חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

292900 ערך מספר

entrada numero 292900

loko m. & adj.

משוגע, מטורף, חולה נפש; שוטה, אויל; של טרוף, שגעוני

crazy, insane, mentally ill; fool; of a frenzy, crazy

azerse del loko

להעמיד פני משוגע

azilo de lokos

בית משוגעים

dale a entender k'está loko

לך הסבר לו שהוא לגמרי לא בכיוון הנכון

de salir loko

זה משגע

es un medio loko

'הוא חצי משוגע'' - אינו יציב בהתנהגותו

estar loko por una persona/por una koza

להיות משוגע על

está loko!

הוא טועה לגמרי!

está loko, no save lo ke dize

הוא אינו יודע מה שפיו פולט

kitar loko a uno

לשגע מישהו, להטריף עליו דעתו

loko bolado

משוגע מאהבה

loko de alegría

משוגע מרוב שמחה

loko de atar

משוגע עם קבלות

penso i arrepenso i del penserio salgo loko

נוסחת פתיחה לחידה

salir loko

השתגע, נטרפה עליו דעתו

todos lokos el chelebi sezudo

נדמה לו שהוא היחיד המבין ויודע

urdi (t.)de lokos

חבר שוטים/משוגעים



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


al loko i al bovo según les da (Nehama)

un loko kita sien (Nehama)

mas save un loko en su kaza ke un savio en kaza de otro (Nehama)

el loko gasta, el savio goza (Nehama)

kieres matar a un savio, métele un loko al lado (Nehama)

Un pedaso loko i bovo (Moscona)

Un loko kita sien (Moscona)

Ni loko ni sezudo! (Moscona)

Arena, sal i fiero son mas livianos por yevar i no un loko (Moscona)

Vena de lokos (Moscona)

Ken demanda al Dio poko es loko (Moscona)

No digas al loko ni poko ni tanpoko (Moscona)

Del loko i de la kriatura ay ke deskuvrir (Moscona)



פתגמים Refranes


Kien es la loka? La ke se alava kon su boka

Es loko de atar

Lokos i bovos a la timarana

El loko la echa, el savio la yeva

El loko fuye del borracho

Mas vale una loka en su kaza ke una sizuda en la plasa

Mas ay lokos, mas se embelikan

El loko da, el meoyudo toma

La mujer loka por la vista pierde la toka

Arrekujer mokus de trenta i un loko

Es mas fasil de kurar un bovo ke topar kura para un loko

El ke kome poko nunka sale loko

El meoyo de la mujer es poko, ma ken no lo toma es loko

Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue

La ke kita bavas de su boka por seguro es muy muy loka

La para kita loko al ben-adam

La mujer buena fragua su kaza, la mujer loka la derroka

Lokos penan, savios si lo gozan

Lavra mi vizina la loka i yo la sezuda la miro en la boka

Se aza del bovo i del loko

Ken demanda poko es loko

Al bovo i al loko asegun le da

Mas save el loko en su kaza ke el segazo en la kaye

Ni bovo ni loko, ni uno komo el

Roto kon rotas, puntos de lokos

Un loko demanda lo ke siete savios no responden

Siempre al loko le eskurre el moko

El loko gasta, el sezudo se lo kome

Un loko kita sien

Si el loko no era mio yo me lo riera

I al loko le paresa

Kada loko kon su tema

El borracho i el loko lo dize todo

La kriatura i el loko avlan todo la verdad



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


todo falso i impuro todo loko trokamiento. (Gaon, Poezias)

de esta tempesta loka i espesa (Gaon, Poezias)

Kualo azer? Kualo rijir? No se. Esto komo un loko. (Rinio, 1906)

Eres muy bien loka en kitando de vuestra boka maldision al ke vos toka kon intelijensia poka. (8 dias antes de Pesah, 1909)

Barajas en kaza / insonia sin kavza / kon lokas kien kaza / postemas del Dio (La Epoka, Sal. 1900)

O! ombres bovos, lokos mankos de sezo! / ombres ke las kozas klaras komo el dia / la metes kon la eskuridad al mizmo pezo? / ke el ombre a su propio djuzgamiento se fea! (Rekolyo de Poezias Diversas, Tel Aviv 1931)



קופלאס Koplas


deshate de avlar tal vanigloria, loko i malo (Toledo, Koplas de Yosef)

'desdichado de el, viejo loko tiene el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef)

Penso Aman de darle su ija la loka para nada no vale fedionda de boka (Purim, De-Fes, sig. 18)

Disho Zeresh la loka ke poko atenta: agale una forka de pikos sinkuenta (Purim, De-Fes, sig. 18)



ספרות תורנית Literatura relijioza


Mijor es loko kayado mas ke haham avlador (Shevet musar, Const. 1740)

kale ke tenga alguna makula grande enkuvierta de malatia de murir o sera sobervio o negro de echos komo loko o ladron (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


Hijo sabio haze alegrar padre, e hijo loco ansia de su madre. (Biblia de Ferrara, 1553)

E dixoles: locos, semejantes de vuestros dioses que estan colgados de vuestros pescueҫos, e estan muy lexos de vuestros coraҫones; (Midrash aseret adibrot, manus. Sig 15)

korason de savios en kaza de limunio, i korason de lokos en kaza de alegria (Biblia, Viena 1841)

mijor por oir estulto de savios ke varon oyen kantar de lokos (Biblia, Viena 1841)

porke komo boz de espinos debasho de la oya ansi rizo del loko. i tambien esto nada. (Biblia, Viena 1841)



רומנים ועיתונות Novelas i Periodizmo


loko de amor por eya, el partio de ayi rindiendose para Paris en kompanyia de su djoven ermano. (Banyos de sangre, 1912)

Su madre, Ridjina la Loka, lavandera en el kuartier de los peshkadores, azia su kamino de kada viernes a espartir el lavado entre sus klientes, kuando le vinieron dolores de parir. (Otniel Hodja, 2002)

todo esto demostrava ke el era loko i ke avia pedrido el meoyo (El rey i el shastre, Yerushalayim 1903)

a estas palavras munchas kriaturas se akojeron detras de el: Na el loko! Un nuevo loko mos vino en la sivdad! Azelde kamino! (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

el avia ya pedrido el meoyo i devino komplidamente loko (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

todo esto demostrava ke el era loko i ke avia pedrido el meoyo (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)



ספרות עממית Literatura popular


si en kavzo salgo loko yo tengo razon. (Kalendario de kantigas)

El mansevo loko en mosa ermoza. (Kalendario de kantigas)

El mansevo va a salir loko de ver este ermozura de kal, a las mil maraviyas kada piedra de un molde de diamantes. El ehal a-kodesh esta senteyando de tanta perla i diamante (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)

Pishin le disho el mansevo al moso: ''Teraye de la komida.'' Pishin kito el moso akeyas gayinas peretas, akeya karne, akeya arros. Yihya, de ver va salir loko. (Yihya al Akra, Manus. Yerushalayim 1920)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


Segula para ken ke lo murdio perro loko ke apresure i ke tome azeite de oliva klara i sal i ke se meta sovre la ferida en la mordidura enmientres ke esta kayente el mal (manus. Papo, Sarajevo 1840)

para mordedura de perro: ke tome kaveo de onbre i ke arremoje en vinagre i ke meta en lugar de la mordedura del perro loko i aprovechara en el punto (manus. Papo, Sarajevo 1840)