Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 367740

entrada numero 367740

pie m.

foot; foot size

a pie

ברגל

al pie de la montanya

לרגלי ההר

alevantar pie

להרים רגליים, לנוס

apretar el pie

הדגיש, שם דגש על

arrastar el pie

לגרור רגליים

arrekojer el pie

לצמצם את היציאות והבילויים

arromper/pizar el pie del Satán

לעמוד בפיתויים, לשלוט בעצמו

atar a uno de pies i de manos

לכבול ידיו של מישהו (במובן המטפורי)

azer de pies i de manos

לעשות כל אשר לאל ידו

azer del pie

לגעת ברגל ברגלו של מישהו מתחת לשולחן

bezar los pies de uno

להשפיל עצמו לפני מישהו, לנשק את רגליו

dame te lavaré los pies i me beveré el agua

אני מודה לך בלב ונפש!

dar kon el pie

לרמוז למישהו על ידי מגע ברגל מתחת לשולחן

dar una idea enriva el pie

להביע דעה חפוזה בלי להכיר את כל הפרטים

dar/no dar pies de entrada

לתת/לא לתת סיכוי לעניין

de pies fina kavesa

מכף רגל עד ראש

de punta pie asta la kavesa

מכף רגל עד ראש

dichas ke no se detienen en pies

דברים חסרי שחר, דברים חסרי בסיס

dichas sin pies ni kavesa

אין לדברים ידיים ורגלים, דיבורים ללא יסוד

echar pie de temel (t.)

להניח יסוד ל-; לסעוד ארוחת בוקר יסודית

echarse a los pie de uno

ליפול לרגלי מישהו, להתחנן לו

eklavarse de pies

לשתול עצמו במקום כלשהו

el pie de la kama/kuna

רגלי המיטה/העריסה

el pie de la muntanya

מרגלות ההר

el pie del arvol

מרגלות העץ

en pies

בעמידה

en pies en pies/enriva el pie

על רגל אחת, בלי להעמיק

entrarse/enklavarse de pies

לדחוק עצמו למקום שאינו רצוי בו

estar durmiendo en pies

להיות רדום ואפאטי; להיות חסר דמיון וראייה מפוכחת

estar en pie de gerra

להיות נכון וערוך לקראת (משהו קשה)

estar en pies

עמד על רגליו

estar enriva el pie

להיות על הרגלים - לעבוד בעבודה הכרוכה בהתרוצצות

estar kon el pie en el zingí (t.)

להיות נכון לצאת; להיות על דרך ההצלחה

estar kon un pie a la foya

להיות עם רגל אחת בקבר

estar pies kon kavesa

להיות שרוי בעצב עמוק

estar piezes kon kavesa

להיות במרה שחורה, במצב רוח רע

estar un pie adientro i un pie afuera

להיות עם רגל אחת בפנים ורגל אחת בחוץ

fuir a pie deskalso

להמלט בחפזון

guezmo de pie

ריח רגליים; יהירות מנופחת

ir a puntas de pies

ללכת על קצות אצבעות

ir kon pies de plomo

ללכת לאט לאט במכוון, להשתרך

ir kon su pie

ללכת בכוחות עצמו

ir onde el rey va kon su pie

ללכת למקום שהמלך הולך אליו לבדו (לשירותים)

ir pie kon pie kon uno

להיות צמוד של מישהו, לשמור צעדיו

kaminar a pie

ללכת ברגל

kaminar/ir de buen pie

ללכת במהירות ובצעד קליל

kaza a pie yano

בית חד קומתי

kedar en pies

להישאר עומד מאין מקום ישיבה

kitar el pie del lodo

להחלץ מכל הבעיות; לזכות בפרס הגדול, להרוויח רווח עתק

kitar los pies

להתייגע מרוב הליכה

kitar pie de un echo

למשוך ידיו מן העסק

kon el pie derecho!

