חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים tornar a la pajina prinsipal
del Instituto Maale Adumim
חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית tornar a la pajina prinsipal del Trezoro de la Lengua Djudeoespanyola
אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה – המילון המקיף ההיסטורי מילון המובאות: פתגמים לפי סדר אלפביתי |
Trezoro
de la Lengua Djudeoespanyola (ladino) a traves de las
Epokas - Diksionario amplio istoriko
Diksionario de sitasiones: Refranes Segun el orden alfabetiko |
מילון פתגמי לאדינו
האות A בלבד
לפי סדר אלפביתי של המילים העיקריות בפתגם
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10 |
a prep. |
ל-, אל, ב- |
Akel ke mata i a el lo matan |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
160 |
abaldar v. |
ביטל; הפך מישהו לבעל מום/נכה, שיתק; ביטל גזירה |
La sedaka abalda la gezira |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
190 |
abandonar v. |
עזב, נטש, זנח; הזניח, הפקיר; ויתר על; דחה; התפטר, הסתלק |
El talmid ke abandona su estudio le falta meoyo i non es sezudo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
280 |
abashada f. |
נזלת, הצטננות, התקררות; ירידה, מורד, מדרון, שיפוע, שֵׁפֵל |
Kada asuvida tiene su abashada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
330 |
abashar v. |
ירד, פחת; הוריד, הפחית, הנמיך; העמיק (בשאלה/נושא) |
Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver |
El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
360 |
abasho adv. |
מטה, למטה |
Munchas manos en un plato presto lo meten de boka abasho |
Taksan d'abasho, taksan d'ariva |
Si keres afalagarte mira siempre mas abasho di ti |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
490 |
abastar v. |
הספיק |
No le abasta ni hazne del re |
Madrasta? El nombre ya le basta |
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
A ken todo basta nada le manka |
Ijika kon kavesa de kalavasa dota godra kon mobilia ya basta |
Ya basta la veluntad ke keris azer bundat |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
520 |
abasteser v. |
סיפק, כילכל, צייד |
Abastese sopa para tanta arremo boka |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
610 |
abatido adj. |
מדוכא, מדוכדך, מוכה (גם נפשית), נדכא; קודר, עגום, נוגֶה; מיוגע; המום, נדהם |
Abatido komo el polvo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
630 |
abatir v. |
דיכא, השפיל העיק על; פגע ב- הלם, היכה, המם; הפיל, הפיל ארצה, מיגר; התיש; פחת |
Abata la tierra, abata el korason |
La sensia i la pasensia abate al enimigo |
El frio abate al leon |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
750 |
abediguar v. |
תמך, סעד, סייע, חיזק; החיה |
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
Ni para bivos onrar, ni para muertos abidugar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
830 |
abil adj. |
מוכשר, זריז, מיומן, מנוסה, כשיר |
El mas abil mediko solo kura kon tienpo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
890 |
abismo m. |
תהום |
Si un siego gia otro siego, al abizmo van luego |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1140 |
abogador/abogado m. |
עורך דין, פרקליט, סניגור |
Buen abogado nunka es barato |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1170 |
abokar v. |
היטה, כפף, הרכין |
Ken mucho se aboko, el kulo se amuestra |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1330 |
aboltar v. |
סובב, הקיף; הפך; חזר, שב, הלך בחזרה; החזיר; הפנה; החליף; השתנה |
Abolta la oja |
Ande van platikos boltan chanakitas |
Ma el ombre bolto komo el vino en la bota |
La mujer mala mete la meza i abolta la kaza |
La kriatura bolta komo el vino en la bota |
Por onde kere el haham abolta la ujika |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1390 |
abominasión f. |
תועבה |
Kale meter muncho tino en la instruksion, sin eya el ser es una abominasion |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1490 |
abondansa/abondansia f. |
שפע, שפעה, ריבוי |
Prejuisios son komo las malas yervas, kresen en abundansia i son danyozas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1590 |
aborreser v. |
שנא, תעב, בחל ב-, מאס |
Lo ke aborresi, akeyo enkampi |
La gava el Dio la aborrese |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1610 |
aborresido adj. |
מתועב, שנוא, משוקץ |
Kale kerer al aboresido para ke te biva el kerido |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
1630 |
aborresión f. |
שנאה, איבה, טינה, מיאוס |
Mejor yantar de verdura i sin pasion ke bue(y) engordado kon aborrision |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
2160 |
absente adj. |
נעדר, חסר, נפקד |
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
2550 |
achake m. |
תירוץ, אמתלה, תואנה; סיבה, גורם |
No ay muerte sin achake |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
2600 |
achakozo adj. |
עדין, שביר, רופף; שבריאותו רופפת, חשוף למחלות; מבקש תרוצים; מועד לגנוב, לעשות מעשים לא ראויים, אינו ראוי לאמון, יש לנהוג בו זהירות |
Achakozo komo el djudio en viernes |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3040 |
adar (ebr.) m. |
אדר, חודש אדר |
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3130 |
adelantado adj. |
מתקדם, מתקדם בדעותיו; מוקדם; כשרוני |
El ke paga el peshe adelantado se lo kome fedido |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3150 |
adelantamiento m. |
התקדמות, קידמה, שיפור, קידום; הקדמה, ראית הנולד |
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
Si dezeash saver lo ke es adelantamiento vate a la skola i alkansas akumpimiento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3160 |
adelantar v. |
התקדם, השתפר; הקדים, קידם |
Ken adelanta, akonanta |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3200 |
adelantre adv. |
קדימה, לפנים, הלאה |
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
3520 |
adientro prep. |
ב- |
Komi, komi - a mi sta kumiendo pur arientro |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4090 |
adjuntarse v. refl. |
הצטרף; התכנס, התקבץ; התחבר, התאחד, התלכד, התאחה, התמזג, התווסף |
Djuntate kon los buenos seras uno de eyos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4135 |
adjustarse v. refl. |
התווסף |
Se adjusto el pie a la banketa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4260 |
admirar (fr.) v. |
העריץ, הוקיר, התפעל מ-; התבונן |
La flor mas pekenya mira, i el poder de el Dio admira |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4650 |
adormeser v. |
הרדים; נמנם |
El Dio ni durma, ni adormesa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4720 |
adornamiento m. |
קישוט, ייפוי, נוי |
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4820 |
adovar v. |
תיקן, שיקם, הטליא; השכין שלום, השלים (בין שני בני ריב) |
Adova paliko - se aze ermoziko |
El mas prospero del ombre es adovar sus yerros |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
4830 |
adovarse v. refl. |
הסתדר |
El nasido kon mancha nunka se adova |
Si kada uno por si se amejorava en premero, seguro ke se adovava el mundo entero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
5070 |
adversidad/adversitá f. |
יריבות, ניגוד; צרה, פורענות |
Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
5280 |
afalagar v. |
הרגיע, ניחם, ריצה, השקיט; נתן סיפוק |
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
5290 |
afalagarse v. refl. |
התנחם; הגיעו לידי הסכמה |
Si keres afalagarte mira siempre mas abasho di ti |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
5880 |
aferrar v. |
תפס, אחז, החזיק; תפס (שכלית), הבין; הגיע |
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
Echa el pese chiko para aferar el grande |
Echar una vazia, aferar una yena |
El gato no aferra raton sino ke por su razon |
L'afero de la koda (Lo kojio por la kola) |
Kiere aferrar el sielo kon las manos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
5890 |
aferrarse v. refl. |
נתפס, נאחז; התאהב; התעמת עם; ''תפס'' מחלה |
Todos s'aferran kon la pader basha |
Aferarse de las tiralanias |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
6150 |
afilú (ebr.) conj. |
אפילו |
Del mal pagador, afilu piedras |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
6230 |
afinarse v. refl. |
התעדן; כחש, סבל מתת תזונה; הרעיב עצמו - מקמצנות/מתוך רצון לרזות |
A la vezina lo ke se le afina |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
6440 |
afitar/afitarse v./v. refl. |
קרה (מקרה נדיר, יוצא דופן), התרחש; גרם עצירות |
Kuando sales a kamino ke ti afita |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
6450 |
afito m. |
מקרה; קלקול קיבה; עצירות (סלוניקי); צרה, בעיה |
El ken kria ijo no muere de afito |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
6590 |
aflosharse v. refl. |
התרופף, נחלש, התרפה, נעשה רפוי, דעך; הפיג מתיחותו |
Se apreta la tierra se aflosha el mal |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7100 |
afreskar v. |
רענן, קרר; התקרר, נעשה קר; התרענן |
La mujer i la roza fiske la afreskas te tura ermoza |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7420 |
aftará (ebr.) f. |
הפטרה |
Largo komo la haftara de Tishabeav |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7450 |
afuera adv. |
בחוץ; חו"ל; בהשאלה: בבית הקברות |
Kien tiene de azerte bien, o se muere, o se va por afuera |
Kada uno enterro al padre komo kijo, Djoha lo enterro kon la pacha de afuera |
Livianez, afuera el meoyo |
Kuando muncho marineros salen afuera, guarda tu ija debasho la eskalera |
Dulses son las damas, ma afuera de sus kazas |
Afuera de esto, la botika entera |
Todo tiene la bien kazada, afuera de kaza |
Todo lo nuevo es bueno i ermozo afuera del vino i del amigo |
Ken de afuera vendra, de kaza te echara |
Todo lo roto, afuera de lo deskuzido |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7810 |
agizar (fr.) v. |
השחיז, חידד |
Fierro kon fierro se aguza |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7860 |
agora adv. |
עכשיו, כעת, עתה |
Adam i Eva perdieron la prostela, agora tienen ke bailar la taranteya |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
7900 |
agorero m. |
מגיד עתידות |
Los ke meten tino en sortero, kreen bastante en agorero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
8030 |
agradar/se v./v. refl. |
נשא חן, מצא חן |
L'agrada tomates i no l'agrada datiles |
Al rey le agrada igos |
Lo ke a ti no te agrada, a tu haver no le agas |
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
8060 |
agradeser v. |
הודה |
Agradese mis vizinas ke ago kon mis gaynas |
Tres kozas fuertes : Echar i no durmir, azer i no agradeser, esperar i no venir |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
8070 |
agradesido adj. |
אסיר תודה; שהתקבל ברצון, שזוכה להכרת תודה |
Lo olvidado, ni agradecido ni pagado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
8580 |
agro adj. |
חמוץ; כינוי לאדם מחוספס, רגזן, מחמיץ פנים, ממורמר |
Ken dize ke su yegurt es agro |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
8710 |
agua f. |
מים |
La gayna beve agua mira al sielo |
El ke kojio agua kon sesto, en poko tienpo pierde fortuna presto |
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
Non dizes, ke de este pozo non vas a bever agua |
A la mar si va, no topa agua |
