מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

462050 ערך מספר

tino (2) m.

תשומת לב, שימת לב, מודעות, זהירות, שקידה; דעת, שכל; זכרון

echar/meter tino

לשים לב, להשתדל, לשקוד על, להקשיב מתוך שימת לב

kaer al tino

עלה בזכרון, להזכר ב-

kitar del tino

לשכוח, להשכיח

kon tino

בתשומת לב

mankansa de tino

פיזור נפש, הסח דעת, רשלנות, חוסר תשומת לב

meterse en tino

החליט נחרצות, החליט באופן סופי, הכניס לראש לעשות; חרט בזכרונו

no me pasa ni por tino

לא חשוב לי, לא אכפת לי מכך; לא עולה בדעתי

no meter tino

לא לשים לב; להיות שרוי בפיזור נפש

no meterse en tino

להסיח את הדעת, לא להתכוון ל-

no salir del tino

דבר מה מטריד בלי להרפות

no viene a tino

לא יעלה על הדעת!

pasar por el tino

לעלות על הדעת

pedrer el tino

לאבד את הראש

por mankansa de tino

מבלי משים

sin tino

מפוזר, מבולבל, חסר זהירות, לא שם לב

tener de tino

לזכור

tener en tino

לנצור את זכרון; לחשוב על

tener tino/buen tino

יש (לו) זכרון מעולה

tino de Amán/Par'ó

'שכל של המן/ של פרעה'' – ערמומיות

tino de Satán

מח שטני – חכם להרע

tino de gato

'שכל של חתול'' - זכרון קצר, שכחן

tino de gatos, meoyo de pato

זכרון גרוע

tino de graja

'זכרון של עורב'' - זכרון קצר

tomar el tino

לבלבל את המוח, לנפח את השכל

traer a tino

להביא לידיעת, להפנות תשומת לב, להזכיר

venir al tino

לעלות על הדעת, להזכר ב-

estar en su tino

לשמור על צלילות דעתו, להיות מפוכח, לא להיות תחת השפעת שכרות תשוקה או כעס

tener el tino en el djugo, en los divertimientos

נתון כולו למשחק ולבידור

onde tiene el tino?!

דעתו נתונה לזוטות ולדברים חסרי חשיבות

atino

48550

שירה קלאסית ודרמה

Eyos oy kombaten adientro mi tino (Gaon, Poezias)

' Estas palavras de fuego me tomaron el tino, (Papo, Navot)

Estas tantas bondades de Dios me toman el tino; (Papo, Navot)

porke l'avia venido al tino el novle Egistos, (Odisea)

Komo del tino me puede salir el divino Odises (Odisea)

puedes tiranizar a la bivda al meskino / al triste i abatido, kitarles el tino? / el ser vanitozo stupido i orgoliozo / inyorante insolente peresozo (Rekolyo de Poezias Diversas, Tel Aviv 1931)

קופלאס

enganyado estuvo en vezes kon el tino muy perdido. (Toledo, Koplas de Yosef)

Ke le entre del meoyiko i non lo kite de el tino (Pizmon de Moshe, 1893)

Dezilde a Nimrod ke perdio su tino porke no kere kreer en el vedradero. (El rey Nimrod)

Rogo al Dio de kontino ke este en nuestro tino, (El Dio alto)

I perdio el su tino i se alavaria ke en toda su via no pudo verla (Purim, De-Fes, sig. 18)

Kuando bien se enbevdo el rey kon el vino estonses no anduvo de meter su tino (Purim, De-Fes, sig. 18)

Una noche mos enpesó a echar mucho tiro asta ke mos kito el tino, a la manyana dishimos: ya mos dimos (Asidio de Belogrado 1788)

Zemán de la orasión teneldo en tino, esto es la kondisión muestra de kontino; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

mira tu i mete tino no lo eskucha al espino, no te piedras del kamino porke te echa en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

tsorer el yetser el malo no lo desha despegarlo, su tino es por arrankarlo de kaminos de la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861)

Akodrate emigrado, akodrate emigrado / de lo ke prometites / por ayudar, por ayudar a tus djenitores / tu non mantuvites, ni en tino metites / lo ke aprometites (La Amerika, 1914)

tino pozo a azer mas danyo / izo azer dos papeles en un anyo / el papel salio i el kedo enel kanyo / mal tenga ken aze mal al djudio (manus. Teza, 1820)

no pensava en la muerte ni metio en tino / se tomo en el negro kamino /se arranko este espino / i se arremato / kon basheza lo mato / porke era maldicho / por el mundo dicho (manus. Teza, 1820)

ספרות תורנית

I siendo vieron su ermozura, se kedaron enkantadas i todo su tino tenian en el mirandole (Meam Loez Bereshit)

todo su tino lo tiene enbarasado en avantajar dinero (Meam Loez Bereshit)

Ansi van a tener el kudiado i el tino en los de debasho de eyos por azer kumplir kada uno a su grado. (M''L Kantar de los Kantares,1899)

ke metio en tino dito Yosef de la Reina a ke viniera el Mashiah. I ba-avonot por muestros pekados no pudo ser, i era esto de los tiempos antiguos porke no savemos en ke tienpo hue este maase. (Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)

kuando el les disho a eyos: ''Savresh mis ijos ke me determini i meti en tino kon la hohma de la Kabala ke el Sh.Yit. dio a mi, de azer venir al Mashiah i azer pasar el [el espirito enkonado] de la tierra, (Yosef de la Reina, manus. Chorlu 1893)

este min'hag es letras de geinam ke esto vino por tevekelik de no meter tino a azer muestro ovligo (Pele Yoets I, Viena 1870)

ke no kite la presona de su tino los males ke pueden akonteser; siempre kale pensar ke todos los males kaminan por el mundo i pueden pasar por su kavesa (Pele Yoets I, Viena 1870)

ay de eyas ke su ovligo es enel rekodramiento del ombre komo akodrarmos i tener en tino loke mos izo Amalek el malo (Meshivat nefesh I , Const. 1743)

sierto ke komo metera el ombre esto en su tino servira al Sh. Yit. kon korason kumplido i afirmar su ley i sus mitsvot kon muncha alegria (Meshivat Nefesh II, Const. 1754)

תנ"ך, משנה ומדרש

mete tino a mi esklamasion, (Biblia, Const. 1873)

i si alguno kaiya i se muria no les pasava a dinguno por tino de su muerte (P. R. Eliezer, 1876)

רומנים ועיתונות

me desplaze ke te izi traer al tino tus tristes rekordos (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

Ande tienes el tino, en el raki, mas no estas pensando a nada, respondio Katina kon ravia. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)