חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים tornar a la pajina prinsipal
del Instituto
חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית tornar a la pajina prinsipal del Trezoro
|
הצגת הערך |
249310 ערך מספר
entrada numero 249310
|
kayer/se v./v.refl. |
נפל; חל, ארע |
to fall; to fall on, to occur |
|
ainda le kaye el moko |
עודנו צעיר וחסר נסיון |
|
ainda le kayen los perniles |
הוא עדיין ירוק ובלתי מנוסה |
|
de suyo va kayer/va kayer de suyo |
אין צורך ללחוץ עליו עוד - הוא מרצונו יביע הסכמתו |
|
djidio/ijo de djidio ke no kayga en su mano! |
אוי למי שנופל לידיו! |
|
el se kaye, el se dize bonora |
הוא הטועה והוא המתקן את עצמו מבלי שיורו לו לעשות זאת |
|
estar para kayer |
מט לנפול, עומד ליפול |
|
ey te kayites! |
עשית דבר שלא ייעשה! |
|
i reyes kayen! |
אפילו הגדולים שוגים ונכשלים לפעמים! (נאמר כדברי נחמה למי שכשל) |
|
kalkola bueno, ayi vas a kayer! |
חשוב היטב ותגיע למסקנה הנכונה! |
|
kayer a |
היה מוטל על(יו), נפל עליו |
|
kayer a la mano |
נפלה לידיו "מציאה" |
|
kayer afuera |
לטעות בתחזית |
|
kayer al agua |
התכנית עלתה בתוהו |
|
kayer al kuento |
להגיע לידי הבנה |
|
kayer al lodo/kayer al kano/kayer a la foya/kayer en una foya de medra |
להיות מעורב בעסק מלוכלך |
|
kayer chiko |
לחוש קטן ומושפל (בעקבות כשלון או כאשר נאלצים להזדקק לטובה ממישהו) |
|
kayer de akodro |
להגיע לידי הסכמה |
|
kayer de esfuenyo |
להיות אחוז חבלי שינה |
|
kayer de las nuves |
ליפול מהעננים - להיות המום נוכח משהו |
|
kayer de los sielos |
נפלה לו "מציאה" מן השמים, התמזל מזלו |
|
kayer de muevo |
ליפול שוב |
|
kayer de mushos i kara |
צנח ממרום יומרותיו |
|
kayer del pino |
מאיגרא רמה לבירא עמיקתא |
|
kayer el frio/la kalor/kayer la ravia/kayer la lumbre |
נחלש הקור/נחלש החום/דעך הכעס/ דעכה האש |
|
kayer en basho |
ליפול ארצה |
|
kayer en buenas manos |
התמזל מזלו ונפל לידיו של אדם ישר וטוב |
|
kayer en la ratonera |
ליפול בפח |
|
kayer en negras manos |
ליפול לידיו של נוכל |
|
kayer en una payida |
ליפול במלכודת |
|
kayer enriva/mucho enriva de uno |
להפציר בלי הרף (למעלה מן המידה) |
|
kayer hazino |
ליפול למשכב, לחלות |
|
kayer kanso/kanso pedrido/muerto kanso |
ליפול מרוב עייפות, למות מעייפות |
|
kayer kapak (t.) v. |
להיבעת |
|
kayer kom'al puerko en basho |
ליפול בכל כובד משקלו (נאמר בעויינות נוכח נפילה של מישהו) |
|
kayer komo piedra en podjo |
לישון שינה עמוקה בשל עייפות רבה |
|
kayer la bava |
הזיל ריר מפיו (מרוב עונג) |
|
kayer la rifa a uno |
זכה בפיס; התמזל מזלו |
|
kayerle esfuenyo |
לתחיל להרדם |
|
kayerse de la kama |
"נפל מן המיטה" - התעורר בשעה מוקדמת מאוד |
|
kayerse de mushos |
לעשות שטות גדולה |
|
kiná a ke le kayga! |
קללה: שיפול עליו אסון! |
|
kiná ke le kayó! |
אבוי לו! |
|
le kayen las bragas |
בעל שתי ידיים שמאליות |
|
le kayó |
הפילה (את עוברה) |
|
le kayó djiradas/djiradas ke le kayó |
מצא הזדמנות להפגין את חשיבותו וא מאמציו הבלתי נלאים (למראית עין) |
|
le kayó la estreya |
דעך כוכבו |
|
le kayó la goma/el kiyafet/el brío |
איבד את יוקרתו/גדולתו |
|
le kayó la kiná |
נפל עליו אסון נורא |
|
me kayó todo enriva/me kayó la kaza enriva |
נהפך עלי עולמי מייאוש/מבושה |
|
no kayó l'asuka a l'agua! |
מה שקרה אינו חמור כל כך! |
|
kaer/se |
דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales
|
le kayó la kaza (Nehama) |
|
el fruto fecho kae de suyo del arvol (Nehama) |
|
kaer de tripa/d'espalda/de lado (Nehama) |
|
kayeron los aniyikos, kedaron los dedikos (Nehama) |
|
kayer en manos del enemigo (Nehama) |
|
en kayer tu enemigo no te alegres (Nehama) |
פתגמים Refranes
|
