מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

21430 ערך מספר

amatar v.

כיבה; הרגיע; מחץ בין האצבעות

amata kandelas

חיוור וחסר אישיות

amatar la ambre/la set

לשבור רעב/צמא

ni amata ni asiende

חיוור וחסר אישיות

amatar el fenel

לאחר להגיע לעבודה

estar amata i asiende

נאמר 1. על הפוסח על שתי הסעיפים 2. על גוסס

פתגמים

Ni amata ni asiende

Amata kandelas

Un lenyo solo ni amata ni ensiende

La kandela de la mentira el Dio amata kon su ira

Ya amato las kandelas

שירה קלאסית ודרמה

Mashki mi ravia kon mis dientes? La deshi amatar (Papo, Navot)

קופלאס

ke todo el mundo savia ke al fuego amata el agua; (Toledo, Koplas de Yosef)

ke so mayoral del agua; al fuego amatare.'' (Toledo, Koplas de Yosef)

Dio su fuego a mi alma por kemar, munchas aguas non pueden amatar. (Donme, sig 18)

ספרות תורנית

Si se le amataron noche de shabat las luzes en lo ke estava komiendo en la Suka, i tenia Luz asendiendo en su kaza, le es permetido de salir de la Suka i irse a su kaza i komer aya. (El Gid,1967)

buelta lo vieron i empeso a gritar Belshatsar diziendo yo so el rey i no lo eskucho dito sinklavo i lo prendio i le korto la kavesa i amato la luz del palasio en sekretamente (Meam Loez Ester, Izmir 1864

תנ"ך, משנה ומדרש

El ke amata a la kandela porke el temien de djentes, de ladrones, de esprito malo, i si por el doliente ke duerma es livre (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

רומנים ועיתונות

Un terrivle fuego ke kontinuo 3 dias sin puederse amatar destruyo el kuartier komersial de la importante sivdad de Salonik. (La Amerika, 1917)

דיגומים מילוניים

amatar la lampa/ la lumbre/el fuego/ la luz/el kandil/el parmachet/la flama (Nehama)

Amatar piojo (Nehama)