umano m. |
אנוש, אדם |
|
no vino otro umano en toda akeya via; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1051 |
umildad f. |
ענווה, ענוותנות, צניעות |
|
muchiguastes tu umildad, salvasion, manparo de Avraam. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6092 |
umildansa f. |
ענווה, ענוותנות, שפלות ברך |
|
Al eksepsion dela montanya de Sinay / ke dizia kon sa grande umildansa: / Mas basha i menospresiada de mi ken ay? / delantre de kada muntanya inmensa. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Es por esto ke abashara sovre Sinay / el kreador del mundo ke es Adonay / porke deprenda toda la existensia / i tome por manto la amuldensia (umildansa) (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6094 |
umilde adj. |
ענו, צנוע |
|
O puevlo de Israel! / del esklavaje eskapar si keres / mira de ser umilde komo Sinay / para ke poze entre ti Adonay / i se afirme: ''Veanavim yirshu arets''. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1052 |
umiliarse v. refl. |
השפיל עצמו, נכנע, התבזה |
|
i te umiyas al enkantado ke es echa de un madero.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
la bezo i se umiyo, ke le perdone su pekado; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mordehay no lo indinyo ni kijo umiliarse kon imaje ke sinyo por aformoziguarse (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
i en kada dia i dia se enkorva a su rey i en lugar de senderos se para, por la manyana se alsa de mizrah i por la tadre se umilia a maarav (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2173 |
umo m. |
עשן |
|
En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1719 |
umot (ebr.) f. pl. |
אומות |
|
Va dile a Par'o ke te de el puevlo ke sepan la umot ke ay Dio en los sielos (Pizmon de Moshe, 1893) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2502 |
un/una adj. |
תווית מסתמת; אחד/אחת |
|
las freia a una a una debasho de una kostiya, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Todos digamos a una: Shabetay Tsevi es goel. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5697 |
undido adj. |
טבוע, שקוע; מוטבע |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5176 |
undir v. |
הטביע, טיבע |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
bastesio a mandar kon munchas komarkas / a azer mal kon fortaleza / tanto a chiko komo grande de kaneza / de anbre la sivdad la |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5984 |
undirse v. refl. |
טבע, הטביע את עצמו |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1469 |
úniko adj. |
יחיד |
|
A la fin le deklaro tu enkomendansa de sakrifisiar su unika esperansa; (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5461 |
unión f. |
איגוד, איגוד מקצועי, אגודה, התאגדות, איחוד, התאחדות; אחדות, הרמוניה, התחברות |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
488 |
uno/una num. |
אחד/אחת |
|
Ke en uno andavan el sol i la luna (Poema de Yosef) |
|
'bendicho el Dio del sielo. El uno i su nombre uno; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Mira la mi madre ke el Dio es uno, ke kriyo los sielos uno por uno. (El rey Nimrod) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1470 |
untado adj. |
משוח; שקיבל שוחד (ש''מרחו'' את ידו) |
|
Mos mande a el untado i tengamos buen salario (Ketuba de la Ley) |
|
Ya es bien abastado lo ke aviamos pasado; mandamos a el untado, mashiah de Israel. (El Dio alto) |
|
Yo komo amigo del muestro rey, ke ansi manda la ley ke todo untado sea bien onrado (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de varones de la falsedad / dia el tresero ayegaron a los peshkerimientos / i vido asemejansa de onra i loor i ermozura / parose i paro mientes por seer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3092 |
untarse v. refl. |
נמשח; התמרח |
|
Tamar no demandava kolor ni afeite no menos se untava dingun azeite (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3298 |
urdí (t.) m. |
חבורה, כנופיה, קבוצה, להקה; צבא |
|
El Pasha murio; el urdi ya se movio, se tiro el espino, no kedo malino. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2503 |
urina f. |
שתן |
|
para travar la urina una koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
489 |
uva f. |
ענב, ענבים |
|
'Ke yo uvas tomava, fazia vino tenprano; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4180 |
uvre m. |
עטין |
|
Uvrizikas de ternera, ava, mansana i pera, avgotaraho sin sera porke es bueno para bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1896 |
uzado adj. |
משומש; מורגל, רגיל, שגור |
|
ke los vean los turkos i maraviyados ke no son uzados toparse en gerra komo les bastesera i estan kontentes de ver gerras fuertes (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3299 |
uzansa f. |
הרגל, נוהג, מנהג |
|
I ke sepan sierto, nos espantimos, i ninguno avlimos komo la uzansa, no ay esperansa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I ayi no avian apalpar ni de uzansas (Donme, sig 18) |
|
reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3093 |
uzar v. |
היה רגיל, היה בעל הרגל; השתמש ב-; השמיש (עשה משומש); הרגיל |
|
Vos e de vervos komo uzaresh i no sovreforsares (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Luego se eskrivio en el livro de la memoria, komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4181 |
uzo m. |
מנהג, נוהג, הרגל; שימוש |
|
I teneldo por buen uzo: kozas de orno a repozo; pos ke Mordehay las konpuzo, por esto es razón de bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
i el desperta en el mundo gerras i prea i kativerio i ambrera ke esto es su uzo i estruye tierras i arranka reinados (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3855 |
vaday (ebr.) adv. |
בוודאי |
|
Vaday a de demandar de el ombre: Saves a el Dio i saves Su Nombre? Si pensa, no a verguensar siempre, (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6963 |
vago m. |
בטלה, חופש מחובה ועיסוק |
|
penas munchas ya yevo ke no le kedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4564 |
vagón m. |
קרון |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
490 |
vaka f. |
פרה |
|
Disho: ''En la mar veia, siete vakas mirava, (Poema de Yosef) |
|
