Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 485570

entrada numero 485570

ver v.

to see, to look; to examine, to judge, to evaluate

El Dio save en ke se vido mi alma fina ke ..

אלוהים יודע מה המאמצים שהשקעתי ומה הסבל שעברתי עד אשר ..

a ver solo

מותר להסתכל בלי לגעת!

a/al vermos! mos veremos

להתראות!

al ver

כפי שזה נראה בראיה ראשונה

ay de ver/es koza de ver!

זה דבר שראוי לראותו

ay ke ver

הדבר מצריך מחשבה

azer algo en ver i no ver

לעשות משהו כהרף עין

azerse del ke no ve

להעמיד פני אינו רואה

azerse ver

להראות, להופיע, להראות עצמו, להבליט עצמו

daki a ver

תן לראות

el Dio ke mo lo deshe ver

שאלהים יזכנו לראות בהתגשמות הדבר

en esto ke mos veamos!

שנזכה להגיע לכך! בינתיים אנו רחוקים מכך.

ey te veré!

במצב הקשה הזה הראה את עוז רוחך!

ir a ver a uno

ללכת לבקר מישהו, ללכת לפגוש אותו

ke no vea tal día

בתגובה על קללה שמשמיע מישהו: שלא יזכה לראות בהתגשמות הדבר!

ke veresh i ke veresh!

כמה נפלא!

ke vites akí?

מה קורה? רוב מהומה על לא דבר

kon bueno ke mos veamos las karas!

שנזכה להיפגש בעתות טובות יותר!

kuando lo vere!

אני מסופק לגבי זה!

lo ke vido en su kaza

דבק במנהגי משפחתו

lo vide kon mi ojo

במו עיני ראיתי!

manera de ver

דעה, אופן ההבטה על הדברים; ראיה

mira ver de

השתדל ל-

no ay nada de ver

אין בזה כל עניין

no lo tiene visto en su mundo

מעולם לא ראה ולא חלם על שמחה שכזו

no pueder ver a uno

אינו סובל מישהו, שונא אותו

no pueder ver ojos en la kara de otro

לקנא קנאה חזקה במישהו

no pueder verse a si

להיות נתון במצב רוח קודר, לשקוע בעצבות, להתרחק מחברה

no veo ni siento

אני כה מיוגע שאינני יכול לראות או לשמוע דבר מה

no vido kozas de este mundo

לא זכה ליהנות בחייו,לא ראה עולם בחייו

onde lo vido?

מאיפה יכול היה ללמוד את ההתנהגות הראויה?

por ver!

(כדי לאתגר מישהו:) עשה זאת רק כדי להראות לי מה אתה מסוגל לעשות; הוכח והדגם לי את הדברים שאתה מתרברב בהם, נראה אותך מוציא לפועל את איומיך!

se le ve la kara

סוף סוף רואים אותו

se ve luz

רואים אור בקצה המנהרה

se ve pará (t.) por el ojo

יצאנו מחיים לחוצים לרווחה

sha veremos

בוא נראה למה אתה מסוגל

tener ke ver kon

יש שייכות בין הדברים

ven veresh!

בואו וראו מה נפלא!

ver a las estreyas

'לראות כוכבים'' - לחטוף מהלומה

ver bueno

להיות בעל ראיה טובה, חד עין

ver bueno de

לרוות נחת מ-

ver bueno de uno

להיות מחוייב כלפי מי שעשה לך טובה

ver de la primera ora/del primer punto

להבחין מן הרגע הראשון

ver de los ojos

ליהנות מן החיים אחרי תקופת אומללות

ver de muevo

להתראות

ver de serka

להיות קצר רואי; לבחון מקרוב

ver kaza

לבקר בדירה כדי לבחון האם כדאי לשכור/לקנות אותה

ver klaro

לראות בבהירות את כל פרטי העסק

ver la alma de una koza

לקלקל משהו

ver la kaza

לנקות את הבית

ver la ropa

לטפל בבגדים כדי לשמרם במצב תקין

ver leshos/ver de londje

להרחיק ראות, לחזות מראש

ver luz!

קריאתו של מי שנפל עליו אסון: "הבו אור!"

ver novia

לערוך הכרות לצורך נישואין

ver partes de este mundo

לראות עולם

ver preto

לראות שחורות

ver un ojo d'alegría

פעם אחת הייתה לו הזדמנות לחוש שמחה ואושר

ver yerrado/ver djusto

לשפוט שלא כהלכה/לשפוט נכוחה

veremos

נראה, נבחן זאת

veremos a ver

הבה נראה

vido malas i no buenas i se metió en la kaye

חש שהדברים מתפתחים לכיוון רע ומיהר להסתלק

vites?

