Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 335330

entrada numero 335330

nombre m.

name

a nombre de la ley

בשם החוק

alevantar el nombre de uno

לשאת שמו של אדם שנפטר

azerse/ganarse nombre

לעשות/לקנות שם טוב

basta mi nombre sea de Abravanel

באירוניה כלפי מי שסבור כי די בכך שהוא משתייך לשושלת מפוארת

bendicho El i bendicho su Nombre

ברוך הוא וברוך שמו!

bendicho el Nombre del Dio!

יבורך שמו! (על הטוב שגמלנו)

demandar el nombre del kazal (port.)

לברר מחירו של דבר לפני קנייתו

demandar por el nombre de uno

לברר פרטים אודות מישהו

en bien se nombre

"ששמו ייזכר רק בנסיבות טובות" - נאמר כאשר מזכירים מישהו בהקשר לא נעים

en bien se nombre, mi fijo asistió al akompanyamiento de fulano

בני - שייבדל לחיים ארוכים - ליווה לקבורות את פלוני

kitar de nombre

להדביק כינוי גנאי

kon el Nombre del Dio

בעזרת השם, בשם השם נעשה ונצליח!

solo el nombre le kedo

'רק שמו נותר'' - על אדם שאיבד את עושרו

tener de negro nombre

להיות בעל כינוי גנאי

tener negro nombre

להיות ידוע לשמצה/בעל שם רע

venir kon el nombre i la alkunia

להביא את כל האסמכתאות



Lexical samples / Enshemplos leksikales


toma nombre bueno y échate a arrovar (Nehama)

vites al ombre, demanda por el nombre (Nehama)

kien me nombra en bueno bien tenga, kien no, arrepentido kede (Nehama)

Dale saludes de mi nombre (Moscona)

En el nombre del rey (Moscona)

Kon el nombre del Dio (Moscona)

Le salio el nombre (Moscona)

Nombre metido en su lugar vinido (Moscona)



Proverbs / Refranes


El mal karakter de kada ombre resta en su orguyo i nombre

El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver

Madrasta? El nombre ya le basta

Madrasta, di kulo ki si arasta

Si ves al ombre pregunta por su nombre

El nombre le abasta, la vanidad lo arrasta



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


komo es tu nombre, tu famiya vera (Gaon, Poezias)

kambiaron su nombre i en su garganta (Gaon, Poezias)

No! La bushko solo para vengarme por tu nombre. (Papo, Navot)

'No te taksaron, seguro, los diozes linaje sin nombre (Odisea)

del padre suyo, i kovre buen nombre de entre los ombres.'' (Odisea)

Es ke se peleo el kon su mujer, i entre las palavras ke se disheron, paso tambien el nombre mio. (Rinio, 1906)

Ke al oyir su nombre, temblavan de espanto mujer ansi ke ombre. ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)

La gritan, la aharvan, a kada paso i paso, su nombre es agora el numero al braso. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000)

Nombre gastado / kaer de su stado / vestir emprestado / es flama del Dio (La Epoka, Sal. 1900)



Coplas / Koplas


Por nombre semejava ke yamavan Yosef. (Poema de Yosef)

El rey Par'o mudava el nombre a Yosef (Poema de Yosef)

Pues ke de mi maka eskapi, del rio yo te kiti te metere el nombre Moshe (Koplas de Par'o, 1901)

i las yamava por nombre la komida de almodrote. (Gizados de berendjena, siglo 18)

I ke fuese un ombre bien apregonado i ke diga por nombre kuando va andando (Purim, De-Fes, sig. 18)

Mando Ahav a bushkarlo por toda djente i reinado: ''Si lo tuvieres guadrado a el ke va vestido de manto ke su nombre Eliau? (Koplas de Eliau, sig. 18)

el nombre de la gaava es fedorenta, la tenemos en la enkuvierta, fiede komo koza muerta, ke afedenta la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

el nombre del rovo lo trokamos, fint por nombre lo yamamos, menos de esto no ganamos los bienes de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

reveamos en el alto, djuramos su nombre santo, falsamos en el trato komo uzansa de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

a ti es el santo nombre ke de los patrones de la sensia el es enkuvierto (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876)



Religious literature / Literatura relijioza


I komo tuvistes animo de djurar el Nombre del Shem, o por la Ley Santa? (Meam Loez Bereshit)