Otras siete pasavan, vakas del mar suvientes (Poema de Yosef) |
|
azno komo un konejo, mas bestial ke una vaka. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
ke no le agradava vaka sino la buena kordera: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
492 |
valer v. |
היה שווה, עלה; היה יעיל, היה בעל תועלת |
|
Valia poka kuantia ke perdio sus kolores. (Poema de Yosef) |
|
De lo alto del sielo una boz sale: ''Desha este ijo ke tanto te vale! (Im afes, Papo 1894) |
|
Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los vinos demudados ke se bevian, de Fransia, i Florensia i Esklavonia, mil dukados kada vazo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3856 |
valiadear v. |
גידר |
|
Su vientre rozas vayadidas, dos sus pechos inyudos milisiadas, sus brasos a el Dio espandidos. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5986 |
valiado m. |
גדר, משׂוכה; חומה |
|
para el lovo poko provecho el vayado si tal por entrar al revanyo el determinado (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5105 |
válido adj. |
בר תוקף, בתוקף, שריר וקיים; יקר, חשוב, נכבד, מצויין |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Ermanos de Israel i mis kompanieros / estas koplas kompozi de munchos manaderos / rikos i prosperos / las devemos kantar / porke vamos a notar / personajes validos / i ombres muy kumplidos (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
493 |
valiente adj. |
חסון, חזק; גיבור, בן חיל, אמיץ |
|
I las flakas tragavan a las otra[s] valientes, (Poema de Yosef) |
|
karne godra i peshkado, los valientes alavados. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Shim'on i levi de un fado, muy valientes i muy beyos. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
deve de ser en el mundo gran rejidor muy valiente; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
enpero a de menester una karne muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
i mustarda i pimienta, i es koza muy valiente. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1720 |
valor m. |
ערך, שווי; תוקף של תעודה; בבנקאות: יום ערך; גבורה |
|
No ay kien lo nombre ke en su valor no reza (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1059 |
vanagloria f. |
התרברבות |
|
deshate de avlar tal vanigloria, loko i malo (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
su padre le respondio: ''deshate de vaniglorias, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1472 |
vanda f. |
צד, עבר, מקום |
|
Te tomare komo novia ke sos de vanda alta (Ketuba de la Ley) |
|
Dime oro fino ke keres de mi ke yo muncho te ami i por kualker vanda are tu demanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Hushi mi ija Ester enpesa i demanda ke por ti kero meter todo a una vanda (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
buen shapchi tu eres, ke bueno te mentas / la lesensia ya te di lo ke keres ke metas / en mi lugar te entremetas / esto es mi demanda / el Dio este por tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5106 |
vanedad/vanidad f. |
הבל, הבלות; יהירות, התיהרות, התפארות בדברי שוא |
|
vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6095 |
vanitozo adj. |
יהיר, גאה, גאוותן, פוחז |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1061 |
vano adj. |
ריק, ריקא, איש ריק ונבוב, יהיר, רברבן, שחצן; טפל, של שוא/הבל/סרק |
|
-''terne unos siento i vente. -''i ainda estas vano! (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
'Salid de aki muntanyas vanitozas , / Dio no envelunta en vozotras gloriozas, / ermozura, altura, son vanas kozas, / dizia Dio kon an tono de rizas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4472 |
vantaje/vantaja m./f. |
תועלת; יתרון, עדיפות |
|
Libertad mos dio Ester kon mucho koraje, siendo a nos fue poter de todo vantaje; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4565 |
vapor (1) f. |
אוניה, ספינה, ספינת קיטור |
|
Al vapor ya entrimos, komo sardelas mos estefimos, diez dias navegimos, al Pereo dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
De muestras kazas mos ketaron, a l'aviasion mos entraron muestros trezoros mos tomaron, al vapor mos embarkaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
parte de su lugar por irse por mares kon naves i vapores (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1473 |
vara f. |
מוט, מקל, מטה, שבט, שרביט, חוטר; מחיקה, קו מחיקה |
|
Komo vijita el pastor a su revanyo i aze pasar a sus ovejas debasho su vara, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
494 |
varón m. |
גבר, בן אדם, אדם, איש, אדון |
|
kon dos sus varones ke lo eran sirvientes (Poema de Yosef) |
|
El rey ke apartava a los sus varones, (Poema de Yosef) |
|
vendidos a presio alto, ke el varon enrikesio, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
amanyaneo i madrugo por andar por la manyana / i dos sus mosos de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2507 |
vaziar v. |
שפך, הגיר, הערה; יצק; רוקן, הריק |
|
las vaziava por adientro i les deshava los fondikos (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3928 |
vazío adj. |
ריק, פנוי (מקום); ריקא, איש ריק ונבוב; חסר ערך, שאין בו ממש |
|
Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Komer, bever, alvisiar en paseos, nada eyos, i todos son vazios, si pensara no ay provecho de eyos, (Donme, sig 18) |
|
Los vazos eran de kristal de montanya; manda el rey ke kada uno beva komo es su manya, i el ke tiene mejor tanyer ke traiga i tanya, ke si le plazeria a el rey no lo desharia en |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4473 |
vazo m. |
כוס; אגרטל |
|
Kon vazo sin aza beven a heshbón, non azen ningún elbón de ninguna koza, van komo la roza. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Dos sinklavos en el rey reveyaron, tosigo en el |
|
Los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3858 |
vedar v. |
חדל, הפסיק; התחמק מ-, השתמט מ-, נמנע מ-; אסר, מנע |
|
Vedad de mintira del mundo, deshas aki a lo todo; Tirate dientro del lodo. (Donme, sig 18) |
|
Rogo al Dio de los sielos: ''Resive ketoret i saumerios se vede la muerte de eyos ke ya temieron de tu nombre i de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1063 |
