Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 489430

entrada numero 489430

vino m.

wine

aguear el vino

למהול את היין במים

buen vino en negra bota

דבר טוב ונאה במעטפת מכוערת

estar enriva el vino

להיות שתוי

le tomo el vino

היין סחרר אותו

vino brusko

יין חזק חריף ומחוספס

vino fuerte

יין עתיר אלכוהול

vino muevo

יין חדש (בציר אחרון)

vino preto/vino blanko

יין אדום/ יין לבן

vino rechinato (gr.)

יין המכיל שרף

vino siyado

יין בבקבוק חתום

vino viejo

יין ישן



Lexical samples / Enshemplos leksikales


el vino piedre el tino (Nehama)

el vino kita ahuera lo ke ay adientro (Nehama)

el vino faze kantar (Nehama)

buen vino no kiere pregonero (Nehama)

apregonar vino i ven­der vinagre (Nehama)

las grasias por el vino van a kien lo eche i no a kien lo page (Nehama)

beve el vino sin pezo asta salir de el sezo, asta komer karne i kezo, asta esto es el bever (Moscona)

el vino i al vizir lo aze rizil (Moscona)

karear vino i bever agua (Moscona)

el vino esta repozado solo en la bota (Moscona)



Proverbs / Refranes


Muncho vino es danyozo, un pokito es savrozo

Buen vino en negra bota

La kriatura bolta komo el vino en la bota

El bostezo va de boka en boka komo el vino de bota en bota

El ke beve vino non kota vazos

Kada meyanadji alava a su vino

El buen vino asta la fiesta

Kuando entra vino se hue el tino

Vino aze sangre, karne aze karne



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


Un vino se beve otro es traido (Gaon, Poezias)

invitar el vino asus kompanieros (Gaon, Poezias)

unos, en anforas, vino kon agua stavan meleskando, (Odisea)

i los enchia kon vino un moso, ke iya-venia. (Odisea)



Coplas / Koplas


'Ke yo uvas tomava, fazia vino tenprano; (Poema de Yosef)

i si lo avras sentido ke korte karne i vino?'' (Toledo, Koplas de Yosef)

Non mos manke pan ni vino a nos i a todos Israel. (El Dio alto)

Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18)

Lo atordio el vino en el seten dia (Purim, De-Fes, sig. 18)

Tenemos de adjuntar todos los vizinos para tanyer i kantar i prevar los vinos; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Bevian vino viejo a maraviya, Susan i Babel, Egipto i Aleksandria, konbido diziocho mil de la juderia, ke no falto de eyos ninguno, no. (sova semahot, Livorno 1782)

Los vinos demudados ke se bevian, de Fransia, i Florensia i Esklavonia, mil dukados kada vazo valia, por ser vinos ke no avia presio para eyos, no. (sova semahot, Livorno 1782)



Religious literature / Literatura relijioza


El ke beve vino ke gotea de la bota a gota a gota (Menorat 'Hamaor, 1762)

Adam arishon peko konel vino .. ke Hava le esprimio uva i le dio (Shevet musar, Const. 1740)

I Noah ke ayo grasia en ojos del sh. yit. kulpo konel vino (Shevet musar, Const. 1740)

Sontravan de el kuatro rios, uno de azeite fino i uno de balsamo i uno de vino i uno de miel (Shevet musar, Const. 1740)

Beve del vino kantidad de 87 gramos, se lava sus manos (netila) i dize Amotsi i se asenta para komer. (El Gid,1967)

anda saka vino de akea bota ke es buen vino (Amar Shelomo, 1864)

I akeya noche izo konbite grande a ditos mil barraganes suyos i kito los vazos de oro del bet amikdash para bever vino kon la reina i abevrava a sus donzeyas i sus barraganes (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

Para ke no digan el mundo ke esto ke le deshavan el vazo i no asegundeavan kon este vazo no es de muncha rikeza sino porke no avia vino demaziado (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

la matsa-ashira es la matsa ke azen kon sumo de frutas, o kon vino o kon guevo (El gid, Istanbul 1967)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Me trusho a la kaza del vino i su bandera sovre mi fue amor (Biblia, Const. 1873)

Nos akordaremos de tus kerensias mas ke de vino (Biblia, Const. 1873)

Porke mejores son sus kerensias ke vino (Biblia, Const. 1873)

Kien aprende de los viejos es komo si komiera uvas maduras i biviera vino viejo (Tefilat Imanuel, 1924)

Un kantaro nuevo puede estar yeno de vino viejo (Tefilat Imanuel, 1924)

Un kantaro viejo no kontiene vezes ni vino nuevo (Tefilat Imanuel, 1924)

Asta kuando estaras borracha? Kita tu vino de ti! (Biblia, 1873)

