Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 47730

entrada numero 47730

atar v.

to bind, to connect, to attach; to close a deal; to rely on, to trust in

ata aká

'תן כפך'' - בוא נסגור עסק, בוא נתקע כף

atar a uno

לקבל ממישהו התחייבות עם ערבות לביצוע

atar amistad

לקשור חיבה למישהו

atar apretado

כפת

atar el gato kuando kome

לקשור את החתול בעודו אוכל (נאמר על קמצן גדול)

atar importansa

לייחס חשיבות ל-

atar kon espango v.

קשר (בחוט)

atar las manos

'לקשור את ידיו'' - למנוע ממישהו אפשרות פעולה

no se puede atar

אין אפשרות להרגיעו

se kiere atado

'צריך לקשור אותו'' - הוא משוגע שצריך לכפות אותו

ata i ata, no se le ata

מנסה לסדר דבר מה ומעלה חרס בידו

atar a uno de pies i de manos

להטיל על מישהו תנאים המגבילים את חופש הפעולה שלו

atar una koza kon otra

לקשר בין דברים חסרי זיקה הדדית

no se save atar las bragas, los chikures

בעל שתי ידיים שמאליות



Proverbs / Refranes


Kien bien ata, bien dezata

Ata al gato kuando kome

A la mujer kaida, atale la lingua

Ken no ata al nyudiko pierde el puntiko

Las bragas no se save atar, kazar se kera

Es loko de atar



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


i komo ke atan mis pies kon kadenas. (Gaon, Poezias)

Kualunke, Delila, kien dezea aferrarme, el deve de atarme, kon siete kuedras freskas ke no se enshugaron. ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)



Coplas / Koplas


Lo ato a Yis.hak komo barvez de alsasion; (Puertas de veluntad)

Rogo, senyor padre, bueno de atarme i el kuchio aguza antes de kortarme. (Puertas de veluntad)

Mira ke vos ato i tambien vos mato (Purim, De-Fes, sig. 18)

Tomo la lenya i la ordeno sovre el mizbeah kon grandr pasion, kon lagrimas de sus ojos lavava su fision i lo ato komo barvez de la alsasion (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

I su mano la tienda de los galgalim adjunto I kon kolchetes de el poder telas de las kriansas ato (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876)

aparejo lenyos de alsasion kon fortaleza i poder / i ato a Yits.hak komo su atar un barvez i fue luz del dia en sus ojos komo noche / i muchidumbre de sus lagrimas estelantes kon fortaleza / ojo kon amargura yoran i el korason alegre (Puertas de veluntad, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)



Religious literature / Literatura relijioza


No kortash i komesh verdura de el maso ke lo ato el ortelano (Menorat 'Hamaor, 1762)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Tu atarash esta madesha de ilo de grana en la ventana (Biblia, Const. 1873)

Atando a la vid su borriko, i a la vid eskojida el ijo de su azna; (Biblia, Const. 1873)

I disho Delila a Shimshon: ek, tu te burlaste de mi. i me avlaste mentiras; agora te rogo ke me digas kon ke podras ser atado. (Biblia, Const. 1873)

I el le disho: si atar me ataren kon kuerdas nuevas, kon las kuales nunka fue echa ovra, entonses me enflakesere, i sere komo kualkier otro ombre. (Biblia, Const. 1873)

I le disheron: desendimos para atarte, para entregarte en mano de los Pelishteos. I Shimshon les disho: djuradme ke no me atakaresh vozotros. (Biblia, Const. 1873)

Atando a la vid su borriko, i a la vid eskojida el ijo de su azna; (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Siertamente. I si sos bueno te dare tambien una kuedra para atarlo durante el dia, i una estaka. (El Princhipiko, 2010)

me meti a atar una nave kon otra i a mezura ke la atava le rompia la kadena ke la detenia al gancho (Guliver, Yerush. 1912)

por los ojos yo tenia un par de entojos kon tapones ke me se avian topado en la aldikera, i aviendomelos metido no ati ninguna importansa a las flechas ke me eran rondjadas (Guliver, Yerush. 1912)

kijendo atar de nuevo konversasion kon eya yo le demandi (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

El le ato amor (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

Un dover emperiozo pezga duramete sovre mi, una djura ke no puedo baldar me ata (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

Se fue asentar en el kanton el mas eskuro, kito de su aldikera una rida de seda i se la ato en la garganta (La linda Anjela, Tel Aviv 1953)



Popular literature / Literatura popular


ni atar te puedes los chikures. (Sipure Sefarad)

Me 'stas mirando, me 'stas kemando, kon tus palavras me 'stas atando. (Kalendario de kantigas)

Si esto era de dia yo no atava amor. (Kalendario de kantigas)

Ansi le disho al raton oye mi ermano en mi boz i toma una kuedra i atate los pies i yo te atare en mis pies i travare detras de mi. (Hidot de Izopeto)

atalde las manos i los pies i deshaldo ayi, i aparavos sovre los arvoles, i mira ke va ser de el: (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

Lugo lo yevaron a la shara, le ataron pies i manos, i se asuvieron por ver a los arvoles. (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

Por detras, araiz al bel, se metia algo komo un kushiniko ke se lo atava kon dos chikures por delantre, lo yamava ''el turnel''. (Sipure Sefarad)

En lo ke estava el mansevo kon la muchacha en la kaza del rav ataron amor los dos fin ke dieronse palavra



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


Segula para azer fuir las moshkas de la meza: ke tome piedra de fyel de buey i ke lo ate a la kayades sovre la meza, se fuyiran todas (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: el ke ata piedra en la kola de el azno non gritara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si ataras kavesa de mursiegano sovre tu braso kon panyo preto non durmiras todo tienpo ke lo ternas enriva (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para atar a un ombre ke no urine nunka toma del polvo ke ay urina sovre el i toma kuero de komadreja i pon el polvo dientro del kuero i non urinara mas asta ke no torna akel polvo al lugar ke lo tomo de el (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para fayar grasia si tomaras kulevro muerto i enterralo a el enel muladar en la ashpa ke es en la tsoa 8 dias i despues lo metera en un atuendo yeno de urina 4 dias i despues lo ataras a el de su garganta kon un filo i lo meteras a el en un manadero de aguas dia uno i kon esto non le kede de el mas ke filos i tomaras dos filos i los sekaras en sol despues meteras ditos filos en el tanyer en lira tanbur i tanyeras kon eyos i toda la djente kuando sentiran akeya boz korreran detras de ti i alsaras grasia en sus ojos (manus. Papo, Sarajevo 1840)