vedarse v. refl. |
נמנע, נשמר מ- |
|
de ver tanta tinievla, del servisio se vedo. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1721 |
vedrugo m. |
נצר; שרביט; פרגול, רצועה, גיד של שור לשימוש כשוט; טבעת; חבּוּרה; שוחט בהמות; רוצח, תליין |
|
Ke al rey tienda el virdugo de reino a akeya tal se le otorgan vidas (Koplas de Purim, 1545) |
|
Tendiendole el virdugo i soltole la pena (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1474 |
vejés/vejez f. |
זיקנה |
|
Riziendo, le ato bien manos i pies, tendio kuchio al fruto de su vejes, (Im afes, Papo 1894) |
|
Hasid de Avraam a su mujer le diria: kero ke me agas buenas komidas i komeremos kon muncha alegria, ke a muestra vejes nisim grandes mo se aria (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
la uma entera muncho mo lo aman / diziendo shapchi se le arranka el alma / esta buena fama / asta su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1897 |
vela f. |
מפרש; וילון, מסך, מחיצה; שבשבת, דגל, נס; אדם הפכפך; שמירה (מת/יולדת), ליל שימורים; נר |
|
ayi kordearon velas i maderos de modos de kolores de enfrente se via komo mansania. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1475 |
velo m. |
צעיף, רדיד, רעלה, הינומה, לוט (הסיר את הלוט) |
|
Este rekuerdo lo tienes en el sielo, ninguna maldad lo kuvre kon su velo. (Im afes, Papo 1894) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1723 |
veluntad f. |
רצון |
|
Luego Mordehay kon veluntad buena mando ayunar la djuderia (Koplas de Purim, 1545) |
|
Puertas de veluntad es ora de avrirse; dia ke mi kuerpo deve afriirse, (Puertas de veluntad) |
|
Veluntad de muestro Dio en nos se afirmara i la siya de su onra oy se relustrara (Puertas de veluntad) |
|
Diole la su intesion de azer un konbite siendo ansi su intesion no ay ken se lo kite el su apetite i su veluntad (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Kuando suvio su veluntad desperto su luz santa, kavako sus kavakaduras kon klaredad alta (Donme, sig 18) |
|
I le disho su padre: el Dio santo mos abrigara, i el karnero El mos amostrara, veluntad de muestro Dio en nos se afirmara (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Muy alegre iva Avraam komo si fuera a la boda de su ijo regalado, siendo ke kon buena veluntad resivio su komando del Dio alto i enshalshado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Luego 'Ester dos mosas tomo, delante Ahashverosh se paro, i en sus ojos el Dio la engrasio. Le Disho: demanda, senyora, ke tu |
|
y 'Haman el 'Agagi estando en un kanto, Disho la reina: manyana, otro tanto, si es tu |
|
ora de puertas de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1064 |
vendedor/dera n. |
מוכר, סוחר, זבן |
|
izose el vendedor, ke ya save sus presios. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
496 |
vender v. |
מכר |
|
Kuando del pozo salia vendieronle a merkadores (Poema de Yosef) |
|
A Yosef vendieron, segun es por eskrito; (Poema de Yosef) |
|
Ni ke pueda vender ni enpenyar ningun livro de la Ley amada (Ketuba de la Ley) |
|
Siempre ir merkando i de eyos non vender nada: (Ketuba de la Ley) |
|
ijo de Mahmud Agasi el ke vende el sakat: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Presto mandaron por eskapar las almas, ya no pueden más, vendieron las kazas; a eyos los kortan kon unas pajas, sus kavesas van por kaes i plasas (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3098 |
vendido adj. |
מכור, מסור, נכנע, צייתן |
|
Esklavo vendido a mi aguelo echado en el suelo kuravash los kayos de los mis kavayos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
siendo fue vendido por el terekié, bushko de echar lekyé, ke tenía selo no miró al sielo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1478 |
vengansa f. |
נקמה, פעולת גמול |
|
Veamos vengansa en los enemigos ke presto se atemen: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1065 |
vengarse v. refl. |
התנקם |
|
i no se vengen de mi, morir por mano de ijo de ombre; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
El se venge de todos los ke sirven idolo (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5107 |
venida f. |
ביאה, כניסה, הופעה |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
de noche se le izo i la su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
498 |
venir v. |
בא, הגיע; התאים; היה לה מחזור |
|
Su padre lo keria kerensia muy granada, (Poema de Yosef) |
|
Avraam ya entendio ke al lugar vinieron, los desho a eyos i kon Yis.hak se fueron. (Puertas de veluntad) |
|
lo ke vido de Salomon el ke vino de Malta. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Deshate a este fecho, ven a el Dio, ven a el Dio.De nada no ay provecho, ven a el Dio, ven a el Dio. (Donme, sig 18) |
|
Le murio el ijo de la aniya suvio lo echo en su aliya yoro su madre una alguaya: ''Si por matar a mi ijo vinites por aki Eliau?'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Vengamos a la komida: sea muncha i sin medida; mas en la bevida sea muncho el bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
gran kavod eya tenia de estar debasho de la siya, muncho sar eya sentia de venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
por su pezar es abashado i por su pezar es afigurado, i por pizar es kriado a venir a la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Anda a el rey i avla kon el, ke no se pierde Yehudah ni 'Ariel, i no sea por tu mano fin de Yisrael, ke no |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le |
|
A' mi korason, de flamas de fuego de tus brazas se fuye / temerozo en puevlo alto, mi korason kon amargura esklama / komo suvira i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
499 |
venirse v. refl. |
הגיע; טרף חלבון עד שעשהו סמיך |
|
I non se le venia mientes de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus donzeyas la afalagavan i para eya no avia pasensia; guay, ke ize pekar a las Judias, ke de otro no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4475 |
venser v. |
ניצח, הכריע, גבר; ריסן, הבליג |
|
Gaste mos asodesió por modre un perro; no ay ke no mos vensió, mashko muncho fierro. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