סוף סוף נוכחת בטעותך!

vitesh no vitesh

עם קשר או בלי קשר

ya se vieron

על שני משודכים: הם כבר נפגשו

veer

483340



Lexical samples / Enshemplos leksikales


al ver parese un santo (Nehama)

al Dio no lo vemos, ma de sifras lo konosemos (Nehama)

kien ve i no deprende no viene de djente (Nehama)

mi ermano no tiene ke ver en mis fechos (Nehama)

vites al azno? -ni preto ni blanko (Nehama)

si me vites burlí, si no me vitesh vo la enfelí (Nehama)

ver bueno de los fijos (Nehama)

ver sin entojos (Nehama)

vites al ombre, demanda por el nombre (Nehama)

ver la luna i tomar bayram (Nehama)

kerer ver kara de amigos (Nehama)

se ve limpieza, se ve blankura! (Nehama)

no mos deshó ver de los ojos (Nehama)

la luna no tiene ke ver en el destino de los ombres (Nehama)

no tiene ke ver una koza kon otra (Nehama)

vitesh no vitesh sale kon una demanda (Nehama)

nunka se arta el ojo por ver la ermozura (Moscona)

manera de ver (Moscona)

ver i dezear (Moscona)

no lo kero ni ver (Moscona)

daki a ver (Moscona)

veremos a ver si es ke tiene razon (Moscona)

veremos! (Moscona)

komo si lo viera (Moscona)

echas vemos, korasones no konosemos (Moscona)

lo ke ves kon el ojo, apuntalo kon el dedo (Moscona)

lo ke veo ago i entero me kago (Moscona)

para verle en este grado mi alma me lo save (Moscona)

deshate ver (Moscona)

ken la su kara via, gran plazer tomava (Moscona)

ver negras i no buenas (Moscona)



Proverbs / Refranes


Al Dio no lo vemos, de sensia lo konosemos

Vites al azno, ni preto ni blanko

El ken al guerko vido su negro djesto le keda

Ojo de leon ke te koma, ojo de benadam ke no te vea

El dia vee la lavor de la noche i se rii

Beza mano ke keres ver kortada

Bivir dias para ver maraviyas

El viejo non se kere murir, para mas ver mas sentir

Algun dia va ver la maravia

Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara

Ande ves muncha djente no te enkashes

Keres ver el mundo atras miralo adelantre

Mi enimigo me veye murir, ke de todo mal me vera salir

La nuera bare lo ke la suegra veyi

Dos povres en una puerta no se pueden ver

Ken de mi punto reira, mi aspro no vera

A la sivdad ke iras, komo veras aras

No ay mas sodro ke el ke no kere sintir i no ay mas siego ke el ke no kere ver

El ojo kere ver bueno

El ojo ve, l'alma dezeya

Alvanta el velo, i veras en lo kue t'emborujas

El prove veye todo preto

Ken ti vei - la kara si li amarga

Kien barvas ve, barvas onra

Oyir, ver i kayar

Los maridos ke veyan en el chukal

Kien no a visto a Seviya nunka a visto maraviya

Ken es el savio el ke ve lo ke va akonteser

Kien es el siego? El ke no kere ver luz

No es lo ke vesh, sino lo ke oysh

Zingano ke vido pan

Al gameo ke le vites derecho

De noche te vengo a ver, ke de dia non puede ser

Al friyir veresh el riir

De su patada verash hayre

Ojos ke no ven, korason ke no dezeya

Lo ke mi ojo no veye, mi korason no yora

Karas vemos, korasones no savemos

Kuando lo vere, me lo kreere

Ninguno veye su korkova

Tomame kuando me veyes i no kuando mi bushkas

Ni te vidi, ni te konosi

Si no lo kreyes ande lo veres

El ojo kere ver su parte



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


Prevas ke mi puevlo vieron sus katares (Gaon, Poezias)

En mi esfuenyo yo no veo ke su dulse figura, (Rinio, 1906)

este andjel ke kuando la veo todas mis fuersas se abaten, (Rinio, 1906)



Coplas / Koplas


Disho kando le azia: ''A mi vernas agora!'' (Poema de Yosef)

Disho: ''En la mar veia, siete vakas mirava, (Poema de Yosef)

Buenas semanas vemos venir, las salimos a resivir para ke mos deshe bivir a nos i a todos Israel. (El Dio alto)

ke ansi lo vido azer de la kunyada de su padre. (Gizados de berendjena, siglo 18)

lo ke vido de Salomon el ke vino de Malta. (Gizados de berendjena, siglo 18)

Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18)

Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18)

Los malahim de los sielos delantre el Dio se pararon, aziemdo orasion i muncho eyos yoraron, de ver su hasidut muncho se enkantaron (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

