Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 333060

entrada numero 333060

negro m. & adj.

wicked; bad, ugly, harmful; dirty; black

azer negro

לעולל רע

azer presto i negro

עשה עבודה בחיפזון, עשה מהר וגרוע

dezear el dia negro de ayer

בהשוואה לימים הקשים בהווה מתגעגעים אל הימים הרעים דאז

dezir de uno lo bueno i lo negro

למנות יתרונותיו וחסרונותיו של מישהו

echar la boka en negro

לחזות חזות רעה

el negro

הָרָשָׁע

es de lo negro puro

הוא רע בתכלית

es de los negros kedados

הוא שטן

es negro en el gueso/es negro fin'al gueso/es negro fin'al tútano

הוא רע ומרושע עד לשד עצמותיו

estar metido para lo negro

מוצא עונג בעשיית רע לזולת

estar negro a

לעולל רעה למישהו

ke negro tuvimos el pareser/el mazal!

איזה מזל ביש נפל עלינו! (למשמע בשורה רעה)

komo la negra estreya/de la negra estreya

איזה מזל שחור! (נאמר בעיתות קשות ורעות)

kozas negras

דברים גסים, בלתי צנועים

kriansa negra

ברייה מרושעת

lo negro

הרשעות, הָרֶשַׁע

mas negro i mas amargo

זה רע ומר יותר ממה שהעלינו בדעתנו

negra estreya

מזל רע

negra fey

רמיה, חוסר כנות

negra umor

פנים זועפות

negro de tevah (ebr.)

רע מטבעו

negro ke negro Shemah Israel

"על החיים ועל המוות" - מאחר שהכל בין כך אבוד ניקח את הסיכון

negro nombre

כינוי המתייחס למום או פגם של מישהו

negro preto

בין כך ובין כך, איך שלא יהיה

no sería negro

זה רעיון לא רע

palavras negras

מלים מגונות

tener a negro

לחשוב שמשהו מביא מזל רע

tener negra fin

סוף רע וקטלני

tener negra pará (t.)

קשה לשלם, אינו פותח ארנקו בקלות

tener negro nombre

להיות בעל שם רע/פרסום רע

todo le viene negro

שום דבר אינו מוצא חן בעיניו, הכל רע בעיניו

todo lo negro del mundo

כל הרע שבעולם, הדברים הגרועים ביותר בעולם

tomar a negro

לקחת משהו כעלבון

un ninyo muy negro

ילד שובב מאוד

venir en negros dias, en negras oras

לעבור ימים של מצוקה וייאוש



Lexical samples / Enshemplos leksikales


mijor un negro konosido ke un bueno por konoser (Nehama)

kien negro kiere senar, de noche i al eskuro lo vaya a bushkar (Nehama)

negra djente (Nehama)

por su negra mania le vienen los males (Nehama)

si negra la fecha mas negra la desfecha (Nehama)

tener negras entisiones (Nehama)

a los negros ayuda el Dio (Nehama)

adjuntate kon los negros i seras uno de eyos (Nehama)

esta persona es de todo lo negro del mundo (Nehama)

kien negro faze, negro topa (Nehama)

kien negro pensa para si se lo pensa (Nehama)

Se fue presto I negro (Moscona)



Proverbs / Refranes


Lo ke se aze kon las buenas, no se aze kon las negras



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


I vos, mi nikochera, porke esta negra kara? (8 dias antes de Pesah, 1909)

a mi negra dezventura al de sinko kilometros tuvi una panne en el motor, i por milagro, non se komo, pudi abashar sin ningun danyo (El Triomfo de la Djustisia, Sal 1921)



Coplas / Koplas


Kortare ati don[a] Krensia i a un negro de tu kaza (Donme, sig 18)

Komo ver esto Elia en la tierra los batiera por esta djente tan negra komo estan muriendo puevlo santo del Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18)

gursuz merkantivle devía de ser, negro le fue el pareser de la noche al día ke djunbúsh sería. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Rayos rios i truenos / al mundo izo trublar / sea a negros komo buenos / a todos izo temblar (La Epoka, Sal. 1898)