zaif disho ke estava le erguelio la kavesa / de ver todo este mal no ay ken lo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5988 |
vensida f. |
נצחון |
|
a ti A' la grandeza i la barragania i la ermozura i el vensimiento i la loor (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3929 |
ventana f. |
חלון, צוהר |
|
El día de Kipur de manyana el nemsí mos vino asta la ventana, los djidiós se les kema el alma (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2510 |
vente num. |
עשרים |
|
La de vente i dos las azia bula Anula la korredera, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1066 |
ventura f. |
מזל, אושר; מציאת בעל |
|
-''ke are por mi ventura ke so grande de edad, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
500 |
ver v. |
ראה, הסתכל; בחן, שפט, העריך |
|
Disho kando le azia: ''A mi vernas agora!'' (Poema de Yosef) |
|
Disho: ''En la mar veia, siete vakas mirava, (Poema de Yosef) |
|
Buenas semanas vemos venir, las salimos a resivir para ke mos deshe bivir a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
ke ansi lo vido azer de la kunyada de su padre. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
lo ke vido de Salomon el ke vino de Malta. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18) |
|
Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1067 |
verdad f. |
אמת |
|
kuanto disho es verdad, ke somos komo unas bestias (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i te asentas sovre eya kon verdad. (Untane Tokef) |
|
I esto te djuro ati de verdad (Koplas de Purim, 1545) |
|
Grande zehut tuvo el senyor de Avraam, ke por el konosimos al Dio de la vedrad; (El rey Nimrod) |
|
Vaday El ya save a mi veluntad, ke yo kero por saver a su vedrad, fara a mi agora este bondad (Donme, sig 18) |
|
Vino Eliau serka del rey, mando por todo Israel: ''Suvid todos a 'Har 'Ha-Karmel i prevaremos si es vedrad el Dio de Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
yenos estamos de maldades no avlamos verdades, sino todo falsedades las ke pasan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Es verdad ke en alto moro / ma sovre el arrebashado miro / ''Lama teratsedun 'harim gavnunim, 'ha'har / hamad Eloim leshivto yishkon lanetsah'' (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
Ansiose 'Ester i yamo a el Dio de la altura, i levanto sus ojos kon amargura, Disho: Dio de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
502 |
verdadero adj. |
אמיתי, נכון, נאמן, כן, מקורי, ממשי |
|
Y salio verdadero lo ke disho Yosef. (Poema de Yosef) |
|
El rey Par'o sonyava suenyos muy verdaderos, (Poema de Yosef) |
|
guay de ti, el desdichado, deshas al Dio verdadero; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Al amaneser vide ke se enkuvrio de una; dishe: No es este el Dio vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Antes ke desniege a todo el resto, i deshen a mi i krean en el vedradero. (El rey Nimrod) |
|
Alavare kon gozo a el verdadero por kavza ke nos izo el nes por entero; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6425 |
verguensa f. |
בושה, בושת, בושת פנים, חרפה, כלימה, בזיון; ביישנות, צניעות; האברים האינטימיים בגוף |
|
kon mal pensa para se lo pensa / en dia de alhad lo metieron en la prensa / Yegen se topo un grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
504 |
vermejo adj. |
חכליל, אדמדם, תולע |
|
Bien la ensangrentaron, vermeja la tornaron, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
505 |
vero adj. |
אמיתי, נכון, מקורי, נאמן |
|
I soltador muy vero a Yosef fayamos; (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1583 |
verse v. refl. |
ראה עצמו, נראה, השתקף; התראה |
|
Kada manyana viamos matados, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
de verme kon muncha fatiga, ordeni esta kantiga, kon eya se kastiga el ombre kriado de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6502 |
vertedor m. |
שופך |
|
apasenta a tus ovejas, leones ke arrodearon / i |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2183 |
verter v. |
שפך, הריק, יצק, הגיר, הערה |
|
Por eskaparlo a Yis.hak eyos ya korrieron i delantre de el Dio lagrimas vertieron: (Puertas de veluntad) |
|
Mira tu, mi ija Ester, de pararte en esto i tus lagrimas verter delantre del rey presto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2513 |
vestido adj. |
לָבוּש |
|
lo ke vido de una grega vestida a la turkina: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
viendomos bien vestidos, de gaava somos enbolvidos, no metemos muestro sentido ke todo keda en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3865 |
vestido m. |
בגד, לבוש, מלבוש, חליפה; שמלה; מעיל לספר תורה |
|
I esto es un vestido ke visten namoradas, mira vestir, ke esto es vestidos de amor. (Donme, sig 18) |
|
Los kaveyos nos kortaron, deznudas nos desharon, los vestidos mos tomaron, al bloko 20 mos mandaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
los vestidos mas validos ke de keten son teshidos de Frankia son venidos, son kresidos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pan de migo mos dio a komer / por |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1069 |
vestir v. |
הלביש; נהג ללבוש |
|
te veo, tembla te trava; pekado ke vistas sayo! , (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
luego el pasha sayo lo vistio; (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
I esto es un vestido ke visten namoradas, mira vestir, ke esto es vestidos de amor. (Donme, sig 18) |
|
ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / kalsado amario ke no yeve fermanli / de negro a todo mos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1725 |
vestirse v. refl. |
התלבש, לבש |
|
El dia tersero vistiose la reina (Koplas de Purim, 1545) |
|
se vistió de luito la reina Ester, ansí fue demenester por un ombre malo de el mundo arrankalo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
506 |
vez f. |
פעם |
|
'Otra vez dormia sonyi koza estranya: (Poema de Yosef) |
|
Sonyaste otra vegada, espigas sin sivera: (Poema de Yosef) |
|
'ermanos, vide por vezes, vos kontare un disenyo: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zihri avlo un romez, todo agas arevez ven bushkate vez en vez (Donme, sig 18) |
