Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 241020

entrada numero 241020

kara f.

face; cheeks; upper part of the shoe

afuera las karas!

שלא נדע!

amostrar kara buena

לקבל בסבר פנים יפות

amostrar negra kara

להקביל בפנים זועפות

asigún tiene la kara tiene el korasón

פניו וליבו שווים

azer kara

לעשות פרצוף – לגלות חוסר שביעות רצון, להזעיף פנים, לקמט את המצח, לזעוף

azerse de kara i de es.huela

להתלהט מחום התנור - נאמר באירוניה על מי שמתבטל כל החורף ליד התנור

dar en kara

לעייף עד זרא

dar kara

להראות פנים נעימות

darse el diente en la kara

לנשוך שפתיים מתוך חרטה ונוחם

de dos karas

צבוע, מתחסד, דו פרצופי, נוכל

de kara

ממול

de la puerta en la kara

לסגור את הדלת בפרצוף

echar en kara

להטיח בפרצוף, למנות למישהו כל מה שעשו למענו

echar entre karas i ojos

להטיח בפנים

echar karas i medias es.huelas

לחדש את נעל (להחליף את הגבה וחצי הסוליה)

echar la kara al kanyo

לעשות מעשה מביש

el zir, la fyel l'estan kuriendo por la kara

הארס נוזל לו על פניו - הוא תמיד כועס ומלא זדון

en kada kara tiene una kondjá

ורדים בלחייו (נאמר על צעיר שפרצופו אדמדם ושופע בריאות וחן)

eskupir en la kara

לירוק בפרצוף; להטיח בפני מישהו כל מה שחשים כלפיו

kara alegre

פנים שוחקות

kara chupada

פנים מצומקות, פנים רזות

kara de Purim (ebr.)

פנים זועפות (''פנים של פורים'' בלשון סגי נהור)

kara de azpán (ebr.)

עז פנים, חצוף, מחוצף

kara de flor

פני פרח - פנים יפות

kara de fyel

פנים חמוצות

kara de kulo

פנים זועפות (''פנים של תחת'')

kara de luna

פני לבנה, פנים בהירות ושופעות זוך

kara de luna en kinze

'פני ירח במילואו''- פנים יפות

kara de luz

פנים מאירות

kara de muerto

פנים חוורות ומלאות סבל

kara de mungrina

פנים זועפות

kara de palo

חוצפן, חסר בושה; פנים שאינן מסגירות רגשות

kara de pastareal

אדם עב בשר בעל פנים עגולות

kara de pepino

פנים חמוצות

kara de pokos amigos

צר עין, שאינו מכניס אורחים, בלתי חברותי (פנים מרחיקות ידידים)

kara de riza

עליז, בעל פנים חייכניות, מזג טוב

kara de siete alegrías

אדם טוב מזג, אופטימי, עליז תמיד

kara de tishabeav (ebr.)

פנים זועפות (''פנים של תשעה באב'')

kara dezlavada

אדם חוצפן וגס רוח

kara ke tenga!

נראה אותו!

kara kon kara

פנים אל פנים

kara kurta

ביישן

kara lambida

פנים מצומקות, פנים רזות

kara limón

פנים חוורות

kara luzia

פנים שלוות מעוררות כבוד

kara se kere

יש צורך בחוצפה ועזות מצח

kara sin perdé (t.)

אדם חסר בושת

karas buenas veamos!

שנזכה לראות תמיד פנים יפות! (נאמר למראה פנים מכוערות)

karas de ijos veamos!

נשמח לראותכם ילדים! (בפי מבוגרים: אל תשכחונו!)

karas i mutras

פנים זועמות

karas tuyas veamos!

מי יתן ונזכה לראותכם!

kedar yo i vos kara de flor

להשאר לבד, באינטימיות, פנים אל פנים

ken es rey en la kara se ve

האצילות האמיתית ניכרת בפנים

kitar la kara

להחציף פנים

kitar la kara de verguensa

להחלץ ממצב מביש; לחלץ מישהו ממצב מביש

kitar la kara del kanyo

לשקם את הכבוד/השם הפגוע

kolor de kara

מראה הפנים

komo la kara ke le kedo a mi vava!

