חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים tornar a la pajina prinsipal
del Instituto Maale Adumim
חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית tornar a la pajina prinsipal del Trezoro de la Lengua Djudeoespanyola
|
אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה – המילון המקיף ההיסטורי מילון המובאות: פתגמים לפי סדר אלפביתי |
|
Trezoro
de la Lengua Djudeoespanyola (ladino) a traves de las
Epokas - Diksionario amplio istoriko
Diksionario de sitasiones: Refranes Segun el orden alfabetiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1 |
a prep. |
ל-, אל, ב- |
|
Akel ke mata i a el lo matan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2 |
abaldar v. |
ביטל; הפך מישהו לבעל מום/נכה, שיתק; ביטל גזירה |
|
La sedaka abalda la gezira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4 |
abandonar v. |
עזב, נטש, זנח; הזניח, הפקיר; ויתר על; דחה; התפטר, הסתלק |
|
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5 |
abashada f. |
נזלת, הצטננות, התקררות; ירידה, מורד, מדרון, שיפוע, שֵׁפֵל |
|
Kada asuvida tiene su abashada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6 |
abashar v. |
ירד, פחת; הוריד, הפחית, הנמיך; העמיק (בשאלה/נושא) |
|
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
|
El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9 |
abasho adv. |
מטה, למטה |
|
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
|
Taksan d'abasho, taksan d'ariva |
|
Si keres afalagarte mira siempre mas abasho di ti |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
12 |
abastar v. |
הספיק |
|
No le abasta ni hazne del re |
|
Madrasta? El nombre ya le basta |
|
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
|
A ken todo basta nada le manka |
|
Ijika kon kavesa de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
|
Ya basta la veluntad ke keris azer bundat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
17 |
abasteser v. |
סיפק, כילכל, צייד |
|
Abastese sopa para tanta arremo boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
18 |
abatido adj. |
מדוכא, מדוכדך, מוכה (גם נפשית), נדכא; קודר, עגום, נוגֶה; מיוגע; המום, נדהם |
|
Abatido komo el polvo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
19 |
abatir v. |
דיכא, השפיל העיק על; פגע ב- הלם, היכה, המם; הפיל, הפיל ארצה, מיגר; התיש; פחת |
|
Abata la tierra, abata el korason |
|
La sensia i la pasensia abate al enimigo |
|
El frio abate al leon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
22 |
abediguar v. |
תמך, סעד, סייע, חיזק; החיה |
|
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
|
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
24 |
abil adj. |
מוכשר, זריז, מיומן, מנוסה, כשיר |
|
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
25 |
abismo m. |
תהום |
|
Si un siego gia otro siego, al abizmo van luego |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
27 |
abogador/abogado m. |
עורך דין, פרקליט, סניגור |
|
Buen abogado nunka es barato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
28 |
abokar v. |
היטה, כפף, הרכין |
|
Ken mucho se aboko, el kulo se amuestra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
29 |
aboltar v. |
סובב, הקיף; הפך; חזר, שב, הלך בחזרה; החזיר; הפנה; החליף; השתנה |
|
Abolta la oja |
|
Ande van platikos boltan chanakitas |
|
Ma el ombre bolto komo el vino en la bota |
|
La mujer mala mete la meza i abolta la kaza |
|
La kriatura bolta komo el vino en la bota |
|
Por onde kere el haham abolta la ujika |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
38 |
abominasión f. |
תועבה |
|
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
26 |
abondansa/abondansia f. |
שפע, שפעה, ריבוי |
|
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
40 |
aborreser v. |
שנא, תעב, בחל ב-, מאס |
|
Lo ke aborresi, akeyo enkampi |
|
La gava el Dio la aborrese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
39 |
aborresido adj. |
מתועב, שנוא, משוקץ |
|
Kale kerer al aboresido para ke te biva el kerido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
42 |
aborresión f. |
שנאה, איבה, טינה, מיאוס |
|
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
43 |
absente adj. |
נעדר, חסר, נפקד |
|
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
44 |
achake m. |
תירוץ, אמתלה, תואנה; סיבה, גורם |
|
No ay muerte sin achake |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
45 |
achakozo adj. |
עדין, שביר, רופף; שבריאותו רופפת, חשוף למחלות; מבקש תרוצים; מועד לגנוב, לעשות מעשים לא ראויים, אינו ראוי לאמון, יש לנהוג בו זהירות |
|
Achakozo komo el djudio en viernes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
46 |
adar (ebr.) m. |
אדר, חודש אדר |
|
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
|
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
48 |
adelantado adj. |
מתקדם, מתקדם בדעותיו; מוקדם; כשרוני |
|
El ke paga el peshe adelantado se lo kome fedido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
49 |
adelantamiento m. |
התקדמות, קידמה, שיפור, קידום; הקדמה, ראית הנולד |
|
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
|
Si dezeash saver lo ke es adelantamiento vate a la skola i alkansas akumpimiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
51 |
adelantar v. |
התקדם, השתפר; הקדים, קידם |
|
Ken adelanta, akonanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
52 |
adelantre adv. |
קדימה, לפנים, הלאה |
|
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
|
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
54 |
adientro prep. |
ב- |
|
Komi, komi - a mi sta kumiendo pur arientro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
55 |
adjuntarse v. refl. |
הצטרף; התכנס, התקבץ; התחבר, התאחד, התלכד, התאחה, התמזג, התווסף |
|
Djuntate kon los buenos seras uno de eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
57 |
adjustarse v. refl. |
התווסף |
|
Se adjusto el pie a la banketa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
58 |
admirar (fr.) v. |
העריץ, הוקיר, התפעל מ-; התבונן |
|
La flor mas pekenya mira, i el poder de el Dio admira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
59 |
adormeser v. |
הרדים; נמנם |
|
El Dio ni durma, ni adormesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
60 |
adornamiento m. |
קישוט, ייפוי, נוי |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
62 |
adovar v. |
תיקן, שיקם, הטליא; השכין שלום, השלים (בין שני בני ריב) |
|
Adova paliko - se aze ermoziko |
|
El mas prospero del ombre es adovar sus yerros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
64 |
adovarse v. refl. |
הסתדר |
|
El nasido kon mancha nunka se adova |
|
Si kada uno por si se amejorava en premero, seguro ke se adovava el mundo entero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
66 |
adversidad/adversitá f. |
יריבות, ניגוד; צרה, פורענות |
|
Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
67 |
afalagar v. |
הרגיע, ניחם, ריצה, השקיט; נתן סיפוק |
|
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
68 |
afalagarse v. refl. |
התנחם; הגיעו לידי הסכמה |
|
Si keres afalagarte mira siempre mas abasho di ti |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
69 |
aferrar v. |
תפס, אחז, החזיק; תפס (שכלית), הבין; הגיע |
|
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
|
Echa el pese chiko para aferar el grande |
|
Echar una vazia, aferar una yena |
|
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
|
L'afero de la koda (Lo kojio por la kola) |
|
Kiere aferrar el sielo kon las manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
75 |
aferrarse v. refl. |
נתפס, נאחז; התאהב; התעמת עם; ''תפס'' מחלה |
|
Todos s'aferran kon la pader basha |
|
Aferarse de las tiralanias |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
77 |
afilú (ebr.) conj. |
אפילו |
|
Del mal pagador, afilu piedras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
78 |
afinarse v. refl. |
התעדן; כחש, סבל מתת תזונה; הרעיב עצמו - מקמצנות/מתוך רצון לרזות |
|
A la vezina lo ke se le afina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
79 |
afitar/afitarse v./v. refl. |
קרה (מקרה נדיר, יוצא דופן), התרחש; גרם עצירות |
|
Kuando sales a kamino ke ti afita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
80 |
afito m. |
מקרה; קלקול קיבה; עצירות (סלוניקי); צרה, בעיה |
|
El ken kria ijo no muere de afito |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
81 |
aflosharse v. refl. |
התרופף, נחלש, התרפה, נעשה רפוי, דעך; הפיג מתיחותו |
|
Se apreta la tierra se aflosha el mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
82 |
afreskar v. |
רענן, קרר; התקרר, נעשה קר; התרענן |
|
La mujer i la roza fiske la afreskas te tura ermoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
83 |
aftará (ebr.) f. |
הפטרה |
|
Largo komo la haftara de Tishabeav |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
84 |
afuera adv. |
בחוץ; חו"ל; בהשאלה: בבית הקברות |
|
Kien tiene de azerte bien, o se muere, o se va por afuera |
|
Kada uno enterro al padre komo kijo, Djoha lo enterro kon la pacha de afuera |
|
Livianez, afuera el meoyo |
|
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
|
Dulses son las damas, ma afuera de sus kazas |
|
Afuera de esto, la botika entera |
|
Todo tiene la bien kazada, afuera de kaza |
|
Todo lo nuevo es bueno i ermozo afuera del vino i del amigo |
|
Ken de afuera vendra, de kaza te echara |
|
Todo lo roto, afuera de lo deskuzido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
134 |
agizar (fr.) v. |
השחיז, חידד |
|
Fierro kon fierro se aguza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
94 |
agora adv. |
עכשיו, כעת, עתה |
|
Adam i Eva perdieron la prostela, agora tienen ke bailar la taranteya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
95 |
agorero m. |
מגיד עתידות |
|
Los ke meten tino en sortero, kreen bastante en agorero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
96 |
agradar/se v./v. refl. |
נשא חן, מצא חן |
|
L'agrada tomates i no l'agrada datiles |
|
Al rey le agrada igos |
|
Lo ke a ti no te agrada, a tu haver no le agas |
|
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
101 |
agradeser v. |
הודה |
|
Agradese mis vizinas ke ago kon mis gaynas |
|
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
100 |
agradesido adj. |
אסיר תודה; שהתקבל ברצון, שזוכה להכרת תודה |
|
Lo olvidado, ni agradecido ni pagado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
106 |
agro adj. |
חמוץ; כינוי לאדם מחוספס, רגזן, מחמיץ פנים, ממורמר |
|
Ken dize ke su yegurt es agro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
107 |
agua f. |
מים |
|
La gayna beve agua mira al sielo |
|
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
|
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
|
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
|
Non dizes, ke de este pozo non vas a bever agua |
|
A la mar si va, no topa agua |
|
Aguas rovadas son savrozas |
|
Este arroz areyeva muncha agua |
|
Aguas kayadas son enganyozas |
|
Machakar agua en la almirez |
|
La sangre no se aza agua |
|
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
|
Limon e agua de mar |
|
Ya me se izo el meoyo agua |
|
Agua ke no as de bever, deshala korrer |
|
Un poko de agua al podzo |
|
Agua de pozo, piedra en pozo |
|
Agua no topi, de la tierra me lavi |
|
A la mar, un poko de agua |
|
Aguas pasadas no molen molino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
132 |
agudeser v. |
חידד, השחיז, ליטש; החכים |
|
El bien agudese, el mal entontese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
133 |
aguentar v. |
הרטיב, לחלח |
|
Si non puedes remediar mete tino de aguantar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
135 |
ahadut/ahadud (ebr.) m. |
אחדות, איחוד, סולידריות |
|
Ande ay ahadu ay beraha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
136 |
aharvado (ebr.) adj. |
חבוט, מוכה; מקולקל, רקוב; מוכה כלכלית |
|
'Sta aharvada del filek |
|
Fierro aharvado arlumbra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
138 |
aharvar (ebr.) v. |
היכה, הלקה, חבט, עינה; צלצל, דפק |
|
Ken t'aharvo? Tu boka |
|
En aharvando al fierro se deviene fierero |
|
El ke bien te kere te aharva |
|
Aharva kulo ke no pedo |
|
El Dio no aharva kon dos manos |
|
Aharva otra puerta |
|
Te dan toma, te aharvan fuyi |
|
Asembra palos para ke te aharven |
|
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
|
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
|
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
|
Aharva al azno para ke entiende el patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
154 |
aharvarse (ebr.) v. refl. |
היכה עצמו |
|
El ken se aharva kon sus manos ke no yore |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
155 |
ahir (t.) m. |
אורווה, דיר; כינוי למקום מזוהם וחסר סדר |
|
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
|
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
157 |
aínda adv. |
עוד, עדיין; בכל זאת |
|
Fuyo, ke nainda sta fuyendo |
|
Ainda esta in sus tredjes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
159 |
aire m. |
רוח, אוויר, הבל, דברים בטלים; מנגינה, נעימה, לחן; מראה, דמיון |
|
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
|
Aires de marina |
|
Aire, yevate esta arina! |
|
Mujer, ayre i ventura en un estado poko tura |
|
El shal i el baile i la boka al aire |
|
El Dio mos guadre de vizino malo i de aire de burako |
|
El Dio mos guadre de pedo de vieja i de ayre de kaleja |
|
El sol me marea, el aire me shashea |
|
El bavajon aze kastiyos en el aire |
|
La madre es madre, que lo demas es aire |
|
Al loko i al aire dales kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
170 |
aireada f. |
אוורור מהיר, חשיפה קצרה למשב רוח; דמיון |
|
Ni esfuegra, ni kunyada, ni vizina aireyada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
171 |
ajeno n. & adj. |
זר, נוכרי |
|
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
|
Mas vale ajenos ke parientes |
|
Buen pagador, patron in bolsa ajena |
|
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
|
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
|
Vende bamias, vende mirindjenas i no esperes a mezas ajenas |
|
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
|
Kurbachadas en kulo ajeno no tuyen |
|
Aze bueno i no mires ke es ajeno |
|
Ijos i aziendas no se azen kon manos ajenas |
|
Ni ijos ni aziendas, no se azen por manos ajenas |
|
Gueso ajeno no se aze tu gueso, i si lo keres azer no akesha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
185 |
ajo m. |
שום |
|
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
|
Parientes i ajos, ensembralos ralos |
|
Si tu sos ajo, yo so piedra ke te majo |
|
Ajikos i sevoyikas, senyora konsuegra |
|
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
|
Ken se pika - ajos kome |
|
Al ajo no puedes azer almendras |
|
Ajo dulse no ay |
|
Meteme en resta ke so ajo de testa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
197 |
akarrear v. |
משך, סחב, סחף, גרר; הוביל, הסיע, העביר, הביא, סיפק; גרם, הוליד, יצר, חולל |
|
Non avles kozas ke non saves porke akareas danyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
199 |
akavado (de) adj. |
זה עתה הסתיים/נגמר |
|
Ni bien djusto, ni mal akavado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
198 |
akavar v. |
סיים, כילה, גמר; חפר; הרעיב |
|
Mal ke se akava kon moneda no es mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
200 |
akavarse v. refl. |
הסתיים; התייגע; הותש מרעב |
|
La rikeza kon falsia, se akava kon manziya |
|
Lo ke no se empesa no se akava |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
202 |
akavidado adj. |
זהיר, מתון |
|
Ombre akavidado no merese penas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
203 |
akavidozo adj. |
זהיר |
|
El akavidozo no merese pena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
204 |
akayar v. |
השתיק, השקיט, הרגיע |
|
Tanto grita el ladron asta ke se akaya el patron |
|
Kuando el oro avla a kada lengua akaya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
208 |
akel pron. dem. |
ההוא |
|
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
|
Ken es el mazalozo akel ke se konsiente orozo |
|
Ken muncho yora akel mas tiene |
|
La ventura para akel ke la prokura |
|
Akel ke mata i a el lo matan |
|
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
215 |
akeya /akeyas pron. dem. |
ההיא/ההן |
|
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
217 |
akeyo pron. dem. |
הדבר ההוא; ''מה שמו'' (כאשר חסרה המילה המתאימה) |
|
Kuandu uno bushka mas de lo ke merese, pierdi i akeyu ke li davan |
|
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
|
Lo ke aborresi, akeyo enkampi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
214 |
akeyos pron. dem. |
ההם |
|
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
220 |
aki adv. |
כאן, פה |
|
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
|
Aki disho mi padre, aki disho mi madre |
|
Aki te meto, a el guerko te enkomendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
223 |
akistar v. |
רכש, השיג, קיבל; זכה; הרוויח |
|
No dezeyes lo ke akistar no puedes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
224 |
aklarar v. |
האיר; הבהיר, הסביר, באר |
|
El elevo demanda, el profesor aklara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
225 |
akodrarse v. refl. |
נזכר, העלה בזכרונו |
|
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
|
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
|
Ken si keri alegrar, si akodra de su kazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
228 |
akompanyado adj. |
מלווה; רדוף, מכושף |
|
Mas vale solo ke mal akompanyado |
|
Mijor es estar abandonada de kualo mal akompanyada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
231 |
akonantado adj. |
בעל הקדימות |
|
Mas vale akolantado ke deseado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
232 |
akonantar v. |
הקדים, היה בעל הקדימות, היתה לו זכות בכורה; ידו היתה על העליונה |
|
Ken adelanta, akonanta |
|
Dientes akonantan parientes |
|
Si tu non puedes los pekados rezistir, akonanta ke nasimos para sufrir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
235 |
akonsejador/dera n. |
יועץ |
|
El tiempo es el mas buen akonsejador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
236 |
akonteser v. |
קרה, התרחש |
|
Lo ke tiene de akonteser, tiene mucha fuersa |
|
Ken es el savio el ke ve lo ke va akonteser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
238 |
akorrido adj. |
נחפז, אץ, רץ |
|
Mis ermanos, mis keridos lo ke vas tan akorrido en este mundo falso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
239 |
akseptar v. |
הסכים, קיבל, נעתר, נענה |
|
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
240 |
aksidente m. |
תאונה |
|
Si pasas un aksidente i kedas bivo dizen tiene azete de bivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
241 |
aksión f. |
פעולה, עשיה; מניה |
|
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
|
Ken a otros ayuda son bendichas sus aksiones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
243 |
akudir v. |
עזר ל-, סייע ל-, בא לעזרה, נחלץ לעזרה, חש לעזרה, הציל |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
244 |
akuliar v. |
חבט בעכוז |
|
Lu akulio kon siete palus i galechas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
245 |
akumplimiento m. |
ביצוע, הגשמה |
|
Si dezeash saver lo ke es adelantamiento vate a la skola i alkansas akumpimiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
246 |
akurtar v. |
קיצר, צמצם, תמצת; חתך |
|
Gozo sin medida akorta la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
247 |
akuzar v. |
האשים; אישר קבלה |
|
El ke se eskuza se akuza |
|
Akuzar al ke non aruvo, azes mas grande pikado del ladron ke non es ladron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
249 |
al (a el) prep. |
אל, ל- |
|
Kitar i no meter al fondo ayega |
|
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
|
Del kulo al pulso |
|
De el al Dio, un palmo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
255 |
ala f. |
כנף; סנפיר |
|
Dame alas para bolar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
256 |
alado prep. |
ליד, על יד, סמוך ל- |
|
Guay del malo i su vizino alado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
257 |
alahá (ebr.) f. |
היכל, ארון קודש; הלכה |
|
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
|
Komande a la alaha te mande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
259 |
alargamiento m. |
הארכה, ארכה |
|
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
260 |
alargar v. |
האריך; השהה, משך את הזמן |
|
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
|
Kreer i esperar es la vida alargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
262 |
alarovez adv. |
להפך, היפוכו של דבר |
|
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
|
Dike vash aruves - ke el mundo va atravers |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
264 |
alavado adj. |
מהולל; מפורסם |
|
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
|
La pera alavada sale guzaneada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
266 |
alavar v. |
שיבח, הילל, פאר |
|
Vejes, no me la alaves |
|
Serra tu puerta alava a tu vezino |
|
Non kompres kozas sin alavarlo, non vendes kozas sin despresiarlo |
|
La ovra alava al maestro |
|
Kada meyanadji alava a su vino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
271 |
alavarse v. refl. |
התרברב, התפאר |
|
Dizen el ke se alava es azno |
|
Kien es la loka? La ke se alava kon su boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
273 |
alda f. |
צד, שולים, כנף בגד |
|
En sus aldas, melizina |
|
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
276 |
aldikera f. |
כיס, ארנק |
|
Non lu kero - metamelo en la aldikera |
|
La mujer destruidera, vazia del marido la faldikera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
278 |
alechadera f. |
מינקת |
|
Una madre mala alechadera puede entosigar su kriatura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
279 |
alegrar v. |
שימח |
|
Ken si keri alegrar, si akodra de su kazar |
|
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
|
Los males tuyos no kontes a ninguno, al enimigo lo alegraras |
|
El ke djuga kartas kuando gana se va alegrando i kuando perde se va inyervando |
|
Luvia i sol alegra el korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
284 |
alegrarse v. refl. |
שמח, עָלַז |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
285 |
alegre adj. |
שמח, עליז, תוסס, מאושר |
|
Kuando tu travajo es terminado vash estar alegre i repozado |
|
Ten feuzia en el porvenir te aze alegre, puedes reir |
|
Kara alegre i un michon |
|
Akel se yama alegre i kontente. el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
|
Korason alegre nunka se envejese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
290 |
alegría f. |
שמחה, גיל, חדווה, עליזות,ששון, צהלה |
|
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
|
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
|
En la kaza del kumarchi poko tura la alegria |
|
En tu boka miel, en mi kaza bien i alegria |
|
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
|
Alegria de la plasa, nuvlidad en kaza |
|
Tripa vaziya, korason sin alegriya |
|
Haham i merkader, alegria di la mujer. |
|
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
|
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
|
La kara le 'sta de siete alegrias |
|
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
|
Kon travajo i alegria se topa buena kompanya |
|
Kav(a)[e]yiko d'alegria |
|
Si keres bivir kon gozo i alegria fuye de ojo malo i echizeria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
305 |
alesharse v. refl. |
התרחק, נסוג, שמר מרחק מ- |
|
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
|
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
307 |
alevantar v |
הרים, הקים, העלה, זקף, הגביה, הניף; קומם, המריד; שיקם; העתיק; אסר |
|
Alevanta tu, me asentare yo |
|
Alevanta kavesa de kulevro i no de ben-adam |
|
Alevanta la mano ke te pika el gayo |
|
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
|
Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas |
|
Kavayo de rey no alevanta kargo |
|
Yo arto, mis ijos artos, levantad los platos |
|
Una mano de un gato alevanta un buen plato |
|
Adurado tiene la meza de no alevantar ambriento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
317 |
alevantarse v. refl. |
קם, התרומם; קם ממיטתו; מרד, התמרד; הפסיק; (על השמש/היום:) זרח; סמר; יצא לדרך |
|
Ken no kayi, no se levanta |
|
Ken s'alvanta de manyana, se l'espierta el mazal |
|
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
|
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
|
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
|
Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta |
|
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
|
No l'arrogas ke se le alvanta el gajo |
|
El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
326 |
alfinete (port.) m. |
סיכה; דבר פחות ערך; אטב |
|
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
|
Esta vistidu a la trenta i una alfineti |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
328 |
algo m. |
משהו, דבר מה; מעט |
|
Ken la miel meneya, algo se le apega |
|
Onde la oya sona algo ay |
|
Uno no tiene importansa, dos ya es algo de koza, ma tres es una fuersa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
331 |
algodón m. |
צמר גפן, כותנה; ריפוד |
|
Kito la kavesa d'en algodones i la metio en punchones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
332 |
alguenga f. |
לשון (בפה) |
|
La alguenga no tiene gueso, ma kevranta al gueso |
|
Luenga tierna rompe el gueso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
334 |
alguja f. |
מחט; סיכת קישוט |
|
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
|
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
|
A la haragana, kuando l'alguja, kuando el dedal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
337 |
algún adj. |
איזשהו |
|
Si ves algunas feyas no keres ver ni una de eyas |
|
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
|
Algun dia va ver la maravia |
|
Kada uno en su tino tiene algun espino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
341 |
alguno pron. |
מישהו |
|
Ke karar de ermoza es alguna este karar de bova es |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
343 |
alhenya f. |
חינה, כופר (צבע אדום) |
|
Pleito de ermanos, alhenia de manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
345 |
alhidez f. |
עולם מוזר |
|
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
347 |
alimpiar v. |
ניקה, טיהר, מרק; ''גילח'' ממישהו את כל רכושו |
|
La ke kria ni arta ni limpia |
|
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
349 |
alkansar v. |
השיג, הגיע ל-; הספיק; הצליח |
|
Si al Dio no lo vemos, kon sensia lo alkansamos |
|
La maldesion de padre i de madre non ankalsa |
|
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
|
El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio |
|
Azno, kon oro alkansa todo |
|
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
|
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
|
El Bendicho disho: ''Ken lazra alkansa del mas al manko'' |
|
Ken muncho pensa no alkansa a Yerushalayim |
|
Por ti kirida yo ke no te alkansi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
359 |
alkansarse v. refl. |
הושג |
|
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
|
Kon buen komportamiento se alkansa buen kazamiento |
|
Sin sudar non si ankalsa nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
362 |
alkuza f. |
פך, כד שמן, אסוך; ''שערה'' בעין |
|
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
|
Bueno giza mi elmuera kon la alkuza yena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
364 |
alma f. |
נשמה, נפש |
|
Alma buena, meza puesta |
|
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
|
Fin ke va i viene, alma tiene |
|
Ken alma tiene, alma kreye |
|
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
|
Sale el alma i no la mana |
|
Meter la alma en la palma |
|
Ken de la alma sale, a la alma toka |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
|
Eskrito esta en la palma lo ke tiene de yevar l'alma |
|
Espantate de la ravia es tosigo en la alma |
|
Non topara hayre en kamea si bushkas refua por tu alma |
|
Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma |
|
Kantidad de un pulgar, viene la alma a su lugar |
|
El kuerpo ke pena la alma, y la alma va penar al kuerpo |
|
La limpieza del kuerpo amuestra la limpieza de la alma |
|
La mana esta debasho del alma |
|
El ojo es el espejo de la alma |
|
La piedra patlea, l'alma no |
|
El ojo ve, l'alma dezeya |
|
Sta prenyada, sta l'alma yena |
|
Pekado en su alma |
|
La mujer tieni siete almas |
|
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
|
No deskuvras sekretos de tu alma ni kon tu ermana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
393 |
almena f. |
שֵׁן חוֹמָה |
|
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
394 |
almendra f. |
שקד; טבעת דמוית שקד |
|
Al ajo no puedes azer almendras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
395 |
almirez m. |
מכתש קטן, מדוכה; בסיס, אדן |
|
Machakar agua en la almirez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
396 |
almoada f. |
כר, כרית; ציפה לכרית |
|
Si dizes kavezal o almoada, non te espantes, non va kostar nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
397 |
alokado adj. |
שנטרפה עליו דעתו, מעורער,מטורף; נבעת, נדהם, מבוהל |
|
A perro alokado no estesh ir al lado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
398 |
alto adj. |
גבוה, רם, נישא, מרומם, תמיר |
|
Ay altas i bashas |
|
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
|
Alta i gorda ke me krie el Dio, blanka i korelada ya me ago yo |
|
Aze los echos uno en alto, uno en basho |
|
Pisha d'en alto |
|
Alto komo el pino |
|
Kuanto mas alto me veyo, mas alto kero ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3737 |
alviyanero/alviyano m. |
עץ לוז |
|
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
405 |
ama/amá (t.) conj. |
אך, אבל, אולם |
|
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
|
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
|
Di la burla no se eskapa ama si enkampa |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
409 |
amaares (ebr.) n. |
עם הארץ, בור, בער |
|
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
410 |
amado m. & adj. |
אהוב |
|
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
411 |
amahar (arab.) v. |
שיכך, ריפא, הרגיע, השקיט כאב, ריכך; נרגע, נחלש, שכך (הכאב); החליש חריפות הבצל |
|
Amaha la tierra, amaha la duelor |
|
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
|
A mi mama li amaha, a mi sinyor li ampaa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
414 |
amaneser m. |
שחר, הנץ החמה |
|
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
|
Ken amanese presto, s'esbarasa presto |
|
Kuando muncho eskurese es para amaneser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
418 |
amanyana/aminyana adv. |
מחר |
|
Amanyana la noche komeremos la burreka |
|
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
|
Echo de oy no lo deshes para manyana |
|
Oy la mete, amanyana la kita |
|
Oy para mi, amanyana para ti |
|
Un punto oy, uno amanyana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
426 |
amar v. |
אהב |
|
Ama a tu konpanyero komo te amas a ti mezmo |
|
Ken bien ama, nunka olvida |
|
Amar i saver no puede ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
429 |
amargarse v. refl. |
הפך מריר; חש מרירות |
|
Ken ti vei - la kara si li amarga |
|
Si todo lo ke veyo no ago, me amargo |
|
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
432 |
amargo adj. |
מר, מריר; עגום; זריז, מוכשר, ערום; כינוי לקפה |
|
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
|
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
|
Ken amargo englutio - dulse non skupio |
|
Amargo komo la fiel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
436 |
amargozo adj. |
בעל טעם מריר |
|
En korason amargozo, no entra ni riza ni gozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
437 |
amargura f. |
מרירות; עצב, עוגמה; מרור |
|
La mas grande amargura es solo por su kriatura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
438 |
amariyo adj. |
צהוב |
|
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
|
Kagajones i membriyes son amariyos |
|
Amarilio safran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
442 |
amasar v. |
לש |
|
Finyite masa ki muchacha te amasa |
|
Ken finye i amasa todo pasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
445 |
amatar v. |
כיבה; הרגיע; מחץ בין האצבעות |
|
Ni amata ni asiende |
|
Amata kandelas |
|
Un lenyo solo ni amata ni ensiende |
|
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
|
Ya amato las kandelas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
450 |
amatarse v. refl. |
כבה |
|
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
|
Fuego i baraja no se amatan kon paja |
|
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
|
Chiko fue, ya se amato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
454 |
amber (t.) m. |
פרח בעל ניחוח ענבר |
|
Verte de leshos, golerte amber |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
455 |
ambezado adj. |
משכיל, מחונך, מלומד, בעל השכלה; מורגל ב-, מלומד ב-; שנלמד; מורגל |
|
No aze el ke puede, sino el ke esta embezado |
|
La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
457 |
ambezar v. |
לימד, הורה; למד |
|
Embeza muncho i avla poko |
|
Ambeza en yorando, ruyeras en ganando |
|
Bivir un dia mas - ambizar una koza mas |
|
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
|
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
|
Al ijo komo kreates, i al marido komo ambezates. |
|
Al marido sigun lo kuizatis, al ijo sigun lo ambizatis |
|
Ken mucho durme poko ambeza |
|
Los poyos ambezan a las gayinas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
467 |
ambezarse v. refl. |
למד |
|
Ken tiene buen vizino se anbeza buen dotrino |
|
Kamina el karkanyal si ambeza il paladar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
472 |
ambierto/ambiento adj. |
רעב, מזה רעב |
|
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
|
Ken esta arto non entiyende de ambiyerto |
|
El ke se averguensa keda ambierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
475 |
ambisión f. |
שאיפה, אמביציה |
|
El amor i la ambision puede traer la traision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
476 |
ambisiozo adj. |
שאפתן, שאפתני, אמביציוזי; עקשן, קשה עורף |
|
El ambisiozo i el enviozo no tiene nunka ripozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
477 |
ambre f. |
רעב, כפן; בולמוס, רעבון |
|
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
|
Ken tiena ambre, venga i koma |
|
Mi padre era roska - yo mi muero del ambre |
|
Bet-ahayim de ambre no ay |
|
Kien no tiene indjenio, de ambre se muere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
484 |
ambriento /e adj. |
רעֵב |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
El arto no kree al ambriento |
|
Adurado tiene la meza de no alevantar ambriento |
|
El estudio es siempre ambriento, sin su komida non es kontento |
|
El ojo mas ambriento de la tripa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
490 |
amejor(e)arse v. refl. |
השתפר |
|
Si kada uno por si se amejorava en premero, seguro ke se adovava el mundo entero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
491 |
amén! (ebr.) m. |
אמן! |
|
Non dize amen debaldes |
|
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
493 |
amenguar v. |
הפחית, פיחת, המעיט, הוריד, הנמיך, דילל, החליש, השפיל; פחת, התמעט |
|
Pujo el azno, aminguo el semer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
494 |
amezurar (fr.) v. |
מדד; ניסה |
|
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
|
Peza djusto i amezura djusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
496 |
amidá (ebr.) f. |
(תפילת) עמידה, תפילת שמונה עשרה |
|
Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
497 |
amigavle adj. |
ידידותי |
|
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
498 |
amigo m. |
חבר, רע, עמית, ידיד |
|
Antes de tener katilik kon tu amigo, demanda al Dio Santo ke este kontigo |
|
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
|
Amigo enganyado, enemigo doblado |
|
Amigos i ermanos saremos, ma a la bolsa no tokaremos |
|
La ija es amiga de la madre |
|
No ay amigo en el mundo mas ke la madre |
|
Del amigo te viena la piedra mas grande |
|
Mas vale un amigo in la plasa ke un dinero in la kasha |
|
Muchos son los amigos, pokos son los eskojidos |
|
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
|
Amigo ke no sirve i kuchiyo ke no korta i ke si piedri, no importa |
|
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
|
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
|
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
|
Kuando se eskapa de un enemigo? Kuando lo azes tu muy karo amigo |
|
La piedra grande viena del amigo |
|
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
|
No ay mejor espejo ke un amigo viejo |
|
El prove i el hazino, non tienin amigo |
|
Ande ay migas, ay amigas |
|
No te espantes de tu inimigo, espantate de tu amigo |
|
Dami migas ti dare amigas |
|
Los muertos i idos tienen pokos amigos |
|
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
|
El pleites no tiene amigos ni el dezeozo tiene kontentes |
|
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
|
El marido es el mas amigo i el mas enemigo |
|
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
|
Ken empresta a amigo, se kovra inimigo |
|
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
|
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
|
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
|
No te agas sensero kon la mujer de tu amigo se sela el marido |
|
Non des sekreto atu amigo porke itu amigo se lo dize asu amigo |
|
Amigo fin al umbligo |
|
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
|
El amigo prove es presto ulvidado |
|
Un ombre sin amigo es un ombre vazio |
|
Amostrate komo amigo en ora mala |
|
Ken tiene un amigo vero, tiene un siyero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
540 |
amistad/amistá f. |
ידידות, רעות, חיבה |
|
La amistad no aze muncho ruido kuando kamina |
|
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
|
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
|
La amistad del kulevro |
|
Amistad de yerno, sol de invierno |
|
Avlad la verdad, perded la amistad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
549 |
amo m. |
אדון, בעלים, בעל הבית |
|
Komo el amo i el moso |
|
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
|
Mi moso tiene moso, mi amo 28 |
|
El moso bueno se yeva a la ija del amo |
|
El amo durmiendo, el kavayo komiendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
554 |
amojado adj. |
רטוב, לח |
|
El amojado no se espanta de la luvia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
555 |
amokarse v. refl. |
גרף את חטמו |
|
A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz |
|
Le disheron ki si amoka, si kito la nariz |
|
Amokate novia, ni poko ni muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
558 |
amontonar v. |
צבר, ערם, גיבב; אסף, קבץ,קיבץ, אגר; חסך כסף; צבר הון |
|
Kada ombre es un viajero, dezeozo de amontinyar dinero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
559 |
amor m. (Sal.)/f. (Izm./Ist.) |
אהבה,חיבה; אהוב |
|
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
|
Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto |
|
Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar |
|
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
|
El amor i la ambision puede traer la traision |
|
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
|
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
|
Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor |
|
Ni vieja sin dolor, ni ija sin amor |
|
Ken perye en el kumar gana en el amor |
|
El amor es dulse ma kon pan |
|
Primo amor todo dolor |
|
Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor |
|
Kazar es la fuersa del amor |
|
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
|
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
|
Padre i madre desharas, kon tu amor te iras |
|
El amor es siego |
|
Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas |
|
Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka |
|
No ay amor feo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
582 |
amora f. |
תות (פרי) |
|
No krese la almora fin ke no viene la ora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
583 |
amorero m. |
עץ תות |
|
Kuando se vista el amorero, se desvista el samarero |
|
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
585 |
amostrar v. |
הראה; הוכיח |
|
Te amostrare de kual palo se aze la kuchara |
|
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
|
La novia kale ke amostre la (a)shugar. El gato esta (a)rriva de la kasha no lo save echar |
|
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
|
Ande pishas no amostres |
|
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
|
Perro ke va modrer no amostra los dientes |
|
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
593 |
amostrarse v. refl. |
הופיע, הראה עצמו;העמיד פנים |
|
Amostrate komo amigo en ora mala |
|
Ken mucho se aboko, el kulo se amuestra |
|
El ke dezea azerse onbre tiene ke amostrarse komo onbre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
596 |
amurcharse v. refl. |
כמש, קמל, נבל, בָּלָה |
|
La kondja s'amurcha, ma la vertu keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
597 |
anavá (ebr.) f. |
ענווה, צניעות |
|
Non avles a ningunos kon gritos i grandeza sin non kon anavut (Aranban) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
598 |
ancho adj. |
רחב; נח לבריות |
|
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
|
El Dio ke mos de de su mano l'ancha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
600 |
andar m. (port.) |
קומה בבית, דירה; הליכה |
|
Kien anda, el Dio le manda |
|
Desha todo i andavos al banyo |
|
Ni kedesh, ni andesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
604 |
ande/andi adv. |
איפה, היכן? לאן?; אצל |
|
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
|
Ande la da, ande la toma |
|
Ande eyos van, yo ya torno |
|
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
|
Ande ay migas, ay amigas |
|
Ande mi pie, ande mi karkanyal |
|
Ande entra la dota, la vida non es rota |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
|
El haham abolta la oja por ande la kere |
|
Ni sal, ni lugar ande echar |
|
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
|
Deshame a mi, vate ande mi haver |
|
Ande korrio, egine va korrer |
|
Ande no ay medko, ke no bivas |
|
Ande pishas no amostres |
|
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
|
No mostres ande pishas ke utro va e se kaga |
|
El apio por ande pasa no embarasa |
|
Ande ay ahadu ay beraha |
|
Ande ay franses, no ay fez |
|
Guerta i ija ande la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
626 |
andjélo /ánjel/ándjel/ándjeli/ándjel |
מלאך |
|
Ken es tu anjelo es tu menajera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
627 |
angustia f. |
תוגה, צער, יגון, עצב, דאבה; מחנק; גועל, דחייה, רצון להקיא; בוז |
|
Angusia de korason, kara de Zehir |
|
La angustia a su ora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
629 |
aní (ebr.) m. & adj. |
עני, דל, רש, דלפון;רעב ללחם |
|
Ani kon kola |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
630 |
animasión f. |
חייות, פעילות, מרץ |
|
Se termino la animasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
631 |
aniyo m. |
טבעת |
|
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
|
Nu lu yames a tu yerno, yerno, si no le metes el aniyo al dedo |
|
Si le merkas a tu mujer un aniyo al punto te yama kerido mio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
634 |
aniyut/aniyud/aniyú (ebr.) m. |
עוני, דלות, מחסור, עניות |
|
El haraganut ermano de aniyut |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
635 |
anke (it.) prep. |
למרות ש-; הגם ש-, נוסף לכך, יתירה מזאת; אף על פי כן, בכל זאת |
|
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
|
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
637 |
anoche adv. |
אמש, הלילה שעבר |
|
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
638 |
anojarse (port.) v. refl. |
התרגז, התכעס; נעלב |
|
Kien esta mijor eskoje, venga uno se la anoje |
|
Ken bien esta i mejor eskoje, kuando viene el mal ke no se anoje |
|
El ke bien esta i mal diskoje, mal le venga i no se enoje |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
641 |
anshugar m. |
נדוניה |
|
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
|
Il kaveyo i il kantar nu kaven in el anshuar, ma bien save ande estan |
|
La ija en la fasha, el anshuguar en la kasha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
644 |
ansí adv. |
כך, ככה |
|
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
|
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
|
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
647 |
ansia f. |
צער, סבל, ענות; דאגה, חרדה; קמצנות, אהבת בצע |
|
Ansias dubladas |
|
Riza sin ansya |
|
Ansias tiena, ken a mi me tiena |
|
Ken kanta a su duenyo espanta o de visto o de ansia |
|
Kriyos chikos, ansias chikas ; kriyos grandes, ansias grandes |
|
Famiya grande, ansias grandes |
|
La haveransa traye mucha ansia, al kavo del anyo sale treskilada |
|
Milizina de kualker ansia es la pasensia i la toleransia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
655 |
ansina/ansine/ansín adv. |
כך, ככה |
|
Komo azi, ansina ki topa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
656 |
antarí/antirí (t.) m. |
גלימת גבר ואשה חסרת שרוולים; כתונת לילה גברית |
|
Lo ke toka a la kamiza, no toka al antiri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
657 |
antes adv. |
קודם, פעם, לפני כן |
|
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
|
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
|
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
|
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
|
Antes ke kazes mira lo ke azes |
|
Antes ke te kazes, mira bien lo ke azes |
|
Djoha, antes de kazar merko la kuna |
|
Antes de komer, demanda si es kasher |
|
Deke martes i no un dia mas antes |
|
Antes de merkar el kavayo, merko las nahchas |
|
Antes ke me yames ladron, te yamare putaniero |
|
Antes de avlar pensa lo kue digas |
|
Antes ke te la kortan, kortala tu |
|
Las alchas antes del kavayo |
|
Onor'al mediko antes ke lo tenga diminester |
|
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
|
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
|
Topate luguar antes ke eskureska |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
675 |
anteseder v. |
הקדים (את), קדם ל |
|
El la kalma ke antesede a la tempestad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
676 |
anunsiar v. |
הודיע, הצהיר, הכריז, בישר |
|
Una golondrina venida temprano no anunsia al enverano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
677 |
anyada f. |
תקופת השנה, יום השנה; משכורת שנתית |
|
Las anyadas no azen sezudos, eyas non azen ke viejos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
678 |
anyo m. |
שנה |
|
Los anyos ke da el Dio, no los toma atras |
|
El otro anyo tinia un gameo, este anyo tengo dos |
|
Non mi demandas ke anyos tengo - dimandami komo mi konsiento |
|
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
|
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
|
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
|
Abolta tu panyo - tura otro un anyo |
|
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
|
Moso i gayo, solo un anyo |
|
Pasteliko i banyo no manken todo el anyo |
|
Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo |
|
Fuy de una ora mala biviras mil anyos |
|
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
|
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
|
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
|
Solo las paras si kontan - non lus anyos |
|
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
|
Un dia mantiene un anyo i un anyo no mantiene un dia |
|
Un anyo mas, un meyoyo mas |
|
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
700 |
aogado m. |
טבוע, טובע; חנוק |
|
El aogado se apanya de la paja |
|
A la muerta i a la aogada aza los echos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
702 |
aogarse v. refl. |
טבע, נחנק, השתנק |
|
No digas d'este podso no bevo agua, si no ke t'aogas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
705 |
aospid(i)o m. |
אורח |
|
Kaza de ospides |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
706 |
apagar v. |
השקיט, שיכך, הרגיע, שבר צמאאו רעב, כיבה |
|
Ke le falta la lanpa de ignoransia? Non tiene apagador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
707 |
apanyarse v. refl. |
נתפס; נאחז ב-, דבקב-; נפל בפח; הוציא המרצע מן השק, נאסף |
|
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
|
El aogado se apanya de la paja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
709 |
aparar v. |
הציג, הראה בפומבי; חידד (עפרון) |
|
Aparate Hasday, ke te vo spozar |
|
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
711 |
aparejar /aparijar v. |
הכין, ערך, התקין |
|
Menta el malo, apareja el palo |
|
Menta al bueno, apareja el bermuelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
713 |
aparejarse v. refl. |
התכונן, הכין עצמו; הציג עצמו; מישמש ובא |
|
Si vos keresh aparejarvos para kunplir maase tovim asitiguavos tienpo de me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
714 |
aparientar v. |
לבוא בקשרי משפחה, להתחתן ב- |
|
Ken ijos i ijas tiene i kon el re aparienta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
715 |
apartar v. |
הפריש, הבדיל, שמר בצד, הקדיש; הפריד, הבחין; ניתק, הרחיק; גישש באפילה; חסך |
|
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
716 |
aparte adv. |
לחוד, בנבדל, בנפרד |
|
El guerko ke lo arrape i ke lo meta de aparte |
|
Embezalo arte i metelo aparte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
718 |
apedreado adj. |
נסקל, שנרגם באבנים; שהוקע ע''י דעת הקהל |
|
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
719 |
apegar v. |
הדביק, איחה; הדביק במחלה; סטר |
|
Apega el dia kon la noche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
720 |
apegarse v. refl. |
נדבק; דבק ב-, נקשר ל-; נדבק (שאריות אוכל לסיר) |
|
Ken la miel meneya, algo se le apega |
|
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
|
La vezina pario, a mi me se apego |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
723 |
apetite/apetito/apetit m. |
תאבון, חשק, התאווּת; כשרון, נטיה; יֵצֶר |
|
El apetit vieni en komiendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
724 |
apiadar v. |
נחלץ לעזרה, סייע ל-, עזר ל- |
|
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
|
El Dio da a unos - para ke apiadan a otrus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
726 |
apio m. |
סלרי, כרפס |
|
El apio por ande pasa no embarasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
728 |
apozar v. |
שם, קבע, הציב, הניח; נח, קבע מקומו, ישב, התישב; עצר, עיכב; עצר את ההתקדמות; שאב, שאב מים מהבור |
|
Ayinara ke non mos apoze |
|
Save la roza en ke kara apoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
733 |
aprender v. |
למד |
|
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
734 |
aprestar v. |
הועיל, היה לתועלת |
|
El kochiyo del djidio apresta para mal (se korto) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
735 |
apresurado adj. |
זריז; נחפז, ממהר, בהול;מזורז; חסר סבלנות, חסר מנוחה; נכון ל- |
|
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
741 |
apretadiko adj. |
חסכן, קמצן, קפוץ יד |
|
Apritadiko i enkojidiko, i un paliko en el kuliko. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
737 |
apretar v. |
הידק, לחץ, דחק; בלם; הכביד על, העיק; הפעיל לחץ, הכריח, כפה; איית; לחץ, עינה, נגש, דיכא, הכניע; הטריד; גרר, החזיק בכח |
|
Kada uno save adonde le apreta el sapatu |
|
Apreta la tierra, apreta el mal |
|
Kien konsuegra kon parientes, apreta los dientes |
|
No te mato mujer, si no te apreto a la pare |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
743 |
aprometer v. |
הבטיח; הציע |
|
Kien apromete, en deuda se mete |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
744 |
aprovado f. |
אישור (תקציב/חוק) |
|
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
745 |
aprovechar v. |
הפיק תועלת, ניצל; הועיל, היה לתועלת, סייע |
|
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
746 |
aprovecharse v. refl. |
הפיק תועלת; הרוויח, זכה ב-; נהנה מ-, ניצל, השתמש ב- |
|
A Sharon lo keren arondjar porke de su posto se keren aprovechar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
747 |
apuntado adj. |
נעוץ; מוקע; שהעליבוהו; שמראים עליו באצבע מאשימה; מסומן |
|
Apuntado kon el dedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
748 |
apuntar v. |
הצביע; כיוון (רובה וכו'); הדגיש; ניקד; עקב אחר הקריאה בעזרת ''יד''; הפנה תשומת לב ל-; קבע, הצמיד, נעץ בסיכה; רמז; הופיע, הנץ; תיקן |
|
Lo ke vee kon el ojo apunta kon el dedo |
|
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
751 |
apurarse v. refl. |
התרכז; התאדה; נחלש; דאג; נעצב; הראה חוסר סבלנות; הצטמק |
|
Ken se apura no bive vida segura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
752 |
ara f. |
מזבח |
|
Aras i varas i negras fadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
753 |
árabo m. & adj. |
ערבי; ערבית |
|
Un kavayo de rasa araba mesmo flako es muncho mejor de un azno alto i gordo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
754 |
arado m. |
חריש; אדמה חרושה |
|
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
|
El arador ravudo i lo arado barvudo |
|
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
757 |
arador m. |
חורש (אדמה), עובד אדמה |
|
El arador ravudo i lo arado barvudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
758 |
aranjarse (fr.) v. refl. |
הסתגל, הסתדר; הגיע להסכם |
|
Todo se aranja kon boka buena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
761 |
arbá ve esrim/estrim/strí (ebr.) |
תנ''ך |
|
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
|
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
|
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
770 |
arena f. |
חול; אבן בכליות; זירה |
|
El rio pasa, la arena keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
772 |
arina f. |
קמח |
|
Avansa la seniza i gasta la arina |
|
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
|
Aire, yevate esta arina! |
|
Sierne sierne, arina no kita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
776 |
arinero m. |
טחן, טוחן |
|
Kuando el farinero se sakudo la barva, le sale una bogocha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
777 |
arkoiris m. |
קשת בענן |
|
Tiene boka de iris |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
778 |
armada f. |
חיל, צבא, ארמדה, אוגדה |
|
Ni meza sin pan, ni armada sin kapitan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
779 |
armar v. |
חימש, צייד; טען את הנשק; ביצר |
|
Ijo, de kuanto tu nasites, me armates traision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
782 |
arrankar v. |
עקר, עקר מן השורש; קטף, תלש בכח, קרע, שבר |
|
Arrankar un pelo del puerko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
783 |
arrapar v. |
גילח, סיפר (תספורת); שעמם |
|
Arrapa esta kavesa |
|
No agas munchos konplimentos porke te yaman el grande berber ke arapa a todos |
|
El guerko ke lo arrape i ke lo meta de aparte |
|
Arrapar a Yambol |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
759 |
arraparse v. refl. |
הסתפר, התגלח, הסתרק |
|
Si te vas al berber por araparte no le avles muncho porke no puedes eskapar kon el |
|
Kuandu si arapan las moshkas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
787 |
arraskar v. |
גירד |
|
El komer i el arraskar es al empesar |
|
Mejor es ke te vean arraskando ke no mashkando |
|
No te arraskes onde no te kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
790 |
arraskarse v. refl. |
התגרד; התרפס, התחנף למישהו |
|
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
791 |
arrastar (port.) v. |
גרר, סחב, סחף, משך אחריו; נשרך, נהג בעצלתים; החריב, הרס |
|
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
|
El guerko lo yeve, el satan lo arraste |
|
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
794 |
arrastarse (port.) v. refl. |
זחל, התרפס, השתרך, הלך בכבדות, נסחב, נגרר |
|
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
795 |
arraviar v. |
הכעיס, הרגיז; לא עמד בדבריו; סירב לשלם חובו אחרי הפסד במשחק |
|
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
|
Si tu keres un puerpo (kuerpo) resio i sano kuando te vas araviar (rabiar) toma un banyo |
|
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
|
El ke se arravia presto siempre es el perdio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
799 |
arrazgar v. |
קרע, שיסע; בילה |
|
Arrazgo el gato la noche de la boda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
800 |
arrebivirse v. refl. |
קם לתחיה; שמח; התגבר על ביישנותו |
|
Nada se muere i presto se revive komo la intolerensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
801 |
arrebolver v. |
הפך, בילבל; הזכיר, רמז; החיה מריבה ישנה; חש ברע; טילטל, נפנף |
|
Il tiempo i la parida es in un punto aribulvida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
802 |
arreglamiento m. |
כוונון, תיאום, כינון, סדור, התקנה; הסדר ברוח טובה; תקנות |
|
Mas vale un mal arreglo que un pleito ganado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
803 |
arrekavdador/dera n. |
גובה, קופאי, גובהמסים |
|
Biva el buen devdor i el arekobdador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
764 |
arrekojer v. |
אסף, כינס, ריכז, קיבץ, קבץ, צבר, ליקט; הקהיל; הלביש, כיסה; מיזגאוויר החדר; נתקף התכווצויות בפה |
|
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
|
Arrekojo Shimshon para han Moshon |
|
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
|
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
|
Kuando ay pletos en kaza no se rekoje ni la seniza |
|
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
|
Lo kue arresombras, esto arrekojes |
|
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
810 |
arrekojerse v. refl. |
הצטבר; התלבש; הלך הביתה; התחתן; נאסף |
|
Se arkojeron dos kulos desnudos |
|
Las paras presto se esparzen ma muy fuerte se rekojen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
765 |
arrelumbrar/se v./v.refl. |
האיר, הבהיר, זהר, קרן; שפך אור; הואר; שימח |
|
Aze los diez dedos kandelas i ni uno no le arlumbra |
|
Fierro aharvado arlumbra |
|
De su kandela no ay ken se arelumbre |
|
Oro marteado arelumbra |
|
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
|
El sol alumbra a las ermozas i a las pishonas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
816 |
arremangar v. |
הפשיל שרוולים |
|
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
817 |
arremediarse v. refl. |
הסתדר, ניצל, מצא תקנה, מצא פתרון; עשה שימוש ב-, הסתדר במה שיש (בהעדר כלים) |
|
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
769 |
arremendar v. |
תיקן, הטליא, איחה; בסיפור: השלמת פרטים לעשותו יפה ואמין |
|
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
|
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
820 |
arremojar v. |
הרטיב, הטביל, לחלח, ריכך במים |
|
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
821 |
arrempushar v. |
דחף בכוח, הדף; דירבן; דחה; דחה (דבר לא רצוי); הסיט/הזיז דבר מה ממקומו בדחיפה; בלע (דמעות צחוק) |
|
Un mal arrepusha l'otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
822 |
arrepentirse v. refl. |
התחרט, ניחם (על), חזר בו מהבטחתו/התחייבותו; סרב, ויתר |
|
Ken mal avla, ke s'arpyenta |
|
Me arrepenti de blaho a turko |
|
Ken temprano kazo i komio, no se arrepintio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
825 |
arrepozado adj. |
שקט, רגוע, רוגע |
|
Ken no tiene ojo en dengunos i se va kon kuento tiene vida arepozada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
826 |
arreyevar v. |
סבל, עבר סבל; השלים עם; הכיל |
|
Este arroz areyeva muncha agua |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
771 |
arrimarse v. refl. |
נשען; חסה, מצא מחסה/מקלט זמני; הכין עצמו למנוחה קצרה |
|
Ken buena pader tiene, buenu se arima |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
827 |
arrimo m. |
משען, משענת, תמך; תמיכה, סיוע; מקלט; תומך |
|
Abastese sopa para tanta arremo boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
828 |
arrirskarse v. refl. |
העז, הסתכן, לקח סיכון |
|
Kien no arriesga nada non puede tener nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
829 |
arriva adv. |
למעלה |
|
Del tejado para ariva es suyo |
|
Taksan d'abasho, taksan d'ariva |
|
Fuye del pekado, no entres en arriva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
832 |
arrivar v. |
הגיע; עגן; הצליח; קרה |
|
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
834 |
arrogante adj. |
יהיר, שחצן |
|
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
833 |
arrogar v. |
הפציר, התחנן, הפגיע, ביקש, התפלל |
|
No l'arrogas ke se le alvanta el gajo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
780 |
arrojado adj. |
מושלך, זרוק; גולה, מגורש, מורחק, מסולק, מוחרם, מנודה; זנוח, דחוי |
|
Piedra arondjada no se torna atras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
781 |
arrojar v. |
גרש, סילק; הדף, זרק, יידה, השליך, הטיל, דחה; פלט; גרש; שתה בלי להשתכר; פיטר |
|
A Sharon lo keren arondjar porke de su posto se keren aprovechar |
|
Arroja la piedra i eskondre la mano |
|
Arrondjo siete piedras |
|
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
|
Si avlas lo derecho sos arondjado den lodo en lodo |
|
Va ande te rogan i no ande te ronjan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
840 |
arromper cf. romper |
|
|
La muez no parti, ama los dientes arrompi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
841 |
arrovado adj. |
גנוב |
|
De lu aruvado non si vei hair |
|
Aguas rovadas son savrozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
843 |
arrovar v. |
גנב, חטף, הונה, רימה, גזל |
|
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
|
Arrova pitas, beza mezozot |
|
Ladron ke save rovar save enganyar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
848 |
arroz m. |
אורז |
|
Este arroz areyeva muncha agua |
|
Arroz - m'ichare kon vos |
|
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
|
Esta pita i arroz paramorde vos |
|
Va a Stambol por una kuchara de arroz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
853 |
artado adj. |
שָׂבֵעַ |
|
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
854 |
artar v. |
השביע; השביע רצון |
|
De ke pari i kreyi, mi papo no arti |
|
La ke kria ni arta ni limpia |
|
Si tu pan no me arto tu palavra me kontento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
860 |
arte m. |
אמנות; נכל, הונאה; ערמה |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
De lunes a martes, pokos son los artes |
|
Embezalo arte i metelo aparte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
864 |
arto adj. |
שָּׁבֵעַ |
|
El arto no kree al ambriento |
|
Yo arto, mis ijos artos, levantad los platos |
|
Kuando el meoyo esta arto la imajinasion se eskapo |
|
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
869 |
artura f. |
שׂובע, רוויה |
|
Sol i luvia anyos de artura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
870 |
árvol m. |
עץ, אילן |
|
Savemos ke el arvol krese kada dia ama non puedemos detekter su suvida |
|
Arvole tuerto, no se enderecha |
|
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
|
Mujer sin kriaturas, arvol sin frutas |
|
Por sus frutas se konose el arvol |
|
Komo es el arvole, es i el fruto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
882 |
árvole/arvolé cf. árvol |
|
|
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
880 |
arvoliko m. |
שיח, עץ רך |
|
El arvoliko s'enderecha kuando es mansevo |
|
Vamos sakodir el arvoliko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
883 |
asafrán m. |
זעפרן, כרכום |
|
Ken tiena muncho asafran, echa i a las koles |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
884 |
asegún prep. |
לפי, כמו, בדיוק כמו, בו ברגע ש- |
|
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
|
Al bovo i al loko asegun le da |
|
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
|
Asigun es el kantar asi es el bailar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
888 |
asegurar v. |
הבטיח, ביסס, חיזק; אישר; נתן אחריות (למכשיר) |
|
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
889 |
asembrar v. |
זָרַע; פיזר דברים על כל עבר, זרע מהומה |
|
Lo kue arresombras, esto arrekojes |
|
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
|
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
|
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
|
Asembra palos para ke te aharven |
|
Asombraron pipinos i salieron ravanos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
895 |
asemejar v. |
דמה ל-; השווה; הופיע |
|
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
|
El ke al kavo keda a ravo asimeja |
|
Un guerko asemeja al otro |
|
La persona asemeja a la mayimona |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
899 |
asender (port.) v. |
הדליק; בהשאלה: נתן השראה, הלהיב |
|
Ni amata ni asiende |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
900 |
asentar v. |
הושיב, יישב; ארגן; חיבר (שיר, סיפור); הותיר משקע |
|
Asentimos i barrimos |
|
Asenta kuliko - incha fuziko |
|
Todos se vayan anpalar, ki yo al talamon mi vo asentar. |
|
Barir i asentar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
905 |
asentarse v. refl. |
ישב, התיישב; התיישב בכל כובד משקלו; שקע בשל כובד משקלו; נפל על הכסא; פשט רגל |
|
Asentate tuerto i avla derecho |
|
Alevanta tu, me asentare yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
908 |
aserkarse v. refl. |
התקרב, ניגש אל, הגיעאל; הראה דמיון כלשהו |
|
Sin shalom viene torpedad, kon shalom se aserka la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
909 |
asertar v. |
אישר, אימת, אישרר, חיזק, בִּסֵּס;הבטיח, טען, הצהיר, קבע, הבהיר |
|
El Dio de asertar i no eskojer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
910 |
ashugar m. |
נדן, נדוניה, מערכת לבוש לכלה |
|
Ashugar i kontante, todo delantre |
|
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
|
El ke no kere kos.huegrar demanda mucha ashugar |
|
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
|
De dota i ashugar ninguno se enrikesio |
|
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
917 |
asi (t.) m. |
מורד, מתקומם, קושר |
|
Asi bivan mis pulgas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
918 |
asinyalado adj. |
מסומן, מועד לפורענות, ביש מזל; חשוד; נתון תחת השגחה; מצולק |
|
El Dio ke mos guadre de asinyalado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
919 |
asitiguar v. |
יעד, ייעד, קבע |
|
Si vos keresh aparejarvos para kunplir maase tovim asitiguavos tienpo de me |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
920 |
aslahá (ebr.) f. |
הצלחה |
|
El ke es patron de gaava en tiempo piedre su atslaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
921 |
asoplar v. |
נשב, נשף, אוורר |
|
Ken se kemo en la shorba, asopla en el yogurt |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
922 |
asperar v. |
חיכה, המתין, ציפה; קיווה |
|
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
|
Aspera azno a la yerva mueva |
|
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
|
Ken aspera kome la pera |
|
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
|
Kuando azis bundad a la djenti non asperis paga |
|
Lavor echa, dinero aspera |
|
Mantente kon onor i no asperes de otro favor |
|
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
|
'Sta asperando kon ojos de papel |
|
Ken de otro aspera, se despera |
|
Ninguno ke no aspera de otro |
|
La pera no aspera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
938 |
asperarse v. refl. |
ציפה ל-, חש מראש |
|
Kien kiere kazar kon mosa ke no se aspere la vejesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
939 |
aspriko m. |
פרוטה, מטבע פחות ערך (אספרו קטן); נדבה |
|
Beyata el aspriko ke onra a su senyor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
941 |
aspro adj. |
מחוספס, גס, חד, בעל טעם גס |
|
Si das el aspriko, tane el chufletiko |
|
Asprikos i diavlikos no estan kedikos |
|
Ken de mi punto reira, mi aspro no vera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
944 |
asta prep. |
עד, עד ל- |
|
Guay guay asta la puerta de la kaye |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
|
Asta la muerte vida es fuerte |
|
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
|
El buen vino asta la fiesta |
|
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
|
De la faja asta la mortaja |
|
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
|
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
|
El benadam arriva asta onde puede ma no asta ande kiere |
|
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
|
No yames a tu ija ''Bella'', asta ke no kita sarampion i via |
|
De boka a boka va asta Roma |
|
Los dias pasan komo la solombra i el rikordo keda asta la tomba |
|
Tente klavo asta ke me pago |
|
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
|
El re va asta onde puede i no asta (onde) kere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
972 |
astrolojía f. |
אסטרולוגיה |
|
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
973 |
astuto adj. |
ערום, ערמומי; בעל תושיה, תחבולן |
|
Kontame, Muza, del ombre astuto k'estuvo errando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
974 |
asukar v. |
המתיק, שם סוכר ב- |
|
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
975 |
asuvida f. |
עליה, טיפוס; מקום תלול, מדרון, שיפוע, דרך תלולה |
|
Kada asuvida tiene su abashada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
976 |
asuvir v. |
טיפס, עלה; העלה |
|
El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
977 |
atagantar v. |
הטריד, הטריח, הפריע; ייגע, שעמם; עורר גועל, גרם בחילה |
|
No atagantes al Sinyor del Mundo kon munchas rogativas ten tino ke ya las sintio todas, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
978 |
atar v. |
קשר, חיבר, צרף, אגד, איגד; סגר עיסקה; סמך על, נתן אמון ב- |
|
Kien bien ata, bien dezata |
|
Ata al gato kuando kome |
|
A la mujer kaida, atale la lingua |
|
Ken no ata al nyudiko pierde el puntiko |
|
Las bragas no se save atar, kazar se kera |
|
Es loko de atar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
984 |
atavanado adj. |
משוגע, מטורף, חסר לו בורג, הראש בעננים; טיפש, שוטה |
|
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
985 |
atemado adj. |
חסר אונים, אפס כוח (שרוי באפיסת כוחות); הרוס, מושמד, מוכה |
|
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
986 |
atemar v. |
התיש, ייגע, הוציא את הנשמה; כילה, השמיד, איבד |
|
Ande se ateman los buenos dias |
|
Zehut avot no se atema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
988 |
atemarse v. refl. |
נבעת, נחרד, התייגע; כלה, נשמד; התאבד |
|
La ija i el Pesah nunka se atema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
989 |
atorgar v. |
הודה, הכיר ב-; התוודה; הצהיר; הבטיח; נעתר |
|
Pekado atorgado, medio perdonado |
|
Kien kaya otorga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
992 |
atrás adv. |
אחורה, מאחורי; מלפני (זמן), אחרי |
|
El dia avla avagar, la noche mira atras |
|
Piedra arondjada no se torna atras |
|
Verguensa es de rovar i dar atras |
|
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
|
Los anyos ke da el Dio, no los toma atras |
|
Si tu bolsika esta sin paras adio amigo vate atras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
999 |
atrivirse v. refl. |
העז, נאזר עוז; התחצף; הסתכן; החליט, קיבל החלטה; סמך על, בטח ב- |
|
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1000 |
augurarse v. refl. |
איחל לעצמו |
|
Se augura al naser i no ayegare a ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1001 |
aún conj. |
למרות, בלי להתחשב ב- |
|
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1002 |
aunado adj. |
מאוחד; מאחד, מייחד; בהסכמה עם |
|
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1003 |
aunamiento m. |
איחוד, התאחדות; איחוד, האחדה; אחדות, אחידות; תמימות דעים, אחדות דעות, פה אחד |
|
El bien aunamiento aze entiendemento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1004 |
aunke cf. aún ke |
|
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
|
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1006 |
av (ebr.) m. |
אב; נשיא, יו''ר |
|
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1007 |
ava f. |
שעועית, פול; פריחה מגרדת |
|
Ava entravada, mujer maneada |
|
Las avas kontadas nunka son rovadas |
|
Para nada, kaldo de avas |
|
Mejor de nada - kaldo de avas |
|
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1012 |
avagar adv. |
לאט, בנחת, בשקט, במתינות |
|
El dia avla avagar, la noche mira atras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1014 |
avansador/dera adj. |
חסכן; חוסך |
|
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1015 |
avansar v. |
התקדם, קידם; השתפר; חסך |
|
Avansa la luz, ensienda la kandela |
|
Avansa la seniza i gasta la arina |
|
El eskarzo piensa de avansar tres, gasta kuatro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1018 |
avanso m. |
קדימה, דמי קדימה; התקדמות, קדימות, עדיפות; הצלחה; הדבקה, האצה |
|
El avanso aze buen bilanso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1019 |
avarisia f. |
קמצנות, צייקנות |
|
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1020 |
avaro adj. |
קמצן, צייקן, כילי |
|
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1022 |
ave f. |
עוף; כינוי לאדם חסר יוזמה, כבד ומסורבל |
|
Por el kante se konose la ave |
|
Ni ave sin nido, ni gozo komplido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1024 |
avenir (fr.) m. |
עתיד; חזות, סיכוי |
|
Sin sufrir no ay ni parvenir, ni avenir |
|
Sin lavorar por tu porvenir es muy yuch de topar tu avenir |
|
Ten feuzia en el porvenir te aze alegre, puedes reir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1027 |
aver (ebr.) m. |
אוויר, רוח; אווירה, אטמוספירה; אקלים, מזג אוויר, סבר פנים |
|
Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare |
|
Esta bolando en los averes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1028 |
aver v. |
היה (יש), היה לו, הכיל, היה ל-, התקיים, קרה |
|
Kon parientes ke no tengas dar i aver |
|
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
|
Ande ay franses, no ay fez |
|
Ande no ay madre no ay ni padre |
|
Mar i guerta ki no ay buelta |
|
Dale ke le daras, guay ke de si no ay, de su mano no ay |
|
Kituba sin ketata no ay |
|
Ajo dulse no ay |
|
Ay altas i bashas |
|
Ande no ay banyo, no ay danyo |
|
Bet-ahayim de ambre no ay |
|
Ay dar, ay saludar |
|
Emprestimo bueno no ay |
|
Kura dulse no ay |
|
Lenya sin fumo no ay |
|
Malorozo, mas malorozo ay |
|
Mashal mentirozo non ay |
|
Muerta dulsi no ay |
|
Muncho ay, muncho se va |
|
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
|
Kuando mazal no ay, ventura ke buska? |
|
Kuando ay dar sos bueno |
|
Kuando ay luvia aze friyo |
|
Ande ay ahadu ay beraha |
|
Lavor ke aya, ke salud no manka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1030 |
averguensar v. |
בִּיֵּשׁ, השפיל, פגע בכבוד, העליב, ביזה |
|
El ke se averguensa keda ambierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1031 |
aviana f. |
אילסר, אגוז קטן |
|
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1032 |
avierto adj. |
פתוח, חשוף, פרוץ; מפולפל, גס, בלתי צנוע, נהנתני; ישר, נוהג בפתיחות, נבון, בהיר, זריז, פעיל |
|
Puerta avierta i mujer deskuidada |
|
Si el korason es siego, lo ke vale el ojo avierto |
|
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
|
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
|
La puerta avierta i el djusto peka |
|
Ken non tiene kuento, siempre va avierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1038 |
avla f. |
דיבור, דבר; נאום, הרצאה, דרשה, שיחה (ברדיו, בציבור), כושר דיבור |
|
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
|
Tu avla seya kon umildansa, en tu enimigo no dezeyes vengansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1040 |
avlador/dera m. |
מרצה; דברן; מליץ יושר |
|
A ombre avlador i endiskreto no konfies tu sekreto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1041 |
avlar v. |
דיבר, הירצה, שוחח, החל בשיחה |
|
Ken avla bueno, bueno ke tenga |
|
Avla kantando, te respondere baylando |
|
Avla kon ken komes i no kon ken riyes |
|
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
|
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
|
Antes de avlar pensa lo kue digas |
|
Avla poko pensa muncho |
|
Avla poko i siente muncho |
|
Kien mucho avla, poko vale |
|
Avlar i riir |
|
Kuando uno avla la verdad nunka lo va pueder enyegar |
|
Avlad la verdad, perded la amistad |
|
Kome bokado grande palavra grande no avles |
|
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
|
La noche mira detras, el dia avla vagar |
|
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
|
Kayen barvas i favlen kartas |
|
Detras del rey avlan mal |
|
Es punto de masapan, avlar i pezar |
|
Embeza muncho i avla poko |
|
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
|
Kaya mana, avlare yo |
|
Kada uno avla a savor de su paladar |
|
Ken mal avla, ke s'arpyenta |
|
El dia avla avagar, la noche mira atras |
|
Ken mal avla, mal oye |
|
Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar |
|
Kien sale el mas savio? El ke non avla muncho |
|
Poko avlar, muncho azer |
|
El poko avlar es oro, lo muncho es lodo |
|
Muncho avlar, muncho yerrar |
|
Boka tiene i no avla |
|
El borracho avla a su kerer |
|
Kaminando i avlando |
|
Mas vale kayar ke avlar |
|
Pensar i avlar |
|
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
|
Poko avlar - salud para el puerpo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1088 |
avlarse v. refl. |
דובר |
|
En kaza del enforkado no se avla por kuedra |
|
La mijor palavra es la ke no se avla |
|
Por el muerto se avla solo bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1092 |
avlastina f. |
פיטפוט, להג, מילמול, פטפטנות; דברי הבל; רכילות, דברי רכיל, לעז, לשון הרע |
|
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1093 |
avodazara (ebr.) f. |
עבודה זרה |
|
Guay de djente ke ablan lashon hara kon sus bokas espanden avoda zara |
|
Ken save sirvir Avoda Zara el diavlo lo menospresiara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1095 |
avokato m. |
עורך דין, פרקליט, סניגור; מייצג מישהו (נאמר באופן שלילי) |
|
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1096 |
avot (ebr.) m. pl. |
אבות |
|
Zehut avot no se atema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1098 |
avrir v. |
פתח, פקח, חלץ פקק, נתן סם משלשל |
|
Yave de oro avre kada dolap |
|
Palavra dulse avre puertas de fierro |
|
Boka dulse avre puerta serrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1100 |
avrirse v. refl. |
נפתח; הנץ; פתח עצמו, התוודה, גילה ליבו; קרע, פרם; התגבר על ביישנותו |
|
Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo |
|
Se avrio komo la flor de la kalavasa |
|
Ke se avra las puertas de las piadades |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
Una luvia kayo, ke s'avrieron los sielos |
|
Boka kon boka, s'avre la gola |
|
Se avrio komo la kondja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1108 |
avtahá (ebr.) f. |
בטחון; תקווה; ביטוח |
|
Nunka kites avtaha en el Kriador, El es muestro Senyor, El es muestro Salvador |
|
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
|
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
|
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1112 |
avuelo/a n. |
סב/סבא, סבתא |
|
Kien no save de avuelo nunka save de lo bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1140 |
ayá adv. |
שם, שמה |
|
Aya vaya el ojo malo |
|
No es d'echar a por aya |
|
Ande kaya la braza aya se kema |
|
Este ombre es derecho, los derechos stan aya adebasho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1145 |
ayegar v. |
הגיע, התקרב; הגיע להשג, השיג, הצליח; הקריב קרבן; זכה לראות |
|
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
|
Kitar i no meter al fondo ayega |
|
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
Se augura al naser i no ayegare a ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1150 |
ayer adv. |
אתמול, ביום אחר שעבר |
|
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1151 |
ayí/aí adv. |
שם, שמה |
|
D'ayi li dio la tos a la gayina |
|
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
|
El ken se va a la gerra ayi no keda |
|
No me mates aki, matame mas ayi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1155 |
aynará (ebr.) |
עין הרע, עין רעה; השפעת עין הרע |
|
Guadrado de ayin ara, de ojo malo, i de pitme de moshka |
|
Ayn a-ra ke no me apoze |
|
De ayn a-ra ke mos guadre el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1159 |
ayuda f. |
חוקן; עזרה, סיוע, תמיכה, סעד |
|
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1160 |
ayudar v. |
עזר, סייע, תמך, סעד, הושיט יד |
|
Ayudate, te ayudare |
|
Ken a otros ayuda son bendichas sus aksiones |
|
El Dio diza : Ayudate, te ayudare ; guadrate, te guadrare |
|
Si ayudas a los menesterozos de los sielos tienes todo bueno |
|
Si non te puedes ayudar de ti para ti, non te puedes ayudar del todo |
|
Si ayudas a tu padre i a tu madre te ayudan de los sielos |
|
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
|
Las manos azen i el Dio ayuda |
|
Kuando non tienis mazal - ya ti puedes enfurkar i nada non ti va ayudar |
|
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
|
Mas vale al ke el Dio ayuda de el ke madruga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1172 |
ayudarse v. refl. |
נעזר |
|
Perkura ayudarte a ti mesmo, i nunka dekolges de dinguno |
|
Ayudate, te ayudare |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1175 |
ayudo m. |
תמיכה, סיוע, סעד, עזר; מענק |
|
Al mentirozo un sarnudo le es ayudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1176 |
ayunar v. |
צם, התענה, ישב בתענית |
|
Ayunas i al sereno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1177 |
aza f. |
ידית (של ספל או סירּ); גרזן |
|
Al guevo meter aza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1178 |
azeite m. |
שמן |
|
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
|
La verdad va ensima, komo la azeite |
|
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
|
Si pasas un aksidente i kedas bivo dizen tiene azete de bivir |
|
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1182 |
azeituna f. |
זית (הפרי) |
|
Oliva i azeituna, todo es una |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1183 |
azer v. |
עשה, יצר; עזר, סייע, הושיט עזרה |
|
Kien aze lo ke kiere non aze lo ke deve |
|
La mujer aze, la mujer dezaze |
|
El dizir i el azer son dos |
|
Aze bueno i echalo a la mar |
|
Aze kualo el haham dize, ma no kualo el haham aze |
|
Lo ke azes kon tu mano, no lo aze ni tu ermano |
|
Ken bien aze, bien topa |
|
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
|
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
|
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
|
Komo azi, ansina ki topa |
|
Bendichas manos, ke esto azieron |
|
Azer bien, topar mal |
|
Ke age darshar, ke sega en Tesha beav |
|
Aze una buendad i echala a la mar |
|
El ke izo este hohombro se lo yeve al'ombro |
|
Es muy kolay para prometer, es muy difisil el buen azer |
|
Az kuando puedes i no kuando keres |
|
El ke tiene kuidado por lo ke puede suseder es muy sezudo en lo ke tiene ke azer |
|
A la muerta i a la aogada aza los echos |
|
Dos mujeres i una oka azen bazar |
|
Poko avlar, muncho azer |
|
El ke no es venturozo por si no puede azer venturozos a los otros |
|
Antes ke kazes mira lo ke azes |
|
Kuando ay luvia aze friyo |
|
Lo ke la persona aze di negro, il Dio lo dizaze |
|
Dos i dos azen kuatro |
|
Aze echos embatakados |
|
El guerko no tiene lo ke azer |
|
Ijo fuites, padre seras, lo ke izites te aran |
|
Dos muezis no azin kastiyo |
|
Mi ojo ke no te aga danyo |
|
Lo ke aze los piezes no aze el telefon |
|
Aze de una pulga un gameyo |
|
Ken izo uno, izo munchos |
|
Az bien i no mires kon kien |
|
La boka aze, la boka dezaze |
|
La lingua aze i la lingua dezaze |
|
El meoyo aze, el meoyo dezaze |
|
Lo kel Dio azi, la persona no lo dizazi |
|
El tiempo aze i el tiempo desaze |
|
Las manos azen i el Dio ayuda |
|
Ken kefi aze lo topa |
|
Todo lo ke vas azer pensalo bueno i despues pasa a la ovra (Aranban) |
|
Lo ke aze Djoha, aze i dezaze |
|
Uno es prometer, otro es azer |
|
El azer e no valer |
|
A ke otro aze asi se desaze |
|
El muerto no aze el echo del bivo |
|
Ken non tiene ke azer se toma kon la mujer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1241 |
azero m. |
פלדה |
|
Si el korason fuera de azero no lo vensia el dinero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1242 |
azerse v. refl. |
נעשה, הפך ל-, היה ל-; העמיד פנים, עשה עצמו; הבשיל, השלים בישולו; מת |
|
Se aza del bovo i del loko |
|
El ke se aze vaftiz sin duvda es kademsiz |
|
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
|
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
|
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
|
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
|
Adova paliko - se aze ermoziko |
|
Lo ke no se aze en la boda no se aze en ninguna ora |
|
Kon vida i salud todo se aze |
|
Komo viejo malo ke landres vo se aga |
|
A damla, a damla, si azi un lak |
|
Era lovo si izo moshka |
|
La sangre no se aza agua |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1258 |
azienda f. |
רכוש, הון, עושר, נכסים, נחלה |
|
Ni ijos ni aziendas, no se azen por manos ajenas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1260 |
azniko m. |
עַיִר, חמור קטן |
|
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1261 |
azno m. |
חמור |
|
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
|
Azno batal provecho para el vizindado |
|
Al azno, han azno |
|
Azno ijo d'un otro! |
|
Kayo del at al aznu |
|
Azno kayado, por savio kontado |
|
Ki azno kido sin kola? |
|
A los aznos konfites |
|
Azno, no muere de tikia |
|
Azno, kon oro alkansa todo |
|
Vites al azno, ni preto ni blanko |
|
Pujo el azno, aminguo el semer |
|
El azno trae la paja i el se lo kome |
|
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
|
Al benadam la palavra, azno el palo |
|
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
|
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
|