איחול הצלחה: ברגל ישרה!

kon pie derecho

ברגל ימין, בצורה מוצלחת וממוזלת

kopo de pie

גביע בעל רגלית

lamber los pies de uno

להתחנף למישהו, ללקק לו

le korto los pies

הזהרתי אותו ולא שמע לי - אעניש אותו קשות!

me se travó el pie

גררתי רגליים - היססתי לפעול

me se tuyeran el pie i la pierna i no me meleskara en este fecho

מוטב היה לו היו רגלי משותקות ולא הייתי נכנס לעסק הזה

me se vino a echar a los pies

בא להשתטח לרגלי ולהתחנן; בא לבקש ממני עכשיו את מה שדחה קודם

meter a uno los dos pies en un sapato

לכפות על מישהו, לא להותיר לו חופש פעולה

meter debasho el tako del pie

לדרוך על מישהו בעקב, להשפיל אותו

meter el pie

להכשיל מישהו, לשים רגל

meter en pies a un hazino/krevado

להעמיד מחדש על הרגליים חולה/פושט רגל

meter en pies un echo

להקים עסק

meter los pies a la pared

להתעקש על משהו

meter los pies a la paré

להתעקש ולא לוותר

meter los pies en mojo

לטבול את הרגליים במים לזמן ממושך ולרככן (נאמר בבדיחות על הכנה לקראת טיול ממושך/נשף ריקודים וכדומה)

meter los pies en polvorina

לתת לרגליים להתכסות באבק דרכים (נאמר בצחוק על הכנות מוגזמות לטיול גדול)

meter pie

להשיג דריסת רגל

meter pie en un echo

להשתתף בעסק

meterse de pies en un echo

שקוע כולו בעסק הגרוע הזה

meterse en pies

לעמוד, לעמוד על הרגלים

meterse en pies a la madrugada

לקום מוקדם מאוד בבוקר

meterse entre los pies

להתערב בכוונה רעה בעניינים לא לו

mirar onde se mete el pie

לנהוג בזהירות

moso para el pie

נער שליחויות

ninguno le mete pie delantre

איש אינו מעז להתנגד לו או להמרות את פיו

ninguno viene a su pie

איש אינו מגיע לקרסוליו

no deshar meter pie

לא לתת דריסת רגל

no meter pie en tavla churuk/meter pie en tavla rezia

להימנע מהליכה על לוחות רעועים/ללכת על קרקע בטוחה ויציבה; בהשאלה: לא להסתכן, לבחון היטב את הסיכונים וללכת על בטוח

no meter pie en un lugar

להדיר רגלים ממקום כלשהו

no pueder meter pie en basho/un pie delantre del otro

להיות חלוש

onde tiene los pies ke tenga i la kavesa!

קללה: שימות!

pasar la nochada en pies

לבלות את הלילה בלי לעלות על יצוע

pie artifisiel (fr.)

רגל תותבת

pie de kama

יריעה לרגלי מיטת יולדת

pie de moshka

סוג של רקמה

pie yano

קומת קרקע

pizar el pie de Satan

לעמוד בפני הפיתוי

pizar el pie de uno

לדרוך על רגלו של מישהו

pizar/apretar el pie

להתעקש ולעמוד על שלו

poner/meter pie en un lugar

לנעוץ יתד במקום כלשהו, להתיישב, לתפוס מקום

punta de pies

בעיטה

retrato en pie

דיוקן מלא (המראה את כל הגוף)

salir en pies komo el gato

ליפול תמיד על הרגלים (להחלץ מאסונות וקשיים)

sus pies para bien korren

רודף צדקות

tener el pie s.huelto

לשוטט בכל מקום בלי לתת את הדעת

tener el pie travado/kurto

ממעט לבקר (בגלל ביישנות ומעצורים)

tener kadenas a los pies

רגליו כבולות - אינו יכול לפעול בחופשיות

tener pie a uno

להתייצב כנגד מישהו

tener pie gurlí (t.)

מביא מזל בכל מקום שנוגע בו

tener pie gursuz (t.)

