Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 296050

entrada numero 296050

madre f.

mother; uterus; yeast; a spring

aki me apego mi madre!

מכאן לא אזוז!

bendicha la madre ke tal pario!

אשרי יולדתו!

de la ashugar de la madre/de la halum de tu madre

נאמר באירוניה למי שטוען לבעלות על דבר לא לו

guay de la madre ke lo pario!

אוי ליולדתו! (נאמר כנגד מישהו השרוי בסכנה גדולה)

ijos de la otra madre

בני האשה הראשונה - ילדים שנוהגים בהם בקשיחות ואכזריות

ir a la madre del agua

לשאוב את הידע מן המקור

karne es madre

אין דבר המזין יותר מבשר

ken es el ijo de la santa madre?

למי העוז/החוצפה לעשות זאת/לקחת סיכון כזה?

la madre

שמרים (בייצור יין/חומץ)

lo ke es madre no es ninguno

אין תחליף לאמא

madre en Israel

עיר ואם בישראל

mal de madre

חרדה, דאגה

ni madre en su ayuda!

היא בעבורו יותר מאמא (מוסרת נפשה עבורו יותר מאמא)!

según lo parió su madre

עירום כביום הוולדו

ya s'avrió boka de madre

החלו הצירים; נפתח פתח לטובה, נראה אור בקצה המנהרה



Lexical samples / Enshemplos leksikales


madre mia kerida/madre mia regalada! (Nehama)

no ay tal madre komo la ke pare/no ay mijor madre ke la ke pare (Nehama)

akeya madre parió kulevros, al otro día deman­dó por eyos (Nehama)

la madre le dize a la fija: ke me bivas i ke me fagas figas (Nehama)

la madre galana kita a la fija haragana (Nehama)

la madre olgana kita a la fija haragana (Nehama)

kien se guadró, su madre no lo yoró/kien se akavidó, su madre no lo yoró (Nehama)

kien no siente a la madre siente a la mala madrasta (Nehama)

la madre al ogar, la fija al muladar (Nehama)

la madre a la eskondidas, la fija a la miskita (Nehama)

madre paridera ke sea tapadera (Nehama)

entre la madre i la kumadre matan a la kriatura (Nehama)

madre ke es kazar? - filar, parir i yorar (Nehama)

madre ke pario a Silvana ke onra le kedaria (Nehama)

Padre i madre son una vez (Moscona)

Entre la madre i la komadre (Moscona)



Proverbs / Refranes


Madre i ija por dar i tomar, son amigas

Una madre krese dies, un padre- ni uno

Entre la madre i la komadre lu piedren al ijo

Ande no ay madre no ay ni padre

Ken fuyo su madre no yoro

Ni senar sena de karne, ni estar kon vuestra madre

Ken bushka al padre, topa a la madre

Matan a el padre i tornan por la madre

El papu del padre ke se echo kon la madre

La madre piadoza kita su ija mokoza

Mi madre era roska, yo me muero de ambre

La maldesion de padre i de madre non ankalsa

Aki disho mi padre, aki disho mi madre

Buenas dotrinas de padre i madre les kresen en sus ijos muncho hayre

Desha padre i madre, i vate kon el marido

Bendichas tripas de madre, ke esto parieron

La madre del mudo entiende al mudo

Il rey si icho kon mi madre, onde vamos a yir a shtikar

La ermana de tu madre es dos vezes tu madre

Kien se kuido su madre no la enguayo

La ija es amiga de la madre

Madre haragana kita la ija kovdisioza

La madre asil, kita ija haragana

La boka de madre maldize ma su pecho bendize

Ken padre i madre mira, el Dio l'alarga la vida i la salu

No ay amigo en el mundo mas ke la madre

Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar

Mira a la madre, toma a la ija

Padre i madre es una vez

La madre de las guayas

No ay madre mas de la ke pare

Madre fuye a las kayadas

Prime darles leche de madre i ija

Akeya madre ke pario kulevros yine demando por eyos



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


i su Ley fiela madre alas leyes. (Gaon, Poezias)



Coplas / Koplas


'Ay, madre, al Dio rueges por tu fijo Yosef'' (Poema de Yosef)

bendicha sea tal vientre, i madre ke tal pario. (Toledo, Koplas de Yosef)

Alguayad a mi madre, ke su gozo lo pedrio! (Puertas de veluntad)

Apiadado yo sere, yora por mi tu mi madre, non alegri para siempre. (Donme, sig 18)

Yorando noche i dia, yamando siempre madre mia, mos fue dicho i asigurado ke en el fuego fueron kemados (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


Al primer kantador; salmo de David. (Biblia, Const. 1873)

tres haverim ay en el onbre: el Santo Bindicho El, i su padre i su madre ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

el ke disho a su padre i a su madre: no lo vide; ni rekonosio a sus ermanos, ni konosio a sus ijos; (Biblia, Const. 1873)

el ke disho a su padre i a su madre: no lo vide; ni rekonosio a sus ermanos, ni konosio a sus ijos; (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


i por esto en el banyo turko se vian unas kuantas kunas a la disposision de las madres! (La mujer sefardí de Bosna, 1931)



Popular literature / Literatura popular


A tenerla por vezina a la kondesa mi madre, (Blanka Flor)

'A la tripa de muestra madre si mos vamos a ir, el mos va anferrar!'' (Djoha ke dize)

La tu espoza mi ijo se fue a parir ande la madre, (Blanka Flor)

demando los sinyores: ken es esta mujer ke veo yo en la pared? disheron: esta es la chanta Maria, la madre de Yeshu; i esta tsura de ombre kon korona en la kavesa ken es? le disheron: este es el Yeshu (manus. Papo, Sarajevo 1840)

el mansevo se hue a kaza, asegun lo vieron el padre i la madre enpesaron abrasarlo i a bezarlo de la alegria (manus. Papo, Sarajevo 1840)

i su padre i su madre yorando noche i dia, i toda la kaza kon taanit i tefila, siendo ke mas no esperavan de alkansarlo en su lugar (manus. Papo, Sarajevo 1840)