Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 137560

entrada numero 137560

echarse v. refl.

to lie down, to lie down to sleep; to begin

echarse a bever/al djugo/a akojer

לשקוע בשתיה/משחק/שעשועים וכו'

echarse a bivir

לעשות חיים

echarse a bolar

נאמר לסוחר המאמיר מחירים

echarse a dormir

לשכב לישון

echarse a endevinar

לנסות לנבא

echarse a enramar

לחפש מדנים, להאחז בתרוץ קל ערך כדי לחטוף מה שלא מגיע לו

echarse a fuir

להמלט בבהילות, להמלט ממקום סכנה/ממחיר מוגזם

echarse a korrer

להתחיל לרוץ

echarse a la mar

להסתכן, לנסות מזלו

echarse a la pachá (t.) larga

עשה הכל באטיות, יש לו זמן

echarse a los pies de uno

ליפול לרגלי מישהו, להתחנן לו

echarse a olvidar

לשכוח את חובותיו, לחדול לחשוב עליהם; לחדול לדאוג

echarse a reir/a yorar/ a karpir

להתפוצץ מצחוק/מבכי

echarse al alma

להשתלט על רכושו של מישהו בחוסר יושר

echarse al deryadelik (t.)

לנהוג בפריצות והוללות

echarse al visio, al depedrer, al rovo, al luso

להתמכר לשחיתות/לאובדן/לגניבה/למותרות

echarse de parida

לשכב במיטה ללדת

echarse el sol

שקיעת החמה

echarse en alto

להעלות דרישות

echarse en basho

להציע משכבו על הארץ

echarse en los brasos de uno

להתנפל על מישהו בחיבוקים

echarse enriva

להתנפל על, ''להתנפל'' על ההצעה/לקבלה בלי היסוס

echarse hazino

ליפול למשכב

echarse kon sus bivos

להעניק לעצמו תשלומים מופרזים

echarse kon uno/una

לשכב עם, לקיים יחסים

echarse los dedos al garón (ebr.)

לנסות לחנוק עצמו בלחיצת הגרון באצבעות

echarse para muerir

ליפול למשכב בלי סיכוי לחיות, לגווע למות

echarse sovre piadades de

להטיל ייהבו על חסדי

echarse temprano

לשכב לישון מוקדם

éachate alguna koza en los ombros

"שים עליך משהו!" - כסה את כתפיך



Lexical samples / Enshemplos leksikales


kien se echa kon kriaturas s'levan­ta kagado (Nehama)



Proverbs / Refranes


Echarse a parir es echarse a la muerta

El ke s'echa kon chikos s'alevanta pishado

El ke mucho pensa, sin komer se echa

No te eches al pozo kon la kuedra de otros kedas en el pozo

El papu del padre ke se echo kon la madre

Ken demanda sedaka no se echa sin senar

La kavra ya esta embezada a echarse en el sereno

Ten mazal bueno i echate a durmir

Levantarse a sesh, echarse a diez, aze bivir el onbre diez vezes diez

El ke a la mar se echa, de la espada se dentiene

Ni al chiko digas echate - ni al grande alevantate

Il rey si icho kon mi madre, onde vamos a yir a shtikar

Kon pulgas se echa, kon moshkas se alevanta

Arroz - m'ichare kon vos

Kovra buena fama i echate a durmir



Clasic poetry and drama / Poezia klasika i Drama


estos el Sol onde s'echa, los otros onde s'alevanta), (Odisea)

kon eya no se echo, para non ensanyar su espoza

De echarme a sus pies kon yoros i rogativa. (La segunda Ester, 1911)

La chilte en la rima no se echa mas ensima. (8 dias antes de Pesah, 1909)



Coplas / Koplas


Echaronse en una kama dos puerpos i una alma (Donme, sig 18)

Sutlach i kozas de leche a el ken kome le aproveche; a dormir ke no se eche, ke no es ansí el dever. (Mandjares de Purim, sig. 18)



Religious literature / Literatura relijioza


eya le porfio ke a lo menos se echara a su lado, kada uno kon su kolcha a parte (Meam Loez Bereshit)

toda akeya djente se le echaron a los pies de Yosef (Meam Loez Bereshit)

i ansi se echaron la noche sin senar. (Meam Loez Bereshit)

