מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

47200 ערך מספר

atado adj.

קשור, מחובר, מאוגד, צרור; מחוייב; אדוק

atado kon el Dio/la Ley

אדוק בדתו

שירה קלאסית ודרמה

las dulses kadenas ke te detenian atado, (Papo, Navot)

se va kedar; i si mizmo va star kon kadenas atado, (Odisea)

Agora se topava a la prizion, atado, sin ojos, sin kaveyos, firido, umiliado. ('Ha-Elion: Shimshon, 2003)

קופלאס

En el dia ke djuzgare a mi puevlo amado me akodrare de la ara, del atan i el atado. (Puertas de veluntad)

Porke era su frente klara komo el sol no tuvo ningun mihshol porke era kazada kon su tio atada (Purim, De-Fes, sig. 18)

Entri en mar de el amor, vidi dos namorados atado uno kon otro eran muy aunados. (Donme, sig 18)

ora de puertas de veluntad por seer aviertas / dia de seer mis palmas a el Dio espandidas / rogo: miembra agora a mi en dia de ser razonado / atan i el atado Yits.hak i el mizbeah (Puertas de veluntad, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)

ספרות תורנית

Toda koza ke es atada i siyada i kontada i mezurada no tenemos reshut por tomar de ayi (Menorat 'Hamaor, 1762)

Todos son igualmente kon santedad onestedad, i el rey santo estara atado kon su amistad en los salones entre el puevlo. (M''L Kantar de los Kantares,1899)

estando en las oras trusho un kaikchi goy un muerto arrastando por la mar atado kon una kuedra en el kaik (Bene Avraam, 1773)

תנ"ך, משנה ומדרש

i tomaron sakos viejos sovre sus aznos, i odres de vino, viejos i rotos i atados, i sapatos viejos i remendados en sus pies (Biblia, Const. 1873)

I Delila disho a Shimshon: te rogo ke me digas en ke esta tu fuersa grande, i kon ke podras ser atado para afriirte. (Biblia, Const. 1873)

i kon el tenia un azno ke yevava una manta buena tenyida kon kuantos modos de kolores, la manta estava atada kon una kuerda sovre el azno (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

רומנים ועיתונות

ke los dos estavan atados por los mizmos sentimientos. (La dam o kamelia)

En su esfuenyo le aparesio Djoha, asuvido en una azna blanka, vistido entero de blanko, kon una fez korolada, i detras de el una karavana de vente i sesh gameyos atados por sus garganta. (Otniel Hodja, 2002)

en teniendo mi pie atado en una kadena de fierro ke diez mil fierreros metieron una semana de tiempo para fabrikar (Guliver, Yerush. 1912)

yo estava echado la kara al sielo i mis kaveos kon mis brasos i mis piernas i todo el resto de mi kuerpo estava komo atado enklavado enbasho (Guliver, Yerush. 1912)

yo me asenti en el lugar onde estava estirado, entonses yo remarki ke avia siido atado i enklavado en la tierra kon unas kuedras delgadas kuanto mis kaveyos (Guliver, Yerush. 1912)

Gul Bahar i su esklava se toparon atadas de piezes i de manos, la boka serrada kon una rida, en la emposibilita de prononsiar la minima palavra, de azer el minimo djesto (Gul Bahar, Tel Aviv 1953)

דיגומים מילוניים

Yo atado, tu dezatado (Nehama)