Aguas rovadas son savrozas |
Este arroz areyeva muncha agua |
Aguas kayadas son enganyozas |
Machakar agua en la almirez |
La sangre no se aza agua |
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
Limon e agua de mar |
Ya me se izo el meoyo agua |
Agua ke no as de bever, deshala korrer |
Un poko de agua al podzo |
Agua de pozo, piedra en pozo |
Agua no topi, de la tierra me lavi |
A la mar, un poko de agua |
Aguas pasadas no molen molino |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9130 |
agudeser v. |
חידד, השחיז, ליטש; החכים |
El bien agudese, el mal entontese |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9240 |
aguentar v. |
הרטיב, לחלח |
Si non puedes remediar mete tino de aguantar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9510 |
ahadut/ahadud (ebr.) m. |
אחדות, איחוד, סולידריות |
Ande ay ahadu ay beraha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9650 |
aharvado (ebr.) adj. |
חבוט, מוכה; מקולקל, רקוב; מוכה כלכלית |
'Sta aharvada del filek |
Fierro aharvado arlumbra |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9680 |
aharvar (ebr.) v. |
היכה, הלקה, חבט, עינה; צלצל, דפק |
Ken t'aharvo? Tu boka |
En aharvando al fierro se deviene fierero |
El ke bien te kere te aharva |
Aharva kulo ke no pedo |
El Dio no aharva kon dos manos |
Aharva otra puerta |
Te dan toma, te aharvan fuyi |
Asembra palos para ke te aharven |
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
Aharva al azno para ke entiende el patron |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9690 |
aharvarse (ebr.) v. refl. |
היכה עצמו |
El ken se aharva kon sus manos ke no yore |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
9820 |
ahir (t.) m. |
אורווה, דיר; כינוי למקום מזוהם וחסר סדר |
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10200 |
aínda adv. |
עוד, עדיין; בכל זאת |
Fuyo, ke nainda sta fuyendo |
Ainda esta in sus tredjes |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10270 |
aire m. |
רוח, אוויר, הבל, דברים בטלים; מנגינה, נעימה, לחן; מראה, דמיון |
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
Aires de marina |
Aire, yevate esta arina! |
Mujer, ayre i ventura en un estado poko tura |
El shal i el baile i la boka al aire |
El Dio mos guadre de vizino malo i de aire de burako |
El Dio mos guadre de pedo de vieja i de ayre de kaleja |
El sol me marea, el aire me shashea |
El bavajon aze kastiyos en el aire |
La madre es madre, que lo demas es aire |
Al loko i al aire dales kaye |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10440 |
aireada f. |
אוורור מהיר, חשיפה קצרה למשב רוח; דמיון |
Ni esfuegra, ni kunyada, ni vizina aireyada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10670 |
ajeno n. & adj. |
זר, נוכרי |
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
Mas vale ajenos ke parientes |
Buen pagador, patron in bolsa ajena |
Mas vale sevada de su tierra, ke trigo de tierra ajena |
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
Vende bamias, vende mirindjenas i no esperes a mezas ajenas |
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
Kurbachadas en kulo ajeno no tuyen |
Aze bueno i no mires ke es ajeno |
Ijos i aziendas no se azen kon manos ajenas |
Ni ijos ni aziendas, no se azen por manos ajenas |
Gueso ajeno no se aze tu gueso, i si lo keres azer no akesha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
10790 |
ajo m. |
שום |
Ni ajo komi, ni la boka me fiede |
Parientes i ajos, ensembralos ralos |
Si tu sos ajo, yo so piedra ke te majo |
Ajikos i sevoyikas, senyora konsuegra |
Para vuestra ija ke kere estar prenyada ajo mesklado fino kon vieja tiralanya |
Ken se pika - ajos kome |
Al ajo no puedes azer almendras |
Ajo dulse no ay |
Meteme en resta ke so ajo de testa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11130 |
akarrear v. |
משך, סחב, סחף, גרר; הוביל, הסיע, העביר, הביא, סיפק; גרם, הוליד, יצר, חולל |
Non avles kozas ke non saves porke akareas danyo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11160 |
akavado (de) adj. |
זה עתה הסתיים/נגמר |
Ni bien djusto, ni mal akavado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11220 |
akavar v. |
סיים, כילה, גמר; חפר; הרעיב |
Mal ke se akava kon moneda no es mal |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11260 |
akavarse v. refl. |
הסתיים; התייגע; הותש מרעב |
La rikeza kon falsia, se akava kon manziya |
Lo ke no se empesa no se akava |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11270 |
akavidado adj. |
זהיר, מתון |
Ombre akavidado no merese penas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11330 |
akavidozo adj. |
זהיר |
El akavidozo no merese pena |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11380 |
akayar v. |
השתיק, השקיט, הרגיע |
Tanto grita el ladron asta ke se akaya el patron |
Kuando el oro avla a kada lengua akaya |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11480 |
akel pron. dem. |
ההוא |
Echa otro guevo a la oya ke akel salio kaldudo |
Ken es el mazalozo akel ke se konsiente orozo |
Ken muncho yora akel mas tiene |
La ventura para akel ke la prokura |
Akel ke mata i a el lo matan |
Ken es el mediko, akel ke pasa los males |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11590 |
akeya /akeyas pron. dem. |
ההיא/ההן |
Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11610 |
akeyo pron. dem. |
הדבר ההוא; ''מה שמו'' (כאשר חסרה המילה המתאימה) |
Kuandu uno bushka mas de lo ke merese, pierdi i akeyu ke li davan |
Kien son enemigos del adelantamiento? Akeyos ke soportan mal komportamiento |
Lo ke aborresi, akeyo enkampi |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11620 |
akeyos pron. dem. |
ההם |
De akeos ke son igual non digas nin bien nin mal |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11630 |
aki adv. |
כאן, פה |
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
Aki disho mi padre, aki disho mi madre |
Aki te meto, a el guerko te enkomendo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11690 |
akistar v. |
רכש, השיג, קיבל; זכה; הרוויח |
No dezeyes lo ke akistar no puedes |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11760 |
aklarar v. |
האיר; הבהיר, הסביר, באר |
El elevo demanda, el profesor aklara |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
11840 |
akodrarse v. refl. |
נזכר, העלה בזכרונו |
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
Ken si keri alegrar, si akodra de su kazar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12100 |
akompanyado adj. |
מלווה; רדוף, מכושף |
Mas vale solo ke mal akompanyado |
Mijor es estar abandonada de kualo mal akompanyada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12260 |
akonantado adj. |
בעל הקדימות |
Mas vale akolantado ke deseado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12270 |
akonantar v. |
הקדים, היה בעל הקדימות, היתה לו זכות בכורה; ידו היתה על העליונה |
Ken adelanta, akonanta |
Dientes akonantan parientes |
Si tu non puedes los pekados rezistir, akonanta ke nasimos para sufrir |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12370 |
akonsejador/dera n. |
יועץ |
El tiempo es el mas buen akonsejador |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12420 |
akonteser v. |
קרה, התרחש |
Lo ke tiene de akonteser, tiene mucha fuersa |
Ken es el savio el ke ve lo ke va akonteser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12650 |
akorrido adj. |
נחפז, אץ, רץ |
Mis ermanos, mis keridos lo ke vas tan akorrido en este mundo falso |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
12970 |
akseptar v. |
הסכים, קיבל, נעתר, נענה |
Una viejes frankamente akseptada komo una segunda mosedad invitada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13060 |
aksidente m. |
תאונה |
Si pasas un aksidente i kedas bivo dizen tiene azete de bivir |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13080 |
aksión f. |
פעולה, עשיה; מניה |
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
Ken a otros ayuda son bendichas sus aksiones |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13330 |
akudir v. |
עזר ל-, סייע ל-, בא לעזרה, נחלץ לעזרה, חש לעזרה, הציל |
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13381 |
akuliar v. |
חבט בעכוז |
Lu akulio kon siete palus i galechas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13440 |
akumplimiento m. |
ביצוע, הגשמה |
Si dezeash saver lo ke es adelantamiento vate a la skola i alkansas akumpimiento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13650 |
akurtar v. |
קיצר, צמצם, תמצת; חתך |
Gozo sin medida akorta la vida |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13710 |
akuzar v. |
האשים; אישר קבלה |
El ke se eskuza se akuza |
Akuzar al ke non aruvo, azes mas grande pikado del ladron ke non es ladron |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13740 |
al (a el) prep. |
אל, ל- |
Kitar i no meter al fondo ayega |
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
Del kulo al pulso |
De el al Dio, un palmo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13780 |
ala f. |
כנף; סנפיר |
Dame alas para bolar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13920 |
alado prep. |
ליד, על יד, סמוך ל- |
Guay del malo i su vizino alado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
13960 |
alahá (ebr.) f. |
היכל, ארון קודש; הלכה |
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
Komande a la alaha te mande |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14220 |
alargamiento m. |
הארכה, ארכה |
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14230 |
alargar v. |
האריך; השהה, משך את הזמן |
Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu |
Kreer i esperar es la vida alargar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14320 |
alarovez adv. |
להפך, היפוכו של דבר |
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
Dike vash aruves - ke el mundo va atravers |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14400 |
alavado adj. |
מהולל; מפורסם |
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
La pera alavada sale guzaneada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14440 |
alavar v. |
שיבח, הילל, פאר |
Vejes, no me la alaves |
Serra tu puerta alava a tu vezino |
Non kompres kozas sin alavarlo, non vendes kozas sin despresiarlo |
La ovra alava al maestro |
Kada meyanadji alava a su vino |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
14460 |
alavarse v. refl. |
התרברב, התפאר |
Dizen el ke se alava es azno |
Kien es la loka? La ke se alava kon su boka |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15040 |
alda f. |
צד, שולים, כנף בגד |
En sus aldas, melizina |
La aferran por la manga, se fuye por la falda |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15100 |
aldikera f. |
כיס, ארנק |
Non lu kero - metamelo en la aldikera |
La mujer destruidera, vazia del marido la faldikera |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15260 |
alechadera f. |
מינקת |
Una madre mala alechadera puede entosigar su kriatura |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15440 |
alegrar v. |
שימח |
Ken si keri alegrar, si akodra de su kazar |
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
