Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 346950

entrada numero 346950

palavra f.

word, speech, eloquence; language; term

aferrar por la palavra

לתפוס מישהו במילה

alevantar la palavra kon uno

לריב עם מישהו ולחדול לדבר איתו

amezurar las palavras

לשקול כל מלה, לדבר בצורה מדודה

arrankar/travar las palavras de la boka/travar las palavras kon tenaja

למשוך את המלים מפיו, לגרום לו לדבר

azer la palavra de uno

להעניק למישהו טובה שביקש

bever las palavras

לשתות בצמא את דבריו

dar palavra

נתן דברתו, נתן מילתו, הבטיח

de palavra en palavra

מדיבור לדיבור מתחלף נושא השיחה

de pokas palavras

ממעט בדיבור, שתיקה בסלע

deshar kon la palavra en la boka

להסתלק מבלי לשמוע מה יש לזולת לומר

dezir a uno una palavra al oyido

ללחוש על אזנו של מישהו דבר סתר

dezir una palavra buena por uno

לומר מילה טובה למען מישהו

echar en basho la palavra de uno

לסרב, לא לקבל דברי

echar palavra

לפטפט, להעביר את הזמן בדיבורים

en dos palavras

קצר, תמציתי, בשתי מילים

en tres palavras

בקצרה, במלים ספורות

estar en buenas palavras

להיות ביחסים טובים

kitar a uno de delantre kon palavras

להיפטר ממישהו בהבטחות ולהוציאו בידיים ריקות

kitar las palavras kon kerpedén (t.)

'להוציא ממישהו את המלים בצבת'' - על מישהו שמקמץ בדיבור

komer las palavras

לבלוע מלים

kon medias palavras

בחצי פה, ברמז

korrijar sus propias palavras

תיקן את דבריו, תיקן את עצמו

kortar la palavra a uno

לשסע מישהו באמצע דיבורו

kortar palavra

לכתוב תנאים (אירוסין)

kovrar la palavra

לחזור ליכולת דיבור (בעקבות אבדן כושר הדיבור)

la palavra le manka

נאמר על פסל מלא חיות (או בעל חיים נבון): רק הדיבור נמנע ממנו!

las palavras tienen su pezo

הזהרו בדבריכם - לדיבורים יש גם תוצאות!

mantener su palavra

לעמוד בדיבורו

meter a uno las palavras en la boka

לשים את המלים בפיו

no dezir palavra/no kitar palavra de la boka

לשתוק, לא להוציא מילה מהפה

no estar en su palavra, pisharse en su palavra

לא לעמוד בדיבורו

no le sale la palavra

קשה לו לבטא עצמו

no oyir palavra

לא להקשיב לקול ההגיון

no sentir palavra dulse

לא לזכות למילה טובה מצד מקורביך

no son palavras de dezir

אלה אינם דברים שנהוג לבטאם

no tener kon ken echar una palavra

לחיות בבדידות בלי בן שיח

no tener palavra

לא לעמוד בדבריו, לא לעמוד בהבטחה

no topar palavras por

אין מלים לבטא את התודה וההוקרה ..

ombre de palavra

אדם העומד במילתו, מקיים הבטחתו

oyir palavras

להנזף, לשמוע גערה

palavra dada

הבטחה

palavra de onor/palavra de merkader

מילת כבוד, מילה של כבוד

palavra dezidera

מלים שאין לקחתן כפשוטן, שגרת דיבור

palavra dulse

דיבור רך ונעים ורב קסם

palavra i piedrada

דיבורים מלווים ברמיזות פוגעות ואיומים

palavra por palavra

מילה במילה

palavras

ויכוח, פולמוס

palavras al aire

מלים בעלמא

palavras baldías

דברי הבל

palavras de ley

דברי תורה

palavras feas/palavras suzias

מלים גסות

palavras majikas

השבעה

palavras mundadas

מלים קצרות ונחרצות, דברים הנאמרים בשום שכל

palavras pezadas

מלים שקולות

palavras vazías

מילים ריקות

palavras verdaderas

דברי אמת

palavras!/son palavras!

