חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

412110 ערך מספר

entrada numero 412110

sakar v.

הוציא, הסיר, הוריד, סילק

Removed, removed, lowered, eliminated

sakar de pekado

למנוע מישהו מחטא

sakar el pie de lodo

להחלץ מצרה; להרוויח בבת אחת סכום כסף גדול המבטיח את העתיד הכלכלי

sakar la barva del lodo

להמנע מאובדן כספי גדול; להשתיק שערוריה מאיימת



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


los katalanes de las piedras sakan panes (Nehama)

saka de la boka i mete a la bolsa (Nehama)

sakonos Adonay de Ayifto kon poder fuerte i kon braso tendido (Moscona)



פתגמים Refranes


No se puede sakar nada de onde no ay



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


saka sus aniyos i pues kon kevranto (Gaon, Poezias)

Flamas de su boka parese el saka (Gaon, Poezias)

kon tronkos aberlantados resakados de tu lira. (Gaon, Poezias)

Avagar de sus kostias saka pues su vieja lira (Gaon, Poezias)



קופלאס Koplas


El de la eskansiania de karsel fue sakado. (Poema de Yosef)

disho: ''de aki en delantre ya la sako de su mando''. (Toledo, Koplas de Yosef)

-''padre sienta tu sentido lo ke sakas de la boka (Toledo, Koplas de Yosef)

Sakoles la reina muy lindos komeres (Koplas de Purim, 1545)

las buia i las kozia i les sakava el kokote (Gizados de berendjena, siglo 18)

las burakava por adientro, les sakava la simiente, (Gizados de berendjena, siglo 18)

I sakastes tierra ve-esev va-ets asimenten simientos (Donme, sig 18)

Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18)



ספרות תורנית Literatura relijioza


El ke su veluntad es por meldar i ke se le sostenga su meldadura sake los biervos kon su boka (Menorat 'Hamaor, 1762)

I komo se ayegaron los fonsados para pelear, sakaron ditos varones de kovre en el kampo, (Ben Gorion, 1743)

i el ombre entendido perkura de sakar akeya sensia fuera de su korason de potensia en akto komo sakan la agua ke esta eskondida en la tierra (Hovot 'ha-Levavot, Const. 1569)

anda saka vino de akea bota ke es buen vino (Amar Shelomo, 1864)



שאלות ותשובות Responsa


kitimos todos los vestidos por ver los tefteres de kada uno para saver el bien de eyos i no podimos kitar nada delos tefteres ke ya estavan podridos i no podimos sakar letra de eyos (Beer 'ha-Mayim, Sal. 1836)

siendo vido ke estavan bien enterrados disho Adji Merkado: no es ehreah de sakarlos de aki i azer gaste (Beer 'ha-Mayim, Sal. 1836)

i estava unflado [...] i por ser el aire ke era kuentra no se pudo aboltar el barko para sakarlo, ke si tenia ocho o dies grosh akometia alo kaikchis i lo sakava (Bet David, Sal. 1740)

puede ser ke entren kristianos i saken vino de las botas? respondio Shimon i disho: no entran kristianos porke el magazen esta enfitado [inenfitado(?)] (Amar Shelomo, Sal. 1864)

fue Levi para sakar vino de la bota i topo el fierro dela bota medio postizo (Amar Shelomo, Sal. 1864)

anda saka vino de akea bota ke es buen vino (Amar Shelomo, Sal. 1864)

yo vide sakar una talia buena del karnesero turko espoliador del karnes de djudio (Divre Rivot, Sal. 1582)

kuando fue a sakar el otro rinyon ke arrevento en la mano i se le incho la mano de materia gorda i sintio un fedor muy grande (Divre Rivot, Sal. 1582)

sako r' Yom Tov ... un perah veneziano nuevo de la faldikera (Divre Rivot, Sal. 1582)

kuando sali en tierra demandi a los yemidjis: a onde estan mis haverim? me respondieron dos yemidjis: tomimos a el djudio ke estava asentado en tu lado en el sumbaki por el sovako para sakarlo a tierra i no lo podimos sakar i lo soltimos en la mar i abasho i se undio i no lo vimos mas (Darhe Noam, Venezia 1697)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


I sako a Shim'on a eyos (Biblia, Const. 1873)

Cubrien odio, labios de falsedad, y sacan fama mala, el loco. (Biblia de Ferrara, 1553)

El selo i la voluptuozidad i la ambision sakan a el ombre del mundo (Tefilat Imanuel, 1924)

I me sako a la anchura, me eskapo porke envelunto en mi (Biblia, Const. 1873)

E desque vieron que non les aprouechaua cosa ninguna, dixeron uno a otro: ay aqui de aquella gente que saco el Señor de tierra de Egibto, e les partió la mar por doze carreras; (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)

sakadla i sea ardida (Biblia, Const. 1547)

i los mansevos eskulkas entraron i sakaron a Rahav .. i sakaron a todos sus linajes, i lo puzieron afuera del real de Israel (Biblia, Const. 1873)

Los eskapados del ruido de los saetadores onde sakan agua, ayi kontaran las djustedades de A', las djustedades de su senyorio [aldea] en Yisrael. (Biblia, Const. 1873)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


segula para la mujer ke tiene huerte parto: kuando esta pariendo ke tome en su mano piedra ke sakan de eya huego i luego parira (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para detener la sangre ke sale dela nariz ke no puede destajar ke le sake de el sangre kon atuendo dela metsitsa de detras dela shidra i se deterna la sangre o ke lo ensangren del braso ke es del burako dela nariz se le korre de burako derecho ke lo ensangren del braso derecho i ansi la buelta (manus. Papo, Sarajevo 1840)

si vas a merkar una merkansia i keres saver si vas a ganar uno az heshbon el nombre de el merkader kuanto enporta i krese otros 13 mas i va sakando todo a dos a dos, si kedo uno, merka, i si resta dos no merkes, ke no ganaras (manus. Papo, Sarajevo 1840)