Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 470490

entrada numero 470490

travar v.

to pull, to bring out, to drag, to carry, to pull (money), to pull (by magic); to resemble; to suffer

azer travar

לגרום סבל

el Dio save lo ke tengo travado/lo ke travó mi alma

אלוהים לבדו יודע מה רב הסבל שעבר עלי

esta kolor trava sovre lo vedre

הצבע הזה נוטה לירוק

esta ninya no trava

הבת הזו חסרת חן וקסם

este komer no me trava

התבשיל הזה אינו מושך אותי

guezmo ke trava a la roza

ריח הדומה לריח ורד

la grasia trava

החן מהווה גורם משיכה חזק

la soba/el mangal no están travando bueno

האח/מחתת הגחלים פועלים בצורה חנוקה

los mezetes travan

המתאבנים פותחים את התיאבון

no la traves mas!

די להרים את האף - ותר סוף סוף לרצון הכלל!

trava!

הסתלק! לך מכאן!

travar a bedín (ebr.)/a djuzgo

להביא לדין

travar a lo korolado/korlado

צבעו נוטה לאדום

travar a preto

לסבול, לעבור סבל

travar adelantre

להמשיך להתקדם

travar agua (del pozo)

להעלות מים (מן הבור)

travar al padre

לדמות לאב

travar arabas (t.)

לנחור

travar arko

לדרוך קשת

travar atrás

לחזור בו, להתחרט; להחזיר, למשוך מ-

travar avante

לחיות על חשבון הזולת, לנצל מישהו

travar avayá (t.)

לירות בצורה עיוורת; להפריח גידופים והאשמות לאוויר

travar bandiera

הניף/העלה דגל

travar bueno

לשתות בשפע מבלי שתהיה ניכרת השפעה, מבלי לחוש בתוצאות

travar de famiya

לשאת את תווי ההיכר האופייניים למשפחתו

travar de la banka

למשוך כסף מחשבון הבנק

travar de la kasha

למשוך כסף מקופת העסק

travar de soy (t.)

לשאת את התכונות הפיזיות האופייניות למוצאו וייחוסו

travar de su djente

לשאת את התכונות האופייניות למשפחתו

travar del kapital

למשוך כספים מן הקרן המושקעת בעסק

travar el saludo

לחדול לברך מישהו לשלום (בעקבות מריבה)

travar el vino de la bota

למשוך יין מן החבית

travar estrechura

להיאבק במצוקה כלכלית

travar fortuna

לעבור סופה; להתנסות בתהפוכות וגלגולים

travar i komer

לחיות מן היד אל הפה

travar karrosa

להיות בעל עגלה

travar kavayo

לרכוב על סוס בגאון

travar kon kuedras

למשוך מישהו בניגוד לרצונו

travar kon las manos

להתאוות שיעבור כבר הזמן ותגיע עתו של האירוע המיוחל

travar kon los dientes

להשיג משהו בקשיים מרובים; להמתין בחוסר סבלנות

travar kuchiyo

לאיים בסכין, לשלוף סכין

travar kyef (t.)

נהנה מ-, התענג על

travar la espada/el kuchiyo ensima de

לשלוף חרב/סכין כנגד; לאיים

travar la indjuria por otro

לגונן ולעמוד לצידו של מי שפגעו בכבודו

travar la kuedra

למתוח את החבל - להפריז בדרישות; להשהות מאוד את ההיענות

travar la lotería/rifa

להעלות בגורל

travar la mano

לצמצמם את ההוצאות; למשוך את היד, להתנער

travar la nochada

לבלות את הלילה

travar las palavras

לדבר לאט

travar las palavras de la boka

למשוך מלים ממי שאינו נוטה לתת את המידע

travar linias sovre el papel

לסרגל קווים על הדף

travar los sielos abasho

(באירוניה:) להכביר תחינות ותחנונים

travar mekam (t.)

ליהנות משירה ומוסיקה

travar miamarim (ebr.)

לשתות מן המים המאררים - לסבול נוראות

travar par'adientro

למשוך, למשוך פנימה

travar par'afuera

לדחוף החוצה

travar para atrás

לסגת אחורה

travar parás

למשוך כסף

travar piadades

לשפוך תחנונים בתפילה

travar piedras

להשליך אבנים

travar por el braso

למשוך בזרוע בצורה אלימה

travar provedá

להיות מוכה עוני, להיאבק בעוני

travar rachas

להעביר קו על החשבון, לבטל אותו, לרשום אותו כחובות אבודים

travar redjá (t.)