|
i la luna desperta de vez ke se renova en el mez novedades de el mundo i sus akontesimientos, sus buendades i sus males (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4477 |
vezino m. |
שכן |
|
Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1071 |
vía f. |
דרך, מסילה; כיוון |
|
no vino otro umano en toda akeya via; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
lo ke nunka akontesio ni en sivdades ni en viyas. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
I de munchas vias mando a traer amostrar a su aver i la su grandeza kon muncha rikeza (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I perdio el su tino i se alavaria ke en toda su via no pudo verla (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Ke kon tal gran gerra de tantos dias, askier de tantas vias, su sensia baldada, ke no izo nada. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
No paso munchas dias, ya el pasha venia; serka de nuestras vias se aserkaria, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4568 |
viajar v. |
נסע, הפליג |
|
Al vagon mos entraron, sin komer mos desharon, katorze dias viajimos, in Auschwitz dezbarkimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
508 |
vianda f. |
שומן נוזלי; מרק סמיך; צידה, דברי אוכל |
|
Vianda les mandava a eyos kon Yosef. (Poema de Yosef) |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1898 |
vida (t.) f. |
בורג |
|
por la maravia ke eyos vieron kon la vida salieron en Kislev seria en el kuarter dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1726 |
vida f. |
חיים, קיום |
|
Ke al rey tienda el virdugo de reino a akeya tal se le otorgan vidas (Koplas de Purim, 1545) |
|
Di, ermano de pavlo lodo de mi kortijo, ken por el rey bien avlo i su vida kijo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yoro la sinyora de Sara toda akea noche por su regalado: komo sera mi vida de espartirte de mi lado? i les izo la komania kon los ojos chorreando (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
no ay vida tan presiada komo los dias de la prenyada, de los malahim es guadrada ke no kaiga en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
a ti son las vidas ke non podesta sovre eyas atemamiento (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
tu sos savio i la sensia manadero de vidas ke de ti manan i en tu sensia se aze todo modo de antiguo i la sensia fue de ti kriada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
no me mates en la mitad de la vida fina ke aparejo vianda para el kamino i mi komania para el dia de mi partemsia (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
de noche se le izo i la su venida / bendiziendo a el Dio ke le dara muncha |
|
A' delantre su fonsado apregona kon fuersa / kien kere espesia de |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3103 |
vidija f. |
קווצת שער |
|
No deshes vidija ni pie de djidio (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5177 |
vidro m. |
זכוכית, זגוגית |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5994 |
viduy (ebr.) m. |
וידוי (דתי) |
|
enmentare unos kuantos komo una gotera en la mar i ago viduy por eyos, puede ser are amahar el sonido de sus olas i sus ondas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3104 |
viejo m. & adj. |
זקן, בא בימים; ישן, ישן נושן, עתיק; בלה, משומש |
|
Tambien a mi me plazio azer tu konsejo komo perro viejo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Por no olvidarmos esta nimistad meldamos kon amistad de la vieja istoria, tenerlo en memoria. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3105 |
viento m. |
רוח |
|
Kon aires i vientos se desvanesio kaje ke le paresio ke un andjel lo asota bien le va derrota (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1073 |
vientre f. |
בטן, כרס |
|
bendicha sea tal vientre, i madre ke tal pario. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Su vientre rozas vayadidas, dos sus pechos inyudos milisiadas, sus brasos a el Dio espandidos. (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1481 |
vijitar v. |
ביקר |
|
Vijita tu revanyo kon peadades, ovejas ke esperan en tus bondades (Im afes, Papo 1894) |
|
Por vijitar i por sekutar todo fonsado de los sielos enel din. (Untane Tokef) |
|
A los vente dias lo hue a vijitar, lo vido de enfrente mansevo saltar, (El rey Nimrod) |
|
A' oyi i me estremesi dia ke enel me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6754 |
viktoria f. |
נצחון |
|
Luego se eskrivio en el livro de la memoria, komo uzan los reyes ke lo yaman istoria: ke por mano de Mordekay vino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1074 |
viliano adj. |
גס, בלתי מנומס; מושחת, פושע, רשע |
|
de el bien mos vengaremos komo si fueramos vilanos.'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
-''tu suenyo es de vilanos! komo puede ser tan koza: (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2514 |
vinagre m. |
חומץ |
|
kon vinagre fuerte i limon ke salieran bien agritas, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
las kortava i las azia kon vinagre i azeite (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1483 |
viniente adj. |
הקרוב, הקרוב בזמן |
|
I todos vinientes del mundo, (Untane Tokef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2516 |
viniko m. |
יין דל אלכוהול |
|
i en kada dos bokados beveresh vuestro viniko, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
509 |
vino m. |
יין |
|
'Ke yo uvas tomava, fazia vino tenprano; (Poema de Yosef) |
|
i si lo avras sentido ke korte karne i vino?'' (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Non mos manke pan ni vino a nos i a todos Israel. (El Dio alto) |
|
Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Lo atordio el vino en el seten dia (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Bevian |
|
Los |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2186 |
vinya f. |
גפן, כרם |
|
A los mueve mezes parir keria, se hue kaminando por kampos i vinyas; (El rey Nimrod) |
|
Vinyas, kampos komo guertos / esta todo en gran ruvina / ay feridos tambien muertos / en esta gerra divina (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