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
|
Aznu enkargado de paja |
|
Aspera azno a la yerva mueva |
|
Dizen el ke se alava es azno |
|
Djoha sovre el azno |
|
La tose i el azno no se puede (e)skonder |
|
Onra al azno paramor de su patron |
|
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
|
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
|
Aharva al azno para ke entiende el patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1296 |
bachka f. |
סוג של משחק קלפים |
|
Todo modo de karta i eya le aze bachka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1297 |
baftiz/baftizmo m. |
טבילה (נוצרית), הטבלה |
|
El ke se aze vaftiz sin duvda es kademsiz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1298 |
baftizado adj. |
שהוטבל |
|
A boda ni bavtizado, nunka vayas sin ser yamado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1299 |
bahchaván (t.) m. |
גנן |
|
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
|
En la guerta krese lo ke no kere el bahchavan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1302 |
bailar v. |
רקד, חולל |
|
Kon la para baila el guerko |
|
Avla kantando, te respondere baylando |
|
Kuando el gato no sta, los ratones baylan |
|
El se lo kanta, el se lo baila |
|
Asigun es el kantar asi es el bailar |
|
La gana ke tengo de bailar, tienes tu de lavorar |
|
Por dinero balia el perro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1310 |
baile m. |
ריקוד, מחול |
|
El shal i el baile i la boka al aire |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1311 |
baldar v. |
ביטל; ביטל גזירה; שבר; הפסיק, עצר; עשה לבלתי חוקי, ביטל חוקיות |
|
Kon muncha tefila balda la gezira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1312 |
baldes adv. |
בחינם, חינם אין כסף |
|
Ver a la bula de baldes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1313 |
balkón m. |
מרפסת, גזוזטרא |
|
El muncho meldahon tiene el ojo a kada mujer ke ve en el balkon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1314 |
bamya (t.) f. |
במיה; כנוי לאדם רך ואפטי; כינוי לשקר גדול |
|
Vende bamias, vende mirindjenas i no esperes a mezas ajenas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1315 |
bandiera f. |
דגל, נס |
|
Bandera vieja, onor de kapitan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1316 |
banketa f. |
שרפרף, ספסל; סיבוב במשחק קלפים |
|
Se adjusto el pie a la banketa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1317 |
banko m. |
ספסל, מושב; שולחן משרדי |
|
Suerte de topar un kuervo blanko es mas fasil de rovar un banko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1318 |
banyo m. |
אמבט, אמבטיה, מרחץ; רחצה; חדר אמבטיה; עיר מרחצאות |
|
Ande no ay banyo, no ay danyo |
|
El banyo tiene djura ke al preto no aze blanko |
|
Kien entra al banyo, sin sudar no sale |
|
Banyo solo, paseyo kon djente |
|
Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo |
|
Dos kulos disnudos, solo por el banyo sierven |
|
Djoha yevava bogos al banyo, los suyos los dava a yevar |
|
Desha todo i andavos al banyo |
|
Bogo de banyo kumplido |
|
Pasteliko i banyo no manken todo el anyo |
|
Kanyo del banyo |
|
Kaya mis vizinas ke al banyo me vo ir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1335 |
baraja f. |
סכסוך, קטטה, מריבה; בלבול |
|
Fuego i baraja no se amatan kon paja |
|
Onde estan las barajas, onde estan las negras faltas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1337 |
barato adj. |
זול |
|
De lo barato s'emprovesio mi padre |
|
Lo barato es karo, i lo karo es barato |
|
Buen abogado nunka es barato |
|
El ke save merkar barato i vender karo es un merkader muy zeki i raro |
|
Lo barato entinye la kaza de mi padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1344 |
barka f. |
סירה |
|
La barka es grande, la rikeza es grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1345 |
barminam/án! (aram.) interj. |
בר מינן!, חס וחלילה! לרוע המזל! לא עלינו! |
|
Dente negra, de los de barminan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1334 |
barragán n. & adj. |
גיבור, אמיץ; חזק, חסון; גברי; מי שמפגין את שריריו (אירוני), בעל כוח |
|
El mas haragan non es baragan |
|
El baragan se konose en ora de gerra, el savio en ora de ravia |
|
Ni el riko kon su rikeza, ni el barragan kon su barragania |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1342 |
barrer v. |
טאטא |
|
Kuando no se bare viene djente |
|
Barir i asentar |
|
El dia ke no se barra vienen djente |
|
Entre la es.huegra i la nuera deshan la kaza sin barer |
|
Eskova mueva barri bueno |
|
La nuera bare lo ke la suegra veyi |
|
Asentimos i barrimos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1360 |
barro m. |
טיט, בוץ, חומר (חימר) |
|
Esfuegra ni de barro buena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1361 |
baruh abá! (ebr.) interj. |
ברוך הבא! |
|
Un baruh aba klaro i un chibuk tapado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1362 |
barva f. |
סנטר; זקן |
|
El Dio da barvas al ke no tiene keshadas |
|
Lo kita de la barva, lo mete al mustacho |
|
Kien barvas ve, barvas onra |
|
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
|
El ke tieni barva ya topa penye para pinyarla |
|
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
|
Pasatelo por la barva |
|
Komida velada no la kome kual siker barva |
|
Kuando el farinero se sakudo la barva, le sale una bogocha |
|
A poka barva, verguensa |
|
Kayen barvas i favlen kartas |
|
El gato se vido kola i el se vido barva |
|
Ken bavas veye, barvas kata |
|
Ke se sta kemando? La barva de tu konyado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1377 |
barvudo adj. |
מזוקן, עבדקן; מטבע של 20 פרנק זהב שעליו דמותו של נפוליאון השלישי |
|
El arador ravudo i lo arado barvudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1378 |
basho m. |
אדם שפל |
|
Basho i malo, shanmaz de los guerkos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1379 |
basho adj. & adv. |
נמוך; שטוח; שפל, בזוי, נבזה, נקלה; מרמה נמוכה, מאיכות ירודה |
|
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
|
Todos s'aferran kon la pader basha |
|
Aze los echos uno en alto, uno en basho |
|
Ay altas i bashas |
|
Mazal basho el ke tenga ke rovar para komer |
|
De enbasho en basho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1385 |
basín m. |
סיר לילה; אגן, כלי עמוק |
|
En la kaza del gvir, nunka manka un basin |
|
Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1391 |
bastante adj. |
מספיק, די, למדי, מאוד |
|
Los ke kieren azer todo presto le van a mankar bastante senso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1389 |
bastante adv. |
מספיק, די, למדי |
|
Los ke meten tino en sortero, kreen bastante en agorero |
|
Los ke kaminan kon savios son bastante mazalozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1392 |
bastidor m. |
מסגרת רקמה |
|
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1393 |
batal (ebr.) adj. |
בטל, חסר מעש, בלתי פעיל; חסר תעסוקה, מובטל; בטלן, הולך בטל, מתבטל; פנוי |
|
Azno batal provecho para el vizindado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1396 |
batido adj. |
מנוצח, מוכה, כתוש |
|
Batido kon pishtimal mojado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1397 |
batir m. |
כעס, חרדה, מצב רוח עכור, רעידה מרוב כעס/חרדה, אי שקט פנימי |
|
Ken bate la puerta, oye su respuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1400 |
batirse v. refl. |
שבר לעצמו; היכה לעצמו |
|
El fierro se bate en kaente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1402 |
bava f. |
ריר, רוק; בהשאלה: דברי הבל, שטויות |
|
Ken bavas veye, barvas kata |
|
La ke kita bavas de su boka por seguro es muy muy loka |
|
Enbia mokos, resive bavas |
|
Sorver ke seya, bavas ke seya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1408 |
bavajada f. |
שטות, הבל, דבר הבל, ריק, הבלות, עניין של מה בכך, דבר פעוט; (המונית:) כינוי לאבר הזכרי |
|
Non tengas fiuzia en bavajadas mete mientes ! Son mentiras koloradas |
|
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1410 |
bavajón m. |
בטלן, אדם הפולט שטויות ודברים חסרי ערך |
|
El bavajon aze kastiyos en el aire |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1411 |
bayat (t.) adj. |
ישן נושן, מיושן, לא בתוקף; שעבר זמנו (נאמר על מזון לא טרי: לחם, בשר, גבינה) |
|
Pan fresko kon kezo, pan bayat kon halva, pan duru kon buru i pan yelado kon salado |
|
Kuando merkas zerzavat ke sean freskas i non bayat |
|
Si lavoras por pan bayat todo va salir muy sakat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1414 |
bazar m. |
שוק, יריד, בזאר, יריד אזורי; עמידה על המיקח |
|
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
|
El kuento de kaza no lo kitas en el bazar |
|
Dos mujeres i una oka azen bazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1417 |
beata f. |
אושר, עונג, נועם |
|
Beyata el aspriko ke onra a su senyor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1418 |
bedahayim/betahayim (ebr.) m. |
בית קברות, בית החיים, בית עלמין |
|
Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen |
|
Shastre en pies saka en putika tanyedor en bet-ahayim |
|
Si te demandan ke echo azes, respondele shastre en pies, saka en botika, tanyedor en bet ahayim |
|
Bet-ahayim de ambre no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1422 |
beklearse (t.) v. refl. |
נשמר, נזהר |
|
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1423 |
bela (it.) adj. |
יָפָה |
|
Bela ke se eskapa kon paras, no es bela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1424 |
bembriyo m. |
חבוש |
|
Kagajones i membriyes son amariyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1425 |
ben kah uven kah (ebr.) |
בין כך ובין כך, בכל אופן, מכל מקום |
|
Ben kah u-ven kah guay de la ija de Yiftah |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1426 |
benadam (ebr.) m. |
בן אדם, אדם, איש,גבר; ''בן אדם'' - אדם בעל יושרה; אף אחד |
|
El mal non van pur lus dalis - van pur lus binadames |
|
Boka de leon ke te koma i no ojo de ben-adam |
|
El palo salio de Geinam para enderechar al benadam |
|
La para kita loko al ben-adam |
|
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
|
Ojo de leon ke te koma, ojo de benadam ke no te vea |
|
El Dio ke guadr(a)[e] el meoyo del ben-adam |
|
Al benadam la palavra, azno el palo |
|
Alevanta kavesa de kulevro i no de ben-adam |
|
El ben-adam es de karne i de sangre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1437 |
bendezir v. |
ברך, שיבח, הילל |
|
La boka de madre maldize ma su pecho bendize |
|
En lo ke estamos, bendigamos |
|
Ni te maldigo ni te bendigo, bendicha sea la ora ke te lo digo |
|
Lo klaro el Dio lo bendicho |
|
Bivir i bendizir |
|
Selebrasiones i bendizir i nunka maldizir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1438 |
bendicho adj. |
ברוך, מבורך, מקודש |
|
Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer |
|
Bendicho el Kreador, ke tala ermozura kreo |
|
Bendichas manos, ke esto azieron |
|
Bendichas tripas de madre, ke esto parieron |
|
Ni te maldigo ni te bendigo, bendicha sea la ora ke te lo digo |
|
Puevlo bindicho - puevlo maldicho |
|
Ken a otros ayuda son bendichas sus aksiones |
|
El bueno de ojo sera bendicho |
|
Un onbre bendicho nunka es maldicho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1448 |
bendisión f. |
ברכה |
|
Para el elevo es bendision kuando tokas su imajinasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1453 |
berahá (ebr.) f. |
ברכה |
|
Melda kon saviduria tu tefila i el Senyor Dio te mandara beraha |
|
Ande ay ahadu ay beraha |
|
El Dio ke te meta la braha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1456 |
beratlí (t.) adj. & n. |
מי שנהנה מחסות זרה (קפיטולציה) במשטר העות'מני; עומד על זכויותיו ללא פחד; עז פנים, חצוף |
|
En kagon, en beratli |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1457 |
berber (t.) m. |
ספר, גלב, עושה תגלחות; טרדן |
|
No agas munchos konplimentos porke te yaman el grande berber ke arapa a todos |
|
Si te vas al berber por araparte no le avles muncho porke no puedes eskapar kon el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1459 |
berbil (t.) m. |
זמיר; כינוי לילד יפה |
|
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1460 |
berendjena f. |
חציל |
|
Vende bamias, vende mirindjenas i no esperes a mezas ajenas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1461 |
bestia f. |
חיה, בעל חיים, בהמה; חיית טרף; כינוי לאדם גס ותוקפני |
|
Buen pie, buena oreja, siman de buena bestia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1462 |
bevedor/dera n. |
שתיין |
|
Ni al kantador digas kanta ni al bevedor beve |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1463 |
bever v. |
שתה, לגם, גמע; רימה, הערים; נתן אמון ב- |
|
Il ki si mete a bever nu konta los vazoz |
|
El ke beve vin non kota vazos |
|
No digas d'este podso no bevo agua, si no ke t'aogas |
|
Ni al kantador digas kanta ni al bevedor beve |
|
Kon los suyos, komer i bever de enfrente |
|
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
|
Unas paren, otras beven los kaldos |
|
Agua ke no as de bever, deshala korrer |
|
En pozo ke bevites agua, no eskupas |
|
El ke le plaze muncho bever nunka se puede enrikeser |
|
Ya me bivio la sangre |
|
Bever una bota i no verter una gota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1477 |
bezar v. |
נישק, נשק; התאים (זה לזה), התחבר היטב |
|
Beza mano ke keres ver kortada |
|
Nunka Djoha bezo la mano, kuando ya la bezo en Tisha be-av |
|
Arrova pitas, beza mezozot |
|
Ken no tiene la ermoza, beza la mokoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1485 |
bezo m. |
נשיקה |
|
Pan i kezo i un bezo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1486 |
Bíblia f. |
תנ''ך |
|
Muestra Santa Biblia dainda es mar deskonosida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1490 |
bien m. |
רכוש, עושר, הון, ברכה; טוב; יתרון |
|
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
|
El bien agudese, el mal entontese |
|
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
|
Munchos bienis, muncho dulor de kavesa |
|
El bien i el mal en la kara se veen |
|
Azer bien, topar mal |
|
El ke te va azer bien o se muere o se va de la sivda |
|
Bien de mi padri sto komiendo |
|
Bienes de mi padre tapan mis korkovas |
|
El bien va al bien, i el sisko a la karvonera |
|
En tu boka miel, en mi kaza bien i alegria |
|
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
|
Aze bien i echalo a la mar |
|
Az bien i no mires kon kien |
|
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
|
El Dio mos de bien i lugar ande meter |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
Mas vale bien de leshos i no mal de serka |
|
Eyos tengan bien i mozos tambien |
|
No ay mal ke por bien no venga |
|
Lo ke es por bien ke mos rijga el Dio |
|
En este mundo non ay bien komplido |
|
De bien i de visio perdi el ofisio |
|
Mas vale el hen ke el bien |
|
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
|
Mi vezino tenga bien, i yo tambien |
|
Tener bien i lugar onde meter |
|
Bienes son d'este mundo |
|
A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1487 |
bien adv. |
היטב, מאוד, למדי; חוץ מזה |
|
Ken bien se kere en poko luguar kave |
|
Bien darsa el sinyor haham, si ay ken ki lu entienda |
|
Bien guadrado, mal bushkado |
|
Karidad bien entendida nunka esta eskondida |
|
Il kaveyo i il kantar nu kaven in el anshuar, ma bien save ande estan |
|
En el mes de Genayo non kanta bien el gayo |
|
Kien bien ata, bien dezata |
|
Kieres pasar bien kon tu vezina? Toma vedra, azela me[n]tira |
|
El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1535 |
bienaventurado adj. & m. |
אשרי; מאושר, ברוך, בר מזל; תם, באירוניה: טיפש |
|
Sokrat se topava bienaventurado kon todos sus bienes estava kontentado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1536 |
bienaventuransa f. |
אושר, ברכה |
|
Topas la verdadera bienaventuranza kuando deskubres en el Dio la esperanza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1537 |
bienfezensia (fr.) f. |
גמילות חסד, צדקה |
|
Sedaka i bienfizensia enaltese a la nasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1538 |
bienvenido! adj. |
רצוי; ברוך הבא! |
|
Bien venido seas mal, si vienes solo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1539 |
biervo m. |
מילה |
|
La vera instruksion es un majiko biervo, si la tomas kon buenas se aze tu siervo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1540 |
bilancho (it.) m. |
מאזן |
|
El avanso aze buen bilanso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1541 |
bilibiz/bilibizes (t.) m. pl. |
גרגרי חימצה (חומוס) קלופים וקלויים |
|
Asta ke disho belibizes se serro el charshi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1542 |
birmuelo m. |
לביבה, סופגניה; מאפה חלבון ביצה; מאפה לפסח; רקיק |
|
Menta al bueno, apareja el bermuelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1543 |
biskocho m. |
תופין, רקיק, כעך |
|
La vida es un biskocho, ken se lo koma krudo, ken se lo koma kocho |
|
El eskaso todo lo ke kome lo aze biskocho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1545 |
bivdo/a n. |
אלמן/אלמנה |
|
Despues ke la bivda se emprenya, serra la puerta |
|
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
|
Ken no kreye a la bivda, ke le se aga el marido viajador |
|
Pisho de bivdas |
|
Yoran las bivdas, yoran las bien kasadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1550 |
bivir v. |
חי, התקיים, גר; ניהל חיי הוללות |
|
Bivir i bendizir |
|
Biva el buen devdor i el arekobdador |
|
Bivir i deshar bivir |
|
Bivir un dia mas - ambizar una koza mas |
|
El ke bive kon esperansa, muere kon shushulera |
|
El ke bive esperando, se muere en kagando |
|
Biva la gayina, biva kon la pipita |
|
Kuando bive el mundo kuando bivo yo |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
Fuy de una ora mala biviras mil anyos |
|
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
|
El ke mira a la djente nunka va bivir kontente |
|
Ken mira a la djenti, non bive kontente |
|
La vida eterna pertenese al ombre ke bive en el prezente |
|
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
|
Si non tienes ganas de reir non tienes el gusto de bivir |
|
Kale kerer al aboresido para ke te biva el kerido |
|
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
|
Kudiado ke desho Malkuna, ke djuro de no bivir |
|
Ande no ay medko, ke no bivas |
|
Kon la mujer bive komo el gato i el perro |
|
Ken bivi esperando, muere kantando |
|
El viejo kere bivir para ver i sintir |
|
Asi bivan mis pulgas |
|
El onbre muy selozo non bive kon repozo |
|
Lo ke non pari non biva |
|
Bivir dias para ver maraviyas |
|
Kale komer para bivir i non bivir para komer |
|
Los ke dezean muncho bivir tienen ke meldar i eskrivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1585 |
bivo adj. |
חי, מלא חיים; ער, ערני; תוסס,שובב, עליז, זריז; פיקח, מבריק; בוהק |
|
El muerto no save nada, todo es para el ojo del bivo |
|
Al lado de un muerto - miter i a un bivo |
|
El muerto no aze el echo del bivo |
|
Non se enkontro mas en la rejion de los bivos |
|
El ojo del bivo se incha kon un poko de tierra |
|
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
|
Todo es para el ojo del bivo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1594 |
blaho adj. & n. |
ולאכי, רומני; גוי |
|
Al kazalito medio blahito |
|
Me arrepenti de blaho a turko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1596 |
blanko m. |
פחם (בלשון סגי נהור : ''לבן'');''לבנים'' ''אספרוס'' - כסף |
|
El ke esta sin blanka, todo todo le manka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1597 |
blanko adj. |
לבן, צח, צחור |
|
Paras blankas para dias pretos |
|
El banyo tiene djura ke al preto no aze blanko |
|
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
|
Vites al azno, ni preto ni blanko |
|
Ya vino el de la vara blanka i kolorada |
|
Alta i gorda ke me krie el Dio, blanka i korelada ya me ago yo |
|
La komio komo el pan blanko |
|
Blanko komo la nieve |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1606 |
boda f. |
חתונה; בהשאלה: דבר מה בלתי נעים |
|
Lo ke no se aze en la boda no se aze en ninguna ora |
|
Arrazgo el gato la noche de la boda |
|
Ni novia sin sejas, ni boda sin keshas |
|
Dingun perro no se fuye de la boda |
|
Ken tiene la mujer ermoza ke no vaiga a la boda |
|
Presto se rije la boda en la kaza de el riko |
|
Dame la onra, komete la boda |
|
Toda la boda de manteles |
|
A boda ni bavtizado, nunka vayas sin ser yamado |
|
Un poyiko - para la boda de Mushiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1621 |
bogchá (t.) m. |
חבילה, צרור; חבילת מגבות ושאר צרכי מרחץ; חבילת בגדים ישנים; עטיפת/מעטפת החבילה |
|
Kuando el farinero se sakudo la barva, le sale una bogocha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1622 |
bogo/bogó (t.) m. |
צרור, חבילה; עכוז (אחוריים) |
|
Bogo de banyo kumplido |
|
Djoha yevava bogos al banyo, los suyos los dava a yevar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1624 |
boka f. |
פה, לוע |
|
De boka a boka va asta Roma |
|
Boka despipitada |
|
Boka ke dize no, dize si |
|
Boka dulse avre puerta serrada |
|
Boka dulsi, djenti di oro |
|
Dame una boka en prestado |
|
Kada boka kere su sopa |
|
Boka de leon ke te koma i no ojo de ben-adam |
|
La boka de madre maldize ma su pecho bendize |
|
En tu boka miel, en mi kaza bien i alegria |
|
El amor es komo ablilris, entra por la boka, sale por la naris |
|
De tu boka a los oyidos del Dio |
|
Kuando uno avla, serra tu boka i avre tus oidos |
|
En boka serrada no entra moshka |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
|
Abastese sopa para tanta arremo boka |
|
El ojo kome mas muncho ke la boka |
|
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
|
La boka le va komo el kulo de la patika |
|
Bokita de miel, korason de fiel |
|
Guay de djente ke ablan lashon hara kon sus bokas espanden avoda zara |
|
Boka kon boka, s'avre la gola |
|
Por la boka se keinta el orno |
|
Kien es la loka? La ke se alava kon su boka |
|
Al misherikon no le keda pipita en la boka |
|
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
|
Miel en la boka guarda la bolsa |
|
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
|
De dizir fuego, la boka no se kema |
|
Kita todo kulevras de la boka |
|
Kita todo perlas de la boka |
|
La ke kita bavas de su boka por seguro es muy muy loka |
|
Ken t'aharvo? Tu boka |
|
El bostezo va de boka en boka komo el vino de bota en bota |
|
Boka tiene i no avla |
|
La boka aze, la boka dezaze |
|
Tu boka ke kome miel |
|
No eches la boka al negro |
|
El shal i el baile i la boka al aire |
|
Solo se enkasho en la boka del lovo |
|
A papo ke keres, a boka ke demandas |
|
Todo se aranja kon boka buena |
|
Tiene boka de iris |
|
Tiene boka de pinyon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1678 |
bokado m. |
נתח, ביס; שוחד; הצטננות |
|
Un bokado, un dukado |
|
Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka |
|
Desde ke kazu, bukado dulse non komiu |
|
Al des.henado le kaye el bokado |
|
Kome bokado grande palavra grande no avles |
|
Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas |
|
Un bukado manko - una lus mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1686 |
bolado adj. |
שאיבד את ראשו, נואש; נפעם משמחה |
|
Dia nuvlado, dia bolado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1687 |
bolar v. |
עף, טס, ריחף, עופף, פרח; נמלט במהירות; נפטר (באירוניה) |
|
Esta bolando en los averes |
|
Dame alas para bolar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1689 |
bolarse v. refl. |
התעופף; הסתלק במהירות, נעלם במהירות |
|
Se bolo el sinyor rey |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1690 |
bolsa f. |
שק, שקית; ארנק, חריט; תיק, אמתחת; גביע נייר; פגם בבגד, גזרה פגומה |
|
Si tu bolsika esta sin paras adio amigo vate atras |
|
Bolsa sin dinero yamalo kuero |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
Muncho bien te kero, la bolsa no me tokes |
|
Kuando la bolsa esta vazia non vash a topar munch[a] manziya |
|
El ke tiene kuatro i gasta sinko, no tiene menester bolsa |
|
Buen pagador, patron in bolsa ajena |
|
Miel en la boka guarda la bolsa |
|
Amigos i ermanos saremos, ma a la bolsa no tokaremos |
|
Kuando vazian bolsas por maasim tovim los buen proves se gozan en los moadim |
|
Azer sedaka nunka mengua la bolsa |
|
Sin bolsa yena, ni ruvia ni morena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1706 |
bonbón (fr.) m. |
סוכריה; ילדה/בחורה חיננית, נעימה, אלגנטית; משהו יפה |
|
En ora de pleto - non se da bonbones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1707 |
bonete m. |
מגבעת, מצנפת; מצנפת רבנים |
|
Este mundo es un bonete, ken lo kita, ken lo mete |
|
(Kanta)[konta] kavesas, mete bonetas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1710 |
bonora f. |
שעה טובה |
|
Siete vezes de keda en bonora, shabat de tornaboda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1711 |
bora (gr.) f. |
סערה; כעס אלים |
|
Si todo viene en su ora tienes ke espantarte de la bora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1713 |
boreka (t.) f. |
בורקה, סוג מאפה במילוי גבינה, בשר, חצילים וכו' |
|
Amanyana la noche komeremos la burreka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1714 |
borracho adj. & n. |
שתוי, שיכור, מבוסם |
|
El borracho avla a su kerer |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
La bota yena, la mujer borracha |
|
El meoyado lo pensa, el borracho lo dize |
|
El loko fuye del borracho |
|
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
|
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
|
No te burles del borracho, te viene a la kavesa |
|
El borracho i el loko lo dize todo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1712 |
borrachón adj. |
אלכוהוליסט, שיכור, שתיין |
|
Borachon ijo d'un otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1726 |
bostandjí (t.) m. |
בעל הבוסתן, בעל גן הירק |
|
Al bustandji no le puedes vender pepinos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1727 |
bostejo m. |
פיהוק |
|
El bostezo va de boka en boka komo el vino de bota en bota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1729 |
bota f. |
מגף; גיגית, חבית, תיבת לחם, אגן, אמבט; רחצה באמבט; חנות גדולה |
|
La bota yena, la mujer borracha |
|
Ma el ombre bolto komo el vino en la bota |
|
El bostezo va de boka en boka komo el vino de bota en bota |
|
Buen vino en negra bota |
|
La kriatura bolta komo el vino en la bota |
|
Gota a gota se inche la bota |
|
Bever una bota i no verter una gota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1738 |
botón m. |
כפתור; ניצה, כפתור-פרח |
|
El shastre ke te kuzio los kolchones ke te kuzga los botones |
|
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1740 |
bovedad /bovedá f. |
טפשות, אווילות, טמטום, חוסר דעת; איוולת |
|
Le vijito la boveda |
|
Al harif le vijita la boveda |
|
Riza a la boveda |
|
Si uno se engrandese kon bovedad non ay serum kontra esta enfermedad |
|
Si la bovedad mus pasa el ''sehel'' para ke se kere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1739 |
bovo m. & adj. |
טיפש, אוויל, פתי, תם, חסר דעת, מטומטם, שוטה, רפה שכל |
|
Ke karar de ermoza es alguna este karar de bova es |
|
Si el mundo fue echo por bovos porke no mos devoran los lovos |
|
Ni bovo ni loko, ni uno komo el |
|
El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo |
|
Keres matar al savio metele un bovo al lado |
|
El doktor non puede dar preskripsion para el bovo i el ladron |
|
La mansevez es una vez, el ke no se la goza, bovo es |
|
Kuando topas un medio bovo, toparas un entero bovo |
|
Es mas fasil de kurar un bovo ke topar kura para un loko |
|
Ken se puede enkuvrir del Dio? El bovo dize, solo yo, solo yo |
|
Non ay buena repuesta para bova demanda |
|
Lokos i bovos a la timarana |
|
Luvia de bovos |
|
Al bovo i al loko asegun le da |
|
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
|
Si en raki gastas dinero sos ombre bovo sin meoyo |
|
Se aza del bovo i del loko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1761 |
boy (t.) m. |
גובה; מידה, גודל, ממד, שעור, קומה; גיל |
|
Boy di griyo ma boz de marinero |
|
Mi boy a las kayadas mi yo a la meshkita |
|
Kada uno se estira, al boy de su kolcha |
|
Chiko de boy - grande de aferedji |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1766 |
boyá/boya (t.) |
צבע; איפור; עצב, סבל, יגון, צער |
|
O kadar para o kadar boya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1767 |
boyadear (t.) v. |
צבע, סייד, כיסה בצבע; הכתים; שינה דעה; גרם סבל |
|
Los malos kristianos mos dan munchas dolores, boyadean judezmo kon pretas kolores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1768 |
boz f. |
קול, קול בהצבעה, צליל, טון |
|
Boz de perros no se va a los sielos |
|
Boz de griyo, boz de marinero |
|
La novia eskondida, la bos en la meshkita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1619 |
bozdear (t.) v. |
קילקל, השחית, בילה |
|
Por poka levadura se bozea la masadura |
|
Por una moshkita se bozea i se gomita |
|
Buzeyo un yardan por azer un kandelar |
|
El mal avlar, bozeya kaza |
|
Kuando vas a buziar tanit, non lu buzeiis kun ravano pudrido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1775 |
braga/bragas f./f. pl. |
תחתונים, תחתונים ארוכים, מכנסיים תחתונים רחבים לגבר |
|
Las bragas no se save atar, kazar se kera |
|
Ken no save vistir braga los chikures le azen yagas |
|
Ham Avram Aldoshas, ke tiene las bragas floshas |
|
Dos kulos en una braga |
|
Ken si pisho en mis bragas? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1780 |
brageta f. |
פתח מכנסים, ''חנות''; תחתונים עם קישורים בקרסוליים |
|
Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1781 |
braso m. |
זרוע; ענף, סמוכה |
|
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
|
Si datis la mano, ti toman i el braso |
|
Si es la mi ija venga en los mis brasos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1784 |
braza f. |
גחלת, גחלים |
|
Ande kaya la braza aya se kema |
|
Kon chika braza se ensiende una kaza |
|
Se kema komo una braza |
|
Buena kaza, buena braza |
|
En kada kaza ay una braza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1790 |
briyar v. |
זהר, הבהיק, הבריק, התנוצץ, נצץ; הצליח כלכלית, חי ברווחה, זרח מעושר/סיפוק/רווחה (גם באירוניה); תאם |
|
Todo lo ke briya no es oro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1793 |
brusha f. |
מכשפה, ''מכשפה'', מרשעת, אשה דוחה במראיה |
|
No muera bruja si no desha bru[s]ha |
|
Se kazo el guerko kon la bruja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1795 |
buen adj. |
טוב (צורה הנאמרת לפני השם) |
|
El buen vino asta la fiesta |
|
Lagrima en el ojo, sinyal de buen korason |
|
El buen pagador es patron de bolsas ajenas |
|
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
|
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
|
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
|
Eskucha a los viejos, saven dar buen konsejo |
|
El ke es buen pagador, nunka sale devdor |
|
El pedante nunka es buen profesor |
|
Buen vino en negra bota |
|
Buen abogado nunka es barato |
|
Buen korason aze buen karakter |
|
Kien tiene buen vezino, tiene buen destino |
|
Biva el buen devdor i el arekobdador |
|
Devda, buen dia no espera |
|
Mal pagador, buen rikavdador |
|
Ken tiene buen vizino se anbeza buen dotrino |
|
Buen zahou tengas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1843 |
buenas f. pl. |
'טובות'' |
|
Lo ke se aze kon las buenas, no se aze kon las negras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1817 |
buendad /buendá f. |
טוב לב, נדיבות לב, חמלה, אדיבות; תמימות; טובה, מעשה חסד |
|
Kuando azis bundad a la djenti non asperis paga |
|
Si non puedis azer bundat, a lu menos kita palavra buena de la boka |
|
Ya basta le veluntad ke keris azer bundat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1820 |
bueno adj. |
טוב, טוב לב, נדיב לב, רחום, נעים, ישר |
|
Kon buena djente lo digo, uno yevaron, uno trosheron |
|
De vez ke vengo yeno, so marido bueno |
|
Kuando ay dar sos bueno |
|
El dinero aze lo malo bueno |
|
Kada uno es el mas bueno mediko de si para si |
|
Emprestimo bueno no ay |
|
Erash maridu bueno, kuandu viniash yeno |
|
Al marido bueno un kuerno, al malo tres i kuatro. |
|
La pera buena se la kome el puerko |
|
Non ay buena repuesta para bova demanda |
|
Para el bueno todos son buenos, para el malo todos son malos |
|
Buena es la novia siega de un ojo |
|
Pensa lo negro, ke te venga lo bueno |
|
Esfuegra ni de barro buena |
|
Ande se ateman los buenos dias |
|
Buena kaza, buena braza |
|
El ke no se siente no viene de buena djente |
|
Kovra buena fama i echate a durmir |
|
Buenas oras tengan los gevirim |
|
Alma buena, meza puesta |
|
El dia bueno echalo a la tripa |
|
Buena komo el pan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1828 |
bueno adv. |
היטב, בסדר |
|
Il kolorado kon el vedri le va bueno (=Il kolorado kon el preto es maskara) |
|
Ken aria ultimo, aria mas bueno |
|
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1821 |
bueno m. |
טוּב, טוּב לב; טובה |
|
De lo bueno i lo mejor |
|
Kien no save de avuelo nunka save de lo bueno |
|
Kanta gayiko para bueno |
|
El ojo kere ver bueno |
|
El muncho pensar no sale a bueno |
|
Bueno viene de mano del bueno i malo viene de mano del malo |
|
Ken avla bueno, bueno ke tenga |
|
En bueno kontarlo |
|
El bueno kon el malo i el malo kon todos |
|
Aze bueno i no mires ke es ajeno |
|
Azi bueno, para ki topas bueno |
|
Ken non konose avuelo, mankura de muncho bueno |
|
Aze bueno i echalo a la mar |
|
Mas vale un malo konosido ke un bueno por konoser |
|
Kamina kon buenos i te aras uno de eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1865 |
buey m. |
שור |
|
El buey lo eskorno, al mas buen lugar lo echo |
|
El boi i la oveja, todos la mesma konseja |
|
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
|
Mos komimos el buey, por los kuernos ke no kede |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1869 |
bula (bulg.) f. |
אשה מבוגרת בת העם; גברת, בעלת הבית; גיסה; אחות גדולה; באירוניה: דודה; גברת, מטרוניתה |
|
Ver a la bula de baldes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1870 |
bulanderear (t.) v. |
עורר בחילה/סלידה, הבחיל; העכיר; בילבל, עורר חשד, זעזע |
|
La moshka no mata, ma bulanderea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1871 |
bulisa f. |
גברת, מטרונית, אשה כבודה, גברת; בעלת בית זקנה, אשה מבוגרת; רעיה |
|
Kuanto keres bulisa, yevalo a kaza |
|
Kayades Bulisu, ke es la salud |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1874 |
bulto m. |
תפיחה, גוש; גידול; גוף בעל קווי מתאר מטושטשים; דבר מה גס, מכוער, מכוער למראה |
|
Un bulto de chimineya |
|
Un bulto de mursa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1876 |
burakado (port.) adj. |
מנוקב, מחורר |
|
Una vazia i otra burakada |
|
Sho i mo i tifsin burakado |
|
Tiene ojo burakado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1879 |
burako (port.) m. |
חור, נקב, חריר; פתח |
|
Ken se mete al burako, siente su negro fado |
|
El Dio mos guadre de vizino malo i de aire de burako |
|
Raton ke tiene un burako, presto lo kaptura el gato |
|
Kere saver el klavo i el burako |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1883 |
burla f. |
צחוק, שחוק, לעג, משובה, לגלוג, לצון |
|
Di la burla no se eskapa ama si enkampa |
|
El kagalon kita burla del pishalon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1885 |
burlar v. |
לעג, לגלג, צחק ל-; פלירטט |
|
Si me vites burli, si non, kon eyo me kedi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1886 |
burlarse v. refl. |
התבדח, הלעיג על, לעג ל-, שם ללעג, התלוצץ, חמד לצון |
|
No te burles del borracho, te viene a la kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1889 |
bushka f. |
חיפוש |
|
Kuando mazal no ay, ventura ke buska? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1890 |
bushkar v. |
חיפש, ביקש |
|
Al ke bushka de matarte, madruga i matalo |
|
Kuandu uno bushka mas de lo ke merese, pierdi i akeyu ke li davan |
|
Ken bushka al padre, topa a la madre |
|
El ke bushka panasea es pekado i manzia |
|
Bushkando un sapato, topi un raton |
|
Tomame kuando me veyes i no kuando mi bushkas |
|
Meta dos piezes en un sapato i la ventura va bushkala |
|
Bien guadrado, mal bushkado |
|
Kuando el merkader kevra, bushka defteres viejos |
|
Non es el ombre ke lo kulpa sino la mujer ke lo bushka |
|
Si el mazal kale yir a bushkar, sapatos de fierro tienes de akargar |
|
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
|
Los ojos pedri, las pestanyas vo buskar |
|
Las mulas fueron a buskar kuernos, vinieron sin orejas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1905 |
butika f. |
חנות |
|
Si botika avrites kortate todos dos pies |
|
La butika traya kaza i la kaza no traya butika |
|
Shastre en pies saka en putika tanyedor en bet-ahayim |
|
Si te demandan ke echo azes, respondele shastre en pies, saka en botika, tanyedor en bet ahayim |
|
Afuera de esto, la botika entera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1911 |
buyir v. |
רתח; הרתיח; בהשאלה על מעיים: בעבע (גזים) |
|
Oya de muchos no buye |
|
En todas las kazas buyen lapas, i en la mia kalderadas |
|
A la papona no le buye la oya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1914 |
chamur/chamura (t.) m./f. |
בוץ; כינוי לאדם בלתי נעים ווכחן, אדם פחות ערך |
|
En el chamur ke lus est[r]uyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1916 |
chanakita (t.) f. |
קערונת, קערה קטנה |
|
Ande van platikos boltan chanakitas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1917 |
chanta (t.) f. |
תיק, סל, ילקוט, מזוודה קטנה, תיק יד, תיק קניות |
|
I en la chanta del prove se puede topar un juvayer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1918 |
charshí (t.) m. |
שוק, יריד, בזר, רובע המסחר |
|
Asta ke disho belibizes se serro el charshi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1919 |
chay (t.) m. |
תה; נהר |
|
A la ora del chay nos deskalsamos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1920 |
cheminea f. |
ארובה; אדם המעשן בלי הרף |
|
Un bulto de chimineya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1921 |
chibuk (t.) m. |
מקטרת; נרגילה; פומית לסגריה; טבק |
|
Un baruh aba klaro i un chibuk tapado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1922 |
chikito m. |
עולל, תינוק, ילד קטן |
|
Chikitos i mamantes, el Dio alevantes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1923 |
chiko adj. |
קטן |
|
El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado |
|
Chiko fue, ya se amato |
|
Chiko de boy - grande de aferedji |
|
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
|
Chikos i grandes komo los djidios de la kaye |
|
Anke todo en siendo chiko parese linpio, el elefante aun ke es grande es suzio |
|
Kuando s'enrikesa el ijo del ombre se la aza la kaza chika, la mojer feya |
|
La mujer i la sardina mas chika, mas fina |
|
El peshkado grande engluta al chiko |
|
A vinya grande sesto chiko |
|
En la guerta grande yevate el sesto chiko |
|
Por kontra a la guerta chika yevate el sesto grande |
|
Kon chika braza se ensiende una kaza |
|
Novia chika, novia grande, talamo kere |
|
Kriyos chikos, ansias chikas ; kriyos grandes, ansias grandes |
|
Respekta al chiko para ke respekte al grande |
|
Al deavlo se vaya, de chiko fin grande |
|
Haragan en chiko, ladron en grande |
|
Kuando los kriyos son chikos es mashkar fierro |
|
Echa el pese chiko para aferar el grande |
|
El mas chiko kaveyo aze su solombra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1945 |
chikur (t.) |
שרוך נעל, שרוך תחתונים; סוג של מאפה ספירלי |
|
Ken no save vistir braga los chikures le azen yagas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1946 |
chivayer (t.) m. |
אבן יקרה |
|
I en la chanta del prove se puede topar un juvayer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1947 |
chokal m. |
סיר לילה |
|
Los maridos ke veyan en el chukal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1948 |
chop (t.) m. |
זבל, אשפה; קש ותבן; העלאת גורל (במשיכת קני קש) |
|
Los ke son muy miop todo echan al chop |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1949 |
chorbá (t.) f. |
מרק, מרק אורז |
|
Djoha le dieron chorva, se metio a yorar |
|
Ken se kemo en la shorba, asopla en el yogurt |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1951 |
chorro m. |
זרם, שטף, זרם מים; פריצה פתאומית ועזה של נוזלים |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1953 |
chuflar v. |
שרק, צפצף; שתה מלוא לוגמיו |
|
El ke paga - chufla |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1954 |
chuflete/chuflet m. |
משרוקית, צפצפה |
|
Si das el aspriko, tane el chufletiko |
|
El mundo es shuflete, ken lo tanye, i ken lo siente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1956 |
chufletiko m. |
משרוקית קטנה |
|
Si das el aspriko, tane el chufletiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1957 |
chupar v. |
מצץ, ליקק, לקק; לגם משקה אלכוהולי ברוב חשק; נישק |
|
Es chopar los dedos de los piezes |
|
Ken toka miel se chupa los dedos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1959 |
churuk (t.) adj. |
רקוב, רעוע; נכה, בעל מום, קיטע |
|
No se pize en tavla churuk |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1961 |
dada f. |
מכה,סטירה, חבטה, דפיקה |
|
Estas dadas son tumadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1962 |
dado m. |
קובית משחק; מתנה, נדבה; אצבע |
|
De dados i pedados Djoha kazo al ijo |
|
El mejor de los dados es no djugarlos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1964 |
dainda (port.) adv. |
עדיין; עוד, עוד יותר |
|
Nainda no salio de la kashka del guevo |
|
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
|
La masa del puevlo son ignorante ama dainda se kreen kontente |
|
Muestra Santa Biblia dainda es mar deskonosida |
|
No keto dientes nainda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1969 |
dama f. |
גברת, גבירה; אבן משחק בדמקה; מלכה במשחק שחמט/קלפים |
|
Dulses son las damas, ma afuera de sus kazas |
|
La pasensia dama kere bien rijida, porke es una koza ke toka la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1971 |
damlá (t.) f. |
טיפה, נטף; צינית (שם של מחלה); שבץ לב, שיתוק |
|
A damla, a damla, si azi un lak |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1972 |
dantisto m. |
רופא שיניים |
|
A ken li dueli el dienti si va al dantis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1973 |
danyo m. |
נזק, הרס, פגיעה; כעס, רוגז, מצב רוח רע; שגעון חולף, זרות, מוזרות, אקסצנטריות |
|
El vinagre fuerte aze danyo a su tinaja |
|
Agro huerte se aze danyo de si para si |
|
Ande no ay banyo, no ay danyo |
|
Mi ojo ke no te aga danyo |
|
Il ke desha para manyana topa danyo en el kamino |
|
Non avles kozas ke non saves porke akareas danyo |
|
Un danyo - un sehel |
|
Kada ombre ke prekure de ser djusto i no kauze a ninguno danyo i dizgusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1982 |
danyozo adj. |
מזיק, מועד לפורענות; נוטה להתקלקל |
|
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
|
No seas fuziozo ke sales danyozo |
|
Mucha mujer i gozo es tosigo danyozo |
|
Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo |
|
Todo lo muncho es danyozo mizmo paras munchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
1987 |
dar v. |
נתן, העניק, מסר; תרם, נדב; צלצל; הכה; התרחב (בגד, נעל); (כאשר מופיע שם אחרי הפועל:) גרם, עשה |
|
Dame godrura te dare ermozura |
|
Gudruras ke me de el Dio, ermoza me ago yo |
|
Dale ke le daras, guay ke de si no ay, de su mano no ay |
|
Ay dar, ay saludar |
|
El Dio la dio, el Dio la tomo |
|
Dalelde a Sara, ke venga mi sira |
|
Kuanto mi dash por yir i vinir |
|
Ken da poko, da de la alma |
|
Dientes de kavayo ke tenga, igine no le vo dar or azer esto |
|
El konsejero da konsejo para mal |
|
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
|
Djoha yevava bogos al banyo, los suyos los dava a yevar |
|
Dame alas para bolar |
|
El Dio da barvas al ke no tiene keshadas |
|
Kuandu uno bushka mas de lo ke merese, pierdi i akeyu ke li davan |
|
Mas da el duro ke el deznudo |
|
Lo das enbasho salta komo el karpus |
|
Dame al gato por kompanya |
|
Dar el guevo sin la yema |
|
Ni dar ni haver, ni mujer de mantener |
|
Kontentate kon la parte ke te dio el Dio |
|
El ken no tiene kreyaturas va yorando se inyerva kon el Dio porke no le esta dando |
|
El loko da, el meoyudo toma |
|
Das al vidro guay del vidro, das a la piedra guay de la piedra |
|
El ke viene sin yamar, no le dan lugar |
|
D'ayi li dio la tos a la gayina |
|
Ken no da kon Israel, peka kon Ismael |
|
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
|
Dame una boka en prestado |
|
Ke karar ke me den, guay de mi ke non tengo |
|
El kavod es de kien lo da, no de kien lo toma |
|
Dami mioyu, ti dare kashko |
|
Ken te dio pachas, te dio mieles |
|
Ken mi dio al padri, ke non mi de al ijo |
|
Damos i damos kon la pendola en la mano |
|
El Dio ke no de ni al perro de la kaye |
|
Le dan el pie kiere i la mano |
|
El Dio da la yaga, da i la melizina |
|
Dami migas ti dare amigas |
|
Kon parientes ke no tengas dar i aver |
|
En tomar i dar es fasil de yerrar |
|
Dar kon las manos, tomar kon los pieses |
|
Ande la da, ande la toma |
|
Donde las dan, las toman |
|
Lo ke me dan ya es viejo |
|
Da onor ke te den onor |
|
Mas vale no prometer ke prometer i no dar |
|
Dar i tomar sale korkova |
|
El mundo esta en dos ruelas, dar i tomar |
|
Kuando ay dar sos bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2044 |
dara (t.) f. |
שקלא וטריא במשפט; עטיפה |
|
Kaza i karne sin dara no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2045 |
darsar (ebr.) v. |
נשא דרשה, דרש, נאם, הרצה; נזף ב- |
|
Ke age darshar, ke sega en Tesha beav |
|
Darsha mi ijo ke sea en tisha be-av |
|
Bueno darsha el haham kuando ay ken lo oiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2050 |
darse v. refl. |
התמסר, הקדיש עצמו |
|
Se dio al daul de yorar |
|
En ora de pleto - non se da bonbones |
|
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
|
Ke te des de pieses i de manos |
|
El selo se dio para los ermanos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2055 |
darush (ebr.) m. |
דרשה |
|
Un darush i un perush por una kashka di tarmuz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2056 |
dátile m. |
תמר (פרי) |
|
L'agrada tomates i no l'agrada datiles |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2057 |
daul (t.) m. |
תוף |
|
Se dio al daul de yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2058 |
debaldes adj. |
חינם אין כסף |
|
Vinagre debalde es mas dulse de miel merkada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2059 |
debaldes adv. |
בחינם, חינם אין כסף |
|
Non dize amen debaldes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2060 |
debasho adv./prep. |
מתחת, תחת |
|
Debasho de mi manto, al rey mato |
|
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
|
Este ombre es derecho, los derechos stan aya adebasho |
|
A dipasho del sielo non ay koza mueva |
|
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
|
Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho |
|
Nada non keda eskondido adibasho de sielo |
|
La mana esta debasho del alma |
|
Ke se unda adebasho la tierra |
|
Uno en papo, otro debasho el sovako |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2070 |
dedal/didal m. |
אצבעון |
|
Vaziando la mar kon una dedal |
|
Kavar el pozo kon dedal |
|
A la haragana, kuando l'alguja, kuando el dedal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2073 |
dediko m. |
אצבע קטנה |
|
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2074 |
dedo m. |
אצבע; כל דבר בעל צורת אצבע/ממדי אצבע |
|
Apuntado kon el dedo |
|
Lus dedos de las manos non son de la mezma largor |
|
Ken toka miel se chupa los dedos |
|
El ombre detra del dedo no se eskonde |
|
Lo ke vee kon el ojo apunta kon el dedo |
|
Nu lu yames a tu yerno, yerno, si no le metes el aniyo al dedo |
|
Aze los diez dedos kandelas i ni uno no le arlumbra |
|
En kada dedo un marafet |
|
Es chopar los dedos de los piezes |
|
El ken tiene panariz en el dedo se aze pregonero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2087 |
defekto m. |
פגם, מגרעת, חסרון, ליקוי, מום, חסר, פגימה |
|
Ken por seguro son los mas savios? Los ke non eskonden sus defektos |
|
El ke non puede guardar el sekreto tiene meoyo malo i defekto |
|
El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2090 |
defendido adj. |
אסור, מנוע ; מוגן |
|
Guevo ke mostra puntiko de kolorado, ten tino ke el komerlo es muy defendido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2092 |
deke interog. |
למה, מדוע |
|
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
|
Deke martes i no un dia mas antes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2095 |
dekolgar v. |
היה תלוי ב-; תלה ב- |
|
Perkura ayudarte a ti mesmo, i nunka dekolges de dinguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2096 |
del prep. |
של, מ- |
|
Kitate lo del kashko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2097 |
delantre adv. & prep. |
לפני, מול, נוכח, בפני; קדימה, לפנים; בהשוואה ל- |
|
No komas delantre de todos porke te tienen ojo en todo |
|
Ashugar i kontante, todo delantre |
|
Kuando te asentas delantre de savios ten tino i no avres presto los lavios |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2100 |
delgado adj. |
דק, צנום, רזה, דקיק; עדין, רך; חריף |
|
Non se rompe de delgado si non de godro i mal filado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2101 |
demanda f. |
בקשה, שאלה, משאלה; דרישה, תביעה, הפצרה; ביקוש; עתירה, עצומה |
|
Non ay buena repuesta para bova demanda |
|
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
|
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2103 |
demandar v. |
שאל, ביקש, דרש, תבע, ביקש במפגיע |
|
Te espantas de demandar? Tienes miedo de estudiar |
|
Ke steiga en kaza, pan no demanda |
|
El ke demanda perdonansa no se espanta de verguensa |
|
Ken demanda poko es loko |
|
Ken demanda sedaka no se echa sin senar |
|
Fue demandado en la yeshiva de los sielos |
|
Demandando, demandando se va fin Estambul |
|
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
|
Kontentate di lo tuyo i no demandis nada di otr'uno |
|
Kome la uva i non demandes de ke parra es |
|
A papo ke keres, a boka ke demandas |
|
El ke no kere kos.huegrar demanda mucha ashugar |
|
Antes de komer, demanda si es kasher |
|
Ni peka ni demanda pardon |
|
El elevo demanda, el profesor aklara |
|
Antes de tener katilik kon tu amigo, demanda al Dio Santo ke este kontigo |
|
Un loko demanda lo ke siete savios no responden |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2126 |
demanyana adv. |
בבוקר, מוקדם בבוקר; בוקר; מחר בבוקר |
|
Kurto le aremos fin a la demanyana |
|
Ken s'alvanta demanyana, se l'espierta el mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2127 |
demás adv. |
בנוסף ל-, חוץ מ- |
|
La madre es madre, que lo demas es aire |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2128 |
demazía f. |
עודף, כמות עודפת, מעל הנדרש, יתרה |
|
Lo ke disho mi tia kon su demazia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2129 |
denegreser v. |
השחיר, הקדיר; השחיר (נעשה שחור) |
|
El ijo del djudio, krese i enegrese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2130 |
depedrerse v. refl. |
הלך לאיבוד, איבד דרכו; נעלם; מת, נהרס, אבד; התבולל |
|
Si se detadre non se depiedre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2131 |
derecha (la) f. |
ימין, צד ימין; יד ימין |
|
Lo echa a la eskierda, le sale a la derecha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2132 |
derecho adj. |
ישר, צדיק, נקי כפים, הגון, כן, תם לב; ישר, זקוף, ניצב, אנכי; ימני |
|
Derecho komo el gancho |
|
Si keres salvar del sospecho, ten pasensia i veras lo derecho |
|
Este ombre es derecho, los derechos stan aya adebasho |
|
Kara tuerta - ventura direcha |
|
Los ke kaminan en el kamino derecho tienen ke kaminar en kamino estrecho |
|
Lo kue aze la mano derecha, la siedra ke no sepa/veyga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2134 |
derecho adv. |
הישר, בקו ישר, למישרין |
|
Asentate tuerto i avla derecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2141 |
derecho m. |
חוק, משפט, חוקה; משפטים (לימודי); מה שצודק והוגן; זכות |
|
el derecho yeva kavesa rota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2143 |
deredor (1) cf. derredor adj. |
|
|
El ke kere la kol kere i al deredor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2144 |
derrokar v. |
הרס, ניתץ, החריב, השמיד, איבד, השם; דירדר, הפיל; אימלל, גרם אסון |
|
La mujer buena fragua su kaza, la mujer loka la derroka |
|
Ken ve el palasio del rey, derroka su kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2146 |
dert (t.) m. |
עצב, דאגה |
|
Kresen los kriyos, kresen lus dertis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2151 |
desbarasarse v. refl. |
נפטר מ-, |
|
Ken amanese presto, s'esbarasa presto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2152 |
desde prep. |
מאז.., למן, מ-, מן |
|
Desde ke kazu, bukado dulse non komiu |
|
Desde ke nasio tinya le kresio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2154 |
desdechar v. |
בז ל-, זלזל ב- |
|
Piedra desdechada - kavesera de meza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2155 |
desdenyar v. |
זילזל ב-, בז ל- |
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2156 |
desfortunado adj. |
חסר מזל, אומלל, מסכן |
|
El mas disfortunado es el desokupado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2157 |
desfriado adj. |
מצונן, מקורר |
|
'Sta muncha kayades, va naser una ija sfriyada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2158 |
desfriar v. |
קרר, צינן |
|
Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2159 |
desgrasia f. |
אסון, פורענות, מכה (מכות מצרים), צרה; אומללות; תאונה חמורה; תועבה |
|
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2160 |
desgrasiar v. |
כיער, נטל את החן; אמלל |
|
Una vez engrasia, la sigunda enfasia, la tresera desgrasia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2161 |
desgusto m. |
גועל, בחילה, מיאוס, קבס, מורת רוח |
|
Kada ombre ke prekure de ser djusto i no kauze a ninguno danyo i dizgusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2164 |
deshado adj. |
שהשאירוהו, שעזבוהו; גָרוּש |
|
Lo deshado es pedrido |
|
Todo deshado i non gozado es pedrido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2162 |
deshar v. |
עזב, השאיר, נטש, זנח, הזניח; ויתר על, מסר, נכנע, נתן ל-; עזב מקום עבודה, התפטר; הוריש, ציווה, הנחיל |
|
El ke kontinua su feo uzos desha lo seguro por lo dubdozos |
|
Il ke desha para manyana topa danyo en el kamino |
|
Padre i madre desharas, kon tu amor te iras |
|
Desha todo i andavos al banyo |
|
Deshi todu vati a la kama |
|
Desha dezear tu pie onde tu vizino |
|
Deshadme entrar, me are lugar |
|
Deshame a mi, vate ande mi haver |
|
Desha padre i madre, i vate kon el marido |
|
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
|
Entre la es.huegra i la nuera deshan la kaza sin barer |
|
Kudiado ke desho Malkuna, ke djuro de no bivir |
|
El echo de oy non si desha para amanyana |
|
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
|
El amor es una dolor de kulo ke no desha durmir a dengunos |
|
El konsejo de todos tomo, ma el mio no desho |
|
Agua ke no as de bever, deshala korrer |
|
No desha lados de riir |
|
No muera bruja si no desha bru[s]ha |
|
El Dio de los sielos ke solos non mos desha |
|
El marido la desho kon maniyas de oro |
|
Si keres ke la mujer yore, deshala prove |
|
Bivir i deshar bivir |
|
A Moshon tomi, a Moshon deshi, a Moshon me lo vo tomar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2147 |
des.henado (ebr.) adj. |
חסר חן; פרוע, בלתי מסודר, מעוות; לא יוצלח; חוצפן |
|
Al des.henado le kaye el bokado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2191 |
desizión f. |
החלטה |
|
Non des ninguna desizion presto, espera fin manyana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2192 |
deskaído adj. |
מי שנפל/שהודח/ שנושל/שירד מנכסיו/מגדולתו, מנוון; שהגיע מועד פרעונו; בלה, עזוב, מוזנח; רעוע, מתמוטט |
|
Mas vale kayido ke non pudrido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2193 |
deskalsarse v. refl. |
חלץ את נעליו |
|
A la ora del chay nos deskalsamos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2194 |
deskalso adj. |
יחף, חלוץ נעל, ערום רגל |
|
Fuyo a pie deskalso |
|
Si djuras en falso, muereras deskalso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2196 |
deskansar v. |
הרגיע; החליף מישהו בעבודה כדי לתת לו לנוח |
|
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2197 |
deskojer v. |
בחר, ברר, מיין |
|
El ke bien esta i mal diskoje, mal le venga i no se enoje |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2198 |
deskonosido adj. |
בלתי מוכר, אלמוני |
|
Muestra Santa Biblia dainda es mar deskonosida |
|
Anke la vida es una mar deskonosida semos destinados para navigarla kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2200 |
deskorchar v. |
פשט את העור; דרש מחיר מופרז; הפשיט מישהו מנכסיו |
|
Deskorcha en la kaye tu kalavrina i no tengas de menester de la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2201 |
deskornar v. |
חתך את הקרנים; נגח, פצע בקרניו |
|
El buey lo eskorno, al mas buen lugar lo echo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2202 |
deskuidada f. |
אשה הרה שאינה חשה עדיין את דאגות האמהות |
|
Puerta avierta i mujer deskuidada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2203 |
deskulpa f. |
התנצלות, הצדקה |
|
Si negra es la kulpa, mas negra es la deskulpa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2204 |
deskuvrir v. |
גילה, הסיר הלוט, גילה לעין כל, חשף, מצא |
|
Keresh diskuvrir djudezmo kon alegria andadvos al kal kon prisa i lejeria |
|
No deskuvras sekretos de tu alma ni kon tu ermana |
|
El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor |
|
Si tienes un sekreto no lo deskuvras se inche el mundo entero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2208 |
deskuzido adj. |
פרום, קטוע |
|
Todo lo roto, afuera de lo deskuzido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2209 |
desmazalado (ebr.) cf. dezmazalado |
|
|
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2210 |
desnudo adj. |
ערום, חשוף; חסר אמצעים |
|
Se arkojeron dos kulos desnudos |
|
Dos kulos disnudos, solo por el banyo sierven |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2212 |
despartir v. |
הפריד, חילק, פילג; הקצה, הפיץ, שיווק |
|
Despartio Djoha, para si lo mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2214 |
despepitado adj. |
שהסירו מלשונו (עוף) את הגידול (קשנת הלשון); פטפטן גדול |
|
Boka despipitada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2215 |
despertar v. |
העיר, עורר; משך תשומת לב, פקח עיני |
|
Ken s'alvanta de manyana, se l'espierta el mazal |
|
Leon ke esta dormiendo, no lo espertes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2217 |
despierto adj. |
ער, נעור; זהיר, עומד על המשמר; נבון, בעל תושיה |
|
El dormiendo, su mazal despierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2218 |
despresiar v. |
הפחית בערך, הקל בערך, זלזל, בז, זלזל ב-, הפחית ערך |
|
Non kompres kozas sin alavarlo, non vendes kozas sin despresiarlo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2219 |
después prep. |
אחר כך, אחרי; נוסף ל- |
|
Despues de la luvia sale el sol |
|
Dospues de mi muerte, luvia i tempesta |
|
Despues de peshe, tosigo es la leche |
|
Despues de Purim, platikos |
|
El ke viene despues de mi ke serre la puerta |
|
En primero pinchate tu i despues pincha al de enfrente |
|
Despues de las kuarenta, kada dia una hohenta |
|
El meskino despues de komer le da frio |
|
Despues del kavayo fuido, serrar la puerta |
|
Al mezkino, despues de komer faze frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2234 |
desrepozado adj. |
מוטרד, לא חש בטוב, לא חש נוח |
|
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2235 |
destinado adj. |
מיועד, יעוד |
|
Anke la vida es una mar deskonosida semos destinados para navigarla kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2236 |
destino m. |
גורל, יעד, גזרת הגורל |
|
Kien tiene buen vezino, tiene buen destino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2237 |
destruidor/dera m. & adj. |
הרסני, מְהָרֵס, מחבל, משחית, מחריב |
|
La mujer destruidera, vazia del marido la faldikera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2238 |
desvainado adj. |
שלוף, שנשלף מנדנו |
|
Espada desvainada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2239 |
desvestir v. |
הפשיט, הסיר בגדי |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2240 |
desvestirse v. refl. |
התפשט, הסיר בגדיו |
|
Kuando se vista el amorero, se desvista el samarero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2241 |
detadrarse v. refl. |
התעכב, התאחר |
|
Si se detadre non se depiedre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2242 |
detener v. |
עיכב; החזיק ב-, תפס, ריסן, בלם, חסם, עצר |
|
Una paja detiene un molino |
|
El ken a la mar se kaye, de la espada se dentiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2243 |
detenerse v. refl. |
התעכב, השתהה, נעצר; התאפק, ריסן עצמו, שלט ברוחו; נמנע; בזבז זמנו; החזיק עצמו ל-, נהג בגאווה/יהירות |
|
Ken no tuvo i tiene, no save komo se lo detiene |
|
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2248 |
detenimiento m. |
מעצור, עיכוב, עצירה, השתהות, התעכבות |
|
Todo modo de detenimiento es por bien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2249 |
detrás prep. |
אחרי, מאחורי; לפי, כפי, בהתאם ל- |
|
Lo echo detras de la oreja |
|
Detras del rey avlan mal |
|
El ombre detra del dedo no se eskonde |
|
La noche mira detras, el dia avla vagar |
|
Enganyado adetras de lo enganyado |
|
Guay del ke va detras de lo perdido |
|
Detras de 'he va vav |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2257 |
devantal m. |
סינור, מטלית ששמים על החזה כדי לשמור על נקיון הבגד |
|
Mama i devantal kuvren mucho mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2259 |
devda f. |
חוב; חובה |
|
Devda, buen dia no espera |
|
Mil penserios no pagan una devda |
|
Kien paga sus devdas, se enrikese |
|
Kien apromete, en deuda se mete |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2264 |
devdor n. & adj. |
חייב, בעל חוב |
|
El ke tiene es devdor al ke no tiene |
|
Biva el buen devdor i el arekobdador |
|
el emprestador tiene mejor memoria ke el devdor |
|
El ke es buen pagador, nunka sale devdor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2268 |
devenir/se (fr.) v./v. refl. |
הפך ל-, היה ל-, נעשה |
|
Ken se mete kon su onor - deviene muy menor |
|
En aharvando al fierro se deviene fierero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2270 |
dever/se v. |
היה חייב/מחוייב, חב; היה צריך |
|
Paga lo ke deves saves lo ke tienes |
|
Ken avla lo ke no deve, siente lo ke no kere |
|
Kien aze lo ke kiere non aze lo ke deve |
|
La sangre ke deve korrer no keda en la vena |
|
Al ombri non devis de kreyerti |
|
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2279 |
devorar v. |
טרף, בלע |
|
Si el mundo fue echo por bovos porke no mos devoran los lovos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2281 |
dezatado adj. |
מותר (שהתירוהו), משוחרר, משולח רסן; משוחרר מהתחייבות |
|
Eskova desatada mujer dezordenada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2282 |
dezatar v. |
התיר (קשר), פיתח, שילח רסן;שחרר מהתחייבות |
|
Kien bien ata, bien dezata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2149 |
dezayunar v. |
אכל ארוחת בוקר, סעד |
|
Ken madruga desayuna |
|
Pan i pan i medio pan i la novia sin desayunar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2150 |
dezazer v. |
התיר, הרס, השחית, פרק, פורר,בילה, שחק, המיס |
|
A ke otro aze asi se desaze |
|
Lo ke aze Djoha, aze i dezaze |
|
Lo ke la persona aze di negro, il Dio lo dizaze |
|
La boka aze, la boka dezaze |
|
La lingua aze i la lingua dezaze |
|
El meoyo aze, el meoyo dezaze |
|
Lo kel Dio azi, la persona no lo dizazi |
|
El tiempo aze i el tiempo desaze |
|
La mujer aze, la mujer dezaze |
|
Kon pasensia dezaze la piedra, sin pasensia todo es medra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2294 |
dezdenyo m. |
זלזול, בוז, שאט נפש; שחצנות, יהירות |
|
La kayadez es mas grande dezdenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2295 |
dezeado adj. |
רצוי, נחשק |
|
Mas vale akolantado ke deseado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2280 |
dezear v. |
איחל; חשק, רצה מאוד |
|
No dezeyes lo ke akistar no puedes |
|
Los ke dezean muncho bivir tienen ke meldar i eskrivir |
|
El ke dezea azerse onbre tiene ke amostrarse komo onbre |
|
Dezea la prenyada nieve tostada |
|
Ken guadro, nunka dezeo |
|
El mazal de la feya, la ermoza lo dezeya |
|
Ojos ke no ven, korason ke no dezeya |
|
El ojo ve, l'alma dezeya |
|
Kuando la vieja dizeya - la kaza - pana si seka |
|
Desha dezear tu pie onde tu vizino |
|
Ken gano, non dezeo |
|
Todos ombres ke sienpre kieren dezear son pokos i kontados ke pueden artar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2308 |
dezeo m. |
רצון, חפץ, חשק, תשוקה, שאיפה, התאוות; הדבר הנחשק; איחול |
|
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
|
El selo i el dezeyo kita a la persona del mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2310 |
dezeozo adj. & m. |
רוצה, חומד, חושק, משתוקק, מתאווה, נכסף; אביון |
|
El pleites no tiene amigos ni el dezeozo tiene kontentes |
|
Kada ombre es un viajero, dezeozo de amontinyar dinero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2312 |
dezesperarse v. refl. |
התייאש |
|
El ke de otros espera, se dezespera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2314 |
dezigualdad f. |
חוסר שוויון, חוסר שוויוניות, שוני |
|
Las kavzas de las inigualidades son nasidas de las injustidades |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2315 |
dezir v. |
אמר, הגיד, ניסח, הביע, ביטא (בכתב או בעל פה), דיקלם, פקד; היטיב עם |
|
Ken dize no, dize ya |
|
Disho i pisho |
|
De los mios dezir i no sentir |
|
Dimelo i te lo dire |
|
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
|
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
|
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
|
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
|
Antes de avlar pensa lo kue digas |
|
Aze kualo el haham dize, ma no kualo el haham aze |
|
De dizir fuego, la boka no se kema |
|
El meoyado lo pensa, el borracho lo dize |
|
La mejor mentira es dezir la verdad |
|
Lo ke disho mi tia kon su demazia |
|
El dizir i el azer son dos |
|
Boka ke dize no, dize si |
|
Al sol le diza: ''Sale, ke salire'' |
|
Dime ken frekuentas te dire ken sos |
|
Aki disho mi padre, aki disho mi madre |
|
A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2339 |
dezirse v. refl. |
נאמר, אמר לעצמו |
|
El gato 'sta ensima la kasha komo se dize piss |
|
A la gayna del patron no se dize kish |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2341 |
dezmentir v. |
ניתק, עקר ממקומו, הזיז בכוח; הכחיש, הזים, הפריך |
|
Niegar i mentir i la verdad dezmentir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2342 |
deznudar cf. desnudar |
|
|
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
|
Marido no es kamiza de deznudar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2344 |
deznudo cf. desnudo |
|
|
Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre |
|
Mas da el duro ke el deznudo |
|
El ke se topa deznudo tiene razon de ser mudo ; el deznudo sin manto tiene muncho espanto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2347 |
dezokupado adj. |
בטל, חסר מעש, חסר פעולה; פנוי (מקום) |
|
El mas disfortunado es el desokupado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2348 |
dezonorar v. |
חילל, ביזה, בייש, פגע בכבוד |
|
Mi vezina me dezonoro una vez, i yo dos i tres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2349 |
dezonrar v. |
הוציא שם רע, קילל, ביזה |
|
El travajo no dezonra sino da provecho i onra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2350 |
dezordonado adj. |
מבולבל, חסר סדר |
|
Eskova desatada mujer dezordenada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2351 |
dezvelopar (fr.) cf. desvelopar |
|
|
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2352 |
día m. |
יום, יממה |
|
El dia avla avagar, la noche mira atras |
|
El dia bueno echalo a la tripa |
|
Kresi el dia - kresi el frio |
|
En ke dia es el mundo igual? Kuando kaye luvia sovre el kal |
|
De dia en dia, kaza mi tia |
|
Dia de luvia el lavado no enshuga |
|
Del dia ke nasio tinya le kresio |
|
Los dias de la semana kayeron en un sako |
|
El dia vee la lavor de la noche i se rii |
|
La komida es una malatia, eskapa por la noche, torna por el dia |
|
Gana de kazar no tenia, se kazo en dia de luvia |
|
El dia nuvlozo se va komo el fumo |
|
Deke martes i no un dia mas antes |
|
Devda, buen dia no espera |
|
Despues de las kuarenta, kada dia una hohenta |
|
Guadra las paras para dia malo |
|
Ermano para dia malo |
|
Di kuando sos novia? Di dia i medio |
|
Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas |
|
Ke venga el Mashiah, ke no sea en muestros dias |
|
De noche te vengo a ver, ke de dia non puede ser |
|
Dia nuvlado, dia bolado |
|
Guay del povre i de su dia preto |
|
El dia de las siete luvias |
|
Mas vale sufrir un dia ke kada dia |
|
No todos yoran en un dia, ni todos riyen en un dia |
|
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
|
Ande se ateman los buenos dias |
|
Kada dia kon su maravia |
|
Los dias korren komo el kavayo |
|
Apega el dia kon la noche |
|
Bivir un dia mas - ambizar una koza mas |
|
Kuando non ay mazal, ya si vei del dia de naser |
|
Bivir dias para ver maraviyas |
|
De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo |
|
El buen dia se ve de la manyana |
|
No alaves al dia antes de su pasadia |
|
Gastador i pompozo non traye dia bueno |
|
Un dia mantiene un anyo i un anyo no mantiene un dia |
|
Algun dia va ver la maravia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2401 |
diamante m. |
יהלום; כלי לחיתוך זכוכית |
|
Un ijo muy estudiante es komo un diamante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2402 |
diavlo m. |
שטן, שד, מזיק; אדם ערום/פיקח חסר מצפון |
|
Asprikos i diavlikos no estan kedikos |
|
Ken save sirvir Avoda Zara el diavlo lo menospresiara |
|
Al deavlo se vaya, de chiko fin grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2405 |
dicha (2) f. |
מזל, אושר, גורל |
|
Dicha klara komo la noche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2406 |
dichozo adj. |
בעל מזל, בר מזל, ממוזל, מאושר |
|
Dichozo kulo ke no pedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2407 |
diente m. |
שן |
|
Dientes akonantan parientes |
|
Ken no tiene dientes, tiene djindjivres |
|
Lo ke sale del diente ya lo saven toda la djente |
|
Dientes de kavayo ke tenga, igine no le vo dar or azer esto |
|
Li mitieron diente de oro |
|
Kien konsuegra kon parientes, apreta los dientes |
|
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
|
Perro ke va modrer no amostra los dientes |
|
A ken li dueli el dienti si va al dantis |
|
La muez no parti, ama los dientes arrompi |
|
No keto dientes nainda |
|
Mas tokan dientes ke parientes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2421 |
diez/dies num. |
עשר, עשרה |
|
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
|
Aze los diez dedos kandelas i ni uno no le arlumbra |
|
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
|
Keres azer maasim tovim, melda diez salmos de te'hilim |
|
Un padre para diez ijos, no diez ijos para un padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2426 |
diferensia f. |
הבדל, הפרש, שוני, פער; הבדלה, הבחנה; מחלוקת |
|
La diferensia es de los sielos a la tierra |
|
De ''me keres'' a ''te kero'' ay grande diferensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2091 |
difisil adj. & adv. |
קשה, בלתי נוח; עקשן, קשה עורף |
|
Lo ke ves enfrente es fasil, lo ke va a venir es defisil |
|
Gastar dinero es fasil, ganarlas es muy difisil |
|
Anke tienes kuatro pares de ojos, es muy muy dificil de ver piojos |
|
Es muy kolay para prometer, es muy difisil el buen azer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2431 |
dinero m. |
כסף, מטבע; הון |
|
Por no tener el dinero se le kemo el kulo entero |
|
Kien tiene dinero sona el pandero |
|
Kada ombre es un viajero, dezeozo de amontinyar dinero |
|
Lavor echa, dinero aspera |
|
Mas vale un amigo in la plasa ke un dinero in la kasha |
|
Gastar dinero es fasil, ganarlas es muy difisil |
|
Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto |
|
Bolsa sin dinero yamalo kuero |
|
El dinero aze lo malo bueno |
|
Si en raki gastas dinero sos ombre bovo sin meoyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2442 |
dingún adj. |
אף (אחד) |
|
Non a melezina en dingun kamea |
|
Ni lokura ni dingun mal |
|
Dinguna mujer revela su edad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2445 |
dinguno pron. ind. |
אף אחד |
|
Dinguno muere si Dio non kere |
|
El amor es una dolor de kulo ke no desha durmir a dengunos |
|
Perkura ayudarte a ti mesmo, i nunka dekolges de dinguno |
|
Konsejo de mintirozo dengunos no toman |
|
Ken no tiene ojo en dengunos i se va kon kuento tiene vida arepozada |
|
No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer |
|
Kuando todos estan durmiendo, dingunos estan sufriendo |
|
Dinguno no save kualo ay in la oya, mas de la kuchara ke la minea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2453 |
dinsiz (t.) m. & adj. |
כופר, אתיאיסט; פורע חוק, עוול |
|
Para un dinsis se kere un imansis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2454 |
dinyo adj. |
ראוי, נאות, נכבד; מאופק, רציני |
|
Ser bueno i linpio es komo tomar exempio dinyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2455 |
Dio m. |
אלוהים, אל; דבר מה אהוב מאוד ונערץ |
|
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
|
El Dio da a unos - para ke apiadan a otrus |
|
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
|
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
|
Kuando ija ay de kazar, el Dio tiena de mandar |
|
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
|
El Dio no aharva kon dos manos |
|
Korason del rey en mano del Dio |
|
Ken en el Dio kreya, nunka s'enganya (o se despera) |
|
De el Dio i del vizino non si puede eskonder nada |
|
Las manos azen i el Dio ayuda |
|
El Dio da barvas al ke no tiene keshadas |
|
Kontentate kon la parte ke te dio el Dio |
|
Dinguno muere si Dio non kere |
|
Kien anda, el Dio le manda |
|
El Dio diza : Ayudate, te ayudare ; guadrate, te guadrare |
|
De tu boka a los oyidos del Dio |
|
El Dio lo echo i no lo vijito |
|
Lo klaro el Dio lo bendicho |
|
El Dio ke te meta la braha |
|
Lo ke es por bien ke mos rijga el Dio |
|
La rikeza 'sta en manos del Dio |
|
El Dio es tadrozo ma no es olvidozo |
|
La gava el Dio la aborrese |
|
De el al Dio, un palmo |
|
De ayn a-ra ke mos guadre el Dio |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Lo ke kere la mujer i el Dio lo kere |
|
La esperansa del Dio no se kita |
|
Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer |
|
Guadrate, i el Dio ke te guadre |
|
Es de si al Dio |
|
El Dio no paga en Shabat |
|
De presion del Dio no ay ken fuiga |
|
Al Dio no lo vemos, de sensia lo konosemos |
|
A ken el Dio no le da ijos, le da suvrinos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2494 |
dip (t.) m. |
תחתית, קרקעית, עומק, תהום |
|
De kitar i no meter si ve presto el dip |
|
Va venir tiempo, ke las karas se van azer komo los dipes de los tendjeres |
|
Te kero bien komo el dip del legen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2497 |
direksión f. |
כיוון; הנהלה, הנהגה; כתובת |
|
Kuando vas a salir a kamino non trokes de direksion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2498 |
diskuviertura f. |
עירום, מערומים |
|
Ke no salga deskuviertura lo ke mama la kriatura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2499 |
divino adj. |
אלהי, שמימי, נעלה, כליל יופי |
|
Errar es umano i perdonar es divino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2503 |
djenayo (it.) m. |
ינואר |
|
En el mes de Genayo non kanta bien el gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2504 |
djendjivres m. pl. |
חניכיים |
|
Ken no tiene dientes, tiene djindjivres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2505 |
djente f. |
בריות, בני אדם; קרובים, משפחה רחבה |
|
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
|
Banyo solo, paseyo kon djente |
|
Boka dulsi, djenti di oro |
|
En kazal sin perros, la djente va sin palos |
|
El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo |
|
El ke no se siente no viene de buena djente |
|
Guay de djente ke avlan lashon hara kon sus bokas espanden avoda zara |
|
Ande ves muncha djente no te enkashes |
|
El rey es kon la djente |
|
El ke mira a la djente nunka va bivir kontente |
|
Kuando azis bundad a la djenti non asperis paga |
|
Yo ke este kayente ke se riyan la djente |
|
Lo ke sale del diente ya lo saven toda la djente |
|
El komer i el bever a la savor tuya, el vestir i el kalsar a la savor de la djente |
|
Kuando no se bare viene djente |
|
Kon buena djente lo digo, uno yevaron, uno trosheron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2525 |
djesto m. |
מחווה, ז'סטה |
|
El ken al guerko vido su negro djesto le keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4225 |
djornalisto m. |
עיתונאי |
|
Si avlas komo un djurnalisto te dizen ke sos endevino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2536 |
djoven adj. & n. |
צעיר |
|
El viejo le parese el mundo mal echo, el djoven ve el mundo kon muncho prometa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2537 |
djoventud (it.) f. |
נעורים, עלומים; נוער |
|
La djuventud es kuravle, la viejes es inkuravle |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2538 |
djoya f. |
תכשיט, עדי; אוסף תכשיטי אשה |
|
La djoya es una koza ke a la fea aze ermoza |
|
La vieja en kaza la djoya en la kasha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2540 |
djoyero m. |
צורף, תכשיטאי |
|
Kuti sovre kuti, mania de djueri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2541 |
djudaízmo m. |
יהדות |
|
Si keres saver el fondo del judaismo ten tino ke la skola i sinagoga es uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2542 |
djudezmo m. |
יהדות, אמונה ומצוות היהדות, דבקות בדת היהודית; ספניולית, איספניולית, לאדינו, לשון יהודית |
|
Keresh diskuvrir djudezmo kon alegria andadvos al kal kon prisa i lejeria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2527 |
djudio m. & adj. |
יהודי |
|
Ke nuestros djidios esten bien i nosotros tambien |
|
Dos djidios en tres ''killot'' |
|
Chikos i grandes komo los djidios de la kaye |
|
Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa |
|
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
|
El kochiyo del djidio apresta para mal (se korto) |
|
Shabat i Yom Tov es solo al djidio |
|
Djudio i djidio es todo uno |
|
El ijo del djidio golozo i verguesozo |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
El ijo del djudio, krese i enegrese |
|
Achakozo komo el djudio en viernes |
|
El ke unya de djuduyo toka, la kavesa se le korta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2549 |
djugar v. |
שיחק, השתעשע, התבדר; ניגן על כלי נגינה; הימר, שיחק משחקי מזל; לגלג; נע, זע במקומו (יש לו ''שפיל'') |
|
No djuges kon el huego porke te kemas |
|
El ke djuga kartas kuando gana se va alegrando i kuando perde se va inyervando |
|
El djugar maytap es kontajiozo |
|
Ken solo djugo, nunka se inganyo |
|
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
|
El mejor de los dados es no djugarlos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2548 |
djuget/djugete m. |
צעצוע, עצם כלשהו המשמש כצעצוע |
|
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2555 |
djura f. |
נדר, שבועה, אלה |
|
Si djuras en falso, muereras deskalso |
|
El banyo tiene djura ke al preto no aze blanko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2557 |
djurar v. |
נשבע |
|
Kudiado ke desho Malkuna, ke djuro de no bivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2558 |
djustisia f. |
צדק, יושר, הגינות |
|
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2559 |
djusto adj. |
צודק, חסר פניות, פנים, ישר, צדיק, הוגן, הגון; בעל מידה נכונה |
|
Ni bien djusto, ni mal akavado |
|
Pari, mujer, ke la kuenta esta djusta |
|
Kada ombre ke prekure de ser djusto i no kauze a ninguno danyo i dizgusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2562 |
djusto adv. |
בדיוק |
|
Peza djusto i amezura djusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2563 |
djusto m. |
צדיק, מי שדבק במוסר ובצדק, בעל מידות טובות |
|
Djustos pagan por pekadores |
|
La puerta avierta i el djusto peka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2566 |
djuzgador/dera n. |
שופט, דיין |
|
Del pleto el djuzgador gana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2567 |
djuzgar v. |
שפט, דן; העריך, ביקר; גינה |
|
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
|
El haham no djuzga sin saver de las dos partes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2570 |
dobla f. |
דובלון (מטבע אוסטרי) |
|
Doblas i saraguelas rotos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2571 |
doblado adj. |
כפול; מקופל, מכווץ |
|
Amigo enganyado, enemigo doblado |
|
Mis ijos kazados, mis males doblados |
|
Ansias dubladas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2574 |
doktor/resa m. |
רופא, רופאה |
|
El doktor ke hayir non te da esparte presto tu sedaka |
|
Doktor de mata sanos |
|
El doktor non puede dar preskripsion para el bovo i el ladron |
|
El Dio ke mos guadre de medio haham i de medio doktor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2578 |
dolap (t.) m. |
ארון; בהשאלה: מעשה רמיה |
|
Yave de oro avre kada dolap |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2580 |
doler v. |
חש כאב; חש יסורי מצפון, חש דאגה |
|
A ken li dueli el dienti si va al dantis |
|
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
|
Yagas untadas ya duelen ma no tanto |
|
Palos kontados no duelen |
|
No ay ken se duele mas de la ke pare |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2585 |
doliente adj. |
סובל, חש ברע, מרגיש כאב ומתאנח |
|
La kaza del doliente se kema i no se siente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2586 |
dolor f. & m. |
כאב, מכאוב, ייסורים; צער |
|
Ken tiene dolor en el dedo se aze pregonero |
|
El amor es una dolor de kulo ke no desha durmir a dengunos |
|
El mansevo por dolor, el viejo por onor |
|
Kada uno kun su dulor |
|
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
|
Ni luvia sin truenos, ni parto sin dolores |
|
Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor |
|
Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma |
|
Marido en kaza dolor de keshada |
|
La noche es larga a la dolor ke se vela |
|
Nasen los ombres, nasen dolores |
|
Primo amor todo dolor |
|
Los malos kristianos mos dan munchas dolores, boyadean judezmo kon pretas kolores |
|
Kuando estas sufriendo i estas en dolor ten tino en la grandeza de muestro Kriador |
|
Munchos bienis, muncho dulor de kavesa |
|
Muerte de la mujer, dolor de kovdo |
|
Ken tiene guadrado dolores kuando abashan les toma dolores |
|
El ke tiene elmuera, tiene dolor de muela |
|
Ken no tiene krios, tiene una dolor, ken tiene, tiene munchas |
|
Marido dolor de oyido |
|
Amaha la tierra, amaha la duelor |
|
Kanta de dolor de korason |
|
Buen dulor di kulu |
|
El tiempo kura todas las dolores |
|
Ande va la panda va kon sus dolores |
|
Una dolor mas i un ijo |
|
Mejor es verguensa en kara i no dolor del korason |
|
Segun la dolor ez la nochada |
|
Mucha miel da dolor de vientre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2622 |
dolorear v. |
חש כאב |
|
Kien no pario, no se dolorio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2623 |
donde adv. |
מאיפה, מנין; במקום ש-; אשר |
|
Donde las dan, las toman |
|
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
|
Donde viene el mal, non ay muncho mazal |
|
Donde uvo fuego, senizas kedan |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2631 |
dormir v. |
ישן, נם |
|
El dormiendo, su mazal despierto |
|
El amor es una dolor de kulo ke no desha durmir a dengunos |
|
Kovra buena fama i echate a durmir |
|
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
|
El Dio ni durma, ni adormesa |
|
Kuando todos estan durmiendo, dingunos estan sufriendo |
|
Esta durmiendo en pies |
|
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
|
El amo durmiendo, el kavayo komiendo |
|
Leon ke esta dormiendo, no lo espertes |
|
Ten mazal bueno i echate a durmir |
|
Ken mucho durme poko ambeza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2639 |
dormirse v. refl. |
נרדם |
|
Se durme ensima de la mula |
|
Se durma el mazal |
|
La kama es una roza, si non se durme se repoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2641 |
dos num. |
שנים, שתים; שני, שתי |
|
Dos i dos azen kuatro |
|
Dos pies en un sapato |
|
Una mano lava la otra i las dos lavan la kara |
|
Es un pedaso de karne kon dos ojos |
|
Mi vezina me dezonoro una vez, i yo dos i tres |
|
El otro anyo tinia un gameo, este anyo tengo dos |
|
Ken fuye de un komercho paga dos |
|
Mi marido ganador yeve tres, torna dos |
|
Lus ijos de mis ijos, son dos vezes mis ijos |
|
Mirame kon ojo, te mirare kon dos |
|
Antis ki agas, pensalo dos vezis |
|
El Dio no aharva kon dos manos |
|
Dos kulos en una braga |
|
La ermana de tu madre es dos vezes tu madre |
|
El dizir i el azer son dos |
|
Sekretos de dos, sekreto de Dio, sekreto de tres, sekreto de todos |
|
Azer la una en dos |
|
Ken a dos reyes sierve, a uno enganya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2665 |
dota f. |
נדוניה, נדן, מוהר |
|
Ijika kon kaveza de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
|
Ande entra la dota, la vida non es rota |
|
De dota i ashugar ninguno se enrikesio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2668 |
dotrina f. |
תורה, משנה, עקרונות, דוקטרינה,חוקי התנהגות |
|
Dotrina de muestra Torah enaltese la emuna |
|
Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2671 |
dotrino m. |
חינוך, לימוד, אילוף דעת; הדרכה וחינוך ילדים בדרך הישר; נזיפה, גערה, תוכחה |
|
Del buen vezino - buen dotrino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2673 |
draga f. |
דרקון, מפלצת (טורפת ילדים); אישה רבת פעלים החושבת על הכל והכל עולה בידיה היטב |
|
Draga de siete muntanyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2674 |
droga f. |
סם משכר, סם מרפא, תרופה; הרואין; סממן |
|
Vieja en kaza, droga en kaza ; viejo en kaza entrompezo kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2675 |
dubio m. |
ספק, פקפוק, חשש |
|
El ke esta vendido sin dubio es perdido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2676 |