Shelishi de su partensia en el lugar arrivo, de ver una nuve en la muntanya de esto le prevo, i los dos mosos no vieron, los ke kon el yevo, los desho i se fue (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

yevan a eya ke se pasee, los visios de ganeden ke dezee, los tsadikim kon su ojo vee, los ke se fueron de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

tefilot i taanit a el Dio aremos / ke en sus dias buenos al mashiah veremos / i mos alegraremos / todo Israel / djuntos vos kon el goel / veremos alegria / en la djuderia (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


lo aregalava muncho para ke alsara su ojo a verla. (Meam Loez Bereshit)

vozotras por un punto ke lo vistesh se vos bolo el sezo de la kavesa, (Meam Loez Bereshit)

El siego se diskulpo ke no tiene ojos para ver, (Meam Loez Bereshit)

para ke no se askee de verla kriar de un pedaso de karne i no la podra ver. (Meam Loez Bereshit)

I ayo mas hayot komo kulevros kon sesh ojos, i non ven otro ke kon los dos, i su altura sinko pikos; (Ben Gorion, 1743)

I los ke fueron a kortar los irieron kon shotim i non veian ken los eria. (Ben Gorion, 1743)

i suvieron ande el padre i se alegro muncho de verlos (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

i vido a Shimon le disho ''Baruh matir asurim. (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

Kuando los vido venir, alevanto su kavesa i disho a eyos: ''Venid, mis ijos bendichos de el Dio.(Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)

i fueron a su kaza i vieron la amargura i los yoros grandes (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


No veresh mis fases sin vuestro ermano kon vozotros (Biblia, Const. 1873)

Yo en mi djustedad vere tus fases; (Biblia, Const. 1873)

Azme ver tu vista, azme oir tu boz (Biblia, Const. 1873)

Le dishe: vistesh al ke ama mi alma? (Biblia, Const. 1873)

Salid, o ijas de Tsion, I ved el rey Shelomo (Biblia, Const. 1873)

I vee ijos a tus ijos, paz sovre Israel (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

i a ovra de A' no katan i echa de sus manos no vieron (Biblia, Const. 1743)

i vido la mujer ke bueno el arvol para komer i ke deseo el para kos ojos i kovdisiado el arvol para entender (Biblia, Const. 1547)

i vieron a el de leshos i antes ke se ayegase a eyos i argumentaronse para el para matarlo i disheron kada uno a su ermano: ek duenyo de los suenyos (Biblia, Const. 1547)

el ke disho a su padre i a su madre: no lo vide; ni rekonosio a sus ermanos, ni konosio a sus ijos; (Biblia, Const. 1873)

el ke disho a su padre i a su madre: no lo vide; ni rekonosio a sus ermanos, ni konosio a sus ijos; (Biblia, Const. 1873)

I tomaron dos kuatriguas de kavayos; i enbio el rey detras del real de los Arameos, diziendo: andad i ved.(Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


kuando por azardo eya les sonriyiva, la sonriza era vista solo por eyos, (La dam o kamelia)

Los dos ermanos empesaron a temblar de asko al verlo, (Banyos de sangre, 1912)

Despues de averla visto prenyada, la desho i se fuyo. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

viendo ke no eran yamados, el kapo se eyos se prezento un dia onde sinyor Moris demandandole eksplikasiones (El Djugeton 1917)

kualunke persona ke la veria no puedia dezir ke era imitada (taklid) (El prove doktor, Const. 1904)

Avla veremos, kuanto keres pagar? Vos dare trenta groshes de plata. respondio el fakino. (Hamal Izidor, Istanbul 1930)



Popular literature / Literatura popular


'Si! Ija d'un mamzer!'' le disho Djoha, ''Veremos a ver! (Djoha ke dize)

En lo ke estavan peleando los vido una agila ke iva bolando. (Hidot de Izopeto)

Por este kyupri son vente anyos ke paso i repaso i de veremos a ver, si una vez entanto, lo puedo pasar kon los ojos serrados! (Sipure Sefarad)

Vido esto el rey i se maraviyó muncho. (Kuentos, 1986)

Yako i Mamo kedaron embrineados de todo lo ke vieron: en el salón kanapés i fotoyes en kilifes para ke no se estruya la damaska (Sipure Sefarad)

hue el karselero a la puerta dela karsel i miro por la ventana i no los vido ke estan ayi (manus. Papo, Sarajevo 1840)

kuando ya vino en la sivdad no veye sino dos o tres kazas entro en kaza le disho el baal a-bayit al moel: entre asente fin ke vienen la djente (El moel eskarso, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula kuando vee kriatura ke rie durmiendo: ke le de kon el dedo en la boka i kon esto le balda la Lilit de la kriaturs (manus. Papo, Sarajevo 1840)