דיבורים! פטפוטים!

partir palavra

להחליף מלים, לפטפט, ללהג, להרבות להג

pasar palavras

להכנס בוויכוח/פולמוס

pedrer la palavra

להאלם דום

pisharse en su palavra

לא לעמוד בהבטחה/במילה

se le travo la palavra

נתקעו לו המלים

se le trazierró la palavra

נוקש בדבריו

se le tuteleó la palavra/se le tartamudeó la palavra

גמגם, דיבר בצורה מבולבלת

tener fachilitá de palavra

ניחן בשטף לשון

todo palavras!

הכל דיבורים! שטויות!

tomar la palavra

ליטול את רשות הדיבור

tomar su palavra atrás

לחזור בו, להתחרט

tornar la palavra atrás/arrepentirse de su palavra

לחזור בו מדבריו/להתחרט על דבריו

trokar/aboltar las palavras

לפרש את הדברים בצורה מסולפת

venir en palavras/pasar palavras

לבוא לידי ויכוח ומריבה מילולית

ya me pasa la palavra/no me pasa la palavra

המלצתי יעילה ורבת כוח/אינני יכול להמליץ לך המלצה משמעותית



Lexical samples / Enshemplos leksikales


mucha palavra, poka palavra (Nehama)

una palavra trava la otra/las pa­lavras son komo las serezas, la una trava a las otras (Nehama)

las palavras tienen kuatro kantonadas (Nehama)

ni palavra ni piedadra no atornan atrás (Nehama)

la palavra faze la diferensia entre los ombres i los animales (Nehama)

raportar una konversasión palavra por palavra (Nehama)

tengo de avlar dos palavras (Moscona)

avlara medias palavras (Moscona)

fulano es de pokas palavras (Moscona)

este no save otro mas ke palavras (Moscona)

no te gastes las palavras en baldes (Moscona)

de este no asperes ni palavra mala ni echo bueno (Moscona)

la palavra es palavra (Moscona)

palavrikas dulses ke alkavo salen fiel (Moscona)

las palavras entre es.huenyos ni azen ni dezazen (Moscona)



Proverbs / Refranes


Palavra dulse avre puertas de fierro

Kon buenas se avren las puertas de fierro, kon malas ni de palo

Mi palavra leviana ensima d'el

La palavra buena del marido ingodra por el oido, la negra entrekese i no parese.

A palavras nesia, oidos sordo

Las palavras en su ora, valen mil dukados

Si la palavra es paras, la kayadez es oro

Una palavra, una parsandata

Buenas palavras son valutozas

Munchas feridas fasil se kuran, feas palavras non se olvidan

Bokado grande engluta, palavra grande no kitas de boka

Al entendedor, pokas palavras

La kavesa ti aromp[i]o - la palavra non

Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo

La mijor palavra es la ke no se avla

Al benadam la palavra, azno el palo

El muerto save todo, mi palavra levyana enriva d'el

De todas las palavras no se incha una kashka d'alviyana

La mujer kon pokas palavras non avla munchas bavajadas

Salud es una chika palavrika

Si tu pan no me arto tu palavra me kontento



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


sin avlar palavra korre i rekoje. (Gaon, Poezias)

O ke chorro de palavras! Izevel me atudres! (Papo, Navot)

Es ke se peleo el kon su mujer, i entre las palavras ke se disheron, paso tambien el nombre mio. (Rinio, 1906)

Si su sekreto tu vas a deskuvrirlo, i mos vas a dizirlo, i vamos a batirlo, te damos la palavra, te lo aprometemos, ke vamos a pagarte. ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)



Coplas / Koplas


Y sera provada la palavra de Yosef. (Poema de Yosef)

un dia entre los dias, pasando palavras viejas, (Toledo, Koplas de Yosef)

I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18)