duda f. |
ספק |
|
El ignorante non tiene duda porke entiende poko de nada |
|
Sin duda todos nasimus ignorante, el marifet es morir inteligente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2678 |
dudar v. |
הטיל ספק |
|
El ke se espanta preguntar tanbien se espanta de dubdar |
|
El ke non save dubdar tanbien non save pensar |
|
El ombre ke nunka duda, non sabe koza alguna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2681 |
dudozo adj. |
דו משמעי, מפוקפק, מוטל בספק, חשוד |
|
El ke kontinua su feo uzos desha lo seguro por lo dubdozos |
|
El sospechador nunka tiene repozo porke en todo lo todo es dudozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2683 |
duenyo m. |
(משמש רק בפתגמים) בעל, בעל בית; ארוע |
|
Todos los duenyos kon komer son buenos |
|
Ken kanta a su duenyo espanta o de visto o de ansia |
|
El es.huenyo no tiene duenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2686 |
dukado m. |
דוקט - מטבע זהב ישן |
|
Las palavras en su ora, valen mil dukados |
|
Ni shabat es, ni el dukado esta en basho |
|
Un bokado, un dukado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2708 |
dulsamente adv. |
ברוך, במתיקות |
|
Ken va dulchamente kamina kontente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2689 |
dulse adj. & adv. |
מתוק, ערב; רך, טוב, רחום, נעים; תה''פ: ברכות, במתיקות |
|
Desde ke kazu, bukado dulse non komiu |
|
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
|
Kada moko para su paladar es dulse |
|
Ken amargo englutio - dulse non skupio |
|
Dulses son las damas, ma afuera de sus kazas |
|
Vida sin salud, la muerte es mas dulse |
|
Palavra dulse avre puertas de fierro |
|
Boka dulse avre puerta serrada |
|
Kura dulse no ay |
|
Muerta dulsi no ay |
|
Boka dulsi, djenti di oro |
|
Poko ma dulsi |
|
Pan i sal i boka dulsi |
|
Ajo dulse no ay |
|
Vinagre debalde es mas dulse de miel merkada |
|
Dulse komo la miel |
|
El amor es dulse ma kon pan |
|
Dulse me vengash |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2709 |
dumán/dúman (t.) m. |
ערפל, עשן; הוצאה כספית מוגזמת |
|
Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2710 |
dura f. |
דורה (סוג של תבואה) |
|
Dura mala en piedra kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2711 |
durera f. |
עצירות; קשיות, נוקשות, קושי |
|
Kuando por durera, kuando por shushulera |
|
Mal de durera, mal de kagadera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2721 |
duro adj. |
קשה, נוקשה, צפיד, קשיח; קפדן, קשוח, נוקשה, אכזרי; מחוספס, קהה רגש;קפוץ יד; אטום ראש, מוגבל |
|
Mas da el duro ke el deznudo |
|
Sien ke le den en el kulo, yene duro, yene duro |
|
Pan fresko kon kezo, pan bayat kon halva, pan duru kon buru i pan yelado kon salado |
|
A la pera dura, el tiempo la madura |
|
Duro de entender, inat de piedra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2726 |
duvda f. |
ספק, פקפוק |
|
El ke se aze vaftiz sin duvda es kademsiz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2727 |
echa f. |
פעולה, מעשה, פֹּעַל, ביצוע; עסק, עניין |
|
Unos tienen las echas, otros la fama |
|
La muerte es la mas grande echa de la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2730 |
echar v. |
זרק, השליך, הטיל; ירה; דחה מ-; השכיב; גרש, גרש אשה; הפעיל |
|
Aze una buendad i echala a la mar |
|
Echo el ojo a la kuzina |
|
Lo echas por la puerta, entra por la ventana |
|
Djuha no se iva a ichar sin sehura mueva |
|
Echar una vazia, aferar una yena |
|
El Dio lo echo i no lo vijito |
|
Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas |
|
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
|
El dia bueno echalo a la tripa |
|
Las maldisiones son komo los papeles, ken los echa los rekoje |
|
Kuando las manos no tokan, las paredes lo echan |
|
Echa el pelisko i skonda la mano |
|
Ni sal, ni lugar ande echar |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
La novia por se engrasiar icho un pediko |
|
Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino |
|
Los ke son muy miop todo echan al chop |
|
Ken tiena muncho asafran, echa i a las koles |
|
No es d'echar a por aya |
|
No eches la boka al negro |
|
Le echo sal en los ojos |
|
Le echo sal en la koda |
|
Lavor echa, dinero aspera |
|
Aze bueno i echalo a la mar |
|
El loko la echa, el savio la yeva |
|
Lo echo al sako |
|
Echar la fez para pelear |
|
Echar sal a la mar |
|
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2764 |
echarse v. refl. |
שכב, שכב לישון; הטיל עצמו, החל |
|
Echarse a parir es echarse a la muerta |
|
El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado |
|
El ke mucho pensa, sin komer se echa |
|
No te eches al pozo kon la kuedra de otros kedas en el pozo |
|
El papu del padre ke se echo kon la madre |
|
Ken demanda sedaka no se echa sin senar |
|
La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno |
|
Ten mazal bueno i echate a durmir |
|
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
|
El ke a la mar se echa, de la espada se dentiene |
|
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
|
Il rey si icho kon mi madre, onde vamos a yir a shtikar |
|
Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta |
|
Arroz - m'ichare kon vos |
|
Kovra buena fama i echate a durmir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2782 |
echizería f. |
קוסמוּת, כישוף, מגיה |
|
Si keres bivir kon gozo i alegria fuye de ojo malo i echizeria |
|
Un ser sin muncho saviduria kree muncho en echizeria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2790 |
echo adj. |
עשוי, ממומש; בשל |
|
El viejo le parese el mundo mal echo, el djoven ve el mundo kon muncho prometa |
|
Para lo echo no ay provecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2784 |
echo m. |
עבודה, עסק, משלח יד, עיסוק, מסחר, התעסקות, עניין, מעשה |
|
Aze los echos uno en alto, uno en basho |
|
Aze echos embatakados |
|
Para echos del Dio no ay ni kavo, ni karar |
|
Echo de oy no lo deshes para manyana |
|
A la muerta i a la aogada aza los echos |
|
El muerto no aze el echo del bivo |
|
Los echos no s'eskapan |
|
Non te meskles en echos de ningunos |
|
Mira el echo tuyo i no avles mal por ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2796 |
edad f. |
גיל |
|
Dinguna mujer revela su edad |
|
Es mashkar fierro in esta yeda |
|
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2799 |
eden (ebr.) m. |
גן עדן |
|
El palo salio de Gan Eden |
|
Entro en el guerto de Eden |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2801 |
ekonomía f. |
כלכלה, תורת הכלכלה; חסכון |
|
Ekonomia i sharlatania - mul en Sofia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2802 |
ekonomizar v. |
חסך, קימץ |
|
Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2804 |
eksperiensa/sia cf. esperiensa |
|
|
Saviduria sin eksperiensa komo una kasha vazia |
|
Non menospresies la eksperiensia porke es la madre de la sensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2806 |
el pr. pers. |
הוא |
|
El se lo kanta, el se lo baila |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2807 |
elefante m. |
פיל |
|
Anke todo en siendo chiko parese linpio, el elefante aun ke es grande es suzio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2808 |
elevo (fr.) m. |
תלמיד |
|
Para el elevo es bendision kuando tokas su imajinasion |
|
El elevo demanda, el profesor aklara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2810 |
elmuera f. |
כלה, אשת הבן |
|
El ke tiene elmuera, tiene dolor de muela |
|
Bueno giza mi elmuera kon la alkuza yena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2812 |
embabukar v. |
הונה, רימה, הוליך שולל |
|
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2813 |
embarasar v. |
הטריד, הפריע, גרם מכשולים; העציב, ציער, דיכא |
|
El apio por ande pasa no embarasa |
|
Al haragan los malos pelos embarasan |
|
Todos saven kuzir samara, ma los pelos embarazan |
|
Kalavasa por onde pasa non enbarasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2817 |
embasho adv. |
על הארץ, מטה, למטה |
|
Es de los ojikos embasho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2818 |
embatakado adj. |
מוכתם, מלוכלך, מטונף, מזוהם |
|
Aze echos embatakados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2819 |
embatakar (t.) v. |
טינף, לכלך, זיהם, הכתים |
|
En el luguar ke komes no enbatakes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2820 |
embelekarse v. refl. |
העביר את הזמן, השתעשע; דאג לדברים קלי ערך; שקע ב-,התעסק ב- |
|
Mas ay lokos, mas se embelikan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2821 |
emburujar v. |
פיתל, עיקם; עיוות את הדברים, דיבר בצורה מבולבלת; עטף, ציפה, ארז; רימה; הכזיב; גרם ריב ומדון |
|
Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2822 |
embutido adj. |
מפוטם, גדוש, רווה, רווי; מי שהחדירו בו רעיונות מסויימים |
|
'Sta un ratoniko embutido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2823 |
empalar v. |
שיפד |
|
Todos se vayan anpalar, ki yo al talamon mi vo asentar. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2825 |
empesar m. |
התחלה |
|
El komer i el arraskar es al empesar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2824 |
empesar v. |
התחיל, החל, פתח |
|
Empeso su viaje eterno a el paraiso |
|
Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2826 |
empesarse v. refl. |
התחיל |
|
Lo ke no se empesa no se akava |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2827 |
empesijo m. |
התחלה, ראשית, תחילה |
|
Todos los empesijos son fuertes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2829 |
empleado adj. |
משומש, שהשתמשו בו; מועסק, שכיר |
|
'Stan unas nochadas, en bien empleyadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2830 |
emprenyarse v. |
התעברה |
|
Despues ke la bivda se emprenya, serra la puerta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2832 |
emprestado adj. |
מולווה, מושאל |
|
Vestidos emprestados no kalientan |
|
Dame una boka en prestado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2834 |
emprestador/dera n. |
משכיר, מלווה |
|
el emprestador tiene mejor memoria ke el devdor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2831 |
emprestar v. |
הלווה; השאיל |
|
Ken empresta pierde la testa |
|
Ken empresta a amigo, se kovra inimigo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2836 |
empréstimo m. |
הלוואה, מלווה; השאלה |
|
Emprestimo bueno no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2837 |
empreteserse v. refl. |
השחים, השתזף |
|
La uva se empretese de ver la una a la otra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2838 |
emprezentar v. |
הגיש; נתן במתנה; מחל |
|
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
|
Marido vos kero kitar, emprezentame la ketuba |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2840 |
emprimero adv. |
בתחילה, ראשית כל |
|
El ke gana emprimero, gana kon miedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2841 |
emproveser v. |
רושש, העני; התרושש |
|
El ke no mos arekesio no mos emproveska |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2842 |
emproveserse v. refl. |
התרושש |
|
De lo barato s'emprovesio mi padre |
|
Kuando el riko s'emprovesa es komo el prove s'enrikesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2845 |
empushar v. |
הדף, דחף; הדיח |
|
Keres empushar a los mazikim melda kon kavod los Ti'hilim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2846 |
emuná (ebr.) f. |
אמונה, אמון |
|
Los ke tienen muncha emuna non les gustan tomar kolera |
|
Dotrina de muestra Torah enaltese la emuna |
|
El estudio provechozo i ventajozo az enfloreser la emuna del relijiozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2849 |
en prep. |
ב-, בתוך |
|
Kon sus piedras en su kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2852 |
enadar v. |
שׂחה |
|
Kien no save enadar no se pasea por la uria de la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2853 |
enalteser v. |
העלה, הגביה, הרים, נישא |
|
Dotrina de muestra Torah enaltese la emuna |
|
Sedaka i bienfizensia enaltese a la nasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2855 |
enbasho adv. |
למטה, על הארץ, על הרצפה |
|
De enbasho en basho |
|
Lo das enbasho salta komo el karpus |
|
Ni shabat es, ni el dukado esta en basho |
|
'Spantate de los ojikos d'enbasho |
|
La vejez, si la vesh en basho, no la tokesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2861 |
enbiar cf. embiar |
|
|
Ken bavas inbia, mokos arisiva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2863 |
endelantre/endelante adv. |
ואילך |
|
Yirme por estos mundos endelantre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2864 |
enderechar v. |
יישר, תיקן, שיפץ, זקף, העמיד מחדש; הימין, פנה ימינה |
|
El palo salio de Geinam para enderechar al benadam |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2867 |
enderecharse v. refl. |
התיישר, הזדקף; שיקם את מעמדו; חזר למוטב |
|
El ke tuerto nase nunka s'enderecha |
|
Arvol tuerto nunka se enderecha |
|
El paliko vedre se endirecha |
|
El arvoliko s'enderecha kuando es mansevo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2875 |
endevdar v. |
השקיע בחוב |
|
No te endevdes mas del karar porke no puedes nunkua pagar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2876 |
endevina f. |
מנחשת בקלפים, קוראת עתידות; הגדת עתידות |
|
El Dio ke mos guarde de medkus i de indivinas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2878 |
endevino m. |
מגיד עתידות |
|
Lo ke keda del ladron se lo kome el endevino |
|
Si komes medra de un adivino, piedres vuestro meoyo i tu tino |
|
Si avlas komo un djurnalisto te dizen ke sos endevino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2881 |
endurar v. |
הקשה |
|
Si non lo puedes kurar lo tienes ke endurar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2882 |
enemigo m. |
אויב |
|
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
|
Ken es tu enemigo - el de tu ufisio |
|
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
|
El pan i el frio trayen a la puerta del enemigo |
|
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
|
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
|
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
|
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
|
Ken empresta a amigo, se kovra inimigo |
|
Kuando el Dio esta kontigo no te espantes de tu enemigo |
|
La sensia i la pasensia abate al enimigo |
|
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
|
El marido es el mas amigo i el mas enemigo |
|
Mi enimigo me veye murir, ke de todo mal me vera salir |
|
No te espantes de tu inimigo, espantate de tu amigo |
|
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
|
Amigo enganyado, enemigo doblado |
|
Kuando se eskapa de un enemigo? Kuando lo azes tu muy karo amigo |
|
A tu enemigo no le seres todas las puertas |
|
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
|
Los males tuyos no kontes a ninguno, al enimigo lo alegraras |
|
Si tu enemigo es una ormiga, kontalo komo un gameyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2905 |
enfasiar (port.) v. |
הטריד, ייגע, עייף, הציק, שיעמם |
|
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
|
Una vez engrasia, la sigunda enfasia, la tresera desgrasia |
|
Mujer ke es kasta, nunka enfastia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2908 |
enfasio (port.) m. |
טרדה, טרחה, אי נעימות; שעמום |
|
Non dar infasio ni al kavisal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2909 |
enfermedad f. |
חולשה, מום, מחלה, חולי |
|
Si uno se engrandese kon bovedad non ay serum kontra esta enfermedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2910 |
enfilar v. |
השחיל |
|
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2911 |
enfloreser v. |
פרח, לבלב; שגשג |
|
El estudio provechozo i ventajozo az enfloreser la emuna del relijiozo |
|
En enfloreser la ortiga, ya puncha komo enemiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2913 |
enforkado adj. |
תלוי, מוקע |
|
En kaza del enforkado no se avla por kuedra |
|
Al enforkado le trava la kuedra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2916 |
enforkarse v. refl. |
תלה את עצמו; ניסה להחלץ ממצוקה בכוחות עצמו; סבל נואשות בשל מצוקה או מחסור |
|
Kuando non tienis mazal - ya ti puedes enfurkar i nada non ti va ayudar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2917 |
enfrente adv. |
ממול, מול, נוכח; נגד |
|
Lo ke ves enfrente es fasil, lo ke va a venir es defisil |
|
Lo de enfrente gole, lo de al lado fiede |
|
No keras mal al de enfrente ke te vieni a ti |
|
Non azes al de enfrente, eso ke non keris ke te lu azin a ti |
|
Kien tiene maniyas mete, ken no mira de enfrente |
|
Kon los suyos, komer i bever de enfrente |
|
En primero pinchate tu i despues pincha al de enfrente |
|
No agas kuento del denfrente porke te azen i a ti |
|
Kon parientes d'enfrente |
|
Akel se yama alegre i kontente. el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
|
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
|
Ke no tengas el ojo en el d'enfrente |
|
De los tuyos - d'enfrente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2930 |
enganyado adj. |
מרומה |
|
Enganyado adetras de lo enganyado |
|
El enganyador es enganyado |
|
Amigo enganyado, enemigo doblado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2933 |
enganyar v. |
הטעה, רימה, הונה, הוליך שולל; סחט (הוציא כסף במרמה) |
|
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
|
Ladron ke save rovar save enganyar |
|
Ken solo djugo, nunka se inganyo |
|
Ermozura enganya los korasones de los mansevos ama el dinero i fama sonbaya los bovos |
|
Ken a dos reyes sierve, a uno enganya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2939 |
enganyarse v. refl. |
רימה עצמו, השלה עצמו |
|
Mi ojo no se enganya |
|
A ken Adonai yamo no s'enganyo |
|
Ken en el Dio kreya, nunka s'enganya (o se despera) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2942 |
enganyo m. |
מרמה, רמאות, רמיה, תרמית, הונאה, גניבת דעת; בדותה, תחבולה, תכסיס |
|
El medio onesto aze kamuflaje o enganyo para los ke avlan media o entera mentira. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2943 |
enganyozo adj. |
מתעתע; רמאי |
|
Aguas kayadas son enganyozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2944 |
englutir v. |
בלע, גמא, גמע |
|
El peshkado grande engluta al chiko |
|
Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka |
|
Ken amargo englutio - dulse non skupio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2947 |
engodrar v. |
פיטם |
|
La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2948 |
engodrarse v. refl. |
השמין, התפטם |
|
En Israel tanto ay de komer, ke el puevlo se engodra sin kerer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2949 |
engodreser v. |
פיטם, ניפח, הרחיב |
|
El komer si no engordese bien parese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2950 |
engrandeser v. |
גדל, שגשג, צמח; גידל(ילד); הגדיל, הרחיב, הרבה, העצים, הפריז, הגזים; גרם שגשוג |
|
Ijos de engrandeser, fiero de mashkar |
|
Si te okupas muncho en el pareser te vas a engrandeser mankura de ser |
|
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2953 |
engrandeserse v. refl. |
התרחב, התפשט; גדל (עברו עליו שנות ילדותו ב-) |
|
Si uno se engrandese kon bovedad non ay serum kontra esta enfermedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2954 |
engrasiar v. |
נטה חסד ל-, העניק חן |
|
Una vez engrasia, la sigunda enfasia, la tresera desgrasia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2955 |
engrasiarse v. refl. |
נעשה חביב (נאמר גם באירוניה על המפריז ברצון להתחבב) |
|
La novia por se engrasiar icho un pediko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2956 |
enguayar v. |
קונן על מת, גנח והתייפח; ביקש דבר מה בהכנעה ותחנונים |
|
Kien se kuido su madre no la enguayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2957 |
enkampar v. |
עצר (מישהו); הפיל בפח |
|
Lo ke aborresi, akeyo enkampi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2958 |
enkamparse v. refl. |
נפל בפח; נכשל (נתקל במשהו ונפל) |
|
Di la burla no se eskapa ama si enkampa |
|
Kon un no se eskapa, kon un si se enkampa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2960 |
enkantado adj. |
מוקסם, מכושף; נדהם, המום; משותק מרוב הפתעה |
|
Pato enkantado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2961 |
enkantarse v. refl. |
נדהם, התבלבל, איבד ראשו |
|
Se enkanto hanino en medio del kamino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2962 |
enkanyado adj. |
מלוכלך, מזוהם, מטונף,מרופש, דלוח, עכור |
|
Ni kaza, ni morada, ni hastra enkan(e)yada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2963 |
enkanyar v. |
טינף, לכלך, זיהם, הטיל רפש |
|
El Dio no enkania dos kazas, es una i buena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2964 |
enkargado adj. |
טעון, עמוס; נושא משרה/שליחות |
|
Aznu enkargado de paja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2965 |
enkargar v. |
הטעין, העמיס (על אוניה, כלי רכב); הטיל עול/שליחות/משימה |
|
Ija de kazar, nave de enkargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2966 |
enkashar v. |
הכניס, החדיר, תחב, תקע, נעץ, טמן; המוני: הונה, ''זיין'', ''הכניס לו'' |
|
Solo se enkasho en la boka del lovo |
|
Ande ves muncha djente no te enkashes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2968 |
enkasharse v. refl. |
נכנס, הכניס/השקיע עצמו, השתקע, נטמן, נדחק, תקע עצמו למקום שאינו רצוי בו; התכווץ, השתוחח; חדר, הסתנן |
|
Aki me enkasho, mindrugos mashko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2969 |
enkojido adj. |
מכווץ, עשוי קפלים, מצומק, מקומט; קמוט מצח, זעוף |
|
Apritadiko i enkojidiko, i un paliko en el kuliko. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2970 |
enkolgado adj. |
תלוי, מוקע |
|
Kido kon los mokos enkolgados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2971 |
enkolgar v. |
תלה, הוקיע |
|
El inkolga al gatu, pur un grosh |
|
Se torno kon los mokos enkolgando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2976 |
enkomendado adj. |
מצוּוה, מוזמן |
|
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2977 |
enkomendar v. |
ציווה, פקד, הורה; יעץ, המליץ; הזמין (בגד, נעלים לפי הזמנה) |
|
Aki te meto, a el guerko te enkomendo |
|
Enkomendar las ovejas al lovo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2981 |
enkorvarse v. |
התכופף, השתחווה, קד |
|
Pezando sovre un kolevro - el kolevro se enkorvo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2979 |
enkontrarse v. refl. |
נפגש |
|
Non se enkontro mas en la rejion de los bivos |
|
Muntanya kon muntanya non se enkontran, persona kon persona se enkontra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2982 |
enkuvierto adj. |
סודי, נסתר, נחבא, מוחבא |
|
Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2983 |
enkuvrir v. |
החביא, הסתיר, הצפין, שמר בסוד |
|
Kien su mal enkuvrio, de eyo se murio |
|
Ken se puede enkuvrir del Dio? El bovo dize, solo yo, solo yo |
|
De el Dio i del vezino, no se puede enkuvrir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2987 |
enmedio adv. |
באמצע |
|
Djoha en medio de la sofa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2989 |
enmelo m. |
מילוי/ערוב בדבש; מעורבות בתגרה/בעניין שסופו רע |
|
La muncha enmelor sale a fedor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2990 |
enprestado cf. emprestado |
|
|
Tomates enprestado i no pagas mas no resives nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2991 |
enrikeser v. |
העשיר |
|
El ke le plaze muncho bever nunka se puede enrikeser |
|
Kien paga sus devdas, se enrikese |
|
El ke no mos arekesio no mos emproveska |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2994 |
enrikeserse v. refl. |
התעשר |
|
De dota i ashugar ninguno se enrikesio |
|
Kuando el riko s'emprovesa es komo el prove s'enrikesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2997 |
enriva prep. |
מעל, על גבי |
|
Indriva di fuego meter pilares |
|
Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho |
|
Meter enriva d'un muerto, un bivo |
|
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
|
El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3002 |
ensembrado adj. |
זרוע |
|
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3003 |
ensembrar/ensemrar v. |
זרע |
|
Por miedo de pashariko no ensembrar trigo |
|
Parientes i ajos, ensembralos ralos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3005 |
ensendedor adj. & m. |
מצית; דליק |
|
Ensendedor de fuegos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3006 |
ensender v. |
הדליק, הצית |
|
Un lenyo solo ni amata ni ensiende |
|
Avansa la luz, ensienda la kandela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3015 |
ensenderse v. refl. |
ניצת, נדלק |
|
Kon chika braza se ensiende una kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3008 |
enshartar v. |
קישט |
|
Haduyon i enshartator es el nuestro shastre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3009 |
enshug(u)ar v. |
ייבש, ניגב, קינח, מחה |
|
De koles i navos no de enshugan los platos |
|
Dia de luvia el lavado no enshuga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3011 |
ensima adv. |
למעלה, על גבי, מעל |
|
Se durme ensima de la mula |
|
Mi palavra leviana ensima d'el |
|
La verdad va ensima, komo la azeite |
|
El gato 'sta ensima la kasha komo se dize piss |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3016 |
entendedor/dera n. |
מומחה, מבין עניין |
|
Al entendedor, pokas palavras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3019 |
entendensia f. |
הבנה, ידע |
|
El bien aunamiento aze entiendemento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3020 |
entender v. |
הבין, תפס (שכלית) |
|
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
|
Aharva al azno para ke entiende el patron |
|
Bien darsa el sinyor haham, si ay ken ki lu entienda |
|
El ignorante non tiene duda porke entiende poko de nada |
|
Ken esta arto non entiyende de ambiyerto |
|
Un mudo i un tartamudo no se dan a entender |
|
Duro de entender, inat de piedra |
|
La madre del mudo entiende al mudo |
|
A ti te digo ija - intienda mi nuera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3033 |
entenderse v. refl. |
הגיעו לידי הבנה, הסתדרו ביניהם היטב, חיו בהרמוניה; התמחה/היה מומחה (בתחום כלשהו); הובן, הסתבר |
|
No s'entienda ni la entrada ni la salida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3034 |
entendido adj. |
מומחה; חכם, נבון; מובן |
|
Karidad bien entendida nunka esta eskondida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3040 |
entero adv. |
לגמרי |
|
Si tu amigo es de miel, no lo komas entero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3036 |
entero adj. |
שלם, בלי פגם, מלא, כולל, כולו |
|
Afuera de esto, la botika entera |
|
Por no tener el dinero se le kemo el kulo entero |
|
Media mentira es mentira entera |
|
Si tienes un sekreto no lo deskuvras se inche el mundo entero |
|
Kuando topas un medio bovo, toparas un entero bovo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3035 |
enterrar v. |
קבר, טמן, הטמין |
|
Lo enteraron en el kampo del pezgado suenyo |
|
Kada uno enterro al padre komo kijo, Djoha lo enterro kon la pacha de afuera |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3044 |
entinyir v. |
השחיר; הכתים, הכפיש; קלקל, השחית |
|
Avlo la novia de mala manera, entinyo toda la parentera |
|
Lo barato entinye la kaza de mi padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3335 |
entonses adv. |
אזי, אם כך; לפנים, מקודם |
|
Estonses es el bien konesido, kuando es perdido |
|
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3046 |
entonteser v. |
טמטם, המם, הדהים, הביך,הטפיש |
|
El bien agudese, el mal entontese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3047 |
entosegar v. |
הרעיל; מילא מרירות; עורר טינה וחשד |
|
Poko tosego no entosega |
|
Una madre mala alechadera puede entosigar su kriatura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3051 |
entrada f. |
כניסה, פרוזדור, חדר כניסה; מוצא; הכנסה; ערך מילוני |
|
No s'entienda ni la entrada ni la salida |
|
El mal vizino ve la entrada i no la salida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3050 |
entrar v. |
נכנס, חדר; התכווץ |
|
Kuando el ladron entra a la mishka a rovar el paamon, ya save onde skonderlo |
|
Ande entra la dota, la vida non es rota |
|
Le entro por un oyido, le salio por el otro |
|
Kuando entra vino se hue el tino |
|
In palasio skuro, klarida no entra |
|
Entro pur la puerta - salio por la vintana |
|
En boka serrada no entra moshka |
|
Lo echas por la puerta, entra por la ventana |
|
Entro en el guerto de Eden |
|
Onde no ay konducho, entra pan mucho |
|
La letra kon sangre entra |
|
Onde el sol no entra, ayi el mediko entra |
|
Il mal entra kon kintales, no sale ni kon metikales |
|
Deshadme entrar, me are lugar |
|
El muncho ir entrar i salir kon el vizino a la fin sale pletos |
|
Kien entra al banyo, sin sudar no sale |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3073 |
entravado adj. |
נבוך, ביישן, מאופק, מסויָג |
|
Ava entravada, mujer maneada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3074 |
entre prep. |
בין; במשך |
|
Entre ermanos no metes manos |
|
Entre la es.huegra i la nuera deshan la kaza sin barer |
|
Entre kol i kol, lechuga |
|
Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo |
|
Ken mete la mano entre dos piedras, las kita machukada |
|
Entre pasuk i piedras |
|
El ken tiene un ojo entre los siegos es rey |
|
Entre la pas i la gerra, guay del ken la yeva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3084 |
entrekeser v. |
הדהה, הכהה, הכתים |
|
La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3085 |
entrompieso m. |
מכשול, מעצור, עיכוב, מגבלה; פח, מלכודת, מוקש |
|
Vieja en kaza, droga en kaza; viejo en kaza entrompezo en kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3086 |
envejeserse v. refl. |
הזדקן |
|
Korason alegre nunka se envejese |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3087 |
enverano m. |
קיץ |
|
Una golondrina venida temprano no anunsia al enverano |
|
Pensando al invierno no se goza del enverano |
|
La kriatura i la moshka en enverano se konosen |
|
Al rizin nasido i en el enverano le aze frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3091 |
envierno cf. invierno |
|
|
La soba es la gradinika del envierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3092 |
enyudo m. |
קשר; צרור כסף צרור במטפחת |
|
Mi ija leshera enyudo i tejera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3093 |
erensia f. |
ירושה, מורשה, מורשת |
|
El ke da la erensia en vida, merese palos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3094 |
ergueler v. |
כאב, התייסר; הכאיב, ייסר |
|
Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3095 |
ermana f. |
אחות, אחות רחמניה |
|
La ermana de tu madre es dos vezes tu madre |
|
No deskuvras sekretos de tu alma ni kon tu ermana |
|
Si negra Hana, mas negra su ermana |
|
Ijas paresan a ermanas de padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3099 |
ermano m. |
אח |
|
Ermano para dia malo |
|
El ke no tiene ermano, no tiene ni pie ni mano |
|
Kuando ay negreguras, ladronisio, teror, matansinas, pletos de ermanos, mismo en kipur el Dio no mos perdona |
|
Londje de mi un palmo makar a mi ermano |
|
Pleito de ermanos, alhenia de manos |
|
El selo se dio para los ermanos |
|
Lo ke no aze tu mano no lo aze tu ermano |
|
El haraganut ermano de aniyut |
|
Amigos i ermanos saremos, ma a la bolsa no tokaremos |
|
Lo ke kaye de mi mano, vayga a mi ermano |
|
Salga de mi mano vaiga a mi ermano |
|
Entre ermanos no metes manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3122 |
ermoziko adj. |
נאה, נחמד, עדין |
|
Adova paliko - se aze ermoziko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3114 |
ermozo adj. |
יפה, נאה, הדור, אסטטי |
|
Ken no tiene la ermoza, beza la mokoza |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
El ke es sosialista tiene ermoza vista |
|
Ken tiene la mujer ermoza ke no vaiga a la boda |
|
Ke karar de ermoza es alguna este karar de bova es |
|
Kuanto es ermoza la mansevez, tanto es tripiada la vejez |
|
Lo bueno i lo ermozo siempre es valutozo |
|
Non te sombayes de ermoza tetas, ten tino tanbien en las sejas pretas |
|
La mujer i la roza fiske la afreskas te tura ermoza |
|
El mazal de la feya, la ermoza lo dezeya |
|
El sol alumbra a las ermozas i a las pishonas |
|
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
|
La djoya es una koza ke a la fea aze ermoza |
|
La mansana ermoza se la koma el guzano |
|
En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino |
|
Si enkontras una ermoza te parese una roza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3134 |
ermozura f. |
יופי, חן, נוי, תפארת |
|
Ermozura enganya los korasones de los mansevos ama el dinero i fama sonbaya los bovos |
|
Ermuzuras ni si komen ni si guadran |
|
De la ermozura no se unta, ni se kome |
|
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
|
Bendicho el Kreador, ke tala ermozura kreo |
|
Dame godrura te dare ermozura |
|
Gudruras ke me de el Dio, ermoza me ago yo |
|
Su ermozura es, la leche i la sangre |
|
Su ermozura es una en el mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3146 |
esfuegra cf. es.huegra |
|
|
Esfuegra ni de barro buena |
|
Ni esfuegra, ni kunyada, ni vizina aireyada |
|
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
|
De la tizna a la karvonera, es esfuegra i nuera |
|
Entre la es.huegra i la nuera deshan la kaza sin barer |
|
Ande veyan las esfuegras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3152 |
esfuegro cf. es.huegro |
|
|
El yerno en la kaza del esfuegro es liviano komo el salvado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3154 |
eshemplo m. |
דוגמא, משל, מופת |
|
Ser bueno i linpio es komo tomar exempio dinyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3145 |
es.huenyo m. |
שינה; חלום |
|
El es.huenyo no tiene duenyo |
|
Lo ke la vieja keria, entre esfuenyos se lo via |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3158 |
eskalavrarse v. refl. |
נפצע בראשו; שבר את הראש, עשה מאמצים לפתרון בעיה |
|
Un raton ke kaya, se skalavra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3159 |
eskalera f. |
סולם, מדרגות |
|
El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha |
|
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
|
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3162 |
eskalón m. |
מדרגה, שלב (בסולם), דרגה |
|
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3164 |
eskapar v. |
גמר, סיים, השלים, כילה; חמק, השתמט; הציל, הושיע |
|
Maler ki si skapa kun paras, non es maler |
|
Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar |
|
La komida es una malatia, eskapa por la noche, torna por el dia |
|
Para kualo tiene menester munchas paras kuando no las puedes eskapar |
|
Si te vas al berber por araparte no le avles muncho porke no puedes eskapar kon el |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3170 |
eskaparse v. refl. |
נמלט, ברח, התחמק; ניצל, נושע; נגמר |
|
Los echos no s'eskapan |
|
Kuando se eskapa de un enemigo? Kuando lo azes tu muy karo amigo |
|
Kon un no se eskapa, kon un si se enkampa |
|
Kuando el meoyo esta arto la imajinasion se eskapo |
|
Di la burla no se eskapa ama si enkampa |
|
Bela ke se eskapa kon paras, no es bela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3176 |
eskarado adj. |
חצוף, ציניקן, עובר על גדרי הצניעות |
|
Para mujer eskaramuza non toparas muncha ekskuza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3177 |
eskaramiento m. |
חוצפה, עזות פנים, חוסר בושה |
|
La eskaramuza es komo luvia ke non keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3178 |
eska(r)so m.& adj. |
קמצן, צייקן; נדיר |
|
Ken es eskarso le viene la povresa |
|
El eskarzo piensa de avansar tres, gasta kuatro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3179 |
eskarvar/eskarvarse v./v. refl. |
חיטט, נבר, חפר; חיפש באופן מדוקדק |
|
Ken mucho se skarva, los ojos se kita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3181 |
eskaso adj. |
קמצן, צייקן, כילי; נדיר |
|
El eskaso todo lo ke kome lo aze biskocho |
|
El eskaso mira uno, se le va sien i uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3184 |
eskojer v. |
בחר, ברר, מיין |
|
Ken mucho eskoje, el podrido kome |
|
'Skojo todo peras mundadas |
|
Kien mucho eskoje, presto kaye |
|
Al melon i a la mujer es liviano eskojer, al karpus i al ombre nunka |
|
Los meoyos salieron a la plaza, kada uno eskojo el suyo |
|
Kien esta mijor eskoje, venga uno se la anoje |
|
El Dio de asertar i no eskojer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3191 |
eskojido adj. |
נבחר, משובח; ממויין |
|
Tener kero una ija, galana i muy komplida, en el puevlo eskojida |
|
Muchos son los amigos, pokos son los eskojidos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3193 |
eskola f. |
בית ספר |
|
Si dezeash saver lo ke es adelantamiento vate a la skola i alkansas akumpimiento |
|
Si keres saver el fondo del judaismo ten tino ke la skola i sinagoga es uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3195 |
eskombransa (cat.) cf. eskombramiento |
|
|
La muerte no es una vengansa ma es una buena eskombransa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3197 |
eskonder v. |
החביא, הסתיר, הצפין, העלים; האפיל |
|
Kuando el ladron entra a la mishka a rovar el paamon, ya save onde skonderlo |
|
Arroja la piedra i eskondre la mano |
|
Echa el pelisko i skonda la mano |
|
La tose i el azno no se puede (e)skonder |
|
Ken por seguro son los mas savios? Los ke non eskonden sus defektos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3196 |
eskonderse v. refl. |
התחבא, הסתתר |
|
El kien se eskonde detras de un dedo non puede eskonder detras de un pedo |
|
El ombre detra del dedo no se eskonde |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3203 |
eskondido adj. |
חשאי, סודי; חבוי, נחבא, נסתר |
|
Kuando la vida esta en perikolo la valor del shabat es eskondido |
|
Karidad bien entendida nunka esta eskondida |
|
La novia eskondida, la bos en la meshkita |
|
Nada non keda eskondido adibasho de sielo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3207 |
eskorrer v. |
נזל, נטף, זלף; רוקן |
|
Siempre al loko le eskurre el moko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3208 |
eskova f. |
מטאטא, מכבדת |
|
Eskova mueva barri bueno |
|
Eskova desatada mujer dezordenada |
|
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
|
La primera mujer es eskova - la segunda reyna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3212 |
eskrito m. |
כתוב; תעודה; צוואה; חוזה |
|
No ay mejor testigo ke el papel eskrito |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3213 |
eskrito adj. |
כתוב |
|
Palavras eskritas son permanente, ma palavras avladas son volante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3214 |
eskritura f. |
כתב, כתב יד; ניהול ספרים |
|
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3215 |
eskrivir v. |
רשם, כתב |
|
Eskrito esta en la palma lo ke tiene de yevar l'alma |
|
Los ke dezean muncho bivir tienen ke meldar i eskrivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3217 |
eskuchar v. |
האזין, הקשיב; ציית, שמע בקול; שינן (שעור, תפילה) |
|
Eskucha a los viejos, saven dar buen konsejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3218 |
eskupir v. |
ירק, רקק; גילה סוד |
|
Lo eskupieron en la kara, le paresio luvia |
|
El ke eskupe al sielo a la kara le kaye |
|
Ken amargo englutio - dulse non skupio |
|
En el plato ke komio, eskupio |
|
En pozo ke bevites agua, no eskupas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3225 |
eskureser v. |
החשיך, האפיל, העיב, הקדיר,עמעם, ערפל |
|
Topate luguar antes ke eskureska |
|
Kuando muncho eskurese es para amaneser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3228 |
eskurido adj. |
סחוט; ספוג |
|
Skorido por la nariz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3229 |
eskurina f. |
חשיכה, חושך, אפילה, חושך מצרים, חשיכה עמוקה; ''מציאה'' |
|
Kandela de la kay eskurina de kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3230 |
eskuro (port.) adj. |
חשוך, אפל, אפלולי; כהה, קודר; עגום; מעורפל; שקשה להסבירו, שקשה להבינו |
|
In palasio skuro, klarida no entra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2803 |
eskuza (port.) f. |
התנצלות, הצטדקות; תירוץ, אמתלה |
|
Para mujer eskaramuza non toparas muncha ekskuza |
|
Eskuzas de mal pagador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3232 |
eskuzar (port.) v. |
מחל, סלח |
|
El ke se eskuza se akuza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3233 |
eskuzarse (port.) v. refl. |
התנצל, הצטדק |
|
Lo ke se uza no se eskuza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3234 |
espada f. |
חרב, סיף |
|
Espada desvainada |
|
Estiyas de espada |
|
El ken a la mar se kaye, de la espada se dentiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3238 |
espander v. |
פיזר, זרה; פרש, גלל; תלה/פרש כביסה ליבוש |
|
Guay de djente ke ablan lashon hara kon sus bokas espanden avoda zara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3239 |
espanderse v. refl. |
התפשט, התפזר,נפוץ, התרחב (עסק); נתן אשראי לקליינטורה רחבה |
|
'Spandete Hasday, ke te vo 'spozar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3240 |
espandirse v. refl. |
התפשט |
|
La hazinura del iliterato es muy grande porke inyoransa presto i kolay se espande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3242 |
espantar v. |
הפחיד, הבעית, החריד, הבהיל |
|
El ke se espanta preguntar tanbien se espanta de dubdar |
|
Ken kanta a su duenyo espanta o de visto o de ansia |
|
El ke demanda perdonansa no se espanta de verguensa |
|
Un plomo vazio espanta dos personas |
|
De los rios fuertes no es d'espantar |
|
Ni linda ke mata ni feya ke espanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3248 |
espantarse v. refl. |
פחד, ירא, התירא, נבהל, נבעת, נחרד, נאחז פחד |
|
Si todo viene en su ora tienes ke espantarte de la bora |
|
'Spantate de los ojikos d'enbasho |
|
No te espantes de tu inimigo, espantate de tu amigo |
|
Espantate del rosho, del kosho e del ke avla flosho |
|
Espantate de la ravia es tosigo en la alma |
|
Kuando el Dio esta kontigo no te espantes de tu enemigo |
|
El amojado no se espanta de la luvia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3256 |
espartir cf. despartir |
|
|
Ken esparte se keda sin parte |
|
El espartio de este mundo |
|
Kuando la mar se esparte, en rios se aze |
|
El doktor ke hayir non te da esparte presto tu sedaka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3261 |
espartirse cf. despartirse |
|
|
La karne, de la unya no se esparte |
|
Martes, la semana se esparte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3263 |
esparzirse v. refl. |
התפזר |
|
Las paras presto se esparzen ma muy fuerte se rekojen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3264 |
espejo m. |
מראה, ראי, אספקלריה; בבואה; נצנוץ, זיו; דוגמא, דגם |
|
Espejiko de kaye |
|
Los kurasones son espejos |
|
No ay mejor espejo ke un amigo viejo |
|
Mujer fea non le plase mirar en el espejo |
|
El ojo es el espejo de la alma |
|
Al espejo me rendi, vide ke no ay mejor de mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3271 |
esperansa f. |
תקווה, תוחלת, סיכוי |
|
La esperansa del Dio no se kita |
|
Una vida sin esperanza es nada, vazia, i vana |
|
El ke bive kon esperansa, muere kon shushulera |
|
La esperansa es inmortal, sienpre espera en el portal |
|
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3276 |
esperar v. |
קיווה, ציפה, ייחל, חיכה |
|
Ken bivi esperando, muere kantando |
|
El ke de otros espera, se dezespera |
|
El dia ke no esperi vino el ke no pensi |
|
Mal yevando i bien esperando |
|
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
|
Kuando mas resta la pera en el peral, mas espera su buen mazal |
|
Devda, buen dia no espera |
|
La pera espera, la mansana es mas sana |
|
El ke bive esperando, se muere en kagando |
|
Kien mal yeva, bien espera |
|
Esperar del lovo karne |
|
Kreer i esperar es la vida alargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3291 |
esperiensa f. |
נסיון, חוויה |
|
La buen eksperiensa vale mas de la siensia |
|
La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia |
|
Ke es la koza muy muy klaro? La eksperensia es muy karo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3294 |
espina f. |
קוץ, עצם דג |
|
Espina por milizina |
|
Ken kere la roza no mira la espina |
|
Me kresio una espina i no me do gozar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3297 |
espinaka f. |
תרד |
|
Salada i espinaka senyora konyada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3298 |
espino m. |
שיח, סנה; קוץ, חוח; כינוי לזד |
|
Kada uno en su tino tiene algun espino |
|
De la roza sale el espino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3300 |
espozar v. cf. despozar |
|
|
El ke pelea para kazar non tiene tienpo de espozar |
|
Aparate Hasday, ke te vo spozar |
|
Tengo el mazal de spuzar i kazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3304 |
estado m. |
מצב, מעמד, נסיבות; סמכות; מדינה |
|
Mujer, ayre i ventura en un estado poko tura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3305 |
estampa f. |
דפוס, הדפסה; סוג/איכות ההדפסה; תדפיס; תמונה, צילום; תחריט |
|
Muncho la 'sta mirando, le va ketar la stampa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3306 |
estar m. |
הימצאות; מצב |
|
Sako vaziyo no se esta en pies |
|
Komites no komites, en la meza estuvitas |
|
Ainda esta in sus tredjes |
|
En lo ke estamos, bendigamos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3312 |
este pron. dem. |
זה |
|
Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro |
|
Non dizes ke de este pozo agua non biveras |
|
Todo pasa por este mundo, guay onde pasa |
|
Este pan para este kezo |
|
El espartio de este mundo |
|
Arrapa esta kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3320 |
estía f. |
קוץ, שבב |
|
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3321 |
estiedro adj. |
שמאלי |
|
Lo kue aze la mano derecha, la siedra ke no sepa/veyga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3323 |
estifador (gr.) m. |
פועל העורם את הסחורה בערימות מסודרות |
|
Los estafadores nunka son sokorredores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3324 |
estimado adj. |
מכובד |
|
Konsejo de konsuegro a konsuegra : Ten pasiensia mi estimada konsuegra de una muez chika nase grand |
|
I al re le save el peshkesh ser estimado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3326 |
estirar v. |
פרש, מתח, שטח; גיהץ |
|
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3327 |
estirarse v. refl. |
השתרע, התרפה; מת, שבק חיים; נהיגה ביהירות ובצורה מנופחת |
|
Kada uno se estira, al boy de su kolcha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3328 |
estiya cf. estía |
|
|
Estiyas de espada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3329 |
esto pron. dem. |
זה, הזה |
|
Esto tengo - esto vendo |
|
Bendichas tripas de madre, ke esto parieron |
|
Bendichas manos, ke esto azieron |
|
Lo kue arresombras, esto arrekojes |
|
Afuera de esto, la botika entera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3334 |
estómago m. |
קיבה |
|
La salud del kuerpo se fragua en el estomago |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3337 |
estrecho adj. |
דחוק, לחוץ, צר; הדוק; דחוק (כספית); קמצן, מוציא כספו בקמצנות |
|
Los ke kaminan en el kamino derecho tienen ke kaminar en kamino estrecho |
|
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3339 |
estreya f. |
כוכב, מזל, גורל |
|
Gano la estreya de Djoha |
|
La estreya ke le valga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3341 |
estropiado adj. |
נכה, קיטע, חיגר, בעל מום |
|
Kuanto es ermoza la mansevez, tanto es tripiada la vejez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3342 |
estruir v. |
גרף, החריב, השם, הרס, השמיד, בילה (מרוב שימוש), קלקל |
|
En el chamur ke lus est[r]uyas |
|
In el kanyo ki lus estrues |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3344 |
estudiante n. |
תלמיד, סטודנט |
|
Un ijo muy estudiante es komo un diamante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3345 |
estudiar v. |
למד, עיין ב-, חקר |
|
Te espantas de demandar? Tienes miedo de estudiar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3346 |
estudio m. |
לימוד, מחקר; אולפן, סטודיו |
|
El estudio es siempre ambriento, sin su komida non es kontento |
|
El estudio provechozo i ventajozo az enfloreser la emuna del relijiozo |
|
Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio |
|
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3350 |
estufa f. |
חדר הזעה; כיריים |
|
La kaza sin ombre, estufa sin lunbre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3351 |
eterno adj. |
נצחי |
|
La vida eterna pertenese al ombre ke bive en el prezente |
|
I el viejo su fue a su eterno repozo |
|
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
|
Empeso su viaje eterno a el paraiso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3355 |
exajerado adj. |
מופרז, מוגזם |
|
Si avlas egzajerado te yaman un vazio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3356 |
examinar v. |
בדק, בחן |
|
Los examinan todo de serka, muncho miran ama muy poko merka |
|
Entre la posibilidad i la realidad puedes examinar el kamino de la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3358 |
existir v. |
התקיים, היה קיים, נמצא |
|
Si paz no existe, se pasa la vida triste |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3359 |
eya/eyos/eyas pron. |
היא, הם, הן |
|
Kien non save ke es gerra, nunka ke vaiga a eya |
|
Eya si lu korta i eya si lu kuza |
|
Komo el Dio la krio, mas por eya no se turno |
|
Ande eyos van, yo ya torno |
|
Kamina kon buenos i te aras uno de eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3362 |
eyo pron. pers. |
הזה |
|
Si me vites burli, si non, kon eyo me kedi |
|
Kien su mal enkuvrio, de eyo se murio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3368 |
facha (1) (it.) f. |
פנים, פרצוף, קלסתר; מראה, מראית עין, חזות; יוקרה, שם טוב |
|
Fachas vemos, korasones no konosemos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3369 |
fada f. |
פֵיָה; קוסמת |
|
Ke fadas se le fadaron |
|
Aras i varas i negras fadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3372 |
fado m. |
גורל; כישוף, קסמים |
|
Ken se mete al burako, siente su negro fado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3373 |
falaká (t.) f. |
מלקות, הלקאה על כפות הרגלים, פלאקה; צמיג להחזקת הרגלים בזמן הלקאת כפות הרגלים |
|
Besimana tova los pies a la falaka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3374 |
falsedad f. |
צביעות, אי כנות; שקר, רמיה, רמאות |
|
Ni solombra sin klaredad ni ombre sin falsedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3375 |
falsía f. |
צביעות, אי כנות; שקר, רמיה, מעל; סוג של דג סול |
|
La rikeza kon falsia, se akava kon manziya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3376 |
falso m. |
נוכל, רמאי, בוגד; צליל מזוייף |
|
Falso, ijo d'otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3377 |
falso adj. |
כוזב, מזויף, מסולף, שקרי, מעוות; שגוי, מלאכותי, מעושה, מוטעה |
|
No ay mas falso ke la riza en la kara |
|
Si djuras en falso, muereras deskalso |
|
Mis ermanos, mis keridos lo ke vas tan akorrido en este mundo falso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3380 |
falta f. |
משגה, שגיאה, טעות; פגם; עבירה, עוון, חטא, אשמה; חוסר, חסרון, מחסור |
|
Onde estan las barajas, onde estan las negras faltas |
|
Niegar una falta es azer otra peor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3382 |
faltar v. |
שגה; חסר, היה חסר; לא קיים (את החובה) |
|
Ke le falta la lanpa de ignoransia? Non tiene apagador |
|
Kien tiene ijos i ovejas, nunka le faltan keshas |
|
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
|
La tierra muestra ke no mos falte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3386 |
fama f. |
שם, פרסום, תהילה, מוניטין |
|
Unos tienen las echas, otros la fama |
|
Kita fama buena, pishate en la kama |
|
Mas vale una buena fama ke un sako de plata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3390 |
famiya/famía f. |
משפחה, בית אב; רעיה |
|
Famiya grande, ansias grandes |
|
Una famiya sin mujer, una familya sin fener |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3392 |
fantazía f. |
דמיון, פנטזיה; גחמה, קפריזה; הזיה, חזיון שוא; הילולא |
|
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3393 |
fars/a f. |
מהתלה, פארסה |
|
Aserra la kortina, la farsa ya termino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3394 |
fasha f. |
חיתול; חגורה, אבנט; סרט בד; תחבושת; אבנט לספר תורה |
|
La ija en la fasha, el anshuguar en la kasha |
|
De la faja asta la mortaja |
|
La mania - de la fasha fin la mortaja |
|
Feya en fasha - ermoza en plasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3398 |
fasil adj. |
קל, נוח |
|
Gastar dinero es fasil, ganarlas es muy difisil |
|
En tomar i dar es fasil de yerrar |
|
Lo ke ves enfrente es fasil, lo ke va a venir es defisil |
|
Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan |
|
Es mas fasil de kurar un bovo ke topar kura para un loko |
|
Suerte de topar un kuervo blanko es mas fasil de rovar un banko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3404 |
fatiga f. |
עייפות, לאות, יגיעה, חולשה, רפיון; טירדה, טורח |
|
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
|
Zeris i fatigas, punchan komo las urtigas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3406 |
favor m. |
חסד, חן, טובה (עשה לו טובה) |
|
Mantente kon onor i no asperes de otro favor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3407 |
fe cf. fey |
|
|
Si tienes grande grande fe en Gan Eden meldaras Ley |
|
Kon meldar la Ley proviene la fe |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3409 |
feder v. |
הסריח, הבאיש, העלה צחנה, הדיף ריח רע, הצחין; הטריד, הפריע |
|
Lo de enfrente gole, lo de al lado fiede |
|
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
|
Lo ke guele, non fiede |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3413 |
fediendo adj. |
מסריח, מבאיש, מצחין; רקוב; שחצן; מטריד |
|
El ke paya el peshe adelantado se lo kome fedido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3414 |
fedor m. |
סרחון, צחנה, באשה, ריח רע; שערוריה; שחצנות, רהב |
|
La muncha enmelor sale a fedor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3415 |
felék (t.) m. |
תקופה, זמן, ההווה; גורל |
|
'Sta aharvada del filek |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3416 |
fener/fenel (t.) m. |
פנס, פנס רחוב; מגדלור |
|
Una famiya sin mujer, una familya sin fener |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3417 |
feo adj. |
מכוער, כעור, חסר חן |
|
No ay amor feo |
|
Mujer fea non le plase mirar en el espejo |
|
Kuando s'enrikesa el ijo del ombre se la aza la kaza chika, la mojer feya |
|
Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan |
|
Ni linda ke mata ni feya ke espanta |
|
La djoya es una koza ke a la fea aze ermoza |
|
Feya en fasha - ermoza en plasa |
|
El ke kontinua su feo uzos desha lo seguro por lo dubdozos |
|
El mazal de la feya, la ermoza lo dezeya |
|
Si ves algunas feyas no keres ver ni una de eyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3426 |
ferida f. |
פצע, חַבּוּרה, מכה |
|
Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3427 |
ferir v. |
פצע, חבל |
|
Muncho te kero fin ke te fiero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3428 |
feuzia f. |
בטחון ב-, אמון, מיבטח |
|
Non tengas fiuzia en bavajadas mete mientes ! Son mentiras koloradas |
|
Ten feuzia en el porvenir te aze alegre, puedes reir |
|
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3367 |
fevriyé (fr.) m. |
פברואר |
|
Janvier tiene la fama, Fevrier si pisha en la kama |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3433 |
fez (t.) f. |
פז, תרבוש תורכי; חלק מן הקופיה (כיסוי ראש נשי סלוניקאי) |
|
Ya va venir el Turkito por la fez |
|
Kita la fez de uno la mete a otro |
|
Ande ay franses, no ay fez |
|
Echar la fez para pelear |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3437 |
fiado adv. & m. |
באשראי, בהקפה; הקפה, אשראי; סך המכירות באשראי |
|
Lo fiado es dos vezes pagado |
|
Ni kontado ni fiado |
|
Lo fiado kale ser pagado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3441 |
fiel adj. |
נאמן |
|
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
|
Un fiel marido es bien rekerido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3443 |
fierrero m. |
נפח, ברזלן |
|
Al fierrero kuchiyo de maredo |
|
Lo ke izo el fierrero ke lo page el teshidor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3445 |
fierro m. |
ברזל; עוגן |
|
Fierro aharvado arlumbra |
|
El fierro se bate en kaente |
|
Ken tiene fierro korta klavo |
|
Palavra dulse avre puertas de fierro |
|
Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo |
|
Krios kriar, mas fuerte es ke fierro mashkar |
|
En aharvando al fierro se deviene fierero |
|
Es mashkar fierro in esta yeda |
|
La persona yeva mas ke el fierro |
|
Fierro kon fierro se aguza |
|
Si el mazal kale yir a bushkar, sapatos de fierro tienes de akargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3458 |
fiesta f. |
חג, חגיגה, מועד, יום טוב; שמחה,מסיבה, כרה |
|
El buen vino asta la fiesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3459 |
fila f. |
תור, טור, שורה; תהלוכה; בצק עלים, עלי בצק |
|
Una fila de karne, una de kezo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3464 |
fin f. |
קצה, גבול, תחום, סוף, קץ; הפסק, חידלון, כלה, מוות |
|
La fin de la pasensia es la salvasion |
|
Fumo es la fin de todas las lazerias |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3461 |
fin prep. |
עד |
|
Amigo fin al umbligo |
|
Al deavlo se vaya, de chiko fin grande |
|
Kurto le aremos fin a la demanyana |
|
Muncho te kero fin ke te fiero |
|
Ni el rey fin ondi keri sino fin ondi puedi |
|
Tanto kere el kuervo a la kuerva fin ke le kita los ojos |
|
Non des ninguna desizion presto, espera fin manyana |
|
Ni karvon ni lenya no esperes fin ke yela |
|
No krese la almora fin ke no viene la ora |
|
Fin ke va i viene, alma tiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3460 |
fina prep. & conj. |
עד, עד ל- |
|
El perro grita grita, fine ke se kaya |
|
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
|
La lagrima fina no la vee ni la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3475 |
fino adj. |
דק, דקיק, עדין, רזה, טהור (זהב); מעודן, טעים לחיך, משובח, מעולה; מזוכך; חד, שנון, פיקח |
|
La mujer i la sardina mas chika, mas fina |
|
En panyos finos kayen manchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3477 |
finyir v. |
לש, ערבל בצק |
|
Ken finye i amasa todo pasa |
|
Finyite masa ki muchacha te amasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3480 |
fista prep. |
עד |
|
Fista ke al riko li vieni la gana, al provi li sali la alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3481 |
flako adj. |
חלש, חלוש, רפה, בעל בריאות רופפת, רופף; רזה, צנום, כחוש, דק; שביר |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
Un kavayo de rasa araba mesmo flako es muncho mejor de un azno alto i gordo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3483 |
flor f. |
פרח; החלק המובחר |
|
Yo i vos - kara de flor |
|
Se avrio komo la flor de la kalavasa |
|
Koje las flores del buen tiempo, ke presto yegara el invierno |
|
La flor mas pekenya mira, i el poder de el Dio admira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3488 |
flosho adj. |
רפוי, רפה, רופף, חלש, חסר להיטות, נרפה |
|
Espantate del rosho, del kosho e del ke avla flosho |
|
Ham Avram Aldoshas, ke tiene las bragas floshas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3586 |
fondasión f. |
מבנה, יסוד, בסיס; קרן |
|
La voluntad del puevlo es la unika fundasion lejitima del kualkier govierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3490 |
fondina f. |
עומק |
|
Esta hazinura ke se vaya a fondinas de la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3492 |
fondo m. |
תחתית, קרקעית; קרן, הון |
|
Kitar i no meter al fondo ayega |
|
Kalavasa vazia no kaye a fondo |
|
Podzo sin fondo |
|
Si keres saver el fondo del judaismo ten tino ke la skola i sinagoga es uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3496 |
forka f. |
עץ תליה, עמוד תליה, גרדום |
|
Pie kon pie, marido en la forka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3497 |
fortuna (.t.) f. |
סערה, סערת ים |
|
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3498 |
fraguar v. |
בנה, הקים |
|
La mujer buena fragua su kaza, la mujer loka la derroka |
|
La ora de la pishada, fragua la privada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3500 |
fraguarse v. refl. |
נבנה, הוקם |
|
La salud del kuerpo se fragua en el estomago |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3501 |
frankamente adv. |
בגילוי לב, ישירות |
|
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3502 |
fransez m. & adj. |
צרפתית; צרפתי |
|
Ande ay franses, no ay fez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3503 |
Fransia f. |
צרפת |
|
Vos de Fransia, yo de Aragon, mis ijos miran de kara al karvon, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3504 |
fregón f. |
סחבה, מטלית |
|
Lo ke se va ir al fregon, ke se vaiga al garon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3505 |
frekuentar v. |
ביקר לעתים תכופות, יצא (עם בחורה), התידד |
|
Dime ken frekuentas te dire ken sos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3509 |
freno m. |
מתג, רסן, זמם, מחסום; בלם |
|
El mas mejor kavayo nesesito freno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3510 |
frente adv. |
ממול |
|
Buenas noches tio Hayim, mucho karabalik a la frente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3511 |
fresko adj. |
קריר, צונן, רענן, טרי |
|
Pan fresko kon kezo, pan bayat kon halva, pan duru kon buru i pan yelado kon salado |
|
Kuando merkas zerzavat ke sean freskas i non bayat |
|
Al lado de lo seko se va i lo fresko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3514 |
friir v. |
טיגן |
|
Al friyir veresh el riir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3524 |
frío adj. |
קר, צונן; אדיש, קריר |
|
Kuando ay luvia aze friyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3515 |
frío m. |
קור, צינה; חום קדחת |
|
El frio abate al leon |
|
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
|
El meskino despues de komer le da frio |
|
Al rizin nasido i en el enverano le aze frio |
|
Kresi el dia - kresi el frio |
|
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
|
'Sta un friyo ke la piedra patleya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3525 |
fronia (port.) f. |
ציפה (של כר) |
|
Lus kushinis si fueron, las fronias kedaron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3526 |
fruta f. |
פרי, פירות |
|
Por sus frutas se konose el arvol |
|
Mujer sin kriaturas, arbol sin frutas |
|
La saviduria es fruta, la poezia es oja |
|
De las Frutas kaya la djembre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3530 |
fruto m. |
פרי; תוצר, תוצרת; תוצאה, תועלת |
|
Komo es el arvole, es i el fruto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3542 |
fuente f. |
מעיין, מקור, עין; מזרקה; ברז; ניקוז מורסה מוגלתית |
|
Tanto va el kantaro a la fuente asta ke se rompe |
|
Vaigamos a la fuente klara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3544 |
fuersa f. |
כוח, גבורה, עוצמה, מרץ, יכולת |
|
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
|
Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas |
|
Uno no tiene importansa, dos ya es algo de koza, ma tres es una fuersa |
|
Lo ke tiene de akonteser, tiene mucha fuersa |
|
Kazar es la fuersa del amor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3549 |
fuerte adj. |
חזק, חסון, קשה, עז; נמרץ, תקיף, סמכותי; נוקשה, קשיח, קשוח, חמור; שובב |
|
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
|
El mas fuerte ombre tapa la tierra |
|
Kuando el mansevo se va por lo veinte se aze un leon fuerte |
|
Asta la muerte vida es fuerte |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
Las paras presto se esparzen ma muy fuerte se rekojen |
|
El vinagre fuerte aze danyo a su tinaja |
|
Agro huerte se aze danyo de si para si |
|
De los rios fuertes no es d'espantar |
|
Todos los empesijos son fuertes |
|
Mas fuerte es de pensar ke de lo pasar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3563 |
fuír v. |
ברח, נס, נמלט; נמנע מ-; סטה מ- |
|
Ken fuye de un komercho paga dos |
|
Kuando kantamos todos oyen, kuando suspiramos todos fuyen |
|
Despues del kavayo fuido, serrar la puerta |
|
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
|
Fuyo de la peleya kayo en la gerra |
|
Fuimos del prishil, mos kresio en la nariz |
|
De presion del Dio no ay ken fuiga |
|
Fuyo a pie deskalso |
|
Ken fuyo su madre no yoro |
|
Madre fuye a las kayadas |
|
El primer mazal no se fuya |
|
Dingun perro no se fuye de la boda |
|
El loko fuye del borracho |
|
Del mazal no se puede fuir |
|
Ken de kaza fuye, a kaza viene |
|
Fuyo, ke nainda sta fuyendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3585 |
fumo cf. umo |
|
|
El dia nuvlozo se va komo el fumo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3587 |
furiozo adj. |
כעוס, זועם, נזעם, רוגז; נלהב, קנאי, מטורף, מלא רגשה |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3588 |
futuro m. & adj. |
עתיד, עתידי |
|
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3590 |
fuzo m. |
כישור, פלך ; נרתיק; קופסת מטבעות זהב וכסף |
|
A la vezina li incho el fuzo, a mi me keda el uzo |
|
Asenta kuliko - incha fuziko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3592 |
fyel f. |
מרה; לענה |
|
Fyel le korra [korre] por la kara |
|
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
|
Bokita de miel, korason de fyel |
|
Todos somos buenos - komo la fyel del guerko |
|
Ni su miel, ni su fyel |
|
Amargo komo la fyel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3600 |
gaavá/gavá (ebr.) f. |
גאווה, יהירות, יוהרה, עזות; חוצפה; גאוותנות, התפארות |
|
La gava el Dio la aborrese |
|
El ke es patron de gaava en tiempo piedre su atslaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3602 |
gajo m. |
פלח (תפוז, אשכולית וכו'); פלח (מחצית) השקד |
|
No l'arrogas ke se le alvanta el gajo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3603 |
galana adj. |
יפה, חיננית; בעלת בית מוכשרת |
|
Tener kero una ija, galana i muy komplida, en el puevlo eskojida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3604 |
galecha f. |
קבקב-עץ |
|
Lu akulio kon siete palus i galechas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3606 |
gameyo m. |
גמל |
|
El gameo no mira su korkova |
|
Gameo por una para es muncho kuando no esta la para |
|
Aze de una pulga un gameyo |
|
Komo la pishada del gameo |
|
Si tu enemigo es una ormiga, kontalo komo un gameyo |
|
El otro anyo tinia un gameo, este anyo tengo dos |
|
Al gameo ke le vites derecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3616 |
gana f. |
תיאבון, רצון, חשק, תשוקה |
|
La gana ke tengo de bailar, tienes tu de lavorar |
|
Si non tienes ganas de reir non tienes el gusto de bivir |
|
Gana de kazar no tenia, se kazo en dia de luvia |
|
Si te das a kozas vanas non puedes bivir kon ganas |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
A la haragana, la noche le viene la gana |
|
Tanto gana la ke bien fila komo la ke mal fila |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3626 |
ganado m. |
עדר; שכר |
|
Todo mi ganado para ham Merkado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3629 |
ganador /dera n. & adj. |
מרוויח, משתכר ללחמו, זוכה, מנצח |
|
Mi marido ganador yeve tres, torna dos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3631 |
ganansia f. |
רווח, הכנסה, תקבולים, שכר; זכיה; רכוש |
|
Si esperas en la esperansa non vas a tener muncha ganansia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3627 |
ganar v. |
הרוויח, זכה ב-; נהנה מ-, הפיק תועלת; ניצח, זכה; השתכר; רכש |
|
Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada |
|
Ken gano, non dezeo |
|
El ke gana emprimero, gana kon miedo |
|
Djoha gana kon los de kaza |
|
Sin maniovrar non puedes ganar |
|
El ganar i el perder son haverim |
|
Gana poko en vendiendo mucho |
|
Gastar dinero es fasil, ganarlas es muy difisil |
|
La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia |
|
Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana |
|
Ambeza en yorando, ruyeras en ganando |
|
Mas vale un mal arreglo que un pleito ganado |
|
Del pleto el djuzgador gana |
|
Ken perye en el kumar gana en el amor |
|
Gano la estreya de Djoha |
|
Onbre ke gana Nobel nunka puede ser tenbel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3647 |
gancho m. |
וו, אנקול, קרס; חכה, צלצל; וונעילה; עוגן; מסרגה |
|
Derecho komo el gancho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3615 |
ganeden/ganeder (ebr.) |
גן עדן |
|
Si tienes grande grande fe en Gan Eden meldaras Ley |
|
Ken korta pan no ve Ganeden ni Giinam |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3649 |
garón (ebr.) m. |
גרון, לוע, קנה |
|
Garon de kampana |
|
Il garon es un kanyo rial, kuanto mas echas mas kave |
|
Lo ke se va ir al fregon, ke se vaiga al garon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3652 |
gastador/gastadero/dera n. & adj. |
בזבזן |
|
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
|
Una mujer pompoza i un ombre gastador |
|
Gastador i pompozo non traye dia bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3655 |
gastar v. |
בזבז, הוציא כסף; בילה, כילה, קלקל, מירטט |
|
Gastar dinero es fasil, ganarlas es muy difisil |
|
Avansa la seniza i gasta la arina |
|
El eskarzo piensa de avansar tres, gasta kuatro |
|
Si en raki gastas dinero sos ombre bovo sin meoyo |
|
El loko gasta, el sezudo se lo kome |
|
El ke tiene kuatro i gasta sinko, no tiene menester bolsa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3662 |
gaste m. |
הוצאה, הוצאות |
|
En Purim los gastes son lo ke son ma kuando viene la Paskua ay gastes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3663 |
gata f. |
חתולה; טופר, ציפורן חתול |
|
Lo ke pare la gata - gatikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3664 |
gatiko m. |
חתלתול; ילד מתפנק וחובב ליטופים; מַגְבֵּהַּ - מנוף הרמה (ג'ק), כננת |
|
Lo ke pare la gata - gatikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3665 |
gato m. |
חתול |
|
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
|
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
|
El gato 'sta ensima la kasha komo se dize piss |
|
Dame al gato por kompanya |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
De gato a pato |
|
El gato siempre kaye en pie |
|
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
|
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
|
Raton ke tiene un burako, presto lo kaptura el gato |
|
El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra |
|
Kon la mujer bive komo el gato i el perro |
|
Al ruido de los platos vienen los gatos |
|
Al kavo de rato sos marido gato |
|
El inkolga al gatu, pur un grosh |
|
Ata al gato kuando kome |
|
Arrazgo el gato la noche de la boda |
|
Marido viejo si echas a la kama paresi a un gato |
|
De lo kontado se lo yeva el gato |
|
Ya va ver al gato kumer pipino |
|
Una mano de un gato alevanta un buen plato |
|
Kuando el gato no sta, los ratones baylan |
|
El gato se vido kola i el se vido barva |
|
Tiene tino de gato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3693 |
gaviente/to (ebr.) m. |
גאה, גאוותן, יהיר, עז פנים |
|
Tres kozas kitan al ombre del mundo : riko mentirozo, povre gaviento, i vi putanerio |
|
Povre i gaviento |
|
Non seas proves i gaviento |
|
El Dio no kera perros gavyentos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3698 |
gayiko m. |
פרפר, פרפר משי; תרנגול צעיר; ענבל בחלל הלוע; גרגרת |
|
Kanta gayiko para bueno |
|
No le kanta el gayiko |
|
Kada dia no kanta el gayiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3701 |
gayina f. |
תרנגולת |
|
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
|
Muera la gaina, muera kon su pipita |
|
La gayna del vizino le parese pato |
|
La geyna por kaminar muncho fue pedrida |
|
Agradese mis vizinas ke ago kon mis gaynas |
|
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
|
Pan i kezo kon savor, i non gayna kon dolor |
|
Ke karar ke seiga godra la gayna, ine tienes menester de la vizina |
|
Raposas de las vezinas nunka komen las gayinas |
|
Los poyos ambezan a las gayinas |
|
D'ayi li dio la tos a la gayina |
|
I mas godra ke seya la gayina, puede tener de minister de la vizina |
|
Biva la gayina, biva kon la pipita |
|
La gayna beve agua mira al sielo |
|
A la gayna del patron no se dize kish |
|
A poko poko se inche el papo de la gayna |
|
Agradese mis vizinas ke ago kon mis gaynas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3721 |
gayinero m. |
לול; מוכר עופות |
|
Kada gayo en su gaynero kanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3726 |
gayo m. |
תרנגול |
|
Uyo gayos kantar, no save in ke luguar |
|
Ni gayos kantan, ni perros maoyan |
|
Otro gayo me kantava, si... |
|
Salta komo el gayo montes |
|
De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo |
|
En el mes de Genayo non kanta bien el gayo |
|
Alevanta la mano ke te pika el gayo |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
Salta el gayo del teshado |
|
Moso i gayo, solo un anyo |
|
El guevo del gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3738 |
geinam (ebr.) m. |
גהינום, תופת |
|
Geinam en vida ke en muerte non es maraviya |
|
Ken korta pan no ve Ganeden ni Giinam |
|
El palo salio de Geinam para enderechar al benadam |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3741 |
gerra f. |
מלחמה, קרב |
|
El ken se va a la gerra ayi no keda |
|
Entre la pas i la gerra, guay del ken la yeva |
|
Todos los ke van a la gerra no kayen |
|
Kien non save ke es gerra, nunka ke vaiga a eya |
|
En tienpo de la gerra non ay saviduria |
|
El baragan se konose ne ora de gerra, el savio en ora de ravia |
|
Fuyo de la peleya kayo en la gerra |
|
Ken muchas kriaturas tiene, ke no vaiga a la gerra, ke gerra tiene en kaza |
|
En la gerra no se esparten konfites |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3751 |
gezerá (ebr.) f. |
אסון, מכה, שבר, גזירה |
|
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
|
Kon muncha tefila balda la gezira |
|
La sedaka abalda la gezira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3755 |
gía f. |
מדריך; מנהג |
|
Si un siego gia otro siego, al abizmo van luego |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3756 |
gishé (fr.) m. |
אשנב, פשפש |
|
Ken me metio gisha en mi suka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3757 |
givir (ebr.) m. (pl.: gevirim) |
גביר, פרנס, איש רם מעלה, פני העיר, טובי העיר |
|
En la kaza del gvir, nunka manka un basin |
|
Buenas oras tengan los gevirim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3759 |
gizandero m. |
טבח מקצועי |
|
La ija de la gizandera viene kon su grandeza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3760 |
gizar v. |
בישל |
|
Bueno giza mi elmuera kon la alkuza yena |
|
El ke giza viernes kome Shabat |
|
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3764 |
gloria f. |
תהילה, תפארת, הוד |
|
Al fin se kanta la gloria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3765 |
godro adj. |
שמן, עבה, סמיך, עתיר שומן |
|
Ke karar ke seiga godra la gayna, ine tienes menester de la vizina |
|
Alta i gorda ke me krie el Dio, blanka i korelada ya me ago yo |
|
Non se rompe de delgado si non de godro i mal filado |
|
El leon tiene piskueso godro porke se lo aze todo kon su mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3770 |
godrura f. |
שומן, חלב; עובי; כרסנות, שמנות יתירה |
|
Dame godrura te dare ermozura |
|
Gudruras ke me de el Dio, ermoza me ago yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3773 |
goel (ebr.) m. |
גואל, מושיע |
|
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
|
La salvasion de Israel es kuando viene el Goel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3775 |
gola (it.) f. |
לוע |
|
Boka kon boka, s'avre la gola |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3776 |
goler v. |
הריח, רחרח; חש; מישש דופק |
|
Lo ke guele, non fiede |
|
Ken ti gueli, la naris li kai |
|
Ken de mi gueli si intuzega |
|
Verte de leshos, golerte amber |
|
Lo de enfrente gole, lo de al lado fiede |
|
De la kavesa guele el pishkado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3784 |
golerse v. refl. |
העלה ריח, הבאיש |
|
Pishkadu i musafir por dos dias, el treser se guelen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3785 |
goliendo adj. |
ריחני, נותן ריח; מסריח, מצחין |
|
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3786 |
golondrina f. |
סנונית, דרור |
|
Una golondrina venida temprano no anunsia al enverano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3787 |
golozo adj. |
גרגרן, זללן |
|
El ijo del djidio golozo i verguesozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3788 |
goma f. |
גומי; מחק; שרף; יוקרה, ברק |
|
Tiene pachas de guma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3789 |
gomitar v. |
הקיא |
|
Por una moshkita se bozea i se gomita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3790 |
gostar v. |
טעם; ניסה; נהנה; הבדיל, הפלה |
|
Los ke tienen muncha emuna non les gustan tomar kolera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3791 |
gota/gote/gotea (2) f. |
טיפה, נטף; צֳרִי |
|
Gota a gota se inche la bota |
|
Bever una bota i no verter una gota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3793 |
governo/govierno m. |
ממשלה, שלטון,ממשל; מזון, מחיה, כלכלה |
|
La voluntad del puevlo es la unika fundasion lejitima del kualkier govierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3794 |
gozar (de) v. |
נהנה (מ-) |
|
In bueno mundiko stamos, ma no mo lo stamos gozando |
|
Goza la mansevez ke en la vejez la soba i el minder |
|
En pensando a la vejes no gozamos de la manseves |
|
Me kresio una espina i no me do gozar |
|
Lokos penan, savios si lo gozan |
|
El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3798 |
gozarse v. refl. |
נהנה, התענג, התמלא שמחה, עלז |
|
Uno korta la roza, otro se la goza |
|
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
|
La mansevez es una vez, el ke no se la goza, bovo es |
|
Pensando al invierno no se goza del enverano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3805 |
gozo m. |
הנאה, תענוג, עונג, שמחה, ששון, מָשׂוֹשׂ, חדווה, עליזות |
|
En korason amargozo, no entra ni riza ni gozo |
|
Si keres bivir kon gozo i alegria fuye de ojo malo i echizeria |
|
Mucha mujer i gozo es tosigo danyozo |
|
Ni ave sin nido, ni gozo komplido |
|
Gozo sin medida akorta la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3811 |
gradiya f. |
אסכלה, גריל |
|
La soba es la gradinika del envierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3812 |
grado (2) m. |
דרגה, מדרגה, מעלה, רמה, מידה; מדחום; הוקרה, הערכה |
|
Todo lo ke vas azer bueno o negro azelo kon karar porke si pazates del grado te azen yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3813 |
graja f. |
עורב; דיה |
|
El igo bueno se kome la graja |
|
Tiena meoyo de graja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3815 |
grajo/grajon m. |
עורב; צעיר |
|
Ya greto el grajon, va venir invierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3816 |
gran adj. |
גדול, ראשי |
|
Persona ke aze gran mal, se topa en muy negro hal (T.) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3817 |
grande adj. |
גדול, גבוה, מבוגר |
|
Kon los grandes non peleo, me plaze estar muy rezio |
|
Al deavlo se vaya, de chiko fin grande |
|
En la guerta grande yevate el sesto chiko |
|
Por kontra a la guerta chika yevate el sesto grande |
|
Echa el pese chiko para aferar el grande |
|
Haragan en chiko, ladron en grande |
|
Kriyos chikos, ansias chikas ; kriyos grandes, ansias grandes |
|
La muerte es la mas grande echa de la vida |
|
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
|
Mas vale ser kavesa de raton ke el mas grande kulo de leon |
|
Del amigo te viena la piedra mas grande |
|
Chiko de boy - grande de aferedji |
|
Famiya grande, ansias grandes |
|
Respekta al chiko para ke respekte al grande |
|
La kayadez es mas grande dezdenyo |
|
De ''me keres'' a ''te kero'' ay grande diferensia |
|
Chikos i grandes komo los djidios de la kaye |
|
El peshkado grande engluta al chiko |
|
Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka |
|
La barka es grande, la rikeza es grande |
|
La piedra grande viena del amigo |
|
Kome bokado grande palavra grande no avles |
|
A vinya grande sesto chiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3841 |
grandeza f. |
גאווה, יהירות; גדולה |
|
Ken tiena grandeza, se kaya de kavesa |
|
De grandeza se kaya a pedasos |
|
Kuando estas sufriendo i estas en dolor ten tino en la grandeza de muestro Kriador |
|
Non avles a ningunos kon gritos i grandeza sin non kon anavut (Aranban) |
|
La novia por grandeza, se suvio a la meza |
|
La ija de la gizandera viene kon su grandeza |
|
La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3848 |
grano m. |
גרעין, גרגר; ניצה, כפתור של פרח; פצע, מורסה, אבעבועה; מטבע; מידת משקל |
|
Al malo nunka le manka el grano |
|
Al tinyoziko un graniko mas |
|
Al sarnozo - un grano mas |
|
A grano a grano inche la gayina el papo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3855 |
grasia f. |
חן, חסד, קסם; חסד עליון |
|
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
|
Todo kon hen i kon grasia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3857 |
grego n.& adj. |
יווני; יוונית (השפה) |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3858 |
gritar v. |
צעק, זעק, צרח, צווח, קרא בקול; רגז, קצף; גער, נזף |
|
Tanto grita el ladron asta ke se akaya el patron |
|
Perro ke grita no modre |
|
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
|
El perro grita grita, fine ke se kaya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3864 |
grito m. |
צעקה, זעקה, צריחה; גערה |
|
Non avles a ningunos kon gritos i grandeza sin non kon anavut (Aranban) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3866 |
griyo m. |
צרצר; איש קטן |
|
Boz de griyo, boz de marinero |
|
Grio salti de mi, vati andi mi vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3868 |
grosh (t.) m. |
מטבע קטן (גרוש, אגורה) |
|
El inkolga al gatu, pur un grosh |
|
Si non tienis grosh - non valis grosh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3871 |
guadrado adj. |
שמור, גנוז; מוגן; שמור ל- (מיועד) |
|
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
|
De todos males son guadrados, de hazinuras son sanados |
|
Bien guadrado, mal bushkado |
|
Lo ke el Dio guarda es bien guardado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3876 |
guadrar v. |
שמר, הגן על; הסתיר, הצפין |
|
De ayn a-ra ke mos guadre el Dio |
|
Guadrate, i el Dio ke te guadre |
|
Ken tiene guadrado dolores kuando abashan les toma dolores |
|
Lo ke el Dio guarda es bien guardado |
|
El Dio ke mos guadre de medio haham i de medio doktor |
|
El Dio ke guadr(a)[e] el meoyo del ben-adam |
|
Ken guadro, nunka dezeo |
|
El ke guadra, para otros guadra |
|
El ke non puede guardar el sekreto tiene meoyo malo i defekto |
|
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
|
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
|
El Dio ke nos guadre de merkader nuevo i de puta vieja |
|
Guadra las paras para dia malo |
|
Guadra il saman i al tiempo valdra mas |
|
De ladron de kaza no te puedes guadrar |
|
Miel en la boka guarda la bolsa |
|
El Dio ke mos guarde de medkus i de indivinas |
|
El Dio ke te guadre de muevo riko |
|
El Dio diza : Ayudate, te ayudare ; guadrate, te guadrare |
|
El Dio ke mos guadre de asinyalado |
|
El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia |
|
El miedo guarda la vinya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3898 |
guadrarse v. refl. |
נשמר, נזהר, נשמר מ-, השתמט מ-, נמנע מ-, מנע; שמר, גנז, צפן |
|
Ermuzuras ni si komen ni si guadran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3957 |
gustar (it.) v. |
החריב, הרס, השם |
|
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3899 |
guay! interj. |
אוי! אויה! אבוי! |
|
Ben kah u-ven kah guay de la ija de Yiftah |
|
Guay de Ali, ke se kedo sin Fatma |
|
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
|
Todo pasa por este mundo, guay onde pasa |
|
Dale ke le daras, guay ke de si no ay, de su mano no ay |
|
Ke karar ke me den, guay de mi ke non tengo |
|
Das al vidro guay del vidro, das a la piedra guay de la piedra |
|
Guay del ke se va (el ke se muere) |
|
Guay de la mancha |
|
Guay de mi sin mi |
|
Guay guay asta la puerta de la kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3910 |
guaya f. |
בכי, קינה, זעקת כאב, מורת רוח |
|
La madre de las guayas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3911 |
guérfano m. |
יתום |
|
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3913 |
guerko m. |
שטן, שד; ערום, פיקח; שובב (שד משחת) |
|
El guerko ke lo arrape i ke lo meta de aparte |
|
Se kazo el guerko kon la bruja |
|
Todos somos buenos - komo la fiel del guerko |
|
El guerko ke se va es mijor del ke viene |
|
El ken al guerko vido su negro djesto le keda |
|
De un guerko, un pelo |
|
El guerko no tiene lo ke azer |
|
El guerko lo yeve, el satan lo arraste |
|
Tres ijas i una madre kuatro guerkus para el padre |
|
Luvia i sol, kaza el guerko |
|
Basho i malo, shanmaz de los guerkos |
|
Ke te rias kon el guerko |
|
Kon la para baila el guerko |
|
Azer la pasensia del guerko |
|
La pena del guerko |
|
Un guerko asemeja al otro |
|
Aki te meto, a el guerko te enkomendo |
|
En kaza ke ay pleto, el guerko no esta kieto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3932 |
guerta/guerte f. |
גן, גינה, גן ציבורי, פארק; גן ירק |
|
Guerta i ija ande la vizina |
|
En la guerta krese lo ke no kere el bahchavan |
|
En la guerta grande yevate el sesto chiko |
|
Ya esta la guerta, komo la turka muerta |
|
Ya konose rozas de mi guerta |
|
Mar i guerta, ke non ay buelta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3941 |
guerto m. |
גן, גינה; גן ירק |
|
Entro en el guerto de Eden |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3942 |
gueso m. |
עצם, גרם; כף נעליים (עשויה עצם) |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
Ya me toko el kochio al gueso |
|
En gueso de marfil ay ke ronyir |
|
La alguenga no tiene gueso, ma kevranta al gueso |
|
Luenga tierna rompe el gueso |
|
Gueso ajeno no se aze tu gueso, i si lo keres azer no akesha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3948 |
guevo m. |
ביצה; אשך |
|
El guevo del gayo |
|
Guevo ke mostra puntiko de kolorado, ten tino ke el komerlo es muy defendido |