Los males tuyos no kontes a ninguno, al enimigo lo alegraras |
El ke djuga kartas kuando gana se va alegrando i kuando perde se va inyervando |
Luvia i sol alegra el korason |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15450 |
alegrarse v. refl. |
שמח, עָלַז |
Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15460 |
alegre adj. |
שמח, עליז, תוסס, מאושר |
Kuando tu travajo es terminado vash estar alegre i repozado |
Ten feuzia en el porvenir te aze alegre, puedes reir |
Kara alegre i un michon |
Akel se yama alegre i kontente. el ke tiene plazer de el prospero de el de enfrente |
Korason alegre nunka se envejese |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15480 |
alegría f. |
שמחה, גיל, חדווה, עליזות,ששון, צהלה |
La alegria en el momento de rekoltar vale muncho mas ke en el momento de senbrar |
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
En la kaza del kumarchi poko tura la alegria |
En tu boka miel, en mi kaza bien i alegria |
Mofina de kaza, alegria de las kayes |
Alegria de la plasa, nuvlidad en kaza |
Tripa vaziya, korason sin alegriya |
Haham i merkader, alegria di la mujer. |
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
La kara le 'sta de siete alegrias |
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
Kon travajo i alegria se topa buena kompanya |
Kav(a)[e]yiko d'alegria |
Si keres bivir kon gozo i alegria fuye de ojo malo i echizeria |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15810 |
alesharse v. refl. |
התרחק, נסוג, שמר מרחק מ- |
Si keres alargamiento de yisurim aleshate de los maasim tovim |
Az bien i aleshate de mal si keresh bivir kon buen mazal |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
15920 |
alevantar v |
הרים, הקים, העלה, זקף, הגביה, הניף; קומם, המריד; שיקם; העתיק; אסר |
Alevanta tu, me asentare yo |
Alevanta kavesa de kulevro i no de ben-adam |
Alevanta la mano ke te pika el gayo |
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas |
Kavayo de rey no alevanta kargo |
Yo arto, mis ijos artos, levantad los platos |
Una mano de un gato alevanta un buen plato |
Adurado tiene la meza de no alevantar ambriento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16030 |
alevantarse v. refl. |
קם, התרומם; קם ממיטתו; מרד, התמרד; הפסיק; (על השמש/היום:) זרח; סמר; יצא לדרך |
Ken no kayi, no se levanta |
Ken s'alvanta de manyana, se l'espierta el mazal |
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate |
Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta |
Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez |
No l'arrogas ke se le alvanta el gajo |
El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16220 |
alfinete (port.) m. |
סיכה; דבר פחות ערך; אטב |
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
Esta vistidu a la trenta i una alfineti |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16360 |
algo m. |
משהו, דבר מה; מעט |
Ken la miel meneya, algo se le apega |
Onde la oya sona algo ay |
Uno no tiene importansa, dos ya es algo de koza, ma tres es una fuersa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16370 |
algodón m. |
צמר גפן, כותנה; ריפוד |
Kito la kavesa d'en algodones i la metio en punchones |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16520 |
alguenga f. |
לשון (בפה) |
La alguenga no tiene gueso, ma kevranta al gueso |
Luenga tierna rompe el gueso |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16550 |
alguja f. |
מחט; סיכת קישוט |
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar |
A la haragana, kuando l'alguja, kuando el dedal |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16630 |
algún adj. |
איזשהו |
Si ves algunas feyas no keres ver ni una de eyas |
Algunas vezes es bueno de jugar komo el bovo |
Algun dia va ver la maravia |
Kada uno en su tino tiene algun espino |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16640 |
alguno pron. |
מישהו |
Ke karar de ermoza es alguna este karar de bova es |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16840 |
alhenya f. |
חינה, כופר (צבע אדום) |
Pleito de ermanos, alhenia de manos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
16900 |
alhidez f. |
עולם מוזר |
Di ke vash al hides? por ke va el mundo a la rovez |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
17260 |
alimpiar v. |
ניקה, טיהר, מרק; ''גילח'' ממישהו את כל רכושו |
La ke kria ni arta ni limpia |
Ay barvas ke kada pelo es un ilo de oro, i ay barvas ke no sierven ni para eskova de alimpiar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
17900 |
alkansar v. |
השיג, הגיע ל-; הספיק; הצליח |
Si al Dio no lo vemos, kon sensia lo alkansamos |
La maldesion de padre i de madre non ankalsa |
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio |
Azno, kon oro alkansa todo |
Kon pasensia i penar - alkansas tu vida salvar |
Kuando el gato non ankalse la karne dize ki esta gulida |
El Bendicho disho: ''Ken lazra alkansa del mas al manko'' |
Ken muncho pensa no alkansa a Yerushalayim |
Por ti kirida yo ke no te alkansi |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
17905 |
alkansarse v. refl. |
הושג |
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
Kon buen komportamiento se alkansa buen kazamiento |
Sin sudar non si ankalsa nada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18200 |
alkuza f. |
פך, כד שמן, אסוך; ''שערה'' בעין |
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
Bueno giza mi elmuera kon la alkuza yena |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18320 |
alma f. |
נשמה, נפש |
Alma buena, meza puesta |
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
Fin ke va i viene, alma tiene |
Ken alma tiene, alma kreye |
Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya |
Sale el alma i no la mana |
Meter la alma en la palma |
Ken de la alma sale, a la alma toka |
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
Kon una mano no se da palmas ama kon dos se pueden konfortar almas |
Eskrito esta en la palma lo ke tiene de yevar l'alma |
Espantate de la ravia es tosigo en la alma |
Non topara hayre en kamea si bushkas refua por tu alma |
Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma |
Kantidad de un pulgar, viene la alma a su lugar |
El kuerpo ke pena la alma, y la alma va penar al kuerpo |
La limpieza del kuerpo amuestra la limpieza de la alma |
La mana esta debasho del alma |
El ojo es el espejo de la alma |
La piedra patlea, l'alma no |
El ojo ve, l'alma dezeya |
Sta prenyada, sta l'alma yena |
Pekado en su alma |
La mujer tieni siete almas |
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
No deskuvras sekretos de tu alma ni kon tu ermana |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18670 |
almena f. |
שֵׁן חוֹמָה |
Mas save el nesio en su almena, ke el savio en kaza ajena |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18690 |
almendra f. |
שקד; טבעת דמוית שקד |
Al ajo no puedes azer almendras |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18790 |
almirez m. |
מכתש קטן, מדוכה; בסיס, אדן |
Machakar agua en la almirez |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
18920 |
almoada f. |
כר, כרית; ציפה לכרית |
Si dizes kavezal o almoada, non te espantes, non va kostar nada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
19080 |
alokado adj. |
שנטרפה עליו דעתו, מעורער,מטורף; נבעת, נדהם, מבוהל |
A perro alokado no estesh ir al lado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
19700 |
alto adj. |
גבוה, רם, נישא, מרומם, תמיר |
Ay altas i bashas |
Ken lo suyo kita al merkado, ken avla alto, ken avla basho |
Alta i gorda ke me krie el Dio, blanka i korelada ya me ago yo |
Aze los echos uno en alto, uno en basho |
Pisha d'en alto |
Alto komo el pino |
Kuanto mas alto me veyo, mas alto kero ser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20200 |
alviyanero/alviyano m. |
עץ לוז |
Melizina para el borracho tiene ke bever muncho gazpacho |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20320 |
ama/amá (t.) conj. |
אך, אבל, אולם |
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
Lovo troka su samara ama nunka su natura |
Di la burla no se eskapa ama si enkampa |
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20330 |
amaares (ebr.) n. |
עם הארץ, בור, בער |
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20400 |
amado m. & adj. |
אהוב |
Dulse vida pasan los kazados, si son fieles i amados |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20490 |
amahar (arab.) v. |
שיכך, ריפא, הרגיע, השקיט כאב, ריכך; נרגע, נחלש, שכך (הכאב); החליש חריפות הבצל |
Amaha la tierra, amaha la duelor |
Oveja maha teta lo suyo i lo ajeno |
A mi mama li amaha, a mi sinyor li ampaa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20700 |
amaneser m. |
שחר, הנץ החמה |
Ke amaneske el dia kon bien i alegria |
Ken amanese presto, s'esbarasa presto |
Kuando muncho eskurese es para amaneser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20790 |
amanyana/aminyana adv. |
מחר |
Amanyana la noche komeremos la burreka |
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
Echo de oy no lo deshes para manyana |
Oy la mete, amanyana la kita |
Oy para mi, amanyana para ti |
Un punto oy, uno amanyana |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20910 |
amar v. |
אהב |
Ama a tu konpanyero komo te amas a ti mezmo |
Ken bien ama, nunka olvida |
Amar i saver no puede ser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
20990 |
amargarse v. refl. |
הפך מריר; חש מרירות |
Ken ti vei - la kara si li amarga |
Si todo lo ke veyo no ago, me amargo |
Kon la riza en la kara, la alma me amargo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21030 |
amargo adj. |
מר, מריר; עגום; זריז, מוכשר, ערום; כינוי לקפה |
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
Dime senyor, por ke la yaman luna de miel? Por ke los otros son amargos komo la yel |
Ken amargo englutio - dulse non skupio |
Amargo komo la fiel |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21080 |
amargozo adj. |
בעל טעם מריר |
En korason amargozo, no entra ni riza ni gozo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21110 |
amargura f. |
מרירות; עצב, עוגמה; מרור |
La mas grande amargura es solo por su kriatura |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21200 |
amariyo adj. |
צהוב |
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
Kagajones i membriyes son amariyos |
Amarilio safran |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21340 |
amasar v. |
לש |
Finyite masa ki muchacha te amasa |
Ken finye i amasa todo pasa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21430 |
amatar v. |
כיבה; הרגיע; מחץ בין האצבעות |
Ni amata ni asiende |
Amata kandelas |
Un lenyo solo ni amata ni ensiende |
La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira |
Ya amato las kandelas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21431 |
amatarse v. refl. |
כבה |
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
Fuego i baraja no se amatan kon paja |
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
Chiko fue, ya se amato |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21650 |
