חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

214560 ערך מספר

entrada numero 214560

haver (ebr.) m. (pl.: haverim/haveres)

חבר, רע, עמית, שותף; חבר (בארגון)

friend, colleague, partner; member (in an organization)

azer haver (ebr.)

להשלים

espartirse de su haver

לפרק שותפות

estar kon uno ni haver ni peleado

העדר יחסי קרבה מצד אחד והעדר עוינות מצד שני

estar mucho haver kon uno

להיות ביחסי ידידות קרובה עם מישהו

haver de keila

אחד מיחידי בית הכנסת

los haverim (ebr.)

החברים, השותפים

tomar haver (ebr.)

לקחת שותף



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


No agas a tu haver mal, no kon avla, no kon echa (Moscona)



פתגמים Refranes


No te agas haver kon dengunos solo kon tu mujer

Abasha eskalon, toma mujer, suve eskalon, toma haver

Kon onbre yeno de sensia i saver azete amigo, azete tu haver

Keresh tener un vero amigo, toma haver un buen livro

El ganar i el perder son haverim

Deshame a mi, vate ande mi haver

No djuzges a tu haver, asta ke no ayegas a su lugar

Negro de mi, negro de mi haver

Lo ke a ti no te agrada, a tu haver no le agas



שירה קלאסית ודרמה Poezia klasika i Drama


Vizino borozo / haver mentirozo / amigo selozo / enfastio del Dio (La Epoka, Sal. 1900)

Tiempo enuvlado / haver malavlado / mirada de lado / angustia del Dio (La Epoka, Sal. 1900)

Amigo eskarso / nemigo deskalso / haver ke es falso / aborrese el Dio (La Epoka, Sal. 1900)

Amigo en sensia / haver de konsensia / mujer de pasensia / bendision del Dio (La Epoka, Sal. 1900)



קופלאס Koplas


Toma un haver a ti i serash komo uno, venga uno i perkure a uno sod lishmor. (Donme, sig 18)

su pekado le alkanso del arur el malo / porke era un haver kon este diavlo / salio muy sanpavlo / se trusho en este al / a djudios ya izo mal / le pago el Dio presto / a el i al resto (manus. Teza, 1820)



ספרות תורנית Literatura relijioza


viendo a su haver ke es djudio komo el i se aze del bovo, (Meam Loez Bereshit)

Komo se aleshara asi mizmo de peligros i de ladrones i de haverim malos (Menorat 'Hamaor, 1762)

Antes ke entrara en la sivdad, disho el rav alos haverirn: (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

Le disho a rabi Shimeon: en akel mundo seresh haverim i baale 'horaa delantre el Sh.yit. (Leket 'ha Zo'har, 1855)

i no avia haluka ke pudiera avlar un mitsri kon su haver aun ke estava a su lado … tanta era la shemata de las ranas (Meam Loez Shemot I)

un djidio era moser i lo amenazo a su haver ke lo keria entregar a umot 'ha-olam (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

Kada uno mire de enreziar a su haver kon muncho repozo a ke non se kaiga en lo ke avla (Shevet Yeuda, Viena 1859)

los dinim del trato i los danyos ke aze asu haver (Meshivat nefesh I , Const. 1743)



שאלות ותשובות Responsa


kuando fui pregunti alos turkos por la ropa, me disheron: ande kedo ropa? tuvistes mazal ke te salistes, sino, te aogavas komo se aogo tu haver (Rosh Mashbir I, Sal. 1821)

yo kon Behor ... ke era mi haver i tomimos un kaik para venir en Selanik ... i partimos de kazal p[eloni ] i fuimos a un kazal p[eloni ] (Rosh Mashbir I, Sal. 1821)

komo vuestro haver no miro de adovar el magazen i estan las botas de modo ke entran kristianos i tokaran? (Amar Shelomo, Sal. 1864)

ya se por loke tu vinites, por tu haver Yako sabundji ulu (Shaar Asher v.I, Sal. 1877)

kuando sali en tierra demandi a los yemidjis: a onde estan mis haverim? me respondieron dos yemidjis: tomimos a el djudio ke estava asentado en tu lado en el sumbaki por el sovako para sakarlo a tierra i no lo podimos sakar i lo soltimos en la mar i abasho i se undio i no lo vimos mas (Darhe Noam, Venezia 1697)



תנ"ך, משנה ומדרש Biblia, Mishna, Midrash


No saves tu komo Sara era reuya para ti de kuando nasio de la tripa de su madre i eya es tu haver i mujer de tus mosedades (P. R. Eliezer,1876)

no el onbre oiya a boz de su haver en Yerushalayim de boz de la masha ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

tres haverim ay en el onbre: el Santo Bindicho El, i su padre i su madre ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)



ספרות עממית Literatura popular


Tomi otro haver, un riko ombre, no kero mas saver ni de tu nombre. (Kalendario de kantigas)

Dize el haham vos dire un mashal ake asemeja el ombre ke akomite de azer bien a su haveri en lugar de bien le aze mal. (Hidot de Izopeto)

los haveres lo kedaron mirando komo se iva aleshando i endjuntos kon el, la ermoza okazion de kitar el pie del lodo i sovre todo Mamo el shashuto... (Sipure Sefarad)

despues les disho el rav a los haverim: lo ke vesh azer de mi, ansi aze i vozotros; disheron: enenu leha, ayuda del Dio esperamos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

les disho el rav a los haverim: azeme una rodancha enbasho kon las manos fonda kantidad ke kepo yo, i izieron komo disho el rav (manus. Papo, Sarajevo 1840)



סגולות ותרופות עממיות Segulot i Melezinas populares


non aga a su haver sandak de 2 sus ijos ke despues se la muere el uno de eyos (manus. Papo, Sarajevo 1840)

non konsuegra el onbre 2 vezes kon su haver, sus ijos kon las ijas de su haver (manus. Papo, Sarajevo 1840)