אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
368520 ערך מספר
| piedra f. | אבן; חומר קשה מאוד; אבן מצבה, מצבה | 
| arrojar piedras al kanyo | 'להטיל אבנים לביוב'' - לתקוף מישהו ולקבל בחזרה רפש וגידופים | 
| arrojar piedras a uno | להטיל ביקורת קשה וחריפה | 
| azerse de piedra | להתקשח | 
| darse kon piedras | להסתבך בבעיות חסרות פתרון, להטיח את הראש בכותל | 
| echar de la boka piedra i pedrisko | לומר מילים קשות | 
| echar la piedra | להעמיד מצבה | 
| kitar piedras | להוציא אבנים מן הכליות/ מכיס המרה | 
| korasón de piedra | לב אבן | 
| mal de piedra | אבן בכליות | 
| no deshar piedra sovre piedra | לא להותיר אבן על אבן | 
| piedra bituminoza | פצלי שמן | 
| piedra de dezmolar | אבן משחזת | 
| piedra de molino | אבן ריחיים | 
| piedra falsa | אבן מזוייפת | 
| piedra filozofala | אבן החכמים | 
| piedra presioza | אבן יקרה, שוהם | 
| ya lo saven las piedras de la kaye | סוד הגלוי וידוע לכל | 
| davos kon piedras! | דברי מישהו לעצמו בהיווכחו שהכל נטשוהו והוא נותר לבדו מול הקשיים והבעיות | 
| no dar ni piedras | צייקן מופלג שאפילו אבן לא ייתן לנזקקים | 
| te van arrojar piedras/te van asegiyir kon piedras | כל העולם ידבר בך רעות, תקבל ביקורות קשות | 
| pidra/pidrika | 
פתגמים
| Kita la para de la piedra | 
| Mas vale la piedra del amigo ke la mansana del enemigo | 
| Kon sus piedras en su kavesa | 
| Le 'sta koriendo piedra i pidrisko | 
| Dos piedras pontudas no molen trigo (o molino) | 
| Ken mete la mano entre dos piedras, las kita machukada | 
| Piedra arondjada no se torna atras | 
| Duro de entender, inat de piedra | 
| Das al vidro guay del vidro, das a la piedra guay de la piedra | 
| Piedra desdechada - kavesera de meza | 
| Kuando el guerfano se va alegrar, las piedras de la kay se meten a yorar | 
| Kon pasensia dezaze la piedra, sin pasensia todo es medra | 
| Arrondjo siete piedras | 
| Del mal pagador, afilu piedras | 
| La piedra patlea, l'alma no | 
| Entre pasuk i piedras | 
| Arroja la piedra i eskondre la mano | 
| Del amigo te viena la piedra mas grande | 
| El ombra yeva mas ke la piedra | 
| Ken tiene tejado de vidro no echa piedra a su vezino | 
| Agua de pozo, piedra en pozo | 
| Si tu sos ajo, yo so piedra ke te majo | 
| Dura mala en piedra kaye | 
שירה קלאסית ודרמה
| En ken? - En Baal! un Dio vano de palo i piedra, (Papo, Navot) | 
| en tu korason de piedra repoza la krueldad; (Papo, Navot) | 
| i undio los mitsriyim en la agua komo la piedra. (La segunda Ester, 1911) | 
קופלאס
| 'Ke de doze piedras ke son de apostura, (Poema de Yosef) | 
| Tu piedra, Si yerras, era la mas eskura, (Poema de Yosef) | 
| kual de palo, kual de piedra, pintado kon gran kordura. (Toledo, Koplas de Yosef) | 
| una ora en antes presto ke vaya a derrokar Tevaria i asta la tierra no deshe ni piedra''. (Zimrat 'ha-Arets, 1745) | 
| Ya no lo estimavan djente de su tierra, ni menos lo kontavan komo una piedra; (Zimrat 'ha-Arets, 1745) | 
| Los arelim yoravan, yamavan al Hristo, el Hristo se les izo de piedra, repuesta no les dio; los djidios yoravan, yamavan al Dio, a tan poko tienpo El mos respondió. (Kalumnia de sangre, sig 18) | 