לבקש בתחינה ותחנונים

travar revolver/pistol

להחזיק מישהו באיומי אקדח; לירות כדור אקדח

travar sar (ebr.)/travar ziyetes/zahmet (t.)

להתעצב

travar sigarro/nargilé (t.)/pipa

לשאוף עשן סיגריה/נרגילה/מקטרת

travar tashak (t.)

להלעיג על

travar tembla

להתחלחל

travar tiros

לשיר שירי ניצחון, לחגוג הצלחה וניצחון בצורה ראוותנית

travar tofek (t.)

לירות כדור מרובה

travar traperas

לנעול חנות בסוף היום; להשעות את התשלומים

travar un chek

למשוך המחאה/שיק

travar una kamiala

להנפיק שטר חליפין

travar yesurim (ebr.)

לגעת יסורים, לעבור רגעים קשים

travarla

להשהות את ההיענות, להעמיד פני סירוב; לישון בלי הפסקה

travarla por uno

לצדד במישהו



Lexical samples / Enshemplos leksikales


a mucho travar la kuedra, se rompe (Nehama)

el kavayo trava la karrosa (Nehama)

por su padre no kieria venir, lo traví kon kuedras (Nehama)

la traví de la sesh de la tadre fina las diez de la manyana (Nehama)

travar un moble (Nehama)

el salado/el abutargo travan el viniko (Nehama)

trava para on­de ti (Nehama)

tener a kien tra­var (Nehama)

el tren trava a las dos (Moscona)



Proverbs / Refranes


Sinyora mestra, enfili la alguja, yo la vo travar

Kada uno trave la kuedra para onde el

Al enforkado le trava la kuedra



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


Travan sus kaveyos rezgunian su frente (Gaon, Poezias)

i serka d'eyos travo i metio una meza lustrada. (Odisea)

i de la sala salio, i la puerta travo por el mango (Odisea)



Coplas / Koplas


i travole gran retenbla, en ayuno se kedo; (Toledo, Koplas de Yosef)

por ke de las alturas traven tus bondades, Dio asentado en sia de peadades! (Im afes, Papo 1894)

I los mal'ahim se apresuran, i dolor i tembla les trava, i dizen: (Untane Tokef)

Ya me lo trusheron kon grande elbon; travolo de la siya kon grande travon: (El rey Nimrod)

para travar la urina una koza muy hanina. (Gizados de berendjena, siglo 18)

Bilbul grande se izo las kartas meldando, i komo el erizo se van detravando, (Zimrat 'ha-Arets, 1745)

Yeoshua muncho se atorvo, sus vestidos razgo i muncho se harvo, i los kaveos de su kavesa se los travo (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

Zahmet muncho travaron ombres de konsensia / penaron kon muncha ardor i kon muncha sensia / i kon la pasensia / le pudieron arreglar / mos izieron alegrar / los buenos se gustaron / los negros se atristaron (La Amerika, 1911)

reada les travo de oyir estos biervos / la dezventura ke les hue al patri de eyos / aspros i dineros no le aprovecho / kon su mano lo echo/ no le izo hayre / se le hue el aire (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


tomo un velo i se kovijo su kara i lo fue travando por las manos. (Meam Loez Bereshit)

I por esto fueron forsados, por la grande bondansa ke trava en si, de meterlo en la orasion de kada dia i afilu en Shabat i moed. (Lel Shimurim, 1819)

ke travan muncho zahmet los sinyores hahamim (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877)

todos muestros guesos mos trava tenbla i muestro korason se dezlee i se dezaze (Tashlih, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)

trava en el kastigerio non afloshes, guardala ke eya tus vidas (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Travi de el i no lo deshi (Biblia, Const. 1873)

i travolo por su panyo por dezir: yaze konmigo, i desho su panyo en su mano i 'huyo i salio afuera (Biblia, Const. 1547)

en tienpo ke el koen gadol entrava por enkorvarse tres travavan en el; uno en su derecha, uno en su iksieda i uno en piedras buenas ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

mijor ke traves en esto i tambien de esto no deshes a tu mano, porke temien del Dio saldra de todas eyas (Biblia, Viena 1841)

