Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 362280

entrada numero 362280

pensar/se v./v. refl.

to think, to ponder; to worry

azer pensar

לגרום דאגה

dar a pensar

להכניס ספק/חשש

déshame pensar

תן לי זמן לחשוב על כך

estar pensa

להיות עגום

ken se lo pensava

מי היה מעלה בדעתו?

ni lo penso

אינני מביא אותו בחשבון, אני מזלזל בו

no penses muncho

אל תהסס! אל תחשוב הרבה!

no saver mas ke pensar

לא לדעת מה עוד לחשוב, להישאר בלי עצה

no tener ke pensar

אין לו עוד דאגות על הראש ...

no tengas ke pensar/no estés a pensar

אל תדאג הכל יסתדר לטובה

pensar a los ijos

לטפל בילדים לפרנסם ולחשוב על עתידם

pensar a todo

לחשוב על כל הפרטים

pensar al día de manyana/a día negro de manyana

להתכונן ליום מחר/לימים הרעים שיבואו

pensar al gaste

לחשוש מפני הוצאות גדולות

pensar bien/mal de uno

לחשוב טובות/רעות על מישהו

pensar i arrepensar

לשקול בצורה מעמיקה (תכנית, רעיון וכו')

pensar i repensar

העמיק חשוב, חשב פעמיים

pensar los pasos

לחסוך את הצעדים, להתעצל

pensárselo

להביא בחשבון, לעיין ב-

por no tener ke pensar

אין לו מה לעשות (אלא להתערב בעניינים לא לו)

pénsatelo bueno

חשוב היטב לפני שאתה פועל (יש בכך סיכונים)

sin pensar

בלי לחשוב, בלי מחשבה, שלא בא מן השכל

ya me lo penso

אני מביא זאת בחשבון בניגוד לרצוני וחששותי, אינני יכול להמלט מזה למרות חששותי

ya me lo pensí bueno

כבר חשבתי על כל מה שהדבר כרוך בו (לפני קבלת ההחלטה)



Lexical samples / Enshemplos leksikales


pensar de fazer un viaje (Nehama)

pen­sar de fazer un fecho (Nehama)

pen­sar de fraguar (Nehama)

pensando a la vejés no se goza de la mansevez (Nehama)

pensa para el dia de amanyana (Moscona)

son echas sin pensar (Moscona)

pensa lo ke podia akonteser (Moscona)

muncho pensar es danyo para la salud (Moscona)

no penses ke la djente estan durmiendo (Moscona)

pensa a lo bueno para ke se aga (Moscona)

pensar es uno, azer es otro (Moscona)

no save pensar asta el kavo (Moscona)

esto pensando de [...] (Moscona)

antes de azer la echa pensate bien (Moscona)

antes de azer lo ke sera, pensa a su kavo (Moscona)



Proverbs / Refranes


Ken muncho pensa no alkansa a Yerushalayim

Lo ke pensa el amigo vaya al enemigo

Pensar i avlar

Antis ki agas, pensalo dos vezis

Todo lo ke vas azer pensalo bueno i despues pasa a la ovra (Aranban)

El ke pensa bien i ovra prontamente, todo su vida va estar muy kontente

Pensando al invierno no se goza del enverano

El mal viene sin pensar

El ke mucho pensa, sin komer se echa

Pensa lo negro, ke te venga lo bueno

Ke pensava i ke me salio?

El muncho pensar no sale a bueno

En pensando a la vejes no gozamos de la manseves

Ken es el puro i verdadero letrado, el ke pensa i mete tino en estudio

Kuando el lovo mostra dientes non penses ke esta riente

El ke pensa ke alkanso la sensia es nesio

Lo ke boka non puede avlar el korason ya puede pensar

Munchos ombres de mosedad non pensan en adversidad

Avlar sin pensar es tirar sin apuntar

El ke non save dubdar tanbien non save pensar

Avla poko pensa muncho

El ke kanta mal no pensa

Antes de avlar pensa lo kue digas

El meoyado lo pensa, el borracho lo dize

El ke kome i pensa mete dos vezes la meza

El dia ke no esperi vino el ke no pensi

Si entras kon algunos en konversasion pensa bueno lo ke vas avlar

Azer kozas sin pensar es salir a kamino sin pensar

Pensar i no saver es una rama de la lokura

Mas fuerte es de pensar ke de lo pasar

El ke mal pensa, para si se lo pensa



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


me pensava son senteas en un mar preto de yelo. (Gaon, Poezias)

i le preguntaron loke eya pensa (Gaon, Poezias)

sin pensar los vino yelar la ferida (Gaon, Poezias)