amber (t.) m. |
פרח בעל ניחוח ענבר |
Verte de leshos, golerte amber |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21660 |
ambezado adj. |
משכיל, מחונך, מלומד, בעל השכלה; מורגל ב-, מלומד ב-; שנלמד; מורגל |
No aze el ke puede, sino el ke esta embezado |
La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21680 |
ambezar v. |
לימד, הורה; למד |
Embeza muncho i avla poko |
Ambeza en yorando, ruyeras en ganando |
Bivir un dia mas - ambizar una koza mas |
Los torpes profesores embezan lo ke saven, profesores sesudos saven lo ke anbezan |
L'alkuza i el lugar m'ambizaron a mi a kuzinar |
Al ijo komo kreates, i al marido komo ambezates. |
Al marido sigun lo kuizatis, al ijo sigun lo ambizatis |
Ken mucho durme poko ambeza |
Los poyos ambezan a las gayinas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21700 |
ambezarse v. refl. |
למד |
Ken tiene buen vizino se anbeza buen dotrino |
Kamina el karkanyal si ambeza il paladar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21750 |
ambierto/ambiento adj. |
רעב, מזה רעב |
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
Ken esta arto non entiyende de ambiyerto |
El ke se averguensa keda ambierto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21790 |
ambisión f. |
שאיפה, אמביציה |
El amor i la ambision puede traer la traision |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21830 |
ambisiozo adj. |
שאפתן, שאפתני, אמביציוזי; עקשן, קשה עורף |
El ambisiozo i el enviozo no tiene nunka ripozo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21870 |
ambre f. |
רעב, כפן; בולמוס, רעבון |
La ambre i el frio traen a la puerta del enemigo |
Ken tiena ambre, venga i koma |
Mi padre era roska - yo mi muero del ambre |
Bet-ahayim de ambre no ay |
Kien no tiene indjenio, de ambre se muere |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
21950 |
ambriento /e adj. |
רעֵב |
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
El arto no kree al ambriento |
Adurado tiene la meza de no alevantar ambriento |
El estudio es siempre ambriento, sin su komida non es kontento |
El ojo mas ambriento de la tripa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22080 |
amejor(e)arse v. refl. |
השתפר |
Si kada uno por si se amejorava en premero, seguro ke se adovava el mundo entero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22140 |
amén! (ebr.) m. |
אמן! |
Non dize amen debaldes |
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22220 |
amenguar v. |
הפחית, פיחת, המעיט, הוריד, הנמיך, דילל, החליש, השפיל; פחת, התמעט |
Pujo el azno, aminguo el semer |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22290 |
amezurar (fr.) v. |
מדד; ניסה |
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
Peza djusto i amezura djusto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22350 |
amidá (ebr.) f. |
(תפילת) עמידה, תפילת שמונה עשרה |
Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22390 |
amigavle adj. |
ידידותי |
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22410 |
amigo m. |
חבר, רע, עמית, ידיד |
Antes de tener katilik kon tu amigo, demanda al Dio Santo ke este kontigo |
El Dio me guarde de mis amigos, de mis enemigos me bekleyo solo |
Amigo enganyado, enemigo doblado |
Amigos i ermanos saremos, ma a la bolsa no tokaremos |
La ija es amiga de la madre |
No ay amigo en el mundo mas ke la madre |
Del amigo te viena la piedra mas grande |
Mas vale un amigo in la plasa ke un dinero in la kasha |
Muchos son los amigos, pokos son los eskojidos |
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
Amigo ke no sirve i kuchiyo ke no korta i ke si piedri, no importa |
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
Madre i ija por dar i tomar, son amigas |
Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver |
Kuando se eskapa de un enemigo? Kuando lo azes tu muy karo amigo |
La piedra grande viena del amigo |
Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo |
No ay mejor espejo ke un amigo viejo |
El prove i el hazino, non tienin amigo |
Ande ay migas, ay amigas |
No te espantes de tu inimigo, espantate de tu amigo |
Dami migas ti dare amigas |
Los muertos i idos tienen pokos amigos |
El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo |
El pleites no tiene amigos ni el dezeozo tiene kontentes |
Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo |
El marido es el mas amigo i el mas enemigo |
Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro |
Ken empresta a amigo, se kovra inimigo |
Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo |
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
Mas vale un amigo ke parientes i primo |
No te agas sensero kon la mujer de tu amigo se sela el marido |
Non des sekreto atu amigo porke itu amigo se lo dize asu amigo |
Amigo fin al umbligo |
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
El amigo prove es presto ulvidado |
Un ombre sin amigo es un ombre vazio |
Amostrate komo amigo en ora mala |
Ken tiene un amigo vero, tiene un siyero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22520 |
amistad/amistá f. |
ידידות, רעות, חיבה |
La amistad no aze muncho ruido kuando kamina |
El kavod i la amistad, non se alkansan por la fuersa |
Munchas amigavlas i amistad salin pur la naris |
La amistad del kulevro |
Amistad de yerno, sol de invierno |
Avlad la verdad, perded la amistad |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22630 |
amo m. |
אדון, בעלים, בעל הבית |
Komo el amo i el moso |
Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua |
Mi moso tiene moso, mi amo 28 |
El moso bueno se yeva a la ija del amo |
El amo durmiendo, el kavayo komiendo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22740 |
amojado adj. |
רטוב, לח |
El amojado no se espanta de la luvia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22780 |
amokarse v. refl. |
גרף את חטמו |
A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz |
Le disheron ki si amoka, si kito la nariz |
Amokate novia, ni poko ni muncho |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22910 |
amontonar v. |
צבר, ערם, גיבב; אסף, קבץ,קיבץ, אגר; חסך כסף; צבר הון |
Kada ombre es un viajero, dezeozo de amontinyar dinero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22920 |
amor m. (Sal.)/f. (Izm./Ist.) |
אהבה,חיבה; אהוב |
No se puedi bivir d'amor i de agua klara |
Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto |
Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar |
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
El amor i la ambision puede traer la traision |
Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor |
El amor no es djuete, sino ke une alfinete |
Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor |
Ni vieja sin dolor, ni ija sin amor |
Ken perye en el kumar gana en el amor |
El amor es dulse ma kon pan |
Primo amor todo dolor |
Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor |
Kazar es la fuersa del amor |
Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos |
Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor |
Padre i madre desharas, kon tu amor te iras |
El amor es siego |
Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas |
Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka |
No ay amor feo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
22960 |
amora f. |
תות (פרי) |
No krese la almora fin ke no viene la ora |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
23030 |
amorero m. |
עץ תות |
Kuando se vista el amorero, se desvista el samarero |
De Shavuot se vista el amorero i se deznuda el samarero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
23150 |
amostrar v. |
הראה; הוכיח |
Te amostrare de kual palo se aze la kuchara |
Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira |
La novia kale ke amostre la (a)shugar. El gato esta (a)rriva de la kasha no lo save echar |
Karne kruda no amostres ni a mal marido ni a mala suegra |
Ande pishas no amostres |
Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente |
Perro ke va modrer no amostra los dientes |
El ke es prudente amostra grasia, el ke es muncho prudente efastia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
23170 |
amostrarse v. refl. |
הופיע, הראה עצמו;העמיד פנים |
Amostrate komo amigo en ora mala |
Ken mucho se aboko, el kulo se amuestra |
El ke dezea azerse onbre tiene ke amostrarse komo onbre |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
23520 |
amurcharse v. refl. |
כמש, קמל, נבל, בָּלָה |
La kondja s'amurcha, ma la vertu keda |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
23910 |
anavá (ebr.) f. |
ענווה, צניעות |
Non avles a ningunos kon gritos i grandeza sin non kon anavut (Aranban) |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
24150 |
ancho adj. |
רחב; נח לבריות |
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
El Dio ke mos de de su mano l'ancha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
24420 |
andar m. (port.) |
קומה בבית, דירה; הליכה |
Kien anda, el Dio le manda |
Desha todo i andavos al banyo |
Ni kedesh, ni andesh |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
24500 |
ande/andi adv. |
איפה, היכן? לאן?; אצל |
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
Ande la da, ande la toma |
Ande eyos van, yo ya torno |
Anda va la prenyada va kon su fatiga |
Ande ay migas, ay amigas |
Ande mi pie, ande mi karkanyal |
Ande entra la dota, la vida non es rota |
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
El haham abolta la oja por ande la kere |
Ni sal, ni lugar ande echar |
Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran |
Deshame a mi, vate ande mi haver |
Ande korrio, egine va korrer |
Ande no ay medko, ke no bivas |
Ande pishas no amostres |
Kada uno estira la mano, fine ande le alkansa |
No mostres ande pishas ke utro va e se kaga |
El apio por ande pasa no embarasa |
Ande ay ahadu ay beraha |
Ande ay franses, no ay fez |
Guerta i ija ande la vizina |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
24600 |
andjélo /ánjel/ándjel/ándjeli/ándjel |
מלאך |
Ken es tu anjelo es tu menajera |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25290 |
angustia f. |
תוגה, צער, יגון, עצב, דאבה; מחנק; גועל, דחייה, רצון להקיא; בוז |
Angusia de korason, kara de Zehir |
La angustia a su ora |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25370 |
aní (ebr.) m. & adj. |
עני, דל, רש, דלפון;רעב ללחם |
Ani kon kola |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25570 |
animasión f. |
חייות, פעילות, מרץ |
Se termino la animasion |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25740 |
aniyo m. |
טבעת |
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
Nu lu yames a tu yerno, yerno, si no le metes el aniyo al dedo |
Si le merkas a tu mujer un aniyo al punto te yama kerido mio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25760 |
aniyut/aniyud/aniyú (ebr.) m. |
עוני, דלות, מחסור, עניות |
El haraganut ermano de aniyut |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25810 |
anke (it.) prep. |
למרות ש-; הגם ש-, נוסף לכך, יתירה מזאת; אף על פי כן, בכל זאת |
