מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

301610 ערך מספר

mankar (it./fr.) v.

חסר, היה חסר; שגה, החטיא; נעדר; לא קיים (את החובה)

de muerte ke no manke!

אל יפקד מושבו!

el sopliko le manka (it./fr.)

חסר לו רק דבר קטן כדי להיות רב אומן

esto solo mos mankava! (it./fr.)

רק זה היה חסר לנו!

ke no le manke! (it./fr.)

(איחול:) שלא יחסר לך! מי יתן שימשיך להיות עמך!

los de la boka le mankan (it./fr.)

עדיין לא צימחו שניו - באירוניה: הוא כבר אינו ילד

mankar (it./fr.) kon uno

לא לקיים חובה כלפי מישהו

mankar (it./fr.) a su dever/palavra

לא לעמוד בחובתו/הבטחתו

mankar (it./fr.) el treno/vapor

להחמיץ את הרכבת/הספינה

me viene a mankar (it./fr.)

אין לי די, חסר לי

no mankó (it./fr.) de

לא אחר ל-

venir a mankar (it./fr.)

יצר חלל בהעדרו

mankar una okazion

להחמיץ הזדמנות

mankar un fecho

להחמיץ עיסקה

no manka de preguntar por ti

אינו שוכח לשאול תמיד לשלומך

mankar de mezos

חסרים לו אמצעים

mankar de tiempo

חסר לו פנאי

me mankan paras de la kasha

יש חסר בקופה

solo manka ke te keshes

אתה האחרון שיש לו זכות להתלונן

ya esta djusto kon lo ke le manka

באירוניה: זה מושלם אם רק נשלים את החסר

poko mankava ke le bezara a los pies

כל כך השפיל עצמו עד כי חסר היה רק שינשק את רגליו

ke te manka?

מה איבדת?, מה אתה מבקש?

la palavra solo le manka!

נאמר על דיוקן מרהיב או פסל: רק הדיבור חסר לו!

mankar kon el Dio

לא למלא את מצוות השם

mankar de la eskola

להעדר מן הלימודים

mankar a una seduta

להעדר מן הישיבה

tu solo mankavas de la famiya

אתה היחיד מבני המשפחה שנעדר

ke no me mankes

שלא תחסר לי אף פעם! (מילות תודה)

ansi no mankes/ansi no me mankes!

בחייך! (הקדמה לבקשה)

amankar

20770

פתגמים

Si paz en kaza manka, el chorro de amor manka

Al malo nunka le manka el grano

En la kaza del gvir, nunka manka un basin

Pasteliko i banyo no manken todo el anyo

Lavor ke aya, ke salud no manka

Kon este ke vo i mato tres me manka para kuatro

Los ke kieren azer todo presto le van a mankar bastante senso

El ke esta sin blanka, todo todo le manka

A ken todo basta nada le manka

שירה קלאסית ודרמה

demas ke no manke el harem aparte (Gaon, Poezias)

anjel de los sielos es i nada manka. (Gaon, Poezias)

no manke komanya i mucha bevienda. (Gaon, Poezias)

mankan en su vida sensia i pureza. (Gaon, Poezias)

Ma 2 semanas manka, mi alma se arranka ke no ay por la Paskua otro ke sal i agua. (8 dias antes de Pesah, 1909)

muestras trupas estan dezorganizadas, mankamos de buenos kapos (El Triomfo de la Djustisia, Sal 1921)

קופלאס

tanbien esprito les mankan, komo ven komo atentan.'' (Toledo, Koplas de Yosef)

resivio el aharayut de lo ke mankara en eya (Ketuba de la Ley)

Non mos manke pan ni vino a nos i a todos Israel. (El Dio alto)

Kon un grande shusto se vistio sako porke nada no manko ke ya se moria en el este dia (Purim, De-Fes, sig. 18)

ספרות תורנית

Ke es lo ke te manka. ke estas triste i doliente? (Meam Loez Bereshit)

para kriar a la mujer kon eya i no le venga a mankar a el un miembro. (Meam Loez Bereshit)

Le respondio dito ombre: porke a mi me manka moneda, ke tengo ahteza de vender dito livro i merkar otro? (Shivhe 'ha-Ari, 1911)

