Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 359500

entrada numero 359500

pedrer v.

to lose

el del lado/el d'afuera/el d'enfrente ke la piedra

מי שאינו שייך לעסק שיישתוק! - הוא יכול רק להזיק

es de pedrer la kavesa

זה מעבר ליכולת ההשגה, זוהי חידה בלתי מתפענחת

ke piedres?

נסה, מה אתה כבר יכול להפסיד?

kozas de pedrer la kavesa

מעשים בדרגת אי הסבירות הגבוהה ביותר

la pedrió

שתק תחת איום; שתק מתוך חשבון

mijor vale ke la piedra

מוטב שייאלם דום מישום שהוא עומד לפלוט שטויות שיזיקו לעניינינו

mos pedrió

כה ריתקנו בסיפורו עד כי איבדנו את חוש הזמן

no lo pedrí dainda

עדיין לא השתגעתי לעשות דבר כזה!

no pedrer ni un biervo

לא לאבד מילה, להקשיב בתשומת לב

pedrer al djugo

להמר על האפשרות הפחות טובה, לעשות חשבון מוטעה

pedrer de vista

לשכוח ממשהו, לשכוח לחשוב על משהו; לחדול לראות, נעלם משדה הראיה

pedrer del djugo i del embit

לאבד לא רק מה שבידינו אלא גם כל מה שיכולנו להשיג

pedrer el charshambá (t.) i el penchembé (t.)

להיות מבולבל לגמרי (''לא להבדיל בין יום רביעי ליום חמישי'')

pedrer el meoyo

יצא מדעתו

pedrer el saver

להוותר עמום; להעמיד פני תם ולא יודע

pedrer el tino

לשכוח; לאבד את הראש משכרות

pedrer el vapor/el treno

איחר את האניה/הרכבת

pedrer kuidado

לחדול לדאוג (מפני שמישהו אחר מטפל בעניין)

pedrer la kavesa

לאבד את הראש, להתבלבל

pedrer la konfiensa

לאבד אמון

pedrer la palavra

לאבד את כוח הדיבור

pedrer la partida

להפסיד בסיבוב של משחק; להחמיץ עסק טוב

pedrer la púsula (t.)

ללכת לאיבוד בתוך החשבונות, לאבד את הצפון

pedrer los husim (ebr.)

לאבד את החושים

pedrer los ijos/las pestanyas

לסבול אובדן כספי גדול

pedrer los ojos/las pestanyas

לסבול הפסד כספי גדול ללא תקנה

pedrer oras/días

להעביר/לכלות את השעות/הימים במקום לנצלם ולהפיק מהם תועלת

pedrer parás

להפסיד כסף

pedrer tiempo

לאבד זמן

pedrer un djugo

להפסיד במשחק/בסיבוב של המשחק

pedrer un djuzgo/un proseso

להפסיד בדין/במשפט

pedrerla

שתק משום שציוו עליו כך

piedre kuidado

אל דאגה אני לוקח עלי את כל האחריות - אתה יכול לסמוך עלי

piédrela!/piédrela por entero!

סתום את פיך!



Lexical samples / Enshemplos leksikales


el pedrer i el ganar son ermanos (Nehama)

el pedrer viene amargo (Nehama)

no te vayas pedriendo el tiempo en bavajadas (Moscona)

ya pedrio charshamba i pershembe (Moscona)



Proverbs / Refranes


El ke guad(a)ra malkerensia kon tiempo piedre su sensia

Merkader de la yaga ke siempre piedre i nunka gana

Kien poko kapital tiene, presto lo piedre

Ken perye en el kumar gana en el amor

Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo

Entri la madre i la komadri dierun al kriu en basho

De bien i de visio perdi el ofisio

Ken todo kere, todo piedre

Ken buen mazal tiene nunka lo piedre

Ke moso va pedrer mi amo por un poko de agua

El ganar i el perder son haverim

El ke es kyutuk no piedre soluk

Los ojos pedri, las pestanyas vo buskar

El ke kere lo muncho piedre i lo poko

Djoha no piedre parte

Avlad la verdad, perded la amistad



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


stando, no se truvie de sus tumulto i piedra la gana (Odisea)

Esto sefte ke vide yo pedrer ansi el meoyo: marido i mujer harvarsen, ke tienen de kesharsen? (8 dias antes de Pesah, 1909)