La tersera es trokar el nombre (Menorat 'Hamaor, 1762)

I korria de los arvoles goma de buena golor, i su nombre 'eshoktin', (Ben Gorion, 1743)

Se esforso a dezonorarlo el nombre de Arambam. (El Gid,1967)

Disheron a el: el nombre de tu senyor padre si mos dezias, bezavamos el polvo de tus pies. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

I lo yami su nombre Lel shimurim por en kuanto ke es noche de shemira de la kriatura. (Lel Shimurim, 1819)

enpero otra vez kreian komo avia Dio en los sielos i es uno i su nombre uno (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

i pasando dias munchos se olvido el nombre de el Sh.Yit.de boka de todo el mundo i no konosian por Dio otro ke akea figura de palo i piedra tanto los ombres komo las mujeres i los chikos ke vieron de su chikez (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

I topamos en las ketivot [eskrituras] del rav 'ha-Ar''i z''l ke dito Yosef por el pekado ke se sirvio de santos nombres, vino en gilgul de perro i vino yorando i arrogando a el rav 'ha-Ar''i z''l ke le iziera tikun para su pekado ke se sirvio de santos nombres(Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)

i le troko el nombre para baldarle la muerte i le echaron nombre muevo (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)

i paro mientes el rav en eyos, i vido en sus manos un tefter ke avia eskrito ayi munchos nombres de talmide hahamim (Shivhe Hayim Vital, Sal. 1892)

alavado i enshalshado el nombre del Santo Bindicho El, ke eskojo en su puevlo Israel mas ke setenta umot i les dio Ley santa en monte de Sinay (Meshivat nefesh I , Const. 1743)

ke todos los mundos lo alavan a El i los malahim, i el sol, la luna, i las estreyas, todos alavan i aformuziguan a su nombre el grande (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)

Sea alavado i enshalshado el nombre del santo bindicho el ke eskujo en su puevlo Israel mas ke setenta umot (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Por el golor de sus azeites buenos, komo azeite vaziado es tu nombre (Biblia, Const. 1873)

Kuando ay profanasion del nombre de Dio es apenado (Tefilat Imanuel, 1924)

Toda reunion echa en nombre de Dio tiene buen fin (Tefilat Imanuel, 1924)

I el tenia dos mujeres el nombre de la una Hana i nombre de la otra Penina i Penine tenia ninyos (Biblia, 1873)

Por tanto te loare A' en las djentes, i salmeare a tu nombre (Biblia, Const. 1873)

Asi fue, que una muger que avia nonbre Miriam, fija de Tambum, e cativaronla; (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)

E dixo el Señor: yo desҫendire, en primero que yo so el primero, e el señero, mi nonbre en el mundo; (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)

i Aaron yevara sus nombres delante de A' sovre sus dos ombros por membrasion (Biblia, Const. 1873)

i tomaras dos piedras de oniks i kavakaras sovre eyas los nombres de los ijos de Israel (Biblia, Const. 1873)

I despues de esto akontesio ke se enamoro de una mujer en al arroyo de Sorek, el nombre de la kual era Delila. (Biblia, Const. 1873)

I partio el Dio una foya ke avia en Lehi, i salieron de eya aguas, i bevio, i retorno su espirito, i se rebivio. Por tanto yamo su nombre En-'Hakore, ke esta en Lehi asta oy. (Biblia, Const. 1873)

i se aplazaron todos eyos por azer a el dia uno en el anyo, dia de plazo, i yamaron a nombre del dia el este Sefo sovre su nombre (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Si, un otel kon el nombre de Drago Azul. (Banyos de sangre, 1912)

Saves ke nombre yeva tu madre? (Rolando i Eleonora, 1953)

Es ke no tengo padre yo? es ke so una ija sin nombre?. . . (Rolando i Eleonora, 1953)

Ansi es ke se le apego del primer momento el nombre de Hodja (ke fue transformado, mas tadre, en Djoha). (Otniel Hodja, 2002)

Esto no podia estranyarme muncho. Savia muy bien ke aparte de las grandes planetas komo la Tierra, Yupiter, Marso, Venus, a las kualas se les dio nombre, (El Princhipiko, 2010)

