Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 145500

entrada numero 145500

empesar v.

to start, to begin

empesar algo de primas a primeras

להתחיל מבראשית

empesar de muevo

להתחיל מחדש

empesar por la alef (ebr.)

להתחיל מההתחלה

por empesar

בתחילה, ראשית, קודם כל



Proverbs / Refranes


Empeso su viaje eterno a el paraiso

Dizen ke kon la mujer enpeso el pekar ma por esta kauza onbre non va eskapar



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


No se donde se empesa la loor determinada (Gaon, Poezias)

i emosionado diskursar empesa: (Gaon, Poezias)

i eya empesa temblar del espanto (Gaon, Poezias)

En akeos tiempos empeso el zelo (Gaon, Poezias)

kansarla empesa un amargo yanto (Gaon, Poezias)

pues impresionado avlar el empesa: (Gaon, Poezias)



Coplas / Koplas


Yaakkov enpesava de rasgar los sus panyos, (Poema de Yosef)

Hushi mi ija Ester enpesa i demanda ke por ti kero meter todo a una vanda (Purim, De-Fes, sig. 18)

Enpesar kero a kontar echas del Dio alto (Purim, De-Fes, sig. 18)

aze la onbría komo el dever: enpesemos a bever día i la noche asta ora dodje. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

shabat agadol oy tomad vuestro repozo / por empesar enel invierno kon alegria i gozo (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

enfortesidvos i gozadvos ke la prea se kumplio / a el Fuerte esperad, su firmamiento guadro a vos / i suviran a Tsion i dira / akalsead akalsead sus kalsadas / empese la anyada i sus bendisiones (Ermana pekenya, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)



Religious literature / Literatura relijioza


konpeso adovar su kaveyo amostrando su ermozura. (Meam Loez Bereshit)

ke de estonses ya konpesa el yetser 'ha-ra kon el mal. (Meam Loez Bereshit)

asta ke nasio Avraam Avinu i enpeso en su tiempo a pensar en su daat el dia i la noche (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

Ansi le dieron a saver de los sielos i enpesaron a azer de akel modo de figura i metian en los palasios I en las puntas de de las muntanyas I debasho de los arvoles (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

El puevlo de Yisrael enpesa a rekontar las alavasiones del Dio santo (Meam Loez Kantar de los kantares, Const. 1899)

i en viendo ke ya se enpeso a enserrar el sol enpesaron a yorar kon bozes muy amargas (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

Raban Yohanan sin pedrer tiempo avrio su primera eskola i empeso el estudio de la Tora (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

es de Yavne, el chiko kazal, ke Israel empeso de nuevo a enfloreser, la sensia empeso a dezvelopar, i de akel tiempo endelantre malgrado la sufriensas del galut, grasias a su livro Israel bivio i kontinuara a bivir (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

en loke enpesaron a kavakar el monturo oyeron gritos de debasho dela tierra (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)

Siendo ke el viene a azer vikuah, non konviene ke empese kon amenazamientos (Shevet Yeuda, Viena 1859)

i ansi el ke aze akama del sefer tora i lo arrodea por las kuatro partes, ke enpese arrodear a la derecha (Pele Yoets I, Viena 1870)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


yo me guardi de los senderos del destruidor. (Biblia, Const. 1873)

i les entro pleito grande entre eyos i dezvainaron kada uno su espada i enpesaron a matarsen unos kon otros (P. R. Eliezer, 1876)

i si kaiya algun kierpich de arriva abasho se asentavan i enpesavan a yorar i dezian: guay de mozotros (P. R. Eliezer, 1876)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Los dos ermanos empesaron a azer kaminar sus kavayos muy avagar (Banyos de sangre, 1912)

Los dos ermanos empesaron a temblar de asko al verlo, (Banyos de sangre, 1912)

Entonses sin pasensia, i komo dezeava empesar a desmontar presto mi motor, le harabatei esta pintura. (El Princhipiko, 2010)

A mi me gustaria mas empesar esta istoria a la manera de konsejas de fadas. (El Princhipiko, 2010)

La industria presto empesaria a grandes pasos (La Amerika 1910)

el viento yelado empeso a entezar las manos i las orejas del ovrador (El Alakran, Tel Aviv 1954)

este ultimo se ato una rida a la kavesa por guadrarse las orejas i empeso a rekaentarse las manos sovre el brazero (El Alakran, Tel Aviv 1954)

Sinyor, empeso eya, yo me permeti de azer suvir.... La portalera atino ke no aviya Iuz en la kamareta. (Nantes, Tel Aviv 1952)

En su primer rolo en Hollywood, empesaron a apareser sus renomadas vistimientas: Los kalsados grandes, el baston, el chapeo i los mustachos kurtos. (La boz de Yerushalayim, Yerush. 1953-4)

En su primer rolo en Hollywood, empesaron a apareser sus renomadas vistimientas: Los kalsados grandes, el baston, el chapeo i los mustachos kurtos. (La boz de Yerushalayim, Yerush. 1953-4)

Eya avrio la puerta i empeso a azer un kalorozo resivo a musyu David. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

La estoria ke vos vamos a empesar a kontar se paso aki propio en Istanbul, en el 1930, i por empesarvos el resito de nuestra estoria (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

los primos ombres ke van a empesar este movimiento van a ver difichilmente su glorioza fin (Herzl, El estado djidio, Sal. 1931)

las dos mujers empesaron a temblar, ma ya era agora bien tadre i eyas no podian travarsen atras (Muerta de mala muerte, Yerush. 1911)



Popular literature / Literatura popular


Despues ke ya se rekaento bien enpeso a echar sam 'ha-mavet en kaza. (Hidot de Izopeto)

la Rebekita, malgrado sus 6 anyos, tenia kudio de sus ermanikas, las embevesia kantándoles ''la turika, la tora'' i otras, siempre ke ampesaran a azer traviesuras o se metieran a yorar (Sipure Sefarad)

El karnesero tinía dos ijos, i el i los ijos empesaron a ganar munchas paras. (Kuentos, 1986)

Un día ke el estava asentado en la kavané beviendo rakí, empesó una diskusión entre los ke estavan aya asentados, (Kuentos, 1986)

Ampesi a batir a la puerta. De ariento ni haber. (Sipure Sefarad)

el mansevo se hue a kaza, asegun lo vieron el padre i la madre enpesaron abrasarlo i a bezarlo de la alegria (manus. Papo, Sarajevo 1840)