Anke Faro muestro amigo murio, dainda se akodra el buen djudio |
Anke non puedemos trokar lo ke paso, puedemos preparar para el futuro |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25900 |
anoche adv. |
אמש, הלילה שעבר |
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
25960 |
anojarse (port.) v. refl. |
התרגז, התכעס; נעלב |
Kien esta mijor eskoje, venga uno se la anoje |
Ken bien esta i mejor eskoje, kuando viene el mal ke no se anoje |
El ke bien esta i mal diskoje, mal le venga i no se enoje |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26160 |
anshugar m. |
נדוניה |
Anshugar i kontado te puedo dar la vintura es a ti a buskar |
Il kaveyo i il kantar nu kaven in el anshuar, ma bien save ande estan |
La ija en la fasha, el anshuguar en la kasha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26170 |
ansí adv. |
כך, ככה |
Donde el korason inklina, ansi el pies kamina |
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26190 |
ansia f. |
צער, סבל, ענות; דאגה, חרדה; קמצנות, אהבת בצע |
Ansias dubladas |
Riza sin ansya |
Ansias tiena, ken a mi me tiena |
Ken kanta a su duenyo espanta o de visto o de ansia |
Kriyos chikos, ansias chikas ; kriyos grandes, ansias grandes |
Famiya grande, ansias grandes |
La haveransa traye mucha ansia, al kavo del anyo sale treskilada |
Milizina de kualker ansia es la pasensia i la toleransia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26290 |
ansina/ansine/ansín adv. |
כך, ככה |
Komo azi, ansina ki topa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26380 |
antarí/antirí (t.) m. |
גלימת גבר ואשה חסרת שרוולים; כתונת לילה גברית |
Lo ke toka a la kamiza, no toka al antiri |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26530 |
antes adv. |
קודם, פעם, לפני כן |
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
Antes ke se alevante el patron, se alevanta el morador |
Antes ke kazes mira lo ke azes |
Antes ke te kazes, mira bien lo ke azes |
Djoha, antes de kazar merko la kuna |
Antes de komer, demanda si es kasher |
Deke martes i no un dia mas antes |
Antes de merkar el kavayo, merko las nahchas |
Antes ke me yames ladron, te yamare putaniero |
Antes de avlar pensa lo kue digas |
Antes ke te la kortan, kortala tu |
Las alchas antes del kavayo |
Onor'al mediko antes ke lo tenga diminester |
Antes de juzgar al de enfrente, metete en su lugar |
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
Topate luguar antes ke eskureska |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
26631 |
anteseder v. |
הקדים (את), קדם ל |
El la kalma ke antesede a la tempestad |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27230 |
anunsiar v. |
הודיע, הצהיר, הכריז, בישר |
Una golondrina venida temprano no anunsia al enverano |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27310 |
anyada f. |
תקופת השנה, יום השנה; משכורת שנתית |
Las anyadas no azen sezudos, eyas non azen ke viejos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27410 |
anyo m. |
שנה |
Los anyos ke da el Dio, no los toma atras |
El otro anyo tinia un gameo, este anyo tengo dos |
Non mi demandas ke anyos tengo - dimandami komo mi konsiento |
Los anyos son para el konsejo, las aksiones para el mansevo |
Mas vale mil anyos en la pranga i no un punto en la tierra |
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
Abolta tu panyo - tura otro un anyo |
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
Moso i gayo, solo un anyo |
Pasteliko i banyo no manken todo el anyo |
Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo |
Fuy de una ora mala biviras mil anyos |
Sinko puntos d'alegria, sien anyos de mala vida |
A la edad de 75 anyos se amato la ultima luz |
Diez anyos in kadenas i no uno debasho de tierra |
Solo las paras si kontan - non lus anyos |
Una ora de neglijensa kavza un anyo de grande pena |
Un dia mantiene un anyo i un anyo no mantiene un dia |
Un anyo mas, un meyoyo mas |
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27580 |
aogado m. |
טבוע, טובע; חנוק |
El aogado se apanya de la paja |
A la muerta i a la aogada aza los echos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27620 |
aogarse v. refl. |
טבע, נחנק, השתנק |
No digas d'este podso no bevo agua, si no ke t'aogas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27720 |
aospid(i)o m. |
אורח |
Kaza de ospides |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27740 |
apagar v. |
השקיט, שיכך, הרגיע, שבר צמאאו רעב, כיבה |
Ke le falta la lanpa de ignoransia? Non tiene apagador |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
27960 |
apanyarse v. refl. |
נתפס; נאחז ב-, דבקב-; נפל בפח; הוציא המרצע מן השק, נאסף |
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
El aogado se apanya de la paja |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28010 |
aparar v. |
הציג, הראה בפומבי; חידד (עפרון) |
Aparate Hasday, ke te vo spozar |
Maldision de bivda, lagrimas de guerfanos no aparan a bueno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28110 |
aparejar /aparijar v. |
הכין, ערך, התקין |
Menta el malo, apareja el palo |
Menta al bueno, apareja el bermuelo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28120 |
aparejarse v. refl. |
התכונן, הכין עצמו; הציג עצמו; מישמש ובא |
Si vos keresh aparejarvos para kunplir maase tovim asitiguavos tienpo de me |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28340 |
aparientar v. |
לבוא בקשרי משפחה, להתחתן ב- |
Ken ijos i ijas tiene i kon el re aparienta |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28480 |
apartar v. |
הפריש, הבדיל, שמר בצד, הקדיש; הפריד, הבחין; ניתק, הרחיק; גישש באפילה; חסך |
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28540 |
aparte adv. |
לחוד, בנבדל, בנפרד |
El guerko ke lo arrape i ke lo meta de aparte |
Embezalo arte i metelo aparte |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
28880 |
apedreado adj. |
נסקל, שנרגם באבנים; שהוקע ע''י דעת הקהל |
El ken emprezenta sus bienes en vida merese apiedregado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
29030 |
apegar v. |
הדביק, איחה; הדביק במחלה; סטר |
Apega el dia kon la noche |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
29090 |
apegarse v. refl. |
נדבק; דבק ב-, נקשר ל-; נדבק (שאריות אוכל לסיר) |
Ken la miel meneya, algo se le apega |
Antes ke me yamen burracho, me apego a la pare |
La vezina pario, a mi me se apego |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
29470 |
apetite/apetito/apetit m. |
תאבון, חשק, התאווּת; כשרון, נטיה; יֵצֶר |
El apetit vieni en komiendo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
29580 |
apiadar v. |
נחלץ לעזרה, סייע ל-, עזר ל- |
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
El Dio da a unos - para ke apiadan a otrus |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
29690 |
apio m. |
סלרי, כרפס |
El apio por ande pasa no embarasa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
30650 |
apozar v. |
שם, קבע, הציב, הניח; נח, קבע מקומו, ישב, התישב; עצר, עיכב; עצר את ההתקדמות; שאב, שאב מים מהבור |
Ayinara ke non mos apoze |
Save la roza en ke kara apoza |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
30910 |
aprender v. |
למד |
Lo ke se aprende en la kuna nunka se piedre i sienpre dura |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31070 |
aprestar v. |
הועיל, היה לתועלת |
El kochiyo del djidio apresta para mal (se korto) |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31110 |
apresurado adj. |
זריז; נחפז, ממהר, בהול;מזורז; חסר סבלנות, חסר מנוחה; נכון ל- |
La novia muy apresurada, el sonete no me agrada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31190 |
apretadiko adj. |
חסכן, קמצן, קפוץ יד |
Apritadiko i enkojidiko, i un paliko en el kuliko. |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31280 |
apretar v. |
הידק, לחץ, דחק; בלם; הכביד על, העיק; הפעיל לחץ, הכריח, כפה; איית; לחץ, עינה, נגש, דיכא, הכניע; הטריד; גרר, החזיק בכח |
Kada uno save adonde le apreta el sapatu |
Apreta la tierra, apreta el mal |
Kien konsuegra kon parientes, apreta los dientes |
No te mato mujer, si no te apreto a la pare |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31680 |
aprometer v. |
הבטיח; הציע |
Kien apromete, en deuda se mete |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31830 |
aprovado f. |
אישור (תקציב/חוק) |
Amigo nunka provado, nunka es muy alavado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31900 |
aprovechar v. |
הפיק תועלת, ניצל; הועיל, היה לתועלת, סייע |
Aprovecharon los ratones el momento ke el gato de kaza estuvo absento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
31910 |
aprovecharse v. refl. |
הפיק תועלת; הרוויח, זכה ב-; נהנה מ-, ניצל, השתמש ב- |
A Sharon lo keren arondjar porke de su posto se keren aprovechar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32090 |
apuntado adj. |
נעוץ; מוקע; שהעליבוהו; שמראים עליו באצבע מאשימה; מסומן |
Apuntado kon el dedo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32130 |
apuntar v. |
הצביע; כיוון (רובה וכו'); הדגיש; ניקד; עקב אחר הקריאה בעזרת ''יד''; הפנה תשומת לב ל-; קבע, הצמיד, נעץ בסיכה; רמז; הופיע, הנץ; תיקן |
Lo ke vee kon el ojo apunta kon el dedo |
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32270 |
apurarse v. refl. |
התרכז; התאדה; נחלש; דאג; נעצב; הראה חוסר סבלנות; הצטמק |
Ken se apura no bive vida segura |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32310 |
ara f. |
מזבח |
Aras i varas i negras fadas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32420 |
árabo m. & adj. |
ערבי; ערבית |
Un kavayo de rasa araba mesmo flako es muncho mejor de un azno alto i gordo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32490 |
arado m. |
חריש; אדמה חרושה |
Si Adar amostra su kavo, no desha ni arado ni ensembrado |
El arador ravudo i lo arado barvudo |
Luvia i timpesta se yevo el arado i sembrado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32500 |
arador m. |
חורש (אדמה), עובד אדמה |
El arador ravudo i lo arado barvudo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32680 |
aranjarse (fr.) v. refl. |
הסתגל, הסתדר; הגיע להסכם |
Todo se aranja kon boka buena |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
32870 |
arbá ve esrim/estrim/strí (ebr.) |
תנ''ך |
Non puedes apartar de preto a blanko si del arba veesrim estas manko |
Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim |
Las gezirot fuertes ke uvo a los sefaradim fue a kavza ke non meldaron el arbavesrim |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
33220 |
arena f. |
חול; אבן בכליות; זירה |
El rio pasa, la arena keda |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
33620 |
arina f. |
קמח |
Avansa la seniza i gasta la arina |
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
Aire, yevate esta arina! |
Sierne sierne, arina no kita |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
33640 |
arinero m. |
טחן, טוחן |
Kuando el farinero se sakudo la barva, le sale una bogocha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34020 |
arkoiris m. |
קשת בענן |
Tiene boka de iris |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34090 |
armada f. |
חיל, צבא, ארמדה, אוגדה |
