Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 343880

entrada numero 343880

oro m.

gold

a presio de oro

במחיר זהב/בהון תועפות (נאמר כנגד דבר מה המושג במאמצים רבים ובהקרבה

boka de oro

פה מפיק מרגליות

de oro i de marfil

נאמר על דבר רב יוקרה/על מישהו ישר ונאמן

el oro es olvidadozo

המתעשרים שוכחים חיש מהר את ידידיהם מימות העוני

el oro se le izo plomo

הזהב הפך בין ידיו לעופרת - נאמר על אנשים/דברים: מה שנחשב למעולה מתגלה כחסר כל ערך

esmerar komo el oro fino

לטפל במסירות ותשומת לב רבה

komer kon piron de oro

לדרוש ולקבל שכר גבוה מאוד

kortar oro

עשה הון, הרוויח הון עתק

kostar su pezo de oro

עולה מאוד ביוקר, נמכר בהון תועפות

manos de oro

'ידי זהב'' - בעל מקצוע מעולה, עקרת בית מעולה

meter el diente de oro

לשבח ילד על התנהגותו הטובה

oro batido

עלה זהב

oro de 24 karates

זהב טהור (ללא סגסוגת)

oro fino

זהב טהור

oro remuelido

אבק זהב, גרגרי זהב מעורבים בחול

pasharikos de oro

דבר מה יפהפה ואמנותי הניתן כמתנה

por todo el oro del mundo

בעד כל מחיר שבעולם

tener mania de oro

להיות בעל מקצוע המכניס הרבה ממון

tener sangre de oro

להיות נחמד מאוד (גם באירוניה)

trokar oro por lodo

לעשות עסק רע

un ijo d'oro

אדם מושלם בכל המעלות

valer su pezo de oro

על דבר רב תועלת: שווה מחיר משקלו בזהב



Lexical samples / Enshemplos leksikales


onde se mete el oro, arrelumbra (Nehama)

se van el oro i el aver, keda el lodo a la paré (Nehama)

todo lo ke briya no es oro (Nehama)

prometer pasharikos d'oro (Nehama)

sangre d'oro tiene de kombidar djente para un pranso i no tener ke pan i kezo para dar a ko­mer (Nehama)



Proverbs / Refranes


Tiene manos de oro

El oro i el prenyado, no se keda kayado

De oro i de marfin siempre tiene ke dizir

La saviduria i la prudensia gana oro kon la eksperiensia

Boka dulsi, djenti di oro

El marido la desho kon maniyas de oro

Si la palavra es paras, la kayadez es oro

Se va el oro i el aver, keda el kanyo a la pare

Arekojer plata i oro, lazrando komo el hamor

Avlar poko es oro, avlar muncho es lodo

Malan[y]o basin de oro ke vierte sangre de otro

Oro marteado arelumbra

Todo lo ke briya no es oro

Azno, kon oro alkansa todo

Las manos tokan oro, tokan i lodo

Las manos son de oro i de lodo

Li mitieron diente de oro

Peza el oro, peza el plombo, peza el ombre mas ke todo

Oro toka, lodo se le aze

Kuando el oro avla a kada lengua akaya

El oro es olvidadizo

Oro es - ke oro vale

Yave de oro avre kada dolap

Ashuguar de oro i de marfil le yeve, kon todo mi esfuegra tuvo ke dezir



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


Kon las piesas de tu oro se amasa la korona (Gaon, Poezias)

ke de ser rikos i yenos estar d'oro i vestimienta. (Odisea)

Moneda te daremos, en oro, abondante. ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)



Coplas / Koplas


por el suelo esparziolas, oro i plata i metal; (Toledo, Koplas de Yosef)

Palasios muy yenos de plata i oro (Koplas de Purim, 1545)

Dime oro fino ke keres de mi ke yo muncho te ami i por kualker vanda are tu demanda (Purim, De-Fes, sig. 18)

Izole gaina en sena kama de oro enke se echara (Donme, sig 18)



Religious literature / Literatura relijioza


los vistio a todos buenas vestimientas i puzo ogador de oro en sus gargantas. (Meam Loez Bereshit)

Le trusheron un pan de oro en meza de oro. (Meam Loez Bereshit)

I tuvo kargo de kriarlo de una tierra ke no avia en eya ninguna mesklatina de polvo de oro, (Meam Loez Bereshit)

I el taam es ke si fuera amasado kon polvo de oro (Meam Loez Bereshit)

I ay ken dize ke las kamas eran lavradas kon plata ke esto es rikeza grande a azer el kampo de oro i la lavradura de plata (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

I en la punta de la almenara avia un kantaro de oro yeno de azeite (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

I tenia 6 eskalones de oro i kada eskalon lavrado kon djoyas presiadas (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

en tirando los idolos ke tenesh guadrados i no eskatimash i no kovdisiash en la plata i oro de eyos (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

i enriva de el djuske komo dos vidros de kristal en kolor de oro i de plata, i sovre estos vidros suve el agua i abasha (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

el parohet de la vanda de afuera tenia de la vanda de darom la una punta alevantada i tenia su kopchite de oro para ke se detuviera el parohet (Meshivat nefesh I , Const. 1743)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i amontono plata i oro muncho, (Koelet Targum,1744)