Yo so mujer apretada de espirito, no bevi vino ni sidra ma verti mi alma delante de A'. (Biblia, 1873)

lavo en el vino su vestido, i en la sangre de uvas su kuvierta. Los ojos vermejos de vino, i los dientes blankos de leche. (Biblia, Const. 1873)

lavo en el vino su vestido, i en la sangre de uvas su kuvierta. Los ojos vermejos de vino, i los dientes blankos de leche. (Biblia, Const. 1873)

i sangre de uvas beviste, vino puro. i engordose Yeshurun, i akoseo (Biblia, Const. 1873)

ke komian el sevo de sus sakrifisios, i bevian el vino de sus templasiones? (Biblia, Const. 1873)

Veneno de dragones es su vino, i tosigo kruel de bivoras. (Biblia, Const. 1873)

i ayo todo modo de komida, i vino muncho muncho, i ayo ayi un viejo ke estava asentado i meldava en estos livros (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


El vino aviendo dezatado tambien las lenguas, (Banyos de sangre, 1912)

El bendizio el vino ke es el simbolo de la alegria i la abondansa. (Shalom, 2007)

Esta fue la tresera vez ke Djoha gosto la savor i el aroma del vino. (Otniel Hodja, 2002)

I para dar afirmasion a estas palavras, el bebe echo otro grito i no se akayo asta ke le dieron otra vez a gostar del vino. (Otniel Hodja, 2002)



Popular literature / Literatura popular


Ansi se lo tope en el bever del vino. (Blanka Flor)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


non es pertenesiente para abevrar a la kriatura vino afilu ke ya es grandeziko asta ke pasen sovre el 20 anios i betoh de este zeman non es pertenesiente de ensagrarlo i non para dalde purgas i ke non komen munchas fritas ni kezo ni leche ni munchas komidas a tal ke non se le konkrien lunbrizes en la tripa (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para kriatura ke tiene dolor de korason: ke pize ruda menuda i ke le de a bever kon vino saraf i esto aprovecha tambien para los grandes (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke se le murio la kriatura en la tripa: ke tome fyel de buey ke lo meskle kon vino bueno i ke le den a bever (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le de a bever soa de kavayo seka kon agua o kon vino sin ke lo sepa lo ke es (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le den a bever fyel de buey kon vino mesklado (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para una mujer ke se le perdio su leche: ke kuzine lentejas kon raki o kon vino i ke le de a bever (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para todo modo de sarna: ke tome greda i azeite de oliva dos tantos de lo ke tomo de greda i vinagre de vino huerte enfrente de lo ke ay de greda i azeite i ke lo meskle todo i ke kayente en la lunbre i ke se unte a la sarna enfrente de la lunbre kon un pedaso de panyo de lana, ansi ke aga 9 dias i le aprovechara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para shakeka: ke tome pan de trigo i ke lo moje kon vino i ke se meta en el peskueso i le aprovechara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para saver si ay agua en el vino o en el vinagre: untara una mansana kon azeite, despues ke la apunte en un palo i ke la enkashe en el vino o en el vinagre i ke la sake. Si faya enriva gotas ke sepa ke ay agua (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para traer es.huenyo: ke tome vinagre de vino huerte i agua rozada i sal i estierkol de kavras, de zahar para zahar i ke meskle todo endjunto i ke unte en un pedaso de panyo de djitin blanko i limpio i ke se meta en la frente (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: el ke kere ke non se le agree el vino ke meta en la boka de la bota un atuendo de barro nuevo yeno de agua (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si enveluntas bever vino muncho i non enboracharte, beveras agua antes de bever vino (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si metera hardal sovre el vino non se ara huerte i kedara dulse (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si metera seniza de las parreras i ay dizientes seniza de ojas de parrera en vino ke se agreo se torna a melezinar (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para aborreser el vino: ke le den de akeyas aguas ke gotean kuando kortan la parrera ke beva lo aborresera (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para azer de el vino vinagre: toma sumo de espinaka ke eche en el vino i se aboltara todo el vino vinagre antes de mediodia (manus. Papo, Sarajevo 1840)

tres bevrajes son asurim si kedaron destapados: el agua i el vino i la leche i resto de bevrajes son mutarim (manus. Papo, Sarajevo 1840)

[segula para la mujer ke pera fijo]: ke tome un pedaso de ombligo del ijo behor i ke lo keme i ke lo muela i ke le de a la mujer a bever kon agua o kon vino en dia de la tevila i non parira ijas (manus. Papo, Sarajevo 1840)

kriatura ke tiene dolor de korason ke pize ruda menuda i ke le de a bever kon vino saraf i esto aprovechara tanbien para los grandes (manus. Papo, Sarajevo 1840)