510 |
visio (1) m. |
עונג, תענוג, סיפוק |
|
I lo echo olvidava, los sus visios tamanyos; (Poema de Yosef) |
|
yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5121 |
visio (2) m. |
חיסרון, פגם, עיוות; פגם מוסרי, מידה רעה |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1484 |
vista f. |
ראיה, ראות, חוש הראיה; מראה, נוף; תחזית, פרספקטיבה; דעה, השקפה; ארון זכוכית; החלק הנראה לעין |
|
Ke tu boz savroza i tu vista donoza: (Ketuba de la Ley) |
|
Aman luego madrugo por la alvorada i apresuro luego kon vista siegada (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1899 |
visto adj. |
שראוהו, נחשב כ- |
|
muy klaro i muy visto de apretarlos i no para matarlos komo aki keria asta la famiya (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1077 |
vizión f. |
ראיה; חזיון, חזות; הזיה, חזיון תעתועים, סיוט, חזיון שוא, התגלות; נקודת מבט |
|
de estar a su servisio i verle la su vision''. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Vido el rey su vision ke se aunaron Ester i Aman prizion le aparejaron, djuntos se kazaron i el kornudo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
511 |
volver v. |
חזר, שב |
|
Luego se le volvian sus kolores a Yosef (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5463 |
votar v. |
הצביע |
|
Haham grande en la nasion munchos eskujeron / a ribi Hayim Nahum todos lo kijeron / todo lo rijeron / kon la derechedad / votaron por la verdad / presto fue nominado /gran rabino fue yamado (La Amerika, 1911) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6971 |
vuestro/tra, (pl.) vuestros/ras adj. |
שלכם/שלכן |
|
gran senyor vos yamash, so |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3869 |
yaga f. |
פצע, חבּוּרה, נגע, כיב, מורסה, אבעבועה; גלד |
|
No vidi en mi vida ningun mundo, las yagas de mi, sienpre no demudo, veluntad de mi Dio es fondo fondo (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5995 |
yagado adj. |
פצוע |
|
de el dia de su seer presona es apretado i afriido yagado aharvado de el Dio i krevantado su presipio tamo empushado i su trazeria paja arrojada (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6281 |
yahid (ebr.) m. |
יחיד, אחד ממתפללי ביהכ''נ; חבר בארגון קהילתי/חברתי |
|
orozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4480 |
yakishear (t.) v. |
התאים, הלם |
|
Kuando salió el fermán ke se enforkara, kon kalpak i kon tumán ke yakisheara, (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5698 |
yamada f. |
זימון, קריאה, הזמנה; אות התכנסות למיפקד, קריאה למיפקד |
|
Ya es tiempo ke mos levantemos / i la bandiera de Tsion alsemos / azer en el mundo djudio una yamada /por rekojer una fuerte armada (La Amerika, 1916) |
|
Supo Ester, por el livro de la treslada, ke la reina no puede ir d[o] el rey sin ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1078 |
yamado m. |
מוזמן, קרוא; בעל הכינוי ... |
|
Reuven era yamado el mayor de eyos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Yo no fue yamada estos trenta dias, gran miedo tengo pasar sovre el fuero (Koplas de Purim, 1545) |
|
De senyor de los sielos Avraam fue yamado: Tu luzero presiado no sera danyado. (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
512 |
yamar v. |
קרא, קרא ל-, זימן, הזמין; נתן שם, קרא שם, כינה |
|
A sus ermanos yamava, i ansi les dezia: (Poema de Yosef) |
|
i las yamava por nombre la komida de almodrote. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Demando la kavza ke vino Aman i estonses lo yaman, ayi todo el gozo le kayo enel pozo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
I todos lo yaman al rey segundo mandava en todo el mundo i a el se arrodeavan i se enkorvavan (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yamo a el su savio, i lo konsejara ke para otro anyo se aparejara, (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
I apanyamiento de los aguas mares yamastes (Donme, sig 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
Kol de los sielos salio a Avraam Avinu fue yamado: tu ijo regalado no sea degoyado; un barvez en su lugar aea ayegado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Kondes de nuestra nasion muncho ya penaron / sosietas para union eyos ya fondaron / munchos mos yamaron / no podimos ayudar / agora devemos kudiar / mos aremos sionistas / i devenir kolonistas (La Amerika, 1911) |
|
Estando el rey komiendo i beviendo, mando a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
513 |
yamarse v. refl. |
נקרא |
|
Uno ke se yamava djudio falaguero; (Poema de Yosef) |
|
Bushkando va en ke mez murio el pastor fiel no supo en akea vez nasio muestro goel pastor de Israel se yamo Moshe (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
gran senyor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
514 |
yanto m. |
בכי, התיפחות; קינה; התאוננות |
|
Reuven le yorava gran yanto fazia (Poema de Yosef) |
|
Zera Israel vino en akel negro yanto por muncho ke los dotrino mordehay el santo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1485 |
yardán (t.) m. |
ענק, רביד, מחרוזת, שרשרת |
|
Te estimare komo estima el yardan en la garganta: (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5643 |
yaván (ebr.) m. |
יוון, יווני |
|
Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3455 |
yave f. |
מפתח |
|
Yamo: ''Ya Dio, abedigua a este ijo de la aniya, toma la yave de la luvia ke no podesta sovre todas dos Eliau'' (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5996 |
yavedura f. |
מנעול |
|
se olvida de sus prometas i enrezia yevaduras de sus puertas i no ve ke la muerte esta de dientro de sus kamaretas (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
515 |
yazer v. |
שכב, ישן; נח/שכן בקבר; רבץ |
|
Aya donde yazia, tomaronle temores. (Poema de Yosef) |
|
'En el pozo bushkava, por ver si yazia (Poema de Yosef) |
|
Y una figura estava aya donde yazia (Poema de Yosef) |
|
Kon grande shakeka ayi se asento; el mazal se le bolto, en lugar de fuersa yazio en la fuesa. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6503 |
yazidura f. |
משכב, מצע; שכיבה, נטיה לשכב |
|
giala kon repozo a morada de su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1728 |