Estas palavras siempre iva repetando / i se estava arrebashando tanto / asta ke se kuvrio entera kon el manto / i su kavesa siempre iva rebashando. (Ketuba, manus. Rodosto 1931)

kon ermozura de palavras a ti yama / i kante i alavasiones ke a ti konviene / asta kuando enkuvriras tu ojo i veras / estranyos komientes sus eredades (Ermana pekenya, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)



Religious literature / Literatura relijioza


si avlara el ombre alguna palavra sera gritado i harvado, (Meam Loez Bereshit)

ke en la parasha o en los Neviim estan eskritas en korto de palavras (Meam Loez Bereshit)

Ribi Yonatan no topo ke responderle teana bastante a derrokarle su palavra. (Meam Loez Bereshit)

Anbezar ala presona ke mashke las palavras i las molga bien (Shevet musar, Const. 1740)

Vera fealdad de los maasim ke izo i asko de las palavras ke avlo (Shevet musar, Const. 1740)

En sintiendo ditos hahamim estas palavras de el rav, le korrieron detras de akel ombre (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

en kada kamino ke van los tsadikim, i ay entre eyos palavras de Ley, akeos tsadikim ke en gan eden vienen i kaminan kon eyos; (Leket 'ha Zo'har, 1855)

Trezladado en Viena palavra por palavra de el menor de los menores Mordehay b' Yisrael Hayim. (Lel Shimurim, 1819)

izo poka kuenta de su mandado i se asofrio sovre palavras de otros en koza ke podia el saverlo bien (Hovot 'ha-Levavot, Const. 1569)

I va tornando estas palavras kantando i sonando (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

reverendos rabinos i muy onoravle asistensia, antes de kloturar nuestra fiesta, me es un grande plazer de tomar la palavra en esta santa tribuna (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

I ovieron de mozotros ke estuvieron gustozos de las palavras de el apifior, ma partida de eyos se atristaron segun la uzansa de los djidios (Shevet Yeuda, Viena 1859)

i mos enkomendo sheshentos i treze mitsvot kon todos sus kelalim i sus peratim i todas las palavras de avotenu z"l (Meshivat nefesh I , Const. 1743)

i azen burlas de palavras de rabotenu los savios kunplidos en kuanto modo de sensia (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)

lo ke kijeron dizir los savios no es lo ke amostra el ladino de akeyas palavras (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


No ay dicho i no ay palavras, no es oida su boz. (Biblia, Const. 1873)

Eyos disheron tres palavras: 'sed pasientes en fazer la djustisia; (Pirke avot, siglo XV)

Por las ovras del ombre, por la palavra de tus lavios, (Biblia, Const. 1873)

No muchiguesh avlando altigueza, altigueza. Ni salga palavra fuerte de vuestra boka. (Biblia, 1873)

E la palabra salia e fendia los ҫielos e los abismos, e en las quatro partes del mundo los ҫielos se enclinaron, e los montes fuyeron, e las mares se enturbiaron, e los linajes se touieron, (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)

i fue enpues de las palavras estas i also mujer de su senyor a sus ojos a Yosef i disho: yaze konmigo (Biblia, Const. 1547)

no aulesh ni agash oir vuestra boz, ni salga palavra de vuestra boka (Biblia, Const. 1873)

tambien a todas las palavras ke avlaren non des a tu korason, para ke no oigas a tu siervo maldiziente (Biblia, Viena 1841)

Ek, mientras ke tu estas avlando ayi kon el rey, yo entrare detras de ti, i akavare tus palavras. (Biblia, Const. 1873)

I akontesio, ke komo lo apreto kada dia kon sus palavras, i lo kanso, de modo ke su alma se angustio asta la muerte, (Biblia, Const. 1873)

i esklamo el forastero sovre palavras de Hidor, i se pelearon los dos delantre del djuez, i enkomendo el djuez a sus siervos ke los kitaran de ayi (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

i oyo Potifar las palavras de su mujer i enkomendo ke lo harvaran a Yosef fuertes golpes, i izieron ansi (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

i se asentava al lado de el i lo sombaia kon palavras kada dia para ke yaziera kon eya (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

kuanto ermozo el puevlo el este por ser dado a eyos palavras de la Ley i sean komo frenos en sus keshadas (Shir a-Shirim Targum II, Mahzor Sal. 1876)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