|
Dar el guevo sin la yema |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
Nainda no salio de la kashka del guevo |
|
Al guevo meter aza |
|
Kada uno echa un guevo a la oya |
|
'Sta el guevo a la punta |
|
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3958 |
gusto m. |
טעם; רצון, תיאבון; הנאה, אושר, תענוג, סיפוק; נטיה, חוש טעם |
|
Vestir a uzo, komer a gusto |
|
Si non tienes ganas de reir non tienes el gusto de bivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3960 |
guzaneado adj. |
מתולע, שורץ תולעים, מלא רימה |
|
La pera alavada sale guzaneada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3961 |
guzano m. |
תולעת |
|
La mansana ermoza se la koma el guzano |
|
Desnudo komo el guzano |
|
El ke es solo guzano de livro por seguro el no es muy savido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3964 |
haftoná (ebr.) |
מכות, מלקות, הלקאה |
|
Dizi ke no es la mana, las yevaresh haltona # |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3966 |
haham (ebr.) m. & adj. (pl. hahamim) |
חכם, ידען, למדן, מלומד; רב ספרדי |
|
Por onde kere el haham abolta la ujika |
|
El haham no djuzga sin saver de las dos partes |
|
Kada uno haham en su ofisio |
|
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
|
Aze kualo el haham dize, ma no kualo el haham aze |
|
El Dio ke mos guadre de medio haham i de medio doktor |
|
Tu haham, yo merkader, mejor esta en el legen |
|
Haham i merkader, alegria di la mujer. |
|
Kamina senyor haham ke todo lodo esta |
|
Bueno avla (darsha) el sinyor haham ma no ay kien ke lo oiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3978 |
hal (t.) m. |
מצב, מצב העניינים; צרה, מצב אומלל |
|
Persona ke aze gran mal, se topa en muy negro hal (T.) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3979 |
halva (t.) adj. |
מדוכא, תשוש, חש ברע |
|
Pan fresko kon kezo, pan bayat kon halva, pan duru kon buru i pan yelado kon salado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3983 |
hamín (ebr.) m. |
חמין |
|
El hamin i el yerno komo te sale |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3984 |
hamor/a (ebr.) n. |
חמור/אתון, בהשאלה: טיפש, אוויל, חסר דעת, שוטה |
|
Vos sinyor yo sinyor ken le va dizir keda hamor |
|
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
|
A lavar la kavesa del hamor si piedre la lishia i el shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3980 |
han (2) (ebr.) |
מר (פניה לאדם פשוט - קיצור של התואר ''חכם'') |
|
Ham Avram Aldoshas, ke tiene las bragas floshas |
|
Ham di mi ham, parienti di mi karkanyal |
|
Todo mi ganado para ham Merkado |
|
Arrekojo Shimshon para han Moshon |
|
Al azno, han azno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3990 |
hanino (ebr.) adj. |
בעל עור בהיר מאוד; חנני, בעל חן |
|
Se enkanto hanino en medio del kamino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3991 |
hanuká (ebr.) f. |
חנוכה; תאריך רחוק, רחוק בזמן |
|
De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3992 |
haragán n. & adj. |
עצל, עצלן, בטלן, נרפה |
|
A la haragana, kuando l'alguja, kuando el dedal |
|
El mas haragan non es baragan |
|
Haragan en chiko, ladron en grande |
|
El haragan es konsejero |
|
Madre haragana kita la ija kovdisioza |
|
La madre asil, kita ija haragana |
|
Al haragan los malos pelos embarasan |
|
A la haragana, la noche le viene la gana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4001 |
haraganud/haraganut f. |
עצלנות, בטלנות, עצלות |
|
El haraganut ermano de aniyut |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4002 |
harif (ebr.) m. & adj. |
חריף (מזון); פיקח, חריף, שנון, ממולח, ערמומי |
|
Al harif le vijita la boveda |
|
El harif ke non muera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4004 |
hasbón (ebr.) m. |
חשבון |
|
Pesah - paras sin heshbon |
|
El ombre ke no yeva heshbon, el heshbon le sale de suyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4006 |
hatuná (ebr.) f. |
חתונה |
|
Yo le digo ke so haduna, eya me dize: ''Kuntos ijos tienes?'' |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4007 |
haver (ebr.) m. (pl.: haverim/haveres) |
חבר, רע, עמית, שותף; חבר (בארגון) |
|
No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer |
|
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
|
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
|
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
|
El ganar i el perder son haverim |
|
Deshame a mi, vate ande mi haver |
|
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
|
Negro de mi, negro de mi haver |
|
Lo ke a ti no te agrada, a tu haver no le agas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4019 |
havransa (ebr.) f. |
חברה, התאגדות, שותפות |
|
La haveransa traye mucha ansia, al kavo del anyo sale treskilada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4020 |
hayim tovim! (ebr.) |
איחול בעקבות עיטוש: חיים טובים! |
|
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4021 |
hayir (t.) m. |
רווח, יתרון, תועלת, שימוש |
|
Si las tripas non puede inchir ke vale tefila sin hayir |
|
El doktor ke hayir non te da esparte presto tu sedaka |
|
De lu aruvado non si vei hair |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4024 |
hayirsiz (t.) adj. |
בלתי מועיל, שאינו נושא רווח; שאינו אוהב לגמול טוב |
|
Es pelo hairsis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4025 |
hayre (t.) m. |
רווח, תועלת; אמצעי |
|
Non topara hayre en kamea si bushkas refua por tu alma |
|
Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre |
|
De su patada verash hayre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4028 |
hayvan (t.) m. |
חיה; כינוי לשוטה או בעל הליכות גסות |
|
Pishkado komo - haiver no komo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4029 |
hazán (ebr.) m. |
חזן, פייטן |
|
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
|
El hazan yerra en la teva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4031 |
hazino m. |
חולה, פציינט |
|
Hazino en mano |
|
Lus hazinos matan a lus sanus |
|
La kaza no save ni prove ni hazino |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
El prove i el hazino, non tienin amigo |
|
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
|
Hazino stuvites o hazino mirates? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4038 |
hazinura f. |
מחלה, חולי; נכות; דאגה, צרה, אובססיה; הרגל רע שקשה להגמל ממנו |
|
La hazinura del iliterato es muy grande porke inyoransa presto i kolay se espande |
|
De todos males son guadrados, de hazinuras son sanados |
|
La viejes es una hazinura inkurable |
|
Esta hazinura ke se vaya a fondinas de la mar |
|
A hazinura larga, muerta segura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4044 |
hazné/haziné (t.) f. |
אוצר, בית אוצר; מאגר; מאגר מים |
|
No le abasta ni hazne del re |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4045 |
hen (ebr.) m. |
חן, טוב טעם, חינניות; סדר, נוהג |
|
Mas vale el hen ke el bien |
|
Todo kon hen i kon grasia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4047 |
hodesh (ebr.) m. |
חודש |
|
Ke hodesh, ke rosh hodesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4048 |
hohenta f. |
דרישה, תביעה; אמתלה, תואנה |
|
Despues de las kuarenta, kada dia una hohenta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4049 |
hohmá (ebr.) f. |
חכמה, בינה, תבונה, נסיון |
|
Tsedaka sin hohma es komo una muchacha siega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4050 |
hohombro m. |
מלפפון ארוך |
|
El ke izo este hohombro se lo yeve al'ombro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5038 |
holera f. |
כולרה |
|
Los ke tienen muncha emuna non les gustan tomar kolera |
|
Si estash sentiendo kolera presto melda libro de Tora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4051 |
holim- bikur holim (ebr.) |
ביקור חולים |
|
Mete tino en bikkur holim vala mas de maase tovim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4052 |
hushaná/hushuná - le vino hushaná (t.) |
הוא היה מרוצה, נהנה, בא לו לצחוק |
|
Le vino hushuna al rey i le korto la kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4053 |
i conj. |
ו-; גם, אפילו |
|
Al lado de un muerto - miter i a un bivo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4054 |
ida f. |
הליכה, יציאה, עזיבה, יציאה לדרך |
|
La ida esta en mi mano, la venida no se kuando |
|
Ida sin turnada |
|
A tus idas, mis venidas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4058 |
ignoransia cf. inyoransa |
|
|
Todas las melezinas (kuras) non puede kurar la ignoransia de un viejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4062 |
igo m. |
תאנה |
|
Al rey le agrada igos |
|
El igo bueno se kome la graja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4064 |
igual adj. |
זהה, שווה, שווה ערך, שקול |
|
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
|
En ke dia es el mundo igual? Kuando kaye luvia sovre el kal |
|
Ni manias iguales ni vida sin males |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4067 |
igualmente adv. |
באֹפֶן שווה, באותו אֹפֶן |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4068 |
ija f. |
בת, ילדה |
|
Kuando ija ay de kazar, el Dio tiena de mandar |
|
Ijas paresan a ermanas de padre |
|
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
|
Madre haragana kita la ija kovdisioza |
|
La madre asil, kita ija haragana |
|
Tener kero una ija, galana i muy komplida, en el puevlo eskojida |
|
Ija de kazar, nave de enkargar |
|
Mira a la madre, toma a la ija |
|
Prime darles leche de madre i ija |
|
Para la ija premi un mazal - para el ijo dos |
|
La ija es amiga de la madre |
|
Guerta i ija ande la vizina |
|
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
|
El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra |
|
La ija en la fasha, el anshuguar en la kasha |
|
Si es la mi ija venga en los mis brasos |
|
La ija i el Pesah nunka se atema |
|
'Sta muncha kayades, va naser una ija sfriyada |
|
Ben kah u-ven kah guay de la ija de Yiftah |
|
El ke tiene ija de kazar i no la kaza, se kaza sola |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4088 |
ijiko m. |
ילדון, בן קטן |
|
Ijika kon kavesa de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4089 |
ijo m. |
בן, ילד |
|
A ken el Dio no le da ijos, le da suvrinos |
|
El ijo del djudio, krese i enegrese |
|
El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra |
|
Al ijo komo kreates, i al marido komo ambezates. |
|
Lus ijos de mis ijos, son dos vezes mis ijos |
|
Kuando s'enrikesa el ijo del ombre se la aza la kaza chika, la mojer feya |
|
Kien tiene ijos i ovejas, nunka le faltan keshas |
|
Ijo fuites, padre seras, lo ke izites te aran |
|
Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo |
|
Ijos de engrandeser, fiero de mashkar |
|
Mis ijos kazados, mis males doblados |
|
Ijo pedo, vate tadre, torna presto |
|
Para la ija premi un mazal - para el ijo dos |
|
Fijos non tengo, nietos me yoran |
|
Mas vale ke yore el ijo de lo ke el padre |
|
Ken mi dio al padri, ke non mi de al ijo |
|
Un padre para diez ijos, no diez ijos para un padre |
|
El ken kria ijo no muere de afito |
|
Azno ijo d'un otro! |
|
Borachon ijo d'un otro |
|
Kuando da el padre al ijo, ariya el padre, ariya el ijo ; kuando da el ijo al padre, yora el ijo, yora el padre |
|
Venid padre, vos embezare a azer ijos |
|
Ken fue el padre, ke no seya (i) el ijo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4117 |
ilar v. |
טווה |
|
Non se rompe de delgado si non de godro i mal filado |
|
Tanto gana la ke bien fila komo la ke mal fila |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4119 |
iletrado adj. |
בור, עם הארץ, חסר השכלה |
|
La hazinura del iliterato es muy grande porke inyoransa presto i kolay se espande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4120 |
ilo m. |
חוט; להב (צד חותך של סכין/חרב) |
|
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
|
Si tomas de todos un iliko te lavoras un paltiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4122 |
imajinasión f. |
דמיון, בדיון |
|
Para el elevo es bendision kuando tokas su imajinasion |
|
Kuando el meoyo esta arto la imajinasion se eskapo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4124 |
imansiz (t.) m.& adj. |
כופר; אכזר, בלתי אנושי |
|
Para un dinsis se kere un imansis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4125 |
imortal adj. |
נצחי |
|
La esperansa es inmortal, sienpre espera en el portal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4126 |
importansa f. |
חשיבות |
|
Uno no tiene importansa, dos ya es algo de koza, ma tres es una fuersa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4127 |
importar v. |
ייבא; היה חשוב |
|
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4128 |
inat (t.) |
עקשנות, קשי עורף, קשיות עורף |
|
Duro de entender, inat de piedra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4129 |
inatchí(t.) adj. |
עקשן, קשה עורף |
|
La ignoransia es (inadsi)[inatchi] |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4130 |
inchir v. |
מילא, גדש; פיטם, הלעיט |
|
Asenta kuliko - incha fuziko |
|
Inche kuvos vazia a la mar |
|
Ya enchites la mezuza de todos pekados |
|
Icho el oju al saku |
|
Ken tiene el ojo vazio, nunka el papo no inche |
|
Si las tripas non puede inchir ke vale tefila sin hayir |
|
Ninguno no inche la oya de otros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4137 |
inchirse v. refl. |
התמלא, התנפח, השמין, התפטם |
|
A poko poko se inche el papo de la gayna |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
|
El ojo del bivo se incha kon un poko de tierra |
|
Gota a gota se inche la bota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4146 |
indiskreto adj. |
בלתי צנוע, קל דעת, בלתי דיסקרטי, שאינו שומר סוד |
|
A ombre avlador i endiskreto no konfies tu sekreto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4147 |
indjenio m. |
זריזות, כשרון, מיומנות; כושר המצאה, תחבולה, תכסיס, המצאה |
|
Kien no tiene indjenio, de ambre se muere |
|
El mal trae el endjenio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4150 |
indjustedad f. |
אי צדק, עוול, עיוות הדין |
|
Las kavzas de las inigualidades son nasidas de las injustidades |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
2579 |
indolensia f. |
אפאתיה; בטלה, בטלנות, עצלות |
|
Lo resiven porke esta bien vestido i lo envien por su indolensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4151 |
iniervar v. |
עיצבן, הרגיז, הטריד |
|
El ke djuga kartas kuando gana se va alegrando i kuando perde se va inyervando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4152 |
iniervarse v. refl. |
התעצבן, התרגז |
|
El ken no tiene kreyaturas va yorando se inyerva kon el Dio porke no le esta dando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4153 |
inieto m. |
נכד |
|
La korona de los viejos es los inietos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4154 |
inklinar v. |
היטה, כופף, הרכין |
|
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4155 |
inkuravle adj. |
חשוך מרפא |
|
La viejes es una hazinura inkurable |
|
La djuventud es kuravle, la viejes es inkuravle |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4157 |
inspirar v. |
שאף רוח; השרה, נתן השראה |
|
Ken promete muncho no inspira konfiansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4158 |
instruksión f. |
הוראה, השכלה, חינוך, הקניית דעת |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
Ombre ke bushka instruksion sienpre topa la satisfaksion |
|
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
|
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
|
La vera instruksion es un majiko biervo, si la tomas kon buenas se aze tu siervo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4163 |
intelijensia f. |
שכל, בינה, מישכל, איטליגנציה |
|
Kon poka intelijensia non krese la konsiensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4164 |
intelijente adj. |
נבון, בעל שכל, פיקח, חכם, אינטליגנטי |
|
Sin duda todos nasimus ignorante, el marifet es morir inteligente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4165 |
intolerensia cf. intoleransia |
|
|
Nada se muere i presto se revive komo la intolerensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4166 |
invierno m. |
חורף |
|
Koje las flores del buen tiempo, ke presto yegara el invierno |
|
Amistad de yerno, sol de invierno |
|
El suegro kon el yerno - komo el sol de envierno |
|
Pensando al invierno no se goza del enverano |
|
Non deshes la viejes ke sea el invierno de tu vida. Azedlo vuestro bien rekolte. |
|
Ya greto el grajon, va venir invierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4172 |
invitado n.& adj. |
מוזמן, קרוא, אורח |
|
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4173 |
inyoransa f. |
בורות, בערות, אי ידיעה |
|
Ke le falta la lanpa de ignoransia? Non tiene apagador |
|
La hazinura del iliterato es muy grande porke inyoransa presto i kolay se espande |
|
La ignoransia es (inadsi)[inatchi] |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4059 |
inyorante/inyorente n.& adj. |
בור, בער, עם הארץ, חסר ידע, אנאלפבית |
|
El ignorante non tiene duda porke entiende poko de nada |
|
La masa del puevlo son ignorante ama dainda se kreen kontente |
|
Sin duda todos nasimus ignorante, el marifet es morir inteligente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4176 |
inyudo m. |
קֶשֶר |
|
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4182 |
ir v. |
הלך, ניגש אל, ביקר; כלה; חלף (זמן); פועל עזר לציון הווה מתמשך/עתיד; התאים |
|
El mez va i viene, korra komo el kavayo |
|
Ande eyos van, yo ya torno |
|
Aya vaya el ojo malo |
|
El bien va al bien, i el sisko a la karvonera |
|
Kien non save ke es gerra, nunka ke vaiga a eya |
|
Fue por lana i salio treskilado |
|
Lo ke kaye de mi mano, vayga a mi ermano |
|
Kien va sin yamar, no le dan logar |
|
Kuando los tuyos ian, los mios ya venian |
|
A la sivdad ke iras, komo veras aras |
|
El konsejo ido sienpre es perdido |
|
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
|
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
|
Ke azesh ke ya vine kedavos in buena ora ke ya me vo ir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4205 |
ira f. |
כעס, זעם, חימה, כעס גדול |
|
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
|
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
|
Ya vino kon ira i polvorina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4177 |
irse v. refl. |
הלך לו, יצא, נסע; נעלם לו, עבר לו (זמן, מחלה וכו'); נפטר, מת |
|
Guay del ke se va (el ke se muere) |
|
Desha padre i madre, i vate kon el marido |
|
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
|
Lus kushinis si fueron, las fronias kedaron |
|
El ken se va a la gerra ayi no keda |
|
Al lado de lo seko se va i lo fresko |
|
Al deavlo se vaya, de chiko fin grande |
|
Nada vale di korrer si kali ir a tiempo |
|
Boz de perros no se va a los sielos |
|
Kuando entra vino se hue el tino |
|
A la mar si va, no topa agua |
|
Piojo, piojo, sale de mi, vate ande mi vizina |
|
Muncho ay, muncho se va |
|
Se fueron al mundo de la verdad |
|
El guerko ke se va es mijor del ke viene |
|
Kien tiene de azerte bien, o se muere, o se va por afuera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4218 |
ishtadelut (ebr.) m. |
מאמץ |
|
Pasate kon lo tuyo i no agas benim a dengunos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4219 |
ismaelita n.& adj. |
ישמעאלי, ערבי |
|
Ken no da kon Israel, peka kon Ismael |
|
Ken no aze kon Yisrael, lo aga kon Yishmael |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4221 |
Israel m. |
ישראל |
|
La salvasion de Israel es kuando viene el Goel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4222 |
israelita n.& adj. |
יהודי |
|
Ken no da kon Israel, peka kon Ismael |
|
Ken no aze kon Yisrael, lo aga kon Yishmael |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4224 |
janvié (fr.) m. |
ינואר |
|
Janvier tiene la fama, Fevrier si pisha en la kama |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4226 |
kacha (1) f. |
כריכה (של ספר); נדן; נרתיק משקפיים; ניצב (סכין) |
|
Kacha kon punta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4227 |
kada adj. |
כל- |
|
En kada dedo un marafet |
|
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
|
Kada uno enterro al padre komo kijo, Djoha lo enterro kon la pacha de afuera |
|
Kada dia kon su maravia |
|
Kada raton a su kanton |
|
Mas vale sufrir un dia ke kada dia |
|
Kada boka kere su sopa |
|
Kuando el oro avla a kada lengua akaya |
|
Yave de oro avre kada dolap |
|
'Sta kada kara una mansana |
|
Kada par kon su parigual |
|
Kada loko kon su tema |
|
Onra a kada uno i no maltrates a ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4241 |
kadar (t.) adv. |
כמו, גדול כמו, באותה כמות, קרוב ל- |
|
O kadar para o kadar boya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4242 |
kademsiz (t.) m. |
חסר מזל, ביש מזל; בהשאלה: אדם נבזה, מאוס, נתעב |
|
El ke se aze vaftiz sin duvda es kademsiz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4243 |
kadena f. |
שרשרת, שלשלת; שרשרת ארועים הקשורים זה בזה |
|
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4244 |
kadenado (port.) m. |
מנעול, בריח, שרשרת |
|
Para el ladron no ay puertas ventananas ni kavenado porke para el topa todo el remedio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4274 |
kagajón m. |
רעי, צואה; אדם יומרני ופחות ערך |
|
Kagajones i membriyes son amariyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4275 |
kagalón adj. |
עושה במכנסים; פחדן |
|
El kagalon kita burla del pishalon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4276 |
kagar v. |
עשה צרכים גדולים, היתה לו פעולת מעיים |
|
El ke bive esperando, se muere en kagando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4277 |
kagarse v. refl. |
עשה במכנסיים; נהג במורך לב |
|
Se kago i no se konsentio |
|
No mostres ande pishas ke utro va e se kaga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4279 |
kagón adj. |
אינו שולט בצרכיו; פחדן; מעמיד פני גיבור |
|
En kagon, en beratli |
|
Mansevo leon, kazado kagon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4281 |
kal (ebr.) m. |
בית כנסת (קהל) |
|
Keresh diskuvrir djudezmo kon alegria andadvos al kal kon prisa i lejeria |
|
Meter sefer n'el kal |
|
En ke dia es el mundo igual? Kuando kaye luvia sovre el kal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4284 |
kalavasa f. |
קישוא; דלעת |
|
Kalavasa por onde pasa non enbarasa |
|
Meoyo de prasa sale kalavasa |
|
Se avrio komo la flor de la kalavasa |
|
Ijika kon kavesa de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
|
Kalavasa vazia no kaye a fondo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4289 |
kalavasudo adj. |
קרח |
|
El kalavasuzo es meoyudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4290 |
kalavrina f. |
פגר, גוויה, נבלה |
|
Deskorcha en la kaye tu kalavrina i no tengas de menester de la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4291 |
kaldera f. |
קדירה, סיר עמוק, קלחת |
|
En todas las kazas buyen lapas, i en la mia kalderadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4292 |
kaldo m. |
רוטב; מרק |
|
No tata kaldo kon ninguno |
|
Unas paren, otras beven los kaldos |
|
Para nada, kaldo de avas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4296 |
kaldudo adj. |
מימי |
|
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4297 |
kale (catal.) conj. |
צריך ל-, יש צרך ל- |
|
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
|
Lo fiado kale ser pagado |
|
Nada vale di korrer si kali ir a tiempo |
|
Kale kerer al aboresido para ke te biva el kerido |
|
La novia kale ke amostre la (a)shugar. El gato esta (a)rriva de la kasha no lo save echar |
|
Kale komer para bivir i non bivir para komer |
|
Konviene o no konviene kale tomar la vida komo viene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4304 |
kaleja f. |
רחוב, סמטה; דרך |
|
El Dio mos guadre de pedo de vieja i de ayre de kaleja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4305 |
kaler (catal.) v. |
צריך, יש צרך, עליו ל- |
|
Kale komer para bivir i non bivir para komer |
|
Para el mal i el bien, sehel kale tener |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4307 |
kalma f. |
שקט, דומיה; שלווה, רוגע, מרגוע; מנוחה, הפוגה |
|
El la kalma ke antesede a la tempestad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4308 |
kalsar v. |
הנעיל (נעלים) |
|
El komer i el bever a la savor tuya, el vestir i el kalsar a la savor de la djente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4309 |
kama f. |
מיטה, ערש, יצוע |
|
La kama es una roza, si non se durme se repoza |
|
Janvier tiene la fama, Fevrier si pisha en la kama |
|
Mas vale tener onor en plaza, ke kama dorada |
|
Kita fama buena, pishate en la kama |
|
Ni la meza metida, ni mujer en la kama |
|
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
|
Kama kurta - muerta liviana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4317 |
kameá(ebr.) m. |
קמע |
|
Non topara hayre en kamea si bushkas refua por tu alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4319 |
kaminar v. |
הלך, צעד, פסע, התהלך, טייל |
|
Kamina el karkanyal si ambeza il paladar |
|
Kaminando i avlando |
|
Kamina senyor haham ke todo lodo esta |
|
La geyna por kaminar muncho fue pedrida |
|
Los ke kaminan kon savios son bastante mazalozos |
|
Kien kamina por el sol, save el savor de la sombra |
|
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
|
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
|
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
|
Los ke kaminan en el kamino derecho tienen ke kaminar en kamino estrecho |
|
La amistad no aze muncho ruido kuando kamina |
|
Tener kavayo kaminar a pie |
|
Ken va dulchamente kamina kontente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4333 |
kamino m. |
דרך, נתיב, נתיבה, מסלול |
|
Kuando sales a kamino ke ti afita |
|
Los ke kaminan en el kamino derecho tienen ke kaminar en kamino estrecho |
|
El kamino direcho es el mas kurtu |
|
Kaminos de lechi i miel, kaminos buenos |
|
Tomar los kaminos en las manos |
|
Todo 'sta el ojo en el kamino |
|
Kuando vas a salir a kamino non trokes de direksion |
|
Entre la posibilidad i la realidad puedes examinar el kamino de la verdad |
|
Il ke desha para manyana topa danyo en el kamino |
|
El ojo en el kamino lo tiene todo |
|
Azer kozas sin pensar es salir a kamino sin pensar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4344 |
kamiza f. |
כתונת, חולצה |
|
Las kamizas suzias lavalas en kaza |
|
Marido no es kamiza de deznudar |
|
Lo ke toka a la kamiza, no toka al antiri |
|
Ke no te konfias ni a tu kamiza |
|
La kamiza es mas serka del palto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4349 |
kampana f. |
פעמון; אורלוגין; כינוי לדייקן |
|
Garon de kampana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4350 |
kampo m. |
שדה, אחו; אזור כפרי; מחנה |
|
Kampo krio en mano del rey |
|
El Dio tiene kargo de la ormiga del kampo |
|
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
|
Las buenas al sistiko i las negras al kampiko |
|
Lo enteraron en el kampo del pezgado suenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4355 |
kamuflaje (fr.) m. |
הסוואה, כיסוי |
|
El medio onesto aze kamuflaje o enganyo para los ke avlan media o entera mentira. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4356 |
kandela f. |
נר |
|
Ya amato las kandelas |
|
De su kandela no ay ken se arelumbre |
|
Kandela de la kay eskurina de kaza |
|
Pan i kezo i dos kandelas |
|
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
Avansa la luz, ensienda la kandela |
|
Kien vende el sol, merka la kandela |
|
Aze los diez dedos kandelas i ni uno no le arlumbra |
|
El sol non nesesita kandelas o lamparas |
|
Ni la novia, ni la semola, no las mires a la kandela |
|
Amata kandelas |
|
No ay kien se arelumbre de su kandela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4371 |
kandilar m. |
פמוט; נברשת |
|
Buzeyo un yardan por azer un kandelar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4372 |
kansar v. |
עייף, ייגע, הלאה, הוגיע |
|
El ke krio i non kansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4373 |
kansarse v. refl. |
התעייף, התייגע, נלאה |
|
Si kores para ke kores i si te kansas para ke te kansas |
|
Ken muncho korre, presto se kansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4387 |
kantar (1) m. |
שיר, שירה |
|
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
|
Il kaveyo i il kantar nu kaven in el anshuar, ma bien save ande estan |
|
Asigun es el kantar asi es el bailar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4377 |
kantar v. |
שר, זימר |
|
No le kanta el gayiko |
|
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
|
Ni al kantador digas kanta ni al bevedor beve |
|
Kanta de dolor de korason |
|
Ken kanta a su duenyo espanta o de visto o de ansia |
|
El se lo kanta, el se lo baila |
|
Kada dia no kanta el gayiko |
|
El ke kanta mal no pensa |
|
Kuando kantamos todos oyen, kuando suspiramos todos fuyen |
|
Una mano sola no kanta i no yora |
|
Kanta el azno por morde del patron |
|
Ken bivi esperando, muere kantando |
|
Kanta gayiko para bueno |
|
Kanta manyera la ke no pario |
|
Ni al kantador digas kanta ni al bevedor beve |
|
En el mes de Genayo non kanta bien el gayo |
|
Kada gayo en su gayenero kanta |
|
Uyo gayos kantar, no save in ke luguar |
|
Ni gayos kantan, ni perros maoyan |
|
Avla kantando, te respondere baylando |
|
Siempre no kanta el gayiko |
|
Otro gayo me kantava, si... |
|
Al fin se kanta la gloria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4407 |
kántaro f. |
כד |
|
Tanto va el kantaro a la huente fin ke se ronpe |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4409 |
kante m. |
שיר, לחן |
|
Por el kante se konose la ave |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4410 |
kantidad/kantidá/kantitá f. |
כמות, סך |
|
Kantidad de un pulgar, viene la alma a su lugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4411 |
kantón m. |
פינה, זווית, קרן זווית; קנטון |
|
Kada raton a su kanton |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4412 |
kanyo m. |
ביצה, מדמנה, ביוב, טיט, רפש, בוץ, יוון, סחי, לכלוך, זוהמה, טינופת, טינוף, דומן; ביב |
|
Kanyo kon lodo |
|
Akeyos kanyos trayen en estos panyos |
|
Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare |
|
Il garon es un kanyo rial, kuanto mas echas mas kave |
|
Kanyo del banyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4417 |
kapachidad/kapachitá (it.) f. |
כשרון, כושר, כשירות, זריזות, מיומנות, יכולת; קיבולת |
|
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4418 |
kapital m. |
קרן, הון יסוד, נכסים |
|
Kien poko kapital tiene, presto lo piedre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4419 |
kapitán m. |
קפיטן, סרן; ראש, מנהיג |
|
Bandera vieja, onor de kapitan |
|
Ni meza sin pan, ni armada sin kapitan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4421 |
kapricho m. |
גחם, גחמה, קפריזה; עקשנות; קיבעון |
|
El kapriso es un triste visio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4422 |
kaptivar v. |
שבה לב, הקסים |
|
Raton ke tiene un burako, presto lo kaptura el gato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4423 |
kara f. |
פנים, פרצוף, קלסתר; לחיים; גפת הנעל (החלק העליון של הנעל) |
|
El Dio no kere karas, kere korasones |
|
Miralo la kara, le koneseras el korason |
|
Kara de luna |
|
Kara de pastel |
|
Kara de pepino |
|
Karas vemos, korasones no savemos |
|
De la kara si veya komo di korason tieni |
|
Kara de Zingano |
|
Una mano lava la otra i las dos lavan la kara |
|
Kara tuerta - ventura direcha |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
El ke eskupe al sielo a la kara le kaye |
|
El bien i el mal en la kara se veen |
|
No ay mas falso ke la riza en la kara |
|
Fyel le korra [korre] por la kara |
|
A mal tiempo buena kara |
|
La kara le 'sta de siete alegrias |
|
Va venir tiempo, ke las karas se van azer komo los dipes de los tendjeres |
|
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
|
Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma |
|
Kien mete kara, toma marido |
|
Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara |
|
Lo eskupieron en la kara, le paresio luvia |
|
Save la roza en ke kara apoza |
|
Ken ti vei - la kara si li amarga |
|
Esto mi es el ojo en la kara |
|
Tres pari, tres movi, i kon mi kara limpia sali |
|
Angusia de korason, kara de Zehir |
|
Mejor es verguensa en kara i no dolor del korason |
|
'Sta kada kara una mansana |
|
Vos de Fransia, yo de Aragon, mis ijos miran de kara al karvon, |
|
Kara alegre i un michon |
|
Yo i vos - kara de flor |
|
Tener kara de tisha beav |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4469 |
karabalik (t.) m. |
המון; הרבה דברים/בני אדם בלתי רצויים |
|
Buenas noches tio Hayim, mucho karabalik a la frente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4470 |
karakter m. |
אופי, צביון, טבע, מזג; אות/סימן כתיבה, סימני דפוס יצוקים |
|
El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre |
|
Mujer puede trokar kolor de su pelo ama nunka el karakter de su selo |
|
Buen korason aze buen karakter |
|
El karakter de un puevlo se konose en su temple |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4474 |
karar (1) (t.) m. |
החלטה |
|
Ke karar ke seiga godra la gayna, ine tienes menester de la vizina |
|
Ke karar ke me den, guay de mi ke non tengo |
|
Para echos del Dio no ay ni kavo, ni karar |
|
Para el mazal non ay ni kavo ni karar |
|
No te endevdes mas del karar porke no puedes nunkua pagar |
|
Ke karar de ermoza es alguna este karar de bova es |
|
Todo lo ke vas azer bueno o negro azelo kon karar porke si pazates del grado te azen yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4481 |
karga f. |
משא, מטען, משקל, עומס; עול, נטל, מעמסה, חובה, שליחות |
|
Kazar por los bienes es tomar karga en reines |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4482 |
kargar v. |
העמיס, הטעין, טען, שיגר חבילות; הטיל משימה |
|
Si el mazal kale yir a bushkar, sapatos de fierro tienes de akargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4483 |
kargo m. |
מטען; התחייבות, חובה |
|
El Dio tiene kargo de la ormiga del kampo |
|
Kavayo de rey no alevanta kargo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4485 |
karidad m. |
צדקה, חסד, נדבה, גמילות חסדים |
|
Karidad bien entendida nunka esta eskondida |
|
La karedad siempre paga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4487 |
karkanyal m. |
עקב |
|
Ande mi pie, ande mi karkanyal |
|
Kamina el karkanyal si ambeza il paladar |
|
Ham di mi ham, parienti di mi karkanyal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4492 |
karne f. |
בשר |
|
Kaza i karne sin dara no ay |
|
Le 'sta komiendo las karnes |
|
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
|
El ben-adam es de karne i de sangre |
|
La karne, de la unya no se esparte |
|
Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre |
|
Vino aze sangre, karne aze karne |
|
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
|
Esperar del lovo karne |
|
Una fila de karne, una de kezo |
|
Es un pedaso de karne kon dos ojos |
|
Mucha karne i mal shabat |
|
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4505 |
karnero m. |
כבש, איל |
|
De un karnero no ay dos pelas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4506 |
karnudo adj. |
בשרני |
|
De ke sos karnudo, de dar kuenta al mundo |
|
Por un punto se aze el ombre karnudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4508 |
karo adj. & adv. |
יקר; נדיר, בלתי מצוי; יקר ללב, יקיר; ביוקר |
|
Ke es la koza muy muy klaro? La eksperensia es muy karo |
|
El ke save merkar barato i vender karo es un merkader muy zeki i raro |
|
Kuando se eskapa de un enemigo? Kuando lo azes tu muy karo amigo |
|
Lo barato es karo, i lo karo es barato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4512 |
karpuz (t.) m. |
אבטיח |
|
Al melon i a la mujer es liviano eskojer, al karpus i al ombre nunka |
|
Lo das enbasho salta komo el karpus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4514 |
karro m. |
מרכבה, עגלה; קרון; מכונית, אוטו; גלגל, אופן |
|
Karros untados kaminan i buenas samaras kayentan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4515 |
karta f. |
גלויה, איגרת, מכתב; כרטיס; קלף משחק |
|
Kayen barvas i favlen kartas |
|
Todo modo de karta i eya le aze bachka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4517 |
karvón m. |
פחם |
|
Vos de Fransia, yo de Aragon, mis ijos miran de kara al karvon, |
|
Preto karvon |
|
Todo karvon de una kolor |
|
Ni karvon ni lenya no esperes fin ke yela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4521 |
karvonera f. |
מחסן פחמים |
|
El bien va al bien, i el sisko a la karvonera |
|
De la tizna a la karvonera, es esfuegra i nuera |
|
Kita la tizna, mete la karvonera |
|
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4525 |
kasador m. |
צייד |
|
Al mejor kazador se le fuye la lievre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4527 |
kasha (1) f. |
תיבה, ארגז, קופה, קופסא, מגירה |
|
La ija en la fasha, el anshuguar en la kasha |
|
El gato 'sta ensima la kasha komo se dize piss |
|
Saviduria sin eksperiensa komo una kasha vazia |
|
La vieja en kaza la djoya en la kasha |
|
Anke la verdad esta en kasha de yerro tiene ke salir a luz en muy poko tienpo |
|
De la kasha al kashon |
|
Mas vale un amigo in la plasa ke un dinero in la kasha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4534 |
kasher (ebr.) adj. |
ישר, הגון; כשר |
|
Antes de komer, demanda si es kasher |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4535 |
kashka f. |
קליפה; תרמיל (של אפונה וכו') |
|
De las kashkas a las nuezes |
|
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
|
Nainda no salio de la kashka del guevo |
|
Un darush i un perush por una kashka di tarmuz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4539 |
kashko m. |
גולגולת; קרחת; קליפה, קרום |
|
Kitate lo del kashko |
|
Dami mioyu, ti dare kashko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4541 |
kashón m. |
מגירה |
|
De la kasha al kashon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4542 |
kasta f. |
כת, כיתה, מעמד, קסטה |
|
Mujer ke es kasta, nunka enfastia |
|
De kastas vienen los reyes |
|
Si tu mujer es kasta non tienes ke deshar ma si eya non es kasta tienes ke pensar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4545 |
kastanya f. |
ערמון; בהשאלה: דבר פחות ערך |
|
Ay manias komo kastanyas |
|
Por una kastanya kita la pestanya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4547 |
kastigar v. |
ענש, העניש; ייסר, הוכיח |
|
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4548 |
kastigo m. |
עונש, גמול |
|
El selo es un kastigo del sielo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4549 |
kastiyo m. |
טירה, ארמון |
|
El bavajon aze kastiyos en el aire |
|
Dos muezis no azin kastiyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4551 |
katar v. |
בחן, בדק; השקיף, הביט, שם לב |
|
Ken bavas veye, barvas kata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4552 |
kavar v. |
חפר, עדר |
|
Kavar el pozo kon dedal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4553 |
kavayar v. |
רכב, דהר על סוס |
|
El kavayo es del ke lo kavaya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4554 |
kavayero m. |
אביר, פרש; איש המעלה, בעל נימוסים |
|
Ayer vakero i oy kavayero |
|
A kavayo nuevo, kavayero viejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4556 |
kavayo m. |
סוס; קלף ה''נסיך'' |
|
Al kavayu sarnozo, la moshka li apoza |
|
El mas mejor kavayo nesesito freno |
|
Los dias korren komo el kavayo |
|
Negro a pie, negro a kavayo, negro si lo yevan por la mano |
|
Antes de merkar el kavayo, merko las nahchas |
|
Dientes de kavayo ke tenga, igine no le vo dar or azer esto |
|
El kavayo es del ke lo kavaya |
|
A kavayo nuevo, kavayero viejo |
|
Tener kavayo kaminar a pie |
|
Un kavayo de rasa araba mesmo flako es muncho mejor de un azno alto i gordo |
|
Kavayo de rey no alevanta kargo |
|
Serro la puerta despues del kavayo fuyido |
|
El amo durmiendo, el kavayo komiendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4575 |
kavé (t.) m. |
קפה |
|
Kav(a)[e]yiko d'alegria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4578 |
kaver v. |
יכול להכנס (יש לו מקום); התאים |
|
Onde ay bien kierer no kave mal kierer |
|
Kien bien se kere, en poko logar kave |
|
Ni prove ni malato non kave en mi plato |
|
Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas |
|
En el lodo no kave mancha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4585 |
kavesa f. |
ראש |
|
Kito la kavesa d'en algodones i la metio en punchones |
|
De la kavesa guele el pishkado |
|
Dos kavesas en un kavesal sin kidushim non va ver mazal |
|
Kavesas ki lavi, tinyozas mi salieron |
|
Los ke no tienen kavesas tienen pachas |
|
Mas vale ser kavesa de raton ke el mas grande kulo de leon |
|
La kavesa ti aromp[i]o - la palavra non |
|
Keto la kavesa del sako |
|
Korta kavesas i echa al tejado |
|
El ke unya de djuduyo toka, la kavesa se le korta |
|
Marido sin paras, ke si echa siniza a la kavesa |
|
Shavdo en la meza salado en la kavesa |
|
Munchos bienis, muncho dulor de kavesa |
|
No te burles del borracho, te viene a la kavesa |
|
Arrapa esta kavesa |
|
Ken tiena grandeza, se kaya de kavesa |
|
Le vino hushuna al rey i le korto la kavesa |
|
Alevanta kavesa de kulevro i no de ben-adam |
|
(Kanta)[konta] kavesas, mete bonetas |
|
Kon sus piedras en su kavesa |
|
Metida, korona de kavesa |
|
Kavesa de lenyo |
|
el derecho yeva kavesa rota |
|
A lavar la kavesa del hamor si piedre la lishia i el shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4615 |
kavesal m. |
כר, כרית |
|
Si dizes kavezal o almoada, non te espantes, non va kostar nada |
|
Dos kavesas en un kavesal sin kidushim non va ver mazal |
|
Kumicha de kavesal, aze muncho mal |
|
Non dar infasio ni al kavisal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4619 |
kavesera f. |
מראשות; מנהיג, ראש, ראש כנופיה, מנהיג המרד; ראשות; כותרת נייר מכתבים; כר |
|
Piedra desdechada - kavesera de meza |
|
Le kayo la kavesera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4577 |
kaveyo m. |
שער |
|
Il kaveyo i il kantar nu kaven in el anshuar, ma bien save ande estan |
|
La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto |
|
No se viene a peinar a uno ke no tiene kaveyos |
|
La onor de la mojer es un kaveyo |
|
El meoyo es un kaveyo |
|
El mas chiko kaveyo aze su solombra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4626 |
kavo m. |
סוף, קץ, אחרית; קצה |
|
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
|
El ke al kavo keda a ravo asimeja |
|
Para todo ay kavo |
|
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
|
Para echos del Dio no ay ni kavo, ni karar |
|
Para el mazal non ay ni kavo ni karar |
|
Al kavo de rato sos marido gato |
|
Al kavo de sien anyos todos seremos salvos |
|
Todo tiene kavo solamente una mujer |
|
La haveransa traye mucha ansia, al kavo del anyo sale treskilada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4636 |
kavod/kavó/kavot (ebr.) m. |
כבוד, יְקר, דרך ארץ |
|
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
|
El kavod es de kien lo da, no de kien lo toma |
|
Keres empushar a los mazikim melda kon kavod los Ti'hilim |
|
Komer el kavod i el zahut |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4640 |
kavra f. |
עז; כינוי לבעל זקן מדובלל |
|
La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno |
|
Salto la kavra a la vinya, saltara i la kavrita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4642 |
kavza f. |
סיבה, טעם, גורם, מניע, עילה, נימוק, עניין |
|
Las kavzas de las inigualidades son nasidas de las injustidades |
|
Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar |
|
Kita la kavza, kita el pekado |
|
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4646 |
kavzar v. |
גרם, גרם ל-, הביא לידי |
|
Kada ombre ke prekure de ser djusto i no kauze a ninguno danyo i dizgusto |
|
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4648 |
kayada f. |
שתיקה |
|
Madre fuye a las kayadas |
|
Mi boy a las kayadas mi yo a la meshkita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4650 |
kayadez/kayades f. |
שקט, דממה, שתיקה, דומיה, דמי |
|
Kayades Bulisu, ke es la salud |
|
La kayadez es mas grande dezdenyo |
|
'Sta muncha kayades, va naser una ija sfriyada |
|
Si la palavra es paras, la kayadez es oro |
|
La mijor repuesta es la kayadez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4656 |
kayado adj. |
שקט, דומם, שותק; שתקן |
|
Aguas kayadas son enganyozas |
|
El oro i el prenyado, no se keda kayado |
|
Azno kayado, por savio kontado |
|
Tanto yora la bien kazada, ke la mal kazada se keda kayada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4246 |
kayar v. |
השתיק, הטיל שקט; שתק, החריש |
|
Kien kaya otorga |
|
Kayen barvas i favlen kartas |
|
Oyir, ver i kayar |
|
Kaya mana, avlare yo |
|
Kaya mis vizinas ke al banyo me vo ir |
|
Mas vale kayar ke avlar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4666 |
kayarse v. refl. |
השתתק, שתק, החריש, נדם, דמם |
|
El perro grita grita, fine ke se kaya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4667 |
kaye f. |
רחוב; דרך, שביל |
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
Chikos i grandes komo los djidios de la kaye |
|
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
|
Alegria de la plasa, nuvlidad en kaza |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
Guay guay asta la puerta de la kaye |
|
El Dio ke no de ni al perro de la kaye |
|
Kandela de la kay eskurina de kaza |
|
Espejiko de kaye |
|
Deskorcha en la kaye tu kalavrina i no tengas de menester de la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4678 |
kayentar v. |
חימם, הסיק |
|
La suegra kon la nuera, komo la samara vieja ke tiene pelo i non kalienta |
|
Karros untados kaminan i buenas samaras kayentan |
|
Vestidos emprestados no kalientan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4681 |
kayentarse v. refl. |
התחמם |
|
Por la boka se keinta el orno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3183 |
kayente adj. |
חם, שיש לו חום, קודח, לוהט |
|
Koza de masa - en kaente |
|
Yo ke este kayente ke se riyan la djente |
|
Kayente komo el luz |
|
El fierro se bate en kaente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4685 |
kayentura f. |
חום, חום גבוה |
|
Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4247 |
kayer/se v./v.refl. |
נפל; חל, ארע |
|
De las Frutas kaya la djembre |
|
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
|
Kochiyiko kayo, martiyiko se rompio |
|
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
|
Fuyo de la peleya kayo en la gerra |
|
Lo ke kaye de mi mano, vayga a mi ermano |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Kien mucho suve, es para kaer |
|
En el ojo de la siega, kae la senteya |
|
Kien mucho eskoje, presto kaye |
|
Ken ti gueli, la naris li kai |
|
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
|
La pera no kaya leshos del peraso |
|
In mano de madrasta ke no kayas |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
Ken no kayi, no se levanta |
|
Kayo del at al aznu |
|
Le kayo la kavesera |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Ken tiena grandeza, se kaya de kavesa |
|
De grandeza se kaya a pedasos |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
El ke eskupe al sielo a la kara le kaye |
|
En panyos finos kayen manchas |
|
El gato siempre kaye en pie |
|
Kalavasa vazia no kaye a fondo |
|
Al des.henado le kaye el bokado |
|
Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre |
|
Vazo malo no kaye de la mano |
|
El mundo se mueve ma no kaye |
|
Dura mala en piedra kaye |
|
Sapatiko mi kayo al tijado |
|
Todos los ke van a la gerra no kayen |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
|
Ande kaya la braza aya se kema |
|
Los dias de la semana kayeron en un sako |
|
Todo lo ke se va menear, kasi nunka se va kayer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4707 |
kaza f. |
בית, דירה; חדר |
|
Buena kaza, buena braza |
|
Ken de kaza fuye, a kaza viene |
|
La kaza i la lana, in la mano ke lada |
|
La kaza yena presto se aze la sena |
|
Las kamizas suzias lavalas en kaza |
|
Kandela de la kay eskurina de kaza |
|
La mujer mala mete la meza i abolta la kaza |
|
Ken ve el palasio del rey, derroka su kaza |
|
Kuando s'enrikesa el ijo del ombre se la aza la kaza chika, la mojer feya |
|
Manda para tres, ke l'otro kedo en kaza |
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
Kuando la vieja dizeya - la kaza - pana si seka |
|
La vieja en kaza la djoya en la kasha |
|
Ke steiga en kaza, pan no demanda |
|
Ken muchas kriaturas tiene, ke no vaiga a la gerra, ke gerra tiene en kaza |
|
El mal avlar, bozeya kaza |
|
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
|
Alegria de la plasa, nuvlidad en kaza |
|
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
|
Kaza i karne sin dara no ay |
|
Marido en kaza dolor de keshada |
|
Ni kaza, ni morada, ni hastra enkan(e) |
|
El yerno en la kaza del esfuegro es liviano komo el salvado |
|
El kuento de kaza no lo kitas en el bazar |
|
Djoha gana kon los de kaza |
|
Kuanto keres bulisa, yevalo a kaza |
|
La mujer buena fragua su kaza, la mujer loka la derroka |
|
De ladron de kaza no te puedes guadrar |
|
Mas vale una loka en su kaza ke una sizuda en la plasa |
|
La butika traya kaza i la kaza no traya butika |
|
La kaza es un podzo |
|
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
|
Bien giza la mi nuera kon la kaza yena |
|
Kaza mia, nido mio |
|
Kuando ay pletos en kaza no se rekoje ni la seniza |
|
Lo barato entinye la kaza de mi padre |
|
Vieja en kaza, droga en kaza ; viejo en kaza entrompezo kaza |
|
Kaza de ospides |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4752 |
kazado adj. |
נשוי; ממולא (נאמר על פרי) |
|
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
|
Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara |
|
Tanto yora la bien kazada, ke la mal kazada se keda kayada |
|
Mis ijos kazados, mis males doblados |
|
Mansevo leon, kazado kagon |
|
Yerros de kazados ke no sepan vizindados |
|
La mujer kazada de la noche a la manyana |
|
Me olvidi ke era kazada, me komi la sena |
|
Si la mosa savia lo ke yeva la kazada, se kortava el pie i mano i kedava asolada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4763 |
kazal (port.) m. |
עיירה, כפר |
|
Kazal sin perros, kamina sin palo |
|
Al kazalito medio blahito |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4765 |
kazamiento m. |
חתונה, נִשואים, כלולות |
|
Kon buen komportamiento se alkansa buen kazamiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4742 |
kazar v. |
חיתן, השיא; התחתן, נישא; מילא (הכין מְמֻלָּאִים) |
|
Luvia i sol, kaza el guerko |
|
Djoha, antes de kazar merko la kuna |
|
Antes ke kazes mira lo ke azes |
|
Kien kiere kazar kon mosa ke no se aspere la vejesh |
|
Ija de kazar, nave de enkargar |
|
Ke kaza Sara - ke venga mi sera |
|
Kazo la tuerta, mitio el mundo en rebuelta |
|
Kaza a tu ija komo puedes, a tu ijo komo keres |
|
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
|
Las bragas no se save atar, kazar se kera |
|
Ken si keri alegrar, si akodra de su kazar |
|
De dados i pedados Djoha kazo al ijo |
|
Tengo el mazal de spuzar i kazar |
|
Desde ke kazu, bukado dulse non komiu |
|
El ke pelea para kazar non tiene tienpo de espozar |
|
Gana de kazar no tenia, se kazo en dia de luvia |
|
Kuando ija ay de kazar, el Dio tiena de mandar |
|
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
|
De dia en dia, kaza mi tia |
|
El ke tiene ija de kazar i no la kaza, se kaza sola |
|
Kazar es la fuersa del amor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4761 |
kazarse v. refl. |
התחתן, נישא |
|
Se kazo el guerko kon la bruja |
|
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
|
El papa no se kaza, de kuentos se pasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4792 |
ke? interog. |
מה? איזה? |
|
Ke pensava i ke me salio? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4794 |
kedar v. |
נשאר, נותר; חדל, הפסיק; עצר |
|
El ke se averguensa keda ambierto |
|
Ni kedesh, ni andesh |
|
Nada non keda eskondido adibasho de sielo |
|
Ke azesh ke ya vine kedavos in buena ora ke ya me vo ir |
|
Lo bueno ke le salga, lo malo ke le keda |
|
Manda para tres, ke l'otro kedo en kaza |
|
El ken al guerko vido su negro djesto le keda |
|
Ki azno kido sin kola? |
|
Donde uvo fuego, senizas kedan |
|
Mos komimos el buey, por los kuernos ke no kede |
|
Lo muncho paso lo poko kedo |
|
El rio pasa, la arena keda |
|
La roza se seka, la virtud keda |
|
No te eches al pozo kon la kuedra de otros kedas en el pozo |
|
El ken se va a la gerra ayi no keda |
|
Si me vites burli, si non, kon eyo me kedi |
|
Kido kon los mokos enkolgados |
|
La eskaramuza es komo luvia ke non keda |
|
El ke al kavo keda a ravo asimeja |
|
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
|
Lus kushinis si fueron, las fronias kedaron |
|
A la vezina li incho el fuzo, a mi me keda el uzo |
|
El ke kaza por la moneda, eya se va, la mujer keda |
|
Moshe morio, Elokim kedo |
|
La sangre ke deve korrer no keda en la vena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4817 |
kedarse v. refl. |
חנה; נשאר, נותר, שהה; נעצר, חדל לנוע |
|
Ken esparte se keda sin parte |
|
El oro i el prenyado, no se keda kayado |
|
El ke yoro por otros, se kedo sin ojos |
|
Guay de Ali, ke se kedo sin Fatma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4825 |
kedo adj. |
אדיש, פסיבי, אפטי; שלו, שקט, רגוע, שאנן, שווה נפש; מגושם, מסורבל; דומם, נייח, בלי תנועה |
|
Asprikos i diavlikos no estan kedikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4826 |
kefí (ebr.) prep. |
כפי, בהתאם ל-, כמו |
|
Ken kefi aze lo topa |
|
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
|
Kada una miri la limpieza kifi li plazi kifi li pareska |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4829 |
keilá (ebr.) f. |
בית כנסת; קהילה |
|
Dos djidios en tres ''killot'' |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4831 |
kemar v. |
שרף, הבעיר, הדליק, העלה באש |
|
Kemar una kolcha por una pulga |
|
Si me madre no me kaza, yo le kemare la kaza |
|
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
|
Morenas ke kemaron Salonik |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4830 |
kemarse v. refl. |
נכווה; חש להט;איבד ביתו/עסקו בשרפה; אכל עצמו, התחרט |
|
Komo la lenya seka se kema la verde |
|
Ke se sta kemando? La barva de tu konyado |
|
Ken se kemo en la shorba, asopla en el yogurt |
|
Se kema komo una braza |
|
Por no tener el dinero se le kemo el kulo entero |
|
De dizir fuego, la boka no se kema |
|
Ande kaya la braza aya se kema |
|
No djuges kon el huego porke te kemas |
|
Kuando ay masha no se keman las manos |
|
La kaza del doliente se kema i no se siente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4845 |
ken pron. |
מי ש-, ש-, אשר, ה- |
|
Ken aprometa en devda se meta |
|
Az bien i no mires kon kien |
|
De presion del Dio no ay ken fuiga |
|
No digas por ken votates porke todos se pelean keren partes |
|
Ken guadro, nunka dezeo |
|
Ken mal avla, mal oye |
|
Ken adelanta, akonanta |
|
Ken alma tiene, alma kreye |
|
Ansias tiena, ken a mi me tiena |
|
Ken madruga desayuna |
|
Ken muncho korre, presto se kansa |
|
Ken non tiene ke azer se toma kon la mujer |
|
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
|
A ken todo basta nada le manka |
|
A ken el Dio no le da ijos, le da suvrinos |
|
A ken Adonai yamo no s'enganyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4869 |
kerensia f. |
חיבה, אהדה, אהבה, רוך, חסד |
|
Las ovras son kerensias |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4870 |
kerensiozo adj. |
רך, נעים, מגלה חיבה, שופע חום, חביב, אוהד; אדיב, טוב לב |
|
Los pasiensiozos son kerensiozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4867 |
kerer v. |
רצה, חפץ; אהב, חיבב, אהד |
|
Kada boka kere su sopa |
|
De ''me keres'' a ''te kero'' ay grande diferensia |
|
El kerer es poder |
|
Ken todo kere, todo piedre |
|
Va onde te keren i no onde tu keres |
|
Kerami, ti kirire |
|
Beza mano ke keres ver kortada |
|
Kuanto keres bulisa, yevalo a kaza |
|
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
|
Dinguno muere si Dio non kere |
|
Muncho te kero fin ke te fiero |
|
Kere saver el klavo i el burako |
|
El ke kere lo muncho piedre i lo poko |
|
Djoha no se kiria murir por mas sintir |
|
Ken kere la roza no mira la espina |
|
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
|
Muncho bien te kero, la bolsa no me tokes |
|
Kien aze lo ke kiere non aze lo ke deve |
|
Ken avla lo ke no deve, siente lo ke no kere |
|
El ke kere la kol kere i al deredor |
|
El ke no kere kuando puede, no puede kuando kere |
|
Lo ke kere la mujer i el Dio lo kere |
|
El ken mas tiene mas muncho kere |
|
Marido kero - presto lu kero |
|
De tanto ke te kero bien Moshiko, ke te kito el ojiko |
|
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
|
Az kuando puedes i no kuando keres |
|
No keras mal al de enfrente ke te vieni a ti |
|
Non azes al de enfrente, eso ke non keris ke te lu azin a ti |
|
El ojo kere ver bueno |
|
El ke bien te kere te aharva |
|
Mama yo non kero |
|
Muerete te kerere bien |
|
Kien mal te kiere te fara riir |
|
Ken te kere bien, te aze yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4911 |
kererse v. refl. |
צריך היה; דאג לעצמו |
|
Kien bien se kere, en poko logar kave |
|
Las bragas no se save atar, kazar se kera |
|
Para un dinsis se kere un imansis |
|
Ken bien se keren - en poko lugar kaven |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4917 |
kerido adj. |
יקיר, יקר, אהוב |
|
Por ti kirida yo ke no te alkansi |
|
Kale kerer al aboresido para ke te biva el kerido |
|
Si le merkas a tu mujer un aniyo al punto te yama kerido mio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4920 |
kesha f. |
תלונה, תרעומת, קובלנה |
|
Kien tiene ijos i ovejas, nunka le faltan keshas |
|
Ni novia sin sejas, ni boda sin keshas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4922 |
keshada f. |
לסת; לחי |
|
Marido en kaza dolor de keshada |
|
El Dio da barvas al ke no tiene keshadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4928 |
kestión f. |
שאלה |
|
Nunka demandes una kistion sin saber la kontestasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4929 |
ketatá (ebr.) f. |
קטטה, מריבה |
|
Kituba sin ketata no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4931 |
ketubá (ebr.) f. (pl. ketubót) |
כתובה; בהשאלה: מסמך ארוך ומייגע |
|
Marido vos kero kitar, emprezentame la ketuba |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4934 |
kevradura f. |
שבר, בקע; קרע |
|
Ken nase kon ventura, ken kon potra i kevradura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4935 |
kevrar v. |
שבר; פשט רגל |
|
La alguenga no tiene gueso, ma kevranta al gueso |
|
Luenga tierna rompe el gueso |
|
Kuando el merkader kevra, bushka defteres viejos |
|
Ojo ke a de kevrar todo kere mirar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4939 |
kezo m. |
גבינה |
|
Pan fresko kon kezo, pan bayat kon halva, pan duru kon buru i pan yelado kon salado |
|
Este pan para este kezo |
|
Pan i kezo i dos kandelas |
|
Ken se komio el kezo, los ratones |
|
Es pan i kezo |
|
Una fila de karne, una de kezo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4945 |
kidushim /kidushin (ebr.) m. pl. |
קידושין |
|
Dos kavesas en un kavesal sin kidushim non va ver mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4946 |
kieto adj. |
שקט, רגוע, שלו |
|
En kaza ke ay pleto, el guerko no esta kieto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4947 |
kintal m. |
מאה ק''ג (יש רושמים: 50 ק''ג) |
|
Il mal entra kon kintales, no sale ni kon metikales |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4948 |
kirbachada (f.) f. |
הצלפת שוט |
|
Kurbachadas en kulo ajeno no tuyen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4949 |
kitar v. |
הוציא, הסיר, סילק, השמיט, גרע, ניכה, הפחית, החסיר, חיסר, הפריש; גרש, נתן גט; עזב, יצא |
|
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
|
La provesa no kita virtud, ni la rikeza la pone |
|
Kitar i no meter al fondo ayega |
|
De kitar i no meter si ve presto el dip |
|
Tres kozas kitan al ombre del mundo : riko mentirozo, povre gaviento, i viejo putanerio |
|
Dos kon uno le kitan del mundo |
|
Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka |
|
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
|
Nunka kites avtaha en el Kriador, El es muestro Senyor, El es muestro Salvador |
|
Kita la fez de uno la mete a otro |
|
Kito la kavesa d'en algodones i la metio en punchones |
|
El kuento de kaza no lo kitas en el bazar |
|
Madre haragana kita la ija kovdisioza |
|
La madre asil, kita ija haragana |
|
La madre piadoza kita su ija mokoza |
|
Marido vos kero kitar, emprezentame la ketuba |
|
Lo kita de la barva, lo mete al mustacho |
|
Oy la mete, amanyana la kita |
|
Kita la tizna, mete la karvonera |
|
De tanto ke te kero bien Moshiko, ke te kito el ojiko |
|
El selo i el dezeyo kita a la persona del mundo |
|
Kita todo kulevras de la boka |
|
Kita todo perlas de la boka |
|
No keto dientes nainda |
|
Keto la kavesa del sako |
|
Una mala nochada, no la kita ni una semana |
|
Kita la para de la piedra |
|
Pari kolevros para ke me kiten los ojos |
|
El kagalon kita burla del pishalon |
|
Muncho la 'sta mirando, le va ketar la stampa |
|
La para kita loko al ben-adam |
|
Este mundo es un bonete, ken lo kita, ken lo mete |
|
Los kueros, kitan kueros, i metan kueros |
|
El ke no tiene ke azer, kita los ojos de la mujer |
|
Kita fama buena, pishate en la kama |
|
Sierne sierne, arina no kita |
|
Un loko kita sien |
|
Tanto kere el kuervo a la kuerva fin ke le kita los ojos |
|
Otro vendra ke de mi lugar me kitara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
4993 |
kitarse v. refl. |
התגרש; השתחרר |
|
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
|
La esperansa del Dio no se kita |
|
El ken mira al mundo se kita del mundo |
|
Kitate lo del kashko |
|
A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz |
|
Ken mucho se skarva, los ojos se kita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5000 |
klaredad f. |
קרן אור, נצנוץ, זוהר; הארה, בהירות, צלילות, זוך |
|
In palasio skuro, klarida no entra |
|
Ni solombra sin klaredad ni ombre sin falsedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5002 |
klaro adj. |
בהיר, נקי, טהור, זך, צח, שקוף; ברור, נראה לעין, ודאי |
|
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
|
Ke es la koza muy muy klaro? La eksperensia es muy karo |
|
Dicha klara komo la noche |
|
Vaigamos a la fuente klara |
|
Un baruh aba klaro i un chibuk tapado |
|
Lo klaro el Dio lo bendicho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5008 |
klavedón m. |
חוט זהב/כסף |
|
Limon i klavedon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5009 |
klavo m. |
מסמר; ציפורן (תבלין) |
|
Kere saver el klavo i el burako |
|
Ken tiene fierro korta klavo |
|
Tente klavo asta ke me pago |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5014 |
kocho adj. |
בשל; מבושל, אפוי |
|
La vida es un biskocho, ken se lo koma krudo, ken se lo koma kocho |
|
Mi ijo kocho i rekocho novias a vente (i)ocho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5016 |
koda (it.) f. |
זנב; צמה, ''זנב סוס''; שובל; תור |
|
L'afero de la koda (Lo kojio por la kola) |
|
Le echo sal en la koda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5018 |
kodrero m. |
כבש, שה, טלה |
|
Kada kudreri si inkolga de la pacha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5020 |
kojer v. |
אסף, לקט, ליקט, קבץ, קיבץ |
|
Koje las flores del buen tiempo, ke presto yegara el invierno |
|
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5022 |
kol m. |
כרוב |
|
El ke kere la kol kere i al deredor |
|
De koles i navos no de enshugan los platos |
|
Ken tiena muncho asafran, echa i a las koles |
|
Entre kol i kol, lechuga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5026 |
kola (2) f. |
תור, טור, שורה; זנב, אליה |
|
La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta |
|
Ani kon kola |
|
Ki azno kido sin kola? |
|
Ken te disho osha, ke meneyes la kola |
|
El gato se vido kola i el se vido barva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5031 |
kolay (t.) adj. |
קל, נוח |
|
Es muy kolay para prometer, es muy difisil el buen azer |
|
La hazinura del iliterato es muy grande porke inyoransa presto i kolay se espande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5033 |
kolcha f. |
שמיכה; ציפה (לכר/שמיכה) |
|
Kada uno se estira, al boy de su kolcha |
|
Kemar una kolcha por una pulga |
|
Verguensa de basho la kolcha |
|
Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5037 |
kolchón m. |
מזרן; בהשאלה: אשה שאינה מקפידה על נקיון הגוף |
|
El shastre ke te kuzio los kolchones ke te kuzga los botones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5040 |
kolor f. |
צבע, גון |
|
No mi mires la kolor, mirame la savor |
|
Zimbula i Flor, todas dos de una kolor |
|
Los malos kristianos mos dan munchas dolores, boyadea judezmo kon pretas kolores |
|
La mentira se viste de mil kolores |
|
Ni todos komen a una savor ni todos visten a una kolor |
|
Mujer puede trokar kolor de su pelo ama nunka el karakter de su selo |
|
Todo karvon de una kolor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5047 |
kolorado adj. |
אדום, ארגמן, שני; צבעוני |
|
Ya vino el de la vara blanka i kolorada |
|
Il kolorado kon el vedri le va bueno (=Il kolorado kon el preto es maskara) |
|
Non tengas fiuzia en bavajadas mete mientes ! Son mentiras koloradas |
|
Guevo ke mostra puntiko de kolorado, ten tino ke el komerlo es muy defendido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5051 |
komandar v. |
פקד, ציווה, הורה; הזמין; שלח; היה בעלים של |
|
Komande a la alaha te mande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5054 |
komer v. |
אכל, סעד; גרד, איכל |
|
Ken mucho eskoje, el podrido kome |
|
Kale komer para bivir i non bivir para komer |
|
Kome bokado grande palavra grande no avles |
|
Antes de komer, demanda si es kasher |
|
El ke kome i pensa mete dos vezes la meza |
|
El ke kome poko nunka sale loko |
|
Komer por no morir |
|
Pan kortado se koma kon savor |
|
La vida es un biskocho, ken se lo koma krudo, ken se lo koma kocho |
|
Desde ke kazu, bukado dulse non komiu |
|
Komida velada no la kome kual siker barva |
|
Mazal basho el ke tenga ke rovar para komer |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
|
El amo durmiendo, el kavayo komiendo |
|
Ata al gato kuando kome |
|
Kome poko toma (maso)[moso] |
|
Ni todos komen a una savor ni todos visten a una kolor |
|
Amanyana la noche komeremos la burreka |
|
El ke mucho pensa, sin komer se echa |
|
El meskino despues de komer le da frio |
|
Vestir a uzo, komer a gusto |
|
Boka de leon ke te koma i no ojo de ben-adam |
|
El ke giza viernes kome Shabat |
|
El komer i el arraskar es al empesar |
|
Bien de mi padri sto komiendo |
|
El komer si no engordese bien parese |
|
Pishkado komo - haiver no komo |
|
Komites no komites, en la meza estuvitas |
|
Si tu amigo es de miel, no lo komas entero |
|
Ya me komio la miga i el meoyo |
|
La komio komo el pan blanko |
|
El eskaso todo lo ke kome lo aze biskocho |
|
Kome la uva i non demandes de ke parra es |
|
En el luguar ke komes no enbatakes |
|
Kon los suyos, komer i bever de enfrente |
|
En el plato ke komio, eskupio |
|
Ermuzuras ni si komen ni si guadran |
|
El ojo kome mas muncho ke la boka |
|
Komi, komi - a mi sta kumiendo pur arientro |
|
Avla kon ken komes i no kon ken riyes |
|
Poko komer, salud para el puerpo |
|
Ken tiena ambre, venga i koma |
|
El apetit vieni en komiendo |
|
Le 'sta komiendo las karnes |
|
Pena muncho kome poko |
|
Komio el ratonado |
|
Komer el kavod i el zahut |
|
Ya va ver al gato kumer pipino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5108 |
komercho (it.) m. |
מכס, הנהלת המכס; מסחר |
|
Ken fuye de un komercho paga dos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5052 |
komerse v. refl. |
אכל; אוכל, נאכל |
|
La mansana ermoza se la koma el guzano |
|
El ke paya el peshe adelantado se lo kome fedido |
|
Mos komimos el buey, por los kuernos ke no kede |
|
Ken se komio el kezo, los ratones |
|
Ande se kome la mala sena? Ande ay ijos de tres maneras |
|
El azno trae la paja i el se lo kome |
|
El loko gasta, el sezudo se lo kome |
|
La pera buena se la kome el puerko |
|
Me olvidi ke era kazada, me komi la sena |
|
De la ermozura no se unta, ni se kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5117 |
komida f. |
ארוחה, סעודה; אוכל, מאכל |
|
Komida velada no la kome kual siker barva |
|
El estudio es siempre ambriento, sin su komida non es kontento |
|
La komida es una malatia, eskapa por la noche, torna por el dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5120 |
komido adj. |
אכול, בלוי; שבע, שאכל לשבעה |
|
Lo komido por lo servido |
|
Lo komido i lo kagado es ulvidado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5122 |
komo adv. |
כמו, בדומה ל-, כפי ש-; בערך, כ- |
|
Desnudo komo el guzano |
|
El gato 'sta ensima la kasha komo se dize piss |
|
De la kara si veya komo di korason tieni |
|
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
|
Los dias korren komo el kavayo |
|
La verdad va ensima, komo la azeite |
|
La vida es komo la solombra pasada |
|
Le 'sta akesheyando komo la moshka en la leche |
|
Le va komo la moshka en la lechi |
|
Komo azi, ansina ki topa |
|
La boka le va komo el kulo de la patika |
|
Kon la mujer bive komo el gato i el perro |
|
Mirada i velada komo la reina |
|
Ni bovo ni loko, ni uno komo el |
|
Alto komo el pino |
|
Komo el amo i el moso |
|
Komo es el arvole, es i el fruto |
|
El hamin i el yerno komo te sale |
|
Desnudo komo el guzano |
|
La kriatura es komo la levadura ...... |
|
Komo la pishada del gameo |
|
Se kema komo una braza |
|
El dia nuvlozo se va komo el fumo |
|
Derecho komo el gancho |
|
Kayente komo el luz |
|
Dulse komo la miel |
|
Ma el ombre bolto komo el vino en la bota |
|
Achakozo komo el djudio en viernes |
|
Tanto gana la ke bien fila komo la ke mal fila |
|
Zeris i fatigas, punchan komo las urtigas |
|
El ombre es komo una solombra |
|
Amargo komo la fiel |
|
A la sivdad ke iras, komo veras aras |
|
Tiene punchones en el komo-se-yama |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5158 |
kompanía/nya f. |
קהל, קהילה, עדה, חברותא |
|
Kon travajo i alegria se topa buena kompanya |
|
Dame al gato por kompanya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5162 |
kompanyero m. |
חבר, רע, עמית |
|
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
|
Non a mejor mesajero ke un vero kompanyero |
|
Ama a tu konpanyero komo te amas a ti mezmo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5165 |
komplimento/komplimiento m. |
מחמאה, שבח, ברכה, איחול; ביצוע, הגשמה; הגעה לגיל מצוות |
|
No agas munchos konplimentos porke te yaman el grande berber ke arapa a todos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5166 |
komponer v. |
חיבר, הרכיב, יצר, ערך, סידר; תיקן |
|
Las vidas komponen vinyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5167 |
komportamiento m. |
התנהגות |
|
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
|
Kon buen komportamiento se alkansa buen kazamiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5169 |
komprar v. |
קנה |
|
Non kompres kozas sin alavarlo, non vendes kozas sin despresiarlo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5170 |
kon prep. |
עם, ב- |
|
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
|
Es un pedaso de karne kon dos ojos |
|
Komer pan i sal, ma kon salud |
|
Biva la gayina, biva kon la pipita |
|
Mazal no se merka kon paras |
|
Meoyo kon paras no se merka |
|
Se torno kon los mokos enkolgando |
|
Muntanya kon muntanya non se enkontran, persona kon persona se enkontra |
|
Lo ke vee kon el ojo apunta kon el dedo |
|
Kavar el pozo kon dedal |
|
Mirame kon ojo, te mirare kon dos |
|
Kiere aferrar el sielo kon las manos |
|
Apega el dia kon la noche |
|
Djoha gana kon los de kaza |
|
Kacha kon punta |
|
Kon el (eya) es kon el punto i la vezne |
|
El rey es kon la djente |
|
Ke te rias kon el guerko |
|
Ni el savio kon su saveduria |
|
El siego kon el kosho |
|
Ani kon kola |
|
Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor |
|
Kon parientes d'enfrente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5198 |
kondjá (t.) f. |
ורד; ניצן |
|
La kondja s'amurcha, ma la vertu keda |
|
Se avrio komo la kondja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5200 |
konducho m. |
לפתן, כל מה שנאכל בפת |
|
Onde no ay konducho, entra pan mucho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5201 |
konfiar v. |
הפקיד ביד, מסר, מסר דברים אישיים; בטח ב-, סמך על |
|
A ombre avlador i endiskreto no konfies tu sekreto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5202 |
konfiarse v. refl. |
בטח |
|
Ke no te konfias ni a tu kamiza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5203 |
konfiensa f. |
אמון; בטחון, וודאות |
|
In ningun ombri ki non tengas konfiensa |
|
Ken promete muncho no inspira konfiansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5205 |
konfit/e m. |
סוכריה, שקד מסוכר, בונבון |
|
En la gerra no se esparten konfites |
|
A los aznos konfites |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5207 |
konfortar v. |
ניחם, סעד, עודד |
|
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5208 |
konoser v. |
הכיר, ידע, זיהה, למד |
|
Ken non konose avuelo, mankura de muncho bueno |
|
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
|
Ya konose rozas de mi guerta |
|
Ni te vidi, ni te konosi |
|
Mas vale un malo konosido ke un bueno por konoser |
|
Fachas vemos, korasones no konosemos |
|
Al Dio no lo vemos, de sensia lo konosemos |
|
A la persona komo la konoses? Segun tu korason |
|
Ondi non mi konosiran - novio mi daran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5215 |
konoserse v. refl. |
ניכר, הוכר, זוהה |
|
El baragan se konose en ora de gerra, el savio en ora de ravia |
|
La kriatura i la moshka en enverano se konosen |
|
El melon i el ombre nunka se konosen |
|
El karakter de un puevlo se konose en su temple |
|
Por el kante se konose la ave |
|
Por sus frutas se konose el arvol |
|
La persona en pleito se konose |
|
La plata se konose kon el fuego, ala mujer kon la plata, el ombre kon la mujer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5225 |
konosido adj. |
מוכר, מפורסם, ידוע, בעל שם |
|
Estonses es el bien konesido, kuando es perdido |
|
Mas vale un malo konosido ke un bueno por konoser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5227 |
konseja f. |
מעשיה, סיפור |
|
La konseja es konsejo |
|
El lovo i la oveja siempre en la misma konseja |
|
Es podzo de konsejas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5231 |
konsejero n. |
יועץ |
|
El konsejero da konsejo para mal |
|
El haragan es konsejero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5234 |
konsejo m. |
עצה |
|
Konsejo de mintirozo dengunos no toman |
|
El konsejo ido sienpre es perdido |
|
Konsejo de perro viejo |
|
El konsejo de todos tomo, ma el mio no desho |
|
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
|
Eskucha a los viejos, saven dar buen konsejo |
|
A nuevas nesesidades, nuevos konsejos |
|
El savio muda konsejo, el nesio sienpre dize ''no'' |
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
|
La konseja es konsejo |
|
Al tiempo el konsejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5248 |
konsensia f. |
מצפון, הכרה, תודעה |
|
Sin la pasiensia no ay konsiensa |
|
Kon poka intelijensia non krese la konsiensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5250 |
konsensiozo adj. |
רציני, קפדני; בעל מצפון |
|
El mundo pertenese al pasiensozo, tambien a el ombre ke es konsienzudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5251 |
konsentirse v. refl. |
נוכח לדעת, הרגיש, חש |
|
Non mi demandas ke anyos tengo - dimandami komo mi konsiento |
|
Ken es el mazalozo akel ke se konsiente orozo |
|
Se kago i no se konsentio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5254 |
konsiderasión f. |
הערכה, כבוד; התחשבות, חשיבה, עיון |
|
Los ke muncho kreen en superstision non saven el biervo konsiderasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5255 |
konsolarse v. refl. |
התנחם, התנחם מאבלו; התענג; קיבל סיפוק מלא |
|
Me konsolo ke no so solo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5256 |
konsuegrar v. |
בא בקשרי מחותנות |
|
Kien konsuegra kon parientes, apreta los dientes |
|
El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5258 |
konsuegro m. |
מחותן |
|
Porke Adam salio muy mazalozo? Non tenia menester de konsuegro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5260 |
konsuelo m. |
ניחומים, תנחומים |
|
Sospecho i selo no dan konsuelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5261 |
kontado adj. |
חשוב, ראוי לציון, נכבד, מפורסם; נחשב; ספור |
|
Ni kontado ni fiado |
|
De lo kontado se lo yeva el gato |
|
Todos ombres ke sienpre kieren dezear son pokos i kontados ke pueden artar |
|
Palos kontados no duelen |
|
Las avas kontadas nunka son rovadas |
|
Azno kayado, por savio kontado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5266 |
kontado m. |
נדוניה, נדן, מוהר |
|
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5269 |
kontajiozo adj. |
מידבק (מחלה) |
|
El djugar maytap es kontajiozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5270 |
kontante adj. & m. |
מזומנים, מזומן; נדוניה, נדן, מוהר |
|
Ashugar i kontante, todo delantre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5271 |
kontar v. |
סיפר; ספר, חישב; הביא בחשבון, החשיב, כלל; סמך על |
|
Solo las paras si kontan - non lus anyos |
|
En bueno kontarlo |
|
(Kanta)[konta] kavesas, mete bonetas |
|
Non kontes muncho sovre este mundo mortal, nunka vas a saver kuando viene tu mazal |
|
Los males tuyos no kontes a ninguno, al enimigo lo alegraras |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo |
|
El ke beve vino non konta vazos |
|
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
|
Si tu enemigo es una ormiga, kontalo komo un gameyo |
|
Il ki si mete a bever nu konta los vazoz |
|
Sat no tengo ma oras konto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5286 |
kontenerse v. refl. |
התפאר, התגאה, התרברב, השתחץ; התאפק, החזיק עצמו |
|
Ombre en lo ke te kontienes tanto sobervio tienes. Tu fin es polvo i tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5288 |
kontentar v. |
השביע, השביע רצון, גרם קורת רוח |
|
Si tu pan no me arto tu palavra me kontento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5289 |
kontentarse v. |
הסתפק ב-, השלים עם; היה שבע רצון |
|
Kontentate kon la parte ke te dio el Dio |
|
Kontentate di lo tuyo i no demandis nada di otr'uno |
|
Ken es el riko? El ke se kontenta kon su parte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5293 |
kontente (port.) adj. |
מרוצה, שבע רצון |
|
Seremos kontentes kon lo kue tenemos |
|
La masa del puevlo son ignorante ama dainda se kreen kontente |
|
El ke mira a la djente nunka va bivir kontente |
|
Akel se yama alegre i kontente. el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
|
Ken va dulchamente kamina kontente |
|
El estudio es siempre ambriento, sin su komida non es kontento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5300 |
kontentez f. |
שביעות רצון; הסכמה |
|
El pleites no tiene amigos ni el dezeozo tiene kontentes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5302 |
kontestasión f. |
ערעור, הטלת ספק; פולמוס, ויכוח |
|
Nunka demandes una kistion sin saber la kontestasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5303 |
kontigo prep. |
אתך |
|
Antes de tener katilik kon tu amigo, demanda al Dio Santo ke este kontigo |
|
Kuando el Dio esta kontigo no te espantes de tu enemigo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5306 |
kontinuar v. |
המשיך, נמשך, התמיד |
|
El ke kontinua su feo uzos desha lo seguro por lo dubdozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5307 |
kontra prep. |
נגד, כנגד, בנגוד ל-, לעומת |
|
Si uno se engrandese kon bovedad non ay serum kontra esta enfermedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5308 |
konvenir v. |
בא לידי הסכם, הסכים; התאים, הלם; היה בעל עניין |
|
Konviene o no konviene kale tomar la vida komo viene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5309 |
konversasión f. |
שיחה |
|
Si entras kon algunos en konversasion pensa bueno lo ke vas avlar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5310 |
korasón m. |
לב, לבב, ליבה; מרכז |
|
De la kara si veya komo di korason tieni |
|
Korason alegre nunka se envejese |
|
Buen korason aze buen karakter |
|
Korason de kresiano |
|
Korason del rey en mano del Dio |
|
'Stamos en un korason |
|
Si lo meten al sol, se le ve el korason |
|
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
|
Lagrima en el ojo, sinyal de buen korason |
|
Kanta de dolor de korason |
|
Luvia i sol alegra el korason |
|
Tiene padre padrasto, madre madrasta, i ninguno de korason |
|
A la persona komo la konoses? Segun tu korason |
|
Mejor es verguensa en kara i no dolor del korason |
|
Ojos ke no ven, korason ke no dezeya |
|
Ermozura enganya los korasones de los mansevos ama el dinero i fama sonbaya los bovos |
|
Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar |
|
Karas vemos, korasones no savemos |
|
Non mi miras la kara, mirami el korason |
|
Al sol ki lu metas, el korason si li veya |
|
Abata la tierra, abata el korason |
|
Los kurasones son espejos |
|
Leshos de vista, leshos de korason |
|
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
|
Angusia de korason, kara de Zehir |
|
El Dio no kere karas, kere korasones |
|
Miralo la kara, le koneseras el korason |
|
En korason amargozo, no entra ni riza ni gozo |
|
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
|
Tripa vaziya, korason sin alegriya |
|
Bokita de miel, korason de fiel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5350 |
kordero cf. kodrero |
|
|
Korderiko es, ya se kozera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5351 |
korelado adj. |
אדום, ארגמן, שני; אדמוני, אדום-שער, ג'ינג'י |
|
Alta i gorda ke me krie el Dio, blanka i korelada ya me ago yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5352 |
korkova f. |
חטוטרת, גבנון; דבשת |
|
Ninguno veye su korkova |
|
Bienes de mi padre tapan mis korkovas |
|
Dar i tomar sale korkova |
|
El gameyo no mira a su korkova |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5362 |
korlado adj. |
אדום |
|
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5363 |
korona f. |
כתר, נזר, עטרה, זר; כתר לשן |
|
Metida, korona de kavesa |
|
La korona de los viejos es los inietos |
|
Maravia ke el re tiene korona |
|
Una roza no aze korona i un pashariko no traye la primavera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5367 |
korredor adj. |
מלא מרץ, אנרגטי, חולה עבודה |
|
Si korredor sosh, korre kon mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5368 |
korrer m. |
זרימה, שטף, זרם; מרוץ |
|
Los dias korren komo el kavayo |
|
Nada vale di korrer si kali ir a tiempo |
|
Korra kuando non ti korra |
|
Korro, korro, en mi lugar me topo |
|
Si ya korre, porke korres?, si no korre, porke [no] korres? |
|
Ande korrio, egine va korrer |
|
El ke korre muncho presto se kaye |
|
El persigo perro save korrer sin yerro |
|
Le 'sta koriendo piedra i pidrisko |
|
Fyel le korra [korre] por la kara |
|
El mez va i viene, korra komo el kavayo |
|
Si korredor sosh, korre kon mi |
|
La sangre ke deve korrer no keda en la vena |
|
Agua ke no as de bever, deshala korrer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5389 |
kortado adj. |
חתוך; נימול |
|
Beza mano ke keres ver kortada |
|
Pan kortado se koma kon savor |
|
Kuando tu ias onde el maestro del pie kortado, yo ya estava tornado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5393 |
kortar v. |
גזר, חתך, כרת, קיצר; שבר, הפסיק, אסר; סיפר (תספורת) |
|
Ken korta pan no ve Ganeden ni Giinam |
|
Antes ke te la kortan, kortala tu |
|
Ti korto las palavras - te korto lus males |
|
El amigo ke non sirve i el kuchiyo ke non korta, ke se pierdan poko importa |
|
Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa |
|
Si botika avrites kortate todos dos pies |
|
Le vino hushuna al rey i le korto la kavesa |
|
Korta kavesas i echa al tejado |
|
Ken tiene fierro korta klavo |
|
Sola lo korto - sola lo kuzio |
|
Sien vezes mezura una vez korta |
|
Vizina, kiresh pita? Si non kiresh non la kurtare. |
|
Uno korta la roza, otro se la goza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5407 |
kortarse v. refl. |
נחתך, נגזר; נפסק; נקרש |
|
Eya si lu korta i eya si lu kuza |
|
El ke unya de djudyo toka, la kavesa se le korta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5409 |
korte f. |
חצר; חצר המלך, אנשי החצר; בית משפט; חוד, להב; חתך; בד גזור לבגד; גזרה; חיזור |
|
Dos mezuzas i un korte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5410 |
kortina f. |
וילון, וילון מיטה, פרגוד, מס; פרוכת |
|
Aserra la kortina, la farsa ya termino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5412 |
kosfuegrar v. |
בא בקשרי חיתון, השתדך |
|
El ke no kere kos.huegrar demanda mucha ashugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5411 |
kosfuegro m. |
מחותן |
|
Topadura de kos.huegras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5692 |
koshín (port.) m. |
כר; כינוי לאדם שמן |
|
Lus kushinis si fueron, las fronias kedaron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5414 |
kosho adj. & m. |
צולע, פיסח, חיגר, נכה |
|
Mas vale kojo ke de muerto |
|
La siensia sin relijion es kosha, la relijion sin siensia es siega |
|
Moso del pie kosho |
|
Espantate del rosho, del kosho e del ke avla flosho |
|
El siego kon el kosho |
|
Mas presto se koje al mentirozo si no al kosho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5420 |
kostar v. |
עלה, מחירו היה |
|
Si dizes kavezal o almoada, non te espantes, non va kostar nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5421 |
kosuegro m. |
מחותן |
|
Para ke se vaya a'n mal, ke se lo koma la kosuegra |
|
Ajikos i sevoyikas, senyora konsuegra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5423 |
kovdisiar v. |
שאף ל-, חמד, חשק |
|
Ija mia Delisia, ke todo lo ke veye kovdisia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5424 |
kovdisiozo adj. |
חושק, מתאווה ל-, משתוקק ל-, נכסף |
|
Madre haragana kita la ija kovdisioza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5426 |
kovdo m. |
מרפק; אמה - מידת אורך |
|
Majar sal kon el kovdo |
|