yegar v. |
הגיע, קרב; זכה ל-, הגיע ל- |
|
Yegose muy presto i tokole en la punta (Koplas de Purim, 1545) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5644 |
yelada f. |
תקופת הקור הגדול |
|
Danyo grande le tomo a la basha Rusia / kuando eya oyo ke tokaron a la Serbia / ma la Djermania / presto la entendio / su braso ya espandio / para ayudar a su aliada / ma a la Fransia le vino yelada (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5179 |
yelo m. |
כפור, קרח |
|
Avrieronse los sielos / mostrarmos ke ay un Dio / mos apedreo kon yelos / por puntos non mos undio (La Epoka, Sal. 1898) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6162 |
yené (t.) prep. |
למרות זאת, אף על פי כן, למרות ש-, על אף; שוב |
|
yene se gustan ke no ay tahanunim (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1585 |
yenicherí (t.) m. |
יאניצ'אר (חייל ממוצא נוצרי שנחטף לצבא בילדותו); כינוי לאדם אלים/אכזרי |
|
todos los djeniseros lo tomaron a despecho, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
a un djenisero le kortaron la nariz por el derecho (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Hueron los djenisseros la sivdad a kemar, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Del djenísaro tomalde la redoma i konbidalde, i un poko rogalde ke vos deshe bien beber. (Mandjares de Purim, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
518 |
yeno adj. |
מלא, גדוש |
|
'Yeno de bondades i de saviduria, (Poema de Yosef) |
|
Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Avre a mi mi ermana, mi kavesa esta yena, amor de sienpre te ami ke tu nombre linpia lana (Donme, sig 18) |
|
yenos estamos de maldades no avlamos verdades, sino todo falsedades las ke pasan en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
rogo a los senyores maftirim |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo mezates / i muy buenos / rikos i muy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5997 |
yerme (2) m. |
תולעת |
|
sale de la solombra de su sala i entra a la kamara de tinievla, se desnuda de vestido de seda i de su kamiza brozlada i se viste de yerme i guzano (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
ma yo so yerme i guzano, polvo de la tierra, un atuendo yeno de verguensa (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
519 |
yermo adj. |
שומם, לא מעובד |
|
Fayolos en los yermos a todo ese dor, (Poema de Yosef) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5124 |
yerrado adj. & adv. |
שגוי, מוטעה, משובש; בצורה מוטעית |
|
yerrado esta el ke se kontiene kon los vestidos ke el tiene, pare mientes de ande viene ke todo sale de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
520 |
yerrar v. |
הטעה |
|
Tu piedra, Si yerras, era la mas eskura, (Poema de Yosef) |
|
No kansaras, i no yerras, el Dio no mas, ela Hu (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3114 |
yerrarse v. refl. |
טעה, שגה, תעה |
|
I en esto yerrose a Aman el loko esto lo derroko (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1729 |
yerro (1) m. |
שגיאה, טעות, משגה, שיבוש |
|
I seer sea kontado a grandisimo yerro (Koplas de Purim, 1545) |
|
Este negro yerro le fue gran fesat; basta ke no esté kiesat, komemos kon gusto, bevcamos endjunto. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1486 |
yerushá (ebr.) f. |
ירושה, מורשה |
|
Le prometio de darle su yerusha ke esta ba-shehakim (Ketuba de la Ley) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1487 |
yerva f. |
עשב, דשא; טחב |
|
komo la yerva ke se seka, (Untane Tokef) |
|
matad i arematad, toda alma se pierda, destruilda asta ke le tape yerva, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1488 |
yeser arah (ebr.) m. |
יצר הרע |
|
Verdad, ke tu sos muestro kriador, i saves muestro yetser el malo, (Untane Tokef) |
|
Ah, senyor padre presiado, en buen lugar es mi estado, me espanto no sea akosado del yetser de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
kavod grande tu ternas si al yetser no eskucharas, a mis mizvot tu afirmaras, las ke se azen en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
i yo vini delantre de ti [...] kon eskaramiento de frente, enkonado de penserios kon el yetser deskarado ke a sus enkonamientos mira (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2188 |
yeshivá (ebr.) f. |
ישיבה (מקום לימוד); ישיבה, הסבה |
|
Por azer su komando de el enshalshado, lo yevare a la yeshiva para embezar Tora. (Puertas de veluntad) |
|
Zakay de Avraam betoh de la komida le fue avlando: muestro ijo se engrandesio sin saver lo ke enkomendo el Dio alavado lo yevare a la yeshiva por anbezarle lo ovligado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1489 |
yesurim (ebr.) m. pl. |
סבל, ייסורים |
|
Ken murira malogrado, i ken murira kastigado kon yisurim. (Untane Tokef) |
|
asigun es el bien son los yisurin kon porsion, nu bien kunplido ni mal atemado (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6975 |
yeudí (ebr.) m. & adj. |
יהודי |
|
siman bueno le sera al |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
521 |
yevar/yevarse v./v. refl. |
לקח, נטל, נשא, הביא; ''סחב'', גנב, גזל; הוביל, הוליך, נהג, העביר; נשא; לבש; הכיל; סבל, התיסר |
|
I ansi la yevaron al padre de Yosef. (Poema de Yosef) |
|
Yosef ya lo yevavan por karreras de Efrat (Poema de Yosef) |
|
A mi madre yevara i kon esto se afalagara. (Puertas de veluntad) |
|
akea korkovadika ke yevava la sarma, (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
ke la yevo el arnaut i kedo dezmamparada: (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Todo lo resto kede para el Dio, si de los sielos se dio lo soportaremos i lo yevaremos (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Los sirpís al kortijo entraron, a los djidiós de kaza mos kitaron, asta las mashás mos yevaron.. (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Apiada a mi alma A-donay, yevi males munchas bevaday, konsolame kon luz de rey Shabetay. (Donme, sig 18) |
|
Sadikim de akel dor kuanto mal yevaron, kon penas i kon sudor muncho perkuraron (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Los transportos mos kansaron, de lager en lager mos yevaron, a la fin de la trajedia a Belzen mos akantonaron (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