Ni meza sin pan, ni armada sin kapitan |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34150 |
armar v. |
חימש, צייד; טען את הנשק; ביצר |
Ijo, de kuanto tu nasites, me armates traision |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34680 |
arrankar v. |
עקר, עקר מן השורש; קטף, תלש בכח, קרע, שבר |
Arrankar un pelo del puerko |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34860 |
arrapar v. |
גילח, סיפר (תספורת); שעמם |
Arrapa esta kavesa |
No agas munchos konplimentos porke te yaman el grande berber ke arapa a todos |
El guerko ke lo arrape i ke lo meta de aparte |
Arrapar a Yambol |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
34900 |
arraparse v. refl. |
הסתפר, התגלח, הסתרק |
Si te vas al berber por araparte no le avles muncho porke no puedes eskapar kon el |
Kuandu si arapan las moshkas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35080 |
arraskar v. |
גירד |
El komer i el arraskar es al empesar |
Mejor es ke te vean arraskando ke no mashkando |
No te arraskes onde no te kome |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35090 |
arraskarse v. refl. |
התגרד; התרפס, התחנף למישהו |
La gayna tanto se arraska el ojo, asta ke se lo kita |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35230 |
arrastar (port.) v. |
גרר, סחב, סחף, משך אחריו; נשרך, נהג בעצלתים; החריב, הרס |
El aire i la luvia arasto seko i vedre |
El guerko lo yeve, el satan lo arraste |
El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35300 |
arrastarse (port.) v. refl. |
זחל, התרפס, השתרך, הלך בכבדות, נסחב, נגרר |
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35380 |
arraviar v. |
הכעיס, הרגיז; לא עמד בדבריו; סירב לשלם חובו אחרי הפסד במשחק |
El pleito se puede terminar kuando no de deshan arraviar |
Si tu keres un puerpo (kuerpo) resio i sano kuando te vas araviar (rabiar) toma un banyo |
Lijera por arraviar i mas lejera por afalagar |
El ke se arravia presto siempre es el perdio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35480 |
arrazgar v. |
קרע, שיסע; בילה |
Arrazgo el gato la noche de la boda |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35630 |
arrebivirse v. refl. |
קם לתחיה; שמח; התגבר על ביישנותו |
Nada se muere i presto se revive komo la intolerensia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
35730 |
arrebolver v. |
הפך, בילבל; הזכיר, רמז; החיה מריבה ישנה; חש ברע; טילטל, נפנף |
Il tiempo i la parida es in un punto aribulvida |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36240 |
arreglamiento m. |
כוונון, תיאום, כינון, סדור, התקנה; הסדר ברוח טובה; תקנות |
Mas vale un mal arreglo que un pleito ganado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36410 |
arrekavdador/dera n. |
גובה, קופאי, גובהמסים |
Biva el buen devdor i el arekobdador |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36560 |
arrekojer v. |
אסף, כינס, ריכז, קיבץ, קבץ, צבר, ליקט; הקהיל; הלביש, כיסה; מיזגאוויר החדר; נתקף התכווצויות בפה |
Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor |
Arrekojo Shimshon para han Moshon |
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
Kuando ay pletos en kaza no se rekoje ni la seniza |
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
Lo kue arresombras, esto arrekojes |
Arrekujer mokus de trenta i un loko |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36680 |
arrekojerse v. refl. |
הצטבר; התלבש; הלך הביתה; התחתן; נאסף |
Se arkojeron dos kulos desnudos |
Las paras presto se esparzen ma muy fuerte se rekojen |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36890 |
arrelumbrar/se v./v.refl. |
האיר, הבהיר, זהר, קרן; שפך אור; הואר; שימח |
Aze los diez dedos kandelas i ni uno no le arlumbra |
Fierro aharvado arlumbra |
De su kandela no ay ken se arelumbre |
Oro marteado arelumbra |
Un buen livro es una luz eterna, non se amata, siempre arelumbra |
El sol alumbra a las ermozas i a las pishonas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
36960 |
arremangar v. |
הפשיל שרוולים |
Nunka se arremango Chamandura, sino kavo de mez i rayo de luna |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37130 |
arremediarse v. refl. |
הסתדר, ניצל, מצא תקנה, מצא פתרון; עשה שימוש ב-, הסתדר במה שיש (בהעדר כלים) |
Arremediate kon lo tuyo i no tengash menester a ninguno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37170 |
arremendar v. |
תיקן, הטליא, איחה; בסיפור: השלמת פרטים לעשותו יפה ואמין |
Si tu keres aremendar tus pekados akodrate de las leyes enkomendados |
Arremenda tu panyo, lu yevaz otro un anyo, arremendalo otra vez, lo yevaz otro un mez |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37280 |
arremojar v. |
הרטיב, הטביל, לחלח, ריכך במים |
El ke ve la barva del vizino kemar, mete la suya a arremojar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37370 |
arrempushar v. |
דחף בכוח, הדף; דירבן; דחה; דחה (דבר לא רצוי); הסיט/הזיז דבר מה ממקומו בדחיפה; בלע (דמעות צחוק) |
Un mal arrepusha l'otro |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37460 |
arrepentirse v. refl. |
התחרט, ניחם (על), חזר בו מהבטחתו/התחייבותו; סרב, ויתר |
Ken mal avla, ke s'arpyenta |
Me arrepenti de blaho a turko |
Ken temprano kazo i komio, no se arrepintio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
37540 |
arrepozado adj. |
שקט, רגוע, רוגע |
Ken no tiene ojo en dengunos i se va kon kuento tiene vida arepozada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39160 |
arreyevar v. |
סבל, עבר סבל; השלים עם; הכיל |
Este arroz areyeva muncha agua |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39500 |
arrimarse v. refl. |
נשען; חסה, מצא מחסה/מקלט זמני; הכין עצמו למנוחה קצרה |
Ken buena pader tiene, buenu se arima |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39540 |
arrimo m. |
משען, משענת, תמך; תמיכה, סיוע; מקלט; תומך |
Abastese sopa para tanta arremo boka |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39670 |
arrirskarse v. refl. |
העז, הסתכן, לקח סיכון |
Kien no arriesga nada non puede tener nada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39690 |
arriva adv. |
למעלה |
Del tejado para ariva es suyo |
Taksan d'abasho, taksan d'ariva |
Fuye del pekado, no entres en arriva |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
39810 |
arrivar v. |
הגיע; עגן; הצליח; קרה |
Nada no engrandese la persona en ojos de enfrente kuanto una grande desgrasia ke le arriva |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40120 |
arrogante adj. |
יהיר, שחצן |
El soberbio i el arogante preferan kaminar adelante |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40130 |
arrogar v. |
הפציר, התחנן, הפגיע, ביקש, התפלל |
No l'arrogas ke se le alvanta el gajo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40160 |
arrojado adj. |
מושלך, זרוק; גולה, מגורש, מורחק, מסולק, מוחרם, מנודה; זנוח, דחוי |
Piedra arondjada no se torna atras |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40200 |
arrojar v. |
גרש, סילק; הדף, זרק, יידה, השליך, הטיל, דחה; פלט; גרש; שתה בלי להשתכר; פיטר |
A Sharon lo keren arondjar porke de su posto se keren aprovechar |
Arroja la piedra i eskondre la mano |
Arrondjo siete piedras |
Alma deskansada, arrondjada kon sapatos |
Si avlas lo derecho sos arondjado den lodo en lodo |
Va ande te rogan i no ande te ronjan |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40270 |
arromper cf. romper |
|
La muez no parti, ama los dientes arrompi |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40360 |
arrovado adj. |
גנוב |
De lu aruvado non si vei hair |
Aguas rovadas son savrozas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40370 |
arrovar v. |
גנב, חטף, הונה, רימה, גזל |
El ke arrova ael ladron, siete anyos de perdon |
Arrova pitas, beza mezozot |
Ladron ke save rovar save enganyar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40450 |
arroz m. |
אורז |
Este arroz areyeva muncha agua |
Arroz - m'ichare kon vos |
Kon la kuchara te do el arroz, i kon el mango te kito el ojo |
Esta pita i arroz paramorde vos |
Va a Stambol por una kuchara de arroz |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40725 |
artado adj. |
שָׂבֵעַ |
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40760 |
artar v. |
השביע; השביע רצון |
De ke pari i kreyi, mi papo no arti |
La ke kria ni arta ni limpia |
Si tu pan no me arto tu palavra me kontento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
40790 |
arte m. |
אמנות; נכל, הונאה; ערמה |
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
De lunes a martes, pokos son los artes |
Embezalo arte i metelo aparte |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41120 |
arto adj. |
שָּׁבֵעַ |
El arto no kree al ambriento |
Yo arto, mis ijos artos, levantad los platos |
Kuando el meoyo esta arto la imajinasion se eskapo |
Un pan en el pecho, ni arto ni ambierto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41170 |
artura f. |
שׂובע, רוויה |
Sol i luvia anyos de artura |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41250 |
árvol m. |
עץ, אילן |
Savemos ke el arvol krese kada dia ama non puedemos detekter su suvida |
Arvole tuerto, no se enderecha |
Kien pasensia terna, de la oja del arvol vestira |
Mujer sin kriaturas, arvol sin frutas |
Por sus frutas se konose el arvol |
Komo es el arvole, es i el fruto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41290 |
árvole/arvolé cf. árvol |
|
Komo el arvuli, ansi i la estiya |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41360 |
arvoliko m. |
שיח, עץ רך |
El arvoliko s'enderecha kuando es mansevo |
Vamos sakodir el arvoliko |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
41570 |
asafrán m. |
זעפרן, כרכום |
Ken tiena muncho asafran, echa i a las koles |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42240 |
asegún prep. |
לפי, כמו, בדיוק כמו, בו ברגע ש- |
Asegun no keres mal para ti, no keres mal para tu kompanyero |
Al bovo i al loko asegun le da |
Asigun el lavorador asi es el lavoro, i asigun la kama asi es el repozo |
Asigun es el kantar asi es el bailar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42330 |
asegurar v. |
הבטיח, ביסס, חיזק; אישר; נתן אחריות (למכשיר) |
Para asigurar tu prenyez kon alegria, aze i desaze nueve nudos kada dia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42510 |
asembrar v. |
זָרַע; פיזר דברים על כל עבר, זרע מהומה |
Lo kue arresombras, esto arrekojes |
Asombro el kampo i lo desho por arkojer |
Asombra a la manseves para ke arkojas a la vejes |
Asembra oy, para ke arikojes amanyana |
Asembra palos para ke te aharven |
Asombraron pipinos i salieron ravanos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42590 |
asemejar v. |
דמה ל-; השווה; הופיע |
En los brasos de su padre, en pechos de su madre, komo la roza kuando se avre ansi asemeja el ombre |
El ke al kavo keda a ravo asimeja |
Un guerko asemeja al otro |
La persona asemeja a la mayimona |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42680 |
asender (port.) v. |
הדליק; בהשאלה: נתן השראה, הלהיב |
Ni amata ni asiende |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42900 |
asentar v. |
הושיב, יישב; ארגן; חיבר (שיר, סיפור); הותיר משקע |
Asentimos i barrimos |
Asenta kuliko - incha fuziko |
