אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
407140 ערך מספר
| riir v. | צחק | 
| aze riir | מעורר צחוק בהגזמתו | 
| de riir | מצחיק, מגוחך, משעשע | 
| es de pishar de riir | מצחיק מאוד | 
| es por riir | זה רק בצחוק | 
| le rie la kara | רואים בפניו שהוא מרוצה | 
| pisharse de riir | להשתין מרוב צחוק | 
| riendo riendo | לעשות משהו ברצון, בחיוך על הפנים | 
| riir a la bovedad | לצחוק בלי סיבה | 
| ya rió tesabeá (ebr.) | סוף סוף חייך האיש הקודר הזה | 
| kansarse de riir | להרבות לצחוק עד עייפות | 
| es a muerir de riir | למות מרוב צחוק .. | 
| es de riir | זה מעורר לעג, בוז וצחוק | 
| te vas a riir | אתה תצחק ותיהנה כשתשמע זאת מפי - זה נשמע לא ייאמן ודמיוני אך הוא אירע באמת | 
| riir por no yorar | לצחוק במרירות למראה מחזה המעורר רחמים מהולים בבוז | 
| reir | 
פתגמים
| Ke te rias kon el guerko | 
| Kien mal te kiere te fara riir | 
| Al friyir veresh el riir | 
| Las mujeres yoran kon un ojo i rien kon el otro | 
| Kuando aze luvia los sielos yoran, la tierra riye | 
| Si non tienes ganas de reir non tienes el gusto de bivir | 
| El dia vee la lavor de la noche i se rii | 
| Kuando da el padre al ijo, rie el padre i rie el ijo; kuando da el ijo al padre, yora el padre, yora el ijo | 
| Avla kon ken komes i no kon ken riyes | 
| Yo ke este kayente ke se riyan la djente | 
| Si el loko no era mio yo me lo riera | 
| Ken de mi punto reira, mi aspro no vera | 
| No desha lados de riir | 
| No todos yoran en un dia, ni todos riyen en un dia | 
| Avlar i riir | 
שירה קלאסית ודרמה
| Riir kon despecho / paras non en pecho / ofisial sin echo / vengansa del Dio (La Epoka, Sal. 1900) | 
קופלאס
| El rey ke la vido komenso a reir (Koplas de Purim, 1545) | 
| merken martiyikos i shekierdjilik, en kaza deshen ashlik, el ke va beviendo se vaya riendo. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) | 
| Estando el rey komiendo i beviendo, mando a yamar a la reina Vashti muy de prisa korriendo; mando el rey ke vos desnudes, i desnuda vengash  | 
ספרות תורנית
| i a las vezes mo lo dize esto riendo i burlando, i a las vezs yorando i arrogando (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887) | 
| Yaakov se metio a riir le dize porke mi ijo ke tal te kere? (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887) | 
| tenemos gana de  | 
תנ"ך, משנה ומדרש
| Fortaleza i ermozura su vestido i riose para dia prostero (Tefilat kol Pe, 1891) | 
רומנים ועיתונות
| En efeto, ainda en la mas tierna edad, si Pavlo yorava, de vista le mostravan a Virdjinia i el se metia a reir. (Pavlo i Virdjinia, 1912) | 
| Kuando el bebe avrio su boka i echo el primer grito de su garon, se metieron todos los bevientes i borachones a reir, oyendo tan alta boz, asemejada al son de un muezin, kuando grita ''Alah-u akbar'' para invitar a los fideles azer la orasion; (Otniel Hodja, 2002) | 
| La prova de ke el princhipiko existio esta en ke era un ijiko enkantador, ke reia i keria un kodrero. Kerer un kodrero es prova de ke uno existe (El Princhipiko, 2010) | 
| Partikolarmente kuando ay mujeres en la azará, aziendo chatladear de riir ala asistensia komo si estuvieron en un konsierto (El Djugeton 1917) | 
| El karnaval se azia mijor de kualunke vanda, en la Kaye Ancha. Algunas karnavalias, kon las fechas ke fazian, no mos deshavan lados de reir; i ainda oy fazen algunas de akeas shakás, de las kualas yo vos vo a kontar unas kuantas: (el Rizón, Salon. 1939) | 
| De su chikes el dezeava ser una grande fuersa, i munchos se  | 
| Keria ke me diera a entender ke koza es lo ke ay eskrito en esta gazetika ke van meldando i se van  |