Mezmo en los anyos de exilo, no manko Moshe de estudiar, i ansi devino un grande Talmudisto. (El Gid,1967)

Ke tuvo de azer el Dio b''h despues ke le dio todo modo de rikeza, a ke karar ke no le mankava nada tanto en oro komo en plata i djoyas i revanyos de karneros i djuntas de vakas, asegun ke es savido? (Lel Shimurim, 1819)

Ansi no mankara de ayi buenos doktrinos morales savrozos i provechozos. (M''L Kantar de los Kantares,1899)

Va ser klara i ermoza komo la luna i nunka va mankar de ayi la templasion (el vino templado kon agua, ke es savrozo i provechozo): (M''L Kantar de los Kantares,1899)

ke ansi aspero ke no mankara de azerles su kredito i azerlo a kreditar (Yede David, 1867)

malorozamente en nuestro tiempo en siertos paizes nuestro livro vino a mankar (manus. Vitali Varon, Const. 1948)

i no avia de los sinyores hahamim ke ivan, ke salieron abash kon eyos, a karal ke dia en dia iva mankando las yeshivot (manus. Minhat Ani, Yerushalayim 1880)

ahuera de la fatiga i la kanseria, salen otros danyos, ke no manka en las vijitas agav de avlar salen algunas palavras de isur (Pele Yoets I, Viena 1870)

רומנים ועיתונות

el dize i asegura ke se va melezinar i las senyoras ke el usava frekuentar no mankan de ir dandosen siempre de nota en su kaza. (Banyos de sangre, 1912)

I agora en esta vez tambien la eksperiensa fue mankada: la nave korrio arrastandose para la mar. (Leonidas el nadador, 1911)

I lo kuriozo ke avia era ke kon luvia, sol, pedrisko, frio, tempesta o buen tiempo, el ombre no mankava a su paseo. (Leonidas el nadador, 1911)

mujeres proves azian trikes de diplomatas para no dar a saver ke las manka lo puro bisonyo para azer el almorzo. (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

En súpito el uno de estos vidreros karnavalia tomó una esprimidera de vidro donde los bodres mankavan, i el estava perkurando de konvenser a uno ke era buena, para ke la merkara. (el Rizón, Salon. 1939)

mozotros savemos ke la kuenta de los soldados deve ser djusta i ke ninguno manke (El rey i el shastre, Yerushalayim 1903)

i demas el non manko de harvar las puertas de algunas kompatriotas, (hemsheris), esperando sus ayudos, ma al kavo de un mez el non avia ainda obtuvido ningun rezultado. (Nantes, Tel Aviv 1952)

su kaza aunke chika i povre, por esto la prosperidad i la alegria no avian mankado de reinar en eya (El rey i el shastre, Yerushalayim 1925)

la alavasion estara pronta siempre para akel ke izo una echa de bien de tsedaka o de onestedad, el procheso, la kondanasion i la kritika de akel ke manko de respeto verso la umanidad (La Epoka, Sal. 1875)

en tanto, por un sierto tiempo, non mankaremos de meter alado de akeyas [palavras] ke mos pareseran las mas difichiles a entender la sinyifikasion en turko o en grego (La Epoka, Sal. 1875)

la barka esta kaminando muy bueno kon el aire, eya esta fraguada bien rezia i nada no nos manka (Perdidos en mar, Yerushalayim 1907)

no avia ninguno ke la meldara, todo el personel de la kaza mankando (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

-Ah Sinyor, ay ombres ke manka veramente de sensos morales. (Nantes, Tel Aviv 1952)

Yo me esto indo, esta kriatura se va yamar DIAMANTE i no mankare de pensar siempre en ti. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

Mi nieto, ke no manke, trusho una gazetika ke no se komo se yama, i esta meldando i yo no esto entendiendo nada. (El Djugeton, Const. 1908)

No fue ke el 31 de disiembre de akel mesmo anyo, ke la iglesia protestante, en aziendo su bilanso anual, i en aziendo la revizion de sus suditos remarko ke uno de sus suditos le mankava. (El Djugeton, Const. 1908)