Todos se vayan anpalar, ki yo al talamon mi vo asentar. |
Barir i asentar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
42920 |
asentarse v. refl. |
ישב, התיישב; התיישב בכל כובד משקלו; שקע בשל כובד משקלו; נפל על הכסא; פשט רגל |
Asentate tuerto i avla derecho |
Alevanta tu, me asentare yo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
43170 |
aserkarse v. refl. |
התקרב, ניגש אל, הגיעאל; הראה דמיון כלשהו |
Sin shalom viene torpedad, kon shalom se aserka la verdad |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
43220 |
asertar v. |
אישר, אימת, אישרר, חיזק, בִּסֵּס;הבטיח, טען, הצהיר, קבע, הבהיר |
El Dio de asertar i no eskojer |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
43820 |
ashugar m. |
נדן, נדוניה, מערכת לבוש לכלה |
Ashugar i kontante, todo delantre |
Kuando la vieja se kere alegrar, se rekorda de su ajugar |
El ke no kere kos.huegrar demanda mucha ashugar |
Durmi mi novia, aze nalgones, el ashugar lo lavren los ratones |
De dota i ashugar ninguno se enrikesio |
Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
43910 |
asi (t.) m. |
מורד, מתקומם, קושר |
Asi bivan mis pulgas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
44510 |
asinyalado adj. |
מסומן, מועד לפורענות, ביש מזל; חשוד; נתון תחת השגחה; מצולק |
El Dio ke mos guadre de asinyalado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
44670 |
asitiguar v. |
יעד, ייעד, קבע |
Si vos keresh aparejarvos para kunplir maase tovim asitiguavos tienpo de me |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
45070 |
aslahá (ebr.) f. |
הצלחה |
El ke es patron de gaava en tiempo piedre su atslaha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
45780 |
asoplar v. |
נשב, נשף, אוורר |
Ken se kemo en la shorba, asopla en el yogurt |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46110 |
asperar v. |
חיכה, המתין, ציפה; קיווה |
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
Aspera azno a la yerva mueva |
Aspera muerto, vos kontare un buen kuento |
Ken aspera kome la pera |
Gozate de tu manseves - porke non saves komo de vejes te aspera |
Kuando azis bundad a la djenti non asperis paga |
Lavor echa, dinero aspera |
Mantente kon onor i no asperes de otro favor |
Arrastate kon tu kulo i non asperes de ninguno |
'Sta asperando kon ojos de papel |
Ken de otro aspera, se despera |
Ninguno ke no aspera de otro |
La pera no aspera |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46140 |
asperarse v. refl. |
ציפה ל-, חש מראש |
Kien kiere kazar kon mosa ke no se aspere la vejesh |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46220 |
aspriko m. |
פרוטה, מטבע פחות ערך (אספרו קטן); נדבה |
Beyata el aspriko ke onra a su senyor |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46230 |
aspro adj. |
מחוספס, גס, חד, בעל טעם גס |
Si das el aspriko, tane el chufletiko |
Asprikos i diavlikos no estan kedikos |
Ken de mi punto reira, mi aspro no vera |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46260 |
asta prep. |
עד, עד ל- |
Guay guay asta la puerta de la kaye |
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato |
Asta la muerte vida es fuerte |
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
El buen vino asta la fiesta |
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
De la faja asta la mortaja |
Ditenti buton, asta ke te vas ande el patron |
El ombre va asta onde puede, i no asta onde kiere |
El benadam arriva asta onde puede ma no asta ande kiere |
Kada koza kon su mazal, asta el sefer tora de la alaha |
No yames a tu ija ''Bella'', asta ke no kita sarampion i via |
De boka a boka va asta Roma |
Los dias pasan komo la solombra i el rikordo keda asta la tomba |
Tente klavo asta ke me pago |
Siske aspero asta le viene el meoyo, estonses no kerira kazar |
El re va asta onde puede i no asta (onde) kere |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46470 |
astrolojía f. |
אסטרולוגיה |
Los ke enbabukan en la sensia de astrolojia biven vida de torpeza i en el mundo fantazia |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46540 |
astuto adj. |
ערום, ערמומי; בעל תושיה, תחבולן |
Kontame, Muza, del ombre astuto k'estuvo errando |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
46740 |
asukar v. |
המתיק, שם סוכר ב- |
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
47010 |
asuvida f. |
עליה, טיפוס; מקום תלול, מדרון, שיפוע, דרך תלולה |
Kada asuvida tiene su abashada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
47040 |
asuvir v. |
טיפס, עלה; העלה |
El tiempo es una eskalera: el uno asuve i el otro abasha |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
47320 |
atagantar v. |
הטריד, הטריח, הפריע; ייגע, שעמם; עורר גועל, גרם בחילה |
No atagantes al Sinyor del Mundo kon munchas rogativas ten tino ke ya las sintio todas, |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
47730 |
atar v. |
קשר, חיבר, צרף, אגד, איגד; סגר עיסקה; סמך על, נתן אמון ב- |
Kien bien ata, bien dezata |
Ata al gato kuando kome |
A la mujer kaida, atale la lingua |
Ken no ata al nyudiko pierde el puntiko |
Las bragas no se save atar, kazar se kera |
Es loko de atar |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
48010 |
atavanado adj. |
משוגע, מטורף, חסר לו בורג, הראש בעננים; טיפש, שוטה |
El ke non da sedaka del todo por seguro es atavanado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
48100 |
atemado adj. |
חסר אונים, אפס כוח (שרוי באפיסת כוחות); הרוס, מושמד, מוכה |
Non ay bien komplido, ni mal atimado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
48130 |
atemar v. |
התיש, ייגע, הוציא את הנשמה; כילה, השמיד, איבד |
Ande se ateman los buenos dias |
Zehut avot no se atema |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
48140 |
atemarse v. refl. |
נבעת, נחרד, התייגע; כלה, נשמד; התאבד |
La ija i el Pesah nunka se atema |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
48920 |
atorgar v. |
הודה, הכיר ב-; התוודה; הצהיר; הבטיח; נעתר |
Pekado atorgado, medio perdonado |
Kien kaya otorga |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
49300 |
atrás adv. |
אחורה, מאחורי; מלפני (זמן), אחרי |
El dia avla avagar, la noche mira atras |
Piedra arondjada no se torna atras |
Verguensa es de rovar i dar atras |
Keres ver el mundo atras miralo adelantre |
Los anyos ke da el Dio, no los toma atras |
Si tu bolsika esta sin paras adio amigo vate atras |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
49910 |
atrivirse v. refl. |
העז, נאזר עוז; התחצף; הסתכן; החליט, קיבל החלטה; סמך על, בטח ב- |
Ken amario vistio - su ermozura se astrivio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50300 |
augurarse v. refl. |
איחל לעצמו |
Se augura al naser i no ayegare a ser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50430 |
aún conj. |
למרות, בלי להתחשב ב- |
Shabat kon pletos i desrepozado aunke de mucha karne i peshe artado |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50460 |
aunado adj. |
מאוחד; מאחד, מייחד; בהסכמה עם |
Si puerpo i korason no estan aunados orasiones ke azes no salen venturozos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50470 |
aunamiento m. |
איחוד, התאחדות; איחוד, האחדה; אחדות, אחידות; תמימות דעים, אחדות דעות, פה אחד |
El bien aunamiento aze entiendemento |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50540 |
aunke cf. aún ke |
|
Aunke seas savio i viejo nunka desdenyes el buen konsejo |
Aunke sien amigos non es muncho, un enemigo es mas de muncho |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50870 |
av (ebr.) m. |
אב; נשיא, יו''ר |
La masa i el ninyo en tamuz i av tienen frio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50900 |
ava f. |
שעועית, פול; פריחה מגרדת |
Ava entravada, mujer maneada |
Las avas kontadas nunka son rovadas |
Para nada, kaldo de avas |
Mejor de nada - kaldo de avas |
En kada kaza ay avas las kualas son desmazaladas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
50940 |
avagar adv. |
לאט, בנחת, בשקט, במתינות |
El dia avla avagar, la noche mira atras |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51210 |
avansador/dera adj. |
חסכן; חוסך |
La mi ija avansadera ata inyudos, la mi nuera gastadera echa algujas, echa filus |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51230 |
avansar v. |
התקדם, קידם; השתפר; חסך |
Avansa la luz, ensienda la kandela |
Avansa la seniza i gasta la arina |
El eskarzo piensa de avansar tres, gasta kuatro |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51260 |
avanso m. |
קדימה, דמי קדימה; התקדמות, קדימות, עדיפות; הצלחה; הדבקה, האצה |
El avanso aze buen bilanso |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51470 |
avarisia f. |
קמצנות, צייקנות |
Povredad tiene menester de muncho, ama la avarisia kiere todo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51480 |
avaro adj. |
קמצן, צייקן, כילי |
El avaro sienpre tiene dezeo ama nunka esta muy satisfecho |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51550 |
ave f. |
עוף; כינוי לאדם חסר יוזמה, כבד ומסורבל |
Por el kante se konose la ave |
Ni ave sin nido, ni gozo komplido |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51680 |
avenir (fr.) m. |
עתיד; חזות, סיכוי |
Sin sufrir no ay ni parvenir, ni avenir |
Sin lavorar por tu porvenir es muy yuch de topar tu avenir |
Ten feuzia en el porvenir te aze alegre, puedes reir |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51880 |
aver (ebr.) m. |
אוויר, רוח; אווירה, אטמוספירה; אקלים, מזג אוויר, סבר פנים |
Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare |
Esta bolando en los averes |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
51970 |
aver v. |
היה (יש), היה לו, הכיל, היה ל-, התקיים, קרה |
Kon parientes ke no tengas dar i aver |
Ken marido ay di servir, la noche no ay dormir |
Ande ay franses, no ay fez |
Ande no ay madre no ay ni padre |
Mar i guerta ki no ay buelta |
Dale ke le daras, guay ke de si no ay, de su mano no ay |
Kituba sin ketata no ay |
Ajo dulse no ay |
Ay altas i bashas |
Ande no ay banyo, no ay danyo |
Bet-ahayim de ambre no ay |
Ay dar, ay saludar |
Emprestimo bueno no ay |
Kura dulse no ay |
Lenya sin fumo no ay |
Malorozo, mas malorozo ay |
Mashal mentirozo non ay |
Muerta dulsi no ay |
Muncho ay, muncho se va |
Ande ay bien kerer, no kave mal meter |
Kuando mazal no ay, ventura ke buska? |
Kuando ay dar sos bueno |
Kuando ay luvia aze friyo |
Ande ay ahadu ay beraha |
Lavor ke aya, ke salud no manka |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52100 |
averguensar v. |
בִּיֵּשׁ, השפיל, פגע בכבוד, העליב, ביזה |
El ke se averguensa keda ambierto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52310 |
aviana f. |
אילסר, אגוז קטן |
De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52400 |
avierto adj. |
פתוח, חשוף, פרוץ; מפולפל, גס, בלתי צנוע, נהנתני; ישר, נוהג בפתיחות, נבון, בהיר, זריז, פעיל |
Puerta avierta i mujer deskuidada |
Si el korason es siego, lo ke vale el ojo avierto |
El ladron no tiene la kulpa, sino el ke desho la puerta avierta |
La valor de una buena instruksion ke dezvelopa un meoyo avierto vale mas de todo oro en el mundo |
La puerta avierta i el djusto peka |
