חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים tornar a la pajina prinsipal
del Instituto
חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית tornar a la pajina prinsipal del Trezoro
|
הצגת הערך |
407630 ערך מספר
entrada numero 407630
|
riko adj. & m. |
עשיר, אמיד; שופע; מוצלח, יפה |
|
|
ke riko!/ya esta riko! |
כמה יפה! |
|
los rikos |
מעמד העשירים |
|
muevo riko/mueva rika |
מתעשר, עשיר חדש |
|
riko i afaziendado |
עשיר ובעל נכסים |
דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales
|
al riko i al prove, kon el mizmo piko los amezuran (Nehama) |
|
al riko, la gayina le mete dos guevos (Nehama) |
|
el Dio no de a tener kefazer kon riko fijo de prove ni de haham fijo d'amaares (Nehama) |
|
el riko kome lo ke kiere, el prove lo ke puede (Nehama) |
|
el riko kuando emprovese es komo kuando el prove s'enrikese (Nehama) |
|
fina ke al riko le viene la gana, al prove le sale el alma (Nehama) |
|
ke no se alave el riko kon su rikeza ni el barragán kon su barraganía (Nehama) |
|
kien al riko servió su tiempo pedrió (Nehama) |
|
la bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche (Nehama) |
|
ni al riko devas ni al prove akometas (Nehama) |
|
ni por ey prove, ni por ey riko (Nehama) |
|
riko es el ke se akontenta kon su parte (Nehama) |
|
riko es el mi padre? -el guerko lo save! (Nehama) |
|
ni al riko devas, ni al prove aprometas (Moscona) |
|
al riko le dizen ''kon salud'', al prove le demandan ''ken te lo dio'' (Moscona) |
|
al riko i el gayo le mete guevo (Moscona) |
|
ken al riko sirvio, sus dias pedrio, a la fin del anyo sale ladron o putanero (Moscona) |
פתגמים Refranes
|
Ni al riko dever, ni al prove prometer |
|
Kuando el riko s'emprovesa es komo el prove s'enrikesa |
|
Al riko, i el gayo le echa guevos - al prove ni la gayna |
|
Kual es el riko el ke se akontenta kon su parte |
|
El Dio ke te guadre de muevo riko |
|
El riko i el povri, il fuerti i el flako, todos si van egualmente a la muerte (o a la fosa) |
|
Ni el riko vinido de prove, ni haham vinido de amares |
|
Al riko kon salud, al prove: donde te vino? |
|
Kien tiene kuatro i gasta sinko nunka se puede toparse riko |
|
El riko te saluda kon respekto, el povre te saluda ambriento |
|
En ke se le va la kandela del povre, en kontando los bienes del riko |
|
Ken de todos es amigo es muy prove o muy riko |
|
Presto se rije la boda en la kaza de el riko |
|
La instruksion es el adornamiento del riko i la rikeza del povre |
|
Kuando la puerta del riko se aserra, la del Dio se avre |
|
El povre i el riko se amezuran kon un piko |
|
Guadrate de djudio riko, de grego buracho i de turko prove |
|
Kuando el marido se azi riko - la mujer se azi feya |
|
Ke bive el riko, para ke non se muere el prove |
|
El tiempo es un riko trezoro |
|
La bolsa del riko se vazia i la del prove no se inche |
|
Asta ke al riko le viene la gana, al povre le sale la alma |
|
Ni el riko kon su rikeza, ni el barragan kon su barragania |
שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama
|
ke de ser rikos i yenos estar d'oro i vestimienta. (Odisea) |
קופלאס Koplas
|
ke ansi esta enkomendado tanto povre komo riko. (Gizados de berendjena, siglo 18) |
|
Riko era por su mal i por su kevranto antes era su amal barbero en un kanto (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Despues de dias i anyos Israel rikos i sanos se olvidaron de los anyos ke los sako de Misrayim el Dio de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
|
al Dio alavaron kon muncho plazer, porke estavan bezer grandes komo chikos, proves también rikos. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) |
|
Tejas, vidros, bienes, mobles / pasaron fortuna fuerte / proves rikos tambien nobles / tuvieron la mizma suerte (La Epoka, Sal. 1898) |
|
sabika tenia por munchas partes / de los sielos le vino estos desbarates / ya tuvo mezates / i muy buenos / |
ספרות תורנית Literatura relijioza
|
Todo ken se kativo, i tiene parientes rikos, tienen ovligo de rezgatarlo, (Meam Loez Bereshit) |
|
tanbien ke se entra en algun kortijo ke moran |
תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash
|
Aver de rico ciudad de su fortaleza, quebranto de pobres su pobreza. (Biblia de Ferrara, 1553) |
|
Kien neglija de guardarlos siendo riko, lo ara tambien en deviniendo prove (Tefilat Imanuel, 1924) |
|
Kien observa alos preseptos de la Ley aunke prove logra a observarlos en ser riko (Tefilat Imanuel, 1924) |
|
Se yama riko kien se alegra i kontenta kon su parte (Tefilat Imanuel, 1924) |
|
no eres pobre, antes eres rrico mucho, que nos otros somos pobres, que tenemos nuestros dioses colgados a los cuellos, e los llamamos e non rresponden; (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15) |
|
los rikos de el olam eran la djente de Sedom ke la tierra ke estavan en eya era muy buena i gruesa (P. R. Eliezer, 1876) |
רומנים ועיתונות Novelas i Periodizmo
|
es tan riko, ke el tiene una entrada de mas de vente mil frankos al dia. (Banyos de sangre, 1912) |
|
Ma, una vez ke este tartaro es tan riko, ya nos podia invitar a komer kon el. (Banyos de sangre, 1912) |
|
en Moskova un riko merkader de asukar yama a su ijo en ora de su morir (El Djugeton 1917) |
|
es verdad ke el no era ombre grande i riko pero el era un simple shastre ke bivia siempre alegre i kontente de su ofision (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925) |
|
En estos momentos un joven |
|
-Non! una ija muy ermoza, muy |
|
djusto en el momento ke i esta suma ya iva despareser. Rashel resivia una karta de un ermano ke tenia en Paris anonsiandole ke el era bastante |
|
Lo ke kedo es el |
ספרות עממית Literatura popular
|
Djoha tinia un vizino ke era muy riko; kriaturas no tinia. (Djoha ke dize) |
|
De la nave ke yo vengo avia un riko mansano, (Blanka Flor) |
|
Fina ke me kito los mis vestidos rikos. (Blanka Flor) |
|
Tomi otro haver, un riko ombre, no kero mas saver ni de tu nombre. (Kalendario de kantigas) |
|
Akontesio maase en una sivdad ke avia una bivda muy rika (Hidot de Izopeto) |
|
Avian de ser dos ermanos, el uno riko i el otro prove. (Sipure Sefarad) |
|
avía un ombre muy riko, ke tinía una ija regalada muy ermoza i en edá de kazar. (Kuentos, 1986) |
סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares
|
Segula para saver la kriatura ke nasio si sera haham o sinsero estimado i komo asemejansa, si nasio en 5 o en 7 del mez sera amado a las kriasiones i si nasio al 15 del mez se murira a la manseves i si nasio al 25 del mez sera riko i haham gadol i si hue nasido en 28 o en 29 o en 30 del mez sera riko i sus palavras seran oyidas (manus. Papo, Sarajevo 1840) |