אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
55980 ערך מספר
azno m. |
חמור |
azno de Bar Natan |
''חמורו של בן נתן'' - שוטה |
azno de barrena |
'חמור של אנטיליה'' - אדם המסוגל לעבודת שגרה אך לא למאמץ שכלי |
azno kon albadra |
'חמור עם מרדעת'' - מטומטם, שוטה |
azno kon bonete |
'חמור במצנפת רבנים'' - נבער בעל דיפלומה |
azno kon pendola |
חמור נושא ספרים, אינטלקטואל מזוייף |
azno manido |
חמור ישיש |
azno vedre |
'חמור ירוק'' - שוטה כחמור |
el banyo del azno |
'אמבט חמורים'' - להתנקות בצורה שטחית ולא נקיה |
azerse del azno |
להעמיד פני שוטה כדי לנצל דבר מה לטובתך |
kondotas de aznos |
התנהגות גסה, הנהגת חמור |
kuando va suvir el azno de la eskalera |
'כאשר יטפס החמור על המדרגות'' - לעולם לא; הבטחות שלא יקויימו |
la korridika del azno |
'ריצת החמור'' - התלהבות שדועכת מיד |
ni azno en su ayuda |
'עזרתו גרועה מזו של חמור'' - טיפש יותר מחמור |
soy de azno |
זרע חמורים |
venir/kaer kom'al azno/kaer del azno |
לקבל בענווה ונמיכות רוח את מה שסרבת לקבל קודם |
asperadvos azno a la yerva mueva! |
הבטחות ללא כיסוי |
la del azno de Bilam |
קרה ההפך ממה שתכננו |
azerse del azno |
להעמיד פנים כאינו יודע |
i vino el azno i amató la kandela |
משבית שמחה |
kresió el azno desmeguó l'albadra |
"גדל החמור - קטנה המרדעת" - נאמר על ילד שגדל ובגדיו צרים עליו |
פתגמים
El ke tiene azno en el ahir, no le emporta de kaminar a pie |
Azno batal provecho para el vizindado |
Al azno, han azno |
Azno ijo d'un otro! |
Kayo del at al aznu |
Azno kayado, por savio kontado |
Ki azno kido sin kola? |
A los aznos konfites |
Azno, no muere de tikia |
Azno, kon oro alkansa todo |
Vites al azno, ni preto ni blanko |
Pujo el azno, aminguo el semer |
El azno trae la paja i el se lo kome |
El ke no konose su iskritura ez un azno di la natura |
Al benadam la palavra, azno el palo |
Kuando ya estavamos un shabat sin tasa, se murio el azno de la vizina |
La djente kon la djente e los aznos en el ahir |
Le gusta al azno su gritar komo al bilbil su kantar |
Aznu enkargado de paja |
Aspera azno a la yerva mueva |
Dizen el ke se alava es azno |
Djoha sovre el azno |
La tose i el azno no se puede (e)skonder |
Onra al azno paramor de su patron |
Al azno vistieron rozas, echo la boka i se las kumio |
Antes de suvir al azno no maneyes los pies |
Aharva al azno para ke entiende el patron |
שירה קלאסית ודרמה
Akel ke kon keshada de azno en las manos, firio sin apozarse un mil de sus ermanos; ('Ha-Elion: Shimshon, 2003) |
קופלאס
azno komo un konejo, mas bestial ke una vaka. (Toledo, Koplas de Yosef) |
I fue komo los tres anyos, sekose la tierra i los banyos komieron kavesas de aznos se konsumio el mundo por palavra de Eliau (Koplas de Eliau, sig. 18) |
supieron sus mosos ke los yamo por dezir: / luz si vitesh espuntan en kavesera de monte de almiskle / i disheron: no vimos salvo ke el almiskle / respondio: estad aki puevlo enshemplado a el |
ספרות תורנית
Un ombre era kavayado sovre su azno i kon sapatos en sus pies (Menorat 'Hamaor, 1762) |
Disho a eyos: no vos dishe ke el komando del Dio es asta ke viene el ke kargo los aznos? (Leket 'ha Zo'har, 1855) |
i me kative yo de ayi, i yo kargan los aznos. (Leket 'ha Zo'har, 1855) |
תנ"ך, משנה ומדרש
I dio sevada a sus aznos (Biblia, Const. 1873) |
i destruyeron todo lo ke avia en la sivdad, tanto varones komo mujeres, tanto mosos komo viejos, asta los bueyes i ovejas i aznos, a tajo de espada (Biblia, Const. 1873) |
Yissahar |
I topo una keshada de |
Yissahar |
i kon el tenia un |
i no kijo el forastero dormir ayi, i alevantose i seyo a su |
i tambien pan i agua tengo, i paja i sevada para mi |
i ek, no avia ayi ninguno, ni boz de ombre, sino los kavayos atados, i los |
I se levantaron, i fuyeron al anocheser, i desharon sus tiendas, i sus kavayos, i sus |
רומנים ועיתונות
'Un hamor travando otro'', murmureo Zaki. ''Vamos a trokar uno de los aznos'', le respondio Djoha (Otniel Hodja, 2002) |
Tredje asuvieron arriva, tredje abasharon abasho. Kedo un hamor sovre un azno... (Otniel Hodja, 2002) |
דיגומים מילוניים
mas vale un azno ke me yeva, ke un kavayo ke me eha (Nehama) |
al azno le dan konfites i no le agrada (Nehama) |
kon aznos no favló la Ley (Nehama) |
suvir a uno al azno i darle la koda en la mano (Nehama) |
se echo azno i se alevantó haham (Nehama) |
no le arroges mas, kom'al azno va kaer (Nehama) |
azno nasió, azno kedó (Nehama) |
azerse del azno: (Nehama) |
huimos a komer al restorán kon un amigo ke yo envití, al eskapar mi amigo pagó la nota, yo fize del azno (Nehama) |