מביא מזל רע בכל מקום שנוגע בו

tener un pie en la foya

להיות עם רגל אחת בקבר

tomar de pies i de manos

קיבל התקף אפילפטי; קיבל התקף כעס; נתפסו לו הידים והרגלים, קיבל שיתוק בגפיים

tomar los pies al ombro

להרים רגלים, למהר

tomar los pies por la kavesa

לעשות הכל הפוך

topar kalsado a su pie

למצוא משהו /מישהו המתאים לו

traer al pie

להניח למרגלות

venir al pie de uno

להשתוות למישהו

venir/entrar/salir a puntas de pies

להכנס/לצאת על קצות אצבעות (כדי לא חהקים רעש)

yerro de kama

494850



Lexical samples / Enshemplos leksikales


ya estás en pies, az la kama (Nehama)

no meter pie en kafé/en yeshivá/en eshkola/en keilá (Nehama)

le das el pie, kiere el pie i la mano (Nehama)

kuando se tiene kavayo al ahir no es verguensa de kaminar a pie (Nehama)

en mi kaza no entra pie ajeno (Nehama)

en esta kaye no piza pie de bivo/de benadam (Nehama)

de pies fina kavesa yevar todo muevo (Nehama)

azer echos en pies (Moscona)

no le des pie d'entrada (Moscona)

ande le veo los pies, le vere la kavesa (Moscona)



Proverbs / Refranes


Besimana tova los pies a la falaka

Le dan el pie kiere i la mano

Ke te des de pieses i de manos

Onde van los piezes, van las manos

Pie kon pie, mano kon mano

Buen pie, buena oreja, siman de buena bestia

Meta dos piezes en un sapato i la ventura va bushkala

Lo ke aze los piezes no aze el telefon

El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie

Si botika avrites kortate todos dos pies

El gato siempre kaye en pie

Dar kon las manos, tomar kon los pieses

Desha dezear tu pie onde tu vizino

Es chopar los dedos de los piezes

Pie kon pie, marido en la forka

Ande el pie del djidio peza, yerva no kresa

Fuyo a pie deskalso

Tener kavayo kaminar a pie

Ande mi pie, ande mi karkanyal

Negro a pie, negro a kavayo, negro si lo yevan por la mano

A la mentira los pies son kurtos

El ke no tiene ermano, no tiene ni pie ni mano

Ke tura el pie i la mano

Onde va el re kon su pie

Dos pies en un sapato

Az el paso sigun el pie

Ken no tiene meoyo, ke tenga piezes

Asta ke alevantes un pie el otro se yeva el gato

Esta durmiendo en pies

Kuando tu ias onde el maestro del pie kortado, yo ya estava tornado

Moso del pie kosho

Sako vaziyo no se esta en pies



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


i kayendo atus piezes eskucho la poezia: (Gaon, Poezias)

i komo ke atan mis pies kon kadenas. (Gaon, Poezias)

De echarme a sus pies kon yoros i rogativa. (La segunda Ester, 1911)



Coplas / Koplas


No deshes vidija ni pie de djidio (Purim, De-Fes, sig. 18)

Yoro Avraam Avinu de ver ke su garganta de suyo espandio, i su padre su pie sovre el tendio, un reviit de sangre de el vertio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)



Religious literature / Literatura relijioza


i las manos i los pies, de la tierra del mundo. (Meam Loez Bereshit)

en la kintena se aparo en pies. (Meam Loez Bereshit)

i el kocho se diskulpo ke siendo no tiene pies, (Meam Loez Bereshit)

del pie, sera kortijera''. (Meam Loez Bereshit)

El ke kalsa sus sapatos en siendo sus pies umidos (Menorat 'Hamaor, 1762)

I ayo mas hayot de sinko pies i tres ojos i sesh pikos su altura; (Ben Gorion, 1743)

Kuando dize la Beraha de Lishev Basuka, la dize en pies i despues se asenta. (El Gid,1967)

Kuanto se aformoziguaron sovre los montes pies de albresiador, azien oyir paz, albrisian bueno, azien oyir salvasion. Dizien a Tsion enreino tu Dio. (Tefilat kol Pe,1891)

