Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 465930

entrada numero 465930

topar v.

to find, to discover, to find again

del Dio ke lo tope!

מן השמים יענישו אותו!

en esto ke mos topemos

שנזכה ונגיע! (על דבר שאין לו סיכוי)

ermano/amigo te topates!

רצה הגורל שתהיה אחי/חברי ו(אשר על כן מחובתך) להיחלץ לעזרתי בצרתי (נאמר בעת שמבקשים עזרה מקרוב/חבר)

ke se tope/para bien se tope

(נאמר על חפץ שנראה מיותר ומבקשים להשליכו:) שמור ואל תזרוק שמא תזדקק לו יום אחד!

no se topa

אינו מצוי

no topa ke azer/por no topar ke azer

אין לו מה לעשות ותוקע אפו לענייניהם של אחרים

no topar ke dezir

אזלו ממנו הטיעונים

no topar ni entrada ni salida/ni al padre ni a la madre

לא למצוא ידיו ורגליו

no topar puerta por onde fuir

מוצא עצמו במצב חסר תקווה, אינו רואה מפלט מן המצוקה שנקלע אליה

no topo

אינני מסכים, אינני בדעה הזו

por lo ke estamos bendigamos/bendicho sea el Dio por lo ke mos topamos

נודה לאלוהים על המצב שבו אנו נתונים (נאמר כאשר יש טעם להיות מרוצים ממה שנפל בחלקנו)

topar djusto

לאשר, להסכים

topar el ayar (t.)

למצוא את המידה המדוייקת

topar el kuento

לסכם את החשבונות

topar el punto

למצוא את המידה המדוייקת

topar el punto flako

למצוא את עקב אכילס

topar grasia en ojos de uno

למצוא חן בעיני

topar la belá (t.)

להכניס את הראש לתוך בעיות

topar remedio

למצוא תקנה/פתרון

topar repozo/topar la salú

לרגוע, למצוא מנוחה

topar salida/topar fuida

למצוא מוצא; למצוא תירוץ

topar su mazal (ebr.)

למצוא מזלו, למצוא בן זוג

ya se lo topó de viejo

הוא שמר זאת בפינה כלשהי מימים ימימה ועתה נמצא לכך שימוש

ya topates!

(נאמר באירוניה:) יופי, מצאת! - אתה טועה, זה לא מה שדרוש לך, זה אינו האדם שאתה נזקק לו

ya topi!

סוף סוף מצאתי את הפתרון המבוקש



Lexical samples / Enshemplos leksikales


en kaminando por la kaye topí en basho un aniyo (Nehama)

esta ropa no se topa en plasa (Nehama)

este mundo, ansina lo topimos, ansina lo vamos a deshar (Nehama)

kien lo faze lo topa; no ay kien lo faze ke no lo tope (Nehama)

te hue a bushkar en kaza i no te topí (Nehama)

topar la puerta serrada (Nehama)

ya topí lo ke me se avia pedrido (Nehama)

topar de aki, de ayi (Moscona)

ken bien aze, bien topa (Moscona)

andavos a Belogrado, ayi toparesh lo ke vos keresh (Moscona)

del Dio ke lo tope (Moscona)

me topo en Varna (Moscona)



Proverbs / Refranes


A la mar si va, no topa agua

Kuando topas un medio bovo, toparas un entero bovo

Echa tu pan a la mar, un dia lo toparas

Ken melda arba veesrim sienpre topa hayim tovim

Azer bien, topar mal

Ken bushka al padre, topa a la madre

Kuando la bolsa esta vazia non vash a topar munch[a] manziya

Toma un pidaso di pan, echalo a la mar, un dia lo toparas

Los ke serran los ojos, van a topar piojos

Bushkando un sapato, topi un raton

Ken kefi aze lo topa

Djoha se fue al banyo, topo de kontar un anyo

Komo azi, ansina ki topa

El ke tieni barva ya topa penye para pinyarla

El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor

Agua no topi, de la tierra me lavi

Ken bien aze, bien topa



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


esta sonyadera topara abrigo. (Gaon, Poezias)