De las Frutas kaya la djembre |
|
Ke no kayas en manos de medko i de avokato |
|
Kochiyiko kayo, martiyiko se rompio |
|
Kayeron los anikos, kedaron los dedikos |
|
Fuyo de la peleya kayo en la gerra |
|
Lo ke kaye de mi mano, vayga a mi ermano |
|
Ke no traye el Dio a kayer in manos de kriyos |
|
Kien mucho suve, es para kaer |
|
En el ojo de la siega, kae la senteya |
|
Kien mucho eskoje, presto kaye |
|
Ken ti gueli, la naris li kai |
|
Kien al rio se kaye, i del kulevro se apanya |
|
La pera no kaya leshos del peraso |
|
In mano de madrasta ke no kayas |
|
Gueso ke te kayo en parte, yevatelo kon grande arte |
|
Mas vale kaer en un rio furiente, ke en bokas de la gente |
|
Ken no kayi, no se levanta |
|
Kayo del at al aznu |
|
Le kayo la kavesera |
|
Komio pan i sal, si kayo a la mar |
|
Ken tiena grandeza, se kaya de kavesa |
|
De grandeza se kaya a pedasos |
|
El gato se 'sta lavando la kara - va kaer luvia/va venir djente |
|
El ke eskupe al sielo a la kara le kaye |
|
En panyos finos kayen manchas |
|
El gato siempre kaye en pie |
|
Kalavasa vazia no kaye a fondo |
|
Al des.henado le kaye el bokado |
|
Mas deznudo kayi de la tripa de mi madre |
|
Vazo malo no kaye de la mano |
|
El mundo se mueve ma no kaye |
|
Dura mala en piedra kaye |
|
Sapatiko mi kayo al tijado |
|
Todos los ke van a la gerra no kayen |
|
Akudia a tu vizino i tu puedes kayer hazino |
|
Ande kaye la senteya? en el ojo de la siega |
|
Tanto dize ''amen'' asta ke le kayo el Talet |
|
Ande kaya la braza aya se kema |
|
Los dias de la semana kayeron en un sako |
|
Todo lo ke se va menear, kasi nunka se va kayer |
שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama
|
kae al suelo komo un templario (Gaon, Poezias) |
|
i kayendo atus piezes eskucho la poezia: (Gaon, Poezias) |
|
i todos luego de rodiyas kaen (Gaon, Poezias) |
|
El gozo mos kayo al pozo. (La segunda Ester, 1911) |
|
Nuestro puevlo kaye munchas vezes asta la profondura (La segunda Ester, 1911) |
|
La noche kaye preta, 'stan tres en una kama, se siente desgrasiada. Si 'stava aki su mama! ('Ha-Elion: En Kampos, 2000) |
|
Las echan de las kamas. Un chay, i a la kaye. Appel! Es maloroza kien tadra, kien se kaye. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000) |
|
Nombre gastado / kaer de su stado / vestir emprestado / es flama del Dio (La Epoka, Sal. 1900) |
קופלאס Koplas
|
un dia ya veremos ke kaera en muestras manos; (Toledo, Koplas de Yosef) |
|
i komo el ermoyo ke se kaye. (Untane Tokef) |
|
diziendo: En Izmir mucho mal kayo. (Rebuelta de Yenicheris, siglo 18) |
|
Le kayo en suerte ke los entendio Bigtan i Teresh prendio ke se akonsejaron en su mal pensaron (Purim, De-Fes, sig. 18) |
|
Yo so Tova ke kayi en fuego, i kon esto mi puerpo derroko (Donme, sig 18) |
|
se trazyerraron del kamino, este se fundio en un pozo i el otro se kayo en la foya (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876) |
|
muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les |
ספרות תורנית Literatura relijioza
|
se atorvaron de sus fases de la verguensa ke les kayo la kara en la tierra. (Meam Loez Bereshit) |
|
Lo ke vierten un poko de aguas en tierra antes de bever de el djarro es porke kaigan si es ke ay algunas pajikas (Menorat 'Hamaor, 1762) |
|
Mos kayo la korona de nuestra kavesa i la Shehina santa esta en galut (Shevet musar, Const. 1740) |
|
I betoh de la pelea kayo Busefal, el kavayo de Aleksandros, ke asemeja su kavesa komo de buey, (Ben Gorion, 1743) |
|