Disheron a el: el nombre de tu senyor padre si mos dezias, bezavamos el polvo de tus pies. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

i dia kuarteno es el kuarten pie de la siya de arriva, (Leket 'ha Zo'har, 1855)

i si demandaresh del prinsipio kuando vieron entrar las ranas adientro de kaza komo non los machukaron kon los pies (Meam Loez Shemot I)

I la regla de los reyes es ke no entran ningun keli en el palasio sino es menester ke vaya el rey kon sus pies a azer sus menesteres (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

Ke kuando metio el pie sovre el primer eskalon vino un leon i le dio en la pierna i lo malferio i lo izo kosho (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

fui al otro dia torne a su kaza, i en lo ke me vido, presto se alevanto en pies i me izo kavod grande (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

i se aparesia una presona entero arrazgado i los kaveyos de su kavesa elguengos ke le tokavan asta los piezes (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

i lo azemos fuir ael sinyor a pie deskalso (Imre Bina, Belgrad 1837)

el kuento del ke estava abashando ala nave i se le rompio el pie, kedo del kamino, despues vino haber ke se undio la nave (Pele Yoets I, Viena 1870)

kale ke mos akavedemos a no entrar en su red i no darle pie de entrada, i kon esto biviremos sanos en este mundo i bien para olam aba (Pele Yoets I, Viena 1870)

kuando se viste ke vista el braso derecho al presipio, lo propio en la sapatetas ke vista el pie derecho al presipio (Pele Yoets I, Viena 1870)

se alevanta para kaminar. le dizen los malahim kontrapeza sendero de tu pie i todas tus karreras se konpornam (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i enbueltate en polvo de sus pies,i beve en el tienpo de tu sed sus palavras de eyos. (Pirke avot, siglo XV)

I todos los ke andan sovre sus palmas entre todos los animales ke andan sovre kuatro pies, enkonados vos seran; todo el ke tokare en su kalavrina sera enkonado asta la tarde. (Biblia, Const. 1873)

El aze mis pies komo de sierva, i me asenta sovre mis alturas (Biblia, Const. 1873)

i siendo ke oiya el memuné a boz de sus pies del koen gadol ke el salien, alsava el kovertero ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

I Moshe, i A'haron, i sus ijos lavavan en el sus manos i sus pies: ( Biblia, Const. 1873)

I toda otra sierpe de ave ke tiene kuatro pies, abominasion vos sera. (Biblia, Const. 1873)

Toda sierpe i ave ke anda sovre kuatro pies, abominasion vos sera. (Biblia, Const. 1873)

I de Asher disho: bendicho de ijos sea Asher; sea agradavle a sus ermanos, i banye en azeite su pie. Fierro i alambre sera tu sapato; i komo tus dias sera tu fortaleza. (Biblia, Const. 1873)

Tambien ama a los puevlos, todos sus santos estan en tu mano; i eyos se adjuntan a tus pies, i resiven de tus mandamientos. (Biblia, Const. 1873)

I de Asher disho: bendicho de ijos sea Asher; sea agradavle a sus ermanos, i banye en azeite su pie. Fierro i alambre sera tu sapato; i komo tus dias sera tu fortaleza. (Biblia, Const. 1873)

Tambien ama a los puevlos, todos sus santos estan en tu mano; i eyos se adjuntan a tus pies, i resiven de tus mandamientos. (Biblia, Const. 1873)

Entre sus pies se arrodiyo, kayo, yazio; entre sus pies se arrodiyo, kayo; onde se arrodiyo, ayi kayo muerto. (Biblia, Const. 1873)

I los mayorales de Yissahar fueron kon Devora; i Yissahar, komo Barak, fue enbiado a pie en el vaye. (Biblia, Const. 1873)

Mia es la vengansa i la paga; a su tiempo resfuira su pie; (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Eya abashava ayi de la karosa, kaminava a pie mientres una ora, suvia de nuevo en su karosa (La dam o kamelia)

