Back to main page of Maaleh Adumim Institute tornar a la pajina prinsipal
del Instituto
Back to main page of the dictionary tornar a la pajina prinsipal del Trezoro
|
Entry presentation |
Entry No. 331440
entrada numero 331440
|
naser/naserse v. |
to be born; to hatch, to emerge |
|
el dia nase |
החל היום |
|
el sol/la luna/las estreyas nasen |
השמש/הירח/הכוכבים בוקעים ומציצים ברקיע |
|
ke mos nasió |
מה חדש? |
|
ke nunka nasiera yo/no nasiera! |
ולוואי ולא נולדתי! (קריאת יאוש נשית נוכח אסון גדול) |
|
koza va naser! |
דבר מה יקרה! |
|
le nasieron buchukes (t.) |
'נולדו לו תאומים'' - הוטלו עליו חובות יותר ממה שחשב |
|
naser de muevo |
נולד מחדש, זכה סוף סוף לרווח ונחת אחרי אומללות מתמשכת |
|
no nasió para este echo |
זה למעלה מיכולתו, הוא לו נולד לדברים כאלה |
|
otro komo el no tiene ke naser en este mundo |
הוא אחד ויחיד - אין דומה לו! (גם במשמעות השלילית) |
|
s'afogara al naser! (o: al naser!) |
מוטב שהיה נחנק בלידתו! (ולא גורם לשערוריה הזו - קריאה נשית) |
|
todo lo ke nase i muere es para muestro mal |
נאמר על פסימיסט מושבע החש רדוף על ידי הגורל: כל הקורה בעולם לא נוצר אלא לרעתנו! |
Lexical samples / Enshemplos leksikales
|
kien nase kon ventura, kien kon potra i krevadura (Nehama) |
|
kien no tiene ventura no avría de naser (Nehama) |
|
de kuando nasió i kresió su papo no inchó (Nehama) |
|
kuando no nase arkilado, el andar keda siempre vazío (Nehama) |
|
nasen palos para endorar, nasen palos para aharvar (Nehama) |
|
no saver kien nase ni kien muere (Nehama) |
|
kien negro nase djamay se enderecha (Nehama) |
|
no kon kien nases, sino kon kien pases (Nehama) |
|
no nasió aínda el ke me tiene ke dar órdenes/el ke me tiene ke tuerser el braso (Nehama) |
|
Mi vava dize ke nasio por las frutas (Moscona) |
|
Este nasio en tiempo 'el Turkito (Moscona) |
|
Ken tuguerto nase nunka s'enderecha (Moscona) |
|
No nasio key a starnudo (Moscona) |
Proverbs / Refranes
|
Ken nase kon mazal i ventura, i ken kon podra i kevradura |
|
Ken negro nasio, nunka no se endiricho |
|
Nasen los ombres, nasen dolores |
|
La persona nase kon yoros ama lo enteran kon chorros |
|
Solo, ken no se nasio, no se muere |
|
Todos nasidos son para murir |
|
Ija ermoza sin ventura nunka ayege a naser |
|
Ijo, de kuanto tu nasites, me armates traision |
|
Si nasites en Adar non te toka el nazar |
|
Para kualo deves de azer esto todo, anochi nasio? |
|
Kuando non ay mazal, ya si vei del dia de naser |
|
'Sta muncha kayades, va naser una ija sfriyada |
|
Kien negro nase, negro muere |
|
Kien tronco nasio, tronco murio |
|
Del dia ke nasio tinya le kresio |
Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama
|
D'onde tu sos, de ke djente? En kuala sivdad tu nasites? (Odisea) |
|
se korajozo, afin ke los ke a naser van, t'alaven. (Odisea) |
|
Nunka ayegaras a naser, si ansi tenia ke ser (8 dias antes de Pesah, 1909) |
Coplas / Koplas
|
i kon ayuda del Alto este ijo le nasio. (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
Pregon salio por todas las sivdades: Todo ijo ke nasiese al naser afogase (Koplas de Par'o, 1901) |
|
Para eya konortador ainda no nasio. (Puertas de veluntad) |
|
Bushkando va en ke mez murio el pastor fiel no supo en akea vez nasio muestro goel pastor de Israel se yamo Moshe (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Avre tus ojos, kata de ventana de plata: Nasio estrea santa, estrea de manyana. (Donme, sig 18) |
|
