חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

347830 ערך מספר

entrada numero 347830

palo m.

מקל, אלה, מטה, מוט, כלונס; עץ (החומר)

a stick, a club, a staff, a pole, a stake; wood (the material)

al palo ke le den!

שיוקיעוהו על כלונס!

atuendo de palo

כלי עץ

dar palos

להלקות, לחבוט במקל

darse al palo

להתקע בקושי כלשהו בלי שיושיטו לו עזרה להחלץ

darse kon palos

להתאמץ להחלץ מקושי גדול/מצרה גדולה

demanda de palo

דרישה שאי אפשר להענות לה, שאלה טורדנית וחסרת טעם

deshar al palo i al kazik (t.)

לתת להמתין עד בוש

echo/lavoro de palo

עבודת עץ

en palos en djeremét

לחטוף את המלקות וגם לשלם קנס; לעשות טובה למישהו ולחטוף על כך ביקורת

estar entremetido entre palo i piedra

לעבוד לעץ ואבן; לשקוע בתעסוקה הזויה בלי תכלית ומשמעות

estatua de palo

פסל עץ

fuido/arresvalado del palo

זריז ערמומי ורב תושיה (נמלט בעור שניו, נמלט מהוקעה על כלונס, נמלט מן התליה)

kaminar kon palo/sin palo

ללכת חמוש/ללכת בלי כל חשש

kara de palo

חצוף, חוצפן, חסר בושה

kara de palos

פרצוף קפוא שאינו מסגיר רגשות

kitar a uno del palo

להחלץ למען מישהו בעת מצוקה נוראה

kitar del palo i meter en gancho

מן הפח אל הפחת

komer palos

לחטוף מכות

kuchara de palo

כף עץ

los palos de la ora

מחוגי השעון

los palos de la siya

רגלי הכיסא

mango de palo

ידית עץ

meter/dar al palo

להקלע/להחשף לקשיים רציניים

no tokar ni kon palos de graviyina

להתייחס למישהו בעדינות רבה

palo de enkolgar

'מקל להחזקת חבל כביסה'' - כינוי לאדם כחוש

palo envarado

מוט זקוף- כינוי לאדם נוקשה ומתנכר

s'englutió un palo

בלע מקל - נוקשה וחסר רגש

se izo entero un palo

רזה כמקל

ser el ke kome los palos

לחטוף את המהלומות ולסבול על לא עוול בכפו, להיות השעיר לעזאזל

tener al palo a la trazera

להיות מוקע על כלונס - להיות במצוקה גדולה

tener la boka un palo

להיות עם פה יבש

tener palos i kartas

להחזיק בקלף המנצח

veremos de ke palo se la viene ke azer la kuchara

(באירוניה:) על מישהו שעשה משהו לא כשורה - הבה נראה מה יחטוף על כך

ya palo ya paytón

(מצב כלכלי:) עולה-יורד



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


de tal palo, tala estía (Nehama)

nasen palos para endorar; nasen palos para aharvar (Nehama)

asembra palos para ke te aharven (Nehama)

en kazal sin perros kamina kon palo (Nehama)

ya se podra dar al palo, yo de lo mio no shashireo (Moscona)

el paliko vino de ganedem (Moscona)

le vo amostrar de ke palo se aze la kuchara (Moscona)

torna mushiko por el paliko (Moscona)

a la manyana lo toparon palo seko (Moscona)

vites al malo, apareja el palo (Moscona)

el palo tuerto, la lumbre lo enderecha (Moscona)



פתגמים Refranes


Palos kontados no duelen

El palo salio de Gan Eden

El palo salio de Geinam para enderechar al benadam

Al benadam la palavra, azno el palo

El ke da la erensia en vida, merese palos

En kazal sin perros, la djente va sin palos

Menta el malo, apareja el palo

Kreser palos, para ke vos aharven

Lu akulio kon siete palus i galechas

Te amostrare de kual palo se aze la kuchara



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


Konst. Idolos son todos de palo pudrido (Gaon, Poezias)

En ken? - En Baal! un Dio vano de palo i piedra, (Papo, Navot)

Apenas amanese, gritando Aufstehen, kon palos, kon rempushos - afín ke s'adjileen ('Ha-Elion: En Kampos, 2000)



קופלאס Koplas


kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef)

si estas son de metal, kual de piedra, kual de palo, (Toledo, Koplas de Yosef)

No kijo ningun palo, alarze ni pino loke Aman el malo metio en su tino (Purim, De-Fes, sig. 18)

Siente muncha ansia en lugar de gozo, komo un palo tezo ansi kedaria asta el terser dia. (Zimrat 'ha-Arets, 1745)

Non topo kualo rijir la Gresia fanatizada / kijo komer azer no ayudo a su aliada / iva ser dezmiembrada / se iva intervenir / negra ora le iva venir / a Yavan el malo / iva gostar del palo (La Amerika, 1915)



ספרות תורנית Literatura relijioza


i pasando dias munchos se olvido el nombre de el Sh.Yit.de boka de todo el mundo i no konosian por Dio otro ke akea figura de palo i piedra tanto los ombres komo las mujeres i los chikos ke vieron de su chikez (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

kitando los savios ke avian entre eyos i entendian ke akea estreya o akel galgal ke estava su semejansa echa en el palo akeo era el Dio (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

todos los atkuendos (kap) ke son: payla, kuchiyos, mezikas, palos redondos, i semejantes no deven tener ningun burako o indriz (aralik) (El gid, Istanbul 1967)



שאלות ותשובות Responsa


kon eso arriskamos de resivir herem i tomar sefer tora, kuanta mas por fazer despecho a David Hamets, a fazer ke el palo entre por aki i el gancho por aki (Responsa, Hayim Shabetay, Sal. 1851)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


Atuendos de palo i atuendos de kuero i atuendos de gueso i atuendos de vidro sus espandidos limpios i sus resivimientos enkonados (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

e tu dexaste al Señor biuo por sienpre, e rrey de todo el mundo, que crio el ҫielo e la tierra, e sirues a figura de palo e de piedra. (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)



ספרות עממית Literatura popular


Delantre de si tenia un bu'ho atado a un palo. (Sipure Sefarad)

Ansina es, me dishe entre mi, agora veras de ke palo se aze la kuchara! (Sipure Sefarad)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


segula kuando aharvan a la kriatura demanyana kon el palo kuando se alevanta de la kama estonses se akorde dekontino i torna para bien (manus. Papo, Sarajevo 1840)

Segula para saver si ay agua en el vino o en el vinagre: untara una mansana kon azeite, despues ke la apunte en un palo i ke la enkashe en el vino o en el vinagre i ke la sake. Si faya enriva gotas ke sepa ke ay agua (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para tirar los par'oshim, las pulgas, de kaza: toma leche de azna o leche de lonso o leche de sierva, i untaras un palo en dita leche i lo enfikaras enmedio de kaza i se apanyaran ayi todas las pulgas (manus. Papo, Sarajevo 1840)