Kovdisiavles son mas ke oro, i mas ke mucho oro fino, (Biblia, Const. 1873)

Djoyas de oro te aremos kon tachones de plata (Biblia, Const. 1873)

Sus pilares izo de plata, su reskovdo de oro, su asiento de purpura (Biblia, Const. 1873)

Ke metia afeite de oro sovre vuestros vestidos (Biblia, Const. 1873)

el doladizo lo kuvrio maestro i platero kon el oro lo espande i kadenitas de plata le adjunta el platero (Biblia, Const. 1743)

si diere a mi Balak yenura de su kaza de plata i oro non podre por pasar a dicho de A' (Biblia, Const. 1547)

solamente la plata i el oro i los atuendos de alambre i de fierro metieron en la kaza de A'. (Biblia, Const. 1873)

le dezia: va merkame un aspro de vedrura – topava en su lugar bultos de oro (P. R. Eliezer, 1876)

seran enkastonadas en oro en sus inchimientos (Biblia, Const. 1873)

I pozo el ara de oro en la tienda del plazo delante del velo. ( Biblia, Const. 1873)

Ijas de Yisrael, yorad por Shaul, ke vos vestia de grana kon plazeres, ke metia azeite de oro sovre vuestros vestidos. (Biblia, Const. 1873)

I los brazeros, i las esparzideras, lo ke de oro, de oro, i lo ke de plata, de plata, todo lo tomo el kapitan de los de la guardiya. Los dos pilares, un mar, i los asientos ke Shelomo avia echo para la kaza de A', no avia pezo al alambre de todos estos atuendos. (Biblia, Const. 1873)

i se puso sovre la kavesa piedras presiozas enkastonadas kon oro, i se afeito su kara i su kuerpo kon modos de afeites de mujeres (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

suve a el sielo i dare a ti a dos tavlas de piedras tajadas de safira de sia de mi onra relustrozas komo el oro fino regladas kon reglas eskritas kon mi dedo (Shir a-Shirim Targum II, Mahzor Sal. 1876)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Parese ke los pajikos del rey tienen un ermozo vestido entero de oro (Banyos de sangre, 1912)

Guay de vozotros, la plata i el oro, ke sos los padres de todo modo de rovo i prea! (Asolado en la izla, 1881)

I los fransezes tomaron el oro turko i ejipsiano i fraguaron sus naves, para undirselas eyos mizmos tres anyos despues. (Leonidas el nadador, 1911)

Ma ni el, puede komer el oro tanpoko lo tomara kon el kuando yegara el dia ... (Otniel Hodja, 2002)

Vidi el Sultan asentado en un trono de oro a una meza de oro komiendo de un plato de oro (Otniel Hodja, 2002)

El sol se enpesava a echarse detras de los arvoles del grande otel Danviye, un sol aflosho, donde los rayos de oro paresian ensender las ojas amariadas. (Nantes, Tel Aviv 1952)

merko unos terrenos ke kontenian pepitas de oro (El Alakran, Tel Aviv 1954)

El sol se enpesava a echarse detras de los arvoles del grande otel Danviye, un sol aflosho, donde los rayos de oro paresian ensender las ojas amariadas. (Nantes, Tel Aviv 1952)

afuera de los limpios metales, oro, plata, kovre etc., muy pokos de los minerales son sostansias simples o sin meskla (La eskalera, Const. 1888)



Popular literature / Literatura popular


Andavos la mi nuera a parir ande vuestra madre. (Blanka Flor)

'A!'' le disho Djoha, ''Ande mozotros ay un top de oro en kaza. (Djoha ke dize)

Berguela d'oro en su mano i mujeres ke la tanyian (Blanka Flor)

Estonses, enkomendo ke eskrivan la maksima kon letras de oro i ke la metan en la djami alado del pazar, para ke kada uno, en meldandola, se sepa giar en los rodeos de la vida. (Sipure Sefarad)

musyu Danailov se fue kon grande regreto i Yako i Mamo kedaron komo entezados pensando ke tenían oro en la mano i lo trokaron por lodo; ande toparlo a este mamzer?!... (Sipure Sefarad)

a la fin de la semana riushó a meter endjuntos una lira de oro! (Kuentos, 1986)

bene uvene, alevanto los ojos ... vido en la pared una tsura de mujer muy endjoyada kon vestido de oro i seda (manus. Papo, Sarajevo 1840)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


Refua para la prenyada ke no mova la kriatura ke tiene en la tripa: ke tome dientes de una muchacha ke le kayo antes ke toke en la tierra, ke metan ditos dientes en un plato de plata o de oro, despues ke los enkolge ditos dientes la prenyada sovre eya i non movera (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para baldar los fichizos a un ombre ke non puede venir sovre su mujer: ke vaya i ke urine sovre un monton de aguas ke aboltan la rueda del molino i ke no avle dela ora ke va al molino asta ke torna a su kaza i ke tome un aniyo de oro de ufaz i ke urine por el burako del aniyo 3 vezes (manus. Papo, Sarajevo 1840)