Back to main page of Maaleh Adumim Institute                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   Back to main page of the dictionary    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

Searching the dictionary

Bushkida - ladino 

English search

Bushkida - inglez

Idioms

Lokusiones

Popular l.

L. popular

Proverbs

Refranes

Coplas

Koplas

Liturgic l.

L. relijioza

Bible and Midrash

Biblia i Midrash

Nobels and press

Novelas i Periodizmo

Lexical samples

Enshemplos leksikales

Classicism

Klasika

Shortening table

Abreviasions

 



 

 

 

Entry presentation
Prezentasion de la entrada

 

Entry No. 131410

entrada numero 131410

doler v.

to feel pain; to feel the pangs of conscience, to feel worry

aki me deguele, ayi me fyede

מתלונן בלי הרף

doler al meoyo

סובל ממיגרנה (צלחית)

duele el alma/duele el korasón

דואב הלב! (נמלא רחמים נוכח האסון/הצרה)

duelen los dientes

'כואבות השיניים''- המחיר יקר ביותר, מחוץ להישג ידינו

el gaste le deguele

חושש שלא יהיה ביכולתו לשלם את הוצאותיו

esto me duele, akeyo me fiede

'זה כואב וזה מסריח'' - נאמר על מי שמתלונן תמיד ואינו מרוצה

kere i duele

'רוצה אבל כואב'' - רוצה מאוד אך מהסס להשקיע את המאמץ הכרוך בכך

degoler v.

95650

degueler

95830

dueler v.

133840

hueler

217310



Lexical samples / Enshemplos leksikales


a kien le deguele la muela ke vaya ende el berber (Nehama)

a kien le duele la muela ke vaya ande el berber (Nehama)

mas duele la palavrada del amigo ke la piedrada del enemigo (Nehama)

me deguele la kavesa/el braso/el garon (Nehama)

al fijo aharvan, a la madre le deguele (Nehama)

está gastando pará de otro; a el no le deguele (Nehama)

una madre se deguele por sus fijos (Nehama)

se deuele por todos (Nehama)



Proverbs / Refranes


A ken li dueli el dienti si va al dantis

Mas duele la palavra del amigo ke la kuchiyada del enemigo

Yagas untadas ya duelen ma no tanto

Palos kontados no duelen

No ay ken se duele mas de la ke pare



Bible, Mishna, Midrash / Biblia, Mishna, Midrash


le duele la kavesa – ke se le asemeje komo ke lo dieran en la karsel ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)



Popular literature / Literatura popular


Porke era mi primo ermano d’el me namori (Kalendario de kantigas)

El sekreto es, ke siendo yo de su cherga, ya se kuanto le duele al puevlo kuando le toman el bokado de la boka. (Sipure Sefarad)

se izo de noche, metieron mezas le disheron al moel: be-havod! disho el moel ke le esta degueliendo la kavesa i no kere komer i se echo sin senar (El moel eskarso, Manus. Yerushalayim 1920)



Popular mascots and remedies / Segulot i Melezinas populares


Segula ken ke le abasho nezilá i le guelen las keshadas i la barva: ke tome kavesa de ajos i ke kos pize i ke se meta en el braso ke es de la vanda de la dolor i en la ora primera se le kitara la dolor i la abufasion algo kuanto desierto en el lugar de el ajo ke se metio se le aze una yaga (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para ke non le guelan los dientes: kuando se lava la boka la manyana ke se alimpie su boka kon el dedo el ke es djunto al gudal de la mano derecha i ansi kon el dedo de la mano istierda i non kon resto de dedos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando guele la tripa: es bueno para meter sovre la tripa pan kayente kon vinagre huerte ke verta el vinagre sovre el pan enmientre ke esta kayente i kale ke sea vinagre huerte de vino i ke eche el karar ke enbeve el pan (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando guele la tripa: ke tome pan kozinado kon leche i tanbien safran tov i lo blanko del guevo i ke kozine todo endjunto kon la leche i ke se meta en la tripa (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula: el ke enkolga de gueso de muerto sovre diente ke guele se melezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para holi de los pechos ke le guelen mehamat ke los tiene grosos de mucha leche i del muncho hamimut i muncha sangre i non puede mundjir leche i tiene pasion: la melezina es ke tome paja de sevada i ke meta en un tendjere kon agua, ke buya bien i despues ke sonportar 6 vezes ke se lave en dos dias i se melezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para ke no duelan kos dientes: toma un paliko de la ramika de arava, de akeya ke izo havata 5 vezes en la tierra dia de Oshaana Raba i ke enfile ayi un poko de karne a molde de shish ke lo ase i ke se lo koma i no le doleran los dientes (manus. Papo, Sarajevo 1840)