Ke dezvareavas? Pensavas en mi, mi kerida! (Papo, Navot)

i el pensava en su padre kerido, k'en supto si iya (Odisea)

En mi echar i en mi alevantar yo no penso ke a el. (Rinio, 1906)

me inklino a eya sin avlar, sin pensar, i sin razonar. (Rinio, 1906)

No se meten a pensar ke de todo se pueden pasar (8 dias antes de Pesah, 1909)

Por la masa pensaremos, esto todo desharemos. (8 dias antes de Pesah, 1909)

solo asi se pensa del prove no se interesa / yo demando esto es djustisia, esto es derecho? (Rekolyo de Poezias Diversas, Tel Aviv 1931)



Coplas / Koplas


Penso de ser ferido peor ke de saeta, (Poema de Yosef)

Vide a el sol ke se espandio, pensi en mi korason ke era el Dio. (El rey Nimrod)

Siendo la koza ansi, mando arresponder: una koza yo pensi ke as de entender (Purim, De-Fes, sig. 18)

I muncho pensando komo arian; del suenyo se esmovian, si se fuirian o se kedarian. (Zimrat 'ha-Arets, 1745)

Pezgado de korason no se oye, por su maldad asi mizmo destraye, si pensara, de Tova no se fuye (Donme, sig 18)

Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18)

Seguro ke agagí no lo pensó esto: de kantarle kon chalgí todo su rejisto; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Yevo muncho sar de sintir lo pasado por la sinyora de Sara se kedo pensando si se lo digo klaro non sere eskuchado por su ijo regalado Yits.hak (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

el ke pense en todo esto i no peke tan presto, i no se olvide de el resto, los siete dinim de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

pense en su alma la presiada de lugar santo es abashada, si terna zahud sera sonalsada kuando va de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

Kuando tu partites, i de tu sivdad salites / a tus djenitores dishites: / yo vos ayudare, muncha moneda ganare / i siempre a vozotros pensare (La Amerika, 1914)

Non pensas a tu padre ni mizmo a tu madre / ke yoran manyana i tadre / siendo yevan amarguras / i tienen sekaturas / i tu non vienes en sus ayuda (La Amerika, 1914)

kon mal pensa para se lo pensa / en dia de alhad lo metieron en la prensa / Yegen se topo un grande guerguensa / dalkauk bien lo meresio (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


I despues de pensar bien por todas, las halukot ke podian aver, (Meam Loez Bereshit)

Mi aguelo Avra'ham, i mi padre, Yaakov, se prevaron i no pensaron en las kozas del Sh.-Yit. (Meam Loez Bereshit)

no es razon de pensar en kazamiento. (Meam Loez Bereshit)

I ansi, pensando en todo esto ke dishimos (Meam Loez Bereshit)

i si no lo pensa adelantado, despues no podra remediarse. (Meam Loez Bereshit)

ke estudia i pensa muncho antes de azerla. (Meam Loez Bereshit)

I paso de ayi i enkontro kon un varon yeno de kaveyos grandes i penso por prenderlo i non pudo kon el (Ben Gorion, 1743)

asta ke nasio Avraam Avinu i enpeso en su tiempo a pensar en su daat el dia i la noche (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Penso kampo i lo tomo, de fruto de sus palmas planto vinyas (Tefilat kol Pe, 1891)

kizas el Dio pensara de nozotros i no nos depedremos (Biblia, Const. 1873)

i A' echo un grande viento en la mar i uvo tempestad grande en la mar i se penso ke la nave se romperia (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


La ovra mezmo fue pensada (echos los planes) i todos los detalios dias i noches antes la ovra, (La Boz de Yerushalayim, 1954)

i pensandose no seya ke el mushteri se repentiera, el kazalino le disho: (Hamal Izidor, Istanbul 1930)