Muerte de la mujer, dolor de kovdo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5428 |
kovijar v. |
כיסה, עטף |
|
Por yerro di mediko la tierra lu kovija |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5429 |
kovrar v. |
גבה; קיבל, רכש; קיבל בחזרה; השיג, זכה ל- |
|
Kovra buena fama i echate a durmir |
|
Ken empresta a amigo, se kovra inimigo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5431 |
koza f. |
דבר, חפץ, דבר מה, עניין |
|
Ke es la koza muy muy klaro? La eksperensia es muy karo |
|
La djoya es una koza ke a la fea aze ermoza |
|
Uno no tiene importansa, dos ya es algo de koza, ma tres es una fuersa |
|
El ombre ke nunka duda, non sabe koza alguna |
|
Koza de masa en kaente |
|
A dipasho del sielo non ay koza mueva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5437 |
kozerse v. refl. |
בושל, נאפה; התבשל; הבשיל |
|
Korderiko es, ya se kozera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5438 |
kozina f. |
מטבח; (איסטנבול: שרותים) |
|
La kozina es negra vizina |
|
Non va a la kuzina - va ende la vezina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5700 |
kozinar v. |
בישל |
|
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5440 |
kreador m. |
יוצר, בורא |
|
Bendicho el Kreador, ke tala ermozura kreo |
|
Nunka kites avtaha en el Kriador, El es muestro Senyor, El es muestro Salvador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5442 |
krear v. |
יצר, עיצב; המציא |
|
Kriar una kriatura, krear un mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5444 |
kreensa/kreensia f. |
אמונה, אמון |
|
Prisipio de sensia es de tener kreensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5443 |
kreer v. |
האמין; סבר, הניח |
|
Ken in kresianos kreya, kon eyos ke se muera |
|
Kreer i esperar es la vida alargar |
|
Kuando lo vere, me lo kreere |
|
Si no lo kreyes ande lo veres |
|
Ma ken te diga lo ke no puede ser, no lo kreyas |
|
Los ke muncho kreen en superstision non saven el biervo konsiderasion |
|
El arto no kree al ambriento |
|
Ken en el Dio kreya, nunka s'enganya (o se despera) |
|
Ken alma tiene, alma kreye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5448 |
kreerse v. refl. |
האמין; חשב עצמו |
|
Al ombri non devis de kreyerti |
|
Tanto ke me lo kero, ke no me lo kreyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5456 |
kreser v. |
גדל, צמח, צמח לגובה, התארך; גידל; הגדיל, האריך |
|
Kresen los kriyos, kresen lus dertis |
|
De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo |
|
Kreser palos, para ke vos aharven |
|
Ken pario ke mesha, ken kresio ke tesha |
|
Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa |
|
Le kresio en la punta de la naris |
|
Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre |
|
No krese la almora fin ke no viene la ora |
|
Desde ke nasio tinya le kresio |
|
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
|
El ijo del djudio, krese i enegrese |
|
Kresi el dia - kresi el frio |
|
Me kresio una espina i no me do gozar |
|
De mano a mano kreska un palmo |
|
En la guerta krese lo ke no kere el bahchavan |
|
Kon poka intelijensia non krese la konsiensia |
|
Fuimos del prishil, mos kresio en la nariz |
|
Onde no lo sembras, ayi krese |
|
La prudensia krese sensia |
|
Savemos ke el arvol krese kada dia ama non puedemos detekter su suvida |
|
Ken aze bien a todos, mas le krese la rikeza |
|
Una madre krese dies, un padre- ni uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5480 |
kriador m. |
בורא, יוצר |
|
Kuando estas sufriendo i estas en dolor ten tino en la grandeza de muestro Kriador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5481 |
kriar v. |
ברא, יצר; הניק; גידל (ילדים) |
|
El ken kria ijo no muere de afito |
|
El ke krio i non kansa |
|
Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer |
|
Bendicho el Kreador, ke tala ermozura kreo |
|
Kampo krio en mano del rey |
|
La ke kria ni arta ni limpia |
|
Persona reglada no se va ver nunka kriada |
|
Al ijo komo kreates, i al marido komo ambezates. |
|
Komo el Dio la krio, mas por eya no se turno |
|
De ke pari i kreyi, mi papo no arti |
|
Kriar una kriatura, krear un mundo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5495 |
kriatura f. |
תינוק, ילדון; יונק, ינוקא; אדם חסר נסיון |
|
La kriatura bolta komo el vino en la bota |
|
Mujer sin kriaturas, arbol sin frutas |
|
Ken muchas kriaturas tiene, ke no vaiga a la gerra, ke gerra tiene en kaza |
|
La kriatura es komo la levadura ...... |
|
La kriatura i la moshka en enverano se konosen |
|
La kriatura si no yora no le dan la teta |
|
El ken no tiene kreyaturas va yorando se inyerva kon el Dio porke no le esta dando |
|
Ke no salga deskuviertura lo ke mama la kriatura |
|
Una madre mala alechadera puede entosigar su kriatura |
|
Ken ti izo la masadura? El ken ti miro a la kriatura |
|
La mas grande amargura es solo por su kriatura |
|
La kriatura i la masadura siempre keren koviertura |
|
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5509 |
krío m. |
תינוק, יונק, עולל; תקופת ההנקה; תקופת חינוכו וגידולו של ילד קטן; אופן הטיפול בתינוק |
|
Ken no tiene krios, tiene una dolor, ken tiene, tiene munchas |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Kriyos chikos, ansias chikas ; kriyos grandes, ansias grandes |
|
Kuando los kriyos son chikos es mashkar fierro |
|
Krios kriar, mas fuerte es ke fierro mashkar |
|
Kresen los kriyos, kresen lus dertis |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5511 |
kristiano m. |
נוצרי |
|
Ken in kresianos kreya, kon eyos ke se muera |
|
Korason de kresiano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5517 |
krudo adj. |
חי, לא בשל, בוסר, נא, לא מבושל; גולמי, בלתי מעובד; גס רוח |
|
El ombre sezudo nunka es muy krudo |
|
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
|
La vida es un biskocho, ken se lo koma krudo, ken se lo koma kocho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5520 |
kual /kuala? kualos?/kualas |
מי/מה זה?, מי/מה זו?, מי/מה אלה? |
|
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
|
Te amostrare de kual palo se aze la kuchara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5522 |
kualker/kualkier cf. kualseker |
|
|
Milizina de kualker ansia es la pasensia i la toleransia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5523 |
kualo ? interog. |
מה? איזה? |
|
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
|
Para kualo tiene menester munchas paras kuando no las puedes eskapar |
|
Dinguno no save kualo ay in la oya, mas de la kuchara ke la minea |
|
Aze kualo el haham dize, ma no kualo el haham aze |
|
Kualo azen los Sheres? Toman dos mujeres! |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5528 |
kualseker adj. |
לא חשוב איזה/מה/מי/ כמה, יהיה אשר יהיה, כלשהו, איזשהו |
|
Komida velada no la kome kual siker barva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5529 |
kuando adv. |
כאשר, כש- |
|
Kuando ay dar sos bueno |
|
Az kuando puedes i no kuando keres |
|
Di kuando sos novia? Di dia i medio |
|
En Tiria, kuando no ay pishkado, se pasan sin pishkado ! |
|
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
|
El ke no kere kuando puede, no puede kuando kere |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
Kuando el mansevo se va por lo veinte se aze un leon fuerte |
|
La ida esta en mi mano, la venida no se kuando |
|
El arvoliko s'enderecha kuando es mansevo |
|
Kuando no se bare viene djente |
|
Kuando aze luvia a todos toka |
|
En Purim los gastes son lo ke son ma kuando viene la Paskua ay gastes |
|
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
|
Para kualo tiene menester munchas paras kuando no las puedes eskapar |
|
La salvasion de Israel es kuando viene el Goel |
|
Ata al gato kuando kome |
|
En ke dia es el mundo igual? Kuando kaye luvia sovre el kal |
|
Gameo por una para es muncho kuando no esta la para |
|
Para el elevo es bendision kuando tokas su imajinasion |
|
Ken tiene guadrado dolores kuando abashan les toma dolores |
|
Erash maridu bueno, kuandu viniash yeno |
|
Kuandu si arapan las moshkas |
|
Kuando todo todo, kuando nada nada |
|
El ke djuga kartas kuando gana se va alegrando i kuando perde se va inyervando |
|
Ke korres kuando no te korre |
|
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
|
Kuando por durera, kuando por shushulera |
|
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
|
Kuando el Dio esta kontigo no te espantes de tu enemigo |
|
Kuando el riko emprovese, komo el prove kuando enrikese |
|
Kuando bive el mundo kuando bivo yo |
|
Kuando el gato no sta, los ratones baylan |
|
A la haragana, kuando l'alguja, kuando el dedal |
|
Kuando ay masha no se keman las manos |
|
Kuando lo vere, me lo kreere |
|
Kuando los tuyos ian, los mios ya venian |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5571 |
kuanto/kuantos/kuantas adv. |
כמה |
|
Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas |
|
Kuantos pare Mama, tantos kere Tata |
|
Il garon es un kanyo rial, kuanto mas echas mas kave |
|
Kuanto keres bulisa, yevalo a kaza |
|
Kuanto es ermoza la mansevez, tanto es tripiada la vejez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5577 |
kuarenta num. |
ארבעים |
|
Despues de las kuarenta, kada dia una hohenta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5578 |
kuatro num. |
ארבע, ארבעה |
|
El ke tiene kuatro i gasta sinko, no tiene menester bolsa |
|
Onde komen kuatro komen sinko |
|
Al marido bueno un kuerno, al malo tres i kuatro. |
|
Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada |
|
Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro |
|
Dos i dos azen kuatro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5585 |
kuchara f. |
כף |
|
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
|
Dinguno no save kualo ay in la oya, mas de la kuchara ke la minea |
|
Te amostrare de kual palo se aze la kuchara |
|
Va a Stambol por una kuchara de arroz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5590 |
kuchiyada f. |
דקירה, דקירת סכין; צלקת, שריטה; פגיעה בכבוד |
|
Mas presto pasan malas kuchiyadas ke malas palavradas |
|
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5012 |
kuchiyo/kuchío m. |
סכין |
|
Kochiyiko kayo, martiyiko se rompio |
|
Ya me toko el kochio al gueso |
|
El kochiyo del djidio apresta para mal (se korto) |
|
El amigo ke non sirve i el kuchiyo ke non korta, ke se pierdan poko importa |
|
Al fierrero kuchiyo de maredo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5597 |
kudiado m. |
דאגה, טיפול |
|
Kudiado ke desho Malkuna, ke djuro de no bivir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5598 |
kudurearse (t.) v. |
השתולל,השתגע, התמלא זעם; עבר גבולות המוסר והצניעות |
|
Se kudreyo komo el perro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5599 |
kuduz/kudús (t.) adj. |
פראי; כעסן, עצבני, זועם, ''נדלק'' מהר; חולה בכלבת |
|
'Sta un perro kudus |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5600 |
kuedra f. |
חבל, מיתר, רצועה, מיתר של כלי נגינה |
|
Kada uno trave la kuedra para onde el |
|
Al enforkado le trava la kuedra |
|
En kaza del enforkado no se avla por kuedra |
|
No te eches al pozo kon la kuedra de otros kedas en el pozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5605 |
kuenta f. |
חשבון; חרוז |
|
De ke sos karnudo, de dar kuenta al mundo |
|
Pari, mujer, ke la kuenta esta djusta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5607 |
kuento m. |
חשבון, סכום, כמות, רווח; סִפּוּר |
|
Ken non tiene kuento, siempre va avierto |
|
El kuento de kaza no lo kitas en el bazar |
|
No agas kuento del denfrente porke te azen i a ti |
|
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
|
Ken no tiene ojo en dengunos i se va kon kuento tiene vida arepozada |
|
El papa no se kaza, de kuentos se pasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5613 |
kuerno m. |
קרן, שופר |
|
Mos komimos el buey, por los kuernos ke no kede |
|
Al marido bueno un kuerno, al malo tres i kuatro. |
|
Las mulas fueron a buskar kuernos, vinieron sin orejas |
|
A la vejes, kuernos de pes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5617 |
kuero m. |
עור |
|
Los kueros, kitan kueros, i metan kueros |
|
Bolsa sin dinero yamalo kuero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5619 |
kuerpo m. |
גוף |
|
La salud del kuerpo se fragua en el estomago |
|
Yoran kuerpos por vestidos i vestidos por kuerpos |
|
El kuerpo ke pena la alma, y la alma va penar al kuerpo |
|
La limpieza del kuerpo amuestra la limpieza de la alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5623 |
kuervo m. |
עורב |
|
Tanto kere el kuervo a la kuerva fin ke le kita los ojos |
|
Suerte de topar un kuervo blanko es mas fasil de rovar un banko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5625 |
kuidado cf. kudiado |
|
|
El ke tiene kuidado por lo ke puede suseder es muy sezudo en lo ke tiene ke azer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5626 |
kuidar v. |
דאג, טיפל |
|
Kien se kuido su madre no la enguayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5627 |
kulevra f. |
נחש, צפע, אפעה |
|
Kita todo kulevras de la boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5628 |
kulevro m. |
נחש |
|
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
|
Alevanta kavesa de kulevro i no de ben-adam |
|
Pari kolevros para ke me kiten los ojos |
|
La amistad del kulevro |
|
La paz del kolevro |
|
Pezando sovre un kolevro - el kolevro se enkorvo |
|
Si al kolevro keres matar, a la kavesa tienes de le dar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5636 |
kuliko m. |
עכוזון, עכוז קטן |
|
Asenta kuliko - incha fuziko |
|
Apritadiko i enkojidiko, i un paliko en el kuliko. |
|
Todo tieni Uriko, asta panaris al kuliko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5637 |
kulo m. |
עכוז, שת, אחוריים, ישבן |
|
Dos kulos en una braga |
|
Dos kulos disnudos, solo por el banyo sierven |
|
Buen dulor di kulu |
|
La boka le va komo el kulo de la patika |
|
Li dieron un kulo de pipino |
|
Del kulo al pulso |
|
Mas vale ser kavesa de raton ke el mas grande kulo de leon |
|
Kurbachadas en kulo ajeno no tuyen |
|
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
|
El amor es una dolor de kulo ke no desha durmir a dengunos |
|
Se arkojeron dos kulos desnudos |
|
Por no tener el dinero se le kemo el kulo entero |
|
Dichozo kulo ke no pedo |
|
Sien ke le den en el kulo, yene duro, yene duro |
|
Tiene kulo puntudo |
|
Ken mucho se aboko, el kulo se amuestra |
|
Aharva kulo ke no pedo |
|
Ken mucha manteka tiene i el kulo se unta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5658 |
kulpa f. |
אשמה, אשם; עבירה, חטא, עוון |
|
Si negra es la kulpa, mas negra es la deskulpa |
|
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5660 |
kulpar v. |
חטא, אשם, היה אשם |
|
Non es el ombre ke lo kulpa sino la mujer ke lo bushka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5661 |
kumadre f. |
מיילדת |
|
Lo vo mandar por la komadre |
|
Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5665 |
kumar (t.) m. |
הימור, הימור בסיכון גבוה, משחק הימורים, משחק בקוביה |
|
Ken perye en el kumar gana en el amor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5666 |
kumardjí (t.) m. |
מהמר, קלפן; אדם הנכנס לסיכונים |
|
En la kaza del kumarchi poko tura la alegria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5667 |
kumicha f. |
(צורה נלעגת:) בכי, יפחה |
|
Kumicha de kavesal, aze muncho mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5668 |
kumplido adj. |
משכיל מאוד, מלומד; שלם, מושלם, גמור, מלא |
|
Bogo de banyo kumplido |
|
En este mundo non ay bien komplido |
|
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5671 |
kuna f. |
עריסה, ערש, ערסל, נדנדה; צלחת חרסינה עמוקה וגדולה |
|
Djoha, antes de kazar merko la kuna |
|
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5673 |
kunyado m. |
גיס |
|
Salada i espinaka senyora konyada |
|
Ni esfuegra, ni kunyada, ni vizina aireyada |
|
Ke se sta kemando? La barva de tu konyado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5676 |
kura f. |
תרופה, סם מרפא; טיפול הניתן לחולה; דייטה לחולה; שיטת ריפוי; פתרון, תקנה; אחריות |
|
Kura dulse no ay |
|
Es mas fasil de kurar un bovo ke topar kura para un loko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5678 |
kurar v. |
ריפא, טיפל ב-, דאג ל-; כבש בחומץ/במלח תחת השמש |
|
El tiempo kura todas las dolores |
|
Si non lo puedes kurar lo tienes ke endurar |
|
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
|
Todas las melezinas (kuras) non puede kurar la ignoransia de un viejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5683 |
kurarse v. refl. |
התרפא, טופל רפואית; העמיס על עצמו דאגה/אחריות |
|
Segun el tiempo se kura el yenso |
|
La vieja porke tura, porke se kura |
|
Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5686 |
kuravle adj. |
ניתן לריפוי |
|
La djuventud es kuravle, la viejes es inkuravle |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5687 |
kurto adj. |
קצר, תמציתי; חולף, בן חלוף, רגעי, ארעי; ביישן, חסר עוז |
|
La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto |
|
El kamino direcho es el mas kurtu |
|
Kurto le aremos fin a la demanyana |
|
Kama kurta - muerta liviana |
|
A la mentira los pies son kurtos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5693 |
kutí (t.) m. |
קופסה |
|
Kuti sovre kuti, mania de djueri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5694 |
kuviertura f. |
עטיפה; כִּסּוּי גוף; כִּסּוּי כספי |
|
La kriatura i la masadura siempre keren koviertura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5695 |
kuvo m. |
דלי |
|
Inche kuvos vazia a la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5696 |
kuvrir v. |
כיסה, זרה, פיזר על; הטריד |
|
Mama i devantal kuvren mucho mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5698 |
kuzina cf. kozina |
|
|
Ken luze kon la kuzina, non luze kon la vizina |
|
Echo el ojo a la kuzina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5701 |
kuzir v. |
תפר |
|
Sola lo korto - sola lo kuzio |
|
El shastre ke te kuzio los kolchones ke te kuzga los botones |
|
Todos saven kuzir samara, ma los pelos embarazan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5704 |
kuzirse v. refl. |
תפר לעצמו |
|
Eya si lu korta i eya si lu kuza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5705 |
kyutuk (t.) m. |
קורה |
|
El ke es kyutuk no piedre soluk |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5706 |
lado m. |
צד; צד הגוף |
|
Al lado de un muerto - miter i a un bivo |
|
No desha lados de riir |
|
Keres matar al savio metele un bovo al lado |
|
A perro alokado no estesh ir al lado |
|
Al lado de lo seko se va i lo fresko |
|
Lo de enfrente gole, lo de al lado fiede |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5713 |
ladrar v. |
נבח; השמיע קללות ואיומים |
|
El perro ke ladra no modri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5715 |
ladrón m. & adj. |
גנב, גזלן, פורץ; נוכל, רמאי |
|
Lo ke keda del ladron se lo kome el endevino |
|
Kuando el ladron entra a la mishka a rovar el paamon, ya save onde skonderlo |
|
De ladron de kaza no te puedes guadrar |
|
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
|
Para el ladron no ay puertas ventanas ni kavenado porke para el topa todo el remedio |
|
Para el ladron no ay yave |
|
El doktor non puede dar preskripsion para el bovo i el ladron |
|
Akuzar al ke non aruvo, azes mas grande pikado del ladron ke non es ladron |
|
Tanto grita el ladron asta ke se akaya el patron |
|
Haragan en chiko, ladron en grande |
|
Antes ke me yames ladron, te yamare putaniero |
|
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
|
El ke merka del ladron en tienpo lo aze su patron |
|
Al prove un fuego i un ladron |
|
Se tan ladron sospechador |
|
Ladron ke save rovar save enganyar |
|
Al ladron neeman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5734 |
ladronisio m. |
גניבה, פריצה; רמאות, הונאה |
|
Kuando ay negreguras, ladronisio, teror, matansinas, pletos de ermanos, mismo en kipur el Dio no mos perdona |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5735 |
lágrima f. |
דמעה; טיפה |
|
La lagrima fina no la vee ni la vizina |
|
Lagrima en el ojo, sinyal de buen korason |
|
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
|
Sus lagrimas no van a kayer en basho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5739 |
lak/laka f. |
לכה, ציפוי מבהיק |
|
A damla, a damla, si azi un lak |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5740 |
lakirdí/lakerdí m. (t.) |
שיחה, פטפוט; נושא; מעשיה |
|
Lakirdi de mar, por tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5741 |
lamber v. |
ליקק, לחך |
|
Vino a lamber i se topo lambido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5742 |
lambido adj. |
שכחש, שרזה; הרוס, מותש |
|
Vino a lamber i se topo lambido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5743 |
lampa (gr.) f. |
מנורה, פנס |
|
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
|
Ke le falta la lanpa de ignoransia? Non tiene apagador |
|
El sol non nesesita kandelas o lamparas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5746 |
lana f. |
צמר |
|
Fue por lana i salio treskilado |
|
La kaza i la lana, in la mano ke lada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5748 |
landre/landra (2) f. |
דבר (מגיפה) |
|
Komo viejo malo ke landres vo se aga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5749 |
lapa (t.) f. |
אספלנית; דייסה, דייסת אורז |
|
En todas las kazas buyen lapas, i en la mia kalderadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5750 |
largo adj. |
ארוך; רחוק; נדיב לב |
|
Largo komo la haftara de Tishabeav |
|
Pasensia, piojo ke la noche es larga |
|
La noche es larga a la dolor ke se vela |
|
La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto |
|
A hazinura larga, muerta segura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5755 |
lashón (ebr.) m. |
לשון, שפה, עברית, לשון הקודש |
|
Guay de djente ke avlan lashon 'hara kon sus bokas espanden avoda zara |
|
Orejas ke resiven lashon 'hara se las komen kon buensas i sin shaka |
|
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5758 |
lavado adj. |
הרוס, חשוף לסכנה חמורה; מכובס |
|
Dia de luvia el lavado no enshuga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5760 |
lavar v. |
רחץ, כיבס |
|
Agua no topi, de la tierra me lavi |
|
Las kamizas suzias lavalas en kaza |
|
Una mano lava la otra i las dos lavan la kara |
|
Kavesas ki lavi, tinyozas mi salieron |
|
A lavar la kavesa del hamor si piedre la lishia i el shavon |
|
Vate a lavar ke es tadre de viernes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5759 |
lavarse v. refl. |
התרחץ |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5769 |
lavio m. |
שפה (שפתים) |
|
Kuando te asentas delantre de savios ten tino i no avres presto los lavios |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5770 |
lavor f. |
עבודה, יצירה |
|
Lavor echa, dinero aspera |
|
El dia vee la lavor de la noche i se rii |
|
Lavor ke aya, ke salud no manka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5773 |
lavorador/dera adj. & n. |
חרוץ, שקדן; פועל, עובד |
|
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5774 |
lavorar v. |
עבד; פעל, תיפקד |
|
Si lavoras por pan bayat todo va salir muy sakat |
|
La gana ke tengo de bailar, tienes tu de lavorar |
|
Sin lavorar por tu porvenir es muy yuch de topar tu avenir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5777 |
lavoro (it.) m. |
עבודה, עמל, יגיעה; עסק, עיסוק; תפקיד, משימה; מוצר מעובד היטב, מוצר אמנותי |
|
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5778 |
lavrar v. |
רקם; עבד את האדמה |
|
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
|
Lavra mi vizina la loka i yo la sezuda la miro en la boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5780 |
lazdrar v. |
עמל, יגע, התייגע, עבד קשה, התאמץ; עבד במסירות ודיוק |
|
El Bendicho disho: ''Ken lazra alkansa del mas al manko'' |
|
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5783 |
leche f. |
חלב |
|
Il ke te dio leche te dio fyel, il ke te dio piernas ti dio miel |
|
Despues de peshe, tosigo es la leche |
|
Le 'sta akesheyando komo la moshka en la leche |
|
Prime darles leche de madre i ija |
|
Kaminos de lechi i miel, kaminos buenos |
|
Es komo la vaka, ke da muncha leche, ma da el tepene i la vierte toda |
|
Su ermozura es, la leche i la sangre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5791 |
lechuga f. |
חסה, מרור |
|
Entre kol i kol, lechuga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5792 |
legén (t.) m. |
קערה, לגין, גיגית |
|
Tu haham, yo merkader, mejor esta en el legen |
|
Te kero bien komo el dip del legen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5794 |
lejería f. |
זריזות; מחסן לבנים |
|
Keresh diskuvrir djudezmo kon alegria andadvos al kal kon prisa i lejeria |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5797 |
lejítimo adj. |
חוקי, כשר, מוצדק, לגיטימי |
|
La voluntad del puevlo es la unika fundasion lejitima del kualkier govierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5799 |
lenya f. |
עץ (חומר), עץ הסקה; חבטות, מלקות; יער |
|
Lenya sin fumo no ay |
|
Komo la lenya seka se kema la verde |
|
Ni karvon ni lenya no esperes fin ke yela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5802 |
lenyo m. |
בול עץ; בהשאלה: טיפש, אטום ראש |
|
Kavesa de lenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5804 |
león m. |
אריה, לביא, ארי; כינוי לאדם אמיץ לב |
|
Leon ke esta dormiendo, no lo espertes |
|
Ojo de leon ke te koma, ojo de benadam ke no te vea |
|
El leon tiene piskueso godro porke se lo aze todo kon su mano |
|
Mas vale ser kavesa de raton ke el mas grande kulo de leon |
|
Kuando el mansevo se va por lo veinte se aze un leon fuerte |
|
El frio abate al leon |
|
Mansevo leon, kazado kagon |
|
Boka de leon ke te koma i no ojo de ben-adam |
|
Una patada de leon vale sien de pasharo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5813 |
lepra f. |
צרעת |
|
Todo tenia Moshiko, sarna i lepra i seranpioniko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5849 |
leshía f. |
כביסה, מים עם מלבין, מי אפר לכיבוס |
|
A lavar la kavesa del hamor si piedre la lishia i el shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5814 |
leshos adv. |
רחוק, הרחק |
|
Verte de leshos, golerte amber |
|
Mas vale bien de leshos i no mal de serka |
|
Leshos de mozos |
|
La pera no kaya leshos del peraso |
|
Leshos de vista, leshos de korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5821 |
letra f. |
מכתב, איגרת; אות; כתב |
|
La letra kon sangre entra |
|
Si te tadran las letras de la posta demandale al postadji no te da repuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5824 |
letrado adj. |
יודע ספר, מלומד |
|
Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5825 |
levadura f. |
שמרים, שאור |
|
Por poka levadura se bozea la masadura |
|
La kriatura es komo la levadura ...... |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5827 |
ley (1) f. |
מטבע רומני |
|
El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor |
|
Si tienes grande grande fe en Gan Eden meldaras Ley |
|
Kon meldar la Ley proviene la fe |
|
Muevos rees, muevas le(e)s |
|
Es podzo de ley |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5832 |
lichonchear v. |
החניף; הנעים |
|
Savios ke saven bien lisonjear, azen amigos i saven ganar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5833 |
lievre/lievro m. |
ארנב, ארנבת |
|
Al mejor kazador se le fuye la lievre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5795 |
lijero adj. |
זריז; פועל בלי לחשוב; שטחי |
|
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
|
Mi ija leshera enyudo i tejera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5834 |
limón m. |
לימון |
|
Limon e agua de mar |
|
Limon i klavedon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5836 |
limpieza f. |
נקיון, זכות, צחות; חטאת |
|
Kada una miri la limpieza kifi li plazi kifi li pareska |
|
La limpieza es media rikeza |
|
La limpieza del kuerpo amuestra la limpieza de la alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5841 |
limpio adj. |
נקי, טהור, זך, צח |
|
Tres pari, tres movi, i kon mi kara limpia sali |
|
Ser bueno i linpio es komo tomar exempio dinyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5843 |
lindo adj. |
יפה, נאה; נחמד; חינני; הדור; מקסים |
|
Ni linda ke mata ni feya ke espanta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5798 |
lingua f. |
שפה, לשון; לשון (אבר בפה) |
|
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
|
La lingua aze i la lingua dezaze |
|
A la mujer kaida, atale la lingua |
|
Kuando el oro avla a kada lengua akaya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5847 |
lira f. |
נבל (כלי נגינה); לירה (מטבע) |
|
La repuesta en su ora vale mil liras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5850 |
lisho adj. |
חלק, שעיע; בלי מכשול; חלקלק |
|
Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5851 |
livianez/a f. |
קלות, קלילות |
|
Livianez, afuera el meoyo |
|
Vejes kon livianes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5853 |
liviano adj. |
קל, נוח, זריז; שטחי |
|
Kama kurta - muerta liviana |
|
El yerno en la kaza del esfuegro es liviano komo el salvado |
|
El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el |
|
Al melon i a la mujer es liviano eskojer, al karpus i al ombre nunka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5858 |
livro m. |
ספר |
|
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
|
El ke es solo guzano de livro por seguro el no es muy savido |
|
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5861 |
lodo m. |
בוץ, רפש, טיט; בהשאלה: אדם חסר מוסר, חסר אופי |
|
Si avlas lo derecho sos arondjado den lodo en lodo |
|
En el lodo no kave mancha |
|
Oro toka, lodo se le aze |
|
Para ke se azan lodos, para ke pizan todos |
|
Avlar poko es oro, avlar muncho es lodo |
|
Kanyo kon lodo |
|
Akeyos polvos trusheron estos lodos |
|
Las manos tokan oro, tokan i lodo |
|
El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo |
|
Kamina senyor haham ke todo lodo esta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5873 |
loko m. & adj. |
משוגע, מטורף, חולה נפש; שוטה, אויל; של טרוף, שגעוני |
|
Kien es la loka? La ke se alava kon su boka |
|
Es loko de atar |
|
Lokos i bovos a la timarana |
|
El loko la echa, el savio la yeva |
|
El loko fuye del borracho |
|
Mas vale una loka en su kaza ke una sizuda en la plasa |
|
Mas ay lokos, mas se embelikan |
|
El loko da, el meoyudo toma |
|
La mujer loka por la vista pierde la toka |
|
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
|
Es mas fasil de kurar un bovo ke topar kura para un loko |
|
El ke kome poko nunka sale loko |
|
El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko |
|
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
|
La ke kita bavas de su boka por seguro es muy muy loka |
|
La para kita loko al ben-adam |
|
La mujer buena fragua su kaza, la mujer loka la derroka |
|
Lokos penan, savios si lo gozan |
|
Lavra mi vizina la loka i yo la sezuda la miro en la boka |
|
Se aza del bovo i del loko |
|
Ken demanda poko es loko |
|
Al bovo i al loko asegun le da |
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
Ni bovo ni loko, ni uno komo el |
|
Roto kon rotas, puntos de lokos |
|
Un loko demanda lo ke siete savios no responden |
|
Siempre al loko le eskurre el moko |
|
El loko gasta, el sezudo se lo kome |
|
Un loko kita sien |
|
Si el loko no era mio yo me lo riera |
|
I al loko le paresa |
|
Kada loko kon su tema |
|
El borracho i el loko lo dize todo |
|
La kriatura i el loko avlan todo la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5908 |
lokura f. |
שגעון, טרוף, איוולת, סכלות |
|
Ni lokura ni dingun mal |
|
Pensar i no saver es una rama de la lokura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5910 |
londje (port.) adv. |
הרחק, במרחקים |
|
Londje de mi un palmo makar a mi ermano |
|
Mejor es sien muertes de londje i no una de serka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5912 |
lovo v. |
זאב |
|
Era lovo si izo moshka |
|
El lovo i la oveja siempre en la misma konseja |
|
El lovo izo una bodika, todo para su tripika |
|
El lovo puede trokar su mirada ma non puede trokar su manya |
|
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
|
Si el mundo fue echo por bovos porke no mos devoran los lovos |
|
Enkomendar las ovejas al lovo |
|
Solo se enkasho en la boka del lovo |
|
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
|
Esperar del lovo karne |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5922 |
luego adv. |
אז, תכף ומיד, סמוך אחר כך; אחר כך, אחרי כן |
|
Si un siego gia otro siego, al abizmo van luego |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5923 |
luenga f. |
לשון |
|
Mi vini kon la luenga sudada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5924 |
lugar m. |
מקום, אתר, מושב, איזור; תפקיד |
|
Otro vendra ke de mi lugar me kitara |
|
En el luguar ke komes no enbatakes |
|
El Dio mos de bien i lugar ande meter |
|
Troka de lugar, troka de mazal |
|
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
|
Ken bien se kere en poko luguar kave |
|
Kantidad de un pulgar, viene la alma a su lugar |
|
El ke viene sin yamar, no le dan lugar |
|
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
|
Deshadme entrar, me are lugar |
|
Uyo gayos kantar, no save in ke luguar |
|
El buey lo eskorno, al mas buen lugar lo echo |
|
Ni sal, ni lugar ande echar |
|
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
|
Korro, korro, en mi lugar me topo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5945 |
lumbre f. |
אש, להבה |
|
La kaza sin ombre, estufa sin lunbre |
|
No tokes lumbre en Shabat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5947 |
luna f. |
ירח, לבנה, סהר; ראי, מראה; שהרון, סהרון |
|
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
|
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
|
Kara de luna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5950 |
lunar m. |
ירח במילואו; אור הירח; עור בסיס הציפורן; נקודת חן, שומה |
|
Se echo al lunar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5951 |
lunes m. |
יום שני |
|
De lunes a martes, pokos son los artes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5952 |
luvia f. |
גשם, מטר; כינוי לשפע |
|
Luvia de bovos |
|
Kuando ay luvia aze friyo |
|
Luvia i sol, kaza el guerko |
|
Se murio en dia de luvia, los sielos lo yoran |
|
Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye |
|
Luvia i sol alegra el korason |
|
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
|
Kuando aze luvia a todos toka |
|
Ni luvia sin truenos, ni parto sin dolores |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
En ke dia es el mundo igual? Kuando kaye luvia sovre el kal |
|
Lo eskupieron en la kara, le paresio luvia |
|
Gana de kazar no tenia, se kazo en dia de luvia |
|
Ni el mundo sin luvia, ni la luvia sin el mundo |
|
Dospues de mi muerte, luvia i tempesta |
|
El amojado no se espanta de la luvia |
|
El dia de las siete luvias |
|
La eskaramuza es komo luvia ke non keda |
|
Dia de luvia el lavado no enshuga |
|
el molinario pensa ke solo por su molino aze luvia |
|
Despues de la luvia sale el sol |
|
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
|
Una luvia kayo, ke s'avrieron los sielos |
|
Sol i luvia anyos de artura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5977 |
luz f. |
אור |
|
Salio de kaza entre las dos luzes |
|
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
|
Anke la verdad esta en kasha de yerro tiene ke salir a luz en muy poko tienpo |
|
Kayente komo el luz |
|
Avansa la luz, ensienda la kandela |
|
Kien es el siego? El ke no kere ver luz |
|
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5984 |
luzir v. |
האיר, זרח, הבריק, הבהיק, נצץ; ניצל נכסיו והפיק מהם תועלת; התלבש בטעם ודקדוק |
|
Mucho vale i poko luze |
|
Poko parir, muncho luzir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5988 |
ma (it./gr.) conj. |
אך, אבל, אולם |
|
La alguenga no tiene gueso, ma kevranta al gueso |
|
Komer pan i sal, ma kon salud |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5991 |
maasim tovim (ebr.) |
מעשים טובים |
|
Keres azer maasim tovim, melda diez salmos de te'hilim |
|
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
|
Kuando vazian bolsas por maasim tovim los buen proves se gozan en los moadim |
|
Mete tino en bikkur holim vala mas de maase tovim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5995 |
machukado adj. |
מעוך, מחוץ, כתוש, חבול; נכה, בעל מום |
|
Ken mete la mano entre dos piedras, las kita machukada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5996 |
machukar v. |
כתש, כתת, שחק, מעך, דרס ברגליים, מחץ, פצע, הכאיב, חבל, היכה, דיכא; לעס |
|
Machakar agua en la almirez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5997 |
madero m. |
קורה, עץ (חומר); כינוי לשוטה: ''בול עץ'' |
|
Al fierrero kuchiyo de maredo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
5998 |
madrasta f. |
אם חורגת; חמות, חותנת; אם אכזרית |
|
In mano de madrasta ke no kayas |
|
Madrasta? El nombre ya le basta |
|
Madrasta, di kulo ki si arasta |
|
Tiene padre padrasto, madre madrasta, i ninguno de korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6002 |
madre f. |
אם, אמא; רחם; שמרים; מקור, מעיין |
|
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
|
Una madre krese dies, un padre- ni uno |
|
Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo |
|
Ande no ay madre no ay ni padre |
|
Ken fuyo su madre no yoro |
|
Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre |
|
Ken bushka al padre, topa a la madre |
|
Matan a el padre i tornan por la madre |
|
El papu del padre ke se echo kon la madre |
|
La madre piadoza kita su ija mokoza |
|
Mi madre era roska, yo me muero de ambre |
|
La maldesion de padre i de madre non ankalsa |
|
Aki disho mi padre, aki disho mi madre |
|
Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre |
|
Desha padre i madre, i vate kon el marido |
|
Bendichas tripas de madre, ke esto parieron |
|
La madre del mudo entiende al mudo |
|
Il rey si icho kon mi madre, onde vamos a yir a shtikar |
|
La ermana de tu madre es dos vezes tu madre |
|
Kien se kuido su madre no la enguayo |
|
La ija es amiga de la madre |
|
Madre haragana kita la ija kovdisioza |
|
La madre asil, kita ija haragana |
|
La boka de madre maldize ma su pecho bendize |
|
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
|
No ay amigo en el mundo mas ke la madre |
|
Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar |
|
Mira a la madre, toma a la ija |
|
Padre i madre es una vez |
|
La madre de las guayas |
|
No ay madre mas de la ke pare |
|
Madre fuye a las kayadas |
|
Prime darles leche de madre i ija |
|
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6041 |
madrugada f. |
שחר |
|
La noche es komo la prinyada, no se save lo ke va trayer la madrugada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6042 |
madrugar v. |
השכים, נעור בשחר |
|
Mas vale al ke el Dio ayuda de el ke madruga |
|
Ken madruga desayuna |
|
Al ke bushka de matarte, madruga i matalo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6046 |
madurar v. |
הבשיל; בגר |
|
A la pera dura, el tiempo la madura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6047 |
maestra f. |
מורה; גננת; גן ילדים; אשה זריזת כפים; עקרת בית; אשת הבעלים |
|
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6048 |
maestro m. |
מנהל עבודה; מורה; אדם מיומן במקצועו, רב אמן; מנצח, מאסטרו |
|
Uzates i seras maestro |
|
La ovra alava al maestro |
|
Kuando tu ias onde el maestro del pie kortado, yo ya estava tornado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6051 |
majar v. |
ריסק, מעך, כתש, כתת, שחק |
|
Majar sal kon el kovdo |
|
Si tu sos ajo, yo so piedra ke te majo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6055 |
májiko adj. |
מגי, בעל קסם, כישופי, של קסמים |
|
La vera instruksion es un majiko biervo, si la tomas kon buenas se aze tu siervo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6056 |
makar (serb.-cro.) conj. |
אפילו ש-, למרות ש- |
|
Londje de mi un palmo makar a mi ermano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6057 |
máksima f. |
אמרה, פתגם |
|
Los maksimas i proverbios en ves son muy mentrosos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6059 |
mal adj. |
רע, גרוע, מרושע |
|
A mal tiempo buena kara |
|
Mal pagador, buen rikavdador |
|
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
|
Bien guadrado, mal bushkado |
|
Eskuzas de mal pagador |
|
El ke viste de mal panyo, dos vezes se viste al anyo |
|
El mal vizino ve la entrada i no la salida |
|
Mas vale solo ke mal akompanyado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6058 |
mal m. |
כאב, מכאוב; רע, רעה; חטא; מחלה; נזק; הרגל רע; רכילות, לשון הרע |
|
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
|
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
|
Ken mal avla, ke s'arpyenta |
|
Il mal entra kon kintales, no sale ni kon metikales |
|
El ke mal pensa, para si se lo pensa |
|
Ken mal pensa - para si lu pensa |
|
No ay mal ke por bien no venga |
|
Yo i mis ijos no tengamos mal, el resto vaya de mal en mal |
|
Mal de todos non es mal |
|
Mal de muchos konsuelo de lokos |
|
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
|
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
|
A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal |
|
El bien agudese, el mal entontese |
|
Detras del rey avlan mal |
|
Kien su mal enkuvrio, de eyo se murio |
|
El kochiyo del djidio apresta para mal (se korto) |
|
Mama i devantal kuvren mucho mal |
|
Ken no paso mar, no save lo ke es mal |
|
Ken mal avla, mal oye |
|
El sodro para mal oye |
|
El konsejero da konsejo para mal |
|
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
|
Mal ke se akava kon moneda no es mal |
|
Se apreta la tierra se aflosha el mal |
|
Apreta la tierra, apreta el mal |
|
El mal trae el endjenio |
|
Kumicha de kavesal, aze muncho mal |
|
Ni lokura ni dingun mal |
|
Guardate de ojo de ombre i de sirena de mal |
|
Mas vale bien de leshos i no mal de serka |
|
Mis ijos kazados, mis males doblados |
|
De todos males son guadrados, de hazinuras son sanados |
|
El bien i el mal en la kara se veen |
|
Mal de muchos, medio mal |
|
Donde viene el mal, non ay muncho mazal |
|
El ke kanta mal no pensa |
|
Azer bien, topar mal |
|
No agas mal al malo, ke mal no te vendra |
|
Disho me disho, ke mal maldicho |
|
El mal viene sin pensar |
|
La mansana el mal sana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6115 |
malanyo m. |
שנה מקוללת, שנה שחורה ואומללה |
|
Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6116 |
malatía (it.) f. |
מחלה; מחלה כרונית |
|
La komida es una malatia, eskapa por la noche, torna por el dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6117 |
malato (it.) adj. |
חולה, בעל בריאות רופפת; עומד לפני פשיטת רגל |
|
Ni prove ni malato non kave en mi plato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6118 |
malavlar v. |
הלך רכיל, דיבר לשון הרע, הוציא לעז, הוציא דיבה, הוציא שם רע |
|
El mal avlar, bozeya kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6119 |
malazedor/dera n. |
פושע, עבריין, רשע |
|
Los malazedores nunka son muy povres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6120 |
maldezir/maldizir v. |
קילל, דיבר רעות |
|
La boka de madre maldize ma su pecho bendize |
|
Ni te maldigo ni te bendigo, bendicha sea la ora ke te lo digo |
|
Selebrasiones i bendizir i nunka maldizir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6121 |
maldicho adj. & m. |
ארור, מקולל |
|
Disho me disho, ke mal maldicho |
|
Puevlo bindicho - puevlo maldicho |
|
Un onbre bendicho nunka es maldicho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6124 |
maldisión f. |
קללה, אלה; חרם, נידוי |
|
La maldesion de padre i de madre non ankalsa |
|
Las maldisiones son komo los papeles, ken los echa los rekoje |
|
Maldision sin razon se va a su patron |
|
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6131 |
maledukado adj. |
בלתי מחונך, בעל חינוך גרוע |
|
Prove i mal edukado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6132 |
maler (fr.) m. |
צרה, אסון |
|
Maler ki si skapa kun paras, non es maler |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6134 |
malkerensia f. |
איבה, שנאה, עוינות, טינה |
|
El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6135 |
malo m. |
רשע, אדם מזיק, נוטה לעשות רע |
|
No agas mal al malo, ke mal no te vendra |
|
Bueno viene de mano del bueno i malo viene de mano del malo |
|
Al haragan los malos pelos embarasan |
|
El bueno kon el malo i el malo kon todos |
|
El dinero aze lo malo bueno |
|
Komo viejo malo ke landres vo se aga |
|
Al malo tomalo de la mano |
|
Al malo nunka le manka el grano |
|
Menta el malo, apareja el palo |
|
Mas vale un malo konosido ke un bueno por konoser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6136 |
malo adj. |
רע, רשע, מרושע, רע לב, נבל, מנוול; גרוע; שובב, בלתי ממושמע |
|
El ke non puede guardar el sekreto tiene meoyo malo i defekto |
|
Amostrate komo amigo en ora mala |
|
El Dio mos guadre de vizino malo i de aire de burako |
|
Los malos kristianos mos dan munchas dolores, Boyadea judezmo kon pretas kolores |
|
Guadra las paras para dia malo |
|
Al marido bueno un kuerno, al malo tres i kuatro. |
|
Ermano para dia malo |
|
Mas pasa malas kuchiyadas ke malas palavradas |
|
Aya vaya el ojo malo |
|
Fuyete de una ora mala, biviras mil anyos |
|
Basho i malo, shanmaz de los guerkos |
|
Lo bueno ke le salga, lo malo ke le keda |
|
Ande se kome la mala sena? Ande ay ijos de tres maneras |
|
Para el bueno todos son buenos, para el malo todos son malos |
|
El Dio nos guarde de ora mala |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6165 |
malor (fr.) m. |
אירוע מצער, צרה, פורענות, אסון |
|
Kuando el malor viene tomalo a pasensia |
|
El malor de unos aze el bonheur de otros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6167 |
malorozo (fr.) adj. |
אומלל, מסכן; עצוב |
|
Malorozo, mas malorozo ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6168 |
maltratar v. |
הציק ל-, עינה, התאכזר ל-, התעלל ב-, הטריד; גער ב- |
|
Onra a kada uno i no maltrates a ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6169 |
mama/mamá(n) f. |
אמא |
|
Mama i devantal kuvren mucho mal |
|
Mama yo non kero |
|
A mi mama li amaha, a mi sinyor li ampaa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6173 |
mamante adj. |
יונק |
|
Chikitos i mamantes, el Dio alevantes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6174 |
mamar v. |
ינק, מצץ; היניק |
|
Dada i mamada, patron de mil puerkos |
|
Ke no salga deskuviertura lo ke mama la kriatura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6176 |
maná (gr.) f. |
אמא; סנדקית |
|
La mana esta debasho del alma |
|
Kaya mana, avlare yo |
|
Sale el alma i no la mana |
|
Sali, mana, peleare yo por vos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6181 |
mancha f. |
כתם, רבב; אות קלון |
|
Guay de la mancha |
|
En panyos finos kayen manchas |
|
En el lodo no kave mancha |
|
El nasido kon mancha nunka se adova |
|
Ni mujer sin mancha ni ombre sin tacha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6187 |
mandado adj. |
שלוח |
|
Una ida, dos mandados |
|
No ay mijor mandado del ke lo aze kon su mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6186 |
mandar v. |
שלח, שיגר; פקד, ציווה, הורה; הזמין |
|
Kon sestos no mandan de los sielos |
|
Manda para tres, ke l'otro kedo en kaza |
|
Kien manda platos, resive supieras |
|
Melda kon saviduria tu tefila i el Senyor Dio te mandara beraha |
|
Kuando ija ay de kazar, el Dio tiena de mandar |
|
Komande a la alaha te mande |
|
Kien anda, el Dio le manda |
|
Lo vo mandar por la komadre |
|
Mi moso manda mi moso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6198 |
manear/se cf. menear/se v. |
|
|
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6199 |
manejar v. |
נהג, נהל, הדריך |
|
La mujer ke non save manejar por seguro non save menear |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6200 |
manera f. |
אופן, דרך, שיטה; צורה, תבנית; נימוס, גינונים; כפפה |
|
Ande se kome la mala sena? Ande ay ijos de tres maneras |
|
Avlo la novia de mala manera, entinyo toda la parentera |
|
El Dio da moldes i maneras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6203 |
manga (1) f. |
שרוול |
|
Este es otro par de mangas |
|
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6205 |
mango m. |
ידית (של כלי), ניצב; ננס, נמוך קומה; קטין; אדם פחות ערך |
|
El tiempo es el pusat ke el onbre resive, pasiensia es el mango para los ke persive |
|
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6207 |
mania f. |
שגעון לדבר אחד, בולמוס, הרגל רע; טיב |
|
El lovo puede trokar su mirada ma non puede trokar su manya |
|
Ni manias iguales ni vida sin males |
|
Ay manias komo kastanyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6210 |
maniya/manía f. |
צמיד, שרשרת ליד |
|
Kien tiene maniyas mete, ken no, mira de enfrente |
|
Kuti sovre kuti, mania de djueri |
|
El marido la desho kon maniyas de oro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6213 |
mankar (it./fr.) v. |
חסר, היה חסר; שגה, החטיא; נעדר; לא קיים (את החובה) |
|
Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka |
|
Al malo nunka le manka el grano |
|
En la kaza del gvir, nunka manka un basin |
|
Pasteliko i banyo no manken todo el anyo |
|
Lavor ke aya, ke salud no manka |
|
Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro |
|
Los ke kieren azer todo presto le van a mankar bastante senso |
|
El ke esta sin blanka, todo todo le manka |
|
A ken todo basta nada le manka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6222 |
manko adj. |
לקוי, פגום, חסר; עני, חסר כל |
|
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
|
El Bendicho disho: ''Ken lazra alkansa del mas al manko'' |
|
Un bukado manko - una lus mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6225 |
mankura f. |
כתם, רבב; חסרון, מום, פגם, משגה; תעלול, סטיה מדרך הישר; אשמה |
|
Ken non konose avuelo, mankura de muncho bueno |
|
Si te okupas muncho en el pareser te vas a engrandeser mankura de ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6227 |
mano f. |
יד |
|
Las manos azen i el Dio ayuda |
|
Dar kon las manos, tomar kon los pieses |
|
Lu kue azi la mano siedra, non deve de saver la derecha |
|
Salga de mi mano vaiga a mi ermano |
|
Una mano lava la otra i las dos lavan la kara |
|
Bueno viene de mano del bueno i malo viene de mano del malo |
|
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
|
La mano pezo no tiene |
|
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
|
El Dio ke mos de de su mano l'ancha |
|
Kuando las manos no tokan, las paredes lo echan |
|
Tiene manos largas |
|
Negro a pie, negro a kavayo, negro si lo yevan por la mano |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Kiere aferrar el sielo kon las manos |
|
Arroja la piedra i eskondre la mano |
|
Dale ke le daras, guay ke de si no ay, de su mano no ay |
|
El leon tiene piskueso godro porke se lo aze todo kon su mano |
|
Mosas i mansevos tovajas de manos |
|
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
|
Korason del rey en mano del Dio |
|
Echa el pelisko i skonda la mano |
|
Pleito de ermanos, alhenia de manos |
|
Kuando ay masha no se keman las manos |
|
Entre ermanos no metes manos |
|
El ke no tiene ermano, no tiene ni pie ni mano |
|
El ken se aharva kon sus manos ke no yore |
|
Ijos i aziendas no se azen kon manos ajenas |
|
La kaza i la lana, in la mano ke lada |
|
In mano de madrasta ke no kayas |
|
Al malo tomalo de la mano |
|
Purim, Purim lanu, Pesah en la mano |
|
El sielo no se tapa kon la mano |
|
Ke tura el pie i la mano |
|
Vazo malo no kaye de la mano |
|
Damos i damos kon la pendola en la mano |
|
Le dan el pie kiere i la mano |
|
Ke te des de pieses i de manos |
|
La rikeza 'sta en manos del Dio |
|
El Dio no aharva kon dos manos |
|
Ken mete la mano entre dos piedras, las kita machukada |
|
Lo ke azes kon tu mano, no lo aze ni tu ermano |
|
Bendichas manos, ke esto azieron |
|
Beza mano ke keres ver kortada |
|
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
|
No ay mijor mandado del ke lo aze kon su mano |
|
Los dedos de la mano no son todos los mezmos |
|
Alevanta la mano ke te pika el gayo |
|
Kampo krio en mano del rey |
|
Tomar los kaminos en las manos |
|
La ida esta en mi mano, la venida no se kuando |
|
Hazino en mano |
|
Tiene manos de oro |
|
Onde van los piezes, van las manos |
|
Pie kon pie, mano kon mano |
|
De mano a mano kreska un palmo |
|
Una mano de un gato alevanta un buen plato |
|
Una mano sola no kanta i no yora |
|
dame la mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6297 |
manovrar v. |
הפעיל, הניע, השתמש ב- |
|
Sin maniovrar non puedes ganar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6298 |
mansana f. |
תפוח |
|
La mansana ermoza se la koma el guzano |
|
'Sta kada kara una mansana |
|
La mansana el mal sana |
|
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
|
La pera espera, la mansana es mas sana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6303 |
mansevez/mansevés f. |
נעורים, עלומים |
|
Goza la mansevez ke en la vejez la soba i el minder |
|
La mansevez es una vez, el ke no se la goza, bovo es |
|
En pensando a la vejes no gozamos de la manseves |
|
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
|
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
|
Kuanto es ermoza la mansevez, tanto es tripiada la vejez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6310 |
mansevo m. |
בחור, עלם; רווק |
|
Mansevo leon, kazado kagon |
|
El mansevo por no saver, el viejo por no poder, deshan las kozas perder |
|
Kuando el mansevo se va por lo veinte se aze un leon fuerte |
|
Komer kon viejos i dormir kon mansevos |
|
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
|
El mansevo por dolor, el viejo por onor |
|
Ermozura enganya los korasones de los mansevos ama el dinero i fama sonbaya los bovos |
|
El arvoliko s'enderecha kuando es mansevo |
|
Mosas i mansevos tovajas de manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6319 |
manteka f. |
חמאה |
|
Ken mucha manteka tiene i el kulo se unta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6320 |
mantel m. |
מפה |
|
Toda la boda de manteles |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6321 |
mantener v. |
כִּלְכֵּל, פִּרְנֵס, החזיק, תמך כלכלית, קיים, זן, האכיל |
|
Un dia mantiene un anyo i un anyo no mantiene un dia |
|
Ni dar ni aver, ni mujer de mantener |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6323 |
mantenerse v. refl. |
התקיים, התפרנס, ניזון |
|
Mantente kon onor i no asperes de otro favor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6324 |
manto m. |
גלימה, מעיל |
|
el deznudo sin manto tiene muncho espanto |
|
Debasho de mi manto, al rey mato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6326 |
manya (port.) f. |
נוהג, הרגל רע |
|
Manyas no se trokan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6327 |
manyana f. |
בוקר, שחרית |
|
La mujer kazada de la noche a la manyana |
|
Non des ninguna desizion presto, espera fin manyana |
|
La manyana koma komo rey, a medio dia komo persona, la noche komo el ultimo prove |
|
Il ke desha para manyana topa danyo en el kamino |
|
De la manyana se ve el buen dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6336 |
manyera f. |
עקרה |
|
Kanta manyera la ke no pario |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6338 |
manzía/manziya f. |
עצב, אומללות |
|
Kuando la bolsa esta vazia non vash a topar munch[a] manziya |
|
La rikeza kon falsia, se akava kon manziya |
|
El ke bushka panasea es pekado i manzia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6342 |
mar f. |
ים |
|
El ke a la mar se echa, de la espada se dentiene |
|
Mar i guerta, ke non ay buelta |
|
Ken no paso mar, no save lo ke es mal |
|
A la mar, un poko de agua |
|
Anke la vida es una mar deskonosida semos destinados para navigarla kada dia |
|
Muestra Santa Biblia dainda es mar deskonosida |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Aze bueno i echalo a la mar |
|
Echar sal a la mar |
|
Kuando la mar se esparte, en rios se aze |
|
Esta hazinura ke se vaya a fondinas de la mar |
|
Limon e agua de mar |
|
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
|
Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas |
|
Lakirdi de mar, por tierra |
|
A la mar si va, no topa agua |
|
Vaziando la mar kon una dedal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6366 |
marafet (t.) m. |
דבר פלא, קסם, מקסם, דבר יפה שנוצר בכשרון ידיים |
|
El ke save sohbet save el marifet |
|
Bivir un dia mas - ambizar un marafet mas |
|
En kada dedo un marafet |
|
Sin duda todos nasimus ignorante, el marifet es morir inteligente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6371 |
maravía/maraviya f. |
פלא, נפלאות |
|
Kada dia kon su maravia |
|
Bivir dias para ver maraviyas |
|
Geinam en vida ke en muerte non es maraviya |
|
Kada dia kon su maravia |
|
Kien no a visto a Seviya nunka a visto maraviya |
|
Maravia ke el re tiene korona |
|
Algun dia va ver la maravia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6378 |
marear v. |
סִחְרֵר, גרם סחרחורת, בִּלְבֵּל |
|
El sol me marea, el aire me shashea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6379 |
marfil m. |
שן, שנהב |
|
De oro i de marfin siempre tiene ke dizir |
|
En gueso de marfil ay ke ronyir |
|
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6382 |
marido m. |
בעל, בן זוג |
|
El marido es el mas amigo i el mas enemigo |
|
Erash maridu bueno, kuandu viniash yeno |
|
Los maridos ke veyan en el chukal |
|
El marido la desho kon maniyas de oro |
|
Marido dolor de oyido |
|
Kien mete kara, toma marido |
|
Marido en kaza dolor de keshada |
|
El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto |
|
Marido sin paras, ke si echa siniza a la kavesa |
|
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
|
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
|
Ke sea marido, ke sea en tapitiko |
|
Mi marido en la yelada i yo tambien |
|
Desha padre i madre, i vate kon el marido |
|
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
|
Marido vos kero kitar, emprezentame la ketuba |
|
No te agas sensero kon la mujer de tu amigo se sela el marido |
|
Marido viejo si echas a la kama paresi a un gato |
|
Al ijo komo kreates, i al marido komo ambezates. |
|
Al marido sigun lo kuizatis, al ijo sigun lo ambizatis |
|
De vez ke vengo yeno, so marido bueno |
|
Marido no es kamiza de deznudar |
|
La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese. |
|
Marido kero - presto lu kero |
|
Pie kon pie, marido en la forka |
|
Al marido bueno un kuerno, al malo tres i kuatro. |
|
Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser |
|
Al kavo de rato sos marido gato |
|
Ken no kreye a la bivda, ke le se aga el marido viajador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6414 |
marina f. |
מארינה, ימיה; צי; תבנית אפיה; נטיה לחשיבות עצמית ומנופחת |
|
Aires de marina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6415 |
marinero m. |
מלח, ימאי, יורד ים |
|
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
|
Boy di griyo ma boz de marinero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6418 |
markar v. |
סימן, התווה אות/תו |
|
Ken marka lo ke no le preme, vendera lo ke tiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6419 |
martes m. |
יום שלישי |
|
Deke martes i no un dia mas antes |
|
Martes, la semana se esparte |
|
De lunes a martes, pokos son los artes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6422 |
martiyar/martíar v. |
היכה בפטיש, הלם |
|
Oro marteado arelumbra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6423 |
martiyo/martío m. |
פטיש, מקבת |
|
Kochiyiko kayo, martiyiko se rompio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6424 |
mas adv. |
יותר, עוד |
|
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
|
Una vezina buena, vali mas de una ermana |
|
Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas |
|
La mujer i la sardina mas chika, mas fina |
|
El ojo kome mas muncho ke la boka |
|
Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo |
|
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
|
Guadra il saman i al tiempo valdra mas |
|
No ay amigo en el mundo mas ke la madre |
|
Despartio Djoha, para si lo mas |
|
Mas vale el hen ke el bien |
|
La kayadez es mas grande dezdenyo |
|
El marido es el mas amigo i el mas enemigo |
|
Mas tokan dientes ke parientes |
|
Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre |
|
El ombra yeva mas ke la piedra |
|
Bivir un dia mas - ambizar un marafet mas |
|
Mas da el duro ke el deznudo |
|
Djoha no se kiria murir por mas sintir |
|
El kamino direcho es el mas kurtu |
|
La persona yeva mas ke el fierro |
|
Kien sale el mas savio? El ke non avla muncho |
|
Ken muncho yora akel mas tiene |
|
La buen eksperiensa vale mas de la siensia |
|
Kuanto mas alto me veyo, mas alto kero ser |
|
El mas haragan non es baragan |
|
No me mates aki, matame mas ayi |
|
Un anyo mas, un meyoyo mas |
|
Al tinyoziko un graniko mas |
|
Malorozo, mas malorozo ay |
|
Kada uno es el mas buen mediko para si |
|
Ken aria ultimo, aria mas bueno |
|
Mas ay lokos, mas se embelikan |
|
El Bendicho disho: ''Ken lazra alkansa del mas al manko'' |
|
Komo el Dio la krio, mas por eya no se turno |
|
Una ora mas i kon repozo |
|
Una dolor mas i un ijo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6468 |
masa f. |
בצק, עיסה; מסה; כמות גדולה, המון; טבע, אופי; (אצל פושט רגל:) יתרת הנכסים |
|
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
|
La masa del puevlo son ignorante ama dainda se kreen kontente |
|
Finyite masa ki muchacha te amasa |
|
El yeva la masa al orno |
|
Lus lokus i bovos yevan la masa al orno |
|
Koza de masa en kaente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6469 |
masá (ebr.) f. |
מצה |
|
Kada koza en su tiempo, i la masa en Pesah |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6476 |
masadura f. |
בצק, עיסה מוכנה לאפיה |
|
Ken ti izo la masadura? El ken ti miro a la kriatura |
|
Por poka levadura se bozea la masadura |
|
La kriatura i la masadura siempre keren koviertura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6479 |
masapán m. |
מרציפן |
|
Es punto de masapan, avlar i pezar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6480 |
masha/mashá (t.) f. |
צבת, מלקחיים |
|
Kuando ay masha no se keman las manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6481 |
mashal (ebr.) m. |
משל |
|
Mashal mentirozo non ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6482 |
mashiah (ebr.) m. |
משיח |
|
Ke venga el Mashiah, ke no sea en muestros dias |
|
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6484 |
mashkar v. |
לעס |
|
Es mashkar fierro in esta yeda |
|
Ijos de engrandeser, fiero de mashkar |
|
Aki me enkasho, mindrugos mashko |
|
Mejor es ke te vean arraskando ke no mashkando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6491 |
maskarear/se (t.) v./v. refl. |
היתל, לעג, שם ללעג; שם עצמו ללעג |
|
El mal avlar si no entinye, maskarea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6493 |
matansina/matasina f. |
טבח, הרג, רצח, קטל, הריגה |
|
Kuando ay negreguras, ladronisio, teror, matansinas, pletos de ermanos, mismo en kipur el Dio no mos perdona |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6494 |
matar v. |
הרג, המית; הטריד, הפריע |
|
No me mates aki, matame mas ayi |
|
Ken te kere matar, madruga matalo |
|
No te mato mujer, si no te apreto a la pare |
|
Keres matar al savio metele un bovo al lado |
|
Debasho de mi manto, al rey mato |
|
Ni linda ke mata ni feya ke espanta |
|
Akel ke mata i a el lo matan |
|
La moshka no mata, ma bulanderea |
|
Al ke bushka de matarte, madruga i matalo |
|
Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro |
|
Doktor de mata sanos |
|
Lus hazinos matan a lus sanus |
|
Mesheriko mata tres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6497 |
matarse v. refl. |
התאבד, המית עצמו; השתדל מאוד; להתעייף עד מוות |
|
Matavos i no vos peleyesh |
|
Ken se mata kon sus manos, no merese ser yorado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6341 |
mauyar v. |
נאנח, גנח, נאנק, ילל, יבב, נהם, זעק |
|
Ni gayos kantan, ni perros maoyan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6509 |
maymón/maymún (t.) m. |
קוף; בדחן |
|
Ija i pustalona i feya a la maimona |
|
La persona asemeja a la mayimona |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6511 |
maytap (t.) m. |
שחוק, לגלוג, לעג, לצון, משובה, אירוניה; זיקוקין די נור |
|
El djugar maytap es kontajiozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6512 |
mazal (ebr.) m. |
מזל, גורל; מזל ברקיע |
|
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
|
Kuando mazal no ay, ventura ke buska? |
|
Mazal basho el ke tenga ke rovar para komer |
|
Kuando non ay mazal, ya si vei del dia de naser |
|
Se durma el mazal |
|
Kuando non tienis mazal - ya ti puedes enfurkar i nada non ti va ayudar |
|
Del mazal no se puede fuir |
|
Para el mazal non ay ni kavo ni karar |
|
Mazal no se merka kon paras |
|
Mazal de perro |
|
Mazal tapado |
|
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
|
Kuando mas resta la pera en el peral, mas espera su buen mazal |
|
Ken s'alvanta de manyana, se l'espierta el mazal |
|
Donde viene el mal, non ay muncho mazal |
|
Dos kavesas en un kavesal sin kidushim non va ver mazal |
|
Non kontes muncho sovre este mundo mortal, nunka vas a saver kuando viene tu mazal |
|
Troka el kazal, troka el mazal |
|
El dormiendo, su mazal despierto |
|
El primer mazal no se fuya |
|
Para la ija premi un mazal - para el ijo dos |
|
Ken nase kon mazal i ventura, i ken kon podra i kevradura |
|
Ken kun mazal i ventura - ken kun potra uno ensima de otro |
|
Si el mazal kale yir a bushkar, sapatos de fierro tienes de akargar |
|
Ten mazal bueno i echate a durmir |
|
Tengo el mazal de spuzar i kazar |
|
El mazal de la feya, la ermoza lo dezeya |
|
Ken buen mazal tiene nunka lo piedre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6542 |
mazalozo (ebr.) adj. |
בעל מזל, בר מזל, ממוזל |
|
Ken es el mazalozo akel ke se konsiente orozo |
|
Porke Adam salio muy mazalozo? Non tenia menester de konsuegro |
|
En Misrayim ken tiene un ojo es mazalozo |
|
Los ke kaminan kon savios son bastante mazalozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6546 |
mazik (ebr.) m. |
מזיק |
|
Keres empushar a los mazikim melda kon kavod los Ti'hilim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6547 |
meanadjí/meanedjí (t.) m. |
בעל בית מרזח, בעל מסבאה, מוזג |
|
Kada meyanadji alava a su vino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6548 |
mecha f. |
פתילה, פתיל; נר רפואי; תלתל, קווצת שער |
|
Una mechika tengo, agora la ago |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6549 |
mechón m. |
פתילה עבה; קווצת שער בולטת (שלא במקומה) |
|
Kara alegre i un michon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6550 |
medida f. |
מידה, קב; אמצעי, צעד |
|
Gozo sin medida akorta la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6551 |
médiko m. |
רופא |
|
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
|
Onor'al mediko antes ke lo tenga diminester |
|
Ande no ay medko, ke no bivas |
|
Kada uno es el mas buen mediko para si |
|
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
|
El Dio ke mos guarde de medkus i de indivinas |
|
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
|
Yerro del mediko, veluntad del Patron del mundo |
|
Por yerro di mediko la tierra lu kovija |
|
El mas buen mediko es la natura, el tiempo i la pasensia |
|
Onde el sol no entra, ayi el mediko entra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6563 |
medio/ia adj. |
חצי-, מחצית- |
|
Media mentira es mentira entera |
|
Pan i pan i medio pan i la novia sin desayunar |
|
El medio onesto aze kamuflaje o enganyo para los ke avlan media o entera mentira. |
|
Di kuando sos novia? Di dia i medio |
|
El Dio ke mos guadre de medio haham i de medio doktor |
|
La shaka es media verdad |
|
Mal de muchos, medio mal |
|
Pekado atorgado, medio perdonado |
|
El pikado aturgado es medio pekado |
|
Al kazalito medio blahito |
|
La limpieza es media rikeza |
|
Kuando topas un medio bovo, toparas un entero bovo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6566 |
medio m. |
חצי; אמצע; סביבה |
|
Yo le vo kitar las mintiras en medio |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6579 |
mediodía m. |
צהרים, צהרי היום |
|
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
|
La manyana koma komo rey, a medio dia komo persona, la noche komo el ultimo prove |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6582 |
medra f. |
צואה |
|
Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho |
|
Kon pasensia dezaze la piedra, sin pasensia todo es medra |
|
Si komes medra de un adivino, piedres vuestro meoyo i tu tino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6585 |
meldahón m. |
מרבה בקריאה, תולעת ספרים |
|
El muncho meldahon tiene el ojo a kada mujer ke ve en el balkon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6586 |
meldar v. |
קרא; למד; הגה בתורה; התפלל |
|
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
|
Kon meldar la Ley proviene la fe |
|
Melda kon saviduria tu tefila i el Senyor Dio te mandara beraha |
|
Onbres ke no saven meldar ke echen su bien a la mar |
|
Los ke dezean muncho bivir tienen ke meldar i eskrivir |
|
Si tienes grande grande fe en Gan Eden meldaras Ley |
|
Keres empushar a los mazikim melda kon kavod los Ti'hilim |
|
Keres azer maasim tovim, melda diez salmos de te'hilim |
|
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
|
Si estash sentiendo kolera presto melda libro de Tora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6596 |
melezina f. |
תרופה, סם מרפא |
|
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
|
Non a melezina en dingun kamea |
|
Espina por milizina |
|
Todas las melezinas (kuras) non puede kurar la ignoransia de un viejo |
|
El pan de la vezina es melezina |
|
El Dio da la yaga, da i la melizina |
|
En sus aldas, melizina |
|
Milizina de kualker ansia es la pasensia i la toleransia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6604 |
melón (1) m. |
מלון |
|
El melon i el ombre nunka se konosen |
|
Al melon i a la mujer es liviano eskojer, al karpus i al ombre nunka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6606 |
memoria f. |
זכרון, זכר |
|
el emprestador tiene mejor memoria ke el devdor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6607 |
menajera f. |
עקרת בית |
|
Ken es tu anjelo es tu menajera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6608 |
mendrugos m. pl. |
פתותי לחם יבשים |
|
Aki me enkasho, mindrugos mashko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6609 |
meneado adj. |
טָרוף, מנוענע |
|
Ava entravada, mujer maneada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6610 |
menear v. |
זז, נע, התנועע; הזיז, הניד, הניע, נענע, זעזע, הרעיד, טלטל, ערבב |
|
Ken te disho osha, ke meneyes la kola |
|
Todo lo ke se va menear, kasi nunka se va kayer |
|
Si non viene la ora non se menea la oja |
|
La mujer ke non save manejar por seguro non save menear |
|
Ken la miel meneya, algo se le apega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6615 |
menester m. |
צורך, נחיצות, הכרח, כורח |
|
El ke tiene kuatro i gasta sinko, no tiene menester bolsa |
|
Ke karar ke seiga godra la gayna, ine tienes menester de la vizina |
|
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
|
Onor'al mediko antes ke lo tenga diminester |
|
Porke Adam salio muy mazalozo? Non tenia menester de konsuegro |
|
Para kualo tiene menester munchas paras kuando no las puedes eskapar |
|
El ke esta muncho siklet tiene menester de muabet |
|
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
|
Deskorcha en la kaye tu kalavrina i no tengas de menester de la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6625 |
menesterozo adj. & m. |
נצרך, עני, אביון; שזקוקים לו, שצריכים אותו |
|
Si ayudas a los menesterozos de los sielos tienes todo bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6626 |
menguar v. |
חסר, פחת; החסיר, הפחית, הקטין; הפחית עיניים (בסריגה) |
|
Azer sedaka nunka mengua la bolsa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6627 |
menor adj. & m. |
קטין, צעיר, קטן, פרח (קדט) |
|
Ken se mete kon su onor - deviene muy menor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6628 |
menospresiar v. |
הוקיע, ביזה, השפיל, בייש, השמיץ, הוציא לעז, גינה, הקל בערך, זלזל, בז ל- |
|
Non menospresies la eksperiensia porke es la madre de la sensia |
|
Ken save sirvir Avoda Zara el diavlo lo menospresiara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6630 |
mentar v. |
ביטא, ציטט, הזכיר, איזכר; ביטא את שם השם; העליב, קילל; הרעים, פוצץ |
|
Menta al bueno, apareja el bermuelo |
|
Menta el malo, apareja el palo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6632 |
mentir v. |
כיזב, שיקר, רימה |
|
Niegar i mentir i la verdad dezmentir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6633 |
mentira f. |
שקר, רמיה, תרמית, כזב |
|
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
|
Para ti mentiras, para mi verdad |
|
El medio onesto aze kamuflaje o enganyo para los ke avlan media o entera mentira. |
|
Kieres pasar bien kon tu vezina? Toma vedra, azela me[n]tira |
|
Non tengas fiuzia en bavajadas mete mientes ! Son mentiras koloradas |
|
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
|
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
|
La mejor mentira es dezir la verdad |
|
Media mentira es mentira entera |
|
La mentira se viste de mil kolores |
|
Ken yora en mintiras ke yore en verdad |
|
A la mentira los pies son kurtos |
|
La mentira tiene kurta tira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6646 |
mentirozo m. & adj. |
שקרן, כזבן, רמאי |
|
Si sosh mentirozo, seas memoriozo |
|
Tres kozas kitan al ombre del mundo: riko mentirozo, povre gaviento, i viejo putaniero |
|
Los maksimas i proverbios en ves son muy mentrosos |
|
Mashal mentirozo non ay |
|
Konsejo de mintirozo dengunos no toman |
|
Al mentirozo un sarnudo le es ayudo |
|
Mas presto se koje al mentirozo si no al kosho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6653 |
meoyo m. |
מוח, שכל, חכמה; מצח |
|
Kuando el meoyo esta arto la imajinasion se eskapo |
|
El meoyo aze, el meoyo dezaze |
|
Dami mioyu, ti dare kashko |
|
El meoyo es un kaveyo |
|
Livianez, afuera el meoyo |
|
El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko |
|
Meoyo kon paras no se merka |
|
Ken no tiene meoyo, ke tenga piezes |
|
Los meoyos salieron a la plaza, kada uno eskojo el suyo |
|
Le va vinir el mioyo, kuando le va vinir la salud a mi vava |
|
Si en raki gastas dinero sos ombre bovo sin meoyo |
|
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
|
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
|
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
|
La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto |
|
El ke non puede guardar el sekreto tiene meoyo malo i defekto |
|
El Dio ke guadr(a)[e] el meoyo del ben-adam |
|
Ya me komio la miga i el meoyo |
|
Ya me se izo el meoyo agua |
|
Tiena meoyo de graja |
|
Meoyo de prasa sale kalavasa |
|
Si komes medra de un adivino, piedres vuestro meoyo i tu tino |
|
Un anyo mas, un meyoyo mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6677 |
meoyudo adj. & m. |
בעל מוח, פיקח, נבון, בר דעת, בעל שכל ישר |
|
El meoyado lo pensa, el borracho lo dize |
|
El loko da, el meoyudo toma |
|
El kalavasuzo es meoyudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6680 |
mereser v. |
היה ראוי ל- |
|
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
|
El ke da la erensia en vida, merese palos |
|
Kuandu uno bushka mas de lo ke merese, pierdi i akeyu ke li davan |
|
Ombre akavidado no merese penas |
|
Ken mete pas entre marido i mujer, merese garredon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6686 |
merkader m. |
סוחר, איש עסקים |
|
Tu haham, yo merkader, mejor esta en el legen |
|
Kuando el merkader kevra, bushka defteres viejos |
|
El Dio ke nos guadre de merkader nuevo i de puta vieja |
|
Orejas di merkader |
|
El merkader prudente sienpre es muy saviente |
|
Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana |
|
El ke save merkar barato i vender karo es un merkader muy zeki i raro |
|
Haham i merkader, alegria di la mujer. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6695 |
merkado adj. |
כינוי המוסף כסגולה לשמו של ילד שאחיו נפטרו בילדותם |
|
Vinagre debalde es mas dulse de miel merkada |
|
Todo mi ganado para ham Merkado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6694 |
merkado m. |
שוק; סחורה שנקנתה בשוק, קניות |
|
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6697 |
merkar v. |
קנה, רכש |
|
El ke save merkar barato i vender karo es un merkader muy zeki i raro |
|
Antes de merkar el kavayo, merko las nahchas |
|
El ke merka del ladron en tienpo lo aze su patron |
|
Kuando merkas zerzavat ke sean freskas i non bayat |
|
Los examinan todo de serka, muncho miran ama muy poko merka |
|
Kien vende el sol, merka la kandela |
|
Djoha, antes de kazar merko la kuna |
|
Vendio la kaza por mirkar ravana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6705 |
merkarse v. refl. |
נקנה, נרכש |
|
Salud no se venda ni se merka |
|
Meoyo kon paras no se merka |
|
Mazal no se merka kon paras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6708 |
mesajero m. |
שליח, רץ, בלדר |
|
Non a mejor mesajero ke un vero kompanyero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6709 |
mesher v. |
נדנד, ניענע, טלטל, עִרְסֵל |
|
Ken pario ke mesha, ken kresio ke tesha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6710 |
mesheriko (port.) m. |
רכילות |
|
Mesheriko mata tres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6711 |
meshkita f. |
מסגד |
|
Kuando el ladron entra a la mishka a rovar el paamon, ya save onde skonderlo |
|
La novia eskondida, la bos en la meshkita |
|
Mi boy a las kayadas mi yo a la meshkita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6714 |
meskino adj. |
עני, נצרך, מסכן; קמצן, צר עין |
|
El meskino despues de komer le da frio |
|
Aya vayas meskino, seyas de vanda de la mujer i no de el marido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6717 |
mesklado adj. |
מעורב, מעורבב |
|
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6718 |
mesklarse v. refl. |
התערבב, התמזג; התערב בענייני האחר |
|
Non te meskles en echos de ningunos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6719 |
meter v. |
שם, הניח, הציב, קבע; השקיע (כסף) |
|
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
|
Al lado de un muerto - miter i a un bivo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6760 |
meterse v. refl. |
לבש; החל |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
|
Ken aprometa en devda se meta |
|
Djoha le dieron chorva, se metio a yorar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6765 |
metikal (t.) m. |
מידת משקל תורכית |
|
Il mal entra kon kintales, no sale ni kon metikales |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6766 |
metikulozo adj. |
קפדן, קפדני, זהיר, דייקן, נוקדן |
|
Onbre metikulozo rara ves es savrozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6768 |
mez m. |
חודש |
|
El mez va i viene, korra komo el kavayo |
|
En el mes de Genayo non kanta bien el gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6770 |
meza f. |
שולחן |
|
Komites no komites, en la meza estuvitas |
|
Ni la meza metida, ni mujer en la kama |
|
Ni meza sin pan, ni armada sin kapitan |
|
El ke kome i pensa mete dos vezes la meza |
|
Vende bamias, vende mirindjenas i no esperes a mezas ajenas |
|
La novia por grandeza, se suvio a la meza |
|
Alma buena, meza puesta |
|
Piedra desdechada - kavesera de meza |
|
Shavdo en la meza salado en la kavesa |
|
Adurado tiene la meza de no alevantar ambriento |
|
La mujer mala mete la meza i abolta la kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6781 |
mezurar (fr.) v. |
מדד, העריך |
|
Sien vezes mezura una vez korta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6782 |
mezuzá (ebr.) f. |
מזוזה |
|
Dos mezuzas i un korte |
|
Arrova pitas, beza mezozot |
|
Ya enchites la mezuza de todos pekados |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6788 |
mi/mis adj. pos. |
שלי |
|
Ken si pisho en mis bragas? |
|
Ande mi pie, ande mi karkanyal |
|
Lus ijos de mis ijos, son dos vezes mis ijos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6786 |
mi pron. pers. |
אותי, לי |
|
Guay de mi sin mi |
|
Negro de mi, negro de mi haver |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6790 |
miedo m. |
פחד |
|
Por miedo de pashariko no ensembrar trigo |
|
El ke gana emprimero, gana kon miedo |
|
El miedo guarda la vinya |
|
Miedo tendre i malo sere |
|
Te espantas de demandar? Tienes miedo de estudiar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6795 |
miel f./m. |
דבש |
|
Miel en la boka guarda la bolsa |
|
Mucha miel da dolor de vientre |
|
Muncha miel bulandrea |
|
Si tu amigo es de miel, no lo komas entero |
|
Ni su miel, ni su fyel |
|
Non te kero ni tu miel - ni tu fyel |
|
Bokita de miel, korason de fiel |
|
Ken la miel meneya, algo se le apega |
|
Ken toka miel se chupa los dedos |
|
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
|
Vinagre debalde es mas dulse de miel merkada |
|
Il ke te dio leche te dio fyel, il ke te dio piernas ti dio miel |
|
Dulse komo la miel |
|
Kaminos de lechi i miel, kaminos buenos |
|
En tu boka miel, en mi kaza bien i alegria |
|
Ken te dio pachas, te dio mieles |
|
Tu boka ke kome miel |
|
Es pasa de miel |
|
Mas muchas moshkas se topan en la miel de lo ke en el vinagre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6815 |
miente f. |
דעה, הבנה, כוונה; זכרון |
|
Non tengas fiuzia en bavajadas mete mientes ! Son mentiras koloradas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6816 |
mierkoles m. |
יום רביעי |
|
Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6819 |
miga f. |
פירור, פתות, תוך הלחם |
|
Dami migas ti dare amigas |
|
Ande ay migas, ay amigas |
|
Ya me komio la miga i el meoyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6822 |
mijor adj. |
טוב יותר, עדיף |
|
El mejor de los dados es no djugarlos |
|
La mejor mentira es dezir la verdad |
|
La mijor palavra es la ke no se avla |
|
La mijor repuesta es la kayadez |
|
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
|
No ay mejor espejo ke un amigo viejo |
|
El mas mejor kavayo nesesito freno |
|
No ay mijor mandado del ke lo aze kon su mano |
|
De lo bueno i lo mejor |
|
el emprestador tiene mejor memoria ke el devdor |
|
Al espejo me rendi, vide ke no ay mejor de mi |
|
El guerko ke se va es mijor del ke viene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6834 |
mil ke conj. |
אף על פי ש-, אפילו אם |
|
Mil muertes i no un selo |
|
Fuyete de una ora mala, biviras mil anyos |
|
Dada i mamada, patron de mil puerkos |
|
La repuesta en su ora vale mil dukados |
|
Mil penserios no pagan una devda |
|
La mentira se viste de mil kolores |
|
Patron de mil puerkos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6844 |
minder (t.) m. |
ספה תורכית, דרגש, מזרן |
|
Goza la mansevez ke en la vejez la soba i el minder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6845 |
mío/míos adj. pos. |
שלי |
|
Lo mio mio, e lo tuyo mio |
|
Kaza mia, nido mio |
|
Si el loko no era mio yo me lo riera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6848 |
miope adj. |
קצר רואי |
|
Los ke son muy miop todo echan al chop |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6850 |
mirada f. |
מבט |
|
Mirada i velada komo la reina |
|
El lovo puede trokar su mirada ma non puede trokar su manya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6849 |
mirar v. |
הסתכל, הביט, צפה, השקיף; השגיח, נתן דעתו; שקל; ריפא, טיפל ב- |
|
Muncho la 'sta mirando, le va ketar la stampa |
|
Az bien i no mires kon kien |
|
Ken mira a la djenti, non bive kontente |
|
Mira a la madre, toma a la ija |
|
El ken mira al mundo se kita del mundo |
|
Mirame kon ojo, te mirare kon dos |
|
La gayna beve agua mira al sielo |
|
Ni la novia, ni la semola, no las mires a la kandela |
|
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
|
Kien tiene maniyas mete, ken no mira de enfrente |
|
Mujer fea non le plase mirar en el espejo |
|
Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara |
|
El gameyo no mira a su korkova |
|
No mi mires la kolor, mirame la savor |
|
Aze bueno i no mires ke es ajeno |
|
Antes ke kazes mira lo ke azes |
|
Ken kere la roza no mira la espina |
|
Ken ti izo la masadura? El ken ti miro a la kriatura |
|
El eskaso mira uno, se le va sien i uno |
|
Hazino stuvites o hazino mirates? |
|
Ojo ke a de kevrar todo kere mirar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6880 |
mishirikón (port.) adj. |
הולך רכיל, מוסר, מלשין |
|
Al misherikon no le keda pipita en la boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6881 |
mishpahá (ebr.) f. |
משפחה, בני הבית, צאצאים; ייחוס, אבות |
|
Tahi, taha, una mizma mishpaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6882 |
Mistrayim (ebr.) f. |
מצרים |
|
En Misrayim ken tiene un ojo es mazalozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6884 |
mizmo adj |
שווה, דומה; אותו עצמו |
|
El lovo i la oveja siempre en la misma konseja |
|
Ninguno es buen servidor sino ke por si mizmo |
|
Los dedos de la mano no son todos los mezmos |
|
Tahi, taha, una mizma mishpaha |
|
Todo lo muncho es danyozo mizmo paras munchas |
|
Ama a tu konpanyero komo te amas a ti mezmo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6892 |
moabet (t.) m. |
שיחה, פטפוט |
|
El ke esta muncho siklet tiene menester de muabet |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6893 |
moadim (ebr.) m. pl. |
מועדים, חגים |
|
Kuando vazian bolsas por maasim tovim los buen proves se gozan en los moadim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6894 |
mobilia f. |
רהיט, ריהוט, רהיטים |
|
Ijika kon kaveza de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6895 |
modo m. |
אופן, דרך, שיטה, צורה, נוהג, סוג, מין |
|
Todo komo todo i la novia a su modo. |
|
Todos de una vientre, kada uno a su modo |
|
Todo modo de detenimiento es por bien |
|
Todo modo de karta i eya le aze bachka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8811 |
modre (port.)- por modre de |
בגלל, כי |
|
Esta pita i arroz paramorde vos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6900 |