I disho sekretos altos sovre estos, a karar ke kayeron rabi Elazar i rabi Aba delantre de el. (Leket 'ha Zo'har, 1855) |
|
porke vide en mi sivdad munchos ke porke kayeron de sus aziendas i kedaron devdores i se dezesperaron la salvasion del Sh.Yit. i se mataron a si mizzmos [...] i se entosegaron (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870) |
|
ke todas las sivdades ke despues ke las prendieron kedaron sus kasteyaduras en sus lugares ke no kayeron sus kales kuando los prendieron (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870) |
|
kayo pleito entre la mujer de este hasid i entre la madre de akea muchacha ke era enterrada kon estera de kanyas (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870) |
|
echemos goral a ken le kaye el goral ke se yeve el musafir a su kaza (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870) |
|
a punto se avrio la tierra i |
|
avia otro sitoh enfrente i la kaye estava estajo entre uno a otro i en metiendo sus pies iva |
|
Kada uno mire de enreziar a su haver kon muncho repozo a ke non |
|
ke no aga komo algunos torpes i mankos de meoyos ke ay, ke si se entropeso o |
|
mashal a un ombre ke |
שאלות ותשובות Responsa
|
I se lo di en la mano a eya i lo tomo i se kayo i se fue (Ma'harshah [1540-1602], Saloniki 1730) |
|
se echaron todos dela nave en el sandal i vino Shem Tov el boyadji se iva para echarse en el sandal i kayo enla mar (Rosh Mashbir I, Sal. 1821) |
|
el magazen de r' Yosef Tsarfati esta derrokado, ke |
|
aki es loke estava echado i se vido por nieve ke estava ensangretado, ke mas abasho le dieron i en este lugar |
תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash
|
No te alegres kuando kaye tu enemigo ni te gozes kuando se tropiesa (Tefilat Imanuel, 1924) |
|
Los pies de sus buenos guadrara, ma los malos se kayeran en la eskuridad. (Biblia, 1873) |
|
I todo akeyo sovre ke kayere algo de eyos kuando son muertos, sera enkonado; sea algun atuendo de lenyo, o vestido, o kuero, o sako, kualkier atuendo kon ke se aze ovra, sera metido en agua, i kedara enkonado asta la tarde; i ansi sera alimpiado. (Biblia, Const. 1873) |
|
tus varones en la espada kayeran i varones de tu barragania enla pelea (Biblia, Const. 1743) |
|
en dia de matansa grande en kayer torres (Biblia, Const. 1743) |
|
i la suerte kayo sovre Yona i le disheron: kontanos agora por kavza de kien nos akontesio este mal (Biblia, Const. 1873) |
|
todo el puevlo aularan kon aulasion grande i la muraya de la sivdad kaera de su lugar i el puevlo suviran kada uno enderecho de si (Biblia, Const. 1873) |
|
i la miatad de los ke eran no kedaron, ke kayeron en la espada (P. R. Eliezer, 1876) |
|
i si alguno kaiya i se muria no les pasava a dinguno por tino de su muerte (P. R. Eliezer, 1876) |
|
I el disho: el puevlo fuyo de la batalia, i tambien muchos del puevlo kayeron i son muertos, i tambien Shaul i Ye'honatan su ijo son muertos. (Biblia, Const. 1873) |
|
O ermozura de Yisrael sovre tus alturas matado. Komo kayeron los barraganes (Biblia, Const. 1873) |
|
I tuvo gran sed, i yamo a A', i disho: tu as dado por mano de tu siervo esta grande salvasion, i agora tengo ke murir de sed, |
|
i el espirito de A' paso sovre el, i las kuerdas ke estavan sovre sus brasos fueron komo lino ke esta kemado kon fuego, i sus atadores |
|
Entre sus pies se arrodiyo, |
|
i |
רומנים ועיתונות Novelas i Periodizmo
|
Eya se asento en un fotolyo, por no kayerse. (Rolando i Eleonora, 1953) |
|
