חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

372040 ערך מספר

entrada numero 372040

pizar v.

דרך, דרס, רמס, בטש, מעך; השיג גבול; כתש; ניצב על

to step on, to run over, to trample, to crush; to encroach; to stand on

ni piza por aki/por estas partes

לעולם אינו מראה פניו כאן/בשכונה הזו

no pizar en tavla churuk (t.)

ללכת על בטוח

pizar el pie del Satán

לעצור בעצמו, לשלוט ביצריו, לא להגרר אחר תאוות הלב



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


este moble no piza bueno (Nehama)

mas ke no pizes por aki (Moscona)



פתגמים Refranes


El ke mira i piza en el lodo toda la djente saven ke es bovo

No piza urmigas

No se pize en tavla churuk

Pezando sovre un kolevro - el kolevro se enkorvo

Para ke se azan lodos, para ke pizan todos



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


piza kon dezdenyo todo el ke pasa (Gaon, Poezias)



קופלאס Koplas


Todas las muntanyas altas Karmel, Tavor, / avlava kada una en sa mizma favor: / Ermozura, altura, na las buenas manyas, / es por esto ke Dio pizara sovre nozotras. (Ketuba, manus. Rodosto 1931)



ספרות תורנית Literatura relijioza


Enpero en pizando el rav 'ha-Ari en tierra de Sefat, se olvido todo lo ke savia i toda su sensia se le bolo. (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

I disheron a el: vate atras, Aleksandros, ke non puedes pizar en tierra de los ke sierven a el Dio. (Ben Gorion, 1743)



שאלות ותשובות Responsa


pizash enriva i pasash adelantre; i mozotros chalisheamos i gastamos groshes por trayerlos aki adientro (Shaar Asher v.I, Sal. 1877)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


Bienaventurado tu, o Yisrael! kien komo tu, puevlo salvo en A', el kual es el eskudo de tu ayuda, i ke es la espada de tu losania! i tus enemigos seran sodjiftados a ti, i tu pizaras sovre sus alturas.(Biblia, Const. 1873)

Bienaventurado tu, o Yisrael! kien komo tu, puevlo salvo en A', el kual es el eskudo de tu ayuda, i ke es la espada de tu losania! i tus enemigos seran sodjiftados a ti, i tu pizaras sovre sus alturas.(Biblia, Const. 1873)

Pizaste, alma mia, fortaleza. Entonses se majaron las unyas de los kavayos, por las patadas, las patadas de sus kavayones. (Biblia, Const. 1873)

I ansi le akontesio: porke el puevlo lo pizaron en la puerta, i murio. (Biblia, Const. 1873)

I el rey ordeno sovre la puerta al kapitan sovre la mano del kual el se asofria; i el puevlo lo pizaron en la puerta, i murio, komo avia dicho el varon del Dio, ke avlo kuando el rey desendio a el.(Biblia, Const. 1873)



רומנים ועיתונות Novelas i Periodizmo


De todas las partes ivan korriendo i viniendo, se rondjavan, se apretavan, se pizavan, espantandosen no sea ke vinieron en retardo. (Leonidas el nadador, 1911)

Unos de estos maldizen el momento ke pizaron la Amerika i munchos dizen ke en la Turkia no tienen mijor (La Amerika 1910)



ספרות עממית Literatura popular


I ke me mates, mas no vo pizar por ande este maytapchi! (Sipure Sefarad)

lo puede pizar alguna araba, lo puede es.hamachar el tren en manevra (Sipure Sefarad)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


segula para kriatura ke se le tomo la avla mehamat de algun akontesimiento: ke pize granos de hardal betoh de vinagre huerte i ke aga komo una meshiha i ke unte al derredor del garon i debasho de el i sovre las keshadas i betoh de su boka debasho de la eluenga (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para kriatura ke tiene dolor de korason: ke pize ruda menuda i ke le de a bever kon vino saraf i esto aprovecha tambien para los grandes (manus. Papo, Sarajevo 1840)

segula para la mujer ke tiene huerte parto: ke le seken soa de ratones i ke le pizen i ke le den a bever kon vino (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para eres de bezbones i moshkones: ke pize besba i moshka otra en lo ke esta biva i ke la meta sovre la mordidura (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula ken ke le abasho nezilá i le guelen las keshadas i la barva: ke tome kavesa de ajos i ke kos pize i ke se meta en el braso ke es de la vanda de la dolor i en la ora primera se le kitara la dolor i la abufasion algo kuanto desierto en el lugar de el ajo ke se metio se le aze una yaga (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para detener la sangre de la nariz: ke tome ojas de apio i ke las pize bien i ke se meta en la nariz i se deterna la sangre (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para ken non siente bueno: ke tome sienprebiva i ke la pize bien i ke la meskle kon guevo de gayina i ke la aga en un tefsin i ke koma la noche i ke se kovije la kavesa bien i ke durma i ke aga ansi 9 noches (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para avrir las almoranas: ke tome sevoya blanka i ke la ase a eya bien en el huego, despues ke la pize kon manteka i safran i ke la amase en un atuendo de plomo i ke aga komo un madjun i ke se unte en las almoranas se, le avriran luego (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Refua para guzanos ke es para lunbrizes: toma simiente de lino i lo pizaras i lo beveras kon vino o ke buya lentejas kon vinagre huete i ke eche azeite tanbien i ke koma de esto 3 dias (manus. Papo, Sarajevo 1840)

ken non puede ser meshamesh kon su mujer ke tome gayo royo i ke lo degoye i ke tome los guevos suyos, ke los ase enriva de las brazas i ke los korte en 2 i ke tome granos de dare firfil o de pimienta i ke los pize i ke se koma la pimienta kon los guevos, i es ke eche la pimienta betoh de los guevos ke korto i luego podra ser meshamesh (manus. Papo, Sarajevo 1840)