Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 326530

entrada numero 326530

mujer f.

wife, partner, companion

azerse mujer

הגיעה לפרקה, בגרה

melezinas de mujeres

תרופות בית

mujer deskarada

אשה קלת דעת

mujer dilbaza

אשה חיננית ובעלת קסם; אשה פטפטנית

mujer por servir

משרתת בית

pare mujer no pare!

אמור מה שיש לך לומר!

pleto de mujeres

ריב ללא סיבה של ממש

tomar mujer del banyo a kaza

לשאת אשה בלי נדוניה

tomar mujer i kavdal

לשאת אשה מוכשרת וזריזת כפים



Lexical samples / Enshemplos leksikales


una mujer pompoza i un ombre gastador (Nehama)

la mujer savia fragua la kaza, la loka la derroka (Nehama)

abasha eskalón i toma mujer, suve eskalón i toma haver (Nehama)

prima mujer, eskova; segunda sinyora (Nehama)

mujer anojada, maldisión del Dio (Nehama)

no t'aharvo mujer t'apreto a la pared (Nehama)

mujer ke chu­fla, gayina ke kanta, mátalas! (Nehama)

ni mujer ni tela no eskojgas a la kandela (Nehama)

A mujer paridera del aver se le apega (Moscona)

La mujer I el vino kitan al ombre del tino (Moscona)

La mujer ke es onrada esta ariento de su kaza (Moscona)

Kada dia da una buelta el mundo I la mujer kada segundo (Moscona)

Buenos son parientes, kompanyeros I amigos I mask e estos la mujer buena (Moscona)

No te aharvo mujer, te apreto a la pader (Moscona)



Proverbs / Refranes


Kon la mujer bive komo el gato i el perro

Lo ke kere la mujer i el Dio lo kere

Muerte de la mujer, dolor de kovdo

Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar

En la mujer ermoza de tu vezino vale la pena de tener mucho tino

Dos mujeres i una oka azen bazar

Mujer fea non le plase mirar en el espejo

La mojer tiene el kaveyo largo i el meoyo kurto

Mujer sin kriaturas, arvol sin frutas

Pleto entre marido i mujer, la kolcha tiene de venser

El ke en la Ley non topa savor, en su mujer non deskuvre amor

Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver

Bendicho el Dio ke me kriyo ombre i no mujer

La plata se konose kon el fuego, ala mujer kon la plata, el ombre kon la mujer

La mujer ke non save manejar por seguro non save menear

El ombre goza el nombre i la mujer pierde el saver

Haham i merkader, alegria di la mujer.

Mujer ke es kasta, nunka enfastia

La mojer onorada, en la punta de la montanya

El ke no tiene ke azer, kita los ojos de la mujer

Si keres ke la mujer yore, deshala prove

El muncho meldahon tiene el ojo a kada mujer ke ve en el balkon

La bota yena, la mujer borracha

Ni dar ni haver, ni mujer de mantener

Guay de el y guay de su alma kuando a su mujer enganya

Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya

Ava entravada, mujer maneada

No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer

La mujer aze, la mujer dezaze

Ken tiene la mujer ermoza ke no vaiga a la boda

Una famiya sin mujer, una familya sin fener

Todo tiene kavo solamente una mujer

Puedo i no puedo kon mi mujer me tomo

No te mato mujer, si no te apreto a la pare

La primera mujer es eskova - la segunda reyna

Ni la meza metida, ni mujer en la kama

La onor de la mojer es un kaveyo

El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko

El marido ke a su mujer non tiene respekto, por seguro este onbre tiene grande defekto

Dinguna mujer revela su edad

Kualo azen los Sheres? Toman dos mujeres!

Ni mulk en Turkia, ni mujer de Romania

Porke la yaman mujer? Porke save bien tesher

En vitrinas no mires kon tu mujer te avri el portofolio sin kerer

Mujer pude dezir mentira sin mostrar ke esta en ira

La mujer i la sardina mas chika, mas fina

Una mujer mala es komo una soba rota, non da kalientura i muy muncho duman

Una mujer pompoza nunka sale savroza

La mujer loka por la vista pierde la toka

Ni novia sin velo, ni mujer sin selo

Una mujer pompoza i un ombre gastador

La mujer guarda el sekreto ke no save



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


para korrer detras de siertas mujeres ajenas. (Papo, Navot)

ke el no mate al ombre, i a su mujer ke no tome: (Odisea)

Si bushko de desbarasarme de mi mujer, mi padre se espozara. (Rinio, 1906)

Yo, le di el aniyo a mi kerida Rinio ke va ser mi mujer... (Rinio, 1906)

Amigo en sensia / haver de konsensia / mujer de pasensia / bendision del Dio (La Epoka, Sal. 1900)

Luvia arrojada / kamiza mojada / mujer anojada / kastigo del Dio (La Epoka, Sal. 1900)

Vieja kon mesta / holera i pesta / mujer mal onesta / punision del Dio (La Epoka, Sal. 1900)



Coplas / Koplas


Yosef luego tomava mujer de akesa djente, (Poema de Yosef)

akea ke era kunyada de la mujer de Avraam Dri: (Gizados de berendjena, siglo 18)