modrer v. |
נשך; גרם פצע/חתך; נשא רווח; הבין |
|
Perro ke va modrer no amostra los dientes |
|
El perro ke ladra no modri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6902 |
moel (ebr.) m. |
מוהל |
|
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6903 |
mofina f. |
טירדה, דכדוך, עצבות |
|
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6905 |
mojado adj. |
רטוב, לח |
|
Batido kon pishtimal mojado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6907 |
moko m. |
ליחת האף, ריר אף |
|
Ken bavas inbia, mokos arisiva |
|
Se torno kon los mokos enkolgando |
|
Kada moko para su paladar es dulse |
|
Siempre al loko le eskurre el moko |
|
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6915 |
mokozo m. & adj. |
זב חוטם; כינוי לאדם טיפש ושחצן |
|
El ken no tiene a la ermoza beza a la mokoza |
|
La madre piadoza kita su ija mokoza |
|
Onbre ke es sospechoso tiene meoyo mokoso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6919 |
molde m. |
אמצעי |
|
El Dio da moldes i maneras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6920 |
moler v. |
טחן; עיכל |
|
Aguas pasadas no molen molino |
|
Dos piedras pontudas no molen trigo (o molino) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6924 |
molinero m. |
טוחן, טחן (בטחנת קמח) |
|
el molinario pensa ke solo por su molino aze luvia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6925 |
molino m. |
טחנה, מטחנה; כינוי לפטפטן |
|
Aguas pasadas no molen molino |
|
Una paja detiene un molino |
|
el molinario pensa ke solo por su molino aze luvia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6930 |
momento m. |
רגע; זמן, הזדמנות |
|
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
|
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6932 |
moneda f. |
כסף, מטבע, מטבעות; הון |
|
Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada |
|
El ke kaza por la moneda, eya se va, la mujer keda |
|
El tienpo es moneda si las tienes muy pronta |
|
Mal ke se akava kon moneda no es mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6936 |
montanya f. |
הר |
|
Muntanya kon muntanya non se enkontran, persona kon persona se enkontra |
|
Pashariko de montanyas |
|
La mojer onorada, en la punta de la montanya |
|
Draga de siete muntanyas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6938 |
montés/montez adj. |
הררי; בן הרים, פראי |
|
Salta komo el gayo montes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6939 |
monturo (port.) m. |
גל אשפה; בור שפכים, בור מחלחל |
|
La foja kon el monturo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6940 |
morada f. |
בית, דירה, מגורים, מקום מגורים, דיור, אכסון |
|
Ni kaza, ni morada, ni hastra enkan(e) |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6941 |
morador/dera n. |
תושב, דייר |
|
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6943 |
morde- para morde |
בגלל, כי |
|
Onra al azno paramor de su patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6945 |
morenika v. |
שחומה, חומה, ברונטית |
|
Morenika kon savor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6944 |
moreno adj. |
שזוף, שחום, שחרחר, חום |
|
Morenas ke kemaron Salonik |
|
Sin bolsa yena, ni ruvia ni morena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6948 |
mortaja f. |
תכריכים |
|
De la faja asta la mortaja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6950 |
mortal adj. |
קטלני, מועד לפורענות, גורם למוות; בן תמותה, בן אנוש |
|
Non kontes muncho sovre este mundo mortal, nunka vas a saver kuando viene tu mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6951 |
mos pron. pers. |
אותנו; לנו; מאתנו; את עצמנו |
|
El Dio mos de bien i lugar ande meter |
|
La tierra muestra ke no mos falte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6953 |
mosa f. |
עלמה, בחורה; עוזרת-בית, משרתת |
|
Mosas i mansevos tovajas de manos |
|
Onde ay mosas ay i rozas |
|
Kien kiere kazar kon mosa ke no se aspere la vejesh |
|
Si la mosa savia lo ke yeva la kazada, se kortava el pie i mano i kedava asolada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6957 |
mosedad f. |
בתולין; עלומים, נעורים; מעשי עלומים |
|
Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad |
|
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6959 |
moshka f. |
זבוב |
|
La moshka no mata, ma bulanderea |
|
Mas muchas moshkas se topan en la miel de lo ke en el vinagre |
|
En boka serrada no entra moshka |
|
Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta |
|
Guadrado de ayin ara, de ojo malo, i de pitme de moshka |
|
Al kavayu sarnozo, la moshka li apoza |
|
Era lovo si izo moshka |
|
La kriatura i la moshka en enverano se konosen |
|
Kuandu si arapan las moshkas |
|
Le 'sta akesheyando komo la moshka en la leche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6974 |
moshkito m. |
יתוש; זבובון |
|
Por una moshkita se bozea i se gomita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6492 |
moso m. |
משרת, נער (משרת); עלם, בחור |
|
Kome poko toma moso |
|
Mi moso tiene moso, mi amo 28 |
|
Moso i gayo, solo un anyo |
|
Mi moso manda mi moso |
|
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
|
Komo el amo i el moso |
|
El moso bueno se yeva a la ija del amo |
|
Moso del pie kosho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6982 |
mostrar v. |
הראה, הורה, הצביע, הציג, גילה, הסביר, הדגים, הוכיח |
|
No mostres ande pishas ke utro va e se kaga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6983 |
mover v. |
ילדה טרם זמן, הפילה (עשתה הפלה); הניע, הזיז |
|
Tres pari, tres movi, i kon mi kara limpia sali |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6984 |
moverse v. refl. |
התנועע, זז, עבר ממקום למקום, עקר עצמו ל- |
|
El mundo se mueve ma no kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6985 |
movito m. |
נֶפֶל; זַחַל |
|
Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6986 |
mozos/mozas pr. pers. |
אנחנו |
|
Eyos tengan bien i mozos tambien |
|
Ken sosh vos ke paresesh a muzos |
|
Leshos de mozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6989 |
mozotros/mozotras pr. pers. |
אנחנו |
|
Ke nuestros djidios esten bien i nosotros tambien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6990 |
muchacha f. |
עלמה; משרתת |
|
Mochacha por las orejas |
|
Finyite masa ki muchacha te amasa |
|
Tsedaka sin hohma es komo una muchacha siega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6993 |
muchiguar v. |
הרבה, הגדיל, הגדיל את הכמות; נמצא בשפע |
|
El ke muchigua su sensia save muchiguar pasiensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6996 |
mudo m. & adj. |
אילם, דומם |
|
La madre del mudo entiende al mudo |
|
Un mudo i un tartamudo no se dan a entender |
|
El ke se topa deznudo tiene razon de ser mudo |
|
El peshkado es mudo siendo no tiene (rea) polmon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7000 |
muela f. |
אבן ריחיים; שן טוחנת |
|
El ke tiene elmuera, tiene dolor de muela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7001 |
muerte f. |
מוות, מיתה, פטירה |
|
No ay muerte sin achake |
|
Muerta dulsi no ay |
|
La muerte es la mas grande echa de la vida |
|
Mejor es sien muertes de londje i no una de serka |
|
Muerte i mal suerte |
|
Asta la muerte vida es fuerte |
|
Muerte de la mujer, dolor de kovdo |
|
Geinam en vida ke en muerte non es maraviya |
|
Echarse a parir es echarse a la muerta |
|
Dospues de mi muerte, luvia i tempesta |
|
Mil muertes i no un selo |
|
La muerte no es una vengansa ma es una buena eskombransa |
|
Hazinura de tura muerte segura |
|
Vida sin salud, la muerte es mas dulse |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7017 |
muerto m. & adj. |
מת, חלל, נפטר |
|
A la muerta i a la aogada aza los echos |
|
El muerto no aze el echo del bivo |
|
El muerto no save nada, todo es para el ojo del bivo |
|
El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el |
|
Los muertos i idos tienen pokos amigos |
|
Por el muerto se avla solo bueno |
|
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
|
Meter enriva d'un muerto, un bivo |
|
Ya esta la guerta, komo la turka muerta |
|
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
|
Rey muerto, rey puesto |
|
Mas vale kojo ke de muerto |
|
Al lado de un muerto - miter i a un bivo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7032 |
muestro/muestros adj. pos. |
שלנו |
|
Ke venga el Mashiah, ke no sea en muestros dias |
|
Dotrina de muestra Torah enaltese la emuna |
|
La tierra muestra ke no mos falte |
|
Ke nuestros djidios esten bien i nosotros tambien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7036 |
muevo adj. |
חדש, חדיש; מתחיל, ירוק, טירון |
|
Muevos rees, muevas le(e)s |
|
Aspera azno a la yerva mueva |
|
A kavayo nuevo, kavayero viejo |
|
A dipasho del sielo non ay koza mueva |
|
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
|
Djuha no se iva a ichar sin sehura mueva |
|
A nuevas nesesidades, nuevos konsejos |
|
Eskova mueva barri bueno |
|
El Dio ke te guadre de muevo riko |
|
Panderiko muevo, tres dias a la pader |
|
El Dio ke nos guadre de merkader nuevo i de puta vieja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7048 |
muez f. |
אגוז |
|
Dos muezis no azin kastiyo |
|
De las kashkas a las nuezes |
|
La muez no parti, ama los dientes arrompi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7052 |
mujer f. |
אשה, בת זוג, בת לוויה, רעיה, חברה |
|
Kon la mujer bive komo el gato i el perro |
|
Lo ke kere la mujer i el Dio lo kere |
|
Muerte de la mujer, dolor de kovdo |
|
Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar |
|
En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino |
|
Dos mujeres i una oka azen bazar |
|
Mujer fea non le plase mirar en el espejo |
|
La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto |
|
Mujer sin kriaturas, arvol sin frutas |
|
Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser |
|
El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor |
|
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
|
Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer |
|
La plata se konose kon el fuego, ala mujer kon la plata, el ombre kon la mujer |
|
La mujer ke non save manejar por seguro non save menear |
|
El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver |
|
Haham i merkader, alegria di la mujer. |
|
Mujer ke es kasta, nunka enfastia |
|
La mojer onorada, en la punta de la montanya |
|
El ke no tiene ke azer, kita los ojos de la mujer |
|
Si keres ke la mujer yore, deshala prove |
|
El muncho meldahon tiene el ojo a kada mujer ke ve en el balkon |
|
La bota yena, la mujer borracha |
|
Ni dar ni haver, ni mujer de mantener |
|
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
|
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
|
Ava entravada, mujer maneada |
|
No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer |
|
La mujer aze, la mujer dezaze |
|
Ken tiene la mujer ermoza ke no vaiga a la boda |
|
Una famiya sin mujer, una familya sin fener |
|
Todo tiene kavo solamente una mujer |
|
Puedo i no puedo kon mi mujer me tomo |
|
No te mato mujer, si no te apreto a la pare |
|
La primera mujer es eskova - la segunda reyna |
|
Ni la meza metida, ni mujer en la kama |
|
La onor de la mojer es un kaveyo |
|
El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko |
|
El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto |
|
Dinguna mujer revela su edad |
|
Kualo azen los Sheres? Toman dos mujeres! |
|
Ni mulk en Turkia, ni mujer de Romania |
|
Porke la yaman mujer? Porke save bien tesher |
|
En vitrinas no mires kon tu mujer te avri el portofolio sin kerer |
|
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
|
La mujer i la sardina mas chika, mas fina |
|
Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman |
|
Una mujer pompoza nunka sale savroza |
|
La mujer loka por la vista pierde la toka |
|
Ni novia sin velo, ni mujer sin selo |
|
Una mujer pompoza i un ombre gastador |
|
La mujer guarda el sekreto ke no save |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7110 |
mujerika f. |
שם חיבה לרעיה |
|
Ken no siente a su mujerika, se tuerse la orejika |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7111 |
mula f. |
פירדה; כינוי לטיפש |
|
Las mulas fueron a buskar kuernos, vinieron sin orejas |
|
Se durme ensima de la mula |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7113 |
mulk/mulkye (t.) m. |
בעלות; נכסי קרקע, נכסי דלא ניידי, בניין, נחלה |
|
Ni mulk en Turkia, ni mujer de Romania |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6995 |
muncho adj. |
מאוד, רב |
|
Mal de muchos, medio mal |
|
Ande ves muncha djente no te enkashes |
|
El muncho ir entrar i salir kon el vizino a la fin sale pletos |
|
Lo muncho paso lo poko kedo |
|
Ken bushka lo muncho piedre i lo poko |
|
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
|
Ken non konose avuelo, mankura de muncho bueno |
|
Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo |
|
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
|
El poko avlar es oro, lo muncho es lodo |
|
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
|
Munchos bienis, muncho dulor de kavesa |
|
Muncho bien te kero, la bolsa no me tokes |
|
Kon muncha tefila balda la gezira |
|
Donde viene el mal, non ay muncho mazal |
|
Ken no tiene krios, tiene una dolor, ken tiene, tiene munchas |
|
Ken izo uno, izo munchos |
|
Muchos pokos azen un mucho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
6994 |
muncho adv. |
הרבה, רב |
|
Ken mucho durme poko ambeza |
|
Muncho avlar, muncho yerrar |
|
Muncho ay, muncho se va |
|
Kuando muncho eskurese es para amaneser |
|
El ken mas tiene mas muncho kere |
|
Amokate novia, ni poko ni muncho |
|
El ke le plaze muncho bever nunka se puede enrikeser |
|
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
|
Una pader rota tura mas muncho de una sana |
|
El kantaro roto tura mas muncho del rezio |
|
Avla poko pensa muncho |
|
Avla poko i siente muncho |
|
Gana poko en vendiendo mucho |
|
Muncho la 'sta mirando, le va ketar la stampa |
|
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
|
El ojo kome mas muncho ke la boka |
|
El muncho pensar no sale a bueno |
|
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
|
Muncho te kero fin ke te fiero |
|
Mucho vale i poko luze |
|
El padre del novio trusho muncho |
|
Embeza muncho i avla poko |
|
El ke mucho pensa, sin komer se echa |
|
La geyna por kaminar muncho fue pedrida |
|
Kien mucho suve, es para kaer |
|
Poko avlar, muncho azer |
|
Ken muncho pensa no alkansa a Yerushalayim |
|
Yo do poko, de los sielos - muncho |
|
Ken muncho korre, presto se kansa |
|
El ke korre muncho presto se kaye |
|
No le digas al loko ni mucho ni poko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7170 |
mundado adj. |
מקולף, מקוצץ |
|
'Skojo todo peras mundadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7171 |
mundo m. |
עולם, תבל; כל הבריות |
|
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
|
En este mundo non ay bien komplido |
|
Bienes son d'este mundo |
|
El mundo es shuflete, ken lo tanye, i ken lo siente |
|
Ni el mundo sin luvia, ni la luvia sin el mundo |
|
El mundo pertenese al pasiensozo, tambien a el ombre ke es konsienzudo |
|
El selo i el dezeyo kita a la persona del mundo |
|
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
|
Dike vash aruves - ke el mundo va atravers |
|
Este mundo es un bonete, ken lo kita, ken lo mete |
|
Todo pasa por este mundo, guay onde pasa |
|
No ay amigo en el mundo mas ke la madre |
|
De ke sos karnudo, de dar kuenta al mundo |
|
Pasa punto, pasa mundo |
|
El espartio de este mundo |
|
Se fueron al mundo de la verdad |
|
El ken mira al mundo se kita del mundo |
|
Tres kozas kitan al ombre del mundo : riko mentirozo, povre gaviento, i viejo putaniero |
|
Yirme por estos mundos endelantre |
|
In bueno mundiko stamos, ma no mo lo stamos gozando |
|
Dos kon uno le kitan del mundo |
|
Mis ermanos, mis keridos lo ke vas tan akorrido en este mundo falso |
|
El mundo se mueve ma no kaye |
|
Kuando bive el mundo kuando bivo yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7199 |
murir/murirse v./v.refl. |
מת, נפטר |
|
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
|
No muera bruja si no desha bru[s]ha |
|
Moshe morio, Elokim kedo |
|
Mi enimigo me veye murir, ke de todo mal me vera salir |
|
Djoha no se kiria murir por mas sintir |
|
El ken kria ijo no muere de afito |
|
El ke bive esperando, se muere en kagando |
|
Ken bivi esperando, muere kantando |
|
Kien su mal enkuvrio, de eyo se murio |
|
El ke bive kon esperansa, muere kon shushulera |
|
Ken in kresianos kreya, kon eyos ke se muera |
|
Kien negro nase, negro muere |
|
Kien tronco nasio, tronco murio |
|
Mi madre era roska, yo me muero de ambre |
|
Dinguno muere si Dio non kere |
|
Muera la gaina, muera kon su pipita |
|
Azno, no muere de tikia |
|
El harif ke non muera |
|
Komer por no morir |
|
Muerete te kerere bien |
|
Nada se muere i presto se revive komo la intolerensia |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
Se murio en dia de luvia, los sielos lo yoran |
|
Kien no tiene indjenio, de ambre se muere |
|
Kien tiene de azerte bien, o se muere, o se va por afuera |
|
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
|
El ke te va azer bien o se muere o se va de la sivda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7230 |
mursá (ebr.) m. |
מורסה; כיעור; אדם/דבר מה בלתי נעים ומעורר גועל |
|
Un bulto de mursa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7231 |
musafir (t.) m. |
אורח/ת |
|
Pishkadu i musafir por dos dias, el treser se guelen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7233 |
mustacho m. |
שפם |
|
Lo kita de la barva, lo mete al mustacho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7234 |
mutra (gr.) f. |
פנים זועפות, מצב רוח רע |
|
Si la kara mutra vas azer non kero ke agas mi plazer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7235 |
muy adv. |
מאוד, ביותר |
|
Kon los grandes non peleo, me plaze estar muy rezio |
|
El merkader prudente sienpre es muy saviente |
|
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
|
Anke tienes kuatro pares de ojos, es muy muy dificil de ver piojos |
|
Ke es la koza muy muy klaro? La eksperensia es muy karo |
|
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7242 |
nada pron. |
מאומה, מאום, שום דבר, לא כלום |
|
Kien no arriesga nada non puede tener nada |
|
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
|
Para nada, kaldo de avas |
|
Ken nada no save, nada no tiene |
|
Uno i nada es todo nada |
|
Nada non keda eskondido adibasho de sielo |
|
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
|
Si dizes kavezal o almoada, non te espantes, non va kostar nada |
|
Kuando non tienis mazal - ya ti puedes enfurkar i nada non ti va ayudar |
|
El ignorante non tiene duda porke entiende poko de nada |
|
Tomates enprestado i no pagas mas no resives nada |
|
Los del novio son lo ke son, los de la novia no son nada |
|
Sin sudar non si ankalsa nada |
|
Kuando todo todo, kuando nada nada |
|
El muerto no save nada, todo es para el ojo del bivo |
|
Kontentate di lo tuyo i no demandis nada di otr'uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7259 |
nadar v. |
שחה; שט, צף |
|
Este mundo es redondo, kien no save nadar se va al ondo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7260 |
nalchá (t.) f. |
פרסת סוס, פרסת מגף |
|
Las alchas antes del kavayo |
|
Antes de merkar el kavayo, merko las nahchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7262 |
nalga f. |
ירך, עכוז |
|
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7263 |
nariz f. |
אף, חוטם |
|
A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz |
|
Le disheron ki si amoka, si kito la nariz |
|
Fuimos del prishil, mos kresio en la nariz |
|
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
|
Le kresio en la punta de la naris |
|
Ken ti gueli, la naris li kai |
|
Ken de mi gueli si intuzega |
|
El amor es komo ablilris, entra por la boka, sale por la naris |
|
Skorido por la nariz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7273 |
naser/naserse v. |
נולד; בקע, בצבץ |
|
Ken nase kon mazal i ventura, i ken kon podra i kevradura |
|
Ken negro nasio, nunka no se endiricho |
|
Nasen los ombres, nasen dolores |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
Solo, ken no se nasio, no se muere |
|
Todos nasidos son para murir |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
Ijo, de kuanto tu nasites, me armates traision |
|
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
|
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
|
Kuando non ay mazal, ya si vei del dia de naser |
|
'Sta muncha kayades, va naser una ija sfriyada |
|
Kien negro nase, negro muere |
|
Kien tronco nasio, tronco murio |
|
Del dia ke nasio tinya le kresio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7292 |
nasido adj. |
יליד, נולד ב- |
|
El nasido kon mancha nunka se adova |
|
Nasido de noche de viernes |
|
Al rizin nasido i en el enverano le aze frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7295 |
nasión f. |
אומה, לאום, עם |
|
Sedaka i bienfizensia enaltese a la nasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7296 |
natura f. |
טבע; אופי, טבע, מהות |
|
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
|
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
|
El uzo es segunda natura |
|
El mas buen mediko es la natura, el tiempo i la pasensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7300 |
nave f. |
אניה, ספינה, כלי שיט |
|
Ija de kazar, nave de enkargar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7301 |
navigar cf. navegar |
|
|
Anke la vida es una mar deskonosida semos destinados para navigarla kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7302 |
navo m. |
לפת |
|
De koles i navos no de enshugan los platos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7303 |
nazar (t.) m. |
עין הרע, גורל רע |
|
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
|
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7305 |
neemán (ebr.) adj. |
ישר, הגון |
|
Al ladron neeman |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7306 |
neglijensa/neglijensia f. |
הזנחה, רשלנות, הקלת ראש |
|
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7307 |
negra f. |
זונה |
|
Si negra Hana, mas negra su ermana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7308 |
negregura f. |
רֶשַע, רשעות, רוע לב, רעה |
|
Kuando ay negreguras, ladronisio, teror, matansinas, pletos de ermanos, mismo en kipur el Dio no mos perdona |
|
La negregura, al pareser se le veya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7328 |
negro m. & adj. |
רשע; רע, גרוע, כעור, מכוער, מזיק; מלוכלך; שחור |
|
Lo ke se aze kon las buenas, no se aze kon las negras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7329 |
nel (en el) adv. |
בתוך |
|
Meter sefer n'el kal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7330 |
nes (ebr.) m. |
נס, פלא |
|
Nes para ke salga otra vez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7331 |
nesesidad/nesesitá f. |
צורך, הכרח, כורח |
|
A nuevas nesesidades, nuevos konsejos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7332 |
nesesitar v. |
הצטרך |
|
El mas mejor kavayo nesesito freno |
|
El sol non nesesita kandelas o lamparas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7334 |
nesio m. |
טיפש, שוטה |
|
El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio |
|
El savio muda konsejo, el nesio sienpre dize ''no'' |
|
A palavras nesia, oidos sordo |
|
Ravia en los nesios es topada |
|
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7340 |
ni conj. |
לא זה, גם לא, אף לא |
|
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
|
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
|
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
|
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
|
Ni al kantador digas kanta ni al bevedor beve |
|
Ken korta pan no ve Ganeden ni Giinam |
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
Vites al azno? ni preto ni blanko |
|
El ke no tiene ermano, no tiene ni pie ni mano |
|
Ermuzuras ni si komen ni si guadran |
|
Esfuegra ni de barro buena |
|
Ni la meza metida, ni mujer en la kama |
|
Lo olvidado, ni agradecido ni pagado |
|
Ande no ay madre no ay ni padre |
|
Amokate novia, ni poko ni muncho |
|
La kaza no save ni prove ni hazino |
|
Ni kedesh, ni andesh |
|
Ni kontado ni fiado |
|
Ni primera, ni prostera |
|
Ni el riko kon su rikeza, ni el barragan kon su barragania |
|
A boda ni bavtizado, nunka vayas sin ser yamado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7366 |
nido m. |
קן |
|
Ni ave sin nido, ni gozo komplido |
|
Kaza mia, nido mio |
|
Poko a poko el pasharo aze su nido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7369 |
niegar v. |
שלל, הכחיש; סרב, מאן; כפר ב-; הסתיר, שמר בסוד |
|
Kuando uno avla la verdad nunka lo va pueder enyegar |
|
Niegar una falta es azer otra peor |
|
Niegar i mentir i la verdad dezmentir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7372 |
nieto m. |
נכד |
|
Fijos non tengo, nietos me yoran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7374 |
nievar v. |
ירד שלג |
|
Buena es la nieve ke en su ora nieva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7375 |
nieve f. |
שלג |
|
Anyo de nieves, anyo de bienes |
|
Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar |
|
Dezea la prenyada nieve tostada |
|
Blanko komo la nieve |
|
Buena es la nieve ke en su ora nieva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7380 |
ningún/a adj. |
אף (אחד) |
|
Lo ke no se aze en la boda no se aze en ninguna ora |
|
In ningun ombri ki non tengas konfiensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7383 |
ninguno pr. indef. |
אף אחד; אדם חסר ערך |
|
Ninguno ke no aspera de otro |
|
Ninguno es buen servidor sino ke por si mizmo |
|
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
|
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
|
Onra a kada uno i no maltrates a ninguno |
|
Los males tuyos no kontes a ninguno, al enimigo lo alegraras |
|
No tata kaldo kon ninguno |
|
De dota i ashugar ninguno se enrikesio |
|
Tiene padre padrasto, madre madrasta, i ninguno de korason |
|
Ninguno veye su korkova |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7393 |
ninyo m. |
ילד, ילדון |
|
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7394 |
no adv. |
לא, לאו |
|
Boka ke dize no, dize si |
|
Kon un no se eskapa, kon un si se enkampa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7397 |
nochada f. |
ליל, נשף, מסיבת לילה, ערב תרבות/שירה וכו' |
|
Segun la dolor ez la nochada |
|
'Stan unas nochadas, en bien empleyadas |
|
Una mala nochada, no la kita ni una semana |
|
Se azieron una nochadas/noches d'un anyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7401 |
noche f. |
לילה, ליל |
|
La noche es larga a la dolor ke se vela |
|
La noche es paridera |
|
De noche te vengo a ver, ke de dia non puede ser |
|
Nasido de noche de viernes |
|
El dia avla avagar, la noche mira atras |
|
Apega el dia kon la noche |
|
Arrazgo el gato la noche de la boda |
|
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
|
Pasensia, piojo ke la noche es larga |
|
Dicha klara komo la noche |
|
Amanyana la noche komeremos la burreka |
|
El dia vee la lavor de la noche i se rii |
|
La noche es komo la prinyada, no se save lo ke va trayer la madrugada |
|
A la haragana, la noche le viene la gana |
|
La mujer kazada de la noche a la manyana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7419 |
nombrar v. |
קרא שם, קרא בשם, נתן שם, כינה, נקב בשם; ציטט, ציין, העלה זכר |
|
Te nombrimos ! Ke te nombran kon bueno o kon salud |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7420 |
nombre m. |
שם, שם פרטי |
|
El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre |
|
El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver |
|
Madrasta? El nombre ya le basta |
|
Madrasta, di kulo ki si arasta |
|
Si ves al ombre pregunta por su nombre |
|
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7427 |
novio/via n. |
חתן/כלה; ארוס/ארוסה |
|
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
|
La novia por se engrasiar icho un pediko |
|
La novia por grandeza, se suvio a la meza |
|
Novios i novias peshkires de meza |
|
Ni novia sin sejas, ni boda sin keshas |
|
Ni la novia, ni la semola, no las mires a la kandela |
|
Buena es la novia siega de un ojo |
|
La novia de las siete tachas |
|
Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor |
|
Muncho trusho el padre de la novia |
|
Novia chika, novia grande, talamo kere |
|
Pan i pan i medio pan i la novia sin desayunar |
|
Di kuando sos novia? Di dia i medio |
|
Amokate novia, ni poko ni muncho |
|
Mi ijo kocho i rekocho novias a vente (i)ocho |
|
La novia eskondida, la bos en la meshkita |
|
La novia kale ke amostre la (a)shugar, el gato esta arriva de la kasha no lo save echar |
|
Avlo la novia de mala manera, entinyo toda la parentera |
|
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
|
Ni novia sin velo, ni mujer sin selo |
|
Los del novio son lo ke son, los de la novia no son nada |
|
Todo komo todo i la novia a su modo. |
|
Ondi non mi konosiran - novio mi daran |
|
El padre del novio trusho muncho |
|
Novios i novias peshkires de meza |
|
Novio kero, presto lo kero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7456 |
nudo cf. deznudo |
|
|
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7457 |
nuera f. |
כלה (אשת הבן) |
|
La nuera bare lo ke la suegra veyi |
|
De la tizna a la karvonera, es esfuegra i nuera |
|
A vos vo lo digo eshuegra vos entendelo esnuera |
|
A ti te digo ija - intienda mi nuera |
|
Entre la es.huegra i la nuera deshan la kaza sin barer |
|
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
|
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
|
La suegra kon la nuera, komo la samara vieja ke tiene pelo i non kalienta |
|
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
|
Bien giza la mi nuera kon la kaza yena |
|
Regoldea la mi nuera kon la tripa yena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7469 |
nunka adv. |
אף פעם, בשום אופן, לעולם לא |
|
Buen abogado nunka es barato |
|
El ombre ke nunka duda, non sabe koza alguna |
|
Ken en el Dio kreya, nunka s'enganya (o se despera) |
|
Kien no a visto a Seviya nunka a visto maraviya |
|
En azer bien nunka se piedre |
|
Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana |
|
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
|
Las avas kontadas nunka son rovadas |
|
Raposas de las vezinas nunka komen las gayinas |
|
El nasido kon mancha nunka se adova |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
|
El ke mira a la djente nunka va bivir kontente |
|
Ken negro nasio, nunka no se endiricho |
|
Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto |
|
El ke le plaze muncho bever nunka se puede enrikeser |
|
Karidad bien entendida nunka esta eskondida |
|
Kien tiene ijos i ovejas, nunka le faltan keshas |
|
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
|
El melon i el ombre nunka se konosen |
|
Selebrasiones i bendizir i nunka maldizir |
|
En la kaza del gvir, nunka manka un basin |
|
Kuando uno avla la verdad nunka lo va pueder enyegar |
|
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
|
El ke kome poko nunka sale loko |
|
Los ke siempre son sekeozos por la sensia nunka se deshan sonbair de la verguensa |
|
Ken bien ama, nunka olvida |
|
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
|
Mujer ke es kasta, nunka enfastia |
|
Ken solo djugo, nunka se inganyo |
|
Kien non save ke es gerra, nunka ke vaiga a eya |
|
Ken guadro, nunka dezeo |
|
El ombre sezudo nunka es muy krudo |
|
Los malazedores nunka son muy povres |
|
El pedante nunka es buen profesor |
|
El sospechador nunka tiene repozo porke en todo lo todo es dudozo |
|
El ambisiozo i el enviozo no tiene nunka ripozo |
|
El piadozo nunka tieni ripozo |
|
Kien no save de avuelo nunka save de lo bueno |
|
Mas vale tadre ke nunka |
|
Al malo nunka le manka el grano |
|
El ke es buen pagador, nunka sale devdor |
|
Korason alegre nunka se envejese |
|
Una mujer pompoza nunka sale savroza |
|
A boda ni bavtizado, nunka vayas sin ser yamado |
|
La ija i el Pesah nunka se atema |
|
Todo lo ke se va menear, kasi nunka se va kayer |
|
Ken buen mazal tiene nunka lo piedre |
|
No te endevdes mas del karar porke no puedes nunkua pagar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7526 |
nuvlado adj. |
מעונן; מעורפל, עמום |
|
Dia nuvlado, dia bolado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7527 |
nuvlozo adj. |
מעונן |
|
El dia nuvlozo se va komo el fumo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7528 |
nyudo m. |
קשר |
|
Ken no ata al nyudiko pierde el puntiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7529 |
ochenta adj. |
שמונים |
|
Da los ochos a los ochenta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7531 |
ofisio m. |
מקצוע, עיסוק, מלאכה; משרד |
|
De bien i de visio perdi el ofisio |
|
Ken es tu enemigo - el de tu ufisio |
|
Kada uno haham en su ofisio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7534 |
oído m. |
אוזן; חוש שמיעה, אבר שמיעה |
|
Aze un oyido puerta, uno ventana |
|
Te 'stan komiendo los oyidos |
|
A palavras nesia, oidos sordo |
|
Marido dolor de oyido |
|
De tu boka a los oyidos del Dio |
|
Le entro por un oyido, le salio por el otro |
|
Kuando uno avla, serra tu boka i avre tus oidos |
|
I las paderes tienen uyidos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7543 |
oír v. |
שמע, הקשיב, האזין; ציית |
|
Ken mal avla, mal oye |
|
Kuando kantamos todos oyen, kuando suspiramos todos fuyen |
|
El sodro oya para mal |
|
Oyir, ver i kayar |
|
No es lo ke vesh, sino lo ke oysh |
|
Oiga tu oreja lo ke dize tu boka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7550 |
oja f. |
עלה, טרף; דף |
|
La saviduria es fruta, la poezia es oja |
|
El haham abolta la oja por ande la kere |
|
Abolta la oja |
|
La foja kon el monturo |
|
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7555 |
ojika f. |
דף, עלון |
|
Por onde kere el haham abolta la ujika |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7556 |
ojiko m. |
עין קטנה; כביסה מהירה ושטחית |
|
Es de los ojikos embasho |
|
De tanto ke te kero bien Moshiko, ke te kito el ojiko |
|
'Spantate de los ojikos d'enbasho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7559 |
ojo m. |
עין |
|
El ojo ve, l'alma dezeya |
|
Lo ke vee kon el ojo apunta kon el dedo |
|
El ojo del bivo se incha kon un poko de tierra |
|
El oju del benadam non si incha kon nada, se incha solu kun poko de tiera |
|
Todo es para el ojo del bivo |
|
Mi ojo ke no te aga danyo |
|
Ken no tiene ojo en dengunos i se va kon kuento tiene vida arepozada |
|
Ke no tengas el ojo en el d'enfrente |
|
El ken tiene un ojo entre los siegos es rey |
|
El ojo en el kamino lo tiene todo |
|
'l es el ojo de la kara |
|
Esto mi es el ojo en la kara |
|
El ojo kere ver bueno |
|
El ojo kome mas muncho ke la boka |
|
Los ojos pedri, las pestanyas vo buskar |
|
Le echo sal en los ojos |
|
En el ojo de la siega, kae la senteya |
|
No tengas ojo en otro te tiene en lo tuyo |
|
Ojos ke no ven, korason ke no dezeya |
|
Lo ke mi ojo no veye, mi korason no yora |
|
Tener ojo grande en todo no traye bueno |
|
Boka de leon ke te koma i no ojo de ben-adam |
|
El muerto no save nada, todo es para el ojo del bivo |
|
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
|
El ke yoro por otros, se kedo sin ojos |
|
Ojo de leon ke te koma, ojo de benadam ke no te vea |
|
Buena es la novia siega de un ojo |
|
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
|
El ke no tiene ke azer, kita los ojos de la mujer |
|
Ojo preto vate tadre, vente presto - Ojo preto vente tadre, vate presto |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
Ken mucho se skarva, los ojos se kita |
|
Las mujeres yoran kon un ojo i rien kon el otro |
|
'Sta asperando kon ojos de papel |
|
Icho el oju al saku |
|
Mirame kon ojo, te mirare kon dos |
|
Aya vaya el ojo malo |
|
Guadrado de ayin ara, de ojo malo, i de pitme de moshka |
|
El muncho meldahon tiene el ojo a kada mujer ke ve en el balkon |
|
Anke tienes kuatro pares de ojos, es muy muy dificil de ver piojos |
|
Lagrima en el ojo, sinyal de buen korason |
|
Serrar los ojos por sienpre |
|
No komas delantre de todos porke te tienen ojo en todo |
|
Los ke serran los ojos, van a topar piojos |
|
Ojo preto de kaza |
|
Siego kon ojos |
|
Ojo vazio |
|
El bueno de ojo sera bendicho |
|
Guardate de ojo de ombre i de sirena de mal |
|
Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon |
|
El ojo mas ambriento de la tripa |
|
El ojo es el espejo de la alma |
|
Echo el ojo a la kuzina |
|
En Misrayim ken tiene un ojo es mazalozo |
|
El ojo kere ver su parte |
|
Tiene ojo burakado |
|
Mi ojo no se enganya |
|
Es un pedaso de karne kon dos ojos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7621 |
oka f. |
אווז |
|
Dos mujeres i una oka azen bazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7622 |
okuparse v. refl. |
התעסק |
|
Si te okupas muncho en el pareser te vas a engrandeser mankura de ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7623 |
olgansa/olgansia f. |
נופש, מנוחה, עֹנֶג |
|
De mi patata no tengas olgansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7624 |
oliva f. |
זית |
|
Oliva i azeituna, todo es una |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7625 |
olvidadizo m. |
שכחן, כפוי טובה |
|
El oro es olvidadizo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7626 |
olvidado adj. |
שכוח, נשכח |
|
Lo olvidado, ni agradecido ni pagado |
|
Lo komido i lo kagado es ulvidado |
|
Todo lo pasado es olvidado |
|
El amigo prove es presto ulvidado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7629 |
olvidar/olvidarse v./v. refl. |
שכח, נשה |
|
Ken bien ama, nunka olvida |
|
Me olvidi ke era kazada, me komi la sena |
|
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7632 |
olvidozo adj. |
שכחן |
|
El Dio es tadrozo ma no es olvidozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7633 |
ombligo m. |
טבור |
|
Amigo fin al umbligo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7634 |
ombre m. |
בן אדם, אדם, אנוש, איש, גבר |
|
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
|
Este ombre es derecho, los derechos stan aya adebasho |
|
El ombre detra del dedo no se eskonde |
|
Al ombri non devis de kreyerti |
|
La kaza sin ombre, estufa sin lunbre |
|
El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver |
|
Ma el ombre bolto komo el vino en la bota |
|
Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad |
|
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
|
La plata se konose kon el fuego, ala mujer kon la plata, el ombre kon la mujer |
|
Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo |
|
El ombre yeva mas ke la piedra |
|
Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer |
|
Ombres vemos, ma korason no savemos |
|
El ke dezea azerse onbre tiene ke amostrarse komo onbre |
|
Nasen los ombres, nasen dolores |
|
Kuando s'enrikesa el ijo del ombre se la aza la kaza chika, la mojer feya |
|
El melon i el ombre nunka se konosen |
|
La vida eterna pertenese al ombre ke bive en el prezente |
|
El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre |
|
Ni solombra sin klaredad ni ombre sin falsedad |
|
El ombre es komo una solombra |
|
Ni mujer sin mancha ni ombre sin tacha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7659 |
ombro m. |
כתף |
|
El ke izo este hohombro se lo yeve al'ombro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7660 |
onde adv. |
איפה, היכן; אצל, במקום ש- |
|
Onde estan las barajas, onde estan las negras faltas |
|
Kalavasa por onde pasa non enbarasa |
|
Desha dezear tu pie onde tu vizino |
|
Kada uno trave la kuedra para onde el |
|
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
|
Onde no lo sembras, ayi krese |
|
Ni el rey fin ondi keri sino fin ondi puedi |
|
Onde non te yaman non te metas |
|
Onde ay mosas ay i rozas |
|
Onde va el re kon su pie |
|
No se puede sakar nada de onde no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7672 |
ondo adj. |
עמוק |
|
Este mundo es redondo, kien no save nadar se va al ondo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7673 |
onesto adj. |
ישר, הגון |
|
El medio onesto aze kamuflaje o enganyo para los ke avlan media o entera mentira. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7674 |
onor f. |
כבוד |
|
Da onor ke te den onor |
|
La onor de la mojer es un kaveyo |
|
Bandera vieja, onor de kapitan |
|
El mansevo por dolor, el viejo por onor |
|
Mas vale tener onor en plaza, ke kama dorada |
|
Mas vale tener onor en la plasa de lo ke paras en la kasha |
|
Los panyos dan onores |
|
Mantente kon onor i no asperes de otro favor |
|
Ken se mete kon su onor - deviene muy menor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7684 |
onorado adj. |
מכובד |
|
La mojer onorada, en la punta de la montanya |
|
Para ser onrado ay ke onrar |
|
La viuda onrada, su puerta es serrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7685 |
onorar v. |
כיבד, הוקיר |
|
Onora para ke te onoren |
|
Temprano o tadre onora tu padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7687 |
onra f. |
כבוד, הוקרה; יוקרה |
|
Dame la onra, komete la boda |
|
El travajo no dezonra sino da provecho i onra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7691 |
onrar v. |
כיבד, הוקיר |
|
Onra a kada uno i no maltrates a ninguno |
|
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
|
Beyata el aspriko ke onra a su senyor |
|
Kien barvas ve, barvas onra |
|
Para ser onrado ay ke onrar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7696 |
ora (2) f. |
שעה |
|
Buenas oras tengan los gevirim |
|
Fuyete de una ora mala, biviras mil anyos |
|
El Dio nos guarde de ora mala |
|
La ora de la pishada, fragua la privada |
|
En ora de pleto - non se da bonbones |
|
En ora de tu ravia ten pasensia |
|
Ken es el baragan el ke aze pasensia en la ora de su ravia |
|
Ombre malo ten la ora en tu mano |
|
Ke azesh ke ya vine kedavos in buena ora ke ya me vo ir |
|
Ni te maldigo ni te bendigo, bendicha sea la ora ke te lo digo |
|
Lo ke no se aze en la boda no se aze en ninguna ora |
|
El baragan se konose ne ora de gerra, el savio en ora de ravia |
|
No krese la almora fin ke no viene la ora |
|
Sat no tengo ma oras konto |
|
Las palavras en su ora, valen mil dukados |
|
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
|
La angustia a su ora |
|
A la ora del chay nos deskalsamos |
|
Ora ay para todo |
|
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
|
Amostrate komo amigo en ora mala |
|
Si todo viene en su ora tienes ke espantarte de la bora |
|
Buena es la nieve ke en su ora nieva |
|
Una ora mas i kon repozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7724 |
orar v. |
ביטא, איחל |
|
Ojos ke yoran bien no oran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7725 |
orasión f. |
תפילה |
|
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7726 |
oreja f. |
אוזן |
|
Oiga tu oreja lo ke dize tu boka |
|
Tieni urejas de taushan |
|
Las mulas fueron a buskar kuernos, vinieron sin orejas |
|
Mochacha por las orejas |
|
Buen pie, buena oreja, siman de buena bestia |
|
Ken no siente a su mujerika, se tuerse la orejika |
|
Lo echo detras de la oreja |
|
Orejas di merkader |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7734 |
orgolio m. |
גאווה, התנשאות, התרברבות, יוהרה, יהירות, שחצנות, שחץ |
|
El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7735 |
oriya f. |
חוף, גדה; שפה, קצה, שוליים |
|
Kien no save enadar no se pasea por la uria de la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7736 |
ormiga f. |
נמלה |
|
Si tu enemigo es una ormiga, kontalo komo un gameyo |
|
El Dio tiene kargo de la ormiga del kampo |
|
No piza urmigas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7739 |
orno m. |
תנור, כבשן, כור |
|
El yeva la masa al orno |
|
Lus grandes yevan la pita al orno |
|
Lus lokus i bovos yevan la masa al orno |
|
Por la boka se keinta el orno |
|
Tengo las pitas en el orno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7744 |
oro m. |
זהב, פז |
|
Tiene manos de oro |
|
El oro i el prenyado, no se keda kayado |
|
De oro i de marfin siempre tiene ke dizir |
|
La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia |
|
Boka dulsi, djenti di oro |
|
El marido la desho kon maniyas de oro |
|
Si la palavra es paras, la kayadez es oro |
|
Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare |
|
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
|
Avlar poko es oro, avlar muncho es lodo |
|
Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro |
|
Oro marteado arelumbra |
|
Todo lo ke briya no es oro |
|
Azno, kon oro alkansa todo |
|
Las manos tokan oro, tokan i lodo |
|
Las manos son de oro i de lodo |
|
Li mitieron diente de oro |
|
Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo |
|
Oro toka, lodo se le aze |
|
Kuando el oro avla a kada lengua akaya |
|
El oro es olvidadizo |
|
Oro es - ke oro vale |
|
Yave de oro avre kada dolap |
|
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7771 |
orozo (fr.) adj. |
מאושר, ברוך, בר מזל |
|
Ken es el mazalozo akel ke se konsiente orozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7772 |
ortiga f. |
סירפד, חרול |
|
Zeris i fatigas, punchan komo las urtigas |
|
En enfloreser la ortiga, ya puncha komo enemiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7774 |
otobus m. |
אוטובוס |
|
Si te asentas en el otobus a lado de una ermoza no la mires muncho es punchonoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7775 |
otro adj. |
אחר, שונה, נבדל |
|
Ken de otro aspera, se despera |
|
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
|
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
|
Abolta tu panyo - tura otro un anyo |
|
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
|
El Dio da a unos - para ke apiadan a otrus |
|
Le entro por un oyido, le salio por el otro |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
Nes para ke salga otra vez |
|
La uva se empretese de ver la una a la otra |
|
Lo ke otro vistio a mi poko me turo |
|
Aharva otra puerta |
|
Azno ijo d'un otro! |
|
Borachon ijo d'un otro |
|
El ke guadra, para otros guadra |
|
El malor de unos aze el bonheur de otros |
|
Este es otro par de mangas |
|
El ke de otros espera, se dezespera |
|
El ke yoro por otros, se kedo sin ojos |
|
Korason, espejo di otro |
|
Los kurasones son espejos |
|
Falso, ijo d'otro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7801 |
otrun/o adj. |
נוסף, עוד אחד |
|
Kontentate di lo tuyo i no demandis nada di otr'uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7802 |
ovedesiente adj. |
ממושמע, צייתן |
|
Ama a tu patria i tu re, i sey obediente a tu le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7803 |
oveja f. |
כבשה |
|
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
|
Enkomendar las ovejas al lovo |
|
Kien tiene ijos i ovejas, nunka le faltan keshas |
|
El lovo i la oveja siempre en la misma konseja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7808 |
ovra f. |
יצירה, עבודה, מעשה, מפעל; ארגון, אגודה; קופה |
|
Las ovras son kerensias |
|
Kada uno es ijo de sus ovras |
|
La ovra alava al maestro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7811 |
ovrar v. |
פעל, יצר, עבד |
|
El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7812 |
oy adv. |
היום |
|
Oy la mete, amanyana la kita |
|
Oy para mi, amanyana para ti |
|
Un punto oy, uno amanyana |
|
Echo de oy no lo deshes para manyana |
|
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7819 |
oya f. |
סיר, קערה, קדרה; כור היתוך |
|
Dinguno no save kualo ay in la oya, mas de la kuchara ke la minea |
|
A la papona no le buye la oya |
|
Kada uno echa un guevo a la oya |
|
Ninguno no inche la oya de otros |
|
Onde la oya sona algo ay |
|
Kada oya kere su sopa |
|
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
|
Oya de muchos no buye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7828 |
oyir cf. oír |
|
|
Ken bate la puerta oye su repuesta |
|
El ken chafteya la puerta oye su repuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7830 |
pacha f. |
איזון (במשחק), פיפטי פיפטי |
|
Tiene pachas de guma |
|
Ken te dio pachas, te dio mieles |
|
Tiene pachas largas |
|
Kada karnero por su pacha s'enkolga |
|
Kada uno enterro al padre komo kijo, Djoha lo enterro kon la pacha de afuera |
|
Los ke no tienen kavesas tienen pachas |
|
El ke no tiene mioyu, tieni pachas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7839 |
padrasto/padrastro m. |
אב חורג; אב הנוהג כאב חורג |
|
Tiene padre padrasto, madre madrasta, i ninguno de korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7840 |
padre m. |
אב, אבא |
|
Ken mi dio al padri, ke non mi de al ijo |
|
Kuando da el padre al ijo, rie el padre i rie el ijo; kuando da el ijo al padre, yora el padre, yora el ijo |
|
Venid padre, vos embezare a azer ijos |
|
Ken fue el padre, ke no seya (i) el ijo |
|
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
|
Padre i madre es una vez |
|
El padre del novio trusho muncho |
|
Matan a el padre i tornan por la madre |
|
Ijas paresan a ermanas de padre |
|
Temprano o tadre onora tu padre |
|
De lo barato s'emprovesio mi padre |
|
Ijo fuites, padre seras, lo ke izites te aran |
|
Mas vale ke yore el ijo de lo ke el padre |
|
Bien de mi padri sto komiendo |
|
La maldesion de padre i de madre non ankalsa |
|
Aki disho mi padre, aki disho mi madre |
|
Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre |
|
Desha padre i madre, i vate kon el marido |
|
Ande no ay madre no ay ni padre |
|
Muncho trusho el padre de la novia |
|
La rikeza de tu padre parti no vale |
|
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
|
Bienes de mi padre tapan mis korkovas |
|
Ken bushka al padre, topa a la madre |
|
El papu del padre |
|
Un padre para diez ijos, no diez ijos para un padre |
|
El papu del padre ke se echo kon la madre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7869 |
paga f. |
שכר, תשלום, משכורת, תגמול, גמול, תמורה, פרעון |
|
Buen amigo i mala paga |
|
Kuando azis bundad a la djenti non asperis paga |
|
Kada su paga desha su pataka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7872 |
pagador/dera n. |
שלם, גזבר; משלם |
|
Del mal pagador, afilu piedras |
|
Mal pagador, buen rikavdador |
|
El ke es buen pagador, nunka sale devdor |
|
El buen pagador es patron de bolsa ajena |
|
Eskuzas de mal pagador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7879 |
pagar v. |
שילם, פרע, פרע את החשבון, שילם שכר ל- |
|
El ke paga - chufla |
|
Kien paga sus devdas, se enrikese |
|
Lo ke pagas esto resives |
|
El Dio no paga en Shabat |
|
Pagado non ay in esti mundo - lo kue azis estu topas |
|
No te endevdes mas del karar porke no puedes nunkua pagar |
|
Tomates enprestado i no pagas mas no resives nada |
|
Lo fiado es dos vezes pagado |
|
Ken fuye de un komercho paga dos |
|
Lo olvidado, ni agradecido ni pagado |
|
Paga lo ke deves saves lo ke tienes |
|
Lo fiado kale ser pagado |
|
La karedad siempre paga |
|
Tente klavo asta ke me pago |
|
Mil penserios no pagan una devda |
|
Djustos pagan por pekadores |
|
Lo ke izo el fierrero ke lo page el teshidor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7899 |
paja f. |
חציר, שחת, קש, תבן; קשית; כינוי לאוכל תפל וחסר טעם |
|
Fuego i baraja no se amatan kon paja |
|
El azno trae la paja i el se lo kome |
|
El aogado se apanya de la paja |
|
Aznu enkargado de paja |
|
Una paja detiene un molino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7904 |
paladar m. |
חיך |
|
Kamina el karkanyal si ambeza il paladar |
|
Kada moko para su paladar es dulse |
|
Kada uno avla a savor de su paladar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7908 |
palasio m. |
ארמון, טירה, פלטין; היכל, דביר |
|
In palasio skuro, klarida no entra |
|
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
|
Ken ve el palasio del rey, derroka su kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7911 |
palavra f. |
מילה, דיבור, כשרון הדיבור; שפה; מונח |
|
Palavra dulse avre puertas de fierro |
|
Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo |
|
Mi palavra leviana ensima d'el |
|
La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese. |
|
A palavras nesia, oidos sordo |
|
Las palavras en su ora, valen mil dukados |
|
Si la palavra es paras, la kayadez es oro |
|
Una palavra, una parsandata |
|
Buenas palavras son valutozas |
|
Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan |
|
Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka |
|
Al entendedor, pokas palavras |
|
La kavesa ti aromp[i]o - la palavra non |
|
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
|
La mijor palavra es la ke no se avla |
|
Al benadam la palavra, azno el palo |
|
El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el |
|
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
|
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
|
Salud es una chika palavrika |
|
Si tu pan no me arto tu palavra me kontento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7935 |
palavrada f. |
עלבון, קללה |
|
Mas pasa malas kuchiyadas ke malas palavradas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7938 |
paliko m. |
מקלון, קנה, גבעול; אטב, מקל כביסה |
|
Apritadiko i enkojidiko, i un paliko en el kuliko. |
|
El paliko vedre se endirecha |
|
Adova paliko - se aze ermoziko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7942 |
palma f. |
כף יד; דקל, תומר, תמר |
|
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
|
Meter la alma en la palma |
|
Eskrito esta en la palma lo ke tiene de yevar l'alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7945 |
palmo m. |
טפח |
|
De el al Dio, un palmo |
|
De mano a mano kreska un palmo |
|
Londje de mi un palmo makar a mi ermano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7948 |
palo m. |
מקל, אלה, מטה, מוט, כלונס; עץ (החומר) |
|
Palos kontados no duelen |
|
El palo salio de Gan Eden |
|
El palo salio de Geinam para enderechar al benadam |
|
Al benadam la palavra, azno el palo |
|
El ke da la erensia en vida, merese palos |
|
En kazal sin perros, la djente va sin palos |
|
Menta el malo, apareja el palo |
|
Kreser palos, para ke vos aharven |
|
Lu akulio kon siete palus i galechas |
|
Te amostrare de kual palo se aze la kuchara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7960 |
palomba/paloma f. |
יונה |
|
Si a tu ventana yega una palomba avrila kon repozo i dile ke entra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7961 |
palto (t./gr.) m. |
מעיל |
|
Si tomas de todos un iliko te lavoras un paltiko |
|
La kamiza es mas serka del palto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7963 |
pan m. |
לחם, פת |
|
Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor |
|
Pan i kezo kon savor, i non gayna kon dolor |
|
La komio komo el pan blanko |
|
Buena komo el pan |
|
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
|
Este pan para este kezo |
|
Es pan i kezo |
|
Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas |
|
Mi pan i mi peshkadiko |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Komer pan i sal, ma kon salud |
|
El pan de la vezina es melezina |
|
Pan i kezo i dos kandelas |
|
El amor es dulse ma kon pan |
|
Ni meza sin pan, ni armada sin kapitan |
|
Si lavoras por pan bayat todo va salir muy sakat |
|
Onde no ay konducho, entra pan mucho |
|
Ken korta pan no ve Ganeden ni Giinam |
|
Ke steiga en kaza, pan no demanda |
|
Zingano ke vido pan |
|
Si tu pan no me arto tu palavra me kontento |
|
Pan i panderiko |
|
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
|
Un buen proverbio es pan provecho |
|
La pasensia es pan i sensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7990 |
panarís/panariz m. |
מורסה, פארונקל; אבעבועה בקצה החוטם |
|
Todo tieni Uriko, asta panaris al kuliko |
|
Mas vale parir i no un panaris |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7992 |
pandakley (gr.) m. |
אדם פסימי הרוטן ומתלונן בלי הרף |
|
Ande va la panda va kon sus dolores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7993 |
pandero m. |
תוף מרים, טמבורין |
|
Panderiko muevo, tres dias a la pader |
|
Kien tiene dinero sona el pandero |
|
Pan i panderiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
7996 |
panyo m. |
בד, ארג, אריג; לבוש |
|
En panyos finos kayen manchas |
|
Los panyos dan onores |
|
El ke viste de mal panyo, dos vezes se viste al anyo |
|
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
|
Abolta tu panyo - tura otro un anyo |
|
Akeyos kanyos trayen en estos panyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8003 |
papa m. |
אפיפיור |
|
El papa no se kaza, de kuentos se pasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8004 |
papá m. |
אבא |
|
Si mi papa si murio las mintiras non si yivo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8005 |
papel m. |
נייר; שטר כסף |
|
'Sta asperando kon ojos de papel |
|
Las maldisiones son komo los papeles, ken los echa los rekoje |
|
No ay mejor testigo ke el papel eskrito |
|
No ay ni tinta ni papel lo kue yevo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8009 |
papeliko m. |
פיסת נייר; ברפואה עממית: אבקת תרופה ארוזה בפיסת נייר |
|
Un papiliko es un sataniko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8011 |
papo m. |
זפק, מוראה; קיבה |
|
Uno en papo, otro debasho el sovako |
|
Di kuando pari i lichi, mi papu no enchi |
|
A poko poko se inche el papo de la gayna |
|
A papo ke keres, a boka ke demandas |
|
Ken tiene el ojo vazio, nunka el papo no inche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8020 |
papón/o adj. |
לקקן, זללן, גרגרן |
|
A la papona no le buye la oya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8021 |
papú (gr.) m. |
סבא; ישיש |
|
El papu del padre |
|
El papu del padre ke se echo kon la madre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8023 |
par adj. |
זוגי; שווה, שווה ערך |
|
Este es otro par de mangas |
|
Pares i nunes son suyas |
|
Anke tienes kuatro pares de ojos, es muy muy dificil de ver piojos |
|
Kada par kon su parigual |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8028 |
para prep. |
בשביל, למען, כדי ש-, ל-, לכיוון, לקראת |
|
Echo de oy no lo deshes para manyana |
|
El ke pelea para kazar non tiene tienpo de espozar |
|
El konsejero da konsejo para mal |
|
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
|
Azno batal provecho para el vizindado |
|
Echar la fez para pelear |
|
Este pan para este kezo |
|
Echa el pese chiko para aferar el grande |
|
Asembra palos para ke te aharven |
|
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
|
El selo se dio para los ermanos |
|
El sodro para mal oye |
|
Ken mal pensa - para si lu pensa |
|
El viejo non se kere murir, para mas ver mas sentir |
|
Del tejado para ariva es suyo |
|
Dame alas para bolar |
|
Ermano para dia malo |
|
Arrekojo Shimshon para han Moshon |
|
Kien mucho suve, es para kaer |
|
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
|
Despartio Djoha, para si lo mas |
|
Poko avlar - salud para el puerpo |
|
Ver i riir - poko avlar - salud para el puerpo |
|
Aharva al azno para ke entiende el patron |
|
Bivir dias para ver maraviyas |
|
El ke guadra, para otros guadra |
|
Manda para tres, ke l'otro kedo en kaza |
|
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
|
Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro |
|
Il ke desha para manyana topa danyo en el kamino |
|
Mazal basho el ke tenga ke rovar para komer |
|
Poko komer, salud para el puerpo |
|
Mas poko saver - salud para el puerpo |
|
Kuando muncho eskurese es para amaneser |
|
Para nada, kaldo de avas |
|
La rikeza de tu padre para ti no vale |
|
Guadra las paras para dia malo |
|
Kada moko para su paladar es dulse |
|
Nes para ke salga otra vez |
|
Marido sin paras, ke si echa siniza a la kavesa |
|
Kada uno trave la kuedra para onde el |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
Kanta gayiko para bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8062 |
pará (t.) f. |
מטבע עות'מני; כסף |
|
La para kita loko al ben-adam |
|
Guadra las paras para dia malo |
|
Kita la para de la piedra |
|
Las paras van ande las paras |
|
La para va i viene |
|
Mal de paras no es mal |
|
Ke se riigan de mi punto i no de mi para |
|
Si la palavra es paras, la kayadez es oro |
|
Meoyo kon paras no se merka |
|
Gameo por una para es muncho kuando no esta la para |
|
Bela ke se eskapa kon paras, no es bela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8094 |
paradizo (it.) m. |
גן עדן; כינוי למקום נעים ומלא קסם |
|
Empeso su viaje eterno a el paraiso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8096 |
pardón (fr.) f. |
סליחה, מחילה, כפרה |
|
Ni peka ni demanda pardon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8098 |
pared/paré m. |
קיר, כותל |
|
No avlas muncho ke las paredes tienen oyido |
|
Una pader rota tura mas muncho de una sana |
|
El kantaro roto tura mas muncho del rezio |
|
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
|
No te mato mujer, si no te apreto a la pare |
|
Kuando las manos no tokan, las paredes lo echan |
|
Panderiko muevo, tres dias a la pader |
|
Todos s'aferran kon la pader basha |
|
Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare |
|
Ken buena pader tiene, buenu se arima |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8109 |
parentera f. |
הקרובים, בני המשפחה |
|
Avlo la novia de mala manera, entinyo toda la parentera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8117 |
pareser m. |
מראה, הופעה; עמדה, דעה, שיפוט |
|
Si te okupas muncho en el pareser te vas a engrandeser mankura de ser |
|
Lo bueno i lo negro se veya al pareser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8110 |
pareser/se v. |
דמה, נדמה, נראה כ-; הופיע |
|
Ken sosh vos ke paresesh a muzos |
|
La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese. |
|
Marido viejo si echas a la kama paresi a un gato |
|
Kada una miri la limpieza kifi li plazi kifi li pareska |
|
Anke todo en siendo chiko parese linpio, el elefante aun ke es grande es suzio |
|
Ijas paresan a ermanas de padre |
|
El komer si no engordese bien parese |
|
La gayna del vizino le parese pato |
|
I al loko le paresa |
|
Kada uno e uno a los suyos parese |
|
Lo eskupieron en la kara, le paresio luvia |
|
El viejo le parese el mundo mal echo, el djoven ve el mundo kon muncho prometa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8126 |
parida f. |
יולדת |
|
Il tiempo i la parida es in un punto aribulvida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8127 |
paridera f. |
יולדת, ולדנית |
|
La noche es paridera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8128 |
pariente m. |
קרוב, קרוב משפחה; מקורב |
|
Kon parientes ke no tengas dar i aver |
|
Kon parientes d'enfrente |
|
Parientes i ajos, ensembralos ralos |
|
Mas vale dientes ke parientes |
|
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
|
Una vezina buena, vali mas de una ermana |
|
Dientes akonantan parientes |
|
Ham di mi ham, parienti di mi karkanyal |
|
Kien konsuegra kon parientes, apreta los dientes |
|
Mas vale ajenos ke parientes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8141 |
parigual adj. |
דומה, תואם, בן זוג, כפיל |
|
Kada par kon su parigual |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8125 |
parir v. |
הוליד/ילדה |
|
Tres pari, tres movi, i kon mi kara limpia sali |
|
La vezina pario, a mi me se apego |
|
Lo ke non pari non biva |
|
No ay ken se duele mas de la ke pare |
|
Kien no pario, no se dolorio |
|
De kuando pari mi papo no enchi |
|
Pari kolevros para ke me kiten los ojos |
|
Poko parir, muncho luzir |
|
No ay madre mas de la ke pare |
|
Mas vale parir i no un panaris |
|
Bendichas tripas de madre, ke esto parieron |
|
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
|
Una madri pario kulevra - ine se abulto pur eya |
|
Al ke el Dio le kere bien, la perra le pare puerkos |
|
Unas paren, otras beven los kaldos |
|
Lo ke pare la gata - gatikos |
|
Kanta manyera ke no pario |
|
Ken pario ke mesha, ken kresio ke tesha |
|
Echarse a parir es echarse a la muerta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8163 |
parra (2) f. |
גפן |
|
Kome la uva i non demandes de ke parra es |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8164 |
pars(h)andata (ebr.) f. |
רשימה ארוכה חסרת טעם; מכתב גדוש פרטים |
|
Una palavra, una parsandata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8165 |
parte f. |
מנה, חלק; אזור; צד |
|
El ojo kere ver su parte |
|
Djoha no piedre parte |
|
Kada koza tiene dos partes |
|
El haham no djuzga sin saver de las dos partes |
|
No digas por ken votates porke todos se pelean keren partes |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
Ken esparte se keda sin parte |
|
Kual es el riko el ke se akontenta kon su parte |
|
Kontentate kon la parte ke te dio el Dio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8175 |
parto m. |
לידה |
|
Ni luvia sin truenos, ni parto sin dolores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8176 |
parvenir/se (fr.) v./v. refl. |
הגיע ל-, הצליח ל- |
|
Sin sufrir no ay ni parvenir, ni avenir |
|
Sin lavorar por tu porvenir es muy yuch de topar tu avenir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8178 |
pasa f. |
צימוק |
|
Es pasa de miel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8179 |
pasada f. |
מעבר; שכחה |
|
Prime dar de pasadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8180 |
pasadía f. |
חיים, אורח חיים, תקופת חיים; תקופה קשה בחיים; מאורעות היום |
|
No alaves al dia antes de su pasadia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8181 |
pasado adj. |
שחלף, שעבר |
|
Aguas pasadas no molen molino |
|
Todo lo pasado es olvidado |
|
Por lu pasado no ay rimediu |
|
La vida es komo la solombra pasada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8187 |
pasar v. |
עבר, חלף, חצה; בילה |
|
Kieres pasar bien kon tu vezina? Toma vedra, azela me[n]tira |
|
Pasa punto, pasa mundo |
|
Lo ke pase - pase; lo ke tengo de pasar no se |
|
El apio por ande pasa no embarasa |
|
Ken finye i amasa todo pasa |
|
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
|
Mas presto pasan malas kuchiyadas ke malas palavradas |
|
Kalavasa por onde pasa non enbarasa |
|
Mas fuerte es de pensar ke de lo pasar |
|
El rio pasa, la arena keda |
|
Si pasas un aksidente i kedas bivo dizen tiene azete de bivir |
|
Todo pasa por este mundo, guay onde pasa |
|
Lo muncho paso lo poko kedo |
|
Ken no paso mar, no save lo ke es mal |
|
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
|
No ay savio mas del ke lo pasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8207 |
pasarse v. refl. |
קרה, התרחש; הלך לו, הסתדר |
|
El papa no se kaza, de kuentos se pasa |
|
En Tiria, kuando no ay pishkado, se pasan sin pishkado ! |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8209 |
pasearse v. refl. |
התהלך, הלך לטיול, טייל, שוטט, הלך בטל, טייל להנאתו |
|
Kien no save enadar no se pasea por la uria de la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8210 |
pasensia f. |
סבלנות, אורך רוח |
|
La pasensia dama kere bien rijida, porke es una koza ke toka la vida |
|
Kon pasensia dezaze la piedra, sin pasensia todo es medra |
|
Azer la pasensia del guerko |
|
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
|
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
|
Pasensia, piojo ke la noche es larga |
|
Para el bien se kere sensia, i para el mal pasensia |
|
El mas buen mediko es la natura, el tiempo i la pasensia |
|
En ora de tu ravia ten pasensia |
|
Ken es el baragan el ke aze pasensia en la ora de su ravia |
|
Kuando el malor viene tomalo a pasensia |
|
El ke muchigua su sensia save muchiguar pasiensia |
|
Yeno de sensia ma sin pasensia |
|
La fin de la pasensia es la salvasion |
|
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
|
La pasensia es pan i sensia |
|
Si keres salvar del sospecho, ten pasensia i veras lo derecho |
|
La sensia i la pasensia abate al enimigo |
|
Sin la pasiensia no ay konsiensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8231 |
pasensiozo adj. |
סבלן, סבלני |
|
Los pasiensiozos son kerensiozos |
|
El mundo pertenese al pasiensozo, tambien a el ombre ke es konsienzudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8246 |
paseo m. |
טיול, מסע; טיילת |
|
Banyo solo, paseyo kon djente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8233 |
pashariko m. |
ציפור קטנה; דרור הבית, אנקור; כינוי לבחורה פזיזה ושטחית |
|
Pashariko de montanyas |
|
Por miedo de pashariko no ensembrar trigo |
|
Una roza no aze korona i un pashariko no traye la primavera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8236 |
pásharo/pasharó m. |
ציפור, עוף |
|
Una patada de leon vale sien de pasharo |
|
Poko a poko el pasharo aze su nido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8238 |
pasión f. |
סבל, כאב, מכאוב, ייסורים; תשוקה עזה, תאווה, חשק, להיטות |
|
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8239 |
paskua f. |
פסח; חג |
|
En Purim los gastes son lo ke son ma kuando viene la Paskua ay gastes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8240 |
paso (1) m. |
צעד, שעל; מידת צעד; הליך; תוקף; שם טוב, יוקרה; זכות מעבר, כרטיס מנוי בתחבורה ציבורית |
|
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
|
Az el paso sigun el pie |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8242 |
pastel m. |
בצק, עיסה; פשטידה; פסטל, ציור בצבעי פסטל |
|
Pasteliko i banyo no manken todo el anyo |
|
Kara de pastel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8244 |
pasuk (ebr.) m. |
פסוק |
|
Entre pasuk i piedras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8247 |
patada f. |
עקבות; בעיטה; נקישת עקבים; צעד, שעל; רקיעה |
|
Una patada de leon vale sien de pasharo |
|
De su patada verash hayre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8249 |
pataka (t.) f. |
מטבע עות'מני |
|
Kada su paga desha su pataka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8250 |
patata f. |
תפוח אדמה |
|
De mi patata no tengas olgansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8251 |
patika f. |
ברווזה |
|
La boka le va komo el kulo de la patika |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8252 |
patlear/patleyar (t.) v. |
פוצץ, ניפץ; התבקע, התפוצץ; ירה |
|
'Sta un friyo ke la piedra patleya |
|
La piedra patlea, l'alma no |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8254 |
pato m. |
ברווז |
|
La gayna del vizino le parese pato |
|
Gato por pato |
|
Pato enkantado |
|
De gato a pato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8258 |
pátria f. |
מולדת |
|
Ama a tu patria i tu re, i sey obediente a tu le |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8259 |
patrón m. |
אדון; מעביד, מעסיק, בוס; בעלים; תומך |
|
El ke es patron de gaava en tiempo piedre su atslaha |
|
Patron de mil puerkos |
|
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
|
Aharva al azno para ke entiende el patron |
|
El ke merka del ladron en tienpo lo aze su patron |
|
Dada i mamada, patron de mil puerkos |
|
Maldision sin razon se va a su patron |
|
El buen pagador es patron de bolsas ajenas |
|
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
|
Onra al azno paramor de su patron |
|
Yerro del mediko, veluntad del Patron del mundo |
|
A la gayna del patron no se dize kish |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8275 |
pavor m. |
אימה, בעתה, פחד |
|
Los bienes ke azen por pavor non tienen dorada nin valor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8276 |
paz f. |
שלום |
|
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
|
Entre la pas i la gerra, guay del ken la yeva |
|
Un buen pleito trae una buena paz |
|
La paz del kolevro |
|
Ken mete pas entre marido i mujer, merese garredon |
|
Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka |
|
Si paz no existe, se pasa la vida triste |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8284 |
pazí/pazil (t.) m. |
תרד, תרד ההרים |
|
A Siluan pazil |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8286 |
pecho m. |
שד, דד, חזה, חיק; חזיה גברית |
|
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
|
La boka de madre maldize ma su pecho bendize |
|
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8289 |
pedador m. |
עכוז, ישבן, אחוריים |
|
De dados i pedados Djoha kazo al ijo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8290 |
pedant/e adj. |
נוקדן, נקרן, פדנט |
|
El pedante nunka es buen profesor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8292 |
pedar/pedarse v./v. refl. |
נפח, נתן נפיחה |
|
Aharva kulo ke no pedo |
|
Dichozo kulo ke no pedo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8294 |
pedaso m. |
חתיכה, נתח, חלק, מנה, שבר |
|
Es un pedaso de karne kon dos ojos |
|
Toma un pidaso di pan, echalo a la mar, un dia lo toparas |
|
De grandeza se kaya a pedasos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8297 |
pedo m. |
נפיחה |
|
Ijo pedo, vate tadre, torna presto |
|
El Dio mos guadre de pedo de vieja i de ayre de kaleja |
|
El kien se eskonde detras de un dedo non puede eskonder detras de un pedo |
|
La novia por se engrasiar icho un pediko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8302 |
pedrer v. |
איבד |
|
El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia |
|
Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana |
|
Kien poko kapital tiene, presto lo piedre |
|
Ken perye en el kumar gana en el amor |
|
Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo |
|
Entri la madre i la komadri dierun al kriu en basho |
|
De bien i de visio perdi el ofisio |
|
Ken todo kere, todo piedre |
|
Ken buen mazal tiene nunka lo piedre |
|
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
|
El ganar i el perder son haverim |
|
El ke es kyutuk no piedre soluk |
|
Los ojos pedri, las pestanyas vo buskar |
|
El ke kere lo muncho piedre i lo poko |
|
Djoha no piedre parte |
|
Avlad la verdad, perded la amistad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8321 |
pedrerse v. refl. |
תעה, איבד דרכו, הלך לאיבוד; איבד כל כספו; איבד שמו וכבודו |
|
Amigo ke no sirve i kuchiyo ke no korta i ke si piedri, no importa |
|
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
|
En azer bien nunka se piedre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8324 |
pedrido adj. |
אבוד; שאיבד דרכו; מופסד |
|
La geyna por kaminar muncho fue pedrida |
|
Lo deshado es pedrido |
|
Estonses es el bien konesido, kuando es perdido |
|
El ke esta vendido sin dubio es perdido |
|
El konsejo ido sienpre es perdido |
|
Guay del ke va detras de lo perdido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8332 |
pedrisko m. |
ברד |
|
Le 'sta koriendo piedra i pidrisko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8333 |
peinar v. |
סירק |
|
El ke tieni barva ya topa penye para pinyarla |
|
No se viene a peinar a uno ke no tiene kaveyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8426 |
peine m. |
מסרק |
|
El ke tieni barva ya topa penye para pinyarla |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8335 |
pekado m. |
חטא, עוון |
|
Pekado en su alma |
|
Fuye del pekado, no entres en arriva |
|
Kita la kavza, kita el pekado |
|
Para ke no kayas en pekado |
|
Si tu non puedes los pekados rezistir, akonanta ke nasimos para sufrir |
|
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
|
Ya enchites la mezuza de todos pekados |
|
El ke bushka panasea es pekado i manzia |
|
Pekado atorgado, medio perdonado |
|
Akuzar al ke non aruvo, azes mas grande pikado del ladron ke non es ladron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8347 |
pekador/dera n. |
חוטא; עבריין |
|
Pagan djustos por pekadores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8348 |
pekar v. |
חטא, עבר עבירה |
|
Ni peka ni demanda pardon |
|
Ken no da kon Israel, peka kon Ismael |
|
Tienes de komer, no, tienes de pekar, si |
|
La puerta avierta i el djusto peka |
|
Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8354 |
pekenyo adj. |
קטן, זעיר, דל ערך |
|
La flor mas pekenya mira, i el poder de el Dio admira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8355 |
pela f. |
קילוף; מריטת שער; נשירת שער |
|
De un karnero no ay dos pelas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8356 |
pelado adj. |
מקולף; מסופר, מגולח, שגילח שערו; קרח |
|
Moshiko pelado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8357 |
pelea f. |
קרב, מערכה, מלחמה, התכתשות |
|
Fuyo de la peleya kayo en la gerra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8358 |
pelear v. |
נאבק, נלחם; רב |
|
El ke pelea para kazar non tiene tienpo de espozar |
|
Sali, mana, peleare yo por vos |
|
De onde sos, de onde venis, vengamos a pelear |
|
Echar la fez para pelear |
|
No digas por ken votates porke todos se pelean keren partes |
|
Matavos i no vos peleyesh |
|
Un bueno i un negro no peleyan |
|
Kon los grandes non peleo, me plaze estar muy rezio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8366 |
pelishko m. |
צביטה |
|
Echa el pelisko i skonda la mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8367 |
pelo (1) m. |
עצירת חלב אצל מינקת |
|
Es pelo hairsis |
|
La suegra kon la nuera, komo la samara vieja ke tiene pelo i non kalienta |
|
Todos saven kuzir samara, ma los pelos embarazan |
|
Al haragan los malos pelos embarasan |
|
Mujer puede trokar kolor de su pelo ama nunka el karakter de su selo |
|
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
|
Arrankar un pelo del puerko |
|
De un guerko, un pelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8375 |
pena (1) f. |
מאמץ, טורח; צער, עצב, סבל, מכאוב, ענות, ענות; עונש |
|
La pena del guerko |
|
En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino |
|
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
|
Ombre akavidado no merese penas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8380 |
penar v. |
התאמץ, עמל; הכאיב, עינה |
|
Pena muncho kome poko |
|
Ken pena muncho todo la reviene |
|
Lokos penan, savios si lo gozan |
|
El kuerpo ke pena la alma, y la alma va penar al kuerpo |
|
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8385 |
péndola f. |
עט, עט נובע |
|
Damos i damos kon la pendola en la mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8386 |
pendón m. |
נס, דגל |
|
Para mi pendon no ay komandon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8389 |
pensador m. |
חושב, הוגה, פילוסוף |
|
No seyas la Hana pensadora |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8390 |
pensar/se v./v. refl. |
חשב, הרהר, הגה, העלה על הדעת; דאג |
|
Ken muncho pensa no alkansa a Yerushalayim |
|
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
|
Pensar i avlar |
|
Antis ki agas, pensalo dos vezis |
|
Todo lo ke vas azer pensalo bueno i despues pasa a la ovra (Aranban) |
|
El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente |
|
Pensando al invierno no se goza del enverano |
|
El mal viene sin pensar |
|
El ke mucho pensa, sin komer se echa |
|
Pensa lo negro, ke te venga lo bueno |
|
Ke pensava i ke me salio? |
|
El muncho pensar no sale a bueno |
|
En pensando a la vejes no gozamos de la manseves |
|
Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio |
|
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
|
El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio |
|
Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar |
|
Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad |
|
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
|
El ke non save dubdar tanbien non save pensar |
|
Avla poko pensa muncho |
|
El ke kanta mal no pensa |
|
Antes de avlar pensa lo kue digas |
|
El meoyado lo pensa, el borracho lo dize |
|
El ke kome i pensa mete dos vezes la meza |
|
El dia ke no esperi vino el ke no pensi |
|
Si entras kon algunos en konversasion pensa bueno lo ke vas avlar |
|
Azer kozas sin pensar es salir a kamino sin pensar |
|
Pensar i no saver es una rama de la lokura |
|
Mas fuerte es de pensar ke de lo pasar |
|
El ke mal pensa, para si se lo pensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8425 |
penserio m. |
דאגה; מחשבה |
|
Mil penserios no pagan una devda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8427 |
peor adj. & adv. |
יותר גרוע, רע יותר |
|
Roga por este senyor ke no mos venga otro peor |
|
Niegar una falta es azer otra peor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8429 |
pepino m. |
מלפפון; (בקוביה: ) המספר אחת |
|
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
|
Al bustandji no le puedes vender pepinos |
|
Kara de pepino |
|
Pepino varakli |
|
Ya va ver al gato kumer pipino |
|
Asombraron pipinos i salieron ravanos |
|
Li dieron un kulo de pipino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8433 |
pepita (2) f. |
מחלת עופות (יבלת/גידול על הלשון) |
|
Biva la gayina, biva kon la pipita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8436 |
pera f. |
אגס |
|
La pera alavada sale guzaneada |
|
La pera no aspera |
|
La pera espera, la mansana es mas sana |
|
La pera no kaya leshos del peraso |
|
'Skojo todo peras mundadas |
|
Ken espera - koma la pera |
|
La pera buena se la kome el puerko |
|
A la pera dura, el tiempo la madura |
|
Kuando mas resta la pera en el peral, mas espera su buen mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8448 |
peral m. |
עץ אגס |
|
La pera no kaya leshos del peraso |
|
Kuando mas resta la pera en el peral, mas espera su buen mazal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8455 |
perdón m. |
סליחה, מחילה |
|
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
|
Si perdonar no kijeres, del Dio perdon no asperes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8457 |
perdonansa f. |
מחילה, סליחה |
|
El ke demanda perdonansa no se espanta de verguensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8458 |
perdonar v. |
סלח, מחל |
|
Errar es umano i perdonar es divino |
|
Pekado atorgado, medio perdonado |
|
El pikado aturgado es medio pekado |
|
Si perdonar no kijeres, del Dio perdon no asperes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8462 |
pereshil m. |
פטרוזיליה |
|
Fuimos del prishil, mos kresio en la nariz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8463 |
períkolo/kulo (it.) m. |
סכנה, סיכון |
|
Kuando la vida esta en perikolo la valor del shabat es eskondido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8464 |
perkurar/se v./v. refl. |
התאמץ, השתדל, ניסה, טיפל ב- |
|
Perkura ayudarte a ti mesmo, i nunka dekolges de dinguno |
|
Kada ombre ke prekure de ser djusto i no kauze a ninguno danyo i dizgusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8466 |
perla f. |
פנינה, מרגלית |
|
Kita todo perlas de la boka |
|
Vender perlas a los bahehavanes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8468 |
permanente adj. |
קבוע, מתמשך, מתמיד |
|
Palavras eskritas son permanente, ma palavras avladas son volante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8469 |
perra f. |
כלבה; בחורה זריזה היודעת להסתדר בחיים; אשה מופקרת |
|
Al ke el Dio le kere bien, la perra le pare puerkos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8470 |
perro m. |
כלב |
|
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
|
El perro no fuye de la boda |
|
Dingun perro no se fuye de la boda |
|
El Dio no kera perros gavyentos |
|
El perro grita grita, fine ke se kaya |
|
El Dio ke no de ni al perro de la kaye |
|
'Sta un perro kudus |
|
El perro ke ladra no modri |
|
Madre ser, perro ser |
|
Kon la mujer bive komo el gato i el perro |
|
Perro ke va modrer no amostra los dientes |
|
El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra |
|
Ni gayos kantan, ni perros maoyan |
|
Por dinero balia el perro |
|
Konsejo de perro viejo |
|
Kazal sin perros, kamina sin palo |
|
El persigo perro save korrer sin yerro |
|
La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta |
|
Boz de perros no se va a los sielos |
|
Mazal de perro |
|
A perro alokado no estesh ir al lado |
|
Se kudreyo komo el perro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8496 |
persivir v. |
הבחין, תפס, הבין, קלט, השיג |
|
El tiempo es el pusat ke el onbre resive, pasiensia es el mango para los ke persive |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8497 |
persona f. |
בן אדם, איש |
|
La persona asemeja a la mayimona |
|
Lo kel Dio azi, la persona no lo dizazi |
|
Persona ke aze gran mal, se topa en muy negro hal (T.) |
|
La persona en pleito se konose |
|
El selo i el dezeyo kita a la persona del mundo |
|
La manyana koma komo rey, a medio dia komo persona, la noche komo el ultimo prove |
|
La persona yeva mas ke el fierro |
|
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
|
Muntanya kon muntanya non se enkontran, persona kon persona se enkontra |
|
A la persona komo la konoses? Segun tu korason |
|
Lo ke la persona aze di negro, il Dio lo dizaze |
|
Persona reglada no se va ver nunka kriada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8509 |
perteneser v. |
היה ראוי ל-; היה שייך ל- |
|
El mundo pertenese al pasiensozo, tambien a el ombre ke es konsienzudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8510 |
perush (ebr.) m. |
פירוש, באור |
|
Un darush i un perush por una kashka di tarmuz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8512 |
Pésah/Pesa (ebr.) m. |
פסח |
|
Purim, Purim lanu, Pesah en la mano |
|
Kada koza en su tiempo, i la masa en Pesah |
|
La ija i el Pesah nunka se atema |
|
Pesah - paras sin heshbon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8516 |
peshe (port.) m. |
דג |
|
El ke paya el peshe adelantado se lo kome fedido |
|
Echa el pese chiko para aferar el grande |
|
Despues de peshe, tosigo es la leche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8519 |
peshkado m. |
דג |
|
El peshkado grande engluta al chiko |
|
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
|
Peshkado bivo |
|
De la kavesa guele el pishkado |
|
Pishkadu i musafir por dos dias, el treser se guelen |
|
Pishkado komo - haiver no komo |
|
En Tiria, kuando no ay pishkado, se pasan sin pishkado ! |
|
Mi pan i mi peshkadiko |
|
El peshkado es mudo siendo no tiene (rea) polmon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8529 |
peshkesh /peshkish (t.) m. |
מתנה; מתנה הניתנת לבנאים עם יציקת הגג; מתנה לכלה ביום חתונתה |
|
I al re le save el peshkesh ser estimado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8530 |
peskerir v. |
חקר, ביקש, חיפש |
|
Novios i novias peshkires de meza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8531 |