יפה כפרצופה של סבתי...! (באירוניה)

kon kara

בפנים זועפות

kosta los ojos de la kara!

עולה הון תועפות!

la kara arrelumbrada

פנים נוהרות

lavar la kara

לשטוף את הפנים

le rie la kara

הוא מרוצה ומחייך בעקבות השלמת עיסקה טובה (נאמר בעיקר על מי שבד"כ מראה פנים קודרות)

meterse todo en kara

להביא בחשבון את האפשרויות הגרועות ביותר

mirar a uno en la kara

להסתכל למישהו בעיניים

mos se izo la kara vedre

פנינו הוריקו מבושה! (כשמישהו מבני המשפחה עושה מעשה מביש)

mos veremos las karas!

בואו ונתראה!

no aboltar kara

לסרב סרוב מוחלט

no le kedo kara

איבד את שמו הטוב

no mirar a uno en la kara

לא להסתכל למישהו בפנים כדי להפגין בוז או אדישות

no tener kara de

להיות חסר תעוזה, לא להרהיב

no tener kara de avlar

להתבייש לומר

no tener verguensa en kara

אין לו בושה, אין לו בושת פנים

ojos en la kara ke no le keden!

קללה: שייעקרו עיניו!

sabá viene a la kara

שבת ממשמשת ובאה

salir a karas de la djente/del mundo

להראות פניו ברבים אחרי שאיבד כבודו בעיני אחרים

se le demudó la kara

פניו חוורו (בשל פחד או עלבון)

se le izo la kara un vinagre

הוא נעשה חמוץ, תוקפני ועויין

se le izo la kara vedre

פניו הוריקו, הוא החוויר

se le ve la kara

סוף סוף הראה פניו

ser de kara kurta

להיות ביישן וחסר תעוזה

taparse las karas kon las manos

לכסות פניו בידיו

tener a uno de kara

להמצא ממול

tener el sol en la kara

השמש מכה בפניו

tener kara de

להותיר רושם ש.., לגרום להאמין ש..

tener kara kurta

להיות חסר תעוזה, לא להרהיב

tiene kara un limon

פניו ירקרקים - עדות לבריאות לקויה

tokar la kara

להשיג דבר מה בהפצרה נעימה ועדינה

venir kon kara deskovijada

להתייצב מול מישהו בעוז ולומר לו הכל בפנים

ver kara de ombre, de bivos

לצאת מבדידותו ולבוא בחברת בני אדם עליזים ומאושרים



Lexical samples / Enshemplos leksikales


kara tuerta, ventura derecha (Nehama)

el mal i el bien en la kara se ven (Nehama)



Proverbs / Refranes


El Dio no kere karas, kere korasones

Miralo la kara, le koneseras el korason

Kara de luna

Kara de pastel

Kara de pepino

Karas vemos, korasones no savemos

De la kara si veya komo di korason tieni

Kara de Zingano

Una mano lava la otra i las dos lavan la kara

Kara tuerta - ventura direcha

El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente

El ke eskupe al sielo a la kara le kaye

El bien i el mal en la kara se veen

No ay mas falso ke la riza en la kara

Fyel le korra [korre] por la kara

A mal tiempo buena kara

La kara le 'sta de siete alegrias

Va venir tiempo, ke las karas se van azer komo los dipes de los tendjeres

Kon la riza en la kara, la alma me amargo

Mas vale verguenza in kara i no dolor in el alma

Kien mete kara, toma marido

Keres ver a la bien kazada, mirala en la kara

Lo eskupieron en la kara, le paresio luvia

Save la roza en ke kara apoza

Ken ti vei - la kara si li amarga

Esto mi es el ojo en la kara

Tres pari, tres movi, i kon mi kara limpia sali

Angusia de korason, kara de Zehir

Mejor es verguensa en kara i no dolor del korason

'Sta kada kara una mansana

Vos de Fransia, yo de Aragon, mis ijos miran de kara al karvon,

Kara alegre i un michon

Yo i vos - kara de flor

Tener kara de tisha beav



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


un velo resplandesiente tuviendo delantre sus karas; (Odisea)

