חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

478860 ערך מספר

entrada numero 478860

untar v.

משח, סך, מרח; טבל, הרטיב, שרה

to anoint, to spread; to dip, to moisten

de ey tenemos ke untar i tenemos ke komer

זהו הרוטב הדל שבו עלינו כולנו לטבול את פתנו (נאמר באכזבה ומרירות נוכח הצעה המתבררת כדלה ובלתי מספקת עד כדי גיחוך)

untar el karro

לשמן את הגלגלים: לתת תשר ולשלם תשלום יתר כדי לזכות בשירות טוב

untar el pinzel en la kal amatada

לטבול את המברשת בסיד

untar i komer

באין מה לאכול יש להתפשר על פת טבולה ברוטב זעום

untar la mano

לשחד; לתת דמי שתיה

untar la penina (it.) en la tinta

לטבול את העט בקסת

untar por rey

למשוח למלך



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


si no se unta el karro no arrodea (Nehama)

El Dio untó a David (Nehama)

untar el pan en el vinagre (Nehama)

la manteka esta dura i no se esta podiendo untar (Moscona)

todas las mujeres se untan, ma lo de esta si no parese ke se enkalo la kara! (Moscona)



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


para untarlas kon eya; ma akel de los diozes temiendo, (Odisea)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


Komo si no uviera sido untado kon azeite (Biblia, Const. 1873)

i tomaras el azeite de la untasion i vaziaras sovre su kavesa i lo untaras (Biblia, Const. 1873)

I Tsadok el saserdote i Natan el profeta lo untaran ayi por rey sovre Yisrael (Biblia, Const. 1873)

fue oyido en toda la tierra ke era eskojido mas de la untasion ke era untanse sovre kavesas de reyes i koanim (Shir a-Shirim Targum II, Mahzor Sal. 1876)



ספרות עממית Literatura popular


kuanto por el trato, ya se lo avinieron presto en untándole al vekil un 20 del presio. (Sipure Sefarad)

No puedes dar ni un paso sin untar en la mano de estos ladrones. Lo ke parese ke te son haveres i ke sos ovligado de inchirles las aldikeras, del chiko asta el grande, (Sipure Sefarad)

Le disheron ke le meta kompreses i ke lo unte kon gudrura de pato, ma todo fue en vano. (Sipure Sefarad)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


segula para el ninyo chiko kuando enpesan a kitar los dientes para dolor esta ke aga ansi: ke le unten por las djendjibres kon manteka o kon gordura de gayo o ke enkolge en su garganta diente de kavayo o diente de perro i ke le unten el peskueso i la garganta kon azeite i kitara los dientes sin dolor (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le unten en el ombligo kon fyel de gayo preto (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula kuando el onbre esta kansado de sus pies por el kamino es bueno por untar kon leche de korso en los tabanes de los pies i ke sea kayente ke al yede de esto se le ara su kuero gordo i non se kansara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para dolor de el garon ke lo tiene estrecho i non puede englutir: se akavide de luego de kitarse sangre del braso ke es de la vanda de la dolor i ke trave muncha sangre kefi el ereh de su huersa i ke se akavide despues ke non sea ke durma es.huenyo longo i de ahuera del garon ke se unte kon manteka freska sin sal i azeite de almendra dulse i un poko de zafran i ke lo meskle todo endjunto i ke se unte en el garon (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula si tiene sevada en el ojo: al presipio toman una eskupina grande i toman una moshka i le kitan la kavesa i la untan en la eskupina despues ke se unte kon la moshka en el ojo de akeya eskupina (manus. Papo, Sarajevo 1840)

melezina para sarna: ke tome 3 dr' de djivá i lo blanko de 3 guevos ke lo aga en un atuendo de barro i ke lo meskle i ke tome un pedaso de panyo de lana i ke unte de esto (manus. Papo, Sarajevo 1840)

melezina para sarna: ke tome sangre de gayo i sangre de palonbas i ke se unte sovre la sarna, se melezinara (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para las chinchas: ke unte por los burakos leche de beema (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para las chinchas: tomara fyel de buey i kozine kon agua, i ke vayga untando por todos los kantones (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para arronper la sarna toma kuero de arnevet i lo untara kon miel i ke esparza enriva vidro minudo sernido i ke se meta sovre la sarna i la kevrara luego i despues ke se unte la untasion ke deshe arriva i se milizinara b'''h (manus. Papo, Sarajevo 1840)

si keras ke no grite el gayo, le untaras sovre su frente azeite de oliva (manus. Papo, Sarajevo 1840)