peskueso m. |
עורף, מפרקת, צואר |
|
El leon tiene piskueso godro porke se lo aze todo kon su mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8532 |
pestanya f. |
ריס; אישון, בבת עין |
|
Los ojos pedri, las pestanyas vo buskar |
|
Por una kastanya kita la pestanya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8511 |
pez m. |
זפת |
|
A la vejes, kuernos de pes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8535 |
pezar (1) v. |
שקל |
|
Peza djusto i amezura djusto |
|
Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo |
|
Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa |
|
Es punto de masapan, avlar i pezar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8539 |
pezeta f. |
מטבע ספרדי |
|
Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8540 |
pezgado adj. |
כבד, כבד משקל, מעיק; כבד תנועה, מגושם; בלתי נסבל בשל פדנטיות; מטומטם, טיפש; חמוּר |
|
Lo enteraron en el kampo del pezgado suenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8541 |
pezo m. |
מאזנים, משקל; משקולת |
|
La mano pezo no tiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8542 |
piadad f. |
רחמים, רחמנות, חמלה, חסד; חסידות |
|
Ke se avra las puertas de las piadades |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8543 |
piadozo adj. |
רחום, רחמן, חסוד, בעל צדקה, נדיב לב, חנון |
|
La madre piadoza kita su ija mokoza |
|
El piadozo nunka tieni ripozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8545 |
pie m. |
רגל; מידת רגל |
|
Besimana tova los pies a la falaka |
|
Le dan el pie kiere i la mano |
|
Ke te des de pieses i de manos |
|
Onde van los piezes, van las manos |
|
Pie kon pie, mano kon mano |
|
Buen pie, buena oreja, siman de buena bestia |
|
Meta dos piezes en un sapato i la ventura va bushkala |
|
Lo ke aze los piezes no aze el telefon |
|
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
|
Si botika avrites kortate todos dos pies |
|
El gato siempre kaye en pie |
|
Dar kon las manos, tomar kon los pieses |
|
Desha dezear tu pie onde tu vizino |
|
Es chopar los dedos de los piezes |
|
Pie kon pie, marido en la forka |
|
Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa |
|
Fuyo a pie deskalso |
|
Tener kavayo kaminar a pie |
|
Ande mi pie, ande mi karkanyal |
|
Negro a pie, negro a kavayo, negro si lo yevan por la mano |
|
A la mentira los pies son kurtos |
|
El ke no tiene ermano, no tiene ni pie ni mano |
|
Ke tura el pie i la mano |
|
Onde va el re kon su pie |
|
Dos pies en un sapato |
|
Az el paso sigun el pie |
|
Ken no tiene meoyo, ke tenga piezes |
|
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
|
Esta durmiendo en pies |
|
Kuando tu ias onde el maestro del pie kortado, yo ya estava tornado |
|
Moso del pie kosho |
|
Sako vaziyo no se esta en pies |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8576 |
piedra f. |
אבן; חומר קשה מאוד; אבן מצבה, מצבה |
|
Kita la para de la piedra |
|
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
|
Kon sus piedras en su kavesa |
|
Le 'sta koriendo piedra i pidrisko |
|
Dos piedras pontudas no molen trigo (o molino) |
|
Ken mete la mano entre dos piedras, las kita machukada |
|
Piedra arondjada no se torna atras |
|
Duro de entender, inat de piedra |
|
Das al vidro guay del vidro, das a la piedra guay de la piedra |
|
Piedra desdechada - kavesera de meza |
|
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
|
Kon pasensia dezaze la piedra, sin pasensia todo es medra |
|
Arrondjo siete piedras |
|
Del mal pagador, afilu piedras |
|
La piedra patlea, l'alma no |
|
Entre pasuk i piedras |
|
Arroja la piedra i eskondre la mano |
|
Del amigo te viena la piedra mas grande |
|
El ombra yeva mas ke la piedra |
|
Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino |
|
Agua de pozo, piedra en pozo |
|
Si tu sos ajo, yo so piedra ke te majo |
|
Dura mala en piedra kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8605 |
pierna f. |
שוק, ירך |
|
Il ke te dio leche te dio fyel, il ke te dio piernas ti dio miel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8609 |
pika f. |
רשעות, טינה, איבה; ''פיק'' בקלפים |
|
Alevanta la mano ke te pika el gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8610 |
pikarse v. refl. |
נדקר; נפגע |
|
Ken se pika - ajos kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8611 |
piko m. |
מידת אורך: טפח; מקור (של עוף); מקב, מעדר |
|
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8612 |
pila f. |
כיור; שוקת; ערימה |
|
Lu mitio pur tapon di pila |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8614 |
pilar m. |
עמוד |
|
Indriva di fuego meter pilares |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8615 |
pimienta f. |
פלפל |
|
La pemienta preta la koman los reyes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8616 |
pino m. |
שיא, פסגה, צמרת; אורן |
|
Alto komo el pino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8617 |
pinyón m. |
גרגר תירס; צנובר |
|
Tiene boka de pinyon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8618 |
piojo m. |
כינה |
|
Piojo, piojo, sale de mi, vate ande mi vizina |
|
Se 'spandio komo el piojo en la tinya |
|
Anke tienes kuatro pares de ojos, es muy muy difisil de ver piojos |
|
Los ke serran los ojos, van a topar piojos |
|
Pasensia, piojo ke la noche es larga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8627 |
pishada f. |
הטלת מים, השתנה |
|
Komo la pishada del gameo |
|
La ora de la pishada, fragua la privada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8629 |
pishado adj. |
מוכתם בשתן |
|
El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8630 |
pishalón m. |
משתין, עושה במכנסיים |
|
El kagalon kita burla del pishalon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8631 |
pishar v. |
השתין, הטיל מימיו |
|
Pisha d'en alto |
|
Ande pishas no amostres |
|
Janvier tiene la fama, février si pisha en la kama |
|
No mostres ande pishas ke utro va e se kaga |
|
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
|
Disho i pisho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8637 |
pisharse v. refl. |
עשה במכנסיים, הרטיב את המיטה |
|
Ken si pisho en mis bragas? |
|
Kita fama buena, pishate en la kama |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8639 |
pisho m. |
שתן; זרזיף, טפטוף |
|
Pisho de bivdas |
|
Enriva lisho lisho, adebasho medra i pisho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8641 |
pishón m. & adj. |
שעושה במכנסיים, ילד המרטיב במיטה; אדם שאינו עומד בהבטחותיו |
|
El sol alumbra a las ermozas i a las pishonas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8642 |
pishtamal/pishtimal (t.) m. |
מגבת רחצה גדולה, חלוק רחצה |
|
Batido kon pishtimal mojado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8643 |
pita (gr.) f. |
פיתה |
|
Vizina, kiresh pita? Si non kiresh non la kurtare. |
|
Tengo las pitas en el orno |
|
Arrova pitas, beza mezozot |
|
Esta pita i arroz paramorde vos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8648 |
pizar v. |
דרך, דרס, רמס, בטש, מעך; השיג גבול; כתש; ניצב על |
|
El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo |
|
No piza urmigas |
|
No se pize en tavla churuk |
|
Pezando sovre un kolevro - el kolevro se enkorvo |
|
Para ke se azan lodos, para ke pizan todos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8653 |
plasa f. |
כיכר; כיכר השוק, שוק |
|
Feya en fasha - ermoza en plasa |
|
Mas vale una loka en su kaza ke una sizuda en la plasa |
|
Mas vale tener onor en plasa, ke kama dorada |
|
Mas vale tener onor en la plasa de lo ke paras en la kasha |
|
Mas vale un amigo in la plasa ke un dinero in la kasha |
|
Los meoyos salieron a la plasa, kada uno eskojo el suyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8659 |
plata f. |
כסף; הון; סכו''ם מכסף |
|
La plata se konose kon el fuego, ala mujer kon la plata, el ombre kon la mujer |
|
Mas vale una buena fama ke un sako de plata |
|
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8662 |
platear v. |
הכסיף, ציפה בציפוי כסף |
|
Palavras buenas avladas son palavras plateadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8663 |
platiko m. |
צלחת קטנה, קערונת; שי של צלחת ממתקים/פירות; משלוח מנות |
|
Ande van platikos boltan chanakitas |
|
Despues de Purim, platikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8667 |
plato m. |
צלחת, מגש; מנה; שי פירות/ממתקים/פרחים הנשלח לרגל ארוע |
|
En el plato ke komio, eskupio |
|
De koles i navos no de enshugan los platos |
|
Ni prove ni malato non kave en mi plato |
|
Yo arto, mis ijos artos, levantad los platos |
|
Una mano de un gato alevanta un buen plato |
|
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
|
Kien manda platos, resive supieras |
|
Ken embia platikos, arsiva platikos |
|
Al ruido de los platos vienen los gatos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8678 |
plazer m. |
עונג, תענוג, הנאה, עדנה; טובה, חסד |
|
Si la kara mutra vas azer non kero ke agas mi plazer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8676 |
plazer v. |
מצא חן, נשא חן, נעם, ערב |
|
El ke le plaze muncho bever nunka se puede enrikeser |
|
Mujer fea non le plaze mirar en el espejo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8679 |
plazerse v. refl. |
נהנה; מצא חן הדדית |
|
Kon los grandes non peleo, me plaze estar muy rezio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8680 |
pleito m. |
מריבה, ריב, מחלוקת, קטטה, תגרה, סכסוך, מדון |
|
Pleito de ermanos, alhenia de manos |
|
Kuando ay pletos en kaza no se rekoje ni la seniza |
|
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
|
El muncho ir entrar i salir kon el vizino a la fin sale pletos |
|
Kuando ay negreguras, ladronisio, teror, matansinas, pletos de ermanos, mismo en kipur el Dio no mos perdona |
|
En ora de pleto - non se da bonbones |
|
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
|
Mas vale un mal arreglo que un pleito ganado |
|
La persona en pleito se konose |
|
Del pleto el djuzgador gana |
|
Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser |
|
Un buen pleito trae una buena paz |
|
En kaza ke ay pleto, el guerko no esta kieto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8694 |
pletez m. & adj. |
איש ריב, איש מדון, שוחר מדון, קנטרן, רגזן, אלים |
|
El pleites no tiene amigos ni el dezeozo tiene kontentes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8696 |
plomo m. |
עופרת; כדור יריה; טרדן, טרחן |
|
Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo |
|
Un plomo vazio espanta dos personas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8698 |
poder m. |
יכולת, סמכות, יפוי כח, עצמה, כוח, שלטון; רווחה, מצב כלכלי טוב, אמצעים כלכליים |
|
La flor mas pekenya mira, i el poder de el Dio admira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8699 |
podjo m. |
באר; בור |
|
La kaza es un podzo |
|
No digas d'este podso no bevo agua, si no ke t'aogas |
|
Podzo sin fondo |
|
Un poko de agua al podzo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8705 |
poezía f. |
שירה |
|
La saviduria es fruta, la poezia es oja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8706 |
pokito m. |
כמות מועטה, קומץ |
|
Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8709 |
poko adj. |
מועט |
|
Poko ma dulsi |
|
Muchos pokos azen un mucho |
|
No le digas al loko ni mucho ni poko |
|
Los examinan todo de serka, muncho miran ama muy poko merka |
|
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
|
El ojo del bivo se incha kon un poko de tierra |
|
De lunes a martes, pokos son los artes |
|
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
|
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
|
Lo muncho paso lo poko kedo |
|
Non dimandas muncho, para ki non piedras i lu poko |
|
Ken bushka lo muncho piedre i lo poko |
|
El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko |
|
Los muertos i idos tienen pokos amigos |
|
A poka barva, verguensa |
|
Muchos son los amigos, pokos son los eskojidos |
|
Kien bien se kere, en poko logar kave |
|
Yo do poko, de los sielos - muncho |
|
Al entendedor, pokas palavras |
|
Kien poko kapital tiene, presto lo piedre |
|
En la kaza del kumarchi poko tura la alegria |
|
Gana poko en vendiendo mucho |
|
Ken bien se kere en poko luguar kave |
|
A la mar, un poko de agua |
|
Kon poka intelijensia non krese la konsiensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8708 |
poko adv. |
מעט |
|
Avlar poko es oro, avlar muncho es lodo |
|
Poko komer, salud para el puerpo |
|
Mas poko saver - salud para el puerpo |
|
Poko a poko el pasharo aze su nido |
|
Poko saver, poko mal tener |
|
Poko mal avlar - poko mal tiner |
|
Poko sintir - poko mal tiner |
|
Kome poko toma (maso)[moso] |
|
Lo ke otro vistio a mi poko me turo |
|
Mucho vale i poko luze |
|
El ignorante non tiene duda porke entiende poko de nada |
|
Amokate novia, ni poko ni muncho |
|
Embeza muncho i avla poko |
|
Ken mucho durme poko ambeza |
|
Mujer, aire i ventura en un estado poko tura |
|
Ken demanda poko es loko |
|
El ke kome poko nunka sale loko |
|
Avla poko pensa muncho |
|
Kien mucho avla, poko vale |
|
Poko avlar, muncho azer |
|
Poko avlar - salud para el puerpo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8764 |
polvo m. |
אבק, עפר; אבקה; קמח |
|
Abatido komo el polvo |
|
Ombre en lo ke te kontienes tanto sobervio tienes. Tu fin es polvo i tierra |
|
Akeyos polvos trusheron estos lodos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8766 |
polvorin/a f. |
אבק רב, ענן אבק |
|
Ya vino kon ira i polvorina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8768 |
pompozo adj. |
מפואר, הדור, מרשים, חגיגי; צעקני, פומפוזי, מנופח, מדבר גבוהה גבוהה, בעל סגנון נשגב |
|
Una mujer pompoza i un ombre gastador |
|
Una mujer pompoza nunka sale savroza |
|
En prove, en pompozo |
|
Gastador i pompozo non traye dia bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8772 |
poner v. |
שם, הניח; הניח הנחה, דמיין |
|
Rey muerto, rey puesto |
|
La provesa no kita virtud, ni la rikeza la pone |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8775 |
por prep. |
בתור; מחמת, בגלל; בשביל, בעבור, כדי, למען; בעד, מבעד ל-, דרך; באמצעות; למשך, במשך; ב-, בתוך |
|
El mansevo por dolor, el viejo por onor |
|
Kalavasa por onde pasa non enbarasa |
|
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
|
Mas vale un malo konosido ke un bueno por konoser |
|
Le entro por un oyido, le salio por el otro |
|
Lo echas por la puerta, entra por la ventana |
|
Gameo por una para es muncho kuando no esta la para |
|
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
|
El ke no es venturozo por si no puede azer venturozos a los otros |
|
Dame al gato por kompanya |
|
El apio por ande pasa no embarasa |
|
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
|
Matan a el padre i tornan por la madre |
|
Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen |
|
Kemar una kolcha por una pulga |
|
Azno kayado, por savio kontado |
|
Lakirdi de mar, por tierra |
|
Komi, komi - a mi sta kumiendo pur arientro |
|
Lo komido por lo servido |
|
Lo vo mandar por la komadre |
|
No ay mal ke por bien no venga |
|
No es d'echar a por aya |
|
Espina por milizina |
|
Komer por no morir |
|
Mochacha por las orejas |
|
Gato por pato |
|
Ketana por sehora |
|
Kien kamina por el sol, save el savor de la sombra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8804 |
porke conj. & adv. |
מפני ש- |
|
Lo resiven porke esta bien vestido i lo envien por su indolensia |
|
El sospechador nunka tiene repozo porke en todo lo todo es dudozo |
|
No djuges kon el huego porke te kemas |
|
La pasensia dama kere bien rijida, porke es una koza ke toka la vida |
|
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
|
No agas kuento del denfrente porke te azen i a ti |
|
La vieja porke tura, porke se kura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8812 |
portal m. |
סף, מפתן |
|
La esperansa es inmortal, sienpre espera en el portal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8813 |
posibilidad/posibilitá/posibilidat f. |
יכולת, חלופה, אפשרות |
|
Entre la posibilidad i la realidad puedes examinar el kamino de la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8814 |
posta (1) (it./t.) f. |
דואר; משימה (לזמן מוגדר); ניידת, רכב להסעת עצירים, משלוח |
|
Si te tadran las letras de la posta demandale al postadji no te da repuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8815 |
postadjí (t.) m. |
דוור |
|
Si te tadran las letras de la posta demandale al postadji no te da repuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8816 |
posto (it.) m. |
תפקיד, משרה; מקום, מושב |
|
A Sharon lo keren arondjar porke de su posto se keren aprovechar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8817 |
potra f. |
זפקת, בלוטה נפוחה; שבר, פקע |
|
Ken nase kon ventura, ken kon potra i kevradura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8818 |
povre adj. & n. |
עני, מסכן |
|
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
|
Guay del povre i de su dia preto |
|
Dos povres en una puerta no se pueden ver |
|
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
Los malazedores nunka son muy povres |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
Povre i gaviento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8831 |
poyiko m. |
אפרוחון; כינוי לבחורה צעירה וצנומה |
|
Un poyiko - para la boda de Mushiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8832 |
poyo m. |
אפרוח, תרנגול צעיר; רווח גדול; אדם חיוני ואמיץ; הולם לב |
|
Los poyos ambezan a las gayinas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8702 |
pozo m. |
באר, בור |
|
Non dizes, ke de este pozo non vas a bever agua |
|
En pozo ke bevites agua, no eskupas |
|
Es podzo de konsejas |
|
No te eches al pozo kon la kuedra de otros kedas en el pozo |
|
Es podzo de ley |
|
Kavar el pozo kon dedal |
|
Agua de pozo, piedra en pozo |
|
Pozo ke non ay repozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8840 |
pranga (t.) f. |
בית סוהר, בית כלא, מחנה מעצר, תא כלא; שלשלאות לרגליים |
|
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8841 |
prasa (t.) f. |
כרשה, כרתי, פראסה |
|
Meoyo de prasa sale kalavasa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8842 |
preferir/prefierir v. |
העדיף |
|
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8844 |
pregonero m. |
כרוז |
|
El ken tiene panariz en el dedo se aze pregonero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8845 |
pregunta f. |
שאלה, בקשה |
|
Si ves al ombre pregunta por su nombre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8846 |
preguntar v. |
שאל, חקר, ברר, הציג שאלות; שאל בשלום |
|
Ken pregunta no yerra |
|
El ke se espanta preguntar tanbien se espanta de dubdar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8848 |
prejudisio m. |
משפט קדום, חריצת דין מראש |
|
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8849 |
prekante m. |
לחש |
|
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8850 |
premir v. |
נצרך, נזקק ל-, השתוקק ל- |
|
Para la ija premi un mazal - para el ijo dos |
|
Kuando das regalo non premi spues ki regretas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8852 |
prensa f. |
עתונות; אנשי העתונות; מכבש דפוס |
|
La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8853 |
prenyada adj. & f. |
הרה ללדת; אשה הרה |
|
Sta prenyada, sta l'alma yena |
|
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
|
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
|
La noche es komo la prinyada, no se save lo ke va trayer la madrugada |
|
Dezea la prenyada nieve tostada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8858 |
prenyado m. |
הריון |
|
El oro i el prenyado, no se keda kayado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8859 |
prenyez f. |
הריון |
|
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8860 |
preparar v. |
הכין, הכשיר |
|
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8861 |
presión f. |
לחץ, לחיצה, כפיה |
|
De presion del Dio no ay ken fuiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8862 |
presipio m. |
התחלה, ראשית, תחילה |
|
Prisipio de sensia es de tener kreensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8863 |
preskripsión f. |
הוראה, מצווה; מתכון, מרשם |
|
El doktor non puede dar preskripsion para el bovo i el ladron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8864 |
presto adv. |
מהר, חיש, מיד, בקרוב; מוקדם |
|
Presto se rije la boda en la kaza de el riko |
|
Las paras presto se esparzen ma muy fuerte se rekojen |
|
Los ke kieren azer todo presto le van a mankar bastante senso |
|
Novio kero, presto lo kero |
|
Koje las flores del buen tiempo, ke presto yegara el invierno |
|
De kitar i no meter si ve presto el dip |
|
Ijo pedo, vate tadre, torna presto |
|
Kien poko kapital tiene, presto lo piedre |
|
El doktor ke hayir non te da esparte presto tu sedaka |
|
El amigo prove es presto ulvidado |
|
Nada se muere i presto se revive komo la intolerensia |
|
Ken amanese presto, s'esbarasa presto |
|
Non des ninguna desizion presto, espera fin manyana |
|
Kien mucho eskoje, presto kaye |
|
Ojo preto vate tadre, vente presto - Ojo preto vente tadre, vate presto |
|
El ke se arravia presto siempre es el perdio |
|
El ke save soletrar, presto save silabar |
|
Mas presto se koje al mentirozo si no al kosho |
|
Ken muncho korre, presto se kansa |
|
El ke korre muncho presto se kaye |
|
La kaza yena presto se aze la sena |
|
Marido kero - presto lu kero |
|
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
|
Raton ke tiene un burako, presto lo kaptura el gato |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8889 |
presurozo adj. |
דחוף; מהיר, זריז, נחפז; שאוהב לפעול מהר ובלי לחכות |
|
Non seas presurozo por responder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8890 |
preto adj. & m. |
שחור; כושי; אומלל, עצוב, אבל; אדם אלים |
|
La pemienta preta la koman los reyes |
|
Preto karvon |
|
Ojo preto de kaza |
|
Los malos kristianos mos dan munchas dolores, boyadea judezmo kon pretas kolores |
|
Ojo preto vate tadre, vente presto - Ojo preto vente tadre, vate presto |
|
El banyo tiene djura ke al preto no aze blanko |
|
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
|
Vites al azno, ni preto ni blanko |
|
Guay del povre i de su dia preto |
|
El prove veye todo preto |
|
Paras blankas para dias pretos |
|
Sisionera preta |
|
Il kolorado kon el preto es maskara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8905 |
prezente adj. |
נוכחי, נוכח |
|
La vida eterna pertenese al ombre ke bive en el prezente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8906 |
primavera f. |
אביב |
|
Una roza no aze korona i un pashariko no traye la primavera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8907 |
prime adv. |
יש צורך ב-, צריך ל- |
|
Prime darles leche de madre i ija |
|
Prime dar de pasadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8911 |
primer (it.) v. |
היה זקוק ל-, היה צריך |
|
Ken marka lo ke no le preme, vendera lo ke tiene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8909 |
primer/primero adj. |
ראשון, התחלתי |
|
El primer mazal no se fuya |
|
La primera mujer es eskova - la segunda reyna |
|
Ni primera, ni prostera |
|
En primero pinchate tu i despues pincha al de enfrente |
|
Sanidad, primero di todo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8915 |
primo adj. & m. |
ראשון, ראשון במעלה, מעולה |
|
Primo amor todo dolor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8916 |
primo m. |
דודן, בן דוד |
|
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8918 |
prisa f. |
חפזון, פזיזות, מהירות |
|
Keresh diskuvrir djudezmo kon alegria andadvos al kal kon prisa i lejeria |
|
En prisa nos vemos, marido bezemos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8920 |
privada f. |
שירותים, בית כסא, בית שימוש; אדם גס ולא ישר; דבר דוחה ומעורר גועל |
|
La ora de la pishada, fragua la privada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8921 |
profesor m. |
מורה, מרצה; פרופסור |
|
El elevo demanda, el profesor aklara |
|
El pedante nunka es buen profesor |
|
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8924 |
prokurar v. |
סיפק, המציא |
|
La ventura para akel ke la prokura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8925 |
prometa f. |
הבטחה; נדר |
|
El viejo le parese el mundo mal echo, el djoven ve el mundo kon muncho prometa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8926 |
prometer v. |
הבטיח; נדר; הועיד, יעד |
|
Uno es prometer, otro es azer |
|
Mas vale no prometer ke prometer i no dar |
|
Ken promete muncho no inspira konfiansa |
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
Es muy kolay para prometer, es muy difisil el buen azer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8931 |
prontamente adv. |
בנכונות; בזריזות |
|
El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8932 |
pronto adj. |
מוכן, נכון; מהיר, זריז |
|
El tienpo es moneda si las tienes muy pronta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8933 |
próspero m. |
הצלחה, שגשוג |
|
El mas prospero del ombre es adovar sus yerros |
|
Akel se yama alegre i kontente, el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8935 |
prostela (gr.) f. |
סינר |
|
Adam i Eva perdieron la prostela , agora tienen ke bailar la taranteya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8936 |
prostero adj. |
אחרון |
|
Ni primera, ni prostera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8937 |
prove n. & adj. |
עני, רש; מסכן |
|
El prove i el hazino, non tienin amigo |
|
Ni prove ni malato non kave en mi plato |
|
En prove, en pompozo |
|
El prove veye todo preto |
|
Novio prove non ay |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
Kuando vazian bolsas por maasim tovim los buen proves se gozan en los moadim |
|
Kuando el riko s'emprovesa es komo el prove s'enrikesa |
|
Si keres ke la mujer yore, deshala prove |
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
|
La kaza no save ni prove ni hazino |
|
El amigo prove es presto ulvidado |
|
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
|
Prove i mal edukado |
|
I en la chanta del prove se puede topar un juvayer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8959 |
provecho m. |
רווח, תועלת, הנאה, יתרון; יעילות; הקלה, הרווחה |
|
Para lo echo no ay provecho |
|
Azno batal provecho para el vizindado |
|
Un buen proverbio es pan provecho |
|
El travajo no dezonra sino da provecho i onra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8965 |
provechozo adj. |
יעיל, מועיל, בעל תועלת, שימושי; מרגיע, מקל, מעלה מרפא |
|
El estudio provechozo i ventajozo az enfloreser la emuna del relijiozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8966 |
provedad f. |
עניות, דלות, אביונות, ריש, חוסר כל, מחסור, דחקות, מסכנות |
|
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
|
La provesa no kita virtud, ni la rikeza la pone |
|
Ken es eskarso le viene la povresa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8969 |
provenir v. |
בא מ-, יצא, נבע מ- |
|
Kon meldar la Ley proviene la fe |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8970 |
proverb/proverbio/proverbo m. |
משל, פתגם |
|
Los maksimas i proverbios en ves son muy mentrosos |
|
Un buen proverbio es pan provecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8972 |
prudensia f. |
זהירות, מתינות, תבונה |
|
La prudensia krese sensia |
|
La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8974 |
prudente adj. |
זהיר, מתון, נבון |
|
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
|
El merkader prudente sienpre es muy saviente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8976 |
pudrido adj. |
רקוב, נרקב, מקולקל, נשחת, אכול תולעים, מתולע |
|
Mas vale kayido ke non pudrido |
|
Kuando vas a buziar tanit, non lu buzeiis kun ravano pudrido |
|
Ken mucho eskoje, el podrido kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8979 |
pueder v. |
יכול, היה מסוגל, היה בעל יכולת |
|
Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar |
|
Ma ken te diga lo ke no puede ser, no lo kreyas |
|
Puedo i no puedo kon mi mujer me tomo |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
|
El amor i la ambision puede traer la traision |
|
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
|
El mansevo por no saver, el viejo por no poder, deshan las kozas perder |
|
Az kuando puedes i no kuando keres |
|
De ladron de kaza no te puedes guadrar |
|
Ni el rey fin ondi keri sino fin ondi puedi |
|
Amar i saver no puede ser |
|
Dos povres en una puerta no se pueden ver |
|
Ken se puede enkuvrir del Dio? El bovo dize, solo yo, solo yo |
|
El ke no kere kuando puede, no puede kuando kere |
|
El doktor non puede dar preskripsion para el bovo i el ladron |
|
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
|
El kerer es poder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8998 |
puederse v. refl. |
ניתן ל-, אפשר |
|
De el Dio i del vezino, no se puede enkuvrir |
|
Del mazal no se puede fuir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9001 |
puerko m. |
חזיר; ''חזיר'' - כינוי לנבל; כינוי לאדם שמן ודוחה |
|
La pera buena se la kome el puerko |
|
Arrankar un pelo del puerko |
|
Patron de mil puerkos |
|
Al ke el Dio le kere bien, la perra le pare puerkos |
|
Dada i mamada, patron de mil puerkos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9006 |
puerpo m. |
גוף |
|
Poko komer, salud para el puerpo |
|
Mas poko saver - salud para el puerpo |
|
Poko avlar - salud para el puerpo |
|
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9011 |
puerta f. |
דלת, שער, פתח |
|
Oy no tengo ke azer; 'sto s'en puerta en puerta, porke mi suegra 'sta muerta |
|
Entro pur la puerta - salio por la vintana |
|
'Sta de la puerta a la ventana |
|
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
|
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
|
Palavra dulse avre puertas de fierro |
|
Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo |
|
Boka dulse avre puerta serrada |
|
La viuda onrada, su puerta es serrada |
|
Despues ke la bivda se emprenya, serra la puerta |
|
El ke viene despues de mi ke serre la puerta |
|
Puerta avierta i mujer deskuidada |
|
A tu enemigo no le seres todas las puertas |
|
Lo echas por la puerta, entra por la ventana |
|
Guay guay asta la puerta de la kaye |
|
Aharva otra puerta |
|
Ken bate la puerta oye su repuesta |
|
Ke se avra las puertas de las piadades |
|
Dos povres en una puerta no se pueden ver |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
Aze un oyido puerta, uno ventana |
|
Para el ladron no ay puertas ventananas ni kavenado porke para el topa todo el remedio |
|
Para el ladron no ay yave |
|
La puerta avierta i el djusto peka |
|
Serra tu puerta alava a tu vezino |
|
Despues del kavayo fuido, serrar la puerta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9043 |
puesto cf. posto |
|
|
Alma buena, meza puesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9044 |
puevlo m. |
עם, גוי; ציבור |
|
Puevlo bindicho - puevlo maldicho |
|
En Israel tanto ay de komer, ke el puevlo se engodra sin kerer |
|
La voluntad del puevlo es la unika fundasion lejitima del kualkier govierno |
|
La masa del puevlo son ignorante ama dainda se kreen kontente |
|
Tener kero una ija, galana i muy komplida, en el puevlo eskojida |
|
El karakter de un puevlo se konose en su temple |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9050 |
pujar v. |
הוסיף, הגדיל; התייקר; גדל, התווסף |
|
Pujo el azno, aminguo el semer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9051 |
pulga (1) f. |
פרעוש |
|
Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta |
|
Aze de una pulga un gameyo |
|
Se izo komo una pulga |
|
Kemar una kolcha por una pulga |
|
Asi bivan mis pulgas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9056 |
pulgar m. |
אגודל, בוהן |
|
Kantidad de un pulgar, viene la alma a su lugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8763 |
pulmón m. |
ריאה |
|
El peshkado es mudo siendo no tiene (rea) polmon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9057 |
pulso m. |
דופק, פעימה; פרק היד |
|
Del kulo al pulso |
|
Tiene puso roto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9059 |
punchar v. |
דקר, עקץ, נעץ; פתח מורסה להוצאת המוגלה; גרם כאב עם מכשיר חד; ''דקר'', השמיע רמז פוגע |
|
Zeris i fatigas, punchan komo las urtigas |
|
En primero pinchate tu i despues pincha al de enfrente |
|
En enfloreser la ortiga, ya puncha komo enemiga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9062 |
puncharse v. refl. |
נדקר, נעקץ |
|
En primero pinchate tu i despues pincha al de enfrente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9063 |
punchón m. |
קוץ, עוקץ, שבב שננעץ בעור; מצפון רע; בהשאלה: חשד מנקר; ביקורת קשה; מרצע |
|
Tiene punchones en el komo-se-yama |
|
Kito la kavesa d'en algodones i la metio en punchones |
|
Non ay roza sin punchon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9066 |
punchonozo/punchonioso adj. |
קוצני; חריף; (משקה) מוגז; דקדקני, נוקרן |
|
Si te asentas en el otobus a lado de una ermoza no la mires muncho es punchonoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9067 |
punta f. |
קצה, סוף, פסגה; נקודה; כף |
|
Kacha kon punta |
|
La mojer onorada, en la punta de la montanya |
|
Le kresio en la punta de la naris |
|
'Sta el guevo a la punta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9071 |
puntiko m. |
נקודה זעירה; דגש |
|
Ken no ata al nyudiko pierde el puntiko |
|
Guevo ke mostra puntiko de kolorado, ten tino ke el komerlo es muy defendido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9075 |
punto (1) m. |
הוד, פאר; גינוני טכס |
|
Ken de mi punto reira, mi aspro no vera |
|
Ke se riigan de mi punto i no de mi para |
|
Kon el (eya) es kon el punto i la vezne |
|
Roto kon rotas, puntos de lokos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9073 |
punto (2) m. |
רגע, דקה; נקודה; סימן פיסוק; רגישות יתר, נוחות להשפעה; תפר, תפר כירורגי; נקודה לדיון; מידת אורך (ס''מ) |
|
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
|
Es punto de masapan, avlar i pezar |
|
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
|
Il tiempo i la parida es in un punto aribulvida |
|
Pasa punto, pasa mundo |
|
Un punto oy, uno amanyana |
|
Si le merkas a tu mujer un aniyo al punto te yama kerido mio |
|
Por un punto se aze el ombre karnudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
8774 |
puntudo adj. |
מחודד, חד, שנון; דייקני |
|
Dos piedras pontudas no molen trigo (o molino) |
|
Tiene kulo puntudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9087 |
Purim (ebr.) m. |
פורים |
|
En Purim los gastes son lo ke son ma kuando viene la Paskua ay gastes |
|
Purim, Purim lanu, Pesah en la mano |
|
Despues de Purim, platikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9092 |
puro adj. |
טהור, זך, נקי, צלול, בהיר, ברור, צח, שקוף |
|
Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9093 |
pusat (t.) m. |
מכשיר; נשק |
|
El tiempo es el pusat ke el onbre resive, pasiensia es el mango para los ke persive |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9094 |
pustal (t.) m. |
נעל תורכית מחודדת |
|
Ija i pustalona i feya a la maimona |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9095 |
puta f. |
זונה, פרוצה, יצאנית, נפקנית |
|
El Dio ke nos guadre de merkader nuevo i de puta vieja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9096 |
putanyero m. |
רועה זונות; שטוף זימה |
|
Tres kozas kitan al ombre del mundo : riko mentirozo, povre gaviento, i viejo putanerio |
|
Antes ke me yames ladron, te yamare putaniero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9098 |
rakí (t.) m. |
יי''ש, עראק |
|
Si en raki gastas dinero sos ombre bovo sin meoyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9099 |
rama f. |
ענף, בד; סניף; ענף (מקצועי וכו') |
|
Azeme bien la kama i tapame kon una rama |
|
Pensar i no saver es una rama de la lokura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9101 |
rapoza/o f./m. |
שועל; אדם ערום, ערמומי כשועל |
|
Raposas de las vezinas nunka komen las gayinas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9102 |
raro adj. |
נדיר, יקר המציאות; דליל, קלוש |
|
Onbre metikulozo rara ves es savrozo |
|
Parientes i ajos, ensembralos ralos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9104 |
rasa f. |
גזע; יוחסין |
|
Un kavayo de rasa araba mesmo flako es muncho mejor de un azno alto i gordo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9106 |
ratón m. |
עכבר; חולדה |
|
Raton ke tiene un burako, presto lo kaptura el gato |
|
'Sta un ratoniko embutido |
|
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
|
Bushkando un sapato, topi un raton |
|
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
|
Ken se komio el kezo? los ratones |
|
Kuando el gato no sta, los ratones baylan |
|
Mas vale ser kavesa de raton ke el mas grande kulo de leon |
|
Kada raton a su kanton |
|
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
|
Un raton ke kaya, se skalavra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9117 |
ratonado adj. |
אכול, מכורסם, אכול בידי עכברים |
|
Komio el ratonado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9118 |
ravaniko m. |
צנונית; כִּנוּי לעלם צר אופקים |
|
Pan para komer no ay, ravanikos para regoldar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9120 |
rávano m. |
צנון, לפת; בהשאלה: בור, בער, עם הארץ |
|
Asombraron pipinos i salieron ravanos |
|
Kuando vas a buziar tanit, non lu buzeiis kun ravano pudrido |
|
Vendio la kaza por mirkar ravana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9123 |
ravia f. |
כעס, רוגז, חרון, זעם, זעף, חימה |
|
En ora de tu ravia ten pasensia |
|
Ken es el baragan el ke aze pasensia en la ora de su ravia |
|
Espantate de la ravia es tosigo en la alma |
|
Ravia en los nesios es topada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9127 |
ravo m. |
זנב, קצה; זנב ירק, סוג של לפת |
|
El ke al kavo keda a ravo asimeja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9128 |
ravudo adj. |
בעל זנב, מזונב |
|
El arador ravudo i lo arado barvudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9129 |
rayo m. |
קרן; ברק; מגררת, פומפיה; משוף; חישור (בגלגל); כינוי לאדם המטריד בדרישות/עצות |
|
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9130 |
razimo m. |
אשכול, אשכול ענבים |
|
Si saveis lo ke tengo en la alda, vos do un rasimo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9131 |
razón f. |
שכל, תבונה; טעם, סיבה, נימוק, הצדקה, הוכחה; יכולת חשיבה, הגיוניות |
|
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
|
El ke se topa deznudo tiene razon de ser mudo |
|
Maldision sin razon se va a su patron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9135 |
real adj. |
מלכותי; מציאותי |
|
Il garon es un kanyo rial, kuanto mas echas mas kave |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9136 |
realidad/realitá f. |
מציאות |
|
Entre la posibilidad i la realidad puedes examinar el kamino de la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9137 |
rebuelta f. |
התקוממות, מרד, מרי, מרידה, הפיכה, מהפכה; בלבול, סכסוך; מהומה |
|
Kazo ala tuerta, mitio il mundo in ribuelta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9139 |
redondo adj. |
עגול, עגלגל |
|
Este mundo es redondo, kien no save nadar se va al ondo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9140 |
refuá (ebr.) f. |
ריפוי, החלמה, הבראה; תרופה |
|
Non topara hayre en kamea si bushkas refua por tu alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9141 |
refuzar (fr.) v. |
סירב, מאן |
|
Onbres ke non pueden muncho dar kon savor tienen ke refuzar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9142 |
regalo m. |
מתנה, שי, מתן, דורון |
|
Kuando das regalo non premi spues ki regretas |
|
Regalo non si da regalo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9144 |
reglado adj. |
בדוק, מדוייק; מסודר, בעל הרגלי סדר וחסכון; פועל במתינות; משורטט, מקווקו |
|
Persona reglada no se va ver nunka kriada |
|
Ombre reglado nunka lo veras vengado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9146 |
regoldar/regoldear v. |
גיהק |
|
Regoldea la mi nuera kon la tripa yena |
|
Pan para komer no ay, ravanikos para regoldar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9149 |
regretar (fr.) v. |
התחרט; הצטער על, נעצב |
|
Kuando das regalo non premi spues ki regretas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9150 |
reina f. |
מלכה |
|
La primera mujer es eskova - la segunda reina |
|
Mirada i velada komo la reina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9151 |
reinar v. |
מלך, משל, שלט על |
|
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9153 |
reine f. |
כִּלְיָה |
|
Kazar por los bienes es tomar karga en reines |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9154 |
rejión f. |
אזור, נפה, חבל, מחוז, גליל |
|
Non se enkontro mas en la rejion de los bivos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9155 |
rekavdador m. |
גובה |
|
Mal pagador, buen rikavdador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9156 |
rekerido adj. |
דרוש, נדרש |
|
Un fiel marido es bien rekerido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9157 |
rekojer cf. arrekojer |
|
|
Las maldisiones son komo los papeles, ken los echa los rekoje |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9159 |
rekolta (fr.) f. |
קציר, אסיף, יבול |
|
Non deshes la viejes ke sea el invierno de tu vida. Azedlo vuestro bien rekolte. |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9160 |
rekoltar (fr.) v. |
קצר, אסף, ליקט |
|
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9161 |
rekordarse v. refl. |
נזכר |
|
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9162 |
rekordo m. |
זכר |
|
Los dias pasan komo la solombra i el rikordo keda asta la tomba |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9163 |
relijión/religión f. |
דת, אמונה |
|
La siensia sin relijion es kosha, la relijion sin siensia es siega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9164 |
relijiozo adj. & m. |
דתי; ''כלי קודש'' |
|
El estudio provechozo i ventajozo az enfloreser la emuna del relijiozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9165 |
remediar v. |
ריפא, תיקן, הסדיר |
|
Si non puedes remediar mete tino de aguantar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9166 |
remedio m. |
תרופה, מרפא; פתרון, תקנה, תיקון, מוצא, תקווה, אמצעי, עזרה |
|
Para el ladron no ay puertas ventananas ni kavenado porke para el topa todo el remedio |
|
Por lu pasado no ay rimediu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9169 |
renderse/rendirse (fr.) v. refl. |
השתעבד, התמסר לאויב, מסר עצמו לאויב, נכנע, ''הרים ידים''; התעייף, התייגע; הלך ל-, נסע ל-; נתן לעצמו |
|
Al espejo me rendi, vide ke no ay mejor de mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9170 |
repozado adj. |
שלו, שקט, שוקט, רוגע, רגוע, נינוח, שאנן |
|
Kuando tu travajo es terminado vash estar alegre i repozado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9171 |
repozarse v. refl. |
נח, נפש, התרגע, נרגע |
|
La kama es una roza, si non se durme se repoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9172 |
repozo m. |
שלווה, מנוחה, רוגע, מרגוע, שקט, שאננות, הפוגה; מתינות, שיקול דעת |
|
Una ora mas i kon repozo |
|
Pozo ke non ay repozo |
|
Onde ay muncho repozo non se topa el selozo |
|
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
|
El sospechador nunka tiene repozo porke en todo lo todo es dudozo |
|
El ambisiozo i el enviozo no tiene nunka ripozo |
|
El piadozo nunka tieni ripozo |
|
El onbre muy selozo non bive kon repozo |
|
I el viejo su fue a su eterno repozo |
|
Si a tu ventana yega una palomba avrila kon repozo i dile ke entra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9184 |
repuesta f. |
תשובה, מענה |
|
La repuesta en su ora vale mil dukados |
|
Non ay buena repuesta para bova demanda |
|
La mijor repuesta es la kayadez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9187 |
resivir v. |
קיבל, ערך קבלת פנים/מסיבה; יילד, קיבל את היילוד |
|
Lo resiven porke esta bien vestido i lo envien por su indolensia |
|
Ken bavas inbia, mokos arisiva |
|
Kien manda platos, resive supieras |
|
Ken embia platikos, arsiva platikos |
|
Orejas ke resiven lashon hara se las komen kon buensas i sin shaka |
|
Lo ke dan del sielo, ke lo resiva la tierra |
|
Tomates enprestado i no pagas mas no resives nada |
|
El tiempo es el pusat ke el onbre resive, pasiensia es el mango para los ke persive |
|
Lo ke pagas esto resives |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9198 |
respektar (fr.)/respetar v. |
כיבד, הוקיר, העריך, העריץ |
|
Respekta al chiko para ke respekte al grande |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9199 |
respekto (fr.)/respeto m. |
הערכה, הוקרה, כבוד, כבוד עצמי, יראת כבוד, הערצה, התחשבות |
|
El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9201 |
responder v. |
השיב, ענה |
|
Un loko demanda lo ke siete savios no responden |
|
Avla kantando, te respondere baylando |
|
Non seas presurozo por responder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9204 |
respuesta f. |
תשובה, מענה, תגובה |
|
Ken bate la puerta, oye su respuesta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9207 |
resta/reste f. |
מחרוזת (שומים, בצלים וכו') |
|
Meteme en resta ke so ajo de testa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9208 |
restar/restarse (fr.) v./. refl. |
השתייר; נשאר, נותר, עצר, עמד מלכת |
|
Kuando mas resta la pera en el peral, mas espera su buen mazal |
|
El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9210 |
resto m. |
שארית, מותר, יתרה, עודף, שיור, שריד |
|
Yo i mis ijos no tengamos mal, el resto vaya de mal en mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9211 |
revelar v. |
גילה, הראה, הודיע, הסיר הלוט, גילה לעין כל |
|
Dinguna mujer revela su edad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9212 |
revenir (fr.) v. |
חזר, שב; התאים; השתווה בערכו ל-; הגיע לו; עלה (כסף) |
|
Ken pena muncho todo la reviene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9213 |
rey m. |
מלך |
|
El re va asta onde puede i no asta (onde) kere |
|
El rey es kon la djente |
|
Il rey si icho kon mi madre, onde vamos a yir a shtikar |
|
Ken a dos reyes sierve, a uno enganya |
|
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
|
Rey muerto, rey puesto |
|
Onde va el re kon su pie |
|
El rey un yeshil de yaprak |
|
El ken tiene un ojo entre los siegos es rey |
|
Kampo krio en mano del rey |
|
Debasho de mi manto, al rey mato |
|
No le abasta ni hazne del re |
|
Maravia ke el re tiene korona |
|
Detras del rey avlan mal |
|
Ken ve el palasio del rey, derroka su kaza |
|
Muevos rees, muevas le(e)s |
|
Korason del rey en mano del Dio |
|
La manyana koma komo rey, a medio dia komo persona, la noche komo el ultimo prove |
|
La pemienta preta la koman los reyes |
|
Se bolo el sinyor rey |
|
De kastas vienen los reyes |
|
Al rey le agrada igos |
|
Kavayo de rey no alevanta kargo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9237 |
rezín adv. |
לא מכבר, לא מזמן, זה אך, זה מקרוב |
|
Al rizin nasido i en el enverano le aze frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9238 |
rezio adj. |
חסון, חזק, יציב, מוצק; בריא |
|
Kon los grandes non peleo, me plaze estar muy rezio |
|
Si tu keres un puerpo rezio i sano kuando te vas arraviar toma un banyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9240 |
rezistir v. |
התנגד, החזיק מעמד, עמד בפני |
|
Si tu non puedes los pekados rezistir, akonanta ke nasimos para sufrir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9241 |
riente adj. |
חייכני, עליז |
|
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9242 |
riir v. |
צחק |
|
Ke te rias kon el guerko |
|
Kien mal te kiere te fara riir |
|
Al friyir veresh el riir |
|
Las mujeres yoran kon un ojo i rien kon el otro |
|
Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye |
|
Si non tienes ganas de reir non tienes el gusto de bivir |
|
El dia vee la lavor de la noche i se rii |
|
Kuando da el padre al ijo, rie el padre i rie el ijo; kuando da el ijo al padre, yora el padre, yora el ijo |
|
Avla kon ken komes i no kon ken riyes |
|
Yo ke este kayente ke se riyan la djente |
|
Si el loko no era mio yo me lo riera |
|
Ken de mi punto reira, mi aspro no vera |
|
No desha lados de riir |
|
No todos yoran en un dia, ni todos riyen en un dia |
|
Avlar i riir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9258 |
riirse v. refl. |
הצטחק, צחק |
|
Ke se riigan de mi punto i no de mi para |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9259 |
rijir v. |
אירגן, ניהל, סידר, ערך, התקין, טיפל ב-; סיפק, נתן; רחץ את המת; הכין אוכל, בישל |
|
Lo ke es por bien ke mos rijga el Dio |
|
La pasensia dama kere bien rijida, porke es una koza ke toka la vida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9261 |
rijirse v. refl. |
התנהג; התנהל; הביא סדר בחייו |
|
Presto se rije la boda en la kaza de el riko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9262 |
rikeza f. |
עושר, הון, רכוש; שפע |
|
No ay mas grande rikeza de la salud |
|
La rikeza kon falsia, se akava kon manziya |
|
Ken aze bien a todos, mas le krese la rikeza |
|
La rikeza 'sta en manos del Dio |
|
La rikeza de tu padre parti no vale |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
Ni el riko kon su rikeza, ni el barragan kon su barragania |
|
La barka es grande, la rikeza es grande |
|
La limpieza es media rikeza |
|
La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara |
|
La proveza no kita virtud, ni la rikeza la pone |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9278 |
riko adj. & m. |
עשיר, אמיד; שופע; מוצלח, יפה |
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
Kuando el riko s'emprovesa es komo el prove s'enrikesa |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
Kual es el riko el ke se akontenta kon su parte |
|
El Dio ke te guadre de muevo riko |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
Kien tiene kuatro i gasta sinko nunka se puede toparse riko |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
|
Presto se rije la boda en la kaza de el riko |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
El tiempo es un riko trezoro |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
Ni el riko kon su rikeza, ni el barragan kon su barragania |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9311 |
río m. |
נהר, נחל, פלג |
|
De los rios fuertes no es d'espantar |
|
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
|
El rio pasa, la arena keda |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
Kuando la mar se esparte, en rios se aze |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9316 |
riza f. |
צחוק |
|
En korason amargozo, no entra ni riza ni gozo |
|
Riza sin ansya |
|
Riza a la boveda |
|
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
|
No ay mas falso ke la riza en la kara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9321 |
rogar v. |
ביקש, הפציר, התחנן, הפגיע, התפלל |
|
Va ande te rogan i no ande te ronjan |
|
Rogame tres ke dos no kero |
|
Roga por este senyor ke no mos venga otro peor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9324 |
rogativa f. |
תחינה, תפילה, תחנון, בקשה |
|
No atagantes al Sinyor del Mundo kon munchas rogativas ten tino ke ya las sintio todas, |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9325 |
romana f. |
מאזנים, משקל, פלס; אשה מכוערת |
|
Tomo el top i la romana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9326 |
Romanía f. |
רומניה |
|
Ni mulk en Turkia, ni mujer de Romania |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9330 |
romperse v. refl. |
נשבר; שבר, קרע; נקע את הירך |
|
Tanto va el kantaro a la fuente asta ke se rompe |
|
La kavesa ti aromp[i]o - la palavra non |
|
Non se rompe de delgado si non de godro i mal filado |
|
Ke te se arompa el vazo |
|
Kochiyiko kayo, martiyiko se rompio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9335 |
ronyer (fr.) v. |
כרסם, כסס |
|
En gueso de marfil ay ke ronyir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9336 |
rosh-hodesh (ebr.) |
ראש חודש |
|
Ke hodesh, ke rosh hodesh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9337 |
rosho adj. |
אדמוני |
|
Espantate del rosho, del kosho e del ke avla flosho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9338 |
roska f. |
צנים, עוגה יבשה, כעך |
|
Mi madre era roska, yo me muero de ambre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9340 |
roto adj. |
שבור, מקולקל |
|
Todo lo roto, afuera de lo deskuzido |
|
Ande entra la dota, la vida non es rota |
|
El sapatero yeva el sapato roto |
|
el derecho yeva kavesa rota |
|
Doblas i saraguelas rotos |
|
Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman |
|
Una pader rota tura mas muncho de una sana |
|
El kantaro roto tura mas muncho del rezio |
|
Roto kon rotas, puntos de lokos |
|
Tiene puso roto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9352 |
rovar v. |
גנב, גזל |
|
Suerte de topar un kuervo blanko es mas fasil de rovar un banko |
|
Las avas kontadas nunka son rovadas |
|
Mazal basho el ke tenga ke rovar para komer |
|
Kuando el ladron entra a la mishka a rovar el paamon, ya save onde skonderlo |
|
Verguensa es de rovar i dar atras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9357 |
roza f. |
ורד, שושנה; פרח |
|
Si enkontras una ermoza te parese una roza |
|
Uno korta la roza, otro se la goza |
|
Save la roza en ke kara apoza |
|
Ken kere la roza no mira la espina |
|
Non ay roza sin punchon |
|
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
|
Ya konose rozas de mi guerta |
|
Onde ay mosas ay i rozas |
|
La kama es una roza, si non se durme se repoza |
|
De la roza sale el espino |
|
Una roza no aze korona i un pashariko no traye la primavera |
|
La roza se seka, la virtud keda |
|
La mujer i la roza fiske la afreskas te tura ermoza |
|
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9373 |
rueda f. |
גלגל; חוג |
|
El mundo esta en dos ruelas, dar i tomar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9374 |
ruido m. |
רעש, המולה, שאון; שקשוק, קרקוש; שמועה |
|
La amistad no aze muncho ruido kuando kamina |
|
Al ruido de los platos vienen los gatos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9376 |
ruír v. |
הרעיש, הקים רעש |
|
Ambeza en yorando, ruyeras en ganando |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9377 |
ruvio adj. |
אדמוני, אדמדם, אדום שער, ג'ינג'י; בלונדיני |
|
Sin bolsa yena, ni ruvia ni morena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9379 |
saat (t.) m. |
שעה; שעון |
|
Sat no tengo ma oras konto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9380 |
safrán m. |
כרכום, זעפרן |
|
Amarilio safran |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9381 |
sakar v. |
הוציא, הסיר, הוריד, סילק |
|
No se puede sakar nada de onde no ay |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9382 |
sakat (t.) m. & adj. |
פגום; נכה, בעל מום, קיטע |
|
Si lavoras por pan bayat todo va salir muy sakat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9383 |
sakito m. |
שקית; צרור |
|
Buena palavrika me tenesh, ma al sakito vos iresh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9384 |
sako m. |
שק; מעיל קצר, וסט, מותניה |
|
Lo echo al sako |
|
Icho el oju al saku |
|
El sako vazio, en piez no se esta |
|
Los dias de la semana kayeron en un sako |
|
Keto la kavesa del sako |
|
Mas vale una buena fama ke un sako de plata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9392 |
sakudir v. |
נענע, זעזע, טלטל, ניער; איבק, ניקה באופן יסודי |
|
Vamos sakodir el arvoliko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9393 |
sakudirse v. refl. |
התנענע, הזדעזע, התנער |
|
Kuando el farinero se sakudo la barva, le sale una bogocha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9394 |
sal f. |
מלח |
|
Pan i sal i boka dulsi |
|
Le echo sal en la koda |
|
Ni sal, ni lugar ande echar |
|
Majar sal kon el kovdo |
|
Le echo sal en los ojos |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Komer pan i sal, ma kon salud |
|
Pan kon sal i sal kon savor |
|
Echar sal a la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9404 |
salado adj. |
מלוח; כבוש במלח; יקר |
|
Shavdo en la meza salado en la kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9403 |
salata (fr.) f. |
חסה |
|
Salada i espinaka senyora konyada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9406 |
salida f. |
יציאה, מוצא; יציאה לבילוי; תירוץ; מוצאי; הוצאה; יציאת קיבה, צואה |
|
El mal vizino ve la entrada i no la salida |
|
No s'entienda ni la entrada ni la salida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9405 |
salir v. |
יצא מ-, עזב את; יצא לבילוי |
|
Ke pensava i ke me salio? |
|
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
|
Il mal entra kon kintales, no sale ni kon metikales |
|
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
|
Los meoyos salieron a la plaza, kada uno eskojo el suyo |
|
Una mujer pompoza nunka sale savroza |
|
El ke kome poko nunka sale loko |
|
Anke la verdad esta en kasha de yerro tiene ke salir a luz en muy poko tienpo |
|
Kien entra al banyo, sin sudar no sale |
|
Dar i tomar sale korkova |
|
Lo ke sale del diente ya lo saven toda la djente |
|
Ke no salga deskuviertura lo ke mama la kriatura |
|
Kuando vas a salir a kamino non trokes de direksion |
|
Kavesas ki lavi, tinyozas mi salieron |
|
La pera alavada sale guzaneada |
|
Kien sale el mas savio? El ke non avla muncho |
|
La muncha enmelor sale a fedor |
|
Entro pur la puerta - salio por la vintana |
|
Fue por lana i salio treskilado |
|
Meoyo de prasa sale kalavasa |
|
Nes para ke salga otra vez |
|
Le entro por un oyido, le salio por el otro |
|
Asombraron pipinos i salieron ravanos |
|
El muncho ir entrar i salir kon el vizino a la fin sale pletos |
|
Al sol le diza: ''Sale, ke salire'' |
|
El amor es komo ablilris, entra por la boka, sale por la naris |
|
Kuando sales a kamino ke ti afita |
|
Lo bueno ke le salga, lo malo ke le keda |
|
De la roza sale el espino |
|
No seas fuziozo ke sales danyozo |
|
El palo salio de Gan Eden |
|
Mi enimigo me veye murir, ke de todo mal me vera salir |
|
El palo salio de Geinam para enderechar al benadam |
|
Nainda no salio de la kashka del guevo |
|
El muncho pensar no sale a bueno |
|
Piojo, piojo, sale de mi, vate ande mi vizina |
|
Grio salti de mi, vati andi mi vizina |
|
Despues de la luvia sale el sol |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9446 |
salmo m. |
מזמור (תהילים) |
|
Keres azer maasim tovim, melda diez salmos de te'hilim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9447 |
saltadura f. |
רסיס, שבב |
|
De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9448 |
saltar v. |
קפץ, דילג, ניתר, זינק, התפרץ; פוצץ; קפץ לביקור; נבהל |
|
Salta el gayo del teshado |
|
Lo das enbasho salta komo el karpus |
|
Salta komo el gayo montes |
|
Salto la kavra a la vinya, saltara i la kavrita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9453 |
salud/salut/salú f. |
בריאות |
|
No ay mas grande rikeza de la salud |
|
La salud del kuerpo se fragua en el estomago |
|
Vida sin salud, la muerte es mas dulse |
|
Salud es una chika palavrika |
|
Kon vida i salud todo se aze |
|
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
|
Komer pan i sal, ma kon salud |
|
Poko komer, salud para el puerpo |
|
Mas poko saver - salud para el puerpo |
|
Le va vinir el mioyo, kuando le va vinir la salud a mi vava |
|
Kayades Bulisu, ke es la salud |
|
Lavor ke aya, ke salud no manka |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
Te nombrimos ! Ke te nombran kon bueno o kon salud |
|
Non ay grande virtud ke la mas buena salud |
|
Poko avlar - salud para el puerpo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9472 |
saludar v. |
ברך לשלום, דרש בשלום |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
Ay dar, ay saludar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9476 |
salvado m. |
סובין; נסורת; קשקשים בראש |
|
El yerno en la kaza del esfuegro es liviano komo el salvado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9477 |
salvador/dera n. |
גואל, מציל, מושיע |
|
Nunka kites avtaha en el Kriador, El es muestro Senyor, El es muestro Salvador |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9478 |
salvar v. |
הציל, הושיע, גאל |
|
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
|
Si keres salvar del sospecho, ten pasensia i veras lo derecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9480 |
salvasión f. |
הצלה, תשועה, ישע, גאולה |
|
La salvasion de Israel es kuando viene el Goel |
|
La fin de la pasensia es la salvasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9482 |
salvo adj. |
שלם, בריא ושלם; נושע |
|
Al kavo de sien anyos todos seremos salvos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9483 |
sam (ebr.) m. |
סם, רעל, ארס |
|
Si bushkas a topar el sam hayim az tus buen echas leshem shamayim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9484 |
samán (t.) m. |
קש, שחת |
|
Guadra il saman i al tiempo valdra mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9485 |
samara f. |
פרווה |
|
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
|
Karros untados kaminan i buenas samaras kayentan |
|
La suegra kon la nuera, komo la samara vieja ke tiene pelo i non kalienta |
|
Todos saven kuzir samara, ma los pelos embarazan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9489 |
samarero m. |
פרוון, עושה פרוות |
|
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
|
Kuando se vista el amorero, se desvista el samarero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9491 |
samarón m. |
מעיל פרווה קצר |
|
Non te kites el samaron si non viene shavuot |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9492 |
sanar v. |
הבריא, ריפא |
|
De todos males son guadrados, de hazinuras son sanados |
|
La mansana el mal sana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9494 |
sanedad f. |
בריאות |
|
Sanidad, primero di todo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9495 |
sangre f. |
דם; קרבה משפחתית |
|
La sangre no se aza agua |
|
Ya me bivio la sangre |
|
Su ermozura es, la leche i la sangre |
|
Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro |
|
El ben-adam es de karne i de sangre |
|
La letra kon sangre entra |
|
Vino aze sangre, karne aze karne |
|
La sangre ke deve korrer no keda en la vena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9504 |
sano adj. |
בריא, שלם; טוב/יפה לבריאות, מבריא |
|
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
|
Una pader rota tura mas muncho de una sana |
|
La pera espera, la mansana es mas sana |
|
Doktor de mata sanos |
|
Lus hazinos matan a lus sanus |
|
Si tu keres un puerpo rezio i sano kuando te vas arraviar toma un banyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9512 |
santo adj. & m. |
קדוש |
|
Antes de tener katilik kon tu amigo, demanda al Dio Santo ke este kontigo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9513 |
sapatero m. |
סנדלר |
|
El sapatero yeva el sapato roto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9515 |
sapato m. |
נעל בית, אנפילאה, דרדס; נעל |
|
Sapatiko mi kayo al tijado |
|
No es ni el sapato suyo |
|
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
|
Si el mazal kale yir a bushkar, sapatos de fierro tienes de akargar |
|
El sapatero yeva el sapato roto |
|
Dos pies en un sapato |
|
Bushkando un sapato, topi un raton |
|
Meta dos piezes en un sapato i la ventura va bushkala |
|
Kada uno save adonde le apreta el sapatu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9525 |
saraguelos m. pl. |
לבנים, בגדים תחתוניים |
|
Doblas i saraguelas rotos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9526 |
sarampión f. |
חצבת |
|
No yames a tu ija ''Bella'', asta ke no kita sarampion i via |
|
Todo tenia Moshiko, sarna i lepra i seranpioniko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9528 |
sardinya (port.) f. |
סרדין |
|
La mujer i la sardina mas chika, mas fina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9529 |
sarna f. |
גרדת, שחין, גרב; כינוי לאדם טורדני בבקשותיו ודרישותיו המופרזות |
|
Todo tenia Moshiko, sarna i lepra i seranpioniko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9530 |
sarnozo adj. |
מוכה שחין, חולה גרדת/גרב, נגוע; מזוהם; אדם פחות ערך ומנופח |
|
Al kavayu sarnozo, la moshka li apoza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9532 |
sarnudar v. |
התעטש |
|
Mas vale sudar ke sarnudar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9533 |
sarnudo m. |
עיטוש, עטישה, התעטשות |
|
Al mentirozo un sarnudo le es ayudo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9534 |
satán (ebr.) m. |
שטן, שד; מלאך המוות |
|
El guerko lo yeve, el satan lo arraste |
|
El papiliko es un sataniko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9537 |
satisfaksión f. |
סיפוק, קורת רוח |
|
Ombre ke bushka instruksion sienpre topa la satisfaksion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9538 |
satisfecho adj. |
שבע רצון |
|
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9548 |
saver m. |
ידע, הבנה, שכל, דעה |
|
El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9539 |
saver v. |
ידע, היה מלומד, הכיר |
|
Ken no paso mar, no save lo ke es mal |
|
Dinguno no save kualo ay in la oya, mas de la kuchara ke la minea |
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
Sekreto ke sea, ke todos lo sepan |
|
El ke non save dubdar tanbien non save pensar |
|
Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen |
|
La ida esta en mi mano, la venida no se kuando |
|
La mujer ke non save manejar por seguro non save menear |
|
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
|
El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo |
|
Lu kue azi la mano siedra, non deve de saver la derecha |
|
Karas vemos, korasones no savemos |
|
Ladron ke save rovar save enganyar |
|
El ke save soletrar, presto save silabar |
|
Yerros de kazados ke no sepan vizindados |
|
Save la roza en ke kara apoza |
|
Kien no save de avuelo nunka save de lo bueno |
|
El ke mete tino en anoiologia save el fondo de la sabiduria |
|
Kere saver el klavo i el burako |
|
El haham no djuzga sin saver de las dos partes |
|
Lo ke sale del diente ya lo saven toda la djente |
|
Ken no tuvo i tiene, no save komo se lo detiene |
|
El ke save sohbet save el marifet |
|
La mujer guarda el sekreto ke no save |
|
Paga lo ke deves saves lo ke tienes |
|
Amar i saver no puede ser |
|
Ken nada no save, nada no tiene |
|
El mansevo por no saver, el viejo por no poder, deshan las kozas perder |
|
Poko saver, poko mal tener |
|
Pensar i no saver es una rama de la lokura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9581 |
savido adj. |
בקי, ידען, למדן, נבון |
|
El ke es solo guzano de livro por seguro el no es muy savido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9582 |
saviduría f. |
חוכמה, נסיון, ידע, ידענות |
|
Un ser sin muncho saviduria kree muncho en echizeria |
|
Saviduria sin eksperiensa komo una kasha vazia |
|
La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia |
|
El ke mete tino en anoiologia save el fondo de la sabiduria |
|
Ni el savio kon su saveduria |
|
Melda kon saviduria tu tefila i el Senyor Dio te mandara beraha |
|
En tienpo de la gerra non ay saviduria |
|
La saviduria es fruta, la poezia es oja |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9590 |
saviente cf. asaventado |
|
|
El merkader prudente sienpre es muy saviente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9591 |
savio m. |
חכם, מלומד, ידען, למדן |
|
Ken es el savio el ke ve lo ke va akonteser |
|
Kien sale el mas savio? El ke non avla muncho |
|
Lokos penan, savios si lo gozan |
|
El savio muda konsejo, el nesio sienpre dize ''no'' |
|
No ay savio mas del ke lo pasa |
|
Ni el savio kon su saveduria |
|
El baragan se konose en ora de gerra, el savio en ora de ravia |
|
Azno kayado, por savio kontado |
|
Un loko demanda lo ke siete savios no responden |
|
Kuando te asentas delantre de savios ten tino i no avres presto los lavios |
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
|
El loko la echa, el savio la yeva |
|
Los ke kaminan kon savios son bastante mazalozos |
|
Keres matar al savio metele un bovo al lado |
|
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9609 |
savor f. |
טעם; עונג; רושם, קסם |
|
Kada uno avla a savor de su paladar |
|
Pan kon sal i sal kon savor |
|
Ni todos komen a una savor ni todos visten a una kolor |
|
El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor |
|
Morenika kon savor |
|
Pan kortado se koma kon savor |
|
No mi mires la kolor, mirame la savor |
|
Kien kamina por el sol, save el savor de la sombra |
|
El komer i el bever a la savor tuya, el vestir i el kalsar a la savor de la djente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9618 |
savrozo adj. |
טעים, ערב לחיך, מענג, נעים, חינני |
|
Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo |
|
Onbre metikulozo rara ves es savrozo |
|
Aguas rovadas son savrozas |
|
Una mujer pompoza nunka sale savroza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9622 |
sedaká (ebr.) f. |
צדקה, נדבה, חסד |
|
La sedaka abalda la gezira |
|
La tsedaka eskapa a la persona de la muerte |
|
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
|
El doktor ke hayir non te da esparte presto tu sedaka |
|
Ken demanda sedaka no se echa sin senar |
|
Sedaka i bienfizensia enaltese a la nasion |
|
Azer sedaka nunka mengua la bolsa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9631 |
sefardí/sefaradí (ebr.) m. & adj. |
יהודי ספרדי |
|
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9632 |
sefer/sefer torá (ebr.) m. |
ספר תורה |
|
Meter sefer n'el kal |
|
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9634 |
segazón m. |
קציר, עת הקציר |
|
Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9635 |
según prep. |
כפי, לפי, בהתאם ל- |
|
Segun el tiempo se kura el yenso |
|
A la persona komo la konoses? Segun tu korason |
|
Segun la dolor es la nochada |
|
Az el paso sigun el pie |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9639 |
segundo adj. |
שני |
|
La primera mujer es eskova - la segunda reyna |
|
Una vez engrasia, la sigunda enfasia, la tresera desgrasia |
|
El uzo es segunda natura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9642 |
seguro adj. & adv. |
בטוח, מובטח, ודאי |
|
El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto |
|
El ke es solo guzano de livro por seguro el no es muy savido |
|
A hazinura larga, muerta segura |
|
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
|
La ke kita bavas de su boka por seguro es muy muy loka |
|
La mujer ke non save manejar por seguro non save menear |
|
Si en kazados no ay amor de tura, no tienen vida segura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9650 |
sehel (ebr.) m. |
שכל, תבונה, חכמה, שיקול דעת |
|
Para el mal i el bien, sehel kale tener |
|
Si la bovedad mus pasa el ''sehel'' para ke se kere |
|
Un danyo - un sehel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9653 |
sehorá (ebr.) f. |
מרה שחורה, עגמה, צער |
|
Ketana por sehora |
|
Djuha no se iva a ichar sin sehura mueva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9655 |
seja f. |
גבה |
|
Ni novia sin sejas, ni boda sin keshas |
|
Non te sombayes de ermoza tetas, ten tino tanbien en las sejas pretas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9657 |
sekarse v. refl. |
התייבש, יבש, הוביש, חרב; השתעמם |
|
Kuando la vieja dizeya - la kaza - pana si seka |
|
La roza se seka, la virtud keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9660 |
sekiozo/sekiyozo adj. |
צמֵא |
|
Los ke siempre son sekeozos por la sensia nunka se deshan sonbair de la verguensa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9661 |
seko adj. |
יבש, צחיח |
|
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
|
Al lado de lo seko se va i lo fresko |
|
Komo la lenya seka se kema la verde |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9664 |
sekreto adj. |
חשאי, סודי, חבוי, נסתר |
|
Non des sekreto atu amigo porke itu amigo se lo dize asu amigo |
|
Sekretos de dos, sekreto de Dio, sekreto de tres, sekreto de todos |
|
No deskuvras sekretos de tu alma ni kon tu ermana |
|
A ombre avlador i endiskreto no konfies tu sekreto |
|
El ke non puede guardar el sekreto tiene meoyo malo i defekto |
|
Si tienes un sekreto no lo deskuvras se inche el mundo entero |
|
La mujer guarda el sekreto ke no save |
|
Sekreto ke sea, ke todos lo sepan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9672 |
selar/selarse v./v. refl. |
קינא ב-, התקנא ב- |
|
No te agas sensero kon la mujer de tu amigo se sela el marido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9673 |
selebrasión f. |
חגיגה |
|
Selebrasiones i bendizir i nunka maldizir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9674 |
selo m. |
קנאה |
|
El selo se dio para los ermanos |
|
El selo i el dezeyo kita a la persona del mundo |
|
Mujer puede trokar kolor de su pelo ama nunka el karakter de su selo |
|
Ni novia sin velo, ni mujer sin selo |
|
Mil muertes i no un selo |
|
El selo es un kastigo del sielo |
|
Sospecho i selo no dan konsuelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9681 |
selozo adj. |
מקנא, קנאי |
|
El onbre muy selozo non bive kon repozo |
|
Perro selozo |
|
Onde ay muncho repozo non se topa el selozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9685 |
semana f. |
שבוע |
|
Viste Hudara lo de shabat en simana |
|
Martes, la semana se esparte |
|
Una mala nochada, no la kita ni una semana |
|
Los dias de la semana kayeron en un sako |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9689 |
sembrado m. |
מזרע, אדמה זרועה |
|
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9690 |
sembrar v. |
זרע, שתל, נטע |
|
Onde no lo sembras, ayi krese |
|
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9692 |
semer (t.) m. |
מרדעת, אוכף; אמתחת |
|
Pujo el azno, aminguo el semer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9693 |
sémola f. |
סולת, קמח מובחר; גריסים |
|
Ni la novia, ni la semola, no las mires a la kandela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9694 |
sena f. |
ארוחת ערב, סעודה, ארוחה |
|
Ken de otros espera, negra sena sena |
|
La kaza yena presto se aze la sena |
|
Me olvidi ke era kazada, me komi la sena |
|
Ande se kome la mala sena? Ande ay ijos de tres maneras |
|
Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9699 |
senar v. |
אכל ארוחת ערב, סעד ליבו |
|
Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre |
|
Ken demanda sedaka no se echa sin senar |
|
Ken de otros espera, negra sena sena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9704 |
seniza f. |
אפר, רמץ |
|
Kuando ay pletos en kaza no se rekoje ni la seniza |
|
Donde uvo fuego, senizas kedan |
|
Avansa la seniza i gasta la arina |
|
Marido sin paras, ke si echa siniza a la kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9707 |
sensia f. |
מדע, השכלה; ידע, דעת, תבונה |
|
La siensia sin relijion es kosha, la relijion sin siensia es siega |
|
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
|
Al Dio no lo vemos, de sensia lo konosemos |
|
Non menospresies la eksperiensia porke es la madre de la sensia |
|
La pasensia es pan i sensia |
|
La prudensia krese sensia |
|
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
|
La buen eksperiensa vale mas de la siensia |
|
Los ke siempre son sekeozos por la sensia nunka se deshan sonbair de la verguensa |
|
El ke muchigua su sensia save muchiguar pasiensia |
|
Para el bien se kere sensia, i para el mal pasensia |
|
La sensia i la pasensia abate al enimigo |
|
El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia |
|
El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio |
|
Prisipio de sensia es de tener kreensa |
|
Yeno de sensia ma sin pasensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9724 |
senso (it.) m. |
חוש; משמעות, הוראה; מניע, סיבה, מטרה; כיוון; שכל ישר |
|
Los ke kieren azer todo presto le van a mankar bastante senso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9726 |
senteya f. |
ניצוץ, זיק, גץ |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9729 |
sentir v. |
חש, הרגיש; שמע, הקשיב, האזין; שמע בקול; הבין; הריח, רחרח |
|
El viejo non se kere murir, para mas ver mas sentir |
|
No atagantes al Sinyor del Mundo kon munchas rogativas ten tino ke ya las sintio todas, |
|
Ken no siente a su mujerika, se tuerse la orejika |
|
El mundo es shuflete, ken lo tanye, i ken lo siente |
|
Avla poko i siente muncho |
|
Ken avla lo ke no deve, siente lo ke no kere |
|
Djoha no se kiria murir por mas sintir |
|
No ay mas sodro ke el ke no kere sintir i no ay mas siego ke el ke no kere ver |
|
De los mios dezir i no sentir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9727 |
sentirse v. refl. |
נשמע; הורגש; חש עצמו |
|
El ke no se siente no viene de buena djente |
|
La kaza del doliente se kema i no se siente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9740 |
senyal m. |
סימן, אות |
|
Lagrima en el ojo, sinyal de buen korason |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9741 |
senyor m. |
אדון, מר; פניה לאב או אדם נכבד ומבוגר; בעל הבית; כינוי לאבות האומה |
|
Beyata el aspriko ke onra a su senyor |
|
Se bolo el sinyor rey |
|
Roga por este senyor ke no mos venga otro peor |
|
Bien darsa el sinyor haham, si ay ken ki lu entienda |
|
Vos sinyor yo sinyor ken le va dizir keda hamor |
|
A mi mama li amaha, a mi sinyor li ampaa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9744 |
senyora f. |
גברת |
|
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9745 |
ser v. |
היה, התקיים |
|
Madre ke no seyga |
|
Amar i saver no puede ser |
|
Darsha mi ijo ke sea en tisha be-av |
|
Ken sosh vos ke paresesh a muzos |
|
Ma ken te diga lo ke no puede ser, no lo kreyas |
|
Dime ken frekuentas te dire ken sos |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9755 |
sereno m. |
טללי בוקר, אגלי טל בוקר על זגוגית החלון (משמשים בתרופות ביתיות) |
|
La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno |
|
Ayunas i al sereno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9757 |
serka adv. |
קרוב ל-, לקראת, בערך |
|
Mas vale bien de leshos i no mal de serka |
|
Los examinan todo de serka, muncho miran ama muy poko merka |
|
Mejor es sien muertes de londje i no una de serka |
|
La kamiza es mas serka del palto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9761 |
serner/sernir v. |
ניפה, כבר; סרק ביסודיות |
|
Sierne sierne, arina no kita |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9762 |
serom m. |
נסיוב |
|
Si uno se engrandese kon bovedad non ay serum kontra esta enfermedad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9763 |
serrado adj. |
סגור, נעול; משונן (כמשור); קמצן, קפוץ יד; ערל, לא נימול |
|
Boka dulse avre puerta serrada |
|
La viuda onrada, su puerta es serrada |
|
En boka serrada no entra moshka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9769 |
serrar v. |
סגר, נעל, חסם, רכס, פרף |
|
Aserra la kortina, la farsa ya termino |
|
Los ke serran los ojos, van a topar piojos |
|
Serra tu puerta alava a tu vezino |
|
Despues del kavayo fuido, serrar la puerta |
|
Serraron el defter de su vida |
|
Despues ke la bivda se emprenya, serra la puerta |
|
El ke viene despues de mi ke serre la puerta |
|
A tu enemigo no le seres todas las puertas |
|
Serrar los ojos por sienpre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9782 |
serrarse v. refl. |
נסגר |
|
Asta ke disho belibizes se serro el charshi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9783 |
servidor/dera m. |
משרת/ת, מלצר/ית |
|
Ninguno es buen servidor sino ke por si mizmo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9784 |
servir v. |
שירת, היה משרת, שימש כ-; עבד (עבודת אלילים) |
|
Ken save sirvir Avoda Zara el diavlo lo menospresiara |
|
Dos kulos disnudos, solo por el banyo sierven |
|
Ken a dos reyes sierve, a uno enganya |
|
Amigo ke no sirve i kuchiyo ke no korta i ke si piedri, no importa |
|
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
|
Lo komido por lo servido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9791 |
sesh num. |
שש, שישה |
|
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9792 |
sesión f. |
ישיבה, כנס ; קדחת חוזרת |
|
Sisionera preta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9793 |
sesto adj. |
השישי |
|
Las buenas al sistiko i las negras al kampiko |
|
Kon sestos no mandan de los sielos |
|
En la guerta grande yevate el sesto chiko |
|
Por kontra a la guerta chika yevate el sesto grande |
|
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
|
A vinya grande sesto chiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9799 |
sevada f. |
שעורה; סובין |
|
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9800 |
sevoya f. |
בצל; כינוי לתורכי |
|
Ajikos i sevoyikas, senyora konsuegra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9801 |
sezudo adj. |
בעל מוח, בעל שכל ישר, פיקח, חריף, בר דעת, חכם, נבון |
|
El ombre sezudo nunka es muy krudo |
|
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
|
Lavra mi vizina la loka i yo la sezuda la miro en la boka |
|
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
|
El ke tiene kuidado por lo ke puede suseder es muy sezudo en lo ke tiene ke azer |
|
Mas vale una loka en su kaza ke una sizuda en la plasa |
|
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
|
Las anyadas no azen sezudos, eyas non azen ke viejos |
|
El loko gasta, el sezudo se lo kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9810 |
shabat/shabad (ebr.) f. |
שבת |
|
Ni shabat es, ni el dukado esta en basho |
|
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
|
Kuando la vida esta en perikolo la valor del shabat es eskondido |
|
El ke giza viernes kome Shabat |
|
El Dio no paga en Shabat |
|
No tokes lumbre en Shabat |
|
Siete vezes de keda en bonora, shabat de tornaboda |
|
Mucha karne i mal shabat |
|
Shabat i Yom Tov es solo al djidio |
|
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
|
Viste Hudara lo de shabat en simana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9821 |
shaká (2) (t.) f. |
בדיחה, מהתלה; טריק |
|
La shaka es media verdad |
|
La shaka de tu vava |
|
Orejas ke resiven lashon hara se las komen kon buensas i sin shaka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9824 |
shal/shale/shalí (fr.) m. |
צעיף גדול, סודר מצמר קשמיר |
|
El shal i el baile i la boka al aire |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9825 |
shalom! (ebr.) interj. |
שלום (הברכה) |
|
Sin shalom viene torpedad, kon shalom se aserka la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9826 |
sharlatanía f. |
נוכלות, רמאות, שרלטניות |
|
Ekonomia i sharlatania - mul en Sofia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9827 |
shashear (t.) v. |
סיחרר, גרם סחרחורת; הדהים, הבעית |
|
El sol me marea, el aire me shashea |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9829 |
shastre m. |
חייט |
|
Si te demandan ke echo azes, respondele shastre en pies, saka en botika, tanyedor en bet ahayim |
|
Haduyon i enshartator es el nuestro shastre |
|
El shastre ke te kuzio los kolchones ke te kuzga los botones |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9832 |
shavdo adj. |
תפל, חסר טעם |
|
Shavdo en la meza salado en la kavesa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9833 |
shavón m. |
סבון, בורית |
|
A lavar la kavesa del hamor si piedre la lishia i el shavon |
|
Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9835 |
Shavuot (ebr.) |
שבועות (חג) |
|
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
|
Non te kites el samaron si non viene shavuot |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9837 |
shemitá (ebr.) f. |
שמיטה, שנת שמיטה |
|
A la shemita una vez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9838 |
shushunera /shushulera f. |
שלשול |
|
El ke bive kon esperansa, muere kon shushulera |
|
Kuando por durera, kuando por shushulera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9844 |
si adv. |
כן |
|
Boka ke dize no, dize si |
|
Kon un no se eskapa, kon un si se enkampa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9841 |
si conj. |
אם, לו, אילו |
|
Si a tu ventana yega una palomba avrila kon repozo i dile ke entra |
|
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
|
Si ya korre, porke korres?, si no korre, porke [no] korres? |
|
Si botika avrites kortate todos dos pies |
|
Si negra es la kulpa, mas negra es la deskulpa |
|
La kriatura si no yora no le dan la teta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9849 |
si pron. pers. |
(לאחר מילת יחס) עצמו/ה/ם/ן; עצמך/כם/כן (בנימוס) |
|
Es de si al Dio |
|
El ke mal pensa, para si se lo pensa |
|
El ke no es venturozo por si no puede azer venturozos a los otros |
|
Despartio Djoha, para si lo mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9856 |
siedra (1) f. |
שמאל |
|
Lo echa a la eskierda, le sale a la derecha |
|
Lo kue aze la mano derecha, la siedra ke no sepa/veyga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9859 |
siego m. & adj. |
עיוור, סגי נהור |
|
El amor es siego |
|
El siego kon el kosho |
|
Kien es el siego? El ke no kere ver luz |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
La siensia sin relijion es kosha, la relijion sin siensia es siega |
|
Tsedaka sin hohma es komo una muchacha siega |
|
El ken tiene un ojo entre los siegos es rey |
|
No ay mas sodro ke el ke no kere sintir i no ay mas siego ke el ke no kere ver |
|
Buena es la novia siega de un ojo |
|
Si el korason es siego, lo ke vale el ojo avierto |
|
Si un siego gia otro siego, al abizmo van luego |
|
Siego kon ojos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9872 |
sielo m. |
שמים, רקיע |
|
Yo do poko, de los sielos - muncho |
|
El Dio de los sielos ke solos non mos desha |
|
El sielo no se tapa kon la mano |
|
Non tapis el sielo kon sidazu |
|
Lo ke dan del sielo, ke lo resiva la tierra |
|
Yora el sielo, yora la tierra |
|
Nada non keda eskondido adibasho de sielo |
|
Boz de perros no se va a los sielos |
|
La gayna beve agua mira al sielo |
|
Fue demandado en la yeshiva de los sielos |
|
El selo es un kastigo del sielo |
|
Kon sestos no mandan de los sielos |
|
Una luvia kayo, ke s'avrieron los sielos |
|
El ke eskupe al sielo a la kara le kaye |
|
Kiere aferrar el sielo kon las manos |
|
La diferensia es de los sielos a la tierra |
|
Se murio en dia de luvia, los sielos lo yoran |
|
Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye |
|
A dipasho del sielo non ay koza mueva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9893 |
siempre adv. |
תמיד, בכל עת |
|
El merkader prudente sienpre es muy saviente |
|
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
|
El lovo i la oveja siempre en la misma konseja |
