מכון מעלה אדומים

El Instituto Maale Adumim



אוצר הלשון הספניולית (לאדינו) לדורותיה
המילון המקיף ההיסטורי

275610 ערך מספר

kreer v.

האמין; סבר, הניח

kreo ke

אני סבור ש-, אני מניח ש-

no kreer en dingunos/ningunos

לא לתת אמון באיש, לא לסמוך על איש

no kreer ni en la kamiza de ensima

לא לסמוך על איש, לא לתת אמון באיש

lo kréo

כך אני סבור, אני סבור שכך

kreer en el Dio

להאמין באלוהים

kréetelo, asi el Dio te krea

האמן ואלוהים ייעתר לך!

kréeme si krees en el Dio, si sos ijo de tu padre

אם יש בך אמונה - האמן לי!

no se kreido

לא נותנים בי אמון

kreyer

276090

פתגמים

Ken in kresianos kreya, kon eyos ke se muera

Kreer i esperar es la vida alargar

Kuando lo vere, me lo kreere

Si no lo kreyes ande lo veres

Ma ken te diga lo ke no puede ser, no lo kreyas

Los ke muncho kreen en superstision non saven el biervo konsiderasion

El arto no kree al ambriento

Ken en el Dio kreya, nunka s'enganya (o se despera)

Ken alma tiene, alma kreye

שירה קלאסית ודרמה

ma ninguno kree ke puede ser esto (Gaon, Poezias)

ke se kreeron en loke el suenyo les deklaro. (Papo, Navot)

La aze kreer ke va ser de invidiar su suerte, (Papo, Navot)

קופלאס

Ke asi mismo lo puedes kreer. (Koplas de Purim, 1545)

Antes ke desniege a todo el resto, i deshen a mi i krean en el vedradero. (El rey Nimrod)

Dezilde a Nimrod ke perdio su tino porke no kere kreer en el vedradero. (El rey Nimrod)

Atorgaras i kreeras ke no ay mas ela Hu. Saver savras i serviras no fayaras ela 'Hu (Donme, sig 18)

I fue komo dezir esto, le disho el Dio: ''Vate presto, dile a Ahav i al resto: 'Si se vos izo la sed de kreer en el Dio de Eliau?''' (Koplas de Eliau, sig. 18)

asta ke enforkaron a Amán basha: era un grande pashá, todo el ke sintía no se lo kreía. (Koplas de Purim, Saadi 'Halevi. sig 19)

muestros enemigos son los arurim los perros / la estrea les kayo de el i de eyos / por sierto kreevos / ke el pekado le toko / del kaik ke le burako / del gevir presiado / i muy estimado (manus. Teza, 1820)

ספרות תורנית

enpero otra vez kreian komo avia Dio en los sielos i es uno i su nombre uno (Meam Loez, Devarim II, Const. 1773)

i ke verguensa tiene ke ser ni eyos se kreeran ke es esklavo i no keran merkarlo (Tokpo shel Yosef, Yerush. 1887)

רומנים ועיתונות

apersiviendo a Mar­gerita en una koche de kaleja, kreyo aver visto pasar la solombra de su kerida ija. (La dam o kamelia)

Kreemos dever, porke el lektor imparsial pueda mejor djuzgar de nuestra pozision, dar aki el teksto de esta karta (La boz de Turkiye, 1948)

Ma el no keria kaer abasho del grego ni kreia a la echizeria. (Leonidas el nadador, 1911)

segun me lo konto mi amigo el doktor Jan Lemuan, todo en adresandome, bien entendido, a los ke me keren meldar, a los ke me keren kreer. (El muerto ke esta bivo, 1912)

Ma ninguno le kreyo por kavza de su manera de vestir. Las personas mayores son ansi. (El Princhipiko, 2010)

Es exaktamente ansi komo yo lo keria! Krees ke este kodrero nesesitara muncha yerva? (El Princhipiko, 2010)

es de kreer ke el gio relijiozo le davan este repozo de niervos! (La mujer sefardí de Bosna, 1931)

Kreemos ke ni un sentavo deve ser versado a este komitato antes ke se rejenere, ke se rebiva, ke yame a todo el puevlo sefaradi, ke de kuento de sus finansias (La Boz del Puevlo, 1918)

el esta, puede ser, amorozo respondio Pol. O! no lo kreas, repliko el markez De freniz, teniendo una mujer tan grasioza, Klod no va ir azer la korte a otras (Anna Maria, Yerushalayim 1905)

el no kree ke la Rusia sin ser ayudada de una potensia ajena puede abatir su kontraria (El Tiempo, Const. 1877)

En los primeros dias, la kaentor de las 10 liras estava aziendo a Katina kudiar por el rizin nasido komo si fuera su propia kriatura, kreendo ke sin. David iva venir de vez en kuanto onde eya i la iva arregalar. (La famoza kantadera, Tel Aviv 1950)

Pardon, rabi Pinhas; si la iglesia protestante reklamo a esta persona, no fue ke kreyendo ke iva tirar algun profito de el; (El Djugeton, Const. 1908)

i savesh lektores komo son afirmados todos estos ''mozotros'' ke azen kreer a una kuantedad de eskrividores mas numerozos ke las estreas delos sielos (La Epoka, Sal. 1900)

I ansi, ayi onde kreian de topar una buena senyal, enkontran una buena borrachona (Matador de kriaturas, Yerush. 1908)

Kreo ke en Turkia, la primera jenerasion despues de la reforma de Ataturk, de remplasar las letras arabas kon letras latinas, pago un presio muy karo, siendo ke fue kortada de toda la kreasion literaria de antes de la reforma. (Aki Yerushalayim, 2019)

tomo el papel de una mano segura i korajoza kuanto no puedrian kreer en este delgado puerpo de mujer (Muerta de mala muerte, Yerush. 1911)