Ire serka la fuente me lavare la kara por refreskarme un poko... (Rinio, 1906)

I vos, mi nikochera, porke esta negra kara? (8 dias antes de Pesah, 1909)



Coplas / Koplas


De ke tenesh la kara tan demudada? Eya ya savia el mal ke tenia. (El rey Nimrod)

Yakir le arrespondio: mala de dos karas mis echas desho al Dio si tu no te paras (Purim, De-Fes, sig. 18)

Aparesvos mi Sherifa de la ventana de plata i veredesh a Adonenu kon la shehina ensu kara (Donme, sig 18)

Ya se arrepintieron de este mal echo, el grosh ke tenía[n] todo ya lo dieron, bushkaron remedio por lo ke perdieron; me pisho en sus karas ke tal mos izieron. (Kalumnia de sangre, sig 18)

shalom le damos kon buena kara al mushteri kon avla klara, la ropa mos kosta kara, ropa fina de Ingletierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

kara de muncha shehina ke el Dio mo lo guadre / de verlo kon el kalpak ke le dio mas donaire / parese un aire a senyor Yehezkel / ke biva este i akel / no veamos faltura / de su sonbultura (manus. Teza, 1820)



Religious literature / Literatura relijioza


i se le izo la kara amariya i muy flaka (Meam Loez Bereshit)

tu te averguensas de azerlo kon la kara deskovijada, (Meam Loez Bereshit)

tu te averguensas de azerlo kon la kara deskovijada, (Meam Loez Bereshit)

se atorvaron de sus fases de la verguensa ke les kayo la kara en la tierra. (Meam Loez Bereshit)

I era muy ermozo, ke su kara alumbrava komo la klaridad del sielo (Meam Loez Bereshit)

Ansi fue, ke vino en la ora ke disho el rav i komo entro, lo resivio kon buena kara, i le izo kavod grande (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

Bolto el rav 'ha-Ari la kara i vido ke era ketivat yad, (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

I bolto Poros su kara para ver, i iriolo Aleksandros i lo mato, i enreino Aleksandros sovre toda su tierra. (Ben Gorion, 1743)

disho: ke a rav 'Hamnuna saba su luz de la Ley fuitesh zohe para veer kara kon kara, lo ke no meresi yo. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

i mozotros kedaremos afuera afuera vazios de todo lo bueno ke de la ravia de esto ke le izimos a Yosef no mos podra ver mas en kara (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

solo de ver muestras karas los merkaderes konosen la mentira ke es muestro ermano (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

lo konosi si por filozomia de su kara, si por filozomia de su kuerpo (Yosef Mitrani responsa II, 1645)

i la buelta la pena de el ke non resive al musafir kon kara buena (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877)

Ke no venga alguno i danye i arranke alguna raiz, siendo le kosta kara i por esto serran la puerta de la guerta i no deshan entrar a ninguno (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

avrieron la fuesa i toparon muerto sano i izieron koraje i deskuvijaron la kara i vieron ke era muchacha i sus kolas sanas (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)

los tres ya les demudo sus karas i ya se enpesaron a tenblar enteros i ir de aki para aki (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


I la mujer se fue a su kamino I komio I no tuvo mas su kara triste (Biblia, 1873)

i no lo miraron ni en la kara i aborresieron su palavra komo una piedra ke esta enriva de la tierra ke no es kontada por nada (P. R. Eliezer, 1876)

i se puso sovre la kavesa piedras presiozas enkastonadas kon oro, i se afeito su kara i su kuerpo kon modos de afeites de mujeres (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Porke no puede kaminar... El tiene el kuerpo entero segun tiene la kara... (Banyos de sangre, 1912)

