אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי
364590 ערך מספר
| perro m. | כלב | 
| deshsr ladrar komo un perro | להשאר אדיש לגדופיו ואיומיו של מישהו | 
| dezir las del perro | לפלוט קללות וגדופים | 
| echar un gueso al perro | 'לזרוק לו עצם'' | 
| es un perro viejo | זקן אשמאי רודף שמלות | 
| estar arrodeado de perros | להיות מוקף באנשים נלוזים | 
| estar hal (t.) de perros, | להיות במצב ירוד | 
| estar komo al perro i al gato | להיות כמו כלב וחתול - בסכסוך תמידי | 
| inat (t.) de perros | עקשנות גדולה | 
| kara de perro | 'פרצוף כלב'' - חוצפן גס רוח | 
| matar perros | לבלות את הזמן בדברי הבל | 
| mazal (ebr.) de perro | מזל של כלב | 
| ni perro grita ni gayo kanta | מקום שומם (לא כלב נובח ולא חתול מילל) | 
| perro bovo | תם שקל לרמותו | 
| perro de kaza | כלב בית | 
| perro feshugo | כלב מעצבן; בהשאלה: אדם טורדני, שנוכחותו מטרידה | 
| perro fiduz (t.) | כלב חולה כלבת; בהשאלה: אדם אלים ותוקפני | 
| perro fiel | כלב נאמן; כינוי לאדם מסור ונאמן | 
| perro forastero | נוכרי חשוד ודחוי | 
| perro furro | פחדן ורפה אונים | 
| perro loko | 'כלב שוטה'' - כינוי לרשלן | 
| perro malo | אדם כעסן ותוקפני | 
| perro mentirozo | שקרן מועד | 
| perro modre! | למדתי, לא אחזור על כך בשום מחיר! | 
| perro mudo | אדם ביישן שאינו יודע להגן על ענייניו | 
| perro sin patrón | 'כלב ללא בעלים'' - כינוי לאדם נע ונד | 
| tener mazal (ebr.) de perros | יש לו מזל של כלב - זכה למשהו שלא חשב עליו ולא הגיע לו | 
| vida de perros | חיי כלב | 
| ir detrás de otro komo un perro | לציית למישהו בהכנעה כמו כלב נאמן | 
| ke perro fuye de la boda? ningún perro fuye de la boda | טפילים הנצמדים כעלוקות למקום שבו יוכלו להשיג רווחים קלים | 
| ser tratado/resevido komo un perro | מתייחסים אליו/מקבלים את פניו כמו כלב/כמו יצור נתעב | 
| vale para ehar al perro | ראוי להיזרק לכלב | 
| perro de por las kayes | כלב רחוב, כלב משוטט | 
| no mirar a uno ni komo un perro | להפגין כלפי מישהו בוז מוחלט | 
| ni a los perros/ni a perros de kaye/ni gatos de kuzina/no vale ni para echar al perro | אינו ראוי למאכל כלב, אפילו כלבי רחוב וחתולים מואסים בו | 
| no kontar ni komo un perro | לא להתייחס אל מישהו, להחשיבו פחות מאשר כלב | 
| komo los perros | על התנהגות מינית לא צנועה: "מתנהגים ככלבים" | 
| perro de boda | אדם הנכנס ברמיה לכל מקום שבו יוכל להרוויח משהו (כאורח לא קרוא לחתונה) | 
| parro | 
פתגמים
| El perro es amigo del ben-adam, el gato es enemigo | 
| El perro no fuye de la boda | 
| Dingun perro no se fuye de la boda | 
| El Dio no kera perros gavyentos | 
| El perro grita grita, fine ke se kaya | 
| El Dio ke no de ni al perro de la kaye | 
| 'Sta un perro kudus | 
| El perro ke ladra no modri | 
| Madre ser, perro ser | 
| Kon la mujer bive komo el gato i el perro | 
| Perro ke va modrer no amostra los dientes | 
| El ke ijos e ijas tiene kon perros i gatos konsuegra | 
| Ni gayos kantan, ni perros maoyan | 
| Por dinero balia el perro | 
| Konsejo de perro viejo | 
| Kazal sin perros, kamina sin palo | 
| El persigo perro save korrer sin yerro | 
| La kola del perro estuvo disiete anyos en la prensa i yene tuerta | 
| Boz de perros no se va a los sielos | 
| Mazal de perro | 
| A perro alokado no estesh ir al lado | 
| Se kudreyo komo el perro | 
שירה קלאסית ודרמה
| Solo algun perro mudo i ambriento (Gaon, Poezias) | 
| rondjaria vuestros kuerpos a perros ambresidos (Papo, Navot) | 
| En viendo las banyeras, los postos, los soldados, kon armas en sus manos i perros a sus lados, ('Ha-Elion: En Kampos, 2000) | 
קופלאס
| ni aprestes ni mas ni manko ke el suenyo del perro.'' (Toledo, Koplas de Yosef) | 
| Tambien a mi me plazio azer tu konsejo komo perro viejo (Purim, De-Fes, sig. 18) | 
| Ijo de Agag el perro kon mal pensamiento kon el rey se asento serka su asiento (Purim, De-Fes, sig. 18) | 
| Gran gusto tuvimos ke kortaron 3: la blandika en pirmero, la menekshe después, el perro de el blanko dio 3 rubíes para ke lo kortaran la primera vez. (Kalumnia de sangre, sig 18) | 
| Venid mis ermanos al Dio bendezir porke los kriasianos estaban hazir; el perro del blanko ía hazir, viejos, los kortaron komo un hazir. (Kalumnia de sangre, sig 18) | 
| Al saká no vos enmento ni en kuenta de ombre lo meto del ijo de un perro el biznieto; kon todo dalde a bever. (Mandjares de Purim, sig. 18) | 
| Negro le fue su mazal de este bandido: komo perro de kazal era atrivido; (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19) | 
| Al Pereo dezbarkimos, komo los perros mos arrastimos, munchos keridos ayi pedrimos, i para Haydar prosegimos (En los kampos de la muerte, Violet i Sara Fintz, 1945) | 
| muestros enemigos son los arurim los  | 
ספרות תורנית
| Si es ke los perros mauyan el malah amavet esta en la sivdad (Menorat 'Hamaor, 1762) | 
| Si los perros djugan Eliyau anavi esta en la sivdad (Menorat 'Hamaor, 1762) | 
| I prendieron de eyos kinientos varones, i non tenian daat i ladravan komo los perros, i los soltaron. (Ben Gorion, 1743) | 
| ke komo a el perro kudus ke modre kere atado kon kadenas ansi ke se rijga el padre kon su ijo (ve-'Hohiah Avraam, Izmir 1877) | 
| I topamos en las ketivot [eskrituras] del rav 'ha-Ar''i z''l ke dito Yosef por el pekado ke se sirvio de santos nombres, vino en gilgul de  | 
רומנים ועיתונות
| El avia empesado a ovrar kon yena reushita en primero sovre un konejo (taushan), despues sovre un gato, despues sovre un perro i agora el iva a ovrar por la primera vez sovre un ombre. (El muerto ke esta bivo, 1912) | 
| en la siudad de Mesh'hed ... mataron munchos judios akuzandolos de aver degoyado un perro en un dia de fiesta relidjioza de los persanos (El Tiempo, 1896) |