אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
9680 ערך מספר
aharvar (ebr.) v. |
היכה, הלקה, חבט, עינה; צלצל, דפק |
aharvar de mala manera |
להכות מכות נאמנות |
kale aharvar el fierro en kayente |
להכות בברזל בעודנו חם |
aharvar tapetes |
לחבוט שטיחים (להסרת האבק) |
aharvar a la puerta |
לדפוק על הדלת |
aharvar a buena puerta |
להגיע אל האדם הנכון (זה שביכולתו לסייע) |
no me aharva el ojo fin ayi |
ראייתי אינה מרחיקה כדי כך |
aharvar sovre un punto en una diskusión |
להדגיש נקודה מסויימת בעת הדיון |
harvar (ebr.) |
פתגמים
Ken t'aharvo? Tu boka |
En aharvando al fierro se deviene fierero |
El ke bien te kere te aharva |
Aharva kulo ke no pedo |
El Dio no aharva kon dos manos |
Aharva otra puerta |
Te dan toma, te aharvan fuyi |
Asembra palos para ke te aharven |
Se alevantaron los pipinos i aharvaron al bahchavan |
Mijor un sezudo ke te aharve, ke un loko ke te abedigue |
El Dio aharva kon una mano, apeyada kon la otra |
Aharva al azno para ke entiende el patron |
שירה קלאסית ודרמה
i despues la harvan kon fieros kemando. (Gaon, Poezias) |
Harvaron kanezes kon virgas de fierro, (Gaon, Poezias) |
El, aharvando las kuedras, kito melodiozas sonadas. (Odisea) |
El Dio se va ensanyando por lo negro ke va pujando, en deshando su komando males nos van harvando. (8 dias antes de Pesah, 1909) |
Si mas siento esta avla vos harvo kon esta tavla. I yo kon este fierro la kavesa vo la fiero (8 dias antes de Pesah, 1909) |
La gritan, la aharvan, a kada paso i paso, su nombre es agora el numero al braso. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000) |
קופלאס
enpesaronse a harvar ke les entro grande pleito, (Toledo, Koplas de Yosef) |
Alshten (?) kon haftonas , al apelo mas i mas, bloko vas i shtupo vas kon krueldad, mos aharvavan sin peadad (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) |
'Hayom 'harat olam dezid kon muncha alegria / la djustisia i la verdad arrivo en Turkia / muncho negro avia i sin pueder avlar / mos tomavan a harvar / mizmo mos akuzavan / i mos aprezavan / (La Amerika, 1911) |
ספרות תורנית
Es asur a el ombre ke harve a su mujer (Shevet musar, Const. 1740) |
todo modo de eskritura de Ley es asur de kemarlos i depedrerlos kon la mano i ken tal aze lo harvaran bet din makat mardut ke es harvarlo sin taksa (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773) |
korriendo i su kirbach en mano |
fue el esklavo i merko de akeyos aspros una vara para |
תנ"ך, משנה ומדרש
i oyo Potifar las palavras de su mujer i enkomendo ke lo |
רומנים ועיתונות
Despues ke harvaron salvajemente al portalero, plasaron dinamit arientro los buris de fierro, (Luz de Israel, 1989) |
Despues de esta chika konversasion los dos ermanos harvaron sus kavayos (Banyos de sangre, 1912) |
Era imposivlemirar mas, porke los ultimos rayos del sol aharvavan direktamente los ojos de la djente abasho i fueron todos forsados a serrar los ojos, komo les demando Djoha. (Otniel Hodja, 2002) |
grasias, disho eya en una boz livianamente temblando ke harvo i ezmovio el jentil ombre (La Epoka, Sal. 1900) |
de fato la tempesta no tadro a venir, la luvia kaiya a chorros, el pedrisko harvava de todas las partes i un fuerte aire deskarrankava arvoles, plantas i abolava todo (La Epoka, Sal. 1900) |
el sol estava muy kaente, el me harvava los ojos, a mi derredor yo oia un ruido komo de avlar, ma de una avla flaka, atabafada i de muncha djente (Guliver, Yerush. 1912) |
no es mi uzo de estar ansi, ma es una desgrasia, un golpe terrivle ke viene de harvarme i no ay mas ke la muerte ke lo melezinara (Anna Maria, Yerushalayim 1905) |
en harvando, frijaldas (faslas) de arena se despegaron de la pared i kayeron sovre el tejado (El Alakran, Tel Aviv 1954) |
Eya harvo kon el pie en basho (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954) |
verso la tadre, kuando el sol estava serka para enserrarse i pintava sus kolores al orizon, unas kuantas flakas dadas fueron harvadas sovre la puerta de su kamareta (La ermoza Rahel, Tel Aviv 1951) |
Kon un baston godro i rezio ke tiene en su mano, el papas, komo un duelista de valor |
Marido i mujer se peleavan ansi, kuando subito sintieron |
דיגומים מילוניים
Me esta aharvando el kalsado (Moscona) |