מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

477910 ערך מספר

umo m.

עשן

umos m. pl.

יומרה, יוהרה

tener umos

להיות שחצן ויומרני מאוד

umos de kavakos

עשן העולה מנסרי עץ דקים ומתפוגג - התלהבות רגעית, מרץ הדועך במהרה

le suven los umos a la kavesa

התכעס, התרגז

fumo

196590

פתגמים

Lenya sin fumo no ay

La rikeza es un fumo; la grandeza nada vale, porke la terrivle muerte siempre vindikara

Fumo es la fin de todas las lazerias

שירה קלאסית ודרמה

ver de su tierra alsarse el fumo, aun ke de londje, (Odisea)

I sin kedar un punto, de kuatro chemineas, suvia al sielo fumo i flamas kon sinteas. ('Ha-Elion: En Kampos, 2000)

קופלאס

En el dia tresero sinyos del lugar el via kon un umo bien preto ke se esparzia; (Puertas de veluntad)

ספרות תורנית

i su mujer en kada dia de viernes echava lumbre en su orno por ke saliera umo de su kaza para ke les pareska a sus vizinas ke eya tambien esta koziendo pan [...] por no arrejistarse de su aniyut (Meam Loez Yeoshua II, Izmir 1870)

תנ"ך, משנה ומדרש

Como vinagre a los dientes, y como humo a los ojos, assi el perezoso a sus embiantes. (Biblia de Ferrara, 1553)

Kien es esta ke suve del dezierto komo pilares de umo, (Biblia, Const. 1873)

Sal de sedomit kuarto de la medida yerva suvien fumo todo loke el (Mishna: Tefilat kol Pe 1874)

Suvio umo de su nariz, i de su boka fuego konsumio, brazaa se ensendieron de el (Biblia, Const. 1873)

noche i dia non se amatara para siempre suvira su umo de djerenansio a djerenansio (Biblia, Const. 1743)

רומנים ועיתונות

en una tavla vazia pikiavan la karne ke no avia, i atakavan papeles para ke salga fumo de la chiminea! solo ke no se sepa, i ke no se sienta. (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

un umo espeso kuvre la chika kaza asolada (La dezgrasiada Luiza, Tel Aviv 1953)