Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 495880

entrada numero 495880

yorar v.

to cry

de yorar

מעציב, מצער, מעורר בכי, מזעזע

el se lo va yorar

עליו יפלו כל הגערות והנזיפות, הוא ישלם את מחיר הפאשלה שאחרים עשו

estankar de yorar/kedar de yorar

לחדול מבכי, להפסיק לבכות

estar yora yora

לבכות בלי הפוגות

ken le va yorar?

מי מאתנו יחטוף מן הבוס את הגערות והעונש (בעקבות הפאשלה)?

se yo el ke lo yoro siempre

אני הוא זה המשמש תמיד קרבן חף מפשע/שעיר לעזאזל

tener por ken yorar

יש לו די טרדות וצרות משל עצמו כדי לא להיות נטרד במכאובות של אחרים

ya es de yorar

באמת יש להצטער ולבכות על כך ולהכמיר רחמים (נאמר לפעמים באירוניה על מישהו אמיד ובעל הון המתאונן כי נבצר ממנו להשיג דבר מה)

ya se lo yoro

הוא חזה את הטרדות שנכונו לו

yora yorando

עושה זאת בקושי, איך שהוא

yorar a uno

לבכות על מישהו (אחר מותו)

yorar kon sanglutos

להשתנק מבכי

yorar kon émpido

לבכות מתוך התייפחויות וגניחות

yorar lagrimas de sangre

לבכות בלב מלא מרירות

yorar los bokados

ראה למגינת ליבו איך אחר זוכה במה שצריך היה להיות שלו

yorarla

לסבול את התוצאות הגרועות של משהו

yorándolo ke se murió mansevo

בכו לנפטר בדמי ימיו



Lexical samples / Enshemplos leksikales


kien te kiere bien te faze yorar, kien te kiere mal te faze reir (Nehama)

las kriaturas yoran kuando tienen una dolor (Nehama)

yorar a un muerto (Nehama)

de los sielos lo yoraron (Nehama)

akel es de yorar ke tuvo mucho bien i vino en mal (Nehama)

yorándolo ke no kumió marrochino (Nehama)

kuando no tenemos por kien yorar fazemos guayas por Vianello ke se murió mansevo (Nehama)

kuan­do yoran las bivdas yoran los kazados (Nehama)

si no yora la kriatura no le dan la leche (Nehama)

la mansevéz bailó, kurrió oras enteras, todos estavan muertos kansos i fabrentos: el pan, el kaniyé la yoraron (Nehama)

este fecho kamina yora yo­rando (Nehama)

los unos la gozan, los otros la yo­ran (Nehama)

no me yores prove, yorame solo (Moscona)

ay ke yorar para mamar (Moscona)

el ke se akavido, su madre no yoro (Moscona)

no tenia a ken yorar, yora al rey ke no tiene padre (Moscona)

yorar la eha (Moscona)



Proverbs / Refranes


Ken muncho yora akel mas tiene

Se murio en dia de luvia, los sielos lo yoran

Si keres ke la mujer yore, deshala prove

Ken te kere bien, te aze yorar

Ken yora en mintiras ke yore en verdad

El ke yoro por otros, se kedo sin ojos

Mas vale ke yore el ijo de lo ke el padre

No todos yoran en un dia, ni todos riyen en un dia

Kuando da el padre al ijo, rie el padre i rie el ijo; kuando da el ijo al padre, yora el padre, yora el ijo

Tanto yora la bien kazada, ke la mal kazada se keda kayada

La kriatura si no yora no le dan la teta

Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye

Djoha le dieron chorva, se metio a yorar

Se dio al daul de yorar

Yora el sielo, yora la tierra

Yoran kuerpos por vestidos i vestidos por kuerpos

Ken fuyo su madre no yoro

Ambeza en yorando, ruyeras en ganando

Fijos non tengo, nietos me yoran

El ken no tiene kreyaturas va yorando se inyerva kon el Dio porke no le esta dando

Una mano sola no kanta i no yora

Las mujeres yoran kon un ojo i rien kon el otro

Kuando no savemos por ken yorar, yoramos a los movitos de bedahen

Ken se mata kon sus manos, no merese ser yorado

A ken es de yorar al ke tinia bien i vino en mal



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


razgan su vestido - yorando bramando (Gaon, Poezias)

yorar por ruvina de el santuvario. (Gaon, Poezias)

I kaje kada noche estando a la kama, se kuvre la kavesa, los yora i esklama: ('Ha-Elion: En Kampos, 2000)



Coplas / Koplas


Reuven le yorava gran yanto fazia (Poema de Yosef)

Kon gran tremonte yora i esklama kon muncho fuego de alma (Purim, De-Fes, sig. 18)

Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788)

Las kazas ke eran de alegrías de yenas se izieron vazías, las patronas yoran de día en día (Asidio de Belogrado 1788)

Apiadado yo sere, yora por mi tu mi madre, non alegri para siempre. (Donme, sig 18)

Israel en el dezierto akontesio este despecho djudio krisiana en su lecho yoraron toda la kompanya i Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18)

Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18)

Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945)

de ver a su madre ke yorava i endechava, ke la muerte de los tres kon sus ojos mirava, guay de la madre ke a los ijos enterrava Miriam i Aaron i el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

Yorad i enguayad oy tishabeav ermanos / ma rogad ke presto se den todos las manos / por ke no ayga matansas i amargasion / i eskape el tishabeav de kada nasion (La Amerika. 1913)

Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914)

Viendose Vashti el ravo de la gran vestia, empeso a yorar i dezir: guay, ,ke es esta sentensia? Sus donzeyas la afalagavan i para eya no avia pasensia; guay, ke ize pekar a las Judias, ke de otro no me vino, no. (sova semahot, Livorno 1782)



Religious literature / Literatura relijioza


I miraron aki i aki, i no lo vieron. Se asentaron i yoraron, i no fueron kadir de avlar. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

i a las vezes mo lo dize esto riendo i burlando, i a las vezs yorando i arrogando (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

i en viendo ke ya se enpeso a enserrar el sol enpesaron a yorar kon bozes muy amargas (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

I topamos en las ketivot [eskrituras] del rav 'ha-Ar''i z''l ke dito Yosef por el pekado ke se sirvio de santos nombres, vino en gilgul de perro i vino yorando i arrogando a el rav 'ha-Ar''i z''l ke le iziera tikun para su pekado ke se sirvio de santos nombres(Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


yoran kon tristeza i dizien: (Koelet Targum,1744)

I azia su orasion a A' i yorava mucho I prometio prometa (Biblia, 1873)

Por ke yoras i porke no komes i porke peza en tu korason? (Biblia, 1873)

Ijas de Israel, yorad por Shaul ke vos vestia de grana kon plazeres (Biblia, Const. 1873)

i si kaiya algun kierpich de arriva abasho se asentavan i enpesavan a yorar i dezian: guay de mozotros (P. R. Eliezer, 1876)

I endecharon, i yoraron, i ayunaron asta la tarde, por Shaul, i por Ye'honatan su ijo, i por el puevlo de A', i por la kaza de Yisrael; porke avian kaido a espada. (Biblia, Const. 1873)

I eya yoro delante de el los siete dias ke tuvieron el konbite; i fue ke al dia seteno, se lo deklaro, porke lo apreto; i eya deklaro el enigma a los ijos de su puevlo. (Biblia, Const. 1873)

I yoro la mujer de Shimshon delante de el, i disho: por sierto me aborreses, i no me amas.; propoziste un enigma a los ijos de mi puevlo, i no me lo deklaraste. I el le disho: ek, ni a mi padre ni a mi madre lo deklari, i lo tengo ke deklarar a ti? (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


La povera madre de Virdjinia torno yorando a kaza. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

En efeto, ainda en la mas tierna edad, si Pavlo yorava, de vista le mostravan a Virdjinia i el se metia a reir. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

Sarina, la flor en mi mano yora kon lagrimas de sangre. (Otniel Hodja, 2002)

la muerte kuando viene a rondjar en el luyto una famiya la kuala yora uno de sus keridos ke ya izo sus anyos estonses es manko dura (La Epoka, Sal. 1900)



Popular literature / Literatura popular


Estas palavras diziendo la kriatura yoraria. (Blanka Flor)

Ande mozotros mi mujer sta todo yorando!'' (Djoha ke dize)

'Mira, ande Djoha no ay yorar kon el top de oro! (Djoha ke dize)

Una boz siento yorare de Silvana me paresia. (Blanka Flor)

Salio esklamando i yorando ke kedo negro de aki i de aki. (Hidot de Izopeto)

Haskito kon ravia apanyo la furajka i yorando se torno a kaza. (Sipure Sefarad)

i yoro, i esklamo i disho: Guay por mi, ke pedri mi ley ke me anbezi, i agora ke remedio tengo? (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

Todos están baylando i riyendo! Deké tu stas yorando? (Kuentos, 1986)

tanto yoro i esklamo asta ke se enganyo el rav i se kreo de sus avlas i se amanzeo de el (manus. Papo, Sarajevo 1840)

un dia se hue onde el rav dela sivdad i se le echo a sus pies i yoro i se aharvo i se arrasto en basho diziendo: guay de el aya komo desho su ley santa ke se dio en Sinay i komo se hue a servir ley falsa ke no aprovecha i sus echos todos tuertos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

hue el si[nyor] ala karsel i lo vido al mansevo mal aprezado, yorando sus ojos komo huentes (manus. Papo, Sarajevo 1840)

le disho el rav por la findriz: ke azes mi ijo? no yores i no tomes sar, el Dio ke apiadara i tus lagrimas no seran en baldes (manus. Papo, Sarajevo 1840)

una noche se echo a dormir el rav; padre del mansevo, kon afsaka de semana entera, i diziendo kiryat shema yorando se dormio (manus. Papo, Sarajevo 1840)

i de akel dia endelantre avrio su kaza ke todo el ke entrava yorando salia riyendo (El moel eskarso, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para kriatura ke tiene espanto: tiene de menester la alechadera para azer la kriatura dekontino kozas ke lo alegran a el i ke le kite de el kozas las ke azen yorar a el i ke le kante a el para alegrarlo i para traerlo a lide de es.huenyo

segula para kriatura ke yora muncho: ke le meta a la kavesera 1 piedra, i ay dizientes gueso ke le kayo del perro zahar para zahar o kuerno de kavra de zahar para zahar (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para kriatura ke yora muncho: ke toma un pedaso de manta de el hamor en la manyana kuando eskontra kon el i ke le meta debasho de la kavesera i aprovechara, itiene de menester de kortar la manta kon kuchiyo nuevo (manus. Papo, Sarajevo 1840)