Yo no topo komo eksprimir mi rekonosensia. (Papo, Navot)

ke te topi prima vez sin tu noble kompanyia (Papo, Navot)

Ma non un solo punto, le sale de sus mientes, ke muerte temeroza toparon sus parientes. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000)

las novedades non las topo del todo buenas, los enemigos kontinuan a avansar, ke desgrasia, es la ruvina (El Triomfo de la Djustisia, Sal 1921)



Coplas / Koplas


Esto muy doliente no topo remedio ni uno ni medio (Purim, De-Fes, sig. 18)

De vista izo eskrivir un avizo / ke la Ley inmortala se dara mezo / Moshe en una delas muntanyas / ke topara en eya buenas manyas. (Ketuba, manus. Rodosto 1931)

penas munchas ya yevo ke no le kedo vago / porke era muy malo ya tuvo su pago / se trusho en negro kavo / de no topar plazer / ay ijo de un mamzer / mas ke asperavas / de muchiguar esklavas (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


ninguno tiene odren de topar kon el (Meam Loez Bereshit)

ma no topa en ke enbeveserse asta ke salga el dia, (Meam Loez Bereshit)

I saveldo por seguro ke todos los dotrinos i kastigerios ke toparesh en este livro (Meam Loez Bereshit)

I topamos maase en el rey Antoninos ke le disho a Rabenu 'ha-kadosh: (Meam Loez Bereshit)

Al otro dia desho akel maamar, i tomo otro maamar, i lo topo mas fuerte ke el primero, (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

Komo vido esto, disho: me alevantare i ire ande este haham en Sefat i topare kon el, (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

Un dia, en estando el rav ribi Hayim estudiando en el Zohar, topo maamar fuerte ke avian munchas kushiyot, (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

I kon eyo topan i eyos su gusto i no se durmen, i topan lo ke meldar sin ke yerren ninguna koza. (Lel Shimurim, 1819)

ke si tadravan un poko mas mis ermanos me topavan enserrado ayi ke no podia mas salir. (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

Ayi es lo ke me puedes topar i ser serka de mi (Meam Loez Kantar de los kantares, Const. 1899)

Dime onde es lo ke apasentas tus ovejas[...] i onde es lo ke las azes echar oras de medio dia i yo ire ayi por toparte (Meam Loez Kantar de los kantares, Const. 1899)

para ke no topen ke alavarsen diziendo vensimos kavesera grande de los djidios ke vieron en tu vensimiento i barragania grande (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

I Vinieron ande el haham i lo toparon ke el haham estava solo en el bet 'ha-midrash, meldando kon muncha kedusha i taora [puri?kasion] kon la kavesa entre sus piernas. (Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)

Al dia segundo venimos delantre el apifior, i topimos la kaza bien adovada ke ayi tenia ke ser el vikuah (Shevet Yeuda, Viena 1859)

toparon kuantas mujeres alechando a sus ijos i kedaron adjuntados mujeres i kriaturas kon el pecho en la boka (Imre Bina, Belgrad 1837)

kien ke non le es bueno en su sivdad, ke se vaya a sivdad otra por topar olgansa por su alma (Pele Yoets I, Viena 1870)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i topo una nave ke se iva a Tarshish i pago su pasaje i desendio en eya para irse kon eyos a Tarshish (Biblia, Const. 1873)

i toparon ayi una tierra grande i derecha i muy ancha de lugares i se asentaron ayi (P. R. Eliezer, 1876)

le dezia: va merkame un aspro de vedrura – topava en su lugar bultos de oro (P. R. Eliezer, 1876)

I bushkaron una mosa ermoza por todo el termino de Yisrael; i toparon a Avishag la Shunamita, i la trusheron al rey. (Biblia, Const. 1873)

