מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

24150 ערך מספר

ancho adj.

רחב; נח לבריות

ancho amerikana

לא איכפתניק

ancho i pancho

רחב ובעל כרס

avlar en ancho

מדבר בהרחבה, נותן אתכל הפרטים

kontar en largo i ancho

לספר בהרחבה ובפרטי פרטים

tener una mano ancha

להיות נדיב ורחב לב

venir ancho i pancho

להופיע חסר דאגה ובושה

פתגמים

Mas vale kaza estrecha ande reina la alegria ke un palasio ancho ande yoran

El Dio ke mos de de su mano l'ancha

שירה קלאסית ודרמה

donos a los imortales ke moran en los sielos anchos? (Odisea)

קופלאס

Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18)

ספרות תורנית

El ke su korason es estrecho su luenga es ancha (Shevet musar, Const. 1740)

la seja ke tenia preta i ancha i djunta una seja kon otra, ke pegava kaveyo de la una kon la otra (Yosef Mitrani responsa II, 1645)

ke esta ancho i pancho en [el livro] ''Rehovot ananar'' (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877)

תנ"ך, משנה ומדרש

i toparon ayi una tierra grande i derecha i muy ancha de lugares i se asentaron ayi (P. R. Eliezer, 1876)

i avia un vizir de los vizires de Titus, i entro i ayo una kaza grande i ancha muncho i tomo toda la prea i el espojo ke ayo ayi (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

i eran a eyos en sus tierras una montanya ancha muncho komo andadura de dia i medio i en eya fuentes de agua i sembrados muchos sovre las aguas (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

רומנים ועיתונות

i del echo de aver akordado tantos poderes tan anchos al kulto katoliko, los judios se alarmaron, (La boz de oriente, 1931)

Su prezensia i palavras en esta inaugurasion fueron sintidas kon ancha atension, amostrando kon saviduria los dezafios i difikultad de Israel. (Los Muestros, 2007)

I aserkandose de un ancho vazo yeno de agua ke le prezentavan, el metio la kavesa adientro i ordeno por ke fueran a traer el kuerpo. (El muerto ke esta bivo, 1912)

Las anchas mangas de su manto blanko paresian unas dos alas. (Otniel Hodja, 2002)

vimos kaje en kada keila en todos los kuartieres un instruido sinyor suvir ala tribuna despues de la orasion i exortar al puevlo a tomar una ancha parte enel Keren 'ha-Yesod (El Djugeton, 1922)

ay sesh oras ke nozotros embarkimos todos en la barka i ke eya nos yeva en medio de la ancha mar (Perdidos en mar, Yerushalayim 1907)

era imposivle de topar un diamante mas limpio de este, su grasioza talia, su chika i ancha tripa [...] todo me sombaiya (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

דיגומים מילוניים

Kontar en largo i en ancho (Moscona)

Es muy ancho ! de nada no se dokunea (Moscona)