I travo David de sus vestidos, i los razgo; i lo mizmo izieron todos los varones ke estavan kon el. (Biblia, Const. 1873)

I Shimshon yazio asta la media noche; i a la media noche se levanto, i travo las puertas de la puerta de la sivdad, i los dos postes, i los arranko kon la serradura, i los pozo sovre sus ombros, i los suvio a la punta del monte ke esta enfrente de Hevron. (Biblia, Const. 1873)

Kuando agozare mi reluziente espada, i mi mano travare de djuisio, (Biblia, Const. 1873)

i era en la ora de sus alegrias, i se adjuntavan todos i travavan kada uno mujer de su kompanyero i en ija de su kompanyero la donzeya, i yaziyan kon eyas (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

i travo en su mano ojas de datilares, i se asavento i enfechizo kon eyos sovre las aguas (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


su ermano mas chiko era travado por la ermozura de las komidas servidas sovre la meza. (Banyos de sangre, 1912)

En el tiempo ke las aguas me travaron, me echi i me aporfundi kon muncha fuersa fina el dip de la mar i eskapi lo mas muncho de las kuedras i el fierro. (Asolado en la izla, 1881)

En travando esta fotografia, una doktora Palestiniana se serro la kara kuando se apersivio ke la estan fotografeyando. (Shalom, 2007)

Antes ke los marangos travaran los dos ultimos maderos, el se rondjo a la agua enfrente de la punta de la nave i la nave fue soltada en el agua djusto enfrente del lugar onde Leonidas era undido de kavesa. (Leonidas el nadador, 1911)

La levanto, la abasho, travo una vena, adjusto otra, apreto una de una parte, aflosho otra mas ayi i, aviendo bien, bien examinado, el disho: Pronto! Kuzid! (El muerto ke esta bivo, 1912)

'Un hamor travando otro'', murmureo Zaki. ''Vamos a trokar uno de los aznos'', le respondio Djoha (Otniel Hodja, 2002)

Un kavo de kuedra en su mano, travando detras de el a su azna, famoza i bien konosida por toda la sivdad. (Otniel Hodja, 2002)

Eyos estavan faziendo komo ke estavan mucho penando para travarla asta ke karar ke uno se kayó mezmo en basho de la fortaleza de la travada. (el Rizón, Salon. 1939)

travo de su sinturio el kuchiyo, suvio vagarozamente sovre el lecho i tapando kon la mano iskierda la boka del baron enfinko kon la mano derecha el kuchiyo en la garganta (El prove doktor, Const. 1904)

Valker travo un kashon de la meza de delantre, kito un portefolio, lo avrio, bushko entre algunos papeles i kito uno de eyos (El prove doktor, Const. 1904)

mil i kinientos kavayos travavan la karrosa i una ora despues nozotros arrivavamos en la kapitala (Guliver, Yerush. 1912)

Eya travo semplemente las manos i adjuntandolas komo por azer orasion [...] (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

dos de entre eyos se avansan en travando sus kuchios (Gul Bahar, Tel Aviv 1953)

tomo la karta, la meldo de nuevo i estuvo travando siras kon kalem mavi debasho los pasajes sigientes (La linda Anjela, Tel Aviv 1953)

Es una espesia de manyetizmo ke trava al malazedor sovre el lugar de la malechuria es komo esto ke dizen ke ''la sangre lo travo'' (Matador de kriaturas, Yerush. 1908)



Popular literature / Literatura popular


El rey travo la espada la kavesa le kortaria. (Blanka Flor)

Travo la suya espada i la kavesa le ay kortado. (Blanka Flor)

Ansi le disho al raton oye mi ermano en mi boz i toma una kuedra i atate los pies i yo te atare en mis pies i travare detras de mi. (Hidot de Izopeto)

Estuvieron peleando ariento de la agua. Este a travar i este a no kerer ir. (Hidot de Izopeto)

I kuando bushko por apartarse de eya, travo en el kon diziendo: (Sipure Noraot,1885)

i komo la prova, tomo de muevo el kerpeden i me travo otrun diente i este sano. (Sipure Sefarad)