| Oíd mis ermanos komplas 18, los arelim kresieron komo el finojo; en súpito salieron kon un grande enojo, el Dio los echó komo piedra en pozo . (Kalumnia de sangre, sig 18) | 
| el puerpo se deskulpa: no izi pekado, la alma peko i yo so livrado, kuando se va la alma so asemejado komo piedra kaida en la tierra (Tarika, Shira Hadasha, Izmir 1861) | 
ספרות תורנית
| siendo se kriaron kon tierra dura i piedras, (Meam Loez Bereshit) | 
| ke siendo vemos ke saliendo la alma keda el puerpo muerto komo una piedra, (Meam Loez Bereshit) | 
| Kon la magna abashava piedras buenas i djoyas (Shevet musar, Const. 1740) | 
| I fraguo ayi fragua fuerte i serro a entrada de el lugar, i eskrivio en piedras grandes todo lo ke vido. (Ben Gorion, 1743) | 
| Porke su ermano David vendia piedras presiozas i lo mantenia kon onor a Ribi Moshe, para ke estudiara en la ley i en las sensias dia i noche. (El Gid,1967) | 
| i pasando dias munchos se olvido el nombre de el Sh.Yit.de boka de todo el mundo i no konosian por Dio otro ke akea figura de palo i piedra tanto los ombres komo las mujeres i los chikos ke vieron de su chikez (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773) | 
| Ke savresh ke la sia era de marfil i enkastonada de oro i piedras buenas i esmeraldas i karvonkal i djoyas presiadas (Meam Loez Ester, Izmir 1864) | 
| emprimero alimpian las piedras del molino kon klavos i despues las keman kon brazas i flamas (El gid, Istanbul 1967) | 
| ansi las  | 
| i lo inchian de  | 
תנ"ך, משנה ומדרש
| i madrugo Yaakov por la manyana i tomo a la piedra ke puso a sus kaveseras i puso a eya estansia i vazio azeite sovre su kavesa (Biblia, Const. 1547) | 
| i no lo miraron ni en la kara i aborresieron su palavra komo una piedra ke esta enriva de la tierra ke no es kontada por nada (P. R. Eliezer, 1876) | 
| no avia en akea sivdad piedra para fraguar esta kale ke kerian fraguar, ke izieron? enpesaron a azer kierpiches i los kemavan en el orno (P. R. Eliezer, 1876) | 
| i en maestria de piedras para inchir i en maestria de madero para ovrar en toda ovra (Biblia, Const. 1873) | 
| i inchiras en el inchimiento de piedras, kuatro ordenes de piedras (Biblia, Const. 1873) | 
| en tienpo ke el koen gadol entrava por enkorvarse tres travavan en el; uno en su derecha, uno en su iksieda i uno en piedras buenas ([Mishnayot], Seder Maamadot, Viena 1821) | 
| I Adoniya'hu degoyo ovejas, i vakas, i engordados, djunto a la piedra de Zohelet, ke esta serka de fuente del Rogel (Biblia, Const. 1873) | 
| de ayi el pastor, la  | 
| de ayi el pastor, la  | 
| i enkomendo a todos sus siervos por apanyar tajantes de  | 
| i partio Sefo a la  | 
| i se puso sovre la kavesa  | 
| bendicho su nombre de A' ke dio a nos Ley por mano de Moshe el eskrivano grande, eskrita sovre dos tavlas de  | 
| suve a el sielo i dare a ti a dos tavlas de  | 
רומנים ועיתונות
| tenia la garganta, los brasos i los pies deznudos, en su talia eya tenia rodeado una sintura (kushak) sovre la kuala briyavan diversas  |