od despues de ser nasida todo esto se olvida sienpre eya va pedrida en los visios de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) |
Religious literature / Literatura relijioza
|
'Siendo ke kon mi nasio, mia es'' (Meam Loez Bereshit) |
|
Un dia vinieron por prevarlo; le diseron: ''Su mersed es el navi ke es tsofe atidot, i save dezir lo ke izo el ombre desde ke nasio?'' (Shivhe 'ha-Ari, 1911) |
|
Ainda 35 anyos antes ke muriera Rabenu Tam, nasio en la sivdad de Kordova en la Espanya un ijo a Ribi Maymon el Dayan, en el anyo 4895 i lo yamo Moshe, (El Gid,1967) |
|
asta ke nasio Avraam Avinu i enpeso en su tiempo a pensar en su daat el dia i la noche (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773) |
Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash
|
No saves tu komo Sara era reuya para ti de kuando nasio de la tripa de su madre i eya es tu haver i mujer de tus mosedades (P. R. Eliezer,1876) |
|
I sovre el disho Shelomo kon su sensia: mijor fama nas ke azeite buena i dia de la muerte mas ke dia de su naser (Mishna: Tefilat kol Pe 1874) |
|
mijor fama buena mas ke azeite bueno, i dia de la muerte mas ke dia de su nase (Biblia, Viena 1841) |
Novels and press / Novelas i Periodizmo
|
porke antes ke nasieras ya se avia ido de alado de nozotros. (Banyos de sangre, 1912) |
|
Fato ke un viejo del lugar ke los vido naser i morir se lo tuvo kontado. (Pavlo i Virdjinia, 1912) |
|
A mezura ke Emperia mirava a su ija, un sentimiento estranyo nasia en su korason. (Rolando i Eleonora, 1953) |
|
Kuando Calvero se esparte de este mundo, el non se va sin aver echo nada. Grasias a el, |
|
Kuando Calvero se esparte de este mundo, el non se va sin aver echo nada. Grasias a el, |
|
A la eksepsion de personas de mas de 70 anyos, no ay agora personas ladino avlantes ke |
Popular literature / Literatura popular
|
Salto la mas chikitika la ke en buen dia nasio: (Blanka Flor) |
|
pensa que agora nasites, aspera bien avenir. (Kalendario de kantigas) |
|
Ampesaron a naserles inyetos i inyetas i a vezes, se azia menester de dar saltikos oy ande una, amanyana ande otro, (Sipure Sefarad) |
|
un dia vino uno i le disho se sepa ke me |
Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares
|
segula kuando nasio el ninyo i non kiere alechar: ke le mire lugo sovre su luenga si ay enpoyas ke lave la boka kon un pedaso de chitin blando (manus. Papo, Sarajevo 1840) |
|
segula para la kriatura ke non sea zanay: luego kuando nase ke lo arresiva a el en vestido nuevo i si arresive a zahar en vestido de nekeva sera zanay, i si la buelta sera zona (manus. Papo, Sarajevo 1840) |
|
segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke tome shilia de mujer otra ke es el pelejo ke sale enbrujada la kriatura kuando nase, ke la keme seniza i ke le de a bever kon agua i ansi a ken ke le kedo la shilia en la tripa aprovecha ansi (manus. Papo, Sarajevo 1840) |
|
Segula para saver la kriatura ke nasio si sera haham o sinsero estimado i komo asemejansa, si nasio en 5 o en 7 del mez sera amado a las kriasiones i si nasio al 15 del mez se murira a la manseves i si nasio al 25 del mez sera riko i haham gadol i si hue nasido en 28 o en 29 o en 30 del mez sera riko i sus palavras seran oyidas (manus. Papo, Sarajevo 1840) |
|
ken ke envelunta ke le |
|
segula para ser eskapado el ninyo de holi este i de todos modos de holaim malods: es ke kuando |