חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

478940 ערך מספר

entrada numero 478940

unya f.

ציפורן

nail

azerse las unyas

לעשות ציפורניו, לטפל בציפורניו

entre karne i unya

בקרבה גדולה

eskupirse las unyas

'לירוק על הציפורנים'' - במורת רוח או בגועל

kaer en unyas de uno

להיות טרף ל-, להלכד בציפורני

kitar a uno de unyas/salir de unyas

להציל מישהו מצפורני מישהו/ להשתחרר מצפורני מישהו

komerse las unyas

לכסוס ציפורניים

kortarse las unyas

לגזוז ציפורניים

lavorar/esforsarse kon sus vente unyas

להשקיע את כל המאמצים

mashkar unyas

לנהוג בקמצנות רבה

no desharse unyas

לכסוס את הצפורנים מרוב עצבנות

tener a uno entre sus unyas

להחזיק מישהו בגרון

tener las unyas en luyto

להיות בעל ציפורני אבל (האסור בגזיזת ציפורניים): ארוכות ומלוכלכות

tokar unya unya de un kerido

להתעלל ולפגוע באדם אהוב

unya enkarnada

צפורן חודרנית

unyas palas

צפורנים מגודלות פרא

ya toko la unya en las karnes

הגיעו מים עד נפש



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


al ke le toka unya de mi fijo le kito los ojos (Nehama)

estar entre karne i unya (Nehama)

kortar las unyas (Moscona)

no le puedes tokar la unya (Moscona)

penar kon sus vente unyas (Moscona)

no tiene unyas para arraskarse (Moscona)

el kashkaval esta unya de mula (Moscona)



פתגמים Refranes


El ke unya de djuduyo toka, la kavesa se le korta

La karne, de la unya no se esparte



ספרות תורנית Literatura relijioza


Ansi es el hazir aun ke sus unyas komo el karnero siendo ke no grumiya es tame (Shevet musar, Const. 1740)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


I onze drogas eran en eya i estas eyas: la gota i la unya i el galvano i el ensensio pezo setenta setenta livras (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

I kon dos simanim se konosen los teorim, kon la boka ke va mashkando el dia entero i kon las unyas ke kale ke las tenga aviertas por enmedio (P. R. Eliezer,1876)

tomate espesias goma i unya i galvano golorozo i ensensio limpio .. i aras de eyo saumerio konfision de echura de konfisionador mezklada limpia i santa (Biblia, Const. 1873)

su padre asenbra la blankura ke en las unyas, los guesos, los biervos , el meoyo ke en la kavesa i lo blanko ke en los ojos ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

Pizaste, alma mia, fortaleza. Entonses se majaron las unyas de los kavayos, por las patadas, las patadas de sus kavayones. (Biblia, Const. 1873)



ספרות עממית Literatura popular


I la ija kon la madre komo la unya en la karne, (Blanka Flor)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


segula para ke te ame el de enfrente: si le daras de sangre del dedo ke es kemitsa de la mano derecha tuya a ken ke enveluntas en la komida ke el kome o tres gotas prosteras de tu urina o tres guevos ke nasieron en dia de djueves o seniza de sus unyas sin su saver o si te lavaras tus tetas kon vino i le daras a el a bever te amara a ti amor grande (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke tome de unyas de kavayo de lo ke le kortan kuando le meten la nalcha i ke le safumeen debasho de eya asta ke le entre el fumo en el kuerpo i el es badkado i prevado (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para una mujer ke se le perdio su leche: ke tome unyas de la mano derecha i de el pie derecho de la vaka i ke las keme bien i ke le de a la mujer a bever i le tornara su leche (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para eres mehamat de unyas de baale hayim ke eresgunyan ke de esto viene el gomito i la salida de abasho: la melezina es ke tome azeite de oliva i kaldo de karne gorda o kozinado de sevadas i ke beva (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para akeyos filos ke salen alado de las unyas ke se unte kon la zoama ke tiene en la oreja los dedo onde le salen akeyos filikos i se melezina (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para el ke se urina en la kama kuando durme: ke keme unya de ombre i la seniza ke se la beva kon agua i se le tirara este holi (manus. Papo, Sarajevo 1840)

[para mujer ke no emprenye]: toma unya de mula i la moleras a eya por polvo, i ke lo keme el polvo i no emprenyara nunka (manus. Papo, Sarajevo 1840)