Un mansevo de karakter duvdozo se adreso a los sefaradim de su lokalita a nombre de de el ''Sephardic relief committee''' les demando kontribusiones, muchos respondieron a su yamada (La Boz del Puevlo, 1918)

tadre o demprano la koza se save i tu nombre puedeser arrematado del mundo (El prove doktor, Const. 1904)

todo esto, repetamos, en el eskopo de azer denegrar, al menos por el avenir, el nombre de la famiya Palache (La Epoka, Sal. 1900)

un dia sin dar ni menos un adio a su mujer, ni bezar el ijiko ke ya empesava a pronunsiar su nombre, sin dezir nada a dinguno, se desparesio del palasio (La Epoka, Sal. 1900)

un moso le demando su nombre i fue dar avizo a la sinyorita Losirul (La dezgrasiada Luiza, Tel Aviv 1953)

Esto era el nombre de este mansevo ke vinimos de prezentarvos su aventura, sus dezeos sus sufriensas, la esperansa, i el kantidad ke pudo reushir en la vida. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Djusto la noche de la boda, el Doktor Selim torna a la siudad i embezando ke la boda tiene lugar akeya mizma tadre, el se rende de vista ayi por empedir, al nombre de la umanidad, este afrozo kazamiento. (La Boz de Turkiye, Istanbul 1948)

el nombre de madmazel Shoen, non le venia de embezar nada, el tomo el partido de esperar, ke eya kijera bien eksplikarse. (Nantes, Tel Aviv 1952)

eya izo konoser su nombre: Madmazel Shoen.... yo vengo, sinyor, por avlarvos de un echo muy emportante. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Fin a este momento, ningun nombre non avia sido prononsiado, i sovre la demanda de Nantes, la ija vieja se levanto, i disho en prezentandose de nuevo: Madmazel Shoen... (Nantes, Tel Aviv 1952)

-Sintid, es yo ke tuve pensado a vos. La jovena ija no disho no kuando yo le dishe vuestro nombre... (Nantes, Tel Aviv 1952)

en ganando, yo vo tener mi klinik sigun lo dezeo i todo lugar me respektaran kon mi ilustre nombre (La linda Anjela, Tel Aviv 1953)

del anyo 1630 al 1680 una endevina muy selebre tuvo el mas grande nombre i influensa en la sivdad de Paris (Muerta de mala muerte, Yerush. 1911)



Popular literature / Literatura popular


Israel es nombre santo i bindicho, nombre de ley! (Sipure Sefarad)

Tomi otro haver, un riko ombre, no kero mas saver ni de tu nombre. (Kalendario de kantigas)

El chorbadji le ambezava los nombres de los artikolos, los presios i fin kuanto ke abashe si el mushteri se ampesa a tratar. (Sipure Sefarad)

La inyeta grande ke yevava el nombre de su vava, Dona, se kazo en Samakov kon un galanteristo de buena pozision. (Sipure Sefarad)

Yimah shemo ve-zihro, este es rasha gamur. Solo nombre de djidio ke tiene! (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para saver si la mujer esta prenyada de ijo o ija: ke eskriva su nombre i nombre de su marido en un papel i ke meta la eskritura debasho de su kavesera en la noche kuando durme sin ke lo sepa del todo i despues kuando se desperta se yama nombre de onbre es ke es ijo i si no es la buelta (manus. Papo, Sarajevo 1840)

dos presonas non moren en kaza una ke sus nombres iguales ke el uno muere i el segundo o muere o enprovese (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para echar aborresedor i enemigo: ke merke un gayo por nombradia del aborresedor i ke lo merke por el presio primero ke lo demandan sin kortar nada i despues ke lo traiga a su kaza i ke lo yame a el gayo por nombre del aborresedor i ke lo mantenga 2 semanas, i despues ke lo degoye en noche de rosh hodesh i ke tome el korason del gayo i ke enkashe ayi 2 agujas muevas una ala longura del korason i una ala anchura i ke lo guadre, despues ke tome al gayo ke lo enterre en la oriya del rio; se murira tu aborresedor al tienpo poko o kaera en holi longo i se atemara todo loke ay a el (manus. Papo, Sarajevo 1840)

si vas a merkar una merkansia i keres saver si vas a ganar uno az heshbon el nombre de el merkader kuanto enporta i krese otros 13 mas i va sakando todo a dos a dos, si kedo uno, merka, i si resta dos no merkes, ke no ganaras (manus. Papo, Sarajevo 1840)