Leonidas aparesio sovre el agua i la nave eskapo de kayer entera adientro de la mar. (Leonidas el nadador, 1911) |
|
Akeya azna, tan ermoza, rezia de forma i bien kriada, kayo en verdad en sus manos, esta mizma manyana mizma. (Otniel Hodja, 2002) |
|
Entonses esklamo: Komo! Kaites del sielo? Si, le dishi modestamente. Ah, ke kuriozo! (El Princhipiko, 2010) |
|
Eyos estavan faziendo komo ke estavan mucho penando para travarla asta ke karar ke uno se kayó mezmo en basho de la fortaleza de la travada. (el Rizón, Salon. 1939) |
|
La luvia avia kayido akel dia entero, una de estas luvias de Paris ke son tanto yeladas. (Nantes, Tel Aviv 1952) |
|
no diremos ke entre los sien non ayga uno ke se komporte de esta manera, ma es aborresido de todos i no tadra de kayer (La Epoka, Sal. 1875) |
|
yo avia kaido dunke en el pais de los nanikos i todo lo ke avia i enkontrava era chiko i muy chiko (Guliver, Yerush. 1912) |
|
las lagrimas estavan serka por kaerle, ma dominando su emosion el se levanto en pies (Anna Maria, Yerushalayim 1905) |
|
no te vayas al ospital onde se mueren todos los ke entran , onde todos los malatos kaen en manos ajenas i entosegaderas (Anna Maria, Yerushalayim 1905) |
|
una fuerte luvia avia kedado de kayer i todos los kayes estavan adientro la agua (El Alakran, Tel Aviv 1954) |
|
mezmo una godra piedra se dezarranko i estava para kayer (El Alakran, Tel Aviv 1954) |
|
Despues de aver echo algunos pasos en la varanda, la viuda se sintio kayerse de lado a lado (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954) |
|
En akel momento el novio ke ya sufria del korason, |
|
Pero la situasion del padre de la joven muchacha se troka; el |
|
sus miradas |
|
Charlie ke kedo guerfano de tierna edad, se iva detras los taniedores de kaye, dansava a el son de sus muzika i perkurava a ganar algo, por mantener a su madre, ke despues la muerte de su padre, avia |
|
Charlie ke kedo guerfano de tierna edad, se iva detras los taniedores de kaye, dansava a el son de sus muzika i perkurava a ganar algo, por mantener a su madre, ke despues la muerte de su padre, avia |
|
El deskonosido no apliko ke le avia |
|
el kedo serka del kadavre, apretandolo para empedirlo de no |
ספרות עממית Literatura popular
|
Garreando garreando el tarpus ya le kayo. (Blanka Flor) |
|
blankas flores kaen de ti de la tu ermozura. (Kalendario de kantigas) |
|
Todo ke ayuda a el rasha su kavo es de kayer en su mano. (Hidot de Izopeto) |
|
El haham kon su mujer kayeron en grande penserio pensando la trazeria de la koza. (Sipure Noraot,1885) |
|
En lo ke estava meldando, vido kayer de arriva una oja de papel ke eskrivia sovre eya la 'havana de la alaha; (Sipure Noraot,1885) |
|
de sintir todo esto a los ijos de Mordu les kaiva la bava. (Sipure Sefarad) |
|
la eredad les kae a un ijo ke mora en Paris i a su ermana kazada en Bukuresht. (Sipure Sefarad) |
|
ma kale dicho, ke esenas kom'a esta eran ralas (Sipure Sefarad) |
|
Al kayer de la noche de enfrente vieron briyar una luzezika enmedio'el kampo. (Sipure Sefarad) |
|
i lo tenian por hen esto kada anyo kon goral a ken le |
|
un anyo echaron goral i |
|
tomo la karta i la meldo; le |
סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares
|
segula para kriatura ke tiene kefiya ke es batidero de pies i de manos: kuando kaye en akel lugar ke kayo ke le kiten de el la kamiza o los vestidos i ke los korte a pedasos i ke los enterre a eyos en el lugar ke kayo i aprovechara beezrad a-El (manus. Papo, Sarajevo 1840) |