El se pensava ke era absulutamente emposivle de tornarse en kaza sin aver tomado la oka de pan, la shishika de raki kon sus mezes ke le pasavan en vezes por komida. (Hamal Izidor, Istanbul 1930)

komo el pensava ansi, una karrosa ke pasava serka de el lo sarpikava entero, en embatakandolo, (Nantes, Tel Aviv 1952)

Los tristes novedades de la semana pasada por el grande fuego de Salonik paresian a su presipio ser imajinadas, mientres ke al kontrario la dezgrasia es muncho mas grande de kuanto se pensava (La Amerika, 1917)

ke pensa lo ke eskrive i eskrive lo ke pensa, ke dize klaro lo ke le parese bueno o negro (La Epoka, Sal. 1875)

despues de aver bien pensado ke esta mizura deve asolutamente seer enkaminada deklara ofisialmente ke se determino de pagar de oy endelantre metad de kada kupon en kontante (La Epoka, Sal. 1875)

de otra parte se pensavan ke si me matavan kon flechas entosegadas mi kadavre puedia feder i traerles la pesta i el kolera (Guliver, Yerush. 1912)

eya se olvidava komplidamente por no pensar ke al avenir de este chiko kerido ninyo (La dezgrasiada Luiza, Tel Aviv 1953)

Pensava ke su portalera le uviera dado estos todos detalyos, i desho kontinuar a madmazel Shoen, i portanto eya bushkava de mas en mas komplimentos, i maneras kerensiozas por dizir las kozas. (Nantes, Tel Aviv 1952)

-Sintid, es yo ke tuve pensado a vos. La jovena ija no disho no kuando yo le dishe vuestro nombre... (Nantes, Tel Aviv 1952)

Alegrate ke ya te vino paras para raki, no te estas pensando ke tenias 2 kriaturas de mantener i te se izieron 3 (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

Esta idea, Katina la topava buena i sin muncho pensar tomava la kriatura enfashada bien i se iva a Ortak?y. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

lo ke kalia ke pensara sistrano i mas otras provas de grande umildansa (La Epoka, Sal. 1900)



Popular literature / Literatura popular


i pensando a las gerras ke avian, no le stava entrando s.huenyo. (Djoha ke dize)

De aki tome konsejo el ombre de no atorgar para azer bien i pensar en su mahashava a azer mal. (Hidot de Izopeto)

Ken pensa de azer mal, a el le viene i el Sh. Yit. guadre de todo el mal. (Hidot de Izopeto)

El haham kon su mujer kayeron en grande penserio pensando la trazeria de la koza. (Sipure Noraot,1885)

Al sintir esta repuesta el kondanado se metio a pensar (Sipure Sefarad)

Mira mi ijo, el mijor de mis konsejos es: Az lo ke azeras, ma pensa a su kavo! (Sipure Sefarad)

Esta manera azeria i el halvadji kon ti pensando ke estas ambierto. (Sipure Sefarad)

Ya es verdad, lo mizmo estava pensando i yo. (Sipure Sefarad)

Al otro viernes es menester de aklarar este echo!'' - se penso entre si Haskito. (Sipure Sefarad)

Le disheron: i ke pensas por azer? Disho a eyos: Me vo a yir ande el grande de la yeshiva, i todo djuzgo ke kitara por mi, lo resivire. (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

se entiende, pensava el, ke lo mijor de todo seria de tomar un emprestimo de la Geula (Sipure Sefarad)

de nuevo se aserko, otruna vez se alesho i se kedo pensando. (Sipure Sefarad)

Después de pensar bueno, bueno, tomi una kashika i en eya meti las charikas ke uzava yevar komo mandradji, (Sipure Sefarad)

El rey kedo muy intrikado de la konversasion kon el mandradji i noche entera no le entro esfuenyo pensando loke es de azer. (Sipure Sefarad)

Le disho el rav: ''De mi vanda no tengas ke pensar, ama kale demandarle a la muchacha.'' (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)

Yamo a los merkaderes i les arrogo diziendo: ''Mi ijo va a partir kon vozotros. Mira ke tengas tino por el muncho.'' Disheron los merkaderes: No tenga ke pensar, si[nyor], sovre la kavesa!'' (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)

pensimos sea ke le damos mano, es mas mal, ke los viejos dizen si el vidro da en la piedra, guay del vidro, i si la piedra da en el vidro guay del vidro (manus. Papo, Sarajevo 1840)