Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 294190

entrada numero 294190

lumbre f.

fire, flame

abashar de la lumbre

להסיר את סיר התבשיל מעל האש

akavado de salir de la lumbre

טרי מן התנור

echar azeite a la lumbre

להוסיף שמן למדורה

echar lumbre

הבעיר אש

el hazino está lumbre

החולה קודח מחום

enserrar la lumbre

לכסות את האש בשכבת אפר כדי לשמור על הרמץ (לשבת)

es komo tokar lumbre en Shabat

זו עבירה חמורה (כמו להבעיר אש בשבת)

estar kon la sevoya en la lumbre

להחפז ולא להיות מסוגל לחכות

komer/se lumbre

לסבול מכעסו של מישהו

los presios estan lumbre

המחירים מרקיעי שחקים

pasar por la lumbre

לצלות במהירות; לבשל קלות



Lexical samples / Enshemplos leksikales


asender la lumbre (Nehama)

amatar la lumbre (Nehama)

la lumbre i la ventana kitan a la ninya haragana (Nehama)

kien tuvo lumbre bivió, kien tuvo pan murió (Nehama)

el komer está lumbre (Nehama)

La lumbre i la ventana azen a la ija haragana (Moscona)



Proverbs / Refranes


La kaza sin ombre, estufa sin lunbre

No tokes lumbre en Shabat



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


dez entonses sirkulando entre mi ire su lumbre. (Gaon, Poezias)

dita fey parese mucha lumbre tiene. (Gaon, Poezias)

Komo puedra defenderme vea yo su lumbre santa (Gaon, Poezias)



Religious literature / Literatura relijioza


I las hayot viendo ditos varones ke non se meneavan, korrieron por modrerlos i se kemavan sus bokas de la lumbre, i fuyian de el fonsado. (Ben Gorion, 1743)

i su mujer en kada dia de viernes echava lumbre en su orno por ke saliera umo de su kaza para ke les pareska a sus vizinas ke eya tambien esta koziendo pan [...] por no arrejistarse de su aniyut (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

ayi se arrapavan en akel dia i echavan los kaveyos en la lumbre debasho la kaldera (Meshivat nefesh I , Const. 1743)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i desierto el onbre espande su dedo en la lunbre en el mundo el este, lugo se kema ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

a la vanda de maarav avia una tavá kon lunbre a la eskalera de el mizbeah ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)



Popular literature / Literatura popular


Yihya metio la mano en la komida, el mansevo mento un shem, se le asendio la komida entera komo la lumbre. Enpeso a gritar ah, ah, ke es esto? Le disho a la mujer: ''Esto es fuego!'' (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


Segula para todo modo de sarna: ke tome greda i azeite de oliva dos tantos de lo ke tomo de greda i vinagre de vino huerte enfrente de lo ke ay de greda i azeite i ke lo meskle todo i ke kayente en la lunbre i ke se unte a la sarna enfrente de la lunbre kon un pedaso de panyo de lana, ansi ke aga 9 dias i le aprovechara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para detener la sangre de la milá o de la nariz: ke tome de la sangre mizma ke le esta korriendo i ke la meta a friir en la lunbre asta ke se aze seniza i ke meta akeya seniza sovre la nariz o sovre la milá (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para la piedra ke en los rinyones: ke tome siete kavesas de ajos i ke los eche en una oya nueva kon 3 v' de agua i ke lo meta en la lunbre apurar asta ke viene la metad i ke ?? inche 3 vazos i ke beva esto en el banyo i kon esto se arronpera la piedra i sarla kon la urina (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si meteras kal debasho del tendjere del gizado ke sovre la lunbre se kozinara la karne presto (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para atar varon de toda mujer ke enel mundo: toma un tizon apartado de huego i ke lo amate en la urina de akel ombre i ke diga al modo: komo yo amato este tizon en la urina de fulano, ansi se amate su huersa i zera de fulano ijo de fulana ke non puedra tokar a mujer ninguna ke enel mundo todo tienpo ke este tizon esta amatado; i ke lo guarde akel tizon, i kuando ya envelunta para asoltarlo ke ensienda akel tizon en la lunbre komo al prisipio ke estava ardiendo i ke diga: al modo ke torno este tizon para arder komo su huersa la prima, ansi ke torne su huersa de fulano ijo de fulana para azer komo su veluntad i komo su gusto kon las mujeres kon kada mujer ke envelunta i luego sera asoltado (manus. Papo, Sarajevo 1840)