Muncha fatiga sintio esta muy kemado se ve desramado sin la su mujer (Purim, De-Fes, sig. 18)



Religious literature / Literatura relijioza


'Mas vale kaminar detras de un leon i no detras de mujer por la plasa''. (Meam Loez Bereshit)

entro en una sivdad de mujeres ke no avia ombre ayi. (Meam Loez Bereshit)

I siendo ditas kozas son muncha fealdad para el ombre, kuanta mas para la mujer, (Meam Loez Bereshit)

por esto rijo el Sh.-Yit. de no kriar la mujer de lugar ke le kavze ser muy mala (Meam Loez Bereshit)

Adam 'ha-rishon se krio djuntamente kon su mujer apegados los dos espalda kon espalda (Meam Loez Bereshit)

Entre dos ombres si es ke paso una mujer entre eyos en prinsipio de su nida mata a uno de eyos (Menorat 'Hamaor, 1762)

No te pares delantre las mujeres en ora ke tornan de el muerto (Menorat 'Hamaor, 1762)

I no avlava kon su mujer otro ke en lashon a-kodesh (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

eso esta bien para kien no tiene sezo para alkansarlo por sezo, komo las mujeres i los ninyos i los ignorantes ke no tienen sezo (Hovot 'ha-Levavot, Const. 1569)

kayo pleito entre la mujer de este hasid i entre la madre de akea muchacha ke era enterrada kon estera de kanyas (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

en esta ora sintio muncho saar la mujer de ribi Hanina por el rejisto ke tiene ke ver dita vizina ke no tiene ke kozer nada (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

i tomaron komania para el kamino, pan i agua ke no toko mujer. (Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i no amuchigues favlar kon mujer (Pirke avot, siglo XV)

I entraron en kaza de una mujer eskarada (Biblia, Const. 1873)

Muy dulse me fuiste, maraviyozo me fue tu amor mas ke amor de mujeres (Biblia, Const. 1873)

i vido la mujer ke bueno el arvol para komer i ke deseo el para kos ojos i kovdisiado el arvol para entender (Biblia, Const. 1547)

i ayan yo amargo mas ke la muerte a la mujer, ke eya kasaderas i redes en su korason ataderos en sus manos (Biblia, Viena 1841)

ke aun bushka mi alma i non ayi; ombre uno de mil ayi, i mujer en todos estos no ayi (Biblia, Viena 1841)

muy dulse me fuiste maraviyozo me fue tu amor, mas ke amor de mujeres. (Biblia, Const. 1873)

I disheron los Pelishteos: kien izo esto? i respondieron: Shimshon, yerno del Timnita, porke le tomo su mujer, i la dio a su kompanyero. (Biblia, Const. 1873)

Bendicha mas ke mujeres sea Yael, mujer de Hever el Kenio; mas ke mujeres bendicha sea en la tienda. (Biblia, Const. 1873)

i also Zeliha, mujer de su senyor, a sus ojos i vido a Yosef ke era ermozo muncho, i kovdisio su ermozura en su korason (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


La mision de la mujer komo madre es mas importante ke su mision komo espoza. (La boz de oriente, 1931)

tan djoven i tan lindo ke todas las mujeres se enamoravan de el. (Banyos de sangre, 1912)

estudiemos una mujer ke ya paso los sesenta! (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

eya tenia un aire dulse de tristeza ke la engrandesia i le azia pareser una mujer (La Epoka, Sal. 1900)

a kada nada una espesia de chika rebuelta se fermentava i eklatava en el seno de la komunidad (La Epoka, Sal. 1900)

Madam Mari la gizandera era una buena mujer i de buena famiya (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)



Popular literature / Literatura popular


Berguela d'oro en su mano i mujeres ke la tanyian (Blanka Flor)

para ke lo tomes por muestra i ke le agas este modo de top de oro a tu mujer!'' (Djoha ke dize)

Les rogo a los talmidim a ke le avlaran a el haham a ke se la diera a el por mujer. (Sipure Noraot,1885)

i era la mujer de este gizandon una mujer ermoza i onesta, (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

Búrlate, búrlate! Te esta paresiendo marafet grande de maytaplanearte kon una mujer vieja. (Sipure Sefarad)

De ariento mi mujer me demanda: Tu sos, Persiado? Yo repuesta. (Sipure Sefarad)

A la demanyana me entri a kaza. La mujer estava trezojada i amariya sidra (Sipure Sefarad)

i las mujeres kon rogativas i yoros en los midrashot i selihot i tahanunim (manus. Papo, Sarajevo 1840)

un djidio troko su ley i se izo kristiano, el i su mujer i sus ijos (manus. Papo, Sarajevo 1840)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


se akavide la mujer kuando viene de la tevila ke non vaya en la noche sola i kuanto i mas ke non vaya a inchir agua sola (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke beva de la urina de su marido (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke beva lo blanko del guevo kon leche de mujer (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para baldar los fichizos a un ombre ke non puede venir sovre su mujer: ke vaya i ke urine sovre un monton de aguas ke aboltan la rueda del molino i ke no avle dela ora ke va al molino asta ke torna a su kaza i ke tome un aniyo de oro de ufaz i ke urine por el burako del aniyo 3 vezes (manus. Papo, Sarajevo 1840)