|
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
|
El ke se arravia presto siempre es el perdio |
|
Lo bueno i lo ermozo siempre es valutozo |
|
Serrar los ojos por sienpre |
|
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
|
El gato siempre kaye en pie |
|
De oro i de marfin siempre tiene ke dizir |
|
La karedad siempre paga |
|
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9905 |
sien num. |
מאה |
|
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
|
Sien ke le den en el kulo, yene duro, yene duro |
|
El eskaso mira uno, se le va sien i uno |
|
Un loko kita sien |
|
Una patada de leon vale sien de pasharo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9910 |
siendo prep. |
היות ש-, מאחר ש- |
|
Anke todo en siendo chiko parese linpio, el elefante aun ke es grande es suzio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9911 |
siento num. |
מאה |
|
Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9913 |
siervo (2) m. |
עבד, משרת |
|
La vera instruksion es un majiko biervo, si la tomas kon buenas se aze tu siervo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9914 |
siete num. |
שבע, שבעה |
|
La kara le 'sta de siete alegrias |
|
La mojer tiene siete almas, ma la una ke no le salga |
|
El dia de las siete luvias |
|
Siete vezes de keda en bonora, shabat de tornaboda |
|
Lu akulio kon siete palus i galechas |
|
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
|
Draga de siete muntanyas |
|
Arrondjo siete piedras |
|
La novia de las siete tachas |
|
Un loko demanda lo ke siete savios no responden |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9925 |
siklet (t.) m. |
עוגמת נפש, חרדה; משקל, ערך, חשיבות |
|
El ke esta muncho siklet tiene menester de muabet |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9926 |
silabar v. |
קרא הברות |
|
El ke save soletrar, presto save silabar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9927 |
simán (ebr.) m. |
סימן, אות, תסמין, סמל |
|
Buen pie, buena oreja, siman de buena bestia |
|
Besimana tova los pies a la falaka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9929 |
sin prep. |
בלי, בלא, ללא |
|
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
|
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
|
El ke yoro por otros, se kedo sin ojos |
|
Ni luvia sin truenos, ni parto sin dolores |
|
Mujer sin kriaturas, arbol sin frutas |
|
Kituba sin ketata no ay |
|
Maldision sin razon se va a su patron |
|
Ni el mundo sin luvia, ni la luvia sin el mundo |
|
Dar el guevo sin la yema |
|
Kien va sin yamar, no le dan logar |
|
Ki azno kido sin kola? |
|
Bolsa sin dinero yamalo kuero |
|
Guay de Ali, ke se kedo sin Fatma |
|
No ay muerte sin achake |
|
El ke viene sin yamar, no le dan lugar |
|
Djuha no se iva a ichar sin sehura mueva |
|
Non ay roza sin punchon |
|
Ida sin turnada |
|
Ni ave sin nido, ni gozo komplido |
|
Sin sufrir no ay ni parvenir, ni avenir |
|
Podzo sin fondo |
|
Guay de mi sin mi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9952 |
sinagoga f. |
בית כנסת |
|
Si keres saver el fondo del judaismo ten tino ke la skola i sinagoga es uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9954 |
sinko num. |
חמש, חמישה |
|
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
|
El ke tiene kuatro i gasta sinko, no tiene menester bolsa |
|
Kien tiene kuatro i gasta sinko nunka se puede toparse riko |
|
Onde komen kuatro komen sinko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9958 |
sino/sinón conj. |
אלא |
|
No es lo ke vesh, sino lo ke oysh |
|
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
|
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
|
Non avles a ningunos kon gritos i grandeza sin non kon anavut (Aranban) |
|
Ninguno es buen servidor sino ke por si mizmo |
|
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
|
Non es el ombre ke lo kulpa sino la mujer ke lo bushka |
|
El travajo no dezonra sino da provecho i onra |
|
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9967 |
sinsero adj. |
כן, גלוי לב |
|
No te agas sensero kon la mujer de tu amigo se sela el marido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9974 |
sirá (t./gr.) f. |
תור, טור, שורה, סדר |
|
Ke kaza Sara - ke venga mi sera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9975 |
sirena f. |
בת הים, בתולת הים; צופר, סירנה |
|
Guardate de ojo de ombre i de sirena de mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9976 |
sisko m. |
אבק פחם |
|
El bien va al bien, i el sisko a la karvonera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9977 |
sivdad f. |
עיר, קרת, כרך |
|
El ke te va azer bien o se muere o se va de la sivda |
|
A la sivdad ke iras, komo veras aras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9981 |
siyero m. |
מחסן, מאגר, אוצר |
|
Ken tiene un amigo vero, tiene un siyero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9982 |
soba (t.) |
תנור חימום, מחתת גחלים |
|
La soba es la gradinika del envierno |
|
Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman |
|
Goza la mansevez ke en la vejez la soba i el minder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9985 |
sobervia f. |
להט, התלהטות; גאווה, שחצנות; פאר, הוד, תפארת; כעס, זעם, התקפת כעס; זדון |
|
Ombre en lo ke te kontienes tanto sobervio tienes. Tu fin es polvo i tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9986 |
sobervio adj. |
גאוותן, רברבן, יהיר; נשגב, מרומם, נישא, מפואר |
|
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9988 |
sodro m. & adj. |
חרש; מטושטש, לא ברור |
|
El sodro para mal oye |
|
No ay mas sodro ke el ke no kere sintir i no ay mas siego ke el ke no kere ver |
|
Sorda seya la mala ora |
|
A palavras nesia, oidos sordo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9991 |
sofá (t.) f. |
ספה; מיטה |
|
Djoha en medio de la sofa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9992 |
sohbet- azer sohbet i lakirdi (t.) |
פיטפט, ליהג, הרבה להג |
|
El ke save sohbet save el marifet |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9993 |
sokorrer v. |
עזר, הושיע |
|
Los estafadores nunka son sokorredores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
9994 |
sol m. |
שמש, חמה; אור השמש, חום השמש |
|
El sol alumbra a las ermozas i a las pishonas |
|
Al sol le diza: ''Sale, ke salire'' |
|
El sol me marea, el aire me shashea |
|
Al sol ki lu metas, el korason si li veya |
|
El sol non nesesita kandelas o lamparas |
|
Kien kamina por el sol, save el savor de la sombra |
|
Despues de la luvia sale el sol |
|
Luvia i sol, kaza el guerko |
|
Amistad de yerno, sol de invierno |
|
El suegro kon el yerno - komo el sol de envierno |
|
Luvia i sol alegra el korason |
|
Kien vende el sol, merka la kandela |
|
Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor |
|
Sol i luvia anyos de artura |
|
Onde el sol no entra, ayi el mediko entra |
|
Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10012 |
solamente adv. |
רק, אך, בלבד |
|
Todo tiene kavo solamente una mujer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10013 |
soletrar v. |
כָּתַב כתיבה רהוטה |
|
El ke save soletrar, presto save silabar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10014 |
solo adv. |
רק, בלבד, לבד |
|
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
|
El ke es solo guzano de livro por seguro el no es muy savido |
|
Ken se puede enkuvrir del Dio? El bovo dize, solo yo, solo yo |
|
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
|
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
|
No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer |
|
Moso i gayo, solo un anyo |
|
Por el muerto se avla solo bueno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10015 |
solo adj. |
בודד, מבודד, גלמוד |
|
El Dio de los sielos ke solos non mos desha |
|
Banyo solo, paseyo kon djente |
|
Bien venido seas mal, si vienes solo |
|
Ken solo djugo, nunka se inganyo |
|
Mas vale solo ke mal akompanyado |
|
Me konsolo ke no so solo |
|
Un lenyo solo ni amata ni ensiende |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10031 |
solombra f. |
צל; מחסה |
|
El ombre es komo una solombra |
|
Kien kamina por el sol, save el savor de la sombra |
|
El mas chiko kaveyo aze su solombra |
|
La vida es komo la solombra pasada |
|
Ni solombra sin klaredad ni ombre sin falsedad |
|
Los dias pasan komo la solombra i el rikordo keda asta la tomba |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10037 |
soluk (t.) cf. suluk |
|
|
El ke es kyutuk no piedre soluk |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10038 |
sombayedor/sombaidor/dera n.& adj. |
מפתה, משיא, מסית; מקסים, מושך |
|
Tambien el tiempo es sombaidor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10039 |
sombayer/sombaer/sombayir v. |
פיתה, שידל, השיא, הסית; הקסים, משך לב |
|
Non te sombayes de ermoza tetas, ten tino tanbien en las sejas pretas |
|
Ermozura enganya los korasones de los mansevos ama el dinero i fama sonbaya los bovos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10041 |
somportar v. |
סבל, נשא, נשא משא |
|
Ken no sumporta enimigo, no merese amigo |
|
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10043 |
sonar v. |
צלצל, הדהד; ניגן בכלי נגינה |
|
Onde la oya sona algo ay |
|
Kien tiene dinero sona el pandero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10045 |
sonet m. |
צלצול; רשרוש |
|
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10048 |
sorver v. |
גמע, גמא, גמע ברעש, מצץ; שאף, הריח, רחרח; כרסם; נחלש בשל פעילות יתר מינית |
|
Sorver ke seya, bavas ke seya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10049 |
sosialista/o m. & adj. |
סוציאליסט, סוציאליסטי |
|
El ke es sosialista tiene ermoza vista |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10050 |
sospechador m. |
חושד, חשדן |
|
Se tan ladron sospechador |
|
El sospechador nunka tiene repozo porke en todo lo todo es dudozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10052 |
sospecho/sospejo m. |
חשד |
|
Si keres salvar del sospecho, ten pasensia i veras lo derecho |
|
Sospecho i selo no dan konsuelo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10054 |
sospechozo adj. |
חשדן; חשוד |
|
Onbre ke es sospechoso tiene meoyo mokoso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10055 |
sospirar v. |
נאנח, גנח |
|
Kuando kantamos todos oyen, kuando suspiramos todos fuyen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10056 |
sovako m. |
בית השחי |
|
Uno en papo, otro debasho el sovako |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10058 |
sovrar v. |
עלה על, עבר על; היה מיותר |
|
Lo ke sovra del ladron al endivino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10059 |
sovre prep. |
על, מעל, על גבי; בקשר ל- בענין |
|
Djoha sovre el azno |
|
Kuti sovre kuti, mania de djueri |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10101 |
sovrino m. |
אחיין; בן דוד |
|
A ken el Dio no le da ijos, le da suvrinos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10061 |
soy (t.) m. |
מקור, מוצא, גזע |
|
Te troko el soy |
|
Perro ke seya, de soy ke seya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10063 |
stambulí (t.) m. & adj. |
תושב איסטנבול, איסטנבולי |
|
El ke es yavani, no es istamboli |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10064 |
su adj. pos |
שלו; שלך (בנימוס) |
|
El ke merka del ladron en tienpo lo aze su patron |
|
Kon sus piedras en su kavesa |
|
El Dio ke mos de de su mano l'ancha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10069 |
sudado adj. |
מזיע, מכוסה זיעה |
|
Mi vini kon la luenga sudada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10070 |
sudar /sudarse v. |
הזיע; נרגע |
|
Mas vale sudar ke sarnudar |
|
Kien entra al banyo, sin sudar no sale |
|
Sin sudar non si ankalsa nada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10073 |
suegra f. |
חמות, חותנת |
|
La suegra kon la nuera, komo la samara vieja ke tiene pelo i non kalienta |
|
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
|
La nuera bare lo ke la suegra veyi |
|
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
|
Oy no tengo ke azer; 'sto s'en puerta en puerta, porke mi suegra 'sta muerta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10078 |
suegro m. |
חם, חותן |
|
El suegro kon el yerno - komo el sol de envierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10079 |
suenyo m. |
חלום; שינה |
|
Lo enteraron en el kampo del pezgado suenyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10080 |
suerte f. |
גורל, מזל |
|
Muerte i mal suerte |
|
Suerte de topar un kuervo blanko es mas fasil de rovar un banko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10082 |
sufrir v. |
סבל, התייסר; עבר, ספג |
|
Kuando estas sufriendo i estas en dolor ten tino en la grandeza de muestro Kriador |
|
Mas vale sufrir un dia ke kada dia |
|
Sin sufrir no ay ni parvenir, ni avenir |
|
Si tu non puedes los pekados rezistir, akonanta ke nasimos para sufrir |
|
Kuando todos estan durmiendo, dingunos estan sufriendo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10087 |
suká (ebr.) f. |
סוכה |
|
Ken me metio gisha en mi suka |
|
Djoha ke metio en mi suka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10089 |
supa f. |
מרק |
|
Kada boka kere su sopa |
|
Kada oya kere su sopa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10093 |
superstisión f. |
אמונת הבל, אמונה תפלה |
|
Los ke muncho kreen en superstision non saven el biervo konsiderasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10094 |
supiera (fr.) f. |
קערת מרק |
|
Kien manda platos, resive supieras |
|
Ken embia platikos, arsiva platikos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10096 |
suseder v. |
בא אחרי, ירש; קרה |
|
El ke tiene kuidado por lo ke puede suseder es muy sezudo en lo ke tiene ke azer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10097 |
suvida f. |
עלייה |
|
Savemos ke el arvol krese kada dia ama non puedemos detekter su suvida |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10098 |
suvir v. |
עלה, טיפס, העפיל; העלה |
|
Kien mucho suve, es para kaer |
|
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10100 |
suvirse f. refl. |
עלה; התרגז, זעם, קצף |
|
La novia por grandeza, se suvio a la meza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10102 |
suyo adj. pos. |
שלו |
|
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
|
Kon los suyos, komer i bever de enfrente |
|
Kada uno e uno a los suyos parese |
|
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
|
Djoha yevava bogos al banyo, los suyos los dava a yevar |
|
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
|
Los meoyos salieron a la plaza, kada uno eskojo el suyo |
|
Del tejado para ariva es suyo |
|
Pares i nunes son suyas |
|
El ombre ke no yeva heshbon, el heshbon le sale de suyo |
|
No es ni el sapato suyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10113 |
suzio adj. |
מלוכלך, מזוהם, מטונף; ''מלוכלך'' - נבל |
|
Las kamizas suzias lavalas en kaza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10114 |
tacha f. |
מגרעת, חסרון, פגם; (רפואה:) תוצאה/פגם בגוף הנותרים אחרי מחלה |
|
Ni mujer sin mancha ni ombre sin tacha |
|
La novia de las siete tachas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10116 |
tadre adv. |
מאוחר |
|
Ojo preto vate tadre, vente presto - Ojo preto vente tadre, vate presto |
|
Nunka no es tadri |
|
Ijo pedo, vate tadre, torna presto |
|
Mas vale tadre ke nunka |
|
Temprano o tadre onora tu padre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10125 |
tadre f. |
ערב |
|
Vate a lavar ke es tadre de viernes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10126 |
tadrozo adj. |
מאוחר |
|
El Dio es tadrozo ma no es olvidozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10127 |
taha/tahat (ebr.) m. |
עכוז, שת, אחוריים, ישבן |
|
Tahi, taha, una mizma mishpaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10128 |
taksar v. |
הטיל מס, מיסה, קבע שיעור המס; גזר, קבע, החליט |
|
Taksan d'abasho, taksan d'ariva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10129 |
tal/a adj. |
כזה/כזאת; זהה ל-, דומה ל- |
|
Bendicho el Kreador, ke tala ermozura kreo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10130 |
tálamo m. |
חופה; אפיריון, כס הכבוד של הכלה אחר הקידושין |
|
Todos se vayan anpalar, ki yo al talamon mi vo asentar. |
|
Novia chika, novia grande, talamo kere |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10132 |
talet/talé (ebr.) m. |
טלית |
|
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10133 |
talmid (ebr.) m. |
תלמיד |
|
Talmidim ke se asentan en los pies de los savios biven vida dulse |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10134 |
también adv. |
גם; חוץ מזה, מלבד זאת; אף לא (במשפטי שלילה) |
|
Eyos tengan bien i mozos tambien |
|
El mundo pertenese al pasiensozo, tambien a el ombre ke es konsienzudo |
|
Ke nuestros djidios esten bien i nosotros tambien |
|
Mi vezino tenga bien, i yo tambien |
|
El ke se espanta preguntar tanbien se espanta de dubdar |
|
Mi marido en la yelada i yo tambien |
|
El ke non save dubdar tanbien non save pensar |
|
Tambien el tiempo es sombaidor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10142 |
tamuz (ebr.) m. |
תמוז |
|
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10143 |
taní/tanid (ebr.) m. |
תענית, צום |
|
Kuando vas a buziar tanit, non lu buzeiis kun ravano pudrido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10156 |
tanto adj. |
כה הרבה |
|
Kuantos pare Mama, tantos kere Tata |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10144 |
tanto adv. |
כל כך, כה, עד כדי כך; באותה מידה, אותה כמות |
|
Tanto grita el ladron asta ke se akaya el patron |
|
De tanto ke te kero bien Moshiko, ke te kito el ojiko |
|
En Israel tanto ay de komer, ke el puevlo se engodra sin kerer |
|
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
|
Yagas untadas ya duelen ma no tanto |
|
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
|
Tanto va el kantaro a la fuente asta ke se rompe |
|
Tanto ke me lo kero, ke no me lo kreyo |
|
Tanto tienes, tanto vales |
|
Tanto yora la bien kazada, ke la mal kazada se keda kayada |
|
Tanto kere el kuervo a la kuerva fin ke le kita los ojos |
|
Tanto gana la ke bien fila komo la ke mal fila |
|
Kuanto es ermoza la mansevez, tanto es tripiada la vejez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10164 |
tanyedor/dera n. |
נגן, מוסיקאי |
|
Si te demandan ke echo azes, respondele shastre en pies, saka en botika, tanyedor en bet ahayim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10167 |
tanyer v. |
ניגן |
|
El mundo es shuflete, ken lo tanye, i ken lo siente |
|
Si das el aspriko, tane el chufletiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10169 |
tapado adj. |
סתום, אטום, מכוסה |
|
Un baruh aba klaro i un chibuk tapado |
|
Mazal tapado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10171 |
tapar v. |
סתם, חסם, אטם, כיסה; עמעם, האפיל על |
|
Azeme bien la kama i tapame kon una rama |
|
Si la boka li van a tapar, por no se onde va avlar |
|
Bienes de mi padre tapan mis korkovas |
|
El mas fuerte ombre tapa la tierra |
|
Non tapis el sielo kon sidazu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10176 |
taparse v. refl. |
התכסה, כיסה |
|
El sielo no se tapa kon la mano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10178 |
tapetiko m. |
שטיחון, מרבד, טפט |
|
Ke sea marido, ke sea en tapitiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10179 |
tapón m. |
פקק, מגופה, מכסה; כיסוי, שמיכה |
|
Lu mitio pur tapon di pila |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10181 |
tarantela (it.) f. |
ריקוד סוער ומסתחרר; תנועה סבובית מהירה ומסחררת |
|
Adam i Eva perdieron la prostela , agora tienen ke bailar la taranteya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10182 |
tartamudo adj. |
עילג, מגמגם, גמגמן |
|
Un mudo i un tartamudo no se dan a entender |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10183 |
tasa f. |
ספל, כוס, בזיך |
|
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10184 |
tash! interj. |
(בלשון ילדים:) הנה הוא! |
|
Ke haver de Kara tash? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10185 |
taushán (t.) m. |
ארנב, ארנבון; פרוות ארנב |
|
Tieni urejas de taushan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10186 |
tavla f. |
לוח, קרש, עץ (חומר), משטח; מדף; מגש; אחת מאבני ''חמש אבנים'' |
|
No se pize en tavla churuk |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10187 |
tavlado m. |
קרש, מדף; רצפת עץ |
|
Kita la kara, mete al tavlado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10188 |
tayarinas/tayerinas f. pl. |
אטריות מעשה בית |
|
La vieja kon sus tarayinas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10189 |
tefilá (ebr.) f. |
תפילה, שחרית |
|
Kon muncha tefila balda la gezira |
|
Melda kon saviduria tu tefila i el Senyor Dio te mandara beraha |
|
Si las tripas non puede inchir ke vale tefila sin hayir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10192 |
tefsín (t.) m. |
מגש, טס; תבנית פח לאפיה |
|
Sho i mo i tifsin burakado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10193 |
tefter (t.) m. |
מחברת, פנקס; סך מכירות באשראי |
|
Serraron el defter de su vida |
|
Kuando el merkader kevra, bushka defteres viejos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10195 |
teilim (ebr.) m. pl. |
תהילים |
|
Keres empushar a los mazikim melda kon kavod los Ti'hilim |
|
Keres azer maasim tovim, melda diez salmos de te'hilim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10197 |
tejado m. |
גג, תקרה |
|
Salta el gayo del teshado |
|
Del tejado para ariva es suyo |
|
Sapatiko mi kayo al tijado |
|
Korta kavesas i echa al tejado |
|
Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10202 |
telefón (fr./t.) m. |
טלפון |
|
Lo ke aze los piezes no aze el telefon |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10203 |
tema m. |
נושא |
|
Kada loko kon su tema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10204 |
tembel (t.) m. |
עצלן, טמבל |
|
Onbre ke gana Nobel nunka puede ser tenbel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10205 |
tempesta (it.)/tempestad f. |
סופה, סער |
|
Dospues de mi muerte, luvia i tempesta |
|
El la kalma ke antesede a la tempestad |
|
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10208 |
templo m. |
מקדש, היכל, דביר; בית כנסת |
|
El karakter de un puevlo se konose en su temple |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10209 |
temprano adv. |
מוקדם, מוקדם מהרגיל |
|
Ken temprano kazo i komio, no se arrepintio |
|
Temprano o tadre onora tu padre |
|
Una golondrina venida temprano no anunsia al enverano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10212 |
tendjeré (t.) m. |
סיר, קדרה; ''צנצנת'' - תם, שוטה, טיפש |
|
Va venir tiempo, ke las karas se van azer komo los dipes de los tendjeres |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10214 |
tener v. |
היה לו/יש לו, החזיק, הכיל; התנגד, עמד בפני |
|
Ken no tiene kualo azer kita los ojos de la mujer |
|
Mas vale tener onor en plaza, ke kama dorada |
|
Mas vale tener onor en la plasa de lo ke paras en la kasha |
|
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
|
Kuando ija ay de kazar, el Dio tiena de mandar |
|
De la kara si veya komo di korason tieni |
|
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
|
Buenas oras tengan los gevirim |
|
Ham Avram Aldoshas, ke tiene las bragas floshas |
|
Paga lo ke deves saves lo ke tienes |
|
El ke tiene elmuera, tiene dolor de muela |
|
Ken no tiene la ermoza, beza la mokoza |
|
Kien no tiene indjenio, de ambre se muere |
|
Ken no tiene krios, tiene una dolor, ken tiene, tiene munchas |
|
Ijos no tengo, inietos mi yoran |
|
El ojo en el kamino lo tiene todo |
|
En ora de tu ravia ten pasensia |
|
Ken es el baragan el ke aze pasensia en la ora de su ravia |
|
Kon parientes ke no tengas dar i aver |
|
El prove i el hazino, non tienin amigo |
|
Eyos tengan bien i mozos tambien |
|
Ken muncho yora akel mas tiene |
|
El otro anyo tinia un gameo, este anyo tengo dos |
|
No komas delantre de todos porke te tienen ojo en todo |
|
Dientes de kavayo ke tenga, igine no le vo dar or azer esto |
|
Ken tiena ambre, venga i koma |
|
Ken avla bueno, bueno ke tenga |
|
Ken no tiene dientes, tiene djindjivres |
|
Esto tengo - esto vendo |
|
La mano pezo no tiene |
|
Ken no tiene meoyo, ke tenga piezes |
|
Mi moso tiene moso, mi amo 28 |
|
Kien no arriesga nada non puede tener nada |
|
Ken nada no save, nada no tiene |
|
Ke no tengas el ojo en el d'enfrente |
|
Para el mal i el bien, sehel kale tener |
|
Buen zahou tengas |
|
Ken tiene buen vizino se anbeza buen dotrino |
|
El guerko no tiene lo ke azer |
|
A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal |
|
Ansias tiena, ken a mi me tiena |
|
El ken mas tiene mas muncho kere |
|
Ken no tuvo i tiene, no save komo se lo detiene |
|
El ke tiene es devdor al ke no tiene |
|
No tengas ojo en otro te tiene en lo tuyo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10273 |
tepené (t.) m. |
בעיטה |
|
Es komo la vaka, ke da muncha leche, ma da el tepene i la vierte toda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10274 |
terminar v. |
גמר, סיים, השלים |
|
Aserra la kortina, la farsa ya termino |
|
Kuando tu travajo es terminado vash estar alegre i repozado |
|
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10277 |
terminarse v. refl. |
נגמר, הסתיים, נשלם |
|
Se termino la animasion |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10278 |
terrivle adj. |
נורא, איום, מבעית, מפחיד, מטיל אימה |
|
La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10279 |
terufá (ebr.) f. |
תרופה, מרפא |
|
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10281 |
teshedor/dera m. |
אורג, גרדי; מטליא אריגים; בהשאלה: אדם מצליח בעסקים |
|
Lo ke izo el fierrero ke lo page el teshidor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10280 |
tesher v. |
ארג; איחה/הטליא אריג/בגד/ גרב; הקים עסק, ארג תכניות |
|
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
|
Porke la yaman mujer? Porke save bien tesher |
|
Ken pario ke mesha, ken kresio ke tesha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10284 |
testa (it.) f. |
ראש |
|
Meteme en resta ke so ajo de testa |
|
Ken empresta pierde la testa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10286 |
testigo/testiguo m. |
עד |
|
No ay mejor testigo ke el papel eskrito |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10287 |
teta f. |
שד, דד; פטמה |
|
La kriatura si no yora no le dan la teta |
|
Non te sombayes de ermoza tetas, ten tino tanbien en las sejas pretas |
|
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10290 |
tevá (ebr.) |
תיבה (ביכ''נ), דוכן |
|
El hazan yerra en la teva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10291 |
tía f. |
דודה, דודה גדולה; שם המשמש בפניה לאשה מבוגרת במקרה של קרבה או לאשה משכבה עממית |
|
Lo ke disho mi tia kon su demazia |
|
De dia en dia, kaza mi tia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10294 |
tiempo m. |
זמן, עת, מועד, תקופה, שהות, ארכה; מזג אוויר |
|
El tiempo aze i el tiempo desaze |
|
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
|
El tiempo es el pusat ke el onbre resive, pasiensia es el mango para los ke persive |
|
El ke pelea para kazar non tiene tienpo de espozar |
|
El ke es patron de gaava en tiempo piedre su atslaha |
|
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
|
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
|
El ke merka del ladron en tienpo lo aze su patron |
|
Koje las flores del buen tiempo, ke presto yegara el invierno |
|
El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia |
|
Nada vale di korrer si kali ir a tiempo |
|
Segun el tiempo se kura el yenso |
|
Al tiempo el konsejo |
|
A la pera dura, el tiempo la madura |
|
El mas buen mediko es la natura, el tiempo i la pasensia |
|
El tiempo es un riko trezoro |
|
A mal tiempo buena kara |
|
Tambien el tiempo es sombaidor |
|
Guadra il saman i al tiempo valdra mas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10314 |
tierra f. |
ארץ, קרקע; אדמה, עפר, אבק; רצפה; ארץ, מדינה, כדור הארץ |
|
Ke se unda adebasho la tierra |
|
La tierra muestra ke no mos falte |
|
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
|
El ojo del bivo se incha kon un poko de tierra |
|
Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye |
|
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
|
Ombre en lo ke te kontienes tanto sobervio tienes. Tu fin es polvo i tierra |
|
Lakirdi de mar, por tierra |
|
Por yerro di mediko la tierra lu kovija |
|
Amaha la tierra, amaha la duelor |
|
La diferensia es de los sielos a la tierra |
|
El mas fuerte ombre tapa la tierra |
|
Abata la tierra, abata el korason |
|
Apreta la tierra, apreta el mal |
|
Lo ke dan del sielo, ke lo resiva la tierra |
|
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
|
Agua no topi, de la tierra me lavi |
|
Yora el sielo, yora la tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10333 |
tijera f. |
מספריים; מסוע (להסטת פסי רכבת) |
|
Mi ija leshera enyudo i tejera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10334 |
tikía f. |
שחפת; רזון גדול, שחיפות |
|
Azno, no muere de tikia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10336 |
timbaraná (t.) f. |
בית משוגעים |
|
Lokos i bovos a la timarana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10337 |
tinaja f. |
כד, לגין, כד גדול למים |
|
El vinagre fuerte aze danyo a su tinaja |
|
Agro huerte se aze danyo de si para si |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10339 |
tino (1) m. |
קדירה, כד, גיגית |
|
Mete tino en bikkur holim vala mas de maase tovim |
|
Los ke meten tino en sortero, kreen bastante en agorero |
|
Guevo ke mostra puntiko de kolorado, ten tino ke el komerlo es muy defendido |
|
En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino |
|
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
|
Kuando entra vino se hue el tino |
|
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
|
El ke mete tino en anoiologia save el fondo de la sabiduria |
|
Kada uno en su tino tiene algun espino |
|
Tiene tino de gato |
|
Kuando te asentas delantre de savios ten tino i no avres presto los lavios |
|
No atagantes al Sinyor del Mundo kon munchas rogativas ten tino ke ya las sintio todas, |
|
Si keres saver el fondo del judaismo ten tino ke la skola i sinagoga es uno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10352 |
tinta f. |
דיו; ''דיו'' - כינוי לשיכור שאינו יכול לעמוד על רגליו |
|
No ay ni tinta ni papel lo kue yevo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10354 |
tinya f. |
שחין, נתק, גזזת; זוהמה; חוב ישן |
|
Del dia ke nasio tinya le kresio |
|
Se 'spandio komo el piojo en la tinya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10356 |
tinyozo n. & adj. |
מוכה שחין, מחוטט; אדם היוצא מכליו כדי לקבל אורחיו בסבר פנים ובתשומת לב מירבית |
|
Al tinyozo un grano mas |
|
Es tinyozo ma es venturozo |
|
Kavesas ki lavi, tinyozas mi salieron |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10361 |
tío m. |
דוד, דוד גדול (אחי הסבא); שם הניתן בפניה לאדם מקורב או מפשוטי עם |
|
Buenas noches tio Hayim, mucho karabalik a la frente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10362 |
tira f. |
רצועה, רצועת בד, חיתול; סחבה |
|
La mentira tiene kurta tira |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10363 |
tiralanya f. |
עכביש; קורי עכביש |
|
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
|
Aferarse de las tiralanias |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10365 |
tirar v. |
ירה, קלע; זרק, השליך; הדפיס, הדפיס מהדורה; לקח, משך, קיבל |
|
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10366 |
tishabeav (ebr.) m. |
תשעה באב |
|
Tener kara de tisha beav |
|
Largo komo la haftara de Tishabeav |
|
Ke age darshar, ke sega en Tesha beav |
|
Darsha mi ijo ke sea en tisha be-av |
|
Nunka Djoha bezo la mano, kuando ya la bezo en Tisha be-av |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10371 |
tizna f. |
פיח |
|
Kita la tizna, mete la karvonera |
|
De la tizna a la karvonera, es esfuegra i nuera |
|
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10374 |
todo adj. & adv. |
כל- |
|
De todos males son guadrados, de hazinuras son sanados |
|
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
|
Todo pasa por este mundo, guay onde pasa |
|
Azno, kon oro alkansa todo |
|
No komas delantre de todos porke te tienen ojo en todo |
|
El eskaso todo lo ke kome lo aze biskocho |
|
Kita todo kulevras de la boka |
|
Los ke son muy miop todo echan al chop |
|
Kita todo perlas de la boka |
|
El prove veye todo preto |
|
Ken finye i amasa todo pasa |
|
El ke esta sin blanka, todo todo le manka |
|
Todo komo todo i la novia a su modo. |
|
Ken todo kere, todo piedre |
|
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
|
Los examinan todo de serka, muncho miran ama muy poko merka |
|
Todo lo ke briya no es oro |
|
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
|
A ken todo basta nada le manka |
|
Todo lo muncho es danyozo mizmo paras munchas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10379 |
todo m. |
הכל |
|
Desha todo i andavos al banyo |
|
Deshi todu vati a la kama |
|
Ashugar i kontante, todo delantre |
|
El muerto no save nada, todo es para el ojo del bivo |
|
El bueno kon el malo i el malo kon todos |
|
Mal de todos non es mal |
|
Kuando todo todo, kuando nada nada |
|
El boi i la oveja, todos la mesma konseja |
|
Sekretos de dos, sekreto de Dio, sekreto de tres, sekreto de todos |
|
Todos se vayan anpalar, ki yo al talamon mi vo asentar. |
|
Kon vida i salud todo se aze |
|
Sekreto ke sea, ke todos lo sepan |
|
Kuando aze luvia a todos toka |
|
Kuando kantamos todos oyen, kuando suspiramos todos fuyen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10413 |
toka f. |
טורבן, מצנפת, שביס; אריג לשביס |
|
La mujer loka por la vista pierde la toka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10414 |
tokar v. |
נגע, מישש; נגע ללב; העליב; ניגן על כלי נגינה; ''סחב'', גנב גניבה קטנה |
|
Mas tokan dientes ke parientes |
|
Lo ke toka a la kamiza, no toka al antiri |
|
Las manos tokan oro, tokan i lodo |
|
Para el elevo es bendision kuando tokas su imajinasion |
|
Amigos i ermanos saremos, ma a la bolsa no tokaremos |
|
El ke unya de djuduyo toka, la kavesa se le korta |
|
Kuando aze luvia a todos toka |
|
Ya me toko el kochio al gueso |
|
Oro toka, lodo se le aze |
|
No tokes lumbre en Shabat |
|
La vejez, si la vesh en basho, no la tokesh |
|
Ken toka miel se chupa los dedos |
|
Muncho bien te kero, la bolsa no me tokes |
|
Kuando las manos no tokan, las paredes lo echan |
|
Ken de la alma sale, a la alma toka |
|
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10433 |
toleransia/tolerensia f. |
סובלנות, טולרנסיה |
|
Milizina de kualker ansia es la pasensia i la toleransia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10434 |
tomar v. |
לקח, נטל; תפס; לקח אשה/לקחה בעל - התחתן/נה; קיבל; קנה |
|
En tomar i dar es fasil de yerrar |
|
A Moshon tomi, a Moshon deshi, a Moshon me lo vo tomar |
|
Es d'el tomar |
|
Konsejo de tu kompanyero toma i el de tu korason no deshes |
|
El konsejo de todos tomo, ma el mio no desho |
|
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
|
El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko |
|
Ken tiene guadrado dolores kuando abashan les toma dolores |
|
Konsejo de mintirozo dengunos no toman |
|
Kien mete kara, toma marido |
|
El loko da, el meoyudo toma |
|
Mira a la madre, toma a la ija |
|
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
|
Dar kon las manos, tomar kon los pieses |
|
Ande la da, ande la toma |
|
Los anyos ke da el Dio, no los toma atras |
|
Tomame kuando me veyes i no kuando mi bushkas |
|
Donde las dan, las toman |
|
Kualo azen los Sheres? Toman dos mujeres! |
|
Dar i tomar sale korkova |
|
Al malo tomalo de la mano |
|
Kome poko toma (maso)[moso] |
|
Kuando el malor viene tomalo a pasensia |
|
El mundo esta en dos ruelas, dar i tomar |
|
Estas dadas son tumadas |
|
El Dio la dio, el Dio la tomo |
|
Tomar los kaminos en las manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10466 |
tomarse v. refl. |
החשיב עצמו; לקח לעצמו; נתפס; נישאו |
|
Ken non tiene ke azer se toma kon la mujer |
|
Puedo i no puedo kon mi mujer me tomo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10468 |
tomat m. |
עגבניה |
|
L'agrada tomates i no l'agrada datiles |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10469 |
tomba f. |
קבר, קבורה; מצבה |
|
Los dias pasan komo la solombra i el rikordo keda asta la tomba |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10470 |
top (t.) m. & adj. |
כדור, כדור בד, כדור נייר; גליל/חבילה (של בד/של חוטים); גוּלה; פגז; חידוד לא מוצלח; מגושם |
|
Tomo el top i la romana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10473 |
topadura f. |
מציאה, מציאה מחדש; מציאת תירוץ |
|
Topadura de kos-huegras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10471 |
topar v. |
מצא, גילה, מצא שוב |
|
A la mar si va, no topa agua |
|
Kuando topas un medio bovo, toparas un entero bovo |
|
Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas |
|
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
|
Azer bien, topar mal |
|
Ken bushka al padre, topa a la madre |
|
Kuando la bolsa esta vazia non vash a topar munch[a] manziya |
|
Toma un pidaso di pan, echalo a la mar, un dia lo toparas |
|
Los ke serran los ojos, van a topar piojos |
|
Bushkando un sapato, topi un raton |
|
Ken kefi aze lo topa |
|
Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo |
|
Komo azi, ansina ki topa |
|
El ke tieni barva ya topa penye para pinyarla |
|
El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor |
|
Agua no topi, de la tierra me lavi |
|
Ken bien aze, bien topa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10493 |
toparse v. |
נמצא (להמצא), מצא עצמו, נתקל ב-, נוכח |
|
El ke se topa deznudo tiene razon de ser mudo ; el deznudo sin manto tiene muncho espanto |
|
Kien tiene kuatro i gasta sinko nunka se puede toparse riko |
|
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
|
I en la chanta del prove se puede topar un juvayer |
|
Persona ke aze gran mal, se topa en muy negro hal |
|
Kon travajo i alegria se topa buena kompanya |
|
Korro, korro, en mi lugar me topo |
|
Onde ay muncho repozo non se topa el selozo |
|
Mas muchas moshkas se topan en la miel de lo ke en el vinagre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10502 |
torá (ebr.) f. |
תורה |
|
Dotrina de muestra Torah enaltese la emuna |
|
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10504 |
tornaboda adj. |
אדם קל דעת |
|
Siete vezes de keda en bonora, shabat de tornaboda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10505 |
tornada f. |
חזרה, שיבה; הלוך רוח, ביטוי הגיגים |
|
Ida sin turnada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10506 |
tornar v. |
סובב, סבב, הפך, פנה, השתנה; חזר; החזיר |
|
Komo el Dio la krio, mas por eya no se turno |
|
Vaya i no torne mas |
|
Kuando tu ias onde el maestro del pie kortado, yo ya estava tornado |
|
Ande eyos van, yo ya torno |
|
La komida es una malatia, eskapa por la noche, torna por el dia |
|
Matan a el padre i tornan por la madre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10512 |
tornarse v. refl. |
הפנה, הסב; שב בחזרה |
|
Se torno kon los mokos enkolgando |
|
Piedra arondjada no se torna atras |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10514 |
torpe n. & adj. |
טיפש, אויל, חסר דעת, קשה הבנה, שוטה, מטומטם; מגושם, כבד תנועה, חסר כשרון, בעל ידיים שמאליות, נרפה |
|
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10515 |
torpedad f. |
קשי הבנה, טפשות, אטימות שכל; מעשה סכלות, מעשה של טמטום מוח |
|
Sin shalom viene torpedad, kon shalom se aserka la verdad |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10516 |
torpez/a f. |
טמטום, איוולת, טפשות, כבדות, חוסר כשרון, חוסר זריזות, כבדות תפיסה |
|
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10517 |
tos/tose f. |
שיעול |
|
D'ayi li dio la tos a la gayina |
|
La tose i el azno no se puede (e)skonder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10520 |
tósigo m. |
רעל, ארס |
|
Poko tosigo no entosega |
|
Espantate de la ravia es tosigo en la alma |
|
Despues de peshe, tosigo es la leche |
|
Mucha mujer i gozo es tosigo danyozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10524 |
tostado adj. |
קלוי, צלוי |
|
Dezea la prenyada nieve tostada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10525 |
tovaja f. |
מגבת; מפית שולחן |
|
Mosas i mansevos tovajas de manos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10526 |
traer v. |
הביא, לקח איתו, הוליך; גרם |
|
Ijo ganador, yeva tres, trae dos |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Muncho trusho el padre de la novia |
|
Kon buena djente lo digo, uno yevaron, uno trosheron |
|
Gastador i pompozo non traye dia bueno |
|
La noche es komo la prinyada, no se save lo ke va trayer la madrugada |
|
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
|
La butika traya kaza i la kaza no traya butika |
|
Akeyos polvos trusheron estos lodos |
|
El mal trae el endjenio |
|
El azno trae la paja i el se lo kome |
|
El amor i la ambision puede traer la traision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10542 |
traisión f. |
בגידה, הפרת אמונים, בגד, פשע |
|
El amor i la ambision puede traer la traision |
|
Ijo, de kuanto tu nasites, me armates traision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10544 |
tramuz m. |
תורמוס |
|
Un darush i un perush por una kashka di tarmuz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10545 |
travajo m. |
עבודה, עמל, יגיעה; יצירה |
|
Kon travajo i alegria se topa buena kompanya |
|
Kuando tu travajo es terminado vash estar alegre i repozado |
|
El travajo no dezonra sino da provecho i onra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10548 |
travar v. |
משך, הוציא, גרר, סחב, הוציא, משך (כסף), משך (בקסם); דמה ל-; סבל |
|
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
|
Kada uno trave la kuedra para onde el |
|
Al enforkado le trava la kuedra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10551 |
tredje num. |
שלושה עשר, שלוש עשרה |
|
Ainda esta in sus tredjes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10552 |
trenta num. |
שלושים |
|
Esta vistidu a la trenta i una alfineti |
|
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10554 |
tres num. |
שלוש, שלושה |
|
Mi vezina me dezonoro una vez, i yo dos i tres |
|
Ande se kome la mala sena? Ande ay ijos de tres maneras |
|
Manda para tres, ke l'otro kedo en kaza |
|
Sekretos de dos, sekreto de Dio, sekreto de tres, sekreto de todos |
|
Dos djidios en tres ''killot'' |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10559 |
treskilado adj. |
מסופר, שנגזז (גז) |
|
La haveransa traye mucha ansia, al kavo del anyo sale treskilada |
|
Fue por lana i salio treskilado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10561 |
trezoro (fr.) m. |
אוצר, מטמון; ''אוצר'' (שם חיבה) |
|
El tiempo es un riko trezoro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10562 |
trigo m. |
תבואה, דגן, חיטה |
|
Por miedo de pashariko no ensembrar trigo |
|
Dos piedras pontudas no molen trigo (o molino) |
|
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10565 |
tripa f. |
מעי; בטן, כרס |
|
Si las tripas non puede inchir ke vale tefila sin hayir |
|
Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre |
|
Tiene tripas buenas |
|
Djoha izo una bodika, todo para su tripika |
|
Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas |
|
El dia bueno echalo a la tripa |
|
Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa |
|
Bendichas tripas de madre, ke esto parieron |
|
El ojo mas ambriento de la tripa |
|
El lovo izo una bodika, todo para su tripika |
|
Tripa vaziya, korason sin alegriya |
|
Regoldea la mi nuera kon la tripa yena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10577 |
triste adj. |
עצוב, נוגה, עגום, קודר |
|
Si paz no existe, se pasa la vida triste |
|
El kapriso es un triste visio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10579 |
trokar v. |
החליף, המיר, שינה, חידש; סילף, פגם |
|
Mujer puede trokar kolor de su pelo ama nunka el karakter de su selo |
|
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
|
Kuando vas a salir a kamino non trokes de direksion |
|
Troka de lugar, troka de mazal |
|
Troka el kazal, troka el mazal |
|
El lovo puede trokar su mirada ma non puede trokar su manya |
|
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10587 |
trokarse v. refl. |
השתנה, התחלף; החליף בגדים |
|
Manyas no se trokan |
|
Te troko el soy |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10589 |
troncho m. |
קלח, ליבת החסה; כינוי לטיפש, אויל, חסר דעת, מטומטם, אויל משריש, טיפש מטופש, ''בול עץ'' |
|
Avleme mi padre i yo troncho ke troncho |
|
Kien troncho nasio, troncho murio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10591 |
trueno m. |
רעם |
|
Ni luvia sin truenos, ni parto sin dolores |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10592 |
tsadik (ebr.) m. |
צדיק |
|
Tsadik, es kada uno en sus ojos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10593 |
tsedaká (ebr.) f. |
צדקה |
|
Tsedaka sin hohma es komo una muchacha siega |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10596 |
tu/s adj. poss. |
שלך/שלכם/ן |
|
Ken t'aharvo? Tu boka |
|
Lo ke azes kon tu mano, no lo aze ni tu ermano |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10594 |
tu pron. pers. |
אתה/את |
|
Alevanta tu, me asentare yo |
|
Antes ke te la kortan, kortala tu |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10599 |
tuerserse v. refl. |
התעוות (גם מוסרית) |
|
Ken no siente a su mujerika, se tuerse la orejika |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10600 |
tuerto adj. |
מעוות, עקום, מסולף; פוזל |
|
El ke tuerto nase nunka s'enderecha |
|
Kara tuerta - ventura direcha |
|
La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta |
|
Arvole tuerto nunkua se enderecha |
|
Kazo ala tuerta, mitio il mundo in ribuelta |
|
Asentate tuerto i avla derecho |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10611 |
tura f. |
משך, משך זמן |
|
Si en kazados no ay amor de tura, no tienen vida segura |
|
Hazinura de tura muerte segura |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10612 |
turar v. |
ארך, נמשך, נותר, נשאר, החזיק מעמד, התקיים |
|
La vieja porke tura, porke se kura |
|
Ke tura el pie i la mano |
|
Poko me tures |
|
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
|
Mujer, ayre i ventura en un estado poko tura |
|
En la kaza del kumarchi poko tura la alegria |
|
Una pader rota tura mas muncho de una sana |
|
El kantaro roto tura mas muncho del rezio |
|
La mujer i la roza fiske la afreskas te tura ermoza |
|
Lo ke otro vistio a mi poko me turo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10624 |
Turkía f. |
תורכיה |
|
Ni mulk en Turkia, ni mujer de Romania |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10626 |
turko m. & adj. |
תורכי; תורכית |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
Me arrepenti de blaho a turko |
|
Ya esta la guerta, komo la turka muerta |
|
Ya va venir el Turkito por la fez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10630 |
tuyir v. |
הכאיב, לחץ, גרם כאב; לחץ כספית; שיתק, הטיל מום, קטע, הקשה (את האברים); חבל |
|
Kurbachadas en kulo ajeno no tuyen |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10631 |
tuyo/tuya/s pron. |
שלך/שלכם/ן (כינוי קניין אחרי שם עצם) |
|
De los tuyos - d'enfrente |
|
Kuando los tuyos ian, los mios ya venian |
|
Lo mio mio, e lo tuyo mio |
|
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
|
Mira el echo tuyo i no avles mal por ninguno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10637 |
último adj. |
אחרון, קיצוני; סופי, מוחלט |
|
Ken aria ultimo, aria mas bueno |
|
La manyana koma komo rey, a medio dia komo persona, la noche komo el ultimo prove |
|
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10641 |
umano adj. |
אנושי, הומני; נדיב, רחום |
|
Errar es umano i perdonar es divino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10642 |
umildansa f. |
ענווה, ענוותנות, שפלות ברך |
|
Tu avla seya kon umildansa, en tu enimigo no dezeyes vengansa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10643 |
umo m. |
עשן |
|
Lenya sin fumo no ay |
|
La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara |
|
Fumo es la fin de todas las lazerias |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10647 |
un/una adj. |
תווית מסתמת; אחד/אחת |
|
Todos a una sin dolor ninguna |
|
La uva se empretese de ver la una a la otra |
|
Ni bovo ni loko, ni uno komo el |
|
El Dio da a unos - para ke apiadan a otrus |
|
Kita la fez de uno la mete a otro |
|
El malor de unos aze el bonheur de otros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10650 |
undirse v. refl. |
טבע, הטביע את עצמו |
|
Ke se unda adebasho la tierra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10646 |
uno/una num. |
אחד/אחת |
|
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
|
Azer la una en dos |
|
Ken izo uno, izo munchos |
|
Dos kulos en una braga |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10657 |
untado adj. |
משוח; שקיבל שוחד (ש''מרחו'' את ידו) |
|
Karros untados kaminan i buenas samaras kayentan |
|
Yagas untadas ya duelen ma no tanto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10659 |
untarse v. refl. |
נמשח; התמרח |
|
Ken mucha manteka tiene i el kulo se unta |
|
De la ermozura no se unta, ni se kome |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10661 |
unya f. |
ציפורן |
|
El ke unya de djuduyo toka, la kavesa se le korta |
|
La karne, de la unya no se esparte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10663 |
uva f. |
ענב, ענבים |
|
La uva se empretese de ver la una a la otra |
|
Kome la uva i non demandes de ke parra es |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10665 |
uzarse v. refl. |
היה נהוג; התרגל, רכש הרגל, הרגיל עצמו |
|
Lo ke se uza no se eskuza |
|
Uzate a azer lo bueno i puedes venser lo negro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10667 |
uzo m. |
מנהג, נוהג, הרגל; שימוש |
|
El uzo es segunda natura |
|
El ke kontinua su feo uzos desha lo seguro por lo dubdozos |
|
A la vezina li incho el fuzo, a mi me keda el uzo |
|
Vestir a uzo, komer a gusto |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10671 |
vaka f. |
פרה |
|
Es komo la vaka, ke da muncha leche, ma da el tepene i la vierte toda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10672 |
vakero m. |
רועה בקר, בוקר |
|
Ayer vakero i oy kavayero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10673 |
valer v. |
היה שווה, עלה; היה יעיל, היה בעל תועלת |
|
Mas vale bien de leshos i no mal de serka |
|
El azer e no valer |
|
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
|
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
|
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
|
Una vezina buena, vali mas de una ermana |
|
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
|
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
|
Nada vale di korrer si kali ir a tiempo |
|
Mete tino en bikkur holim vala mas de maase tovim |
|
Mas vale un ojo de sol ke un siento de shavon |
|
La buen eksperiensa vale mas de la siensia |
|
La rikeza de tu padre parti no vale |
|
Las palavras en su ora, valen mil dukados |
|
Moneda ekonomizada vale kuatro vezes ganada |
|
Guadra il saman i al tiempo valdra mas |
|
Mas vale el hen ke el bien |
|
La repuesta en su ora vale mil dukados |
|
Mas vale ajenos ke parientes |
|
Mas vale akolantado ke deseado |
|
Kien mucho avla, poko vale |
|
Mas vale parir i no un panaris |
|
Mas vale kayido ke non pudrido |
|
Mas vale sudar ke sarnudar |
|
Mas vale tadre ke nunka |
|
Mucho vale i poko luze |
|
La estreya ke le valga |
|
Si non tienis grosh - non valis grosh |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10708 |
valor m. |
ערך, שווי; תוקף של תעודה; בבנקאות: יום ערך; גבורה |
|
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
|
Kuando la vida esta en perikolo la valor del shabat es eskondido |
|
Los bienes ke azen por pavor non tienen dorada nin valor |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10711 |
valutozo/valudozo adj. |
בעל ערך, יקר |
|
Lo bueno i lo ermozo siempre es valutozo |
|
Buenas palavras son valutozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10713 |
vanda f. |
צד, עבר, מקום |
|
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
|
Aya vayas meskino, seyas de vanda de la mujer i no de el marido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10715 |
vanedad/vanidad f. |
הבל, הבלות; יהירות, התיהרות, התפארות בדברי שוא |
|
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10718 |
vano adj. |
ריק, ריקא, איש ריק ונבוב, יהיר, רברבן, שחצן; טפל, של שוא/הבל/סרק |
|
Una vida sin esperanza es nada, vazia, i vana |
|
Si te das a kozas vanas non puedes bivir kon ganas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10720 |
vara f. |
מוט, מקל, מטה, שבט, שרביט, חוטר; מחיקה, קו מחיקה |
|
Ya vino el de la vara blanka i kolorada |
|
Aras i varas i negras fadas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10722 |
varaklí (t.) adj. |
מוזהב |
|
Pepino varakli |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10723 |
vavá (gr.) f. |
סבתא; זקנה בלה |
|
Le va vinir el mioyo, kuando le va vinir la salud a mi vava |
|
La shaka de tu vava |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10741 |
vazía f. |
דיבור שנזרק לאוויר כדי ''לדוג'' מידע |
|
Echar una vazia, aferar una yena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10725 |
vaziar v. |
שפך, הגיר, הערה; יצק; רוקן, הריק |
|
La mujer destruidera, vazia del marido la faldikera |
|
Kuando vazian bolsas por maasim tovim los buen proves se gozan en los moadim |
|
Vaziando la mar kon una dedal |
|
Inche kuvos vazia a la mar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10729 |
vaziarse (pop.) v. refl. |
התרוקן; התרברב, התפאר, השמיע דברי רהב; הלך לשירותים, סבל משלשול; רזה, הדלדל |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10731 |
vazío adj. |
ריק, פנוי (מקום); ריקא, איש ריק ונבוב; חסר ערך, שאין בו ממש |
|
Ojo vazio |
|
Ken tiene el ojo vazio, nunka el papo no inche |
|
Kalavasa vazia no kaye a fondo |
|
Sako vaziyo no se esta en pies |
|
Kuando la bolsa esta vazia non vash a topar munch[a] manziya |
|
Un ombre sin amigo es un ombre vazio |
|
Un plomo vazio espanta dos personas |
|
Saviduria sin eksperiensa komo una kasha vazia |
|
Tripa vaziya, korason sin alegriya |
|
Una vazia i otra burakada |
|
Si avlas egzajerado te yaman un vazio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10745 |
vazo m. |
כוס; אגרטל |
|
Ijos i vazos no son nunka muchos |
|
El ke beve vino non kota vazos |
|
Vazo malo no kaye de la mano |
|
Ke te se arompa el vazo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10750 |
vedre adj. |
ירוק; לא בשל, בוסרי; טירון; טיפש, חסר דעה והשכלה; שפניו הוריקו |
|
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
|
Komo la lenya seka se kema la verde |
|
Il kolorado kon el vedri le va bueno |
|
El paliko vedre se endirecha |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10754 |
vedrura f. |
צמחיה, צומח, ירק, דשא; ירקות, עלים ירוקים המשמשים בסלט; טחב, ירוֹקה, ירוקת |
|
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10755 |
vejés/vejez f. |
זיקנה |
|
La vejez, si la vesh en basho, no la tokesh |
|
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
|
A la vejes, kuernos de pes |
|
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
|
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
|
En pensando a la vejes no gozamos de la manseves |
|
Goza la mansevez ke en la vejez la soba i el minder |
|
Vejes kon livianes |
|
Lo bueno se kera para la vejes |
|
Kien kiere kazar kon mosa ke no se aspere la vejesh |
|
Vejes, no me la alaves |
|
La viejes es una hazinura inkurable |
|
Non deshes la viejes ke sea el invierno de tu vida. Azedlo vuestro bien rekolte. |
|
La djuventud es kuravle, la viejes es inkuravle |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10767 |
velada f. |
ליל שימורים |
|
Mirada i velada komo la reina |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10768 |
velado adj. |
מעולף, מולט, לוטה, מכוסה |
|
Komida velada no la kome kual siker barva |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10769 |
velar v. |
היה ער, שמר כל הלילה, עמד על המשמר, השגיח על מישהו; ציעף, כיסה בצעיף |
|
La noche es larga a la dolor ke se vela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10770 |
velo m. |
צעיף, רדיד, רעלה, הינומה, לוט (הסיר את הלוט) |
|
Ni novia sin velo, ni mujer sin selo |
|
Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas |
|
Ya keto el velo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10773 |
veluntad f. |
רצון |
|
Pan i kezo i buena voluntad |
|
Yerro del mediko, veluntad del Patron del mundo |
|
Ya basta le veluntad ke keris azer bundat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10777 |
vena f. |
וריד, עורק (של שיש, עץ); רובד; מצב רוח, שגעון חולף |
|
La sangre ke deve korrer no keda en la vena |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10778 |
vender v. |
מכר |
|
Vendio la kaza por mirkar ravana |
|
Kien vende el sol, merka la kandela |
|
El ke save merkar barato i vender karo es un merkader muy zeki i raro |
|
Gana poko en vendiendo mucho |
|
Ken marka lo ke no le preme, vendera lo ke tiene |
|
Esto tengo - esto vendo |
|
Vender perlas a los bahehavanes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10785 |
venderse v. refl. |
נמכר (להמכר); בגד, מכר עצמו |
|
Salud no se venda ni se merka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10786 |
vendido adj. |
מכור, מסור, נכנע, צייתן |
|
El ke esta vendido sin dubio es perdido |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10787 |
vengansa f. |
נקמה, פעולת גמול |
|
Muerte no es vengansa |
|
Tu avla seya kon umildansa, en tu enimigo no dezeyes vengansa |
|
La muerte no es una vengansa ma es una buena eskombransa |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10790 |
vengar v. |
נקם |
|
Ombre reglado nunka lo veras vengado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10791 |
venida f. |
ביאה, כניסה, הופעה |
|
La ida esta en mi mano, la venida no se kuando |
|
A tus idas, mis venidas |
|
Esta venida tenga ermanos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10716 |
venir v. |
בא, הגיע; התאים; היה לה מחזור |
|
El dia ke no esperi vino el ke no pensi |
|
Dalelde a Sara, ke venga mi sira |
|
A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal |
|
El mez va i viene, korra komo el kavayo |
|
La salvasion de Israel es kuando viene el Goel |
|
De vez ke vengo yeno, so marido bueno |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
No te burles del borracho, te viene a la kavesa |
|
El ke viene despues de mi ke serre la puerta |
|
Lo ke ves enfrente es fasil, lo ke va a venir es defisil |
|
El guerko ke se va es mijor del ke viene |
|
A la haragana, la noche le viene la gana |
|
No ay mal ke por bien no venga |
|
Kuando el malor viene tomalo a pasensia |
|
Ke venga el Mashiah, ke no sea en muestros dias |
|
De noche te vengo a ver, ke de dia non puede ser |
|
Kuando los tuyos ian, los mios ya venian |
|
La piedra grande viena del amigo |
|
Pensa lo negro, ke te venga lo bueno |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
Al ruido de los platos vienen los gatos |
|
Konviene o no konviene kale tomar la vida komo viene |
|
Kuando no se bare viene djente |
|
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
|
Ke azesh ke ya vine kedavos in buena ora ke ya me vo ir |
|
Kien esta mijor eskoje, venga uno se la anoje |
|
El apetit vieni en komiendo |
|
No keras mal al de enfrente ke te vieni a ti |
|
Non azes al de enfrente, eso ke non keris ke te lu azin a ti |
|
Ken de kaza fuye, a kaza viene |
|
Ke kaza Sara - ke venga mi sera |
|
No agas mal al malo, ke mal no te vendra |
|
Si es la mi ija venga en los mis brasos |
|
Le va vinir el mioyo, kuando le va vinir la salud a mi vava |
|
Dulse me vengash |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10833 |
venirse v. refl. |
הגיע; טרף חלבון עד שעשהו סמיך |
|
No se viene a peinar a uno ke no tiene kaveyos |
|
Mi vini kon la luenga sudada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10835 |
venser v. |
ניצח, הכריע, גבר; ריסן, הבליג |
|
Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser |
|
Si el korason fuera de azero no lo vensia el dinero |
|
Uzate a azer lo bueno i puedes venser lo negro |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10838 |
ventana f. |
חלון, צוהר |
|
Lo echas por la puerta, entra por la ventana |
|
Aze un oyido puerta, uno ventana |
|
Entro pur la puerta - salio por la vintana |
|
'Sta de la puerta a la ventana |
|
Si a tu ventana yega una palomba avrila kon repozo i dile ke entra |
|
Para el ladron no ay puertas ventananas ni kavenado porke para el topa todo el remedio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10845 |
vente num. |
עשרים |
|
Kuando el mansevo se va por lo veinte se aze un leon fuerte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10846 |
ventura f. |
מזל, אושר; מציאת בעל |
|
La ventura para akel ke la prokura |
|
Mujer, aire i ventura en un estado poko tura |
|
Ken nase kon ventura, ken kon potra i kevradura |
|
Meta dos piezes en un sapato i la ventura va bushkala |
|
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
|
Kara tuerta - ventura direcha |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
Kuando mazal no ay, ventura ke bushka? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10856 |
venturozo adj. |
מאושר, בר מזל |
|
El ke no es venturozo por si no puede azer venturozos a los otros |
|
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
|
Es tinyozo ma es venturozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10859 |
ver v. |
ראה, הסתכל; בחן, שפט, העריך |
|
Al Dio no lo vemos, de sensia lo konosemos |
|
Vites al azno, ni preto ni blanko |
|
El ken al guerko vido su negro djesto le keda |
|
Ojo de leon ke te koma, ojo de benadam ke no te vea |
|
El dia vee la lavor de la noche i se rii |
|
Beza mano ke keres ver kortada |
|
Bivir dias para ver maraviyas |
|
El viejo non se kere murir, para mas ver mas sentir |
|
Algun dia va ver la maravia |
|
Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara |
|
Ande ves muncha djente no te enkashes |
|
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
|
Mi enimigo me veye murir, ke de todo mal me vera salir |
|
La nuera bare lo ke la suegra veyi |
|
Dos povres en una puerta no se pueden ver |
|
Ken de mi punto reira, mi aspro no vera |
|
A la sivdad ke iras, komo veras aras |
|
No ay mas sodro ke el ke no kere sintir i no ay mas siego ke el ke no kere ver |
|
El ojo kere ver bueno |
|
El ojo ve, l'alma dezeya |
|
Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas |
|
El prove veye todo preto |
|
Ken ti vei - la kara si li amarga |
|
Kien barvas ve, barvas onra |
|
Oyir, ver i kayar |
|
Los maridos ke veyan en el chukal |
|
Kien no a visto a Seviya nunka a visto maraviya |
|
Ken es el savio el ke ve lo ke va akonteser |
|
Kien es el siego? El ke no kere ver luz |
|
No es lo ke vesh, sino lo ke oysh |
|
Zingano ke vido pan |
|
Al gameo ke le vites derecho |
|
De noche te vengo a ver, ke de dia non puede ser |
|
Al friyir veresh el riir |
|
De su patada verash hayre |
|
Ojos ke no ven, korason ke no dezeya |
|
Lo ke mi ojo no veye, mi korason no yora |
|
Karas vemos, korasones no savemos |
|
Kuando lo vere, me lo kreere |
|
Ninguno veye su korkova |
|
Tomame kuando me veyes i no kuando mi bushkas |
|
Ni te vidi, ni te konosi |
|
Si no lo kreyes ande lo veres |
|
El ojo kere ver su parte |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10913 |
verdad f. |
אמת |
|
La verdad va ensima, komo la azeite |
|
Anke la verdad esta en kasha de yerro tiene ke salir a luz en muy poko tienpo |
|
Se fueron al mundo de la verdad |
|
Todas las verdades no se dizen |
|
Entre la posibilidad i la realidad puedes examinar el kamino de la verdad |
|
Kieres pasar bien kon tu vezina? Toma vedra, azela me[n]tira |
|
La mejor mentira es dezir la verdad |
|
Sin shalom viene torpedad, kon shalom se aserka la verdad |
|
La shaka es media verdad |
|
Ken yora en mintiras ke yore en verdad |
|
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
|
Kuando uno avla la verdad nunka lo va pueder enyegar |
|
Avlad la verdad, perded la amistad |
|
Para ti mentiras, para mi verdad |
|
Niegar i mentir i la verdad dezmentir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10931 |
verdadero adj. |
אמיתי, נכון, נאמן, כן, מקורי, ממשי |
|
Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio |
|
Topas la verdadera bienaventuranza kuando deskubres en el Dio la esperanza |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10933 |
verguensa f. |
בושה, בושת, בושת פנים, חרפה, כלימה, בזיון; ביישנות, צניעות; האברים האינטימיים בגוף |
|
A poka barva, verguensa |
|
El ke demanda perdonansa no se espanta de verguensa |
|
Los ke siempre son sekeozos por la sensia nunka se deshan sonbair de la verguensa |
|
Verguensa de basho la kolcha |
|
Verguensa es de rovar i dar atras |
|
Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10939 |
verguensozo adj. |
ביישן, בוש, נכלם, מבוייש; מביש |
|
El ijo del djidio golozo i verguesozo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10941 |
vero adj. |
אמיתי, נכון, מקורי, נאמן |
|
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
|
Ken tiene un amigo vero, tiene un siyero |
|
La vera instruksion es un majiko biervo, si la tomas kon buenas se aze tu siervo |
|
Non a mejor mesajero ke un vero kompanyero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10945 |
verse v. refl. |
ראה עצמו, נראה, השתקף; התראה |
|
De kitar i no meter si ve presto el dip |
|
Kuando non ay mazal, ya si vei del dia de naser |
|
Al sol ki lu metas, el korason si li veya |
|
De lu aruvado non si vei hair |
|
De la manyana se ve el buen dia |
|
La negregura, al pareser se le veya |
|
Lo bueno i lo negro se veya al pareser |
|
Lo ke la vieja keria, entre esfuenyos se lo via |
|
De la kara si veya komo di korason tieni |
|
Kuanto mas alto me veyo, mas alto kero ser |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10959 |
verter v. |
שפך, הריק, יצק, הגיר, הערה |
|
Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro |
|
Es komo la vaka, ke da muncha leche, ma da el tepene i la vierte toda |
|
Bever una bota i no verter una gota |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11101 |
vertud f. |
מעלה; טוהר מידות, יושר, מוסריות, יושרה |
|
La provesa no kita virtud, ni la rikeza la pone |
|
Non ay grande virtud ke la mas buena salud |
|
La roza se seka, la virtud keda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10962 |
vestido m. |
בגד, לבוש, מלבוש, חליפה; שמלה; מעיל לספר תורה |
|
Yoran kuerpos por vestidos i vestidos por kuerpos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10964 |
vestir v. |
הלביש; נהג ללבוש |
|
Vestir a uzo, komer a gusto |
|
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
|
Ken no save vistir braga los chikures le azen yagas |
|
Lo ke otro vistio a mi poko me turo |
|
Esta vistidu a la trenta i una alfineti |
|
Lo resiven porke esta bien vestido i lo envien por su indolensia |
|
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
|
Ni todos komen a una savor ni todos visten a una kolor |
|
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10963 |
vestirse v. refl. |
התלבש, לבש |
|
El ke viste de mal panyo, dos vezes se viste al anyo |
|
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
|
El ken se viste de otros en medio la kaye lo desvisten |
|
La mentira se viste de mil kolores |
|
El ke viste de mal panyo, dos vezes se viste al anyo |
|
Kuando se vista el amorero, se desvista el samarero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10977 |
vez f. |
פעם |
|
De vez ke vengo yeno, so marido bueno |
|
Siete vezes de keda en bonora, shabat de tornaboda |
|
Nes para ke salga otra vez |
|
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
|
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
|
El ke kome i pensa mete dos vezes la meza |
|
El ke viste de mal panyo, dos vezes se viste al anyo |
|
La ermana de tu madre es dos vezes tu madre |
|
Lus ijos de mis ijos, son dos vezes mis ijos |
|
Antis ki agas, pensalo dos vezis |
|
Padre i madre es una vez |
|
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
|
Lo fiado es dos vezes pagado |
|
La mansevez es una vez, el ke no se la goza, bovo es |
|
Mi vezina me dezonoro una vez, i yo dos i tres |
|
A la shemita una vez |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10995 |
vezindado m. |
שכונה, סביבה; יחסי שכנות; השכנים |
|
Yerros de kazados ke no sepan vizindados |
|
Azno batal provecho para el vizindado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
10994 |
vezino m. |
שכן |
|
El pan de la vezina es melezina |
|
Mi vezino tenga bien, i yo tambien |
|
Kien tiene buen vezino, tiene buen destino |
|
De el Dio i del vezino, no se puede enkuvrir |
|
Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino |
|
Guerta i ija ande la vizina |
|
Serra tu puerta alava a tu vezino |
|
En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino |
|
Kieres pasar bien kon tu vezina? Toma vedra, azela me[n]tira |
|
La vezina pario, a mi me se apego |
|
Raposas de las vezinas nunka komen las gayinas |
|
Grio salti de mi, vati andi mi vizina |
|
El mal vizino ve la entrada i no la salida |
|
El Dio mos guadre de vizino malo i de aire de burako |
|
Desha dezear tu pie onde tu vizino |
|
El muncho ir entrar i salir kon el vizino a la fin sale pletos |
|
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
|
La gayna del vizino le parese pato |
|
I mas godra ke seya la gayina, puede tener de minister de la vizina |
|
Ni esfuegra, ni kunyada, ni vizina aireyada |
|
Piojo, piojo, sale de mi, vate ande mi vizina |
|
La kozina es negra vizina |
|
La lagrima fina no la vee ni la vizina |
|
Agradese mis vizinas ke ago kon mis gaynas |
|
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
|
Lavra mi vizina la loka i yo la sezuda la miro en la boka |
|
Ken luze kon la kuzina, non luze kon la vizina |
|
A la vezina li incho el fuzo, a mi me keda el uzo |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
Guay del malo i su vizino alado |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11007 |
vezir (t.) m. |
וזיר, שר |
|
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11008 |
vezné (t.) m. |
חלון קופאי; מאזניים; איזון |
|
Kon el (eya) es kon el punto i la vezne |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11009 |
viajador/dera n. |
נוסע |
|
Ken no kreye a la bivda, ke le se aga el marido viajador |
|
Kada ombre es un viajero, dezeozo de amontinyar dinero |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11010 |
viaje m. |
נסיעה, מסע, טיול |
|
Empeso su viaje eterno a el paraiso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11012 |
vida (t.) f. |
בורג |
|
Anke la vida es una mar deskonosida semos destinados para navigarla kada dia |
|
Kuando la vida esta en perikolo la valor del shabat es eskondido |
|
La vida eterna pertenese al ombre ke bive en el prezente |
|
La pasensia dama kere bien rijida, porke es una koza ke toka la vida |
|
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
|
La vida es un biskocho, ken se lo koma krudo, ken se lo koma kocho |
|
El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente |
|
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
|
La muerte es la mas grande echa de la vida |
|
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
|
Ande entra la dota, la vida non es rota |
|
Asta la muerte vida es fuerte |
|
El ke da la erensia en vida, merese palos |
|
Geinam en vida ke en muerte non es maraviya |
|
Serraron el defter de su vida |
|
Kon vida i salud todo se aze |
|
La vida es komo la solombra pasada |
|
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
|
Si paz no existe, se pasa la vida triste |
|
Kreer i esperar es la vida alargar |
|
Konviene o no konviene kale tomar la vida komo viene |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11033 |
vidro m. |
זכוכית, זגוגית |
|
Das al vidro guay del vidro, das a la piedra guay de la piedra |
|
Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11035 |
viejo m. & adj. |
זקן, בא בימים; ישן, ישן נושן, עתיק; בלה, משומש |
|
El Dio ke nos guadre de merkader nuevo i de puta vieja |
|
El Dio mos guadre de pedo de vieja i de ayre de kaleja |
|
Bandera vieja, onor de kapitan |
|
El viejo non se kere murir, para mas ver mas sentir |
|
Lo ke me dan ya es viejo |
|
Kuando la vieja dizeya - la kaza - pana si seka |
|
Lo ke la vieja keria, entre esfuenyos se lo via |
|
Marido viejo si echas a la kama paresi a un gato |
|
Komo viejo malo ke landres vo se aga |
|
La vieja porke tura, porke se kura |
|
Viejo malo |
|
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
|
Kuando el merkader kevra, bushka defteres viejos |
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
|
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
|
La vieja en kaza la djoya en la kasha |
|
A kavayo nuevo, kavayero viejo |
|
Las anyadas no azen sezudos, eyas non azen ke viejos |
|
I el viejo su fue a su eterno repozo |
|
No ay mejor espejo ke un amigo viejo |
|
La korona de los viejos es los inietos |
|
Eskucha a los viejos, saven dar buen konsejo |
|
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
|
El mansevo por dolor, el viejo por onor |
|
Konsejo de perro viejo |
|
Es botezika vieja |
|
Komer kon viejos i dormir kon mansevos |
|
El viejo le parese el mundo mal echo, el djoven ve el mundo kon muncho prometa |
|
Vieja en kaza, droga en kaza ; viejo en kaza entrompezo kaza |
|
El mansevo por no saver, el viejo por no poder, deshan las kozas perder |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11069 |
vientre f. |
בטן, כרס |
|
Todos de una vientre, kada uno a su modo |
|
Mucha miel da dolor de vientre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11073 |
viernes m. |
יום שישי |
|
Vate a lavar ke es tadre de viernes |
|
El ke giza viernes kome Shabat |
|
Nasido de noche de viernes |
|
Achakozo komo el djudio en viernes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11077 |
vijitar v. |
ביקר |
|
Al harif le vijita la boveda |
|
El Dio lo echo i no lo vijito |
|
Le vijito la boveda |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11081 |
vinagre m. |
חומץ |
|
El vinagre fuerte aze danyo a su tinaja |
|
Mas muchas moshkas se topan en la miel de lo ke en el vinagre |
|
Vinagre debalde es mas dulse de miel merkada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11085 |
vindikar v. |
נקם, נפרע מ-; הגן, לימד זכות על |
|
La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11086 |
vino m. |
יין |
|
Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo |
|
Buen vino en negra bota |
|
La kriatura bolta komo el vino en la bota |
|
El bostezo va de boka en boka komo el vino de bota en bota |
|
El ke beve vino non kota vazos |
|
Kada meyanadji alava a su vino |
|
El buen vino asta la fiesta |
|
Kuando entra vino se hue el tino |
|
Vino aze sangre, karne aze karne |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11097 |
vinya f. |
גפן, כרם |
|
Salto la kavra a la vinya, saltara i la kavrita |
|
El miedo guarda la vinya |
|
Las vidas komponen vinyas |
|
A vinya grande sesto chiko |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11106 |
visio (1) m. |
עונג, תענוג, סיפוק |
|
De bien i de visio perdi el ofisio |
|
El kapriso es un triste visio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11108 |
vista f. |
ראיה, ראות, חוש הראיה; מראה, נוף; תחזית, פרספקטיבה; דעה, השקפה; ארון זכוכית; החלק הנראה לעין |
|
El ke es sosialista tiene ermoza vista |
|
Leshos de vista, leshos de korason |
|
La mujer loka por la vista pierde la toka |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11113 |
vitrina f. |
חלון ראווה, תיבת זכוכית, חלון תצוגה, ויטרינה |
|
En vitrinas no mires kon tu mujer te avri el portofolio sin kerer |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11114 |
viudo (2) m. |
אלמן |
|
La viuda onrada, su puerta es serrada |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11137 |
volán/volante adj. |
מעופף, נייד, לא קבוע |
|
Palavras eskritas son permanente, ma palavras avladas son volante |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11138 |
voluntad cf. veluntad |
|
|
La voluntad del puevlo es la unika fundasion lejitima del kualkier govierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11139 |
vos pron. |
אתם/אתן; אתה/את בפניה של נימוס רב |
|
Arroz - m'ichare kon vos |
|
A vos vo lo digo eshuegra vos entendelo esnuera |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11143 |
votar v. |
הצביע |
|
No digas por ken votates porke todos se pelean keren partes |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11144 |
vuestro/tra, (pl.) vuestros/ras adj. |
שלכם/שלכן |
|
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
|
Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11146 |
ya adv. |
כבר |
|
Yagas untadas ya duelen ma no tanto |
|
Madrasta? El nombre ya le basta |
|
Chiko fue, ya se amato |
|
Lo ke me dan ya es viejo |
|
Si ya korre, porke korres?, si no korre, porke [no] korres? |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11150 |
ya! interj. |
בוודאי!, בהחלט! |
|
Ken dize no, dize ya |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11153 |
yaga f. |
פצע, חבּוּרה, נגע, כיב, מורסה, אבעבועה; גלד |
|
El Dio da la yaga, da i la melizina |
|
Yagas untadas ya duelen ma no tanto |
|
Ken no save vistir braga los chikures le azen yagas |
|
Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11157 |
yagur (1) (bulg.) m. |
יוגורט |
|
Ken dize ke su yegurt es agro |
|
Ken se kemo en la shorba, asopla en el yogurt |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11159 |
yakishear (t.) v. |
התאים, הלם |
|
Gueso ajeno no se aze tu gueso, i si lo keres azer no akeshea |
|
Le 'sta akesheyando komo la moshka en la leche |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11162 |
yamar v. |
קרא, קרא ל-, זימן, הזמין; נתן שם, קרא שם, כינה |
|
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
|
Antes ke me yames ladron, te yamare putaniero |
|
Onde non te yaman non te metas |
|
El ke viene sin yamar, no le dan lugar |
|
Bolsa sin dinero yamalo kuero |
|
Nu lu yames a tu yerno, yerno, si no le metes el aniyo al dedo |
|
A boda ni bavtizado, nunka vayas sin ser yamado |
|
A ken Adonai yamo no s'enganyo |
|
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11172 |
yamarse v. refl. |
נקרא |
|
Akel se yama alegre i kontente. el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11173 |
yantar/yentar v. |
אכל לשובע, אכל כהלכה |
|
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11174 |
yaprak (t.) |
עלים/עלי גפן ממולאים |
|
El rey un yeshil de yaprak |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11175 |
yardán (t.) m. |
ענק, רביד, מחרוזת, שרשרת |
|
Buzeyo un yardan por azer un kandelar |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11176 |
yave f. |
מפתח |
|
Savemos ke ay yave en kada kaza tanbien a yave en korazon de mujer |
|
Yave de oro avre kada dolap |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11178 |
yegar v. |
הגיע, קרב; זכה ל-, הגיע ל- |
|
Si a tu ventana yega una palomba avrila kon repozo i dile ke entra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11179 |
yelada f. |
תקופת הקור הגדול |
|
Mi marido en la yelada i yo tambien |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11180 |
yelar v. |
קרר, צינן; התקרר (מזג האוויר) |
|
Ni karvon ni lenya no esperes fin ke yela |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11181 |
yema f. |
חלמון; לובן העין |
|
Dar el guevo sin la yema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11182 |
yené (t.) prep. |
למרות זאת, אף על פי כן, למרות ש-, על אף; שוב |
|
Ande korrio, egine va korrer |
|
Ke karar ke seiga godra la gayna, ine tienes menester de la vizina |
|
Dientes de kavayo ke tenga, igine no le vo dar or azer esto |
|
La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta |
|
Sien ke le den en el kulo, yene duro, yene duro |
|
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11183 |
yeno adj. |
מלא, גדוש |
|
La kaza yena presto se aze la sena |
|
Erash maridu bueno, kuandu viniash yeno |
|
Sin bolsa yena, ni ruvia ni morena |
|
Echar una vazia, aferar una yena |
|
Bueno giza mi elmuera kon la alkuza yena |
|
Sta prenyada, sta l'alma yena |
|
De vez ke vengo yeno, so marido bueno |
|
La bota yena, la mujer borracha |
|
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
|
Yeno de sensia ma sin pasensia |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11198 |
yenso m. |
אריג, בד פשתן, ארג כותנה; אריג דק (בטיסט); כתונת תחתונה לנשים |
|
Segun el tiempo se kura el yenso |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11199 |
yerno m. |
חתן |
|
Nu lu yames a tu yerno, yerno, si no le metes el aniyo al dedo |
|
El yerno en la kaza del esfuegro es liviano komo el salvado |
|
El hamin i el yerno komo te sale |
|
Amistad de yerno, sol de invierno |
|
El suegro kon el yerno - komo el sol de envierno |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
3144 |
yerrar v. |
הטעה |
|
Errar es umano i perdonar es divino |
|
En tomar i dar es fasil de yerrar |
|
Muncho avlar, muncho yerrar |
|
El hazan yerra en la teva |
|
Ken pregunta no yerra |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11210 |
yerro (1) m. |
שגיאה, טעות, משגה, שיבוש |
|
Por yerro di mediko la tierra lu kovija |
|
El persigo perro save korrer sin yerro |
|
El mas prospero del ombre es adovar sus yerros |
|
Yerros de kazados ke no sepan vizindados |
|
Yerro del mediko, veluntad del Patron del mundo |
|
Anke la verdad esta en kasha de yerro tiene ke salir a luz en muy poko tienpo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11216 |
yerva f. |
עשב, דשא; טחב |
|
Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa |
|
Aspera azno a la yerva mueva |
|
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11220 |
yeshivá (ebr.) f. |
ישיבה (מקום לימוד); ישיבה, הסבה |
|
Fue demandado en la yeshiva de los sielos |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11221 |
yesurim (ebr.) m. pl. |
סבל, ייסורים |
|
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11222 |
yevar/yevarse v./v. refl. |
לקח, נטל, נשא, הביא; ''סחב'', גנב, גזל; הוביל, הוליך, נהג, העביר; נשא; לבש; הכיל; סבל, התיסר |
|
El ke izo este hohombro se lo yeve al'ombro |
|
El yeva la masa al orno |
|
Lus grandes yevan la pita al orno |
|
Lus lokus i bovos yevan la masa al orno |
|
El loko la echa, el savio la yeva |
|
Ijo ganador, yeva tres, trae dos |
|
Djoha yevava bogos al banyo, los suyos los dava a yevar |
|
Kien mal yeva, bien espera |
|
La persona yeva mas ke el fierro |
|
El ombre yeva mas ke la piedra |
|
Kuanto keres bulisa, yevalo a kaza |
|
Negro a pie, negro a kavayo, negro si lo yevan por la mano |
|
el derecho yeva kavesa rota |
|
Eskrito esta en la palma lo ke tiene de yevar l'alma |
|
Abolta tu panyo - tura otro un anyo |
|
Kon buena djente lo digo, uno yevaron, uno trosheron |
|
El ombre ke no yeva heshbon, el heshbon le sale de suyo |
|
No ay ni tinta ni papel lo kue yevo |
|
Dizi ke no es la mana, las yevaresh haltona # |
|
El sapatero yeva el sapato roto |
|
El guerko lo yeve, el satan lo arraste |
|
Mal yevando i bien esperando |
|
Si mi papa si murio las mintiras non si yivo |
|
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
En la guerta grande yevate el sesto chiko |
|
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
|
De lo kontado se lo yeva el gato |
|
El moso bueno se yeva a la ija del amo |
|
Aire, yevate esta arina! |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11259 |
yo pron. pers. |
אני |
|
Ken se puede enkuvrir del Dio? El bovo dize, solo yo, solo yo |
|
Kaya mana, avlare yo |
|
Mi marido en la yelada i yo tambien |
|
Mi vezina me dezonoro una vez, i yo dos i tres |
|
Kuando bive el mundo kuando bivo yo |
|
Mi vezino tenga bien, i yo tambien |
|
Alevanta tu, me asentare yo |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11266 |
yom tov (ebr.) m. |
יום טוב. חג |
|
Shabat i Yom Tov es solo al djidio |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11267 |
yorar v. |
בכה |
|
Ken muncho yora akel mas tiene |
|
Se murio en dia de luvia, los sielos lo yoran |
|
Si keres ke la mujer yore, deshala prove |
|
Ken te kere bien, te aze yorar |
|
Ken yora en mintiras ke yore en verdad |
|
El ke yoro por otros, se kedo sin ojos |
|
Mas vale ke yore el ijo de lo ke el padre |
|
No todos yoran en un dia, ni todos riyen en un dia |
|
Kuando da el padre al ijo, rie el padre i rie el ijo; kuando da el ijo al padre, yora el padre, yora el ijo |
|
Tanto yora la bien kazada, ke la mal kazada se keda kayada |
|
La kriatura si no yora no le dan la teta |
|
Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye |
|
Djoha le dieron chorva, se metio a yorar |
|
Se dio al daul de yorar |
|
Yora el sielo, yora la tierra |
|
Yoran kuerpos por vestidos i vestidos por kuerpos |
|
Ken fuyo su madre no yoro |
|
Ambeza en yorando, ruyeras en ganando |
|
Fijos non tengo, nietos me yoran |
|
El ken no tiene kreyaturas va yorando se inyerva kon el Dio porke no le esta dando |
|
Una mano sola no kanta i no yora |
|
Las mujeres yoran kon un ojo i rien kon el otro |
|
Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen |
|
Ken se mata kon sus manos, no merese ser yorado |
|
A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11295 |
yoro m. |
בכי, נהי, הי |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11296 |
yuch (t.) adv. |
בקושי |
|
Sin lavorar por tu porvenir es muy yuch de topar tu avenir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11297 |
zahú/zahud (ebr.) m. |
זכות; מצווה; חסד; כבוד, יוקרה; גמול |
|
Buen zahou tengas |
|
Komer el kavod i el zahut |
|
Zehut avot no se atema |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11299 |
zarzavat/azarzavá (t.) f. |
ירק, ירקות |
|
Kuando merkas zerzavat ke sean freskas i non bayat |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11301 |
zer (t.) m. |
ירוקת; מרירות, זעם, כעס |
|
Zeris i fatigas, punchan komo las urtigas |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11302 |
zihir (t.) m. |
רעל, ארס |
|
Angusia de korason, kara de Zehir |
|
מפתח |
מפתח |
ערך |
פירוש |
|
número |
indeks |
entrada |
esplikasion |
|
11303 |
zíngano/zinganó (t.) m. |
צועני |
|
Zingano ke vido pan |
|
Kara de Zingano |