Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 201640

entrada numero 201640

gayo m.

rooster

alevantarse al kante de gayo

להתעורר לקריאת השכוי (עם שחר)

alevantarse komo el gayo

להתקומם, למחות

gayo montez/gayo montes

דוכיפת; תרנגול המשמש למלחמת תרנגולים; כינוי לשוחר ריב

kuando los gayos meteran guevo

"כשהתרנגולים יטילו ביצים" - לעולם לא

otro gayo mos kantára

אם הייתי עושה כך וכך אז לא הייתי במצב הזה

patada de gayos

מרחק קצר; משך זמן קצר; שיפור זעיר

se alevantaron todos en una komo gayos

קמו הכל כאיש אחד צעקו והתקוממו

sintio al gayo kantar, ma no save porke

הבחין בסימנים אך לא ידע לפרשם כראוי



Lexical samples / Enshemplos leksikales


kada gayo i gayo en su gayinero kanta (Nehama)

gayo i muchacha, no mas d'un anyo (Nehama)

entre daka'l gayo, toma'l gayo, kedan las plumas en la mano (Nehama)

Kada gayo en su gainero kanta (Moscona)

Gayo ke no kanta tiene koza en la garganta (Moscona)

Saltar kom'al gayo (Moscona)



Proverbs / Refranes


Uyo gayos kantar, no save in ke luguar

Ni gayos kantan, ni perros maoyan

Otro gayo me kantava, si...

Salta komo el gayo montes

De Hanuka kresa el dia kon una saltadura de gayo

En el mes de Genayo non kanta bien el gayo

Alevanta la mano ke te pika el gayo

Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna

Salta el gayo del teshado

Moso i gayo, solo un anyo

El guevo del gayo



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


en meskla de miles salmeos de gayos. (Gaon, Poezias)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


melizina para ninyo ke urina en la kama: ke tome soa de gayo para zahar, i de gayina para nekeva i ke beva (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para ke non podeste aynará en el ninyo: es bueno muncho para meter serka de el ninyo en su lado derecho ojo de gayo viejo pretoi debasho de la kavesera ke le metan la charkula de dito gayo (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para kriatura ke tiene espanto: ke le enkolge sovre el karbolet de gayo preto ke es la kresta

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le unten en el ombligo kon fyel de gayo preto (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para sarna: ke tome de sangre de gayo i sangre de golubas i ke se unte sovre la sarna se melezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para saver ken es el ladron: ke tome un pedaso de kelaf el ke esta echo para sefer tora o para tefilin i ke eskriva sovre el o''f o''f po''f i ke enkolge el kelaf en la garganta del gayo flako luego suvira en ka kavesa de el ladron o lo mordera (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula si komio el ombre kualker tosigo i para mordidura de perro i de kulevro i alakran i para mordidura de sierpes: ke apresure i ke tome soá de gayo i ke la keme i ke la aga seniza i ke se lo beva kon vino blanko (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para dolor de dientes: ke tome guesos de gayo sekos i ke los muela bien i ke los meskle kon vinagre huerte i ke se meta en la boka (manus. Papo, Sarajevo 1840)

melezina para sarna: ke tome sangre de gayo i sangre de palonbas i ke se unte sovre la sarna, se melezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para almoranas: toma soá de gayo para zahar i de gaina para nekevá, ke la seke en el sol i ke la aga menuda polvo i ke se meta, se melezina (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula tres piedras son mesugalot eyas: la una en las intestinas del gayo viejo de 3 anyos, i mas i mas se faya en los gayos montes, i dita piedra es blanka i asemeja komo la blankura de la safira, ama non es muy klara i eya es buena para venser los enemigos los ke pelean kon el, ke la yeve enriva i sontrae el amor (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si kolgaras sovre ti korason de el gayo montes venseras a todo onbre i non te ara ningun mal ningun ombre (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si kolgaras su luenga de el gayo montes sovre ti non peleara ningun onbre kontigo (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si kolgaras su ojo derecho de el gayo montes sovre la kama non podra dormir todo el ke se eche sovre eya (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: si pornas el korason de el gayo montes enfrente del korason de la mujer se despertara de su es.huenyo i te kontara todo lo ke izo de sienpre (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para afermoziguar las karas i para los ermoyos malos ke salen en las karas i para dolor de las orejas aprovecha gordura de pato i de los gayos, la gordura aprovecha para demenesteres de las mujeres (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para echar aborresedor i enemigo: ke merke un gayo por nombradia del aborresedor i ke lo merke por el presio primero ke lo demandan sin kortar nada i despues ke lo traiga a su kaza i ke lo yame a el gayo por nombre del aborresedor i ke lo mantenga 2 semanas, i despues ke lo degoye en noche de rosh hodesh i ke tome el korason del gayo i ke enkashe ayi 2 agujas muevas una ala longura del korason i una ala anchura i ke lo guadre, despues ke tome al gayo ke lo enterre en la oriya del rio; se murira tu aborresedor al tienpo poko o kaera en holi longo i se atemara todo loke ay a el (manus. Papo, Sarajevo 1840)

ken non puede ser meshamesh kon su mujer ke tome gayo royo i ke lo degoye i ke tome los guevos suyos, ke los ase enriva de las brazas i ke los korte en 2 i ke tome granos de dare firfil o de pimienta i ke los pize i ke se koma la pimienta kon los guevos, i es ke eche la pimienta betoh de los guevos ke korto i luego podra ser meshamesh (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para la mujer ke para zeharim: si le dara a la ke pare nekevot en la ora ke esta asentada en la sia luego kuando pare ke le den 2 guevos de gayo ke se koma, afilu ke no pario nunka ijo, de aki endelantre parira ijos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

si keras ke no grite el gayo, le untaras sovre su frente azeite de oliva (manus. Papo, Sarajevo 1840)