I akontesio, ke en el dia seteno salieron algunos del puevlo para akojer, i no toparon. (Biblia, Const. 1873)

komeldo oy; porke oy es shabat a A'; oy no lo toparesh en el kampo. Sesh dias lo akojeresh, ma en el dia seteno, ke es shabat, en el no avra. (Biblia, Const. 1873)

I topo una keshada de azno freska, i estendio su mano, i la tomo, i irio kon eya mil varones. I disho Shimshon: kon la keshada de un azno ire mil varones. (Biblia, Const. 1873)

i vine asta aki i me se puso el sol aki, i esto en la plasa, i no topo a ninguno ke me rekoja en su kaza (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


No topates un otro lugar? Ovligados sosh de ir a dormir ayi? (Banyos de sangre, 1912)

la mas ayuda ideal tenían muestras balabayas i lo topavan en el pastel tradisional. (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

Ma bien presto el topava la muerte mas grande de lo ke el se imajinava (Nantes, Tel Aviv 1952)

el kuchiyo de vuestro marido fue topado enfinkado en el gaznete de vuestro padre (El prove doktor, Const. 1904)

por los ojos yo tenia un par de entojos kon tapones ke me se avian topado en la aldikera, i aviendomelos metido no ati ninguna importansa a las flechas ke me eran rondjadas (Guliver, Yerush. 1912)

era imposivle de topar un diamante mas limpio de este, su grasioza talia, su chika i ancha tripa [...] todo me sombaiya (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

por kolmo de desgrasia su ovrador Reuven topava la muerte al ultimo punto (El Alakran, Tel Aviv 1954)

Yo topo ke este echo es undido ainda en la eskuridad (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

una tadre, en entrando en kaza el topo su padre muerto, su pipa ainda kaente al lado de el. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Despues el tuvo una sonriza, es ke topan a vendersen? los malinos ke esperan las okaziones mueren de mizeria sin meter nunka la mano sovre un merkader (Nantes, Tel Aviv 1952)

Ma bien presto el topava la muerte mas grande de lo ke el se imaijnava. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Es ke se puede topar persona ke non konose a el selebre Charlie Chaplin ''Sharlo''? (La boz de Yerushalayim, Yerush. 1953-4)

Es ke se puede topar persona ke non konose a el selebre Charlie Chaplin ''Sharlo''? (La boz de Yerushalayim, Yerush. 1953-4)

Esta idea, Katina la topava buena i sin muncho pensar tomava la kriatura enfashada bien i se iva a Ortak?y. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

el patron de ofisio topa siempre a emplear sus manos en kuakier arrinkon del mundo ke se tope (La Epoka, Sal. 1900)

I ansi, ayi onde kreian de topar una buena senyal, enkontran una buena borrachona (Matador de kriaturas, Yerush. 1908)

La morgue es un lugar onde depozitan los kadavres de las personas ke son topadas muertas o ke mueren en los espitales I ke no konosen ken son estos kadavres (Matador de kriaturas, Yerush. 1908)



Popular literature / Literatura popular


Toparesh sien dukadikos ke del mi ganado son, (Blanka Flor)

'Si en tres dias no lo topates, la kavesa te se va ir!'' (Djoha ke dize)

Topo la mesa serrada para 'nde la reina 'ndava. (Blanka Flor)

Akel pedaso de la boka ke echo lo perio. I en la agua no topo nada. (Hidot de Izopeto)

El rey se akodro del viejo i lo mando a bushkar ma no lo toparon, siendo ya avia murido. (Sipure Sefarad)

Se salio ribi Meir afuera, i topo a ribi Yeuda el gizandon, i le dio shalom. (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

savía mizmo topar mushteri para la mizma ropa entre los del ufisio en Sofia, or en los kazales serkanos. (Sipure Sefarad)

le dieron una karta bien ordenada kon sus firmas kon buen korason i los 500 gro' en la mano i le disheron: vate en la buena ora, asegun aras, del Dio lo toparas (manus. Papo, Sarajevo 1840)