מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

39690 ערך מספר

arriva adv.

למעלה

mirar de arriva abasho

להביט על מישהו או משהו בהתנשאות

los de arriva

חלק המקהלה הפותח באמירת הפיוטים בביכ''נ

lo de arriva por abasho

הפוך

la de arriva arriva

המצה העליונה

irse por arriva i por abasho

סובל משלשול והקאות

gastar/dar arriva de su boy

לבזבז להוציא מעל ליכולתו

echar de arriva abasho

להשליך מלמעלה

arriva de

מעל ל-

de arriva abasho

אנדרלמוסיה, תוהו ובוהו; בערבוביה, בלי סדר

arriva arriva

למעלה למעלה, במקום הגבוה ביותר

פתגמים

Del tejado para ariva es suyo

Taksan d'abasho, taksan d'ariva

Fuye del pekado, no entres en arriva

שירה קלאסית ודרמה

I de su sala arriva oyo Penelope la savia, (Odisea)

קופלאס

i inchidas por arriva i les metia taponikos, (Gizados de berendjena, siglo 18)

a ti A' todo modo de kriansa sea de arriva sea de abasho dan edut ke eyos se depiedren i tu estas para siempre (Keter Malhut, Mahzor Saloniki 1876)

ספרות תורנית

ma yo guadri mi moneda en los siyeros de arriva (Meam Loez Bereshit)

Si en la suvida si en la abashada no sea el djudio abasho i el goy por arriva (Menorat 'Hamaor, 1762)

i dia kuarteno es el kuarten pie de la siya de arriva, (Leket 'ha Zo'har, 1855)

I luego espandian las agilas a sus alas mas arriva de sus kavesas i le azian komo tienda sovre el rey (Meam Loez Ester, Izmir 1864)

avia de menester de esteliar su sangre en la vanda de arriva del mizbeah (Meshivat nefesh I , Const. 1743)

תנ"ך, משנה ומדרש

Toda sierpe de ave ke anda sovre kuatro pies, abominasion vos sera. Empero esto komeresh de toda sierpe de ave ke anda sovre kuatro pies, ke tiene piernas arriva de sus pies para saltar kon eyas sovre la tierra; (Biblia, Const. 1873)

i si kaiya algun kierpich de arriva abasho se asentavan i enpesavan a yorar i dezian: guay de mozotros (P. R. Eliezer, 1876)

i aras el manto del espaldar todo de kardeno i avra una avertura arriva en medio de el avra un borde a su avertura al deredor de echura de teshedor (Biblia, Const. 1873)

suvio eya i se asento en la de arriva deznuda, i el suvio i se asento deznudo enfrente de eya ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821)

Empero esto komeresh de toda sierpe de ave ke anda sovre kuatro pies, ke tiene piernas arriva de sus pies, para saltar kon eyas sovre la tierra. (Biblia, Const. 1873)

i partio Sefo a la piedra, i vino a la me'ara i vido i ek alimanya grande komien al toro, su meatad i arriva semejansa de ombre, i de meatad para abasho semejansa de alimanya (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

רומנים ועיתונות

Ma en esta vez en entrando en la furiente de el rio, se bolto la shayika de abasho arriva, i yo i mi bien mos kaimos a la mar (Asolado en la izla, 1881)

'Ah Dio Santo!'', murmureo entre si harbi Avraam Toledo, i su ija Sarina miro arriva esmovida i emosionada sin poder kitar los ojos del enkanto. (Otniel Hodja, 2002)

'Mas Arriva de los sielos!'', Respondio Sarina kon una sonriza misterioza. (Otniel Hodja, 2002)

la gradasion koloka lo ke se dize de tal manera ke kada una koza ke viene detras se enalteska arriva de las primeras (La eskalera, Const. 1888)

דיגומים מילוניים

favlar de arriva abasho (Nehama)

meter todo de arriva abasho (Nehama)