kuando sintio la sinyora de Sara todo esto ke le fue avlando, le disho: muncha razon tenesh en la ora buena yevaldo, vos rogo sinyor no lo fuesh de guestro lado (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
Munchos anyos estuvimos eskondidos / i en el abizmo estuvimos undidos / kuando un grande djudio la bandiera keria alsar / Ah! Lo yevo la muerte sin su dezeo alkansar (La Amerika, 1916) |
|
Despues de dias ke se arrodearon, a la senyora Ester ayaron, delante 'Ahashverosh la |
|
penas munchas ya |
|
yesurin va |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
523 |
yorar v. |
בכה |
|
Reuven le yorava gran yanto fazia (Poema de Yosef) |
|
Kon gran tremonte yora i esklama kon muncho fuego de alma (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Apiadado yo sere, yora por mi tu mi madre, non alegri para siempre. (Donme, sig 18) |
|
Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
|
de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913) |
|
Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914) |
|
Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2190 |
yoro m. |
בכי, נהי, הי |
|
Sus korasones kontentes, sus yoros de amargura. (Puertas de veluntad) |
|
rogemos al Dio noche i dia ke la muerte del olam se kortaria; mas yoro no avria por el zahut de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
Yoros gritos se sintia / de grandes i kriaturas / kada uno konsentia / temblores i kaenturas (La Epoka, Sal. 1898) |
|
Supo Mordelsay esta echa, esklamo ayuno, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6504 |
yugo m. |
עול (על צואר בהמה), עבדות; חריצות, להיטות |
|
kuando suviras a tu ija de la karsel / i de kaza de karsel su |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3935 |
yullé (t.) m. |
כדור רובה, פגז ; משקולת |
|
El turko se enserró en la kalé i mos izo muasilé, el nemsí enpesó a echar muchas djulés (Asidio de Belogrado 1788) |
|
Yulles tiros i dinamit van todos arrojando / mizmo a los mas babayit ya los van matando / sin piadad van degoyando / i inda no ay eskapar / aze muncho espantar / esta matansina / mirando ke es grande kyina (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2520 |
zafrán cf. shafrán |
|
|
espesias a muchedumbre i zafran sin manziya (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5467 |
zahmet (t.) f. |
עצב, סבל, טרדה |
|
Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911) |
|
Zahmet mucho se dio la grande Ingletierra / i muncho a entender dio por no deshar azer gerra / ma viendo la gezera negra / eya tambien mobilizo / vapores de askier incho / los mando en Fransia /por mantener su aliansa (La Amerika, 1915) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1490 |
zahú/zahud (ebr.) m. |
זכות; מצווה; חסד; כבוד, יוקרה; גמול |
|
Zahut tengamos nos i todos los ke en el Dio temen (Ketuba de la Ley) |
|
Zahut ya no les kedo ansi lo entiendo del Dio no tengas miedo porke esta durmiendo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
rogemos al Dio noche i dia ke la muerte del olam se kortaria; mas yoro no avria por el zahut de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
si no tiene zahud eya va penando, los mekatregim la van akosando, i por el mundo va bolando, na vanad en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
zahud ternas de ser kumplida kon la Ley seras rijida i kon shalom tu venida en tornando de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
disho a Avraam el Sinyor de los sielos: no tiendas tu mano a el luzero atersiado / tornadvos por pas andjeles de mis fonsados / este dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6978 |
zaif (t.) adj. |
חלש, חלוש; רזה |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3875 |
zavach m. |
זפת |
|
La sus ojos son pretikas parese fino zavache (Donme, sig 18) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1079 |
zehut (ebr.) m. |
שבר עבודה/שירות; תגמול ל''כלי קודש'' על שירות דתי |
|
yeno de piadades, por el zehut de Yitshak i Avraam, (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zehut rav Imnuna en el Zoar mentado i tambien de rav Una Resh Galuta nombrado (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
Grande zehut tiene el senyor parido, ke afirmo la misva de Avraam avinu. (El rey Nimrod) |
|
Tornadvos atras, andjeles de mi fonsado! este zehut restara para Tsiyon guadrado: (Puertas de veluntad) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6283 |
zelo m. |
קנאה; להט |
|
|
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4035 |
zemán (ebr.) m. |
זמן, תקופה |
|
Zemán tomaron para ereinar, manyana de Pesah mos kería[n] matar; ijos de el Dio somos, mos kijo eskapar; vieron a los muertos, se tornaron atrás. (Kalumnia de sangre, sig 18) |
|
Aséret bené Amán estavan deskuidados: no dieron aman zemán, presto enforkados; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3305 |
zemirot/zemirod (ebr.) f. pl. |
זמירות |
|
Zemirot es de kantar a el Dio el alto, sus maraviyas mentar, el Bendicho i Santo; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6979 |
zer (t.) m. |
ירוקת; מרירות, זעם, כעס |
|
al malkenu le paresio ke esto era malmeter / esta echa a den Oglu no le keria azer / ay ken echo un |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1080 |
zera/zerah (ebr.) |
זרע, גרעין; מקור, מוצא; צאצאים |
|
ke son chikos de Avraam tu kerido zera Israel. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Zera Israel vino en akel negro yanto por muncho ke los dotrino mordehay el santo (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
yoro i les disho a eyos bamidbar baaravot, muncho sar vos di por la Ley i las misvot, perdona mi zera de los avot ke so guestro ermano Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6164 |
zohe- ser zohé (ebr.) |
לזכות (ל-) |
|
se alevanto para irse a erets Israel para ser zohe a ser niftar be-erets Israel (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1589 |
zorba (t.) m. |
אדם אלים |
|
Zorba grande ay en Izmir, (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |