Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 473020

entrada numero 473020

tripa f.

intestine; stomach, belly

asigiyir a uno fina la tripa de su madre

לרדוף מישהו עד קצה העולם (להינקם ממנו)

dezazer/aplayar/vaziar la tripa

לרזות מאוד

día bueno a la tripa!

נצל את החיים ככל שתוכל!

echar la fyel i la miel i las tripas de hormét

לרוקן את הכל (לרבות המעיים); להטיל בוץ במישהו, להשמיץ

echar las tripas

הקיא את בני מעיו

echar las tripas abasho

לאבד כל תקווה, לגלות תבוסנות

echar tripa/echar en tripa/azer tripa/ir la tripa adelantre

לקבל בטן, להשמין

echarse de tripa abasho

ליפול אפיים ארצה

echarse de tripa par'en alto/por enriva

לשכב על הגב

estar kon dolor de tripa

לסבול מכאבי בטן; לחוש כאבי בטן בשל חרדה מפני אירוע צפוי בלתי נעים

estar kon la tripa en la boka/estar kon la tripa al garón (ebr.)

כרסה בין שיניה; מחכה ללידה

inchir la tripa

למלא את הבטן, לזלול

incir la tripa de bavas

למלא את הבטן ב"ג'אנק פוד"

kitar las tripas

להוציא מישהו מדעתו; להכריח מישהו לעשות עבודה קשה ומאומצת

no le kedo tripa

רזה מאוד

no tengo tripas para esto

אין לי זמן לזה; אין לי עוז לעשות זאת

salir las tripas

להאלץ לעשות עבודה קשה ומייגעת

tener la tripa un pandero

לסבול מעצירות קשה

tener la tripa yena de kulevros

להגות תכניות שטניות

tener las tripas enyudos/inyudos

לחוש מועקה גדולה

tener las tripas kortadas

לחלות מרוב מרירות ורוגז

tener las tripas s.hueltas

מעיו רפויים; לעשות פעולת מעיים בלי כל מאמץ

tener tripas anchas

דבר אינו מטריד אותו; להיות בעל טבע אופטימי

tener tripas estrechas

לראות שחורות, להיות פסימי

tripa seka

עקרה

tripa siega

המעי הגס

tripas

מעיים, קרביים

tripas de sharope (port.)

אדם מתקתק; טוב מזג

vaziar las tripas

להקיא; לשלשל



Lexical samples / Enshemplos leksikales


bendichas tripas de madre ke tal parieron (Nehama)

tripa amarga embeve i enkalka! (Nehama)

ya me izo las tripas migajas (Moscona)

ya esta la tripa en la boka (Moscona)

dia bueno a la tripa (Moscona)

tripa vazia - el korason sin alegria (Moscona)

bindicha tripa de madre ke tal ijo pario (Moscona)



Proverbs / Refranes


Si las tripas non puede inchir ke vale tefila sin hayir

Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre

Tiene tripas buenas

Djoha izo una bodika, todo para su tripika

Kuantos bukados kaven en la tripa i uno mas

El dia bueno echalo a la tripa

Korta la Amida por dizir ke vos erguela la tripa

Bendichas tripas de madre, ke esto parieron

El ojo mas ambriento de la tripa

El lovo izo una bodika, todo para su tripika

Tripa vaziya, korason sin alegriya

Regoldea la mi nuera kon la tripa yena



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


nasido de tripa ken ke este sea (Gaon, Poezias)



Coplas / Koplas


i su tripa es partida i su yubre es salida i su karne es komida del guzano de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

tanto gusto eya tomava kuando en tripa eya estava, un sirio le arrelumbrava ke vea toda la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)



Religious literature / Literatura relijioza


El fruto de tu tripa, todo el puevlo, vash a ser komo el monton de trigo vayadeado (enturnado de pared) de rozas, (M''L Kantar de los Kantares,1899)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


No saves tu komo Sara era reuya para ti de kuando nasio de la tripa de su madre i eya es tu haver i mujer de tus mosedades (P. R. Eliezer,1876)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


i el godro mansh?n ke eskondia sus manos i ke eya apegava en su tripa, (La dam o kamelia)

Antes de un punto komo ke son salidos de una tripa se tienen amistad i sus amistades se arregan en todos sus puerpos (Asolado en la izla, 1881)

Ke mire senyor un momento, repliko el fakino, el ke tengo al lado de mi tiene dolor en las tripas, tiene durera, no esta indo bueno, ke le eche una siringa, (Hamal Izidor, Istanbul 1930)



Popular literature / Literatura popular


A la tripa de muestra madre si mos vamos a ir, el mos va anferrar!'' (Djoha ke dize)

A la tripa de vuestra madre si vos iash, yo vos topava!'' (Djoha ke dize)

ya es savido ke la kavesa de kavra da un pilisko de tripa ke afuera las karas, (Sipure Sefarad)

ke este se olvido del bichki de tripa (Sipure Sefarad)

Malanya tripa de madre ke tanta ija pario! (Blanka Flor)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para la mujer ke se le murio la kriatura en la tripa: ke la safumeen kon soa de hamor preto asta ke le entre el guezmo en la tripa del fumo (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke se le murio la kriatura en la tripa: ke tome fyel de buey ke lo meskle kon vino bueno i ke le den a bever (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le aboke la kavesa para abasho asta su tripa o ke le den a bever un findjan de leche de mujer otra (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke meta mujer otra su mano sovre la tripa de la mujer ke esta pariendo i ke diga eya kon la parida siete vezes pasuk este: ve-'hu ke-hatan yotse me-hupato (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula si se le detuvo su tripa a la kriatura de ir del kuerpo: ke koma la alechadera kozas visiozas i dulses i se akavide de kozas agras i ke le agan para el ninyo una mecha de sal o de soa de ahbarim (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando guele la tripa: es bueno para meter sovre la tripa pan kayente kon vinagre huerte ke verta el vinagre sovre el pan enmientre ke esta kayente i kale ke sea vinagre huerte de vino i ke eche el karar ke enbeve el pan (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando guele la tripa: ke tome pan kozinado kon leche i tanbien safran tov i lo blanko del guevo i ke kozine todo endjunto kon la leche i ke se meta en la tripa (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para traer sudor al hazino: ke le frege la tripa kon yedjma kuzinada bien buyida (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula tres piedras son mesugalot eyas: la segunda piedra se topa en la tripa de el pasharo kuadrines (?) i eya amostra a dos kolores i kolor korelada i preta i si la enshaguaras kon vino bueno i la entraras entre el ojo se le esklareseran los ojos i tornara a la manseves i aprovecha a el ke la yeva enriva para dolor de korason i para apreto i muchigua alegria i kita el frio (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para la prenyada ke no mova la kriatura ke tiene en la tripa: ke tome dientes de una muchacha ke le kayo antes ke toke en la tierra, ke metan ditos dientes en un plato de plata o de oro, despues ke los enkolge ditos dientes la prenyada sovre eya i non movera (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: la yerva ke la yaman menta es bueno ke koma kada manyana paramor de la tripa tanbien el sumo sierve mesklado kon miel para lavar los guevos abufados gam para dolor de la urina es bueno (manus. Papo, Sarajevo 1840)

refua para la mujer ke enprenye: toma ajo blanko i muele a el kon miel i az a el una mecha i ke lo entre en su tripa i ke lo deshe ayi asta dos oras, despues ke se lo kite i ke se lave kon vino i ke sea meshamesh lugo kon su marido i enprenyara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para saver si la mujer es pertenesiente para prenyes: ke meta raizes de ajos machukados de su kashika betoh de la tripa i desoues de 3 dias ke lo kite i ke guela, si tiene guesmo de ajo estonses es pertenesiente a resivir el prenyes (manus. Papo, Sarajevo 1840)