El tartaro metio pie a tierra tambien i kamino detenido sovre muletas. (Banyos de sangre, 1912)

Entre estas eyos metieron pie abasho i la karrosa del prinsipe arrivo. (Banyos de sangre, 1912)

I porke no se va a pie o a kavayo? (Banyos de sangre, 1912)

Subito, djusto enfrente de una farmasia en la plasa de Ortakioy, se detenia ayi en pies un ombre un poko mal vistido, (Hamal Izidor, Istanbul 1930)

Dizde ke el metio el pie en Paris Nantes kreo ke le bastaria de alondjar (estirar) sus manos por topar una situasion dinya de el. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Su orgolio restava en pies. Ser una fuersa de intelijensa, sintirse en si una potensia, i no topar una persona ke vos entienda ke estash sin komer, ke vos de el primo soldo ke vos tenesh menester. (Nantes, Tel Aviv 1952)

yo nadi sin kedar, sin tomar reflo, sin deskorajarme, i ayudado del viento ke me rondjava de parte de la tierra yo vide subito ke mis pies empesavan a tokar sovre la arena (Guliver, Yerush. 1912)

Una otra joven mujer [...] estava en pies tan palida kuanto lo era el muriente mezmo (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

A penas si puedia detenerse en pies (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

En fin el iva a meter el pie sovre este mundo ke lo repushava i lo rondjava a la mizeria (Nantes, Tel Aviv 1952)

Izedin el kual asta akel momento estava en pies se asento bruskamente sovre una poltrona (La Ermoza Alis, Tel Aviv 1954)

tenia la garganta, los brasos i los pies deznudos, en su talia eya tenia rodeado una sintura (kushak) sovre la kuala briyavan diversas piedras de kolor ke senteyavan en akeya media eskuridad (Muerta de mala muerte, Yerush. 1911)

los pies tienen la membrana entre los dedos tal komo tienen todas las klases de aves nadaderas (La eskalera, Const. 1888)



Popular literature / Literatura popular


I yo, komo vees, ya me vo manteniendo siempre kon echikos en pies. (Sipure Sefarad)

los haveres lo kedaron mirando komo se iva aleshando i endjuntos kon el, la ermoza okazion de kitar el pie del lodo i sovre todo Mamo el shashuto... (Sipure Sefarad)

si es ansina kale aprofitado antes ke mos meta pie la konkorensia, le disho Yako. (Sipure Sefarad)

un dia se hue onde el rav dela sivdad i se le echo a sus pies i yoro i se aharvo i se arrasto en basho diziendo: guay de el aya komo desho su ley santa ke se dio en Sinay i komo se hue a servir ley falsa ke no aprovecha i sus echos todos tuertos (manus. Papo, Sarajevo 1840)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para batidero de pies i de manos: meter mila de kriatura chika en la boka de otra kriatura para ke non tenga holi de batidero de pies i de manos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para una mujer ke se le perdio su leche: ke tome unyas de la mano derecha i de el pie derecho de la vaka i ke las keme bien i ke le de a la mujer a bever i le tornara su leche (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando el onbre esta kansado de sus pies por el kamino es bueno por untar kon leche de korso en los tabanes de los pies i ke sea kayente ke al yede de esto se le ara su kuero gordo i non se kansara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para los pies abufados de muncho kaminar: ke meta betoh de su sapato un guevo entero kon kashka i ke kamine (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para para traer es.huenyo: ke se unte su kara , sus manos, sus pies kon sumo de afion (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para devedar de la presona ken tiene mania de avlar durmiendo: para ke no avle si se enkolgara gueso de onbre muerto en su pie el istierdo non avlara mas (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para kefiya ke es batidero de pies i de manos, holi a-nofel: ke beva 9 vezes seniza de shilia ke es el pelejo de la kriatura primera, zahar para zahar, i nekeva para nekeva; mesklado kon vino lavan, o ke beva en la manyana seniza de figado de lovo i se mlezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)