Ke te aflakaria? Ke koza te devrian azer por ke la piedras i te apanyarian?'' ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)

de la virtud el ombre pedrio la memoria / de la santedad non kedo ke la estoria / la fey la karedad son una vana koza / el ser profano falso i rapoza (Rekolyo de Poezias Diversas, Tel Aviv 1931)



Coplas / Koplas


Valia poka kuantia ke perdio sus kolores. (Poema de Yosef)

Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad)

Yom sinko de Elul le dio dolor en su entranya, i luego la avla perdio komo la animalia; (Zimrat 'ha-Arets, 1745)

Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18)

Alavar kero al Dio kon tanyer i kante, siendo El no pedrió amistad avante, de ombre berbante El mos eskapó i Amán lo enkapó en una payida, no topó fuyida. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945)

Belzen tomba umana, onde pedrimos nuestra ermana, si deperdieron i munchas ijas por la ambre i la vida mala (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945)

Dezilde a mi madre Sara ke su gozo perdio, el ijo regalado ke de noventa anyos lo pario, el kuchio lo degoyo i el fuego lo ardio (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

les disho a eyos: mi puevlo amado, ya vo lo perdono, yo pedri kudiado, presto fue afalagado el si' de Moshe (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

vate mi ija mi kerida, para bien sea tu ida, no piedras toda tu vida en vanedades de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

gusto soy kijo azer / i el mundo ke non tomen plazer / izo mas negro ke 'Haman el mamzer / el sehel del todo lo perdio (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


no por uno tienen de pedrer los munchos, (Meam Loez Bereshit)

pedristesh el sehel mis ermanos? ke si lo tomamos i lo tornamos en kaza, luego ke lo ve si. padre de tanto bien ke lo kere le demanda ke te akontesio oy? (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

Todo modo de komida echa kon aroz, misir, kushyemi, sea ke estan enteros, sea ke se dezazieron i se les perio su forma [...] (El gid, Istanbul 1967)

no tuvieron reushita en el echo i perieron todos sus dineros (El gid, Istanbul 1967)

Raban Yohanan sin pedrer tiempo avrio su primera eskola i empeso el estudio de la Tora (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

se aleshavan de los visios de este mundo kuanto mas podian no se enborrachavan, ke lo tenian por mengua grande de pedrer el sehel kon las manos (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Emperia, al sentir estas palavras, pedrio sus fuersas. (Rolando i Eleonora, 1953)

moralistas fin al fanatismo, kuantas madres perdían a sus ijas muchachas i se konsolavan : (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

todo esto demostrava ke el era loko i ke avia pedrido el meoyo (El rey i el shastre, Yerushalayim 1903)

El governo otomano no terna nunka nada lo ke pedrer en simpatizando un grande establesimiento de djudios en Palestina (La Amerika 1910)

el avia ya pedrido el meoyo i devino komplidamente loko (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

todo esto demostrava ke el era loko i ke avia pedrido el meoyo (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

no izo otro ke engodreser la mankansa de dia en dia de modo ke ya vino en punto de pedrer la konfiensa de los aksionarios (La Epoka, Sal. 1875)

el governo non asigurara sus devdas kon veras i rezias garansias, es seguro ke los posesores de ovligasiones pedreran a la fin todo el kapital (La Epoka, Sal. 1875)

un shesheo, un alboroto en el meoyo, pedri la konosensia i me kai (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

El joven ofisier en sintiendo esta empresionante novedad pedrio la kavesa (Gul Bahar, Tel Aviv 1953)



Popular literature / Literatura popular


Akel pedaso de la boka ke echo lo perio. I en la agua no topo nada. (Hidot de Izopeto)

i yoro, i esklamo i disho: Guay por mi, ke pedri mi ley ke me anbezi, i agora ke remedio tengo? (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

El patrón los asiguro ke komo mandradji ke era, ya se le topa de komer i por el dormir ke piedran kudiado, porke ya tiene bastante de kuviertas. (Sipure Sefarad)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para una mujer ke se le perdio su leche: ke kuzine lentejas kon raki o kon vino i ke le de a bever (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para una mujer ke se le perdio su leche: ke tome unyas de la mano derecha i de el pie derecho de la vaka i ke las keme bien i ke le de a la mujer a bever i le tornara su leche (manus. Papo, Sarajevo 1840)