I komo si el se espantaria ke sus palavras no fueran oidas por alguno, el miro de todas las partes i trokando de kamino el se fuyo presto. (Banyos de sangre, 1912)

Emperia, al sentir estas palavras, pedrio sus fuersas. (Rolando i Eleonora, 1953)

Si me djuras ke kon tus palavras echizeras tu no la vas a undir, yo eskrivire de vista i te traere a tu mujer i a tu ija. (Leonidas el nadador, 1911)

Diziendo estas palavras, el sol ya s'abasho serka del orizonte, iluminando agora la figura ensima de la kolina, (Otniel Hodja, 2002)

Le arrondji estas palavras: Esta es la kasha. El kodrero ke keres esta adientro. (El Princhipiko, 2010)

Un otro en Haskyoy, kon djube, alto alto pronunsio palavras ke no meresen ser pronunsiadas en la keila (El Djugeton 1917)

a estas palavras munchas kriaturas se akojeron detras de el: Na el loko! Un nuevo loko mos vino en la sivdad! Azelde kamino! (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

su intelijensia se entontesio i el no dize ke las palavras ke dizia entonses (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

kuantunke agamos todos muestros esforsos de non servirmos de palavras forasteras (La Epoka, Sal. 1875)

no me kortesh las palavras (El Alakran, Tel Aviv 1954)

despues de estas palavras eya lo tuvo un punto des.hachado basho el pezgo de su mirada yena de menos presio (La dezgrasiada Luiza, Tel Aviv 1953)

Apenas prononsiava estas palavras, sinyor David se levantava, le dava las diez liras a Katina i se retirava en diziendole (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

Ke kurioza koza, ayer serri mis trenta i sinko anyos i parese ke el azardo (tesaduf) me ovliga de mantener mi palavra ke te tengo dado (La Ermoza Alis, Tel Aviv 1954)

Konosiendo i el tambien parfaktamente la lengua franseza le adreso la palavra i ansi una kaloroza konversasion se angajo entre los dos (La Ermoza Alis, Tel Aviv 1954)



Popular literature / Literatura popular


Estas palavras diziendo i el buen rey ke ay venido. (Blanka Flor)

En akea ora se surejaron sus piadades de el muchacho sovre eya i afirmo a su palavra (Sipure Noraot,1885)

I dio palavra por darsela a el; (Sipure Noraot,1885)

A estas palavras unos kuantos ombres kaje ke ya se avian echado a korrer, kuando el mansevo les izo sinyal ke se keden. (Sipure Sefarad)

kon una palavra, los números del tsirk eran imitados en los djugos i en las avlas en la male (Sipure Sefarad)

Estas parashiyot son muy komplikadas i difisiles a meldar, porké son yenas de palavras ke tienen munchas u, ke se meldan i, i munchas i, ke se meldan u. (Kuentos, 1986)

sintitesh buena djente, las paras le primieron! i a ken no le primen paras? aki, entre merkaderes, estas palavras no pasan! (Sipure Sefarad)

El rey no disho nada, ma de las palavras del mandradji entendió asta ke mizura iva la aborresion del puevlo por el rey, (Sipure Sefarad)

Kon una palavra, era djusto de akeyas viejas por las kualas el refrán dize: Vieja en kaza - alegría de la kaza. (Sipure Sefarad)

ke komo ay una palavra, le vaziaron los raftes de la butika! (Sipure Sefarad)

En lo ke estava el mansevo kon la muchacha en la kaza del rav ataron amor los dos fin ke dieronse palavra

no kero largar palavras, mira las kartas ke me dieron i 500 gro' de moneda blanka me dieron en la mano, i ken save a kuantos arian de este modo a kitarlos del la ley de Yeshu (manus. Papo, Sarajevo 1840)