מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

22920 ערך מספר

amor m. (Sal.)/f. (Izm./Ist.)

אהבה,חיבה; אהוב

amor pasajero

אהבה חולפת

amor platonik

אהבה אפלטונית

amor propio

כבוד עצמי

por amor

בגלל

tener amor

להיות מאוהב

por amor del Dio!

למען השם!

פתגמים

No se puedi bivir d'amor i de agua klara

Muncho amor i dinero nunka esta enkuvierto

Amor de madre, ni la nieve lo faze enfriar

El amor aze pasar il tiempo i el tiempo aze pasar il amor

El amor i la ambision puede traer la traision

Ke te vale ermozo bastidor si non puedes teshar un buen amor

El amor no es djuete, sino ke une alfinete

Ni mierkoles sin sol, ni novia sin amor

Ni vieja sin dolor, ni ija sin amor

Ken perye en el kumar gana en el amor

El amor es dulse ma kon pan

Primo amor todo dolor

Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor

Kazar es la fuersa del amor

Kuando ay amores nuevos se olvidan de los viejos

Ken se kaza kon amor siempre bive kon dolor

Padre i madre desharas, kon tu amor te iras

El amor es siego

Amor i pezates (pezetas) i fuersa en las bragetas

Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka

No ay amor feo

שירה קלאסית ודרמה

Mi amor por ti, no es oy menos ke akel dia, (Papo, Navot)

te djuro ke no fue para presigir los amores, (Papo, Navot)

El amor nos aze andjeles, nos aze bivir una vida enteramente differente de la muestra... (Rinio, 1906)

eya enborracha mi korason de amor. (Rinio, 1906)

Mi korason esta yeno de amor por mi kerido Lefteri. (Rinio, 1906)

Ah! Por amor de mi nasion echo gritos de esklamasion. (8 dias antes de Pesah, 1909)

Paz i amor reinan kuando eskurese / el rededor del ogar paternal / mientres ke afuera todo se estremese / kon las furores de invierno infernal (La Amerika, 1917)

קופלאס

Tan mal ke le akeshavan akeyos sus amores. (Poema de Yosef)

Amor de mi emuna ke es muncha, komo la mar la grande i la ancha, en mi korason komo un entorcha. (Donme, sig 18)

salmeamiento se baldo, i su kovdisia mayorgaras / por enveluntar aserkamiento de su kerida i aras pasar / de su korason ansia de su alma / por bushkar amor de sus noviedades (Ermana pekenya, Mahzor Rosh a-Shana, Sal. 1876)

ספרות תורנית

I da en nos apetite bueno por servirte kon verdad i kon temor i kon amor (Tefilat kol Pe,1891)

Bien entendido esta amor no es muy kumplida, una vez ke es kon desplazer. (M''L Kantar de los Kantares,1899)

zivug ke es echo kon namoramiento por amores (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877)

non kere dicho kantigas trukueskas o de otros leshonot o de amores (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877)

Ke tus amores i kerensias me son mejores ke todos los visios i pasa-tiempos i brevajes savrozos komo el vino (Meam Loez Kantar de los kantares, Const. 1899)

i siendo asi ke el kovdisia i desea la alavasion de Israel i sierto es ke es por tener piadad i por amor de los avot ke izieron su veluntad (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)

תנ"ך, משנה ומדרש

Odio haze despertar pendencias, y sobre todas rebeldias cubrira amor. (Biblia de Ferrara, 1553)

Me trusho a la kaza del vino i su bandera sovre mi fue amor (Biblia, Const. 1873)

Su enterior adornado kon lavores de amor de las ijas de Yerushalayim (Biblia, Const. 1873)

Kuando el molia dizia: minudo bueno, bueno minudo, por amor ke la boz es ermozo para las espesias. (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

Muy dulse me fuiste, maraviyozo me fue tu amor mas ke amor de mujeres (Biblia, Const. 1873)

I mas meldo Bar Kapara si era dan en eya una damla de miel no el podia por sostenerse por amor de su guezmo (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

muy dulse me fuiste maraviyozo me fue tu amor, mas ke amor de mujeres. (Biblia, Const. 1873)

i kayo Zeliha doliente por su amor (Sefer 'ha-yashar, manus. sig. 17)

רומנים ועיתונות

Disheron ke el viejo tenia amor kon Margerita, (La dam o kamelia)

Komo ningun ombre no konsiente a mostrar publikamente el amor de la noshe ke tiene por eyas, (La dam o kamelia)

loko de amor por eya, el partio de ayi rindiendose para Paris en kompanyia de su djoven ermano. (Banyos de sangre, 1912)

un fuerte amor se apatrono en mi kuerpo por el i a todo presio yo devo tomarlo (El prove doktor, Const. 1904)

en vano Alberto ke se avia lokamente namorado de eya perkuro de azer entrar en el korason de su mujer la dulse kuedra del amor (La Epoka, Sal. 1900)

algunas vezes los amorozos no podiendo sufrir la kayades dizian mijor konfiar su amor a los arvoles i a las fuentes (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

El le ato amor (Mujer kriminala, Tel Aviv 1954)

Apenas este amigo se va, Nermin entra a la klinika del Dr. Selim su viejo amigo. Eya yora i esklama amargamente en los brasos de su primer amor, le asigura, en terminos muy tristes, ke es por salvar la rnala situasion de su padre, ke eya se duvo inklinar. (La Boz de Turkiye, Istanbul 1948)

nozotros nos asosiamos kon alegria a estas manifestasiones de amor i de venerasion por nuestro augusto monarka i rogamos a Dio por ke el aga koronar de sukseso sus esfuersos por la grandor de la dinastia otomana i la prosperidad del imperio (El Tiempo, Const. 1896)

Los entrompesos de amor no se pasan tan fasilmente (La Ermoza Alis, Tel Aviv 1954)

דיגומים מילוניים

El amor es siego (Moscona)

Se van los amores, kedan los dolores (Moscona)

para el amor i la muerte no ay koza fuerte! (Moscona)

amor amistad i ermandad, los tres pilares de la umanidad! (Moscona)

faz por amor del Dio (Nehama)

por amor del Dio, mira onde estas midyendo el pie (Nehama)