חזרה לדף הראשי של מכון מעלה אדומים                             tornar a la pajina prinsipal del Instituto

   חזרה לדף הראשי של אוצר הלשון הספניולית    tornar a la pajina prinsipal del Trezoro

 

 



 

 

 

הצגת הערך
Prezentasion de la entrada

 

127620 ערך מספר

entrada numero 127620

djidió m. & adj.

יהודי

Jew, jewish

a ken kere mal a mi djidió

למשמע דבר אסון: שיפול על שונאי היהודים

az plazer a tu djidio!

עשה טובה לבן עמך/דתך!

azer kon su djidió

לעזור ליהודים נצרכים

buen djidió!

יהודי טוב! - פניה אל אדם בלשון חומרה ונזיפה

de djidió a djidió

בלי טקסים וחנחונים, באופן חופשי וידידותי

dedientro de una frandjola salio un djidio!

מאיפה צץ לנו פתאום הטיפוס הזה?!

djidio djoya del Dio!

יהודי בן לעם הנבחר! - נאמר באירוניה כאשר נופל אסון על יהודי

djidio en kaza ombre a la plasa

היה יהודי בביתך ואדם בצאתך!

el tani de djidyo guay del pan del otro día!

השמר לך מפני המתחסדים!

kon djidios dientros

תוכו טעים ביותר (על אוכל, ממולאים וכו')

ni tu ni yo ni ijo de djidió

לא לי לא לך ולא לשום אדם יהיה

no pueder ver a djidio

אנטישמי, שאינו סובל יהודים

por un puntiko semos djidios

הדבר הקטן (המוסרי) המבדיל בינינו היהודים לבין הגויים (ברית המילה)

un djidio bashiko

אדם קטן קומה

un djidió/un djidió d'en medio el mundo

פלוני, יהודי מהשוק

ya se izo un djidió

גדל והגיע למצוות

judió

231680



דיגומים מילוניים Enshemplos leksikales


esklavo djidio no ay (Nehama)

djidio bovo no ay (Nehama)

según va el djidio lo ayuda el Dio (Nehama)

kuando los djidios vos farés buenos el enverano vo lo faré invierno (Nehama)

tadre, tadrezika le viene el meoyo al djidio (Nehama)

kale sufrir porke semos djidios (Nehama)

el ke se toma kon djidio, negra fin aspera (Nehama)



קופלאס Koplas


Dia de Shabat resivieron los djidios la Ley dela mano de el Dio (Ketuba de la Ley)

Ya se kunplio el kazamiento ke los djidios kon la Ley izieron (Ketuba de la Ley)

Vino su kompania i de el pidio denunsio ke era djidio ke su ley guardava tal no se enkorvava (Purim, De-Fes, sig. 18)

Van pensando mal para el djidió, perdieron el savor de el mal ke el Dio les dio; Imanuel ke vino, presto se kindió, ande va djidió ke lo ayude el Dio (Kalumnia de sangre, sig 18)

Al hazán lo apanyaron, onde el abdán lo yevaron; todos los djidiós yoraron (Asidio de Belogrado 1788)

alvisias demos al Dio por todo pasado, kien se toma kon djidió merese enkolgado; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

kon gran reveyada miran a djidió. Nosotros tenemos Dio: kastigar mos kere, a eyos los fíere. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

Shorrada se entra oy kon esta grande gerra / djidio, turko i goy kaye muerto en tierra / la mizeria aki entra / i se yeva afriision / kuando avra eskapasion / de esta matasina / ke trayen las ruvinas (La Amerika, 1915)



ספרות תורנית Literatura relijioza


un djidio era moser i lo amenazo a su haver ke lo keria entregar a umot 'ha-olam (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)



שאלות ותשובות Responsa


i primero se echo ala mar el djidio, despues me echi yo, i a el djidio le vino dos olas, en la primera grito en la segunda le dio i mas no se vido, ke se afogo (Rosh Mashbir I, Sal. 1821)

i tomimos kaik i fuimos kaminando a oriya de la mar en sus bushkidas de estos djidios (Beer 'ha-Mayim, Sal. 1836)

kuando torno me vino ala butika i le dishi ... i le demandi: kon el kaik ke te fuistes se fueron ls djidios kon ti, i tu komo eskapastes i los djidios no eskaparon? (Yede David, Sal. 1867)

i fui los topi ayi aogados, i eran dos arelim, el uno me disheron ke es aboltado de djidio (Tsel 'ha-Kesef, Sal. 1872)

i le demandi el togar: tu los vistes a estos djidios matados? (Mihtav Shelomo, Sal. 1855)

no salieron de Varacha para este kamino de los yurukes otro ke estos dos djidios (Mihtav Shelomo, Sal. 1855)



רומנים ועיתונות Novelas i Periodizmo


En Granada, en Espanya, bivia un djidio yamado Yosef Ha-Levi, ijo de rabi Shemuel 'Hanagid, en el anyo 4824 (Vaye de los yoros, 1935)



ספרות עממית Literatura popular


Pishin yamo el haham dos barraganes djidios i les disho: Toma, yeva a este ombre a la shara ande pozan los leones; (Kuentos de Yerushalayim, 1923)

el rey komo era enemigo a los djidios no le kontento las avlas i la razon ke dieron los djidios i abolto la djustisia i demando: el djusgo de esto komo es? (manus. Papo, Sarajevo 1840)