'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911)

Rabanim de la nasion eskojidos todos / darshen en las keilot asegun sus modos / ke agan a todos / los korasones despertar / i de lo negro aboltar / porke el Dio kere salvarmos / kale aparejarmos (La Amerika, 1911)

ibrishay i shali / badja i samur no yeve kalpakli / kalsado amario ke no yeve fermanli / de negro a todo mos vistio (manus. Teza, 1820)

no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon basheza lo mato / porke era maldicho / por el mundo dicho (manus. Teza, 1820)

todo este mal kon su mano se lo kijo / a el meleh perfijo disho ke era ijo / este negro rijo / de amostrarle el kyar / se esta topando en sar / keda muy kayado / i muy shasheado (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


el ke esta kativo su tsaar es muncho mas negro ke la muerte i ambre i resto de males, (Meam Loez Bereshit)

I siendo vido ke su maaraha era negra, no kijo mas kazarse (Meam Loez Bereshit)

El puevlo de Yisrael entienden en fin ke lo ke van a tener repozo i bueno es en abandonando sus negras manyas[...] (Meam Loez Kantar de los kantares, Const. 1899)

todos estos modos de danyadores negros los abasho a eyos al burako de el teom grande, i ata el hamor ke es kelipa gedola (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)

los mas negros ke pueden aver en los pilosofim se aleshavan de lo negro porke el sehel lo ovliga (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)

si es ke akometeran tal koza be-emet ke ya salieron de kelal de djente i sierto son mas negros ke las beemot (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Akuzaron eyos tambien a los djidios, i disheron: era akeyos ke kometieron esta negra echa. (Vaye de los yoros, 1935)

Los echos estan negros, le dizian onde se aderesava. (Nantes, Tel Aviv 1952)

dezde entonses el kedo entontesido, el no podia mas apartar de bueno a negro i de alegria a tristeza (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

ke pensa lo ke eskrive i eskrive lo ke pensa, ke dize klaro lo ke le parese bueno o negro (La Epoka, Sal. 1875)

kuanti mas tadravamos mas negro era (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

No ariamos negro de yir a rekayentarmos en un kafe (La linda Anjela, Tel Aviv 1953)

yo arivi al bodre del abizmo (uchurum), kale perkurar de eskapar del perikolo, kale salvar i vo provar, si me kaygo al uchurum, tanto negro (beter) para mi (La linda Anjela, Tel Aviv 1953)

-Sin. David no es negro, dizia kocho, vas a ver komo siempre te va mandar paras de Paris. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

Del espanto no se enbezen negro los ke se topan ayi, i eyos tambien ordenan por ke la puerta le sea serrada. (El Djugeton, Const. 1908)

Visto ke el konvertido fue siempre un negro sudito, i mezmo kuando era Djudio siempre se mostro rekalsitrante i kontrario a la nasion, i kuando paresia ke avlava en favor de la nasion, no era ke por su intereso i por enganyar al puevlo, (El Djugeton, Const. 1908)



Popular literature / Literatura popular


Salio esklamando i yorando ke kedo negro de aki i de aki. (Hidot de Izopeto)

Mira a ver loke vas a azer, kon las buenas o kon las negras, shu ke no pize mas por el porto! (Sipure Sefarad)

Visto ke el gio del governo iva de negro en peor, un dia, el rey dechizo de salir al kamino por ver loke impedia para ke tuviera el puevlo buena pasadía. (Sipure Sefarad)

Bre negra mujer, no savesh dar kontentez, i ke keriash, ke los deshara ir a los mushteris ande los ijos de Yosefachi eske? i yo ke kedara a apanyar moshkas? El Dio es grande, ya me pagaran. (Sipure Sefarad)

maase akontesio en Roma para dar a saver las maraviyas del Sh.Yit., onde es ke avia una uzansa negra en los yevanim ke ba-avonot kada anyo matavan un djidio el dia de la paskalya de los arelim por vengansa del Yeshu (manus. Papo, Sarajevo 1840)