La alegria fue grande en sus karas en viendosen despues de akea tempesta. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

Su mujer fue mal vista entre los suyos, ke djuraron de no mirarla mas en la kara. (Pavlo i Virdjinia, 1912)

Poko a poko, de muy blanka i deskolorida ke el tenia la kara, esta empeso a animarse, a entrar en vida. (El muerto ke esta bivo, 1912)

Pasaron unos kuantos minutos. Sr. Yeshaayachi abolto la kara, i ke esta viendo? en lugar de su azna amada, ayi adientro del freno se amostra la kavesa de Djoha. (Otniel Hodja, 2002)

Ma me sorprendi muncho kuando vidi la kara de mi djoven djuzgador arrelumbrarse: (El Princhipiko, 2010)

si me ija faze la kara preta mejor es ke ti murites. (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

Valker no topando a kualo atribuir esta vijita se levanto apunto i resivio sus guespedes kon buena kara (El prove doktor, Const. 1904)

una koza me kaminava sovre la kara i sovre el kuerpo entero sin ke pudiera entender ni ver kualo era (Guliver, Yerush. 1912)

paresia ke iva estufar, toda su sangre suvio de su korason a su kara (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

se ve ke komo tiene la Shehina en la kara, mi yiten ve-yirbu kamo'h be-Israel, i ke mejor de esto? (El Djugeton, Const. 1908)



Popular literature / Literatura popular


uno de miel, uno de fiel, i uno de...'', afuera las karas! (Djoha ke dize)

ya es savido ke la kavesa de kavra da un pilisko de tripa ke afuera las karas, (Sipure Sefarad)

La kara tiene tuerta una gata me paresia. (Blanka Flor)

Ken vos demudo la kara i ken vos demudo la kolor? (Blanka Flor)

Deke yevash la kara de un ombre hazino? (Blanka Flor)

le dio una dada en la kara a la mujer. (Djoha ke dize)

No m'abandones karas de flores, (Kalendario de kantigas)

A ke oiga a eya i non se aleshe de eya en veer sus karas, a ke non la deshe de todo asolada. (Sipure Noraot,1885)

I komo aserkarse el novio serka la novia, alevanto sus manos por kitar el manto de sovre sus karas (Sipure Noraot,1885)

Los djellates eyos mizmos, se miraron de kara en kara i kaje ke ya estavan dispuestos por akumplir la rogativa de la viejezika. (Sipure Sefarad)

El halvadji no lo miro ni en la kara diziendo, ke no vende halva por sinko paras. (Sipure Sefarad)

La madre lo abraso, lo afalago i lo mando ke se lave la kara. (Sipure Sefarad)

A la mansevez devia ser i ermoza aun ke tenia la kara pikada de la virguela. (Sipure Sefarad)

Abe ijika mia!, le dize la madre, kon esta kara pikada i sin paras loke te lo estas konteniendo tanto! (Sipure Sefarad)

este ya se le troko la kolor dela kara, ama, ke va azer en esto? (El moel eskarso, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


segula para saver si la mujer esta prenyada de ijo o ija kuando es de zahar las karas tiene arreluzientes i kuando es de nekeva las karas tiene airadas (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para para traer es.huenyo: ke se unte su kara , sus manos, sus pies kon sumo de afion (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para barrugas de la kara o para manchas i para ermoyeser el kaveyo i para almoranas i para sarna: es bueno azeite de guevos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para afermoziguar las karas i para los ermoyos malos ke salen en las karas i para dolor de las orejas aprovecha gordura de pato i de los gayos, la gordura aprovecha para demenesteres de las mujeres (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para manchas de las karas: la sangre del arnevet son menakim los adashe 'ha-panim 'ha-meirim (manus. Papo, Sarajevo 1840)