Ken non tiene kuento, siempre va avierto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52680 |
avla f. |
דיבור, דבר; נאום, הרצאה, דרשה, שיחה (ברדיו, בציבור), כושר דיבור |
Ken no entiende avla ajena, no entiende ni la suya |
Tu avla seya kon umildansa, en tu enimigo no dezeyes vengansa |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52760 |
avlador/dera m. |
מרצה; דברן; מליץ יושר |
A ombre avlador i endiskreto no konfies tu sekreto |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
52770 |
avlar v. |
דיבר, הירצה, שוחח, החל בשיחה |
Ken avla bueno, bueno ke tenga |
Avla kantando, te respondere baylando |
Avla kon ken komes i no kon ken riyes |
Antes ke avles lashon 'hara kanta dos vezes la 'Hatikva |
No avles mal del dia, asta ke se aze medio dia |
Antes de avlar pensa lo kue digas |
Avla poko pensa muncho |
Avla poko i siente muncho |
Kien mucho avla, poko vale |
Avlar i riir |
Kuando uno avla la verdad nunka lo va pueder enyegar |
Avlad la verdad, perded la amistad |
Kome bokado grande palavra grande no avles |
Las ijas avlan kuando pisha la gayina (nunka) |
La noche mira detras, el dia avla vagar |
La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas |
Kayen barvas i favlen kartas |
Detras del rey avlan mal |
Es punto de masapan, avlar i pezar |
Embeza muncho i avla poko |
En demandas de djustisia avla siempre la verdad |
Kaya mana, avlare yo |
Kada uno avla a savor de su paladar |
Ken mal avla, ke s'arpyenta |
El dia avla avagar, la noche mira atras |
Ken mal avla, mal oye |
Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar |
Kien sale el mas savio? El ke non avla muncho |
Poko avlar, muncho azer |
El poko avlar es oro, lo muncho es lodo |
Muncho avlar, muncho yerrar |
Boka tiene i no avla |
El borracho avla a su kerer |
Kaminando i avlando |
Mas vale kayar ke avlar |
Pensar i avlar |
Avlar sin pensar es tirar sin apuntar |
Poko avlar - salud para el puerpo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53025 |
avlarse v. refl. |
דובר |
En kaza del enforkado no se avla por kuedra |
La mijor palavra es la ke no se avla |
Por el muerto se avla solo bueno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53030 |
avlastina f. |
פיטפוט, להג, מילמול, פטפטנות; דברי הבל; רכילות, דברי רכיל, לעז, לשון הרע |
Kien tienen la kapachidad de la alegria nunka piedren el tiempo kon muncha avlastina |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53110 |
avodazara (ebr.) f. |
עבודה זרה |
Guay de djente ke ablan lashon hara kon sus bokas espanden avoda zara |
Ken save sirvir Avoda Zara el diavlo lo menospresiara |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53160 |
avokato m. |
עורך דין, פרקליט, סניגור; מייצג מישהו (נאמר באופן שלילי) |
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53180 |
avot (ebr.) m. pl. |
אבות |
Zehut avot no se atema |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53360 |
avrir v. |
פתח, פקח, חלץ פקק, נתן סם משלשל |
Yave de oro avre kada dolap |
Palavra dulse avre puertas de fierro |
Boka dulse avre puerta serrada |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53630 |
avrirse v. refl. |
נפתח; הנץ; פתח עצמו, התוודה, גילה ליבו; קרע, פרם; התגבר על ביישנותו |
Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo |
Se avrio komo la flor de la kalavasa |
Ke se avra las puertas de las piadades |
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
Una luvia kayo, ke s'avrieron los sielos |
Boka kon boka, s'avre la gola |
Se avrio komo la kondja |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53660 |
avtahá (ebr.) f. |
בטחון; תקווה; ביטוח |
Nunka kites avtaha en el Kriador, El es muestro Senyor, El es muestro Salvador |
La lengua de la esperansa onde esta? Onde se topa avtaha i feuzia |
En prekantos no tengas avtaha solo en Dio vas topar terufa |
Kuando kastigas a tu kriatura i se aze korlado, tien aftaha ke va (a) partir en pasos derechos |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53710 |
avuelo/a n. |
סב/סבא, סבתא |
Kien no save de avuelo nunka save de lo bueno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
53770 |
ayá adv. |
שם, שמה |
Aya vaya el ojo malo |
No es d'echar a por aya |
Ande kaya la braza aya se kema |
Este ombre es derecho, los derechos stan aya adebasho |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54150 |
ayegar v. |
הגיע, התקרב; הגיע להשג, השיג, הצליח; הקריב קרבן; זכה לראות |
El ke non ayego a kazar nunka fue guadrado de nazar |
Kitar i no meter al fondo ayega |
No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar |
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
Se augura al naser i no ayegare a ser |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54210 |
ayer adv. |
אתמול, ביום אחר שעבר |
Pan de ayer, karne de oy, vino de un anyo azen al ombre sano |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54230 |
ayí/aí adv. |
שם, שמה |
D'ayi li dio la tos a la gayina |
Disho la tizna a la karvunera vate mas ayi |
El ken se va a la gerra ayi no keda |
No me mates aki, matame mas ayi |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54390 |
aynará (ebr.) |
עין הרע, עין רעה; השפעת עין הרע |
Guadrado de ayin ara, de ojo malo, i de pitme de moshka |
Ayn a-ra ke no me apoze |
De ayn a-ra ke mos guadre el Dio |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54490 |
ayuda f. |
חוקן; עזרה, סיוע, תמיכה, סעד |
El rey esta hazino, al vizir le echan las ayudas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54540 |
ayudar v. |
עזר, סייע, תמך, סעד, הושיט יד |
Ayudate, te ayudare |
Ken a otros ayuda son bendichas sus aksiones |
El Dio diza : Ayudate, te ayudare ; guadrate, te guadrare |
Si ayudas a los menesterozos de los sielos tienes todo bueno |
Si non te puedes ayudar de ti para ti, non te puedes ayudar del todo |
Si ayudas a tu padre i a tu madre te ayudan de los sielos |
Kefi va el djidio - ansi le ayuda el Dio |
Las manos azen i el Dio ayuda |
Kuando non tienis mazal - ya ti puedes enfurkar i nada non ti va ayudar |
Asukar en la boka non ayuda si tu korason es amargo |
Mas vale al ke el Dio ayuda de el ke madruga |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54550 |
ayudarse v. refl. |
נעזר |
Perkura ayudarte a ti mesmo, i nunka dekolges de dinguno |
Ayudate, te ayudare |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54560 |
ayudo m. |
תמיכה, סיוע, סעד, עזר; מענק |
Al mentirozo un sarnudo le es ayudo |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54600 |
ayunar v. |
צם, התענה, ישב בתענית |
Ayunas i al sereno |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54630 |
aza f. |
ידית (של ספל או סירּ); גרזן |
Al guevo meter aza |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
54870 |
azeite m. |
שמן |
El povre sin pasiensia es komo una lanpa sin azeite |
La verdad va ensima, komo la azeite |
La mentira sale komo l'azeyte enriva del agua |
Si pasas un aksidente i kedas bivo dizen tiene azete de bivir |
Bueno la mi nuera giza, guay de la azete i la arina |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55090 |
azeituna f. |
זית (הפרי) |
Oliva i azeituna, todo es una |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55120 |
azer v. |
עשה, יצר; עזר, סייע, הושיט עזרה |
Kien aze lo ke kiere non aze lo ke deve |
La mujer aze, la mujer dezaze |
El dizir i el azer son dos |
Aze bueno i echalo a la mar |
Aze kualo el haham dize, ma no kualo el haham aze |
Lo ke azes kon tu mano, no lo aze ni tu ermano |
Ken bien aze, bien topa |
Antes de azer las demandas, ten tino en todas las vandas |
El peshkado esta en la mar aki azemos el bazar |
El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor |
Komo azi, ansina ki topa |
Bendichas manos, ke esto azieron |
Azer bien, topar mal |
Ke age darshar, ke sega en Tesha beav |
Aze una buendad i echala a la mar |
El ke izo este hohombro se lo yeve al'ombro |
Es muy kolay para prometer, es muy difisil el buen azer |
Az kuando puedes i no kuando keres |
El ke tiene kuidado por lo ke puede suseder es muy sezudo en lo ke tiene ke azer |
A la muerta i a la aogada aza los echos |
Dos mujeres i una oka azen bazar |
Poko avlar, muncho azer |
El ke no es venturozo por si no puede azer venturozos a los otros |
Antes ke kazes mira lo ke azes |
Kuando ay luvia aze friyo |
Lo ke la persona aze di negro, il Dio lo dizaze |
Dos i dos azen kuatro |
Aze echos embatakados |
El guerko no tiene lo ke azer |
Ijo fuites, padre seras, lo ke izites te aran |
Dos muezis no azin kastiyo |
Mi ojo ke no te aga danyo |
Lo ke aze los piezes no aze el telefon |
Aze de una pulga un gameyo |
Ken izo uno, izo munchos |
Az bien i no mires kon kien |
La boka aze, la boka dezaze |
La lingua aze i la lingua dezaze |
El meoyo aze, el meoyo dezaze |
Lo kel Dio azi, la persona no lo dizazi |
El tiempo aze i el tiempo desaze |
Las manos azen i el Dio ayuda |
Ken kefi aze lo topa |
Todo lo ke vas azer pensalo bueno i despues pasa a la ovra (Aranban) |
Lo ke aze Djoha, aze i dezaze |
Uno es prometer, otro es azer |
El azer e no valer |
A ke otro aze asi se desaze |
El muerto no aze el echo del bivo |
Ken non tiene ke azer se toma kon la mujer |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55410 |
azero m. |
פלדה |
Si el korason fuera de azero no lo vensia el dinero |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55420 |
azerse v. refl. |
נעשה, הפך ל-, היה ל-; העמיד פנים, עשה עצמו; הבשיל, השלים בישולו; מת |
Se aza del bovo i del loko |
El ke se aze vaftiz sin duvda es kademsiz |
El ke kiere azerse hazan i moel tiene ke esperar el mashiah o goel |
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
Nada non se azi sin ke venga la ora del Dio |
Amigos viejos, nunka se azen enimigos |
Adova paliko - se aze ermoziko |
Lo ke no se aze en la boda no se aze en ninguna ora |
Kon vida i salud todo se aze |
Komo viejo malo ke landres vo se aga |
A damla, a damla, si azi un lak |
Era lovo si izo moshka |
La sangre no se aza agua |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55640 |
azienda f. |
רכוש, הון, עושר, נכסים, נחלה |
Ni ijos ni aziendas, no se azen por manos ajenas |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55960 |
azniko m. |
עַיִר, חמור קטן |
Kuando estan en pas la suegra i la nuera? Kuando el azniko suve la eskalera |
מפתח |
ערך |
פירוש |
indeks |
entrada |
esplikasion |
55980 |
azno m. |
חמור |
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
Azno batal provecho para el vizindado |
Al azno, han azno |
Azno ijo d'un otro! |
Kayo del at al aznu |
Azno kayado, por savio kontado |
Ki azno kido sin kola? |
A los aznos konfites |
Azno, no muere de tikia |
Azno, kon oro alkansa todo |
Vites al azno, ni preto ni blanko |
Pujo el azno, aminguo el semer |
El azno trae la paja i el se lo kome |
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
Al benadam la palavra, azno el palo |
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
Aznu enkargado de paja |
Aspera azno a la yerva mueva |
Dizen el ke se alava es azno |
Djoha sovre el azno |
La tose i el azno no se puede (e)skonder |
Onra al azno paramor de su patron |
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
Aharva al azno para ke entiende el patron |