Se echo sovre sus karas, i lo vido a el arrelumbrando sirios en el palasio del meleh 'ha-mashiah. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

vidi a Mordehay el moso komo se echo por el parmaklik i fue i los kito .. al muchacho i a la muchachika (Bene Avraam, 1773)

i uvo de eyos ke se echo al rio i se aogo i se mataron kon sus manos (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


i Yeoshua razgo su vestidos i se echo sovre sus fases a tierra delante del arka de A' asta la tadre, el i los viejos de Israel i echaron polvo sovre sus kavesas (Biblia, Const. 1873)

suvio a la kama i se echo – ke se le asemeje komo ke asuvieraa la kaza del djuzgo - si tiene tradjumanes buenos se eskapa, i si no non eskapa ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

i fue, ke komo vino a David, se echo a tierra, i se enkorvo. (Biblia, Const. 1873)



Novels and press / Novelas i Periodizmo


Agora el no se echava mas a la mar, el komia apenas algun bokado de pan ke le davan de karidad i no komia dias enteros si no le davan. (Leonidas el nadador, 1911)

el iva murir en echandose por la ventana (Nantes, Tel Aviv 1952)

El sol se enpesava a echarse detras de los arvoles del grande otel Danviye, un sol aflosho, donde los rayos de oro paresian ensender las ojas amariadas. (Nantes, Tel Aviv 1952)

el dio un fuerte rempushon a la djente ke estavan a su lado i se echo sovre la karosa por echar la karta a los pies del rey (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

un travajador ke se echo hazino ke non tiene mezos para kurarse si pudo esparanyar algo de paras el non tiene mas el penserio de los gastes de milizinas i de medko (La Epoka, Sal. 1875)

el baron dormia en ronkando, avia serka media ora ke el avia echado al lecho, no estando auzado a echarse tan tadre, el apanyo un esfuenio rezio (El prove doktor, Const. 1904)

el era este ombre, el traiya en el una fuersa nueva, un mekanizmo raro de entelijensa i de veluntad, i el iva destruir esta makina, en echandose por la ventana a la kaye i rompiendose el meoyo en las lajas. (Nantes, Tel Aviv 1952)



Popular literature / Literatura popular


Tomaron todas las djoyas i se fueron, se echaron a los piezes de Djoha, (Djoha ke dize)

ke por salvar a su amor se echo eya a la tormenta. (Blanka Flor)

Echo akel pedaso de la boka i se echo a la agua para tomar el otro pedaso ke era mas grande. (Hidot de Izopeto)

i de su grande borraches no supo ni kuando se echo ni kuando se alevanto, i paso la ora kon eya noche entera. (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

Le espandio la kama i se echo, i eya tamien se le echo alado fin la manyana; (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

despu?s, ech?ndose, dizia le Shema i una orasion en djudezmo de la kuala Haim se akodrava solo algunos biervos (Sipure Sefarad)

La povereta de la mujer se echo a los pies del mansevo arrogandole ke aga por kavod del Dio i ke se vaiga antes ke venga el rasha del marido i ke lo mate. (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)

un dia se hue onde el rav dela sivdad i se le echo a sus pies i yoro i se aharvo i se arrasto en basho diziendo: guay de el aya komo desho su ley santa ke se dio en Sinay i komo se hue a servir ley falsa ke no aprovecha i sus echos todos tuertos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

una noche se echo a dormir el rav; padre del mansevo, kon afsaka de semana entera, i diziendo kiryat shema yorando se dormio (manus. Papo, Sarajevo 1840)

se izo de noche, metieron mezas le disheron al moel: be-havod! disho el moel ke le esta degueliendo la kavesa i no kere komer i se echo sin senar (El moel eskarso, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


Segula: si kolgaras su ojo derecho de el gayo montes sovre la kama non podra dormir todo el ke se eche sovre eya (manus. Papo, Sarajevo 1840)

En todo modo de kama echate ahuera si en la tierra, en todo lugar